Zdrowie publiczne IIa „profilaktyka, prewencja chorób”
Skala Logana = trójstopniowa skala zapobiegania chorobom
I ST. - sytuacje w których rzeczywiście zapobiegamy chorobom, działania w którychchoroba w organizmie nie wystąpi.
IIst. i IIIst. - prewencje które po wystąpieniu choroby mogą ograniczyć skutki
Ist. - szczepienia ochronne zachodzą zmiany w organizmie by nie wystąpiła choroba
Pierwsze szczepinki - XVIII wiek. Od połowy XX wieku szczepienia oparte na podstawach naukowych.
Pierwsze masowe szczepienia skuteczne - przeciw ospie prawdziwej - przerwano również drogi kontaktu. Uważa się, że ospa została całkowicie wyeliminowana ze środowiska
Polio - szczepienie
Problem w Polsce z polio. W latach 50-60tych pojawiły się ogniska endemiczne, szczepionka doustna. Polska jeszcze nie została skreślona z listy krajów zagrożonych. Do tej pory w populacji są osoby które chorowały na polio
WZW B - jest szczepionka
WZW C - nie ma szczepionki
- wrota - uszkodzenie ciągłości błon śluzowych lub skóry
- materiał zakaźny - krew, wydaliny, wydzieliny, mocz, ślina, płyny patologiczne
Przeciwdziałanie:
używanie przedmiotów jednorazowych
sterylizacja
W Polsce notuje się wyższy % chorych na WZW B niż w krajach podobnych w związku z późnym wprowadzeniem jednorazówek.
Kogo szczepimy:
służba zdrowia
noworodki
przed operacjami należy spr odporność - jeżeli jej nie ma szczepimy na 4 tyg przed operacją
zaleca się szczepienie jeżeli w rodzinie jest nosiciel
Rozszerza się problem WZW C - przebiega ostrzej ale mają większa tendencję do przechodzenia w chorobę przewlekła występowanie marskości, raka wątroby. BRAK szczepionki. Szczególne ryzyko w grypie pacjentów onkologicznych. Główny powód pozwów przeciw placówka służby zdrowia to zakażenia WZW C.
HIV
Transmisja jak WZW ale główne drogi przenoszenia to:
- kontakty seksualne
- korzystanie ze sprzętu wielokrotnego użytku przez narkomanów
Główny producent narkotyków - Afganistan (wygrał wojnę z ZSSR narkotykami)
Szczególnie dotknięte kraje najuboższe - kraje Afryki Subsacharyjskiej, niestabilne społeczno-politycznie, o sprzyjających tradycjach sexualnych. Afryka Płn jest opanowana przez islam, który reguluje ściśle życie erotyczne wyznawców. Nowa szczepionka to tylko połączenie dwóch starych preparatów: niedziałającej starej szczepionki przeciw HIV oraz szczepionki przeciwko ospie ptasiej
IIst. - wczesne rozpoznanie choroby np. zawału serce poprzez całodobowe monitorowanie EKG pacjenta u chorych na ChNS
IIIst. - rehabilitacja np. przy osteoporozie - praktycznie nieuniknionej u osób starszych
Strategie ochrony
polepszenie życia - np. podwyższenie płac minimalnych
działania zdrowia publicznego by zredukować występowanie chorób - np. rozwijanie systemu oczyszczania wody, podwyższanie podatku na wyroby tytoniowe, wzmozona edukacja prozdrowotna
zapobiegawcza służba zdrowia - np. wykrywanie i leczenie nadciśnienia tętniczego mammografia