„Czerpanie korzyści z niepowodzenia: o zaletach współpobudzenia emocji pozytywnych i negatywnych”

Emocje negatywne mają większy wpływ na sądy afektywne, przekonania, zachowanie, układ pokarmowy. Tradycyjnie postrzegamy emocje pozytywne i negatywne jako przeciwstawne elementy jednego mechanizmu afektywnego. Z tego twierdzenia wynika, że redukcja uczuć negatywnych jest równa wzrostowi emocji pozytywnych. Chciano zastosować wiedzę odnośnie negatywnych procesów emocjonalnych do procesów pozytywnych ( jest to dyskusyjne). Badania nad wpływem emocji na zdrowie, koncentrują się głownie na wpływie emocji negatywnych na proces chorobowy.

Prowadzono badania nad wpływem stresu psychologicznego na:

• aktywność sercowo-naczyniową

• relacje neuroendokrynologiczne

• funkcjonowanie układu pokarmowego

• zdrowie psychiczne i fizyczne

Badania prowadzono również nad wpływem negatywnych stanów afektywnych (depresja, lęk, poczucie samotności, wrogość i gniew) i emocjonalnych cech osobowości (np.neurotyzm) na zdrowie. Pozwoliły one na rozpoznanie emocjonalnych czynników ryzyka i wyjaśniły mechanizm ich wpływu na zdrowie. Obecne opracowania obalają tezę, że podstawą emocji pozytywnych i negatywnych są procesy przeciwne do siebie. Autorzy stawiają tezę, że właściwości systemu afektywnego różnią się zależnie od poziomu układu nerwowego i są pochodną ograniczeń specyficznych dla każdego poziomu.

Model przestrzeni wartościowania (ESM) Cacioppo& Bernston

Zakłada, że warunki ograniczające (np. fizyczne → dwubiegunowa ekspresja, czyli albo się śmiejemy albo płaczemy ) mogą nie obowiązywać na poziomie głębszych mechanizmów. Powoduje to, że pobudzenie tendencji pozytywnej (dążenia) może być odmienne i niezależne od aktywacji tendencji negatywnej ( awersji) na początkujących etapach wartościowania, chociaż prowadzą one do dwubiegunowych reakcji ewaluatywnych.

1. istnieje możliwość, że redukcja uczuć negatywnych nie musi być równoznaczna ze wzbudzeniem uczuć pozytywnych. Dlatego można oczekiwać, że badania nad powiązaniami emocji pozytywnych ze zdrowiem pokażą inne mechanizmy niż w przypadku emocji negatywnych

2. interpretacja sytemu afektu jako dwuwymiarowej przestrzeni, dopuszcza istnienie kilku trybów wartościowania, a każdy z nich ma inne stymulatory, własności przetwarzania bodźców i konsekwencje

Interpretacja ta zakłada:

• bodźce działają na system emocji pozytywnych i negatywnych w przeciwnych kierunkach ( wzrost jednego, spadek drugiego)

• dopuszcza także akceptacje rozłączną → gdy bodźce wzbudzają tylko system negatywny lub pozytywny

• jeśli bodziec redukuje pobudzenie w obu systemach = współhamowanie

• bodziec, który zwiększa aktywację obu systemów = współpobudzenie

• zakwestionowano strategię redukcji emocji negatywnych w ciężkim stresie → badania Pennebaker z użyciem metody otwierania się okazało się, że badani studenci, którzy mieli opisać trudne dla siebie sytuacje i okazało się że studenci, którzy używali większej ilości słów negatywnych byli zdrowsi.

• przybliżony wskaźnik konfiguracji reakcji pozytywnych i negatywnych może dostarczyć jedynie stosunek emocji pozytywnych do ogółu emocji (przybliżone wartości pozytywne i negatywne = współpobudzenie)

• w zależności od rodzaju przeżycia reakcji pozytywnych lub negatywnych wpływają na lepsze zdrowie

Zdrowe radzenie sobie ze stresem w modelu współpobudzenia

2 hipotezy:

1. związek między stosunkiem pozytywnych i negatywnych emocji a zdrowiem przybiera różne zależności krzywoliniowe

2. optymalna dla zdrowia proporcja pozytywnych i negatywnych reakcji emocjonalnych w przypadku bardziej stresujących doświadczeń jest bardziej przesunięta ku reakcjom negatywnym

Ambiwalencja skojarzona ze współpobudzeniem nie ma wyraźnego kierunku motywacyjnego dlatego zakłada się że stan współpobudzenia daje szansę na wyciągnięcie korzyści z przykrości. Chcą oni aby teorie i badania nad zdrowiem i dobrostanem powinny być uzupełnione o warunki i konsekwencje kilku różnych trybów wzbudzenia systemu afektywnego.

Już prace Cannona (1929) i Sely'ego (1956) mówiły o negatywnym wpływie stresu na zdrowie.

→ współcześnie: negatywne emocje w reakcji na stresory MOGĄ BYĆ szkodliwe dla zdrowia

• zdolność kontrolowania emocji MOŻE SPRZYJAĆ skutecznemu radzeniu sobie ze stresem ( Lazarus i Folkman)

→badania przy użyciu metody psychologicznego otwierania się w radzeniu sobie ze stresem:

• zapisywanie kilka razy dziennie swoich myli i uczyć na temat stresorów

• skutkiem było polepszenie się stanu zdrowotnego w grupie eksperymentalnej

• w badaniach pojawia się tyle samo pozytywnych i negatywnych reakcji na stresor ( nawet gdy mają koncentrować się na przeżyciach traumatycznych czy korzystnych)

Psychologia pozytywna traktuje zdrowie jako ważne życiowo dobro, akcent na pozytywne aspekty stresu. Model klasyczny ( zdrowie jako brak choroby)→ eliminacja tego co negatywne w sytuacji stresu.

Model klasyczny:

→ tłumaczenie emocji miałoby być pożyteczną strategią radzenia sobie ze stresem

→ z niektórych badań wynika, że tłumienie emocji nie zawsze jest korzystne, np. badania Gross& Levenson studenci ponoszą koszty fizjologiczne gdy tłumią reakcje emocjonalne po obejrzeniu filmu

→ z badań Wegner, Erber, Znakos wynika, że tłumienie emocji negatywnych jest trudne w warunkach zaabsorbowania poznawczego może nawet prowadzić do ich większej dostępności

→ ostatnio pojawiają się tezy o udziale tłumienia w etologii i utrzymaniu się stresu pourazowego, fobii i innych zaburzeń psychicznych

Akceptacja tego co pozytywne:

→ Folkman i Moskowitz twierdzą, że skupienie się na tym co dobre w bieżących i niedawnych doświadczeń, inklinacja pozytywna w ocenie zdarzeń

• radzenie sobie zorientowanie na problem

• pozytywne fantazjowanie( nadawanie pozytywnych znaczeń zwykłym wydarzeniom)

Mogą zwiększać skuteczność procesu radzenia sobie ze stresem

→ badania wykazujące korzystny wpływ optymizmu

np. Scheier i współpracownicy: optymizm predykatorem radzenia skoncentrowanego na problemie, szybkiego powrotu do zdrowia, wyższej jakości życia po operacji tzn., że słaby stres → pozytywne emocje, poważne problemy → reakcje negatywne

→ badania Stein i inni, Pennebakera

badani po utracie bliskiej osoby (silny stres)

• badani Stein używali niższego odsetka pozytywnych słów 40% niż badani Pennebakera (50%)

• ale u Stein emocje pozytywne i wskaźniki zdrowotne były ze sobą wprost proporcjonalne, a u Pennebakera odwrotnie proporcjonalne

→badania Pennebackera i Francis:

badani opowiadali o emocjach związanych z rozpoczęciem college'u( średni stres)

• wyższy odsetek słów pozytywnych (60%) niż w badaniach Pennebackera z osobami w silnym stresie (50%)

• relacja miedzy odsetkami słów pozytywnych a wskaźnikami zdrowia jest wprost proporcjonalna

W modelu ESM:

• zdrowe radzenie sobie ze stresem oznacza optymalna równowagę emocji pozytywnych i negatywnych

• korzyści zdrowotne z emocjonalnego otwierania się sa pozwiązne silniej z jednoczesnym pobudzeniem obu systemów emocjonalnych niż z brakiem jakichkolwiek emocji

• Spiegel w badaniach potwierdził, że ekspresja emocjonalna u pacjentów z rakiem może być korzystna, a Jansen, że tłumienie emocji jest powiązane z negatywnym wskaźnikiem zdrowia

→badania Taylor i Browna nad pozytywnym złudzeniem, osoby o optymistycznym nastawieniu do świata są zdrowsze psychicznie, uważali, że otoczenie sprzyja umiarkowanym złudzeniom, nie toleruje skrajnych złudzeń

→ Epstein i Mayer - Inwentarz Myślenia Konstruktywnego (CIT) , min skale:

• behawioralne radzenie sobie - dodatnia korelacja ze wskaźnikami powodzenia życiowego

• naiwny optymizm to uproszczające, całościowe myślenie pozytywne- bardziej efektywne relacje społeczne, jednak więcej symptomów chorobowych

→teoria mówiąca, że radzenie sobie to optymalna proporcja emocji pozytywnych i negatywnych. Dlatego autorzy twierdzą, że współpobudzenie może odgrywać kluczową rolę w radzeniu sobie z efektami stresu.

Wspomnienia wydarzeń traumatycznych są szczególnie nie poukładane i nie włączone w osobiste narracje. Aby moc je przetworzyć musza zostać zachowane w pamięci roboczej. Być może żeby zachować takie wspomnienia i przeciwdziałać skutkom wywoływanego przez nie stresu konieczne jest wspólpobudzenie.

ESM jest niestabilne i awersyjne, czasowe wsólpobudzenie może być istotnym warunkiem uruchomienia poznawczych procesów radzenia sobie. Zdolność do zaangażowania w stresowe zdarzenia lub do konfrontacji z nimi może sprzyjać odnalezieniu w tym zdarzeniu sensu.

Wyniki badań sugerują, że radzenie sobie z problemami zależy również od poznawczego uporania się z nimi, uzyskania wglądu.

Zdolność do jednoczesnego aktywizowania pozytywnych i negatywnych emocji i tolerowania behawioralnej ambiwalencji zwiększa szanse umiejętnego przepracowania największych stresów życiowych.

---