7816


Wykład I

Nadużycia w eksperymentach biomedycznych na człowieku:

- projekt Tuskegee

- projekt Willowbrook

Raport z Belmond - Raport Państwowej Komisji dla Ochrony Ludzkich Uczestników Badań Biomedycznych i Behawioralnych powołanej w czerwcu 1974 roku przez Kongres Stanów Zjednoczonych. Komisja została powołana pod wpływem ujawniane szokujących informacji na temat prowadzenia badań na ludziach przez amerykańskich lekarzy m.in. badania w Tuskegee nad nieleczonym syfilisem.

1932r. Tuskegee (obszar zamieszkiwany przez biednych Afroamerykanów, głównie analfabetów, liczne epidemie w tym kiły)

Badanie na 399 mężczyznach, 201 - próba kontrolna

Do badania zaliczeni ci mężczyźni, którzy mieli najniższy status ekonomiczny i byli analfabetami

1880r. Norwegia (naturalny przebieg kiły)

1910 standardy leczenia kiły → podawanie związków arsenu

Osobny rozdział o medycynie człowieka czarnego w „Biologii człowieka”, która była głównym podręcznikiem przez wiele lat → oficjalnym powodem rozpoczęcia badań, była chęć zgłębienia rozwoju choroby u osób czarnoskórych, gdyż ich anatomia itp. miały się różnić od tej ludzi o jasnym kolorze skóry

Projekt nieetyczny:

- leczenie z Funduszu Federalnego

- leczenie ze „złej krwi” (z chorób przewlekłych)

- badanie rozwoju kiły bez wprowadzenia jej leczenia

- w bardziej zaawansowanej postaci kiły rezygnowano w ogóle z leczenia, które i tak bardziej szkodziło niż pomagało

Lata 40. - zatwierdzenie penicyliny, która stała się głównym lekiem w walce z kiłą

W 1966r. do projektu Tuskegee został włączony młody lekarz Peter Backson, który uznał, że prowadzone badania są nieetyczne i wystosował sprzeciw do swoich pracodawców, ale mieli go delikatnie powiedziawszy gdzieś, więc przez kolejnych 6 lat dzień w dzień przepisywał swój list i wysyłał im ponownie, aż do czasu kiedy skończyła mu się cierpliwość i… w 1972r. wysyła swój list do podrzędnego brukowca, który go publikuje → wszyscy o tym wiedzą, w tym prezydent, ale nie może nic zrobić, bo „elicie” nie wypadało czytać byle czego i wystosowuje pisemko do „New York Times'a” by przedrukował cały artykuł → prezydent czyta i karze zamknąć projekt

- projekt ten nigdy nie był tajny, a publikacje o nim pojawiły się w wielu pismach medycznych, najlepsi naukowcy zrobili karierę na badaniach w stylu Tuskegee

Zło pojawia się z braku wrażliwości na potrzeby, prawa, dobro drugiego człowieka

Dzięki temu projektowi nastąpił wzrost standardów etycznych = postęp etyczny

Czym jest medycyna? A) zbiorem informacji B) sposobem na dobre życie

Czy mogę posługiwać się wiedzą nieetyczną będąc osobą etyczną?

XX/XXI zmiana poglądów Amerykańskich → badania w Afryce pt. „Jak często dochodzi do zakażenia HIV w parach heterozygotycznych? (lekarzowi nie wolno poinformować współmałżonka pacjenta o AIDS)

  1. Konflikt interesów (cele badacza sprzeczne z celem pacjenta)

  2. Nie zabezpieczenie pacjentów w najlepszą możliwą opiekę medyczną

Podział:

I globalna dejura - opieka medyczna jaka by była w najlepszej klinice na świecie

II globalna de facto - opieka medyczna jaka jest w najlepszej klinice na świecie

IIIl okalna dejura - opieka medyczna jaka by była w najlepszej klinice lokalnie

IV lokalna de facto - opieka medyczna jaka jest w najlepszej klinice

  1. grupy szczególnie podatne na wykorzystanie/wrażliwe

Grupy o ograniczonym udziale w badaniu:

- płody

- dzieci

- kobiety ciężarne

- służby mundurowe

- policja i inne służby

- więźniowie

- studenci medycyny ;P

- pracownicy szpitali

- zubożali

- bezrobotni

- imigranci

Przeprowadzenie badań na którejś z powyższych grup jest możliwe, ale MUSI BYĆ DOBROCZYNNE DLA TEJ GRUPY.

W tym badaniu chorzy nie mogli skorzystać z leków antyretrowirusowych, bo ich po prostu nie było na nie stać

Projest Willowbrook → coś ala sanatorium, szkoła, szpital dla dzieci z IQ poniżej 60, prestiżowe i „należało” wysłać do niego dziecko

- współpracowali z firmą farmaceutyczną

- 800 rodziców wyraziło zgodę na udział swych dzieci w badaniu, opłata za czesne to był symboliczny 1 dolar → ZGODA POZORNA (autor nie wyraża zgody, udawanie zgody, zgoda wymuszona ze względów ekonomicznych i społecznych)

- dzieci zakażane żółtaczką i poddane działaniu gammaglobulin

ETYKA A PRAWO

Relacje:

I prawo wyznacza standardy etyczne (przeciw proces Norymberski)

II prawo jest sposobem zapisania norm etycznych językiem prawa (Iran, Korea Północna)

III pozytywizm prawny (nie mają ze sobą związku)

IV normy prawa muszą odzwierciedlać normy etyczne, ale dopuszcza się zło = PRAWO NIEDOSKONAŁE

Nieetyczność prawa zwalnia z przestrzegania prawa!

- szpital dla hronicznie chorych na Broocklinie (17 ludzi z demencją starczą → opiekunem prawnym został ich lekarz prowadzący, przeprowadzano na nich badanie bariery immunologicznej na rzecz transplantacji poprzez wszczepianie żywych komórek nowotworowych)

- stosowanie placebo, lata 60 w San Antonio → badanie kliniczne skuteczności środków antykoncepcyjnych (rzesza chętnych, bo środki rozdawano za darmo, rozdawano placebo i środki antykoncepcyjne)

Art. 31 o ustawie lekarza → świadoma zgoda pacjenta! = tzw. paradygmatyczna świadoma zgoda

- zgoda na piśmie

- nie, to obecność 2 świadków

3 elementy:

- zgoda, tylko gdy pacjent posiada adekwatną wiedzę (wystarczającą do danej sytuacji) na temat tego jak postępuje lekarz (INFOPRMACJI NIE MOŻE BYĆ ZA DUŻO ANI ZA MAŁO)

- chce się poddać określonemu leczeniu, a nie jest zmuszany do niego

- intencjonalnie

3 typy info:

1. na czym polega zabieg

2. jakie są skutki, chciane i te możliwe, też niepożądane (z punktu widzenia klinicznego)

3. czym grozi nie podjęcie zabiegu

* należy sprawdzić czy pacjent zrozumiał (test zrozumienia czym zostanie potraktowany w badaniu medycznym) → można wykorzystać proste błędy, które pacjent jest w stanie wychwycić, by sprawdzić czy nas słucha np. pomylić dzień tygodnia, albo zawiesić dialog, tak że pacjent będzie zmuszony powtórzyć naszą ostatnią myśl

NIE ZADAWAĆ PYTANIA: „CZY PAN WSZYSTKO ZROZUMIAŁ?”

Ważne są okoliczności podawania informacji:

- można je podawać przy innym personelu medycznym, ale nie przy innych pacjentach!

- nie używać języka medycznego!

- informację pacjentowi podajemy ustnie, nie pisemnie (zakładamy, że jest analfabetą)!

Działanie w afekcie → Należy sprawdzić, czy pacjent nie podlega wpływowi osób trzecich, co uniemożliwia mu autonomiczne decyzje!

Metoautonomia - wybieram jakim normom jestem posłuszny

- wpływ rodziny

- wpływ religii, grupy społecznej

PACJENT NIE ZGADZA SIĘ NA OPERACJĘ = DOPUSZCZA JĄ, TYLKO JEJ CHCE = PRAGNIE!!! = działanie intencjonalnie chciane

Paradygmatyczna świadoma zgoda i inne:

  1. zgoda niejawna (milcząca zgoda) → pacjent nie wyraża wprost swojej decyzji, podporządkowuje się lekarzowi (trzeba zadbać o to by sam się zgodził) = zgoda poprzez działanie

  2. zgoda implicite - założona w działaniu (ze względu na dobro pacjenta) → tylko gdy przebieg choroby nie zależy od zgody pacjenta

  3. zgoda domniemana - forma zgody zastępczej → narządy od dawcy

  4. zgoda zastępcza - pytamy tego, który zastępuje wolę pacjenta, gdy brak z nim kontaktu (NIE WOLA TEGO CO ZASTĘPUJE ALE ZASTĘPOWANEGO!!!) = MORALNY OBOWIĄZEK

Zwłoki nie są masą spadkową, o której można decydować

XIIIw. św. Tomasz z Akwinu, o dobrach niezbędnych do życia: 1. Jedzenie 2. Picie 3. Ciepło

+ dobra godziwe (wynikające ze statusu społecznego) - mogę się nimi dzielić nie muszę

↓

nad nimi dobra zbędne (przelewające się) → nie korzystamy z nich, więc mamy moralny obowiązek je oddać

Narządy w zwłokach - godziwe czy zbędne?

  1. zgoda poczytywana - ze względu na dobro personelu medycznego (przeprowadzenie u pacjenta testu na WZW czy HIV)

nie można prosić o zgodę zastępczą rodziców noworodka → standard działania w najlepszym interesie pacjenta

1986r. → przypadek dziecka z zespołem Downa i zrośniętym odbytem, rodzice odmówili chęci leczenia dziecka

- liczenie korzyści netto

I niebezpieczeństwo zabiegu a I otrzymane skutki

I niebezpieczeństwo zabiegu a I standard życia

↓

naturalna śmierć z powodu wady wrodzonej

- należy brać pod uwagę koszty społeczne zabiegu (jak wpłynie na ich sytuację ekonomiczną i społeczną)

  1. paternalizm słaby - lekarz jak ojciec dla pacjenta, gdy pacjent nie wyraził woli

  2. paternalizm mocny - do lat 70 XXw. (wbrew pacjentowi)

- medyczne dyrektywy na przyszłość

Wykład II

Kontekst etyczno-prawny współczesnej medycyny:

- dyskusja dotycząca legalizacji aborcji → decyzja Sądu Najwyższego USA 23.01.73r., ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży

- Teksas przeciw aborcji → 14 poprawka wprowadzająca „prawo do prywatności” (władzom państwa nie wolno wpływać na prywatność obywateli

↓

Rządzący nie są lepsi od rządzonych, są ich delegatami, nie mają prawa do wychowywania, rządzenia ludźmi

Aborcja - strefa prywatna, dotycząca prokreacji

Państwo może na nią wpływać gdy obywatel narusza żywotne interesy państwa:

  1. podstawowe - ochrona życia obywateli, w tym płodu

  2. ochrona zdrowia obywateli (termin dokonania aborcji)

↓

2 trymestr, bo zabieg aborcji jest bardziej niebezpieczny niż donoszenie ciąży → regulacja przez państwo:

- zakazanie

- licencje dla ośrodków mogących dokonywać aborcję

Ochrona życia: → nie można wymagać od ludzi rzeczy niemożliwych, państwo nie może chronić życia płodu, kiedy nie jest w stanie

Od 3 trymestru państwo jest w stanie chronić płód, bo można utrzymać jego życie poza łonem matki → w tym czasie nie wolno dokonać aborcji

W 1 trymestrze nadrzędne jest prawo do prywatności i to kobieta decyduje, czy chcę być w ciąży czy nie

Nie ma określenia, że aborcja jest dobra lub zła

- kobieta ciężarna jest w stanie sama zadecydować o sobie → brak zachęty do aborcji → każda kobieta ma prawo wybierać ale odpowiedzialność spada na nią

Polska → paternalizm, wychowywanie społeczeństwa, narzucanie swoich poglądów

Aborcja:

I-wsze dyskusje - lata 60. XXw.

↓

Metaprzedmiotowe dojście do wniosków → brak wniosków, temat nie do dyskusji

Pytania, które można zadawać i otrzymać na nie odpowiedź:

- Etyka prawa- Czy prawo powinno dopuszczać niedoskonałość decyzji?

- Etyka demokracji

- Etyka prawa do obrony koniecznej

- pytania o cielesność człowieka

- pytanie o status moralny osoby ludzkiej

Pytanie czy aborcja jest dobra czy zła nie ma sensu

2 nurty:

a) tzw. pro-life → absolutyzują prawo do życia, przeciw aborcji (każda aborcja jest nieetyczna)

b) tzw. pro-choice → mogą istnieć argumenty, że aborcja jest etycznie dopuszczalna

Aby można mówić o konflikcie to obozy muszą mieć sprzeczne poglądy, ale w tym przypadku nie ma czegoś takiego, gdyż osoby wybierające pro-life lub pro-choice wyznają takie same wartości, różnie je tylko układają w hierarchii

To, że ktoś ma inne zasady moralne to nie znaczy, że jest zły

pro - life - prawa płodu, dziecka (prawo do życia)

pro-choice - prawo matki (prawo do własności)

BYĆ A MIEĆ - WYBÓR POZORNY

Bierzemy pod uwagę aborcję jako zabieg chirurgiczny, nie tabletki

Aborcje:

  1. terapeutyczne

  2. eugeniczne

  3. z przyczyn społecznych:

Art. 4a

Aborcja terapeutyczna - płód zagraża zdrowiu lub życiu matki (nazwa budzi wątpliwość- ponieważ nie usuwamy chorej części ciała tylko człowieka, który może być w pełni zdrowy)

Akcja terapeutyczna - interwencja medyczno-chirurgiczna będąca wprost zwrócona ku leczeniu lub wycięciu chorego narządu

Aborcja eugeniczna - dla dobra płodu, gdy po urodzeniu , będzie żył życiem , którym nie warto żyć , bo będzie się składało jedynie z cierpienia (lekarz stwierdzi lub poważnie podejrzewa poważne choroby płodu)

Niewłaściwa nazwa - eugeniczne akcje III Rzeszy

Z przyczyn społecznych

1958r. w Polsce - aborcja terapeutyczna, eugeniczna, z przyczyn kryminalnych i bytowych (zarządzenie z ZSRR)

Jedynie dokonywano aborcji z przyczyn bytowych, bo były one najwygodniejsze (nie trzeba było lekarzowi się długo tłumaczyć, ani załatwiać jakiejś dodatkowej dokumentacji itp.) - tak naprawdę to nie było prawdziwych aborcji z przyczyn bytowych, były one udawane → wszystkie te aborcje były na żądanie kobiety, bo zadaniem lekarza nie było sprawdzanie stanu ekonomicznego kobiety

- w okresie międzywojennym nie było słowa aborcja, a „spędzanie płodu”

- w 13 tomowej encyklopedii z wcześniejszych lat również nie ma słowa aborcja, a „przerwanie ciąży”

Podział na pro-life i pro- choice jest podziałem logicznie błędnym, ponieważ

Pro- life nie oznacza „anty- choice” oni nie są przeciwko wolnemu wyborowi , a pro- choice nie oznacza „anty- life” - oni nie są przeciwko życiu. Obydwie grupy są pro- fundamentalnym prawom ludzkim - prawu do wolności i do życia.

Pro-life - sylogizm „Barbara” Map i Sam a więc Sap (zdania ogólnotwierdzące- „dla każdego X jest Y” ; nie ma wyjątków)

Przesłanka - każda osoba ma prawo do życia

- każdy płód jest osobą ludzką

Wniosek - każdy płód ma prawo do życia

↓

3a

Zasady o podwójnym skutku dla ratowania życia kobiety

Dobre i złe skutki - 4 warunki:

  1. czyn z przedmiotu moralnego musi być dobry

  2. dobre skutki muszą bezpośrednio wynikać z powziętego działania

  3. chce dobrych skutków ale dopuszcza wystąpienie złych

  4. proporcja: prawdopodobieństwo dobrych i złych skutków → życie za życie = proporcja zachowana

To nie znaczy, że można dokonać aborcji dla ratowania zdrowia kobiety, bo zdrowie znaczy mniej niż życie!!!

Pro-life dopuszcza również zgodę na śmierć kobiety, dla ratowania życia płodu (jednakże tutaj należy zadbać o dobrą konsultację z psychologiem lub psychiatrom, czy ojciec będzie w stanie zaakceptować taką sytuację i czy sobie z nią poradzi, a nie porzuci dziecka, gdy matka się decyduje na poświęcenie życia, aby urodzić dziecko to NIE jest to samobójstwo)

Pro-choice:

- racja → narodziny niechcianego dziecka nie są dobre dla dziecka

- zarzut → życie dziecka trudne - odrzucone, nie chciane (trud życia, nie jest miarą wartości życia)

Z emancypacji kobiet: kobieta ma prawo nie być nosicielką niechcianej ciąży = feminizm androgeniczny → kobieta będzie człowiekiem jak będzie przypominała mężczyznę

Feminizm - kobieta ma być inna od mężczyzny, ale kobiecość ma być tak ceniona jak męskość

Prawo do własności

Nie można zabrać ludziom własności dla dobra innych ludzi, nawet gdy np. dostępny jest lek, który biednemu uratuje życie, a bogatemu zdrowie (np. wzrok), to nie możemy zmusić bogatego do oddania leku biednemu, gdyż lek który zakupi jest jego własnością (mile by było widziane, gdyby sam go podarował biednemu, ale nie możemy tego od niego wymagać)

Inna sytuacja: nie możemy zabić 1 osoby, aby jej organy przekazać 6 innym osobom

Spór: moralny obowiązek? = czyn nadobowiązkowy czy obowiązkowy

Czyn obowiązkowy - to taki, którego jak się nie podejmę to będę złym człowiekiem

Czyn nadobowiązkowy - to taki, którego jak się podejmę to będę bardzo dobry ale jak nie to nie będę złym człowiekiem (czyn supererogatywny)

„Właścicielem” macicy jest kobieta, to ona może o niej decydować (a nie płód, któremu jest ona bardziej potrzebna, ale ona do niego nie należy) → bo to jej własność

Pro-life - zakłada stanowisko człowieka

Pro-choice - nie zakłada stanowiska człowieka (mamy prawo zabić osoby ludzkie by chronić swoją własność)

Według pro-life macica nie jest „własnością” tylko kobiety ale również płodu (prawo alimentacji → płód ma prawo do macicy)

Z drugiej strony CIAŁO NIE ZNA WSPÓŁWŁASNOŚCI

Strategie pośrednie w ocenie aborcji:

- strategie merytoryczne:

1. stopniowa

2. indywidualnej odpowiedzialności

3. kosztów moralnych

- strategie formalne:

4. kompromisów

5. pojednania

1. stopniowa - osobowość ludzka pojawia się stopniowo → człowiek przez całe życie staje się osobą

Nie bierzemy wszystkiego pod uwagę → umieć pomijać rzeczy nieistotne (osobowość dziecka na początku jest tak niewielka, że trzeba ją pominąć) → myli pojęcia osoby z filozofii (osoba rozumna i wolna, osobowość nie osiąga kolejnych stopni) a psychologii (ustawiczny rozwój)

2. indywidualnej odpowiedzialności - kobieta ma prawo do aborcji gdy zaszła w nią nieświadomie lub niedobrowolnie (gwałt, ale i antykoncepcja: kobieta zachodzi w ciąże, której nie chciała, bo stosowała antykoncepcję, lub gdy np. „zawiódł” partner)

↓prawo pragmatyczne

antykoncepcja jest pewna

Nie robisz zła, gdy działasz na niedobrowolną sytuację. Skrajność → nikt z ludzi nie podjął decyzji o swoim poczęciu → nie ponoszą odpowiedzialności za swoje życie

3. kosztów moralnych - pesymistyczna, kobieta ma do wyboru zło a zło, wybiera tylko mniejsze zło → + „ujemne” i + „dodatnie”, - „ujemne” i - „dodatnie” (1. zło- niechciane dziecko, 2. zło to aborcja)

4. kompromisów - dążymy do kompromisu jeśli chodzi o zakres dyskusji (stanowiska wychodzą z arbitralnej decyzji więc o nich nie mówimy, bo nie dojdziemy do kompromisu)

Można dyskutować o powikłaniach po aborcji itp.

Życie demograficzne społeczeństwa a aborcja → kwestia ekonomiczna dobra do tworzenia ustaw i regulacji prawnych dotyczących aborcji ale NIE DO OCENY ABORCJI

5. pojednania- trzeba wyrzec się przedzałożeń (wiążemy aborcję z innymi ważnymi dla nas rzeczami) → np. gdy dyskutujemy o aborcji z przedstawicielem poglądów pro- life, którego poglądy dotyczące przerwania ciąży zgadzają się z tezami założonymi przez jego religię to on podważanie jego argumentów dotyczących aborcji traktuje jako atak na jego religię

- autopsychoterapia, zdystansowanie się do swojego światopoglądu i emocji

- prowadzi do wszystkiego poza pojednaniem, gdyż emocje są ważniejsze w łączeniu niż w dzieleniu (zbliżają ludzi do siebie a nie oddalają)

Źródła powstania bioetyki:

a) Carren Ann Quinlan 1952r.,

wstęp: epidemia polio w Kopenhadze, dzieci tracą zdolność oddychania, powstają prymitywne respiratory (tracheotomia, podłączenie do worka Ambu, który jest ręcznie uciskany przez 24h na dobę, studenci medycyny zgłaszają się na ochotników do udzielenia pomocy, chociaż sami są narażenia na zarażenie się)

- rozwiązaniem odpowiednia liczba dobrych maszyn,

- XX wiek - respiratory, „sztuczna nerka” (mówi się o tym, iż lekarze wskrzesili człowieka)

Carren - adoptowana, rodzice bardzo wierzący katolicy, ma silną wolę, potrafi nad sobą panować → studia = swobodniejsze życie

- pojawia się krytyka rówieśników, określenie „gruba” - odchudza się skutecznie, staje się drażliwa i nie cieszy się popularnością → zaczyna brać środki uspokajające, podczas jednej z imprez wypija za dużo alkoholu i dochodzi u niej do zatrzymania pracy serca i oddechu → akcja reanimacyjna przez 28min bez powodzenia → podłączenie do respiratora, odzyskuje oddech → pojawia się zachłystowe zapalenie płuc, rodzice chcą odłączenia swojej córki, bo uważają, że: „ją to boli” → nagonka na rodziców → zwracają się do biskupa następnie do Watykanu, który udziela odpowiedzi, że: „nikt nie ma obowiązku leczyć z użyciem środków nadzwyczajnych” (rozróżnienie środków zwyczajnych i nadzwyczajnych - sztuczne, inwazyjne, kosztowne, trudno dostępne)

Jeżeli człowiek odmówi skorzystania ze środków zwyczajnych to popełnia samobójstwo, natomiast jeśli odmówi użycia środków nadzwyczajnych to nie popełnia samobójstwa!

Sąd uznaje ojca dziewczynki za jej opiekuna prawnego → dochodzi do odłączenia dziewczynki → odzyskuje ona spontaniczny oddech (po 10 latach) → nie wolno odłączyć sztucznego karmienia, gdyż jest to środek zwyczajny → NOWA MEDYCYNA PARADYGMATYCZNA

Polska, scientyzm XIX- wieczny → człowiek dla respiratora, czy respirator dla człowieka?

(„tyrania maszyn”, czy człowiek panem maszyn?)

- mogę korzystać z medycyny, nie muszę

- do przypadku Carren medycyna była świętością życia po niej nastąpiła medycyna jakości życia (ŻYĆ ŻYCIEM KTÓRYM CHCĘ ŻYĆ)

- alokacja środków (2 respiratory na jednym oddziale, przyjeżdża pacjent, który potrzebuje respiratora, oba masz zajęte, do jednego podłączona jest osoba, która tak jak Carren od wielu lat nie oddycha samodzielnie, odłączysz ją? Czy uratujesz człowieka? Komu należy się dostęp do środków medycznych?)

Wykład III

Relacja:

- lekarz-lekarz (lub szerzej - pracownik ochrony zdrowia)

- lekarz-pacjent (w tym wolontariusze w badaniach medycznych)

- lekarz-społeczeństwo (przede wszystkim instytucje państwa)

Układ przysięgi Hipokratesa: I część - zobowiązanie lekarza, II część (V zapisów) jak traktować pacjenta

I część: zobowiązanie do szacunku w stosunku do swojego nauczyciela (doświadczenie wdzięczności, odpowiedzialna troska za innych lekarzy)

Lekarz nie bierze pieniędzy od lekarza (może jedynie za użyte środki, nie za usługę) - od rodziny nie bierze się pieniędzy

Bioetyka rodząca się na przełomie lat '60 i '70 XXw. Koncentruje się na rozwiązywaniu ad hoc problemów poruszających opinię publiczną → pomija relację lekarz-lekarz

Szacunek:

    1. bezwarunkowy - należy się osobie ludzkiej jako osobie ludzkiej

    2. warunkowy:

  1. zasługi

  2. pokory

  3. uczciwości

  4. instytucjonalny

  5. opieki i troski

Szacunek bezwarunkowy:

- Emanuel Kant: „niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie”

- „świat jest pozbawiony sensu, to ludzie nadają mu sens”

- sens jest w człowieku, który coś przeżywa

- nie determinizm, a rozumna wolność woli (to mnie różni od świata a nie osób)

- ja powinienem być celem, a rzeczy są środkami do tych celów

- traktując kogoś jako rzecz obniżam swoją wartość

- godność osoby ludzkiej wymaga (godność to coś czym cieszy się osoba ludzka a nie człowiek)

Szacunek warunkowy zasługi - uznania dla osiągnięć innych ludzi (nie dotyczy tylko innych lekarzy, ale też pielęgniarek, nawet pacjentów, od których też mamy się uczyć)

Jeżeli uważam się za mądrzejszego od świata to nie jest tragedia świata, tylko moja

Szacunek warunkowy pokory - doświadczenie złożoności świata uczy nas pokory

- maksymalna delikatność integrowania w życie pacjenta

- nigdy nie podważaj autorytetu innego lekarza, zmieniaj terapię nie krytykuj swojego poprzednika (podważanie autorytetu lekarza jako lekarza, ponieważ jedyne co pacjent wie o lekarzu to jaki pełni zawód, więc pacjent straci zaufanie nie do lekarza „Kowalskiego” tylko do całej grupy jaką on reprezentuje czyli do wszystkich lekarzy)

Szacunek warunkowy uczciwości - wywiązanie się zobowiązań wynikających z zawartych umów

Lekarze czują się „powołani do wyższych rzeczy” a nie do papierkowej roboty

Lekarze muszą wywiązywać się ze swoich obowiązków, tak by nie obciążać swoich współpracowników, być na czas itp.

Szacunek warunkowy instytucjonalny - okazywany osobom, czy symbolom reprezentującym określone instytucje (nie szanując np. prezydenta, nie szanujemy wszystkich obywateli)

Szacunek warunkowy opieki i troski - szacunek gatunkom zagrożonych wyginięciem (szacunek dla niezwykłości pacjenta)

Deklaracja Genewska - współczesna „Przysięga Hipokratesa” → deklaracja zobowiązuje do okazywania należnego szacunku i wdzięczności nauczycielom medycyny

Kodeks etyki lekarskiej: szanuj lekarzy- seniorów i nauczycieli medycyny

Okazywanie szacunku → upomnienie powinno być formą pomocy udzielonej innemu lekarzowi

Obowiązek „starszych” lekarzy wobec młodszych (udzielanie rad i pomoc) - troska o rozwój i właściwe warunki pracy swoich podwładnych

„Przyrzeczenie Lekarskie”

- zakaz stosowania reklamy w celu wprowadzenia wewnętrznej konkurencji

- zakaz reklamowania się przez lekarzy i wykorzystywania swego autorytetu medycznego dla celów komercyjnych

Relacja: lekarz-lekarz - znaczenie dla pacjenta:

- lekarz A jest godny szacunku bo lekarz B i C go szanuje

- szacunek jest racjonalny

- upomnienie jako wyraz szacunku

- „prawo gwizdka” - musimy zareagować na błąd naszego poprzednika (zwróć uwagę lekarzowi, przełożonemu, Izbie Lekarskiej)

- zobowiązanie do szacunku ma charakter wzajemny - Norma „szanuj tych, którzy na niego zasługują” winna być skorelowana z „żyj tak, aby być godnym szacunku”

Nie zdążyliśmy przerobić tematu: Moralność i teoria etyczna

Ludwik Wittgenstein (1889-1951)

- z Wiednia, homoseksualista, mieszczanin, Żyd, chodził do jednej klasy z Adolfem Hitlerem

- problemy filozoficzne rodzą się z niewłaściwego użycia słów

- tzw. Terapeutyczna filozofia analityczna

- I, II i III - zmieniał zdanie wiele razy („tylko krowa nie zmienia zdania”)

- należy wyjaśnić terminologię (używamy słów, które mogą być przez każdego z nas inaczej zrozumiane)

- pieniądze szkodzą społeczeństwu → należy oddać kasę bogatym, bo i tak są już zepsuci, więc już im nie zaszkodzimy,

- czy życie jest cenne czy bezcenne?

- nie należy poświęcić czasu czyli także i pieniędzy na pacjenta?!

- nie mamy odpowiedzi, bo nie rozumiemy się, dlatego Wittgenstein stwierdził, że należy wyjaśnić terminologię

- „zabijanie osoby, która prosi o pomoc, nie jest dobrym pomysłem” → dotyczy m.in. Świtonia

- eutanazja

Naturalizm a normatywizm

Uzasadnienie zdania przed innymi osobami - racjonalnie

- jak ocenić czy argumenty innych są racjonalne?

Tolerancja:

- sprzeciw - tolerancja osób, z którymi się zgadzamy

- akceptacja - zgadzamy się na zło w sytuacji gdy walka z tym złem wywoła jeszcze więcej zła

- odrzucenie - warto walczyć ze złem, które jest bardzo duże

Granica tolerancji

Tolerancja szacunku - 2 sfery:

- publiczna

- prywatna

Np. minarety zakłócają sferę publiczną

- jakościowa - „koncepcja sprawiedliwości” = równości

- formalna - sfera publiczna nie ingeruje w sferę prywatną

Jakościowa:

- jest czymś niesprawiedliwym traktować równo ludzi, którzy są nierówni

cechy „równości” ludzi:

  1. wartość dla społeczeństwa (czasy II wojny światowej - penicylina dla żołnierzy „z kiłą” nie dla weteranów, bo żołnierze wrócą na front)

  2. wiek

  3. „cena” człowieka - ile kosztuje jego wykształcenie

żyć - przeżyć ileś lat

  1. więcej należy się osobie z największymi zasługami społecznymi

„Sprawiedliwość zza zasłony niewiedzy” - J. Rauss

  1. sprawiedliwość w medycynie

  2. nie wiadomo, co komu przypadnie

  3. potrzeby zaspokojone w tym samym stopniu

Status ontyczny (moralny, normatywny) osoby ludzkiej - kto jest kim, kto jest człowiekiem, kto ma prawo być chroniony prawem moralnym

- każdy autorytet jest subiektywny

Podstawowe błędy definicji:

- za wąska

- za szeroka

Definicja z wyglądu → potoczna

Definicja człowieka:

- biologiczna

- genetyczna

- podmiot godności

Osoba ludzka:

- myśli

- ma wolną wolę

- jest człowiekiem

Osoba ludzka musi być człowiekiem.

Człowiek nie musi być osobą ludzką

Osoba - istota rozumna i wolna

Człowiek jako Homo sapiens:

- człowiek jest przedstawicielem gatunku biologicznego, stosunkowo więc łatwo wskazać na kryterium przynależności gatunkowej człowieka,

- definicja biologiczna gatunku

- definicja genetyczna gatunku - człowiekiem jest ten, który ma 23 pary chromosomów,

Sam decyduję o rozumności wolnej woli człowieka

Człowiek a osoba ludzka (osoba ludzka musi być człowiekiem)

Ale czy istnieje człowiek, który nie jest osobą ludzką?

- zaśniad graniasty,

- pasożytniczy bliźniak,

- anencefalik,

Wartości życia człowieka nie mierzy się poprzez pryzmat jego długości

- „Życie ma wartość, bo ludzie nim żyją”

Gdzie jest granica gatunku człowieka?

- tworzenie swego rodzaju hybryd, chimer z ludzi ?(przeszczepianie narządów od zwierząt i innych ludzi)

Kryterium osobowości ludzkiej: Callahan (empirycznie postrzegalne (mierzalne))

- społeczne

- rozwojowe

-genetyczne

H. Tristram Engelhardt, Jr. - być uznanym za osobę przez inne osoby

- czyn ludzki to czyn osoby - jest rozumny i wolny,

- czyn ludzki rodzi odpowiedzialność moralną

- człowiek, któremu nie przypisuję odpowiedzialności moralnej nie powinien być uznany a rozumnego i wolnego (za osobę ludzką)

Być podmiotem moralnym - osoba odpowiada za swoje czyny (działa świadomie i dobrowolnie)

- płód, małe dziecko, osoba chora psychicznie, starzec z demencją → nie ma odpowiedzialności moralnej, nie są osobami, bo nie mają świadomości, więc nie są wolni, mają tylko prawa społeczne

- urodziliśmy się i byliśmy zwierzętami, umrzemy jako zwierzęta

- niezgodne z kulturą - przeciw

- zgodne z logiką - za

Osoba autonomiczna - odpowiedzialna moralnie za swoje czyny

Osoba społeczna - ma prawa ale nie ma obowiązków moralnych

Człowiek narzędziem, nie osobą (narzędzie nie jest ani dobre ani złe, to sposób jego użycia może być dobry lub zły)

Tradycja kulturowa wygrywa z rozumem:

- odroczona racjonalność

Kryteria rozwojowe:

- coś musi wydarzyć się w ontogenezie co sprawia, że człowiek staje się osobą

Kryterium z urodzenia - tradycja prawna: osobą w prawie jest ten, który się urodził

- nie zgodnie z wiedzą, zgodnie z kulturą

Z empirycznego pomiaru odczucia bólu

- kto czuje ból, ten ma status moralny

- co to jest ból?

Ból to:

- reakcja na negatywny bodziec środowiska → kryterium genetyczne

- reakcja układu nerwowego → kryterium z empirycznie mierzalnej pracy mózgu

- reakcja pozawerbalna → kryterium z urodzenia

- reakcja werbalna → kryterium społeczne

Kryterium z empirycznie mierzalnej pracy mózgu: - kto myśli jest człowiekiem

- racje za: myślenie, kryterium śmierci, poczucie tożsamości,

- przeciw: rozum a nie mózg, śmierć mózgu to kryterium śmierci, zmienna solidarność z własnym ciałem,

Pomyślenie myśli nie jest zależne od mózgu (myśl nie waży)

Kryterium z implantacji:

- kończy się ok. 15 dnia od poczęcia,

- gdyby przed implantacją była już osoba ludzka, to miałaby wszystkie „Prawa człowieka”, w tym prawo do mienia i nazwiska

Kryterium genetyczne - gdy ma 23 chromosomy to jest uznany za osobę

- od momentu poczęcia do momentu śmierci naturalnej

Za:

- tożsamość - inny niż inni

- ciągłość - kryterium wyróżniające mnie na całe życie

Zarzuty:

- redukcja do wodoru

- zaśniad groniasty

- potworniak

(my nie decydujemy, my odkrywamy)

błąd logiczny w założeniu

Warunki kryterium: trwałe i możliwe do zastosowania dla wszystkich

Bioetyka

Tolerancja:

Bioetyka - ,,życie”, ,,zwyczaj” dawniej dawniej miejsce zamieszkania lub etyka środowiska V. R. Potter

  1. medyczna

  2. środowiska naturalnego

  3. kary śmierci tj. prawa

Nadużycia w badaniach naukowych na ludziach.

Świadoma zgoda pacjenta

  1. legalizacja aborcji w USA

    1. na podstawie prawa do prywatności na podstawie którego rząd nie może się wtrącać

    2. w 1 trymestrze ciąży państwo nie ma żadnych żywotnych interesów ( tj. nie szkodzi zdrowiu matki)

    3. w 2 trymestrze ciąży większe ryzyko utraty zdrowia matki w wyniku aborcji niż donoszenia ciąży - zakaz aborcji w 2 trymestrze.

  2. Rozwój technologii medycznych

    1. K.A Quinlan po przedawkowaniu leków pod respiratorem rodzice kazali odłączyć od respiratora - nikt nie ma obowiązku leczyć się środkami nadzwyczajnymi. Nie odłączają natomiast od karmienia dożylnego bo to zwyczajny środek leczniczy.

    2. Świętość życia => jakość życia

Zmiana celu medycyny dawniej lekarz leczył pacjenta obecnie to pacjent leczy się za pomocą wiedzy lekarza.

Naturalny brak dóbr - nie da się więcej wytworzyć dóbr - brak zasobów

Sztuczny brak dóbr - brak pieniędzy na dobra

Sprzedaż narządów OK bo to moja rzecz ale ciało to nie rzecz tj. człowiek nie jest rzeczą.

Nie ma alternatywy między być a mieć.

loteria naturalna - np. przypadek urodzenia

loteria społeczna - np. syn bogatego człowieka

Czyny superogatywne - zrobisz ok

nie zrobisz ok wniosek: możesz ale nie musisz.

Korupcja kwestia sprzedawania się, godności

3 poziomy korupcji:

  1. łapówka bez naruszania praw innych - czyn dobry

  2. łapówka z naruszeniem praw innych - czyn dobry

  3. czyn zły

Normy

Deprofesjonalizacja zawodów medycznych

Sekularyzacja bioetyki

Sobór watykański II - Ruch Ekumeniczny ( początek bioetyki kościoła) - Audree Heuegers świecki uczestnik soboru watykańskiego II tzw biolog papieski

Następny papież Paweł VI chce znieść SWII i RE. Ostatecznie zmienia sens RE - wszyscy jesteśmy wierzący ale my katolicy pomożemy jako dojść do Boga => kolejne nieporozumienia

Etyka nie może być oparta na teologii moralnej.

Bioetyka sekularyzacyjna - zastąpienie teologów moralnych prawdziwymi etykami.

Bioetyka „amerykańska”

„Autonomia” - zadawanie sobie samemu prawa (dawniej oznaczało samotność, wyobcowanie)

Imperializacja moralna - narzucanie praw

Autorytety zawsze subiektywne

Traktuj równych równo a nierównych nierówno.

Każda osoba ludzka jest człowiekiem, tj. rozumna i wolna

Czy każdy człowiek jest osobą ludzką?

Kryteria osoby ludzkiej:

3 typy badań:

Kryterium społeczne:

Kryterium rozwojowe

Różne kryteria (człowieka?)

Kryterium genetyczne

Natura człowieka:

  1. koncepcja naturalna - człowiek rozwija się tak jak to odczytuje z natury.

  2. koncepcja kreatywna - człowiek przez swój rozum kreuje własną osobowość

Homoseksualizm jest dobry i zły w zależności od teorii.

Aborcja nie za i przeciw - w zależności od teorii.

Pro - life - każdy płód jest osobą ludzką. Poszanowanie życia.

Pro - choice - absolutyzuje prawo do własności. Mam prawo korzystać z własnych zasobów tj. macica jest kobiety a nie płodu.

Inne:

Bioetyka 4 zasad - pryncypializm

Etyka lekarska - Hipokrates 460-370 r.p.n.e

Bioetyka współczesna nie jest kontynuacją etyki. Bioetyka powstała przeciw etyce. Tzn. przysięga Hipokratesa jest złą. Jest nieetyczna i niemoralna jako całość.

3 typy relacji:

3 racja za paternalizmem medycznym:

Etyka naturalistyczna:

  1. zdrowia - choroba ogranicza zdolności człowieka - jego możliwości decydowania

  2. arystokratyczna - najszlachetniejsi i najmądrzejsi winni decydować

  3. młodości - najlepszy okres tzw. ciepła i suchości.

Elementy przysięgi Hipokratesa:

Etyka lekarska - nauka o obowiązkach lekarzy

Relacje:

Deklaracja Genewska tj. współczesna przysięga Hipokratesa - pierwsze uchwalenie wrzesień 1948r

W Polsce kodeks etyki lekarskiej Toruń 2003 - obecna

wcześniej - 1990 - Bielsko Biała kodeks prawicowy chrześcijański.

Upomnienie powinno być formą pomocy innemu lekarzowi ?

Zakaz reklamowania się i komercji.

Świadoma zgoda pacjenta - wstęp do podjęcia jakichkolwiek działań medycznych tzw. paradygmatyczna zgoda

Zgoda niejawna ( milcząca) - zastosowanie się w swoim postępowaniu do konkretnych poleceń.

Zgoda implicite ( założona w działaniu) inne działanie związane z czynnością główną mające na celu dobro pacjenta. np. zgoda na operacje na jelitach podczas operacji na żołądku. 2 w 1.

Zgoda domniemana = zgoda zastępcza - pacjent nie jest zdolny do podjęcia decyzji ale osoba która go zna pacjenta wie czego chciałby on sam. np. zgoda na pobranie narządów w Polsce.

Zgoda działania w najlepszym interesie pacjenta- osoba podejmując decyzję w imieniu pacjenta podejmie takie rozwiązanie które przyniesie pacjentowi maksymalne korzyści ( tzw. korzyści netto pod odjęciu szkód związanych z decyzja ) Korzyści powinny być oceniane z punktu widzenia jakości życia pacjenta.

Paternalizm medyczny:

Dyrektywy medyczne (na przyszłość) dla lekarzy

Przypadek Margo - Czy istnieje ciągłość osobowa człowieka?

Czy w ciele człowieka jest cały czas ta sama osoba ludzka?

Komitet Etyki Lekarskiej

KEL - prawo do nieprzekazywania przez lekarza informacji o niepomyślnej diagnozie jeśli miałoby to zagrażać pacjentowi.

Badania terapeutyczne (chodzi o wyleczenie pacjenta) i eksperymentalne (nieterapeutyczne)

Deklaracja helsińska - zasady prawidłowego prowadzenia badań naukowych.

Każde badanie dotyczące :

wymaga zgody komisji bioetycznej.

Obowiązek poinformowania pacjenta (tzw. miękkie kłamstwo - podawanie inf. prawdziwej ale za szerokiej (dopuszczalne):

  1. cel badania naukowego

  2. źródło finansowania

  3. korzyści, ryzyko

  4. niedogodności

  5. konflikt interesów

  6. możliwość wycofania się

  7. afilikacji??? (nie mogłem się doczytać)

Nie wolno prowadzić badań na:

(tylko wtedy gdy wyniki danych badań służą danej populacji)

Placebo tylko wtedy gdy nie ma innego leku

Tajemnica zawodowa (lekarska) obowiązuje każdego pracownika szpitala.

Kiedy nie obowiązuje zachowanie tajemnicy lekarskiej:?

  1. Przekazanie informacji innemu lekarzowi (oprócz konsultacji?)

  2. Udzielenie przez pacjenta zgody na przekazywanie informacji

  3. Istnienie poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia innych

  4. Gdy tak regulują przepisy prawne

  5. Gdy doszło do naruszenia praw człowieka

Eutanazja tam gdzie jest dobra opieka paliatywna

Eutanazja samobójcza.

Różne pytania

Sumienie - jest to wewnętrzne odczucie pozwalające odróżnić dobro i zło. Jest to rozum praktyczny który stawia sobie pytanie co powinienem zrobić tu i teraz.

W religii - głos Boga w człowieku

W etyce - głos człowieka w człowieku

Sumienie przeduczynkowe określa kim jestem - ważne dla bioetyki odnosi się do celu o którym się wie i z jakim się wykonuje dany czyn.

Sumienie pouczynkowe nie określa jakim człowiekiem jestem - nie odnosi się do tego co się zrobiło i nie wiedziało w chwili wykonywania danego czynu

Aplikacja sumienia - proces w którym głosimy aksjonat etyczny - ocena moralna. czyń dobro zła unikaj

Zasada synderezy (prasumienei) Czyń dobro zła unikaj - Św. Tomasz

Teoria Kanta twórca koncepcji dentologicznej:

Twórcy utylitaryzmu : Francis Hutcheson 1725

Zalążki idei są już obecne w filozofii Shaftes Bury'ego i Humela

Najbardziej wyrazista formę stworzyli Jeremy Bentham i James Mill.

Czyn ludzki świadomy (psychologicznie działający wie że wykonuje jakiś czyn i wie czy jest on dobry czy zły) i dobrowolny (działający nie podlega woli drugiego człowieka)

Zasada wątpliwości : w razie wątpliwości rację...

  1. ma zwierzchnik

  2. przychylamy się do rozwiązania bardziej prawdopodobnego

  3. przychylamy się oskarżonemu

  4. w razie wątpliwości racja jest pod stronie posiadającego

4 Zasady Bioetyki:

Przedmiot moralny czynu - wewnętrzna moralność czynu czyli to do czego on prowadzi

Horyzont motywacyjny - to ogół posiadanej wiedzy, mającej znaczenie w wykonywaniu czynu. Rozwijanie tej wiedzy to obowiązek moralny. Jeśli mogę wiedzę rozwijać a nie robię tego to jestem zły.

Poziomy korupcji:

  1. za korzyść majątkową wymagam czegoś dobrego ale bez narażania innych

  2. daje pieniądze za czyn dobry ale naruszam prawa innych - szkodę innym

  3. daje pieniądze na czyn zły

Czyn człowieczy nie jest przedmiotem oceny moralnej bo etycznie nie jest dobrowolny ani świadomy

Niewiedza zawiniona - brak wiedzy obowiązkowej

Niewiedza niezawiniona - brak wiedzy nieobowiązkowej

Co robimy w niewiedzy?- odpowiadamy za czyn i ponosimy konsekwencje za te czyny które jesteśmy w stanie przewidzieć

Kto wymyślił imperatyw kategoryczny - Kant

Czy zakazana jest aborcja w przysiędze Hipokratesa - Tak

Eutanazja Nie

Koncepcja wodorowa = patrz koncepcja genetyczna

Twórca bioetyki V. R Potter

Czy deprofesjonalizacja zawodów medycznych spowodowała ich demoralizację - Nie

Wg którego kryterium człowiek może być przez całe życie tylko człowiekiem - kryterium społeczne - jeśli człowiek ma tylko prawa jest tylko człowiekiem jeśli ma tez obowiązki jest także osoba ludzką

3 zasady paternalzimu medycznego:

3 sytuacje w których można zabić a nie jest to morderstwo:

Ja empiryczne - to co można poznać zmysłami dąży do przyjemności

Ja konscendentalne - to co ja myślę zmusza mnie do imperatywu kategorycznego obowiązku

Co jest przedmiotem zainteresowania w etyce: - czyn ludzki świadomy i dobrowolny

Jakie czyny podlegają ocenie w etyce: ludzkie, świadome i dobrowolne

4 elementy duszy:

Wg kryterium z implantacji niszczenie komórek/jajeczek jest zabójstwem? NIE

Czy czyn świadomy moralnie (ja wiem czy mój czyn jest dobry czy zły) może być świadomy psychologicznie (działający ma pojęcie co robi ) - TAK

Czy przedmiot moralny to to samo co cel przedmiotowy NIE

Czy czyn może stać się dobry gdy okoliczności czynu będą dobre? - Nie gdyż żeby czyn był dobry wszystkie okoliczności muszą być dobre????

4 warunki zasady o podwójnym skutku:

2 sytuacje kiedy możemy komuś coś zabrać a nie jest to kradzieżą?:

Papieski biolog Hellegers

Bioetyka

Problemy bioetyczne

Metoda in-vitro

Bioetyka bazuje na innych naukach żeby wyciągnąć wnioski. Nie można oceniać danych problemów tylko na podstawie etyki. Trzeba mieć informacje, wnioski zaczerpnięte z innych metod.

Problem niepłodności to problem społeczny. Aż 15% Polskich par jest bezpłodna.

Przyczyny niepłodności:

-religijne, społeczne, antykoncepcja hormonalna, medykamenty szeroko stosowane, styl życia.

Aspekt przeżywania niepłodności i jego różnice u kobiety i mężczyzny.

Metody wspomagające zajście w ciążę to techniki wspomaganego rozrodu. Dzielimy je na:

Naprotechnologia- odnosi się do naturalnych sposobów (długotrwałą, polega na obserwacji głównie kobiety, mało inwazyjna)

Techniki in- vivo - na żywo: inseminacje i przenoszenie gamet- zapłodnienie dokonuje się w ciele kobiety;

(inseminacja- podanie plemników w odpowiednie miejsce w odpowiednim czasie)

Techniki in-vitro- w szkle- zapłodnienie w sztucznych warunkach w laboratorium, zespół procedur prowadzący do uzyskania zapłodnienia.

Różne są odmiany metody in- vitro:

Homologiczne- gdy obie gamety pochodzą od obu małżonków

Heterologiczne- gdy przynajmniej jedne gamety pochodzą od obcych dawców.

Pierwsza udana próba poczęcia dziecka z met. In-vitro była w 1978r.

M. Szamatowicz pierwszy w Polsce dokonał zapłodnienia met. In-vitro w 1987r.

Dziś ok. 60 placówek w Polsce prowadzi tego typu zabiegi.

10-13 tys. Kosztuje jedna seria.

Etapy procesu in-vitro

-przygotowanie rodziców: badania, konsultacje, psychoanaliza

hiperstymlacja jajników- jajniki do8-10 komórek jajowych wytwarzają

-pobranie kom. Jajowej i plemników

Jak in-vitro może być wykorzystane w przyszłości?

Problemy i dylematy etyczne odnosnie stosowania ej metody.

In- vitro homologicznego:

Oderwanie poczęcia od aktu małżeńskiego (prokreacyjnego)- styechnicyzowanie prokreacji

Ryzyko powikłań dla matki - np. w wyniku hiperstymulacji jajników

Pobranie gamet- masturbacja zniszczy celowość współżycia małżeńskiego, filmy pornograficzne itd.

Co w przypadku chorób, śmierci? Czy można wykorzystać nasienie od osoby która już nie żyje z banku spermy?

Czy możemy krzywdzić dziecko i skazywać go na wytykanie palcami z powdu metody z jakiej go poczęto?

Usuwanie innych zapłodnionych komórek- który embrion ma prawo przeżyć i dlaczego akurat ten?

Nie ma jednej etyki prawidłowej dla kazego i zawsze obowiązującej. Nie ma żadnego kierunku, nie można wybrać absolutnej racji.

Problemy etyczne met. In-vitro heterologicznego:

Rodzice obcy- kom. Od innych rodziców pochodzą

Rodzice zamierzeni

Rodzice genetyczni

Matka naturalna

Matka zastępcza

Czy mówić dziecku o biologicznych rodzicach?

Czy mówic w jaki sposób go poczeto?

Czy osoby poza małżeństwem mają prawo posiadać dzieci? m.in. pary homoseksualne?

Co z odpowiedzialnością rodziców genetycznych w przypadku śmierci tych, którzy gop wychowują?

Czy ma prawo do spadku po rodz. Genetycznych?

Niebezpieczeństwo kazirodztwa.

Czy mamy prawo dzielić się tym jak zdolność przekazywania życia

Problemy homologiczne i heterologiczne:

Kto ma prawo powoływać do życia?

Kto ma prawo decydować, który embrion ma pozostać?

Ingerencja w geny, wszczepianie wybranych genów, np. wybrany kolor oczu.

Zagrożenie powstania himer- obojnaki.

Co robić w przypadku zrezygnowania którejś ze stron?

Kwestia odpłatności? Czy mają prawo pobierać za to pieniądze?

Problemy etyczne lekarza? Kto może powoływać do życia? Kto może zabijać poprzez embrioredukcje?

Wykłady Bioetyka

29.10.11

Bioetyka - oddalona od kościoła

Etyka chrześcijańska (nieporozumienie) - wątpliwość z bioetyką

Deprofesjonalizm zawodów medycznych:

Lekarz - jestem tym co złożył przysięgą - „Hipokratesa” profesur sum → ten co złożył przysięgę

Złożenie przysięgi przez lekarzy, kapłanów, politycy → profesjonaliści intelektualni, pracujący umysłem;

Profesjonalista - hańba użycia w pracy rąk

Wysokie standardy moralne - wymogi

Polityk, lekarze, kapłan → nie łamali tych Standarów, nie podlegali prawu (praktycznie)

Nie moralne, aby postąpić tak, aby złamać prawo.

Autorytet horyzontalny - nie było uniwersytetów. Kształcił się np. u Hipokratesa i został uznany za tego co leczy; zacna osoba mądra, nie ogranicza wolności, prowadzi mnie ku zdrowiu, jestem jemu posłuszny, nikt mnie nie zmusza.

Autorytet horyzontalny → zostaje zastąpiony Autorytetem biurowym

Autorytet biurowy - wymuszony autorytet, ja jestem lekarzem i mam dyplom i mnie musisz słuchać, ograniczenie wolności, posłuszny jemu na mocy autorytet biurowy → ludzie nie chcą być zniewoleni.

Bunt ludzi paternalizmem medycznym → relacja ojciec + małe dziecko;

Ojciec wie co jest dobre dla dziecka, a dziecko nie

Dziecko zmienia zdanie, a ojciec nie;

W medycynie Primum non cere → fizjoterapeuta wie co jest dobre dla pacjenta;

Po pierwsze nie szkodzić!

Przykład: A Magin(?)→ pacjent wie co jest dla niego dobre, jakie jest jego życie, jak chce je przeżyć, co jest cenne, a nie lekarz w tym przypadku decyduje o moim życiu.

Autonomia → prawa pacjenta

Deprofesjonalizacja → sądy przeciwko lekarzom

Tylko lekarz posiadał wykształcenie wyższe;

Lekarz jako biegły sądowy przeciwko innemu lekarzowi → jego decyzje w danym momencie były słuszne.

1950 → powstaje grupa zawodowa o wykształceniu wyższym, pielęgniarki, mogli być powołani do sądu.

Dziel i rządź → każdy może oskarżyć; lekarz - fizjoterapeuta, pielęgniarka - lekarz, itd.

Klient usług medycznych → realia ekonomiczne

Bioetyka jest amerykańska

„amerykańskość bioetyki”

Medycyna powstaje w Ameryce, etyka również

Wskazujemy na pewny styl myślenia → jednostka jest najważniejsza

W Japonii jest inaczej → Japończyk jako część społeczeństwa, mogą od niego coś wymagać.

W Izraelu → Żyd ważny dla społeczeństwa;

We Włoszech → ja chcę aby o moim zdrowiu porozmawiać z rodziną;

W Polsce → informuje się najpierw rodzinę, a potem pacjenta;

Amerykańskie spojrzenie na świat → niszczy kulturę, narzuca się wszystkim styl patrzenia na świat;

Etyka feministyczna - Prof. M. Środa - autonomia, decydowanie o sobie jest sprzeczne z naturą kobiety, decydować sama → porzucona

Kobieta - chce decydować z innymi, z rodziną

Mężczyzna - chce decydować sam, promuje sam siebie

Sekularyzacja - autonomia pacjenta, świadoma zgoda pacjenta na wszystko → źródło norm

Etyka medyczna - źródłem jest pacjent

Etyka religijna - źródłem prawa jest Bóg

Jan Paweł II - Etyk z wykształcenia - jaki jest wkład w etykę medyczną JP II

Etyka Chrześcijańska - przeciwstawna do etyki medycznej → Wywyższa człowieka, pomniejsza Boga.

Bioetyka - odrębna dziedzina wiedzy

Callahan 1973

-Subdyscypliny bioetyki:

Główne ośrodki:

“Bioetyka 4 zasad”( Mantra z Georgtown) Etyka federalna

Twórcy innej bioetyki - krytykuje podejście Beauchamp (prencepializm) → pogardliwe wymienianie 4 zasad etycznych;

W jezyku polskim IV wydanie → nasze podejście do etyki pogardliwe.

V - pryncypializm (bezmyślnie czepia się zasad i norm)

VI - podejście IV zasad do etyki medycznej,

Etyka lekarska( Medyczna)

Deontologia lekarska - związana z Hipokratesem

Platon wymienia 7 lekarzy najlepszych w Grecji; był człowiekiem o brzydkim wyglądzie (dobro, prawda), niemoralne leczyć brzydkie dzieci, Platon→ przezwisko( szeroki w barach) →brzydki na ciele nie będzie mądry, dobry.

Hipokrates - brzydal o dużej mądrości.

Nie napisał przysięgi Hipokratesa ( napisana po jego śmierci w stylu języka kapłańskiego), są zapisy, zobowiązania, których Hipokrates nie przestrzegał.

Napisali je Pitegorajczycy → Pitagoras, element jego religii i sekta religijna→ W świecie jest porządek, a nie ma chaosu można to opisać wzorem→ Bóg to liczba, naruszenie porządku - zabijanie człowieka( zakaz aborcji, zakaz stosowania chirurgii).

Wyznaczała standardy postępowania lekarzy.


Dzisiaj

Kodeks honorowy = deontologia

Co to znaczy być członkiem korporacji lekarskich, a nie dobrym człowiekiem, lekarzem.


Główne obszary zainteresowania:

Lekarz - lekarz

Lekarz - pacjent

Lekarz - społeczeństwo ( nie ma przysiędze Hipokratesa)

Broambuła

Terapia - opisane zobowiązania lekarz - pacjent.

Lekarz - lekarz → wzajemny szacunek, rozumiany konkretnie, prof. Medyczny - jako ojciec.

W przysiędze Hipokratesa → rozstrzygnięcia dotyczące relacji pomiędzy lekarzami, zapomniana część pamiętnej przysięgi, zobowiązanie do szacunku zapomniane przez bioetykę, brak relacji pomiędzy pracownikami ochrony zdrowia.


Radykalna różnica między osobą, a rzeczą, Dla osób → szacunek wynikający z przeciwstawiania rzeczy, będących środkami do celów i osób jako celów samych w sobie.

J. Kant, krytyka praktycznego rozumu.

Obywatel, osoba… Celów samych w sobie, należy się szacunek osobie.

Przekłamanie - każdy człowiek posiada godność, każdej osobie rozumnej należy się

godność - KANT

-Szacunek warunkowy - szanuje się daną osobę za coś (np. zasługi)

Symbol → w medycynie

Szacunek dla instytucji, w której pracuje, szanuję wszystkich pracowników tej

instytucji.

Lekarz - lekarz → znaczenie dla pacjenta

Łatwiej zaufać człowiekowi, o którym się wie, że jest szanowany przez innych ludzi, czyli lekarzom łatwiej zaufać, gdy jest szanowany przez innych lekarzy.

Szacunek racjonalny - upomnienie jako wyraz szacunku.

„prawo gwizdka” - są ludzie, którzy nie zasługują na warunkowy.

Charakter wzajemny - norma

„Szanuj tych, którzy na to zasługują”

„Żyj tak, aby godnym szacunku”

Duże znaczenie dla pacjenta - okazywanie szacunku lekarz - lekarz

30.10.11

Zasada postępowania w relacji lekarz - pacjent.

Świadoma zgoda - pacjent chce sam wszystko kontrolować.

Spełnione są 3 warunki:

Pacjent nie może być zniewolony zewnętrznie do podejmowania decyzji.

Czyny intencjonalne i dopuszczalne (zgadzamy się, ale nie chcemy skutków jakie te działania spowodują)

Actus humanus - chciane działanie

Pacjent nie może tylko dopuszczać, ale i chcieć.

Koncepcja świadomej zgody zakłada zatem, że pacjentowi:

Świadomy wybór pacjenta - wybór alternatywnych metod leczenia np. antybiotyki - zamiast operacji.

W praktyce medycznej dopuszcza się możliwość innego wyrażenia zgody przez pacjenta.

De facto o zgodzie domniemanej należy mówić także w przypadku tzw. Zgody zastępczej, gdy o leczeniu pacjenta nie przytomnego decyduje ktoś( najczęściej członek rodziny), który zna uprzednio wyrażone przez pacjenta preferencje

3 typy własności:

W Polsce pyta się rodzinę o zgodę na pobranie narządów.

Zgoda poczytywana - zgoda na pobranie krwi do badania HIV. Pacjent musi być poinformowany o tym → ochrona personelu medycznego → w odróżnieniu od zgody implicite - personel musi poinformować pacjenta o instytucji zgody poczytywanej;

Dla dobra pracownika ochrony zdrowia.

Standard działań w najlepszym interesie pacjenta, który zakłada, że osoba podejmująca za pacjenta decyzje wybiera takie rozwiązanie , które przyniesie pacjentowi maksimum korzyści, tzw. Korzyść netto., tzn. tych które pozostają do odliczenia szkód związanych.

Korzyści netto - zagrożenie związane z operacją, korzyści związane z operacją. Na ile operacja zmieni życie człowieka operowanego.

Korzyści powinny być ocenione z perspektywy jakości życia pacjenta.

Najczęściej standardowe działanie jest zgoda rodziców na leczenia dziecka- noworodka.

Ustawa bioetyczna w Polsce + Owiedo w Hiszpani

Wprowadza w Europie - mamy prawo udzielać zgody z wyprzedzeniem, dyrektywa medyczna na przyszłość.

Przykład Margo→ matka umiera demencja starcza.

Ustanowienie trwałego przedstawiciela medycznego; wybiera się z pośród rodziny jedną osobę, która będzie decydować o moim losie; Podejmuje decyzje z aktualną możliwością medyczną.

Etyka lekarska - paternalizm mocny nieupoważniony dopuszczony przywilej, że nie muszą informować pacjenta o złym stanie pacjenta i leczenie nie da pozytywnych skutków, może być szkodliwe na dla pacjenta.

Zgodnie z „deklaracją Helsińska” przez badanie naukowe na ludziach należy rozumieć:

Eksperymentalna terapia - lekarz wobec braku skutecznych metod leczenia ma prawo zastosować za zgodą pacjenta leczenie metodami, które nie zostały do tej pory sprawdzone.

Eksperymentalna terapia nie stanowi badania naukowego, może jednak stanowić rację dla podjęcia odpowiednich badań naukowych.

Stosowanie placebo w badaniach naukowych - tylko do takiej sytuacji, w któ®ej nowa terapia stosowana jest w leczeniu osób cierpiących na chorobę wobec której do tej pory nie znaleziono skutecznej metody terapeutycznej.

Kwestia zachowań poufności informacji uzyskanych w czasie leczenia, prowadzenia badań naukowych.

Do zachowania tajemnicy lekarskiej zobowiązuje zarówno deontologiczne dokumenty o zasięgu międzynarodowym( deklaracja Genewska, Helsińska, w Polsce w środowisku lekarskim KEL)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
7816
7816
7816
7816
7816
7816
7816
PDIO9id 7816

więcej podobnych podstron