NAUKA O ORGANIZACJI - WYKŁADY

18.10.2012

1. Fazy uprzemysłowienia:

a) I faza

- Praca w systemie nakładczym, pracownicy mistrz, umowa z inną organizacją o wykonaniu pracy,

- Praca w systemie fabrycznym brygadzista, dyrektor, proste powtarzalne czynności.

b) II faza - lata 50 i 60 XIX wieku

- Podział produkcji na żywność stal, chemie, maszyny; złożone procesy produkcyjne, rozbudowa systemów organizacji społecznej i biurokracji, kontrola, rutynowość, specjalizacje, wzrost liczby szczebli zarządzania.

c) III faza - postindustrialna - obecnie

- produkcja przewyższa popyt, uzależnienie od klienta, techniki pobudzania popytu, umiędzynarodowienie, innowacja, wzrost aktywności organizacji.

2. Okresy rozwoju:

	Okres przemysłowy	Okres Postindustrialny
Otoczenie	- państwa narodowe kierują gospodarką, - sprzedaż masowa, - standaryzacja, - państwo dobrobytu,	- globalna konkurencja, - segmentacja rynków i międzynarodowa decentralizacja produkcji, - towary na zamówienie, - pluralizm - zróżnicowanie,
Technika	- produkcja masowa, - rutynowość, - produkcja towarów,	- elastyczna wytwórczość, - wykorzystanie IT - just-in-time - gospodarka bez magazynowa, - nacisk na szybkość i innowacyjność, - wydatność usługowo - informacyjna,
Struktura społeczna	- biurokracja, - hierarchia, - specjalizacja, - kontrola,	- nowe formy organizacji, - spłaszczone hierarchie, - usamodzielnienie się firm, - nieformalne mechanizmy wywierania nacisku, - niewyraźne granice miedzy funkcjami, jednostkami organizacyjnymi,
Kultura	- stabilność, - tradycja, - wartości: wzrost, wydajność, standaryzacja, kontrola,	- niepewność, paradoks, moda, - wartości: jakość, obsługa klienta, różnorodność, innowacyjność,
Struktura fizyczna	- koncentracja fabryk, - orientacja lokalna i narodowa, - czas linearny,	- dekoncentracja, - orientacja globalna, - skrócenie wymiaru czasowego,
Charakter pracy	- rutynowość, - niewykwalifikowana siła robocza, - funkcjonalna specjalizacja zadań,	- kompleksowość, - prymat wiedzy, - praca zespołowa, - samokształcenie, - samozatrudnienie, outsourcing, telepraca, itd.

3. Klasyczna teoria organizacji:

a) nurt socjologiczny - zmienność wizerunku i ról istniejących w społeczeństwie organizacji sformalizowanych, wpływ uprzemysłowienia na charakter pracy i jego konsekwencje dla pracowników.

b) Klasyczna teoria zarządzania - koncentracja na problemach praktycznych, przed którymi stają menadżerowie i organizacje.

4. Klasyczne podejście:

- A. Smith - „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”, podział pracy,

- Marks - teoria kapitału,

- E. Durkheim - podział pracy, formalne i nieformalne aspekty organizacji,

- T.W. Taylor - naukowe zarządzanie,

- H. Fayol - zarządzanie administracyjne,

- M. Weber - teoria biurokracji,

- Ch. Barnard - kierowanie organizacjami nieformalnymi.

5. Współczesne podejście:

- Hierarchia systemów K. Bouldinga - organizacja jako system,

- Podejście symboliczno - interpretujące - ustanowienie i społeczna konstrukcja rzeczywistości (K. Weick),

- Perspektywa postmodernistyczna - fragmentacja, wielość dróg poznania naukowego, mit postępu ludzkości, dekonstrukcja, autorefleksja.

6. Metafory w teorii organizacji:

a) Organizacje jako maszyny:

- Naukowe podejście do zarządzania organizacją,

- Niezawodność i powtarzalność,

- Projektowanie organizacji według określonych reguł: jedności rozkazodawstwa, zasady skalarnej, zasięgu kontroli, podziału stanowisk pracy.

b) Organizacje jako organizmy żywe:

- Najefektywniej organizacja funkcjonuje gdy zaspokoi się jej potrzeby,

- Organizacja otwarta: homeostaza, entropia, struktura, funkcja, zróżnicowanie, integracja, niezbędna różnorodność, ekwifinalność, ewolucja systemu,

- Zdrowie i rozwój organizacji, stosunki organizacji z otoczeniem.

c) Organizacje jako mózgi:

- Organizacje jako mózgi przetwarzające informacje,

- Organizacyjne uczenie się: uczenie się na zasadzie pętli pojedynczej i podwójnej,

- Przesłanki uczenia się (mistrzostwo osobiste, zmiana, doskonalenie modeli myślowych, stworzenie wspólnej wizji, zespołowe uczenie się, myślenie systemowe).

d) Organizacje jako kultury:

- Tworzenie rzeczywistości społecznej,

- Wpływ kultury narodowej,

- Kultury i subkultury organizacyjne,

- Postawy i normy.

e) Organizacje jako systemy polityczne:

- Organizacje jako systemy rządzenia,

- Interesy - wynikające z zadania, kariery, spraw prywatnych,

- Konflikt,

- Władza - formalna, kontrola nad zasobami, kontrola nad procesem decyzyjnym, kontrola nad wiedzą i informacjami, relacje między mężczyznami i kobietami itd.,

- Sposoby rządzenia politycznego: autokracja, biurokracja, technokracja, partycypacja, demokracja przedstawicielska, demokracja bezpośrednia.

f) Organizacje jako psychiczne więzienia:

- Pułapka faworyzowanych sposobów myślenia:

* pułapka sukcesu, * luzu organizacyjnego, * procesów grupowych,

- Organizacja a mechanizmy obronne: wyparcie, zaprzeczenie, fiksacje, projekcja, idealizacja itd.,

- Organizacja jako patriarchalna rodzina,

- Organizacja i śmierć,

- Organizacja a lęk,

- Organizacja, lalki i misie.

7. Ograniczenia metafor:

- Brak całościowego ujęcia, - Jednostronność,

- Koncentracja na wybranych cechach i aspektach działania.

---