Kształcenie twórczej aktywności ucznia
St. Bortnowski , Twórczość [w:] Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2005
Zaczynam od krzesła
Pan Bortnowski poprosił studentów, by w ciągu kilku minut odpowiedzieli na pytanie, czym może być krzesło. Okazało się, że: stojakiem na kwiaty, ozdobą na ścianę, zabawką dla dziecka, karuzelą, samochodem, koniem, schronem atomowym, itd. Krzesło także można różnie nazwać (odbierając mu tożsamość może być: skróconą ławeczką, podłogą, tylko trochę wyżej, młodszym bratem itp..
Ponadto można z krzesłem - poszerzając jego związki frazeologiczne: postawić świat do góry krzesłami, rozkrzesać myśl, krzewić krzesła, ukrzesłowić krzesłami pokój (jeśli ich jest za mało).znane powiedzenie mogłoby brzmieć: "Na bezrybiu i krzesło ryba".
Tradycyjne nauczanie to system paraliżowania umysłu, celem wychowania staje się wyposażenie nowego człowieka w serię wzorców typowych postępowań. Świat żyje przeszłością, zamiast żyć przyszłością
Tymczasem nasze spojrzenie kieruje się ku przyszłości, w stronę nadchodzącego życia, o którym dowiedzieliśmy się, że możemy z nim uczynić, co chcemy, jak chcemy i gdzie chcemy: prawdziwa biała karta! Zjawia się jednak nauczyciel i zaczyna ją zapisywać, grubymi paluchami, pisze to, co sam wie, stara się to wyryć, później składa zabazgraną kartę, odtąd już nie należymy do przeszłości tej, która gotuje się do skoku w przyszłość, lecz do tej, co ogląda się wiecznie wstecz,
Czego chcą autorzy Inwentyki? Chcą stymulować wyobraźnię, badają więc proces wyobrażania. Ich zdaniem zaczyna się on od fazy logicznej, czyli sformułowania problemu, wybrania danych i poszukiwania rozwiązań, potem następuje faza intuicyjna, nabranie dystansu do poczynionych ustaleń oraz dojrzewanie i klarowanie; wreszcie - olśnienie. Faza trzecia to faza krytyczna, czyli sprawdzanie i weryfikacja odkrycia.
odkrycie następuje przede wszystkim w podświadomości. Sprzyja mu działanie grupowe, zwłaszcza jeśli jest stymulowane: przez, kogoś z innego zespołu.
zwolennicy terapii wstrząsowej opracowali najrozmaitsze metody intuicyjne rozwijające wyobraźnię: jedna z nich wymaga postawienia pytań: Jak „złamać” obiekt, który mamy zmodyfikować? Nadać mu nową. formę? A może zmienić jego barwę, dźwięk, zapach, kształt, aspekt?