GLOBALIZACJA
TEORIE WPROWADZAJĄCE ZAGADNIENIA GLOBALIZACJI (rozwinięcie w: P.Sztompka „Socjologia”)
1/ Teoria imperializmu (1902r. J.A. Hobson)
kapitalistyczne centra / społeczeństwa peryferyczne
2/ Teoria zależności (Paul Prebisch)
centrum / peryferia
3/ Teoria systemu światowego (Immanuel Wallerstein)
3 stadia historii ludzkości:
- epoka mini-systemów
- epoka imperiów światowych
- epoka systemu światowego
TEORIE GLOBALIZACJI KULTUROWEJ
„globalna ekumena” (Ulf Hannerz) - obszar ciągłych interakcji kulturowych, wzajemnej penetracji i wymiany kulturowych treści
wizje losów ekumeny kulturowej:
1/ globalna homogenizacja - świat podlega gwałtownym wpływom kultur dominujących, np. amerykanizacja kultury
2/ nasycenie kulturowe - świat podlega wpływom kultur dominujących, ale jest to proces długotrwały i zaznaczony oporem kultur podległych
3/ deformacja kulturowa - kultury peryferyjne czerpią wzory kultur dominujących, ale w zdeformowanej postaci, np. gorsze wersje filmów sensacyjnych
4/ amalgamacja kulturowa, kultury mniej znaczące zachowują swoją tożsamość
Czynniki wpływające na zmiany w kulturze lokalnej pod wpływem ekspansji centrum kulturowego:
1/ moment wyjścia danego społeczeństwa z izolacji
2/ poziom rozwoju ekonomicznego i technologicznego
3/ stopień artykulacji silnych lokalnych wizji filozoficznych lub religijnych i znaczenie elit
4/ zapisane w społeczności standardowe sposoby reagowania na zmianę społeczną
WIZJE GLOBALIZACJI R. Robertson
1/ Globalny Gemeinschaft I (różnorodne, izolowane wspólnoty)
2/ Globalny Gemeinschaft II (ogólnoludzka wspólnota wokół pewnych wartości)
3/ Globalny Gesellschaft I (niezależne państwa narodowe powiązane więziami kooperacyjnymi)
4/ Globalny Gesellschaft II (globalna unifikacja polityczna i ekonomiczna)
PONOWOCZESNE TYPY OSOBOWOŚCI - ZYGMUNT BAUMAN
1/ WŁÓCZĘGA
W zmianie widzi szansę na poprawienie swojego bytu
Nieustannie dąży do zmian
Nie jest przywiązany do miejsc
Poszukuje nowych miejsc i doświadczeń, odczuwa potrzebę odnowienia losu
2/ TURYSTA
Kolekcjoner wrażeń
Wymaga, aby świat, który zwiedza był warty ceny, którą płaci
Turystyka konsumpcyjna
3/ GRACZ
Walczy o pozycję, miejsce w strukturze społecznej
Gotowy do podjęcia ryzyka
Nieustannie poszukuje zwycięstwa
4/ SPACEROWICZ
Przemieszcza się z miejsca na miejsce tylko w określonym celu, nie spaceruje dla przyjemności, gdyż byłaby to strata czasu
FLANEUR - pojęcie wprowadzone przez Charles'a Baudelaire, oznacza osobę spacerującą dla przyjemności spacerowania i poznawania miasta. Termin wprowadzony pod koniec XIXw.
Posiąść tłum — oto jego namiętność i powołanie. Wielka rozkosz dla prawdziwego flâneura i rozmiłowanego obserwatora: zamieszkać w mnogości, falowaniu, ruchu, w tym, co umyka, co jest nieskończone. Być poza domem, a przecież czuć się wszędzie u siebie; widzieć świat, być w środku świata i w ukryciu zarazem, takie są drobne przyjemności tych umysłów niezależnych, namiętnych, bezstronnych, które słowo tylko nieudolnie potrafi scharakteryzować. Obserwator — to książę, który wszędzie zachowuje incognito.
KONSUMPCJA JAKO PRAKTYKA SPOŁECZNA
Zestaw umiejętności posiadanych przez jednostkę, przejawiających się w jej zachowaniu, dzięki którym jest ona w stanie brać czynny udział w codziennym życiu społecznym
ASPEKTY KONSUMPCJI
1/ emocjonalny
subiektywne odczucia i reakcje wobec konsumowanych obiektów
2/ integracyjny
jednostka integruje obiekt konsumpcji z własną osobowością
3/ klasyfikacyjny
przedmioty konsumpcji służą jako przekaźniki różnych informacji dotyczących wartości, norm, cech osobowości jednostki
4/ interakcyjny
Obiekty konsumpcji są wykorzystywane do nawiązywania
RACJONALNY MODEL KONSUMENTA - cechy racjonalnego konsumenta:
1/ RACJONALNOŚĆ
konsument dąży do polepszenia warunków życia, jest świadomy swoich preferencji, nie działa kapryśnie
2/ WIEDZA
konsumenci mają wiedzę na temat produktów i na tej podstawie dokonują wyborów
3/ SPÓJNOŚĆ
preferencje konsumentów są względnie stałe w czasie i miejscu
4/ NIEZALEŻNOŚĆ
preferencje konsumentów są niezależne od siebie nawzajem
Współczesny konsument jest nieracjonalny. Kieruje się impulsem i wciąż nowymi zachciankami. Można tutaj odróżnić potrzeby (needs) od zachcianek (wants). Te pierwsze są podstawą racjonalnej konsumpcji, drugie - nieracjonalnej.
ŚMIECIOLOGIA (garbeology) - „nauka” z pogranicza etnografii, socjologii i antropologii kulturowej. Zapoczątkowana pod koniec lat 70tych przez Williama Ratuje, w Polsce uprawiana przez Władysława Pessela. Opiera się na kilku podejściach teoretycznych:
1/ KULTURA Z ODZYSKU
postmodernizm i kultura z odzysku
2/ PODEJŚCIE EKOLOGICZNE
segregacja odpadów, ekologiczne opakowania itd.
3/ PODEJŚCIE ALARMISTYCZNE
odpadki i odrzuty atrybutem
człowieka zdegradowanego
4/ PODEJŚCIE KULTUROZNAWCZE (Wł. Pessel)
pozostałości materialne są wciąż rzeczami, ale znaczą jako rzeczy już niepotrzebne
w sensie ontologicznym i epistemologicznym nie zatracają całkowicie pamięci o pierwotnym przeznaczeniu
na śmietnikach uwyraźniają się codzienne obyczaje