Koło z ćw. 05.06.2011r. : notatki + ustawy omówione na wykł. : o obywatelstwie, cudzoziemcy, fundacje, stowarzyszenia, akty USC (poprawka bez ustaw)
na egzaminie: głównie pytania z ustaw

Ćwiczenia nr 1 - 19.03.2011 r.

Formy działania administracji cz.1

Przez formę działania administracji należy rozumieć określony typ konkretnej czynności organu administracji czyli rodzaj podejmowanego działania.

Od form należy odróżnić metody działania.

Metoda działania administracji to sposób realizowania konkretnej formy działania.

Katalog form jest bardzo szeroki często się one przenikają.

PODZIAŁ FORM

• działania władcze (imperium) – działania administracji podejmowane na podstawie unormowań publiczno-prawnych których cechą jest to, że organ administracji jednostronnie rozstrzyga o pozycji prawnej drugiej strony stosunku prawnego czyli wydaje nakazy bądź zakazy jakiegoś zachowania się (organ administracji jednostronnie rozstrzyga o podjęciu formy działania, „z urzędu”)
  - władztwo bezpośrednie
  - władztwo określone szczególnymi warunkami
  - władztwo wyjątkowo stosowane (np. udzielenie koncesji)

• działania nie władcze (akty gestii) – to takie przy podejmowaniu których pozycja prawna strony stosunku administracyjno-prawnego ulega zrównaniu czyli organ administracji nie zajmuje już pozycji zdecydowanie nadrzędnej (podejmowane są na nasz wniosek)

• jednostronne – tylko administracja publiczna decyduje o treści danego działania, druga strona stosunku może uczestniczyć w przygotowaniu np. danego aktu i może mieć wiele uprawnień procesowych, ale treść aktu w żaden sposób od niej nie zależy

• dwustronne – wtedy kiedy obie strony stosunku prawnego mają jednakowy lub wzgl. jednakowy wpływ na treść podejmowanego aktu

ze względu na kryterium skutku prawnego

• działania prawne - bezpośrednio zmierzają do ustanowienia zmiany lub ustania stosunków prawnych (wywierają na nas bezpośrednio skutki prawne), muszą być ściśle określone prawem

• działania faktyczne – pozostałe działania, nie muszą być ściśle określone prawem (musi mieścić się w kompetencji, nie są nastawione na bezpośrednie wywołanie stosunku prawnego), mogą pośrednio wywierać skutki (jeżeli decyzja będzie prawidłowo doręczona mamy 14 dni na odwołanie)

ze względu na stosunek do obowiązującego prawa

• polegające na stanowieniu prawa – stanowimy normy generalne i abstrakcyjne

• polegające na stosowaniu prawa –z normy generalnej i abstrakcyjnej tworzenie normy indywidualnej i generalnej oraz podejmowanie wszelkich innych działań mieszczących się w granicach normy kompetencyjnej

ze względu na kryterium sfery skutku prawnego

• na zewnątrz – są podejmowane w stosunku do podmiotów niepodporządkowanych organizacyjnie albo służbowo organowi, np. rozporządzenie, decyzja administracyjne

• wewnątrz – w stosunku do podmiotów podporządkowanych organizacyjnie lub służbowo, np. wydawanie wytycznych, regulaminów

FORMY DZIAŁANIA:

1. akty normatywne – władcze rozstrzygniecie organu administracji publicznej zawierające normy postępowania skierowane do generalnie oznaczonego adresata w abstrakcyjnie określonej sytuacji, nie konsumuje się przez jednorazowe zastosowanie (władcze, jednostronne, normy generalne, abstrakcyjne), np. rozporządzenia, uchwały, zarządzenia,

2. akt administracyjny – jest to oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie określonej sytuacji (najczęstsza forma o największym znaczeniu, skierowany do każdego z nas (władcze, jednostronne, normy indywidualne, konkretne ), np. licencje, koncesje, decyzja o wydaniu …, musi być wydany przez odpowiedni organ, wyposażony w kompetencje, właściwa forma i właściwe postępowanie

3. ugoda administracyjna – pisemne porozumienie stron o sprzecznych interesach zawarte w toczącym się postępowaniu administracyjnym i zastępujące akt administracyjny kończący postępowanie, dla swojej ważności ugoda musi zostać zatwierdzona w drodze postanowienia przez organ przed którym toczy się postępowanie.

Ad. 2.

Podział aktów administracyjnych

* akty deklaratoryjne – jego zadaniem jest wiążące potwierdzenie skutków prawnych, które wynikają wprost z ustawy, to norma prawa determinuje te skutki w sposób całkowity nie tworzy więc ona nowych sytuacji, (istnieją przepisy mówiące o okolicznościach powstania skutku, skutek powstaje w momencie zaistnienia tych okoliczności), wywołują skutki ex tunc od momentu, w którym dany stan prawny zaistniał
* konstytutywne – mają twórczy charakter, czyli tworzą, zmieniają lub uchylają stosunki prawne, wywołują skutki od momentu ich wydania, skutki ex nunc, skutek prawny powstaje z mocy takiego aktu (nie z mocy ustawy), np. pozwolenia na osiedlenie się cudzoziemca,
* zależne od woli adresata – wydawane na wniosek, np. pozwolenie na posiadanie broni,
* niezależne od woli adresata – są wydawane z urzędu, np. decyzja wywłaszczeniowa
* kwalifikujące – do czegoś nas zakwalifikowują bądź nie zakwalifikowują, np. rady adwokackie wydające oceny odnośnie egzaminu na aplikację
* związane – mamy z nimi do czynienia wtedy gdy podstawa prawna aktu administracyjnego jest tak sformułowana, że w razie zaistnienia danego stanu faktycznego nie pozostawia organowi administracji publicznej żadnego wyboru działania, najczęściej będą to akty deklaratoryjne
* swobodne – przepis będący podstawą prawną rozstrzygnięcia zawiera tzw. pojęcia nieostre podlegające interpretacji organu bądź też przepis przewiduje możliwość podjęcia działania bez wskazywania konkretnego stanu faktycznego, są wydawane na zasadzie uznania administracyjnego,
Przez uznanie administracyjnie rozumie się takie uregulowanie kompetencji organu, że organ ten może rozstrzygnąć sprawę w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym i każde rozstrzygnięcie będzie legalne.

Akt deklaratoryjny a zaświadczenie – zaświadczenie jest zaświadczeniem wiedzy, mogliśmy wcześniej korzystać ze skutków, których dotyczy

Powstawanie aktu administracyjnego:

Wada nieistotna - nie wpływa na moc wiążącą aktu
Wada istotna – albo stanowi podstawę prawną ich wzruszenia albo powoduje nieważność

1. Data wydania

2. Oznaczenie strony lub stron – złe oznaczenie jest istotną wadą strony

3. Powołanie podstawy prawnej

4. Rozstrzygnięcie – jeżeli nie ma rozstrzygnięcia to nie ma decyzji

5. Uzasadnienie faktyczne / prawne – jeżeli jest błędne, lub brak należy się odwołać

6. Pouczenie – jeżeli pouczenie jest błędne lub brak to należy napisać o uzupełnienie (termin się nie liczy – stosujemy się do błędnego

Ćwiczenia nr 2 - 15.04.2011 r.

(Formy działania administracji)

1. Umowa cywilno - prawna – mogą czerpać źródła z aktów normatywnych, aktów administracyjnych, ustaw (np. umowa najem, umowy odnośnie pracy), aby organ mógł zawrzeć taką umowę musi być do tego upoważniony (w imieniu gminy np. wójt), jedną stroną umowy jest organ administracyjny

2. Porozumienie administracyjne – należy do nie władczych form działania administracji, jest dwustronną lub wielostronną czynnością z zakresu prawa administracyjnego dokonaną przez podmioty wykonujące administrację publiczną i dochodzącą do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów ( obie strony to organy admin.). Mogą przewidywać wspólne wykonywania zadań publicznych albo pewne przeniesienie zadań z jednego podmiotu na drugi (np. porozumienia międzygminne lub między powiatami, porozumienia z zakresu ??? : gmina (wójt, burmistrz, prezydent z wojewodą)

- Kontrakt wojewódzki – jest zawierany między radą ministrów a samorządem województwa, określa zasady, tryb oraz warunki realizacji zadań wynikających z regionalnych programów operacyjnych, które stanowią element narodowego planu rozwoju

CZYNNOŚCI FAKTYCZNE

• Materialno- techniczne – mają władczy charakter, wywołują pośrednie skutki prawne drogą faktów, np. wyburzenie budynku, postawienie tablicy ostrzegawczej, spisanie protokołu, nadanie nr PESEL, doręczenie decyzji, muszą mieć swoją wyraźną podstawę

• Działalność społeczno-organizatorska – mają charakter nie władczy, np. szkolenia, negocjacje, plakatowanie miasta, czynności te mogą pomagać w działalności władczej, nie musi mieć wyraźnej podstawy, działalność musi mieścić się w kompetencjach danego organu

PRZYRZECZENIA ADMINISTRACYJNE

• Jest to oświadczenie organu administracji publicznej w którym zobowiązuje się on do konkretnego zachowania w przyszłości np. do wydania aktu administracyjnego, w zamian za to wymagane są najczęściej pewne działania ze strony adresata tego aktu albo spełnienie przez niego pewnych warunków, np. promesa na udzielenie koncesji na działalność reglamentowaną

BEZCZYNNOŚĆ I MILCZENIE ADMINISTRACJI

• Bezczynność – zaniechanie przez organ administracji publicznej aktywności w sytuacji gdy stan faktyczny w połączeniu z normą prawną wymaga od organu aktywnego działania (czynnik czasu) jest przewidziana norma prawna która nakazuje organowi podjęcie decyzji / działań

• Milczenie – zaniechanie przez organ administracjiu publicznej aktywności w odniesieniu do sytuacji w której normy przewidują bierne zachowanie się organu (jeżeli nie ma decyzji o niewyrażeniu zgody oznacza to że została wyrażona zgoda) np. prawo budowlane

Stosunek administracyjno prawny

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO PRAWNY

Stosunek prawny - powstaje gdy prawo przedmiotowe ma dla dwóch podmiotów takie znaczenie, że w określonych warunkach sytuacja prawa jednego podmiotu jest połączona w pewien sposób z sytuacją podmiotu drugiego przy czym warunki te są zawsze zdeterminowane przez prawo (podstawa, podmioty , przedmiot, treść).

Sensu stricto są to tylko te stosunki, które stoją między organem administracyjnym a podmiotem stojącym na zewnątrz.

Ma charakter pionowy – nadrzędności. Z nie równorzędności tej wynika, że organ administracyjny jednostronnie bez udziału drugiego podmiotu, za to wyłącznie na podstawie przepisów prawa decyduje o treści praw i obowiązków, które będą wynikać ze stosunku administracyjnego.

• Podmioty: z jednej strony organ administracji z drugiej strony: drugi organ administracji, podmiot znajdujący się na zewnątrz (podmiot administrowany).
  Podmiotowość organu administracyjnego oznacza zakres jego kompetencji.

• do stosunku prawnego może dojść na wniosek stron, z mocy prawa, z mocy decyzji administracyjnej, z faktycznej działalności podmiotu działającego poza administracją jak i organów administracji

• środki odwoławcze – dwuinstancyjność postępowania: odwołanie, jeżeli nie skutkuje to skarga do Sądu Administracyjnego, jawność postępowania przed organami administracyjnymi, system kontroli nad działalnością organów administracji, możliwość czynnego udziału stron w postępowaniu

RODZAJE STOSUNKÓW

• materialne – dotyczą wydawania decyzji na podstawie praw i obowiązków organów admin. i podmiotów będących poza adm,

• proceduralne – służą do realizacji stosunków materialno prawnych, powstają na ich tle, trwają jedynie przez okres trwania postępowania

• egzekucyjne – są środkiem realizacji przymusu państwowego,

• nadzoru – najczęściej dwa organy administracji

Stosunki administracyjno-prawne mają charakter ściśle osobisty – nie podlegają dziedziczeniu, są niezbywalne.

Publiczne prawo podmiotowe

Przyjmuje się, że publiczne prawo podmiotowe jest taką sytuacją podmiotu administrowanego ukształtowaną przez normę prawa administracyjnego, w której podmiot ten może skutecznie domagać się czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś uczynić realizując swój indywidualny interes.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

• charakter osobisty,

• w zasadzie nie podlegają sukcesji,

• charakter niezbywalny (nie można się ich skutecznie zrzec)

• charakter aktualny – muszą być związane z konkretną i obowiązującą normą prawną

PRAWA PODMIOTOWE

• o negatywnej treści (wolnościowe) – polegają na możliwości żądania nieingerowania w sferę wolności

• o pozytywnej treści – podlegają na możliwości żądania od administracji przedsiębrania konkretnych działań (żądanie wydania jakiejś decyzji)

• prawa polityczne – polegają na uczestniczeniu przy wybieraniu organów

OCHRONA PRAW POZYTYWNYCH

• zażalenie

• skarga do sądu administracyjnego

• Rzecznik Praw Obywatelskich

Ciężary publiczne

Ciężary publiczne to wynikające z mocy samego prawa lub z mocy decyzji administracyjnej organu państwa obowiązki publiczno-prawne, których treść może polegać na:

1. Świadczeniu osobistym, np. nieodpłatna praca podczas stanu wyjątkowego

2. Świadczeniu rzeczowym, np. udostępnienie nieruchomości w nadzwyczajnych momentach

3. Świadczeniu pieniężnym, np. opłaty i podatki

CECHY CHARAKTERYCSTYCZNE

• Mają charakter przymusowy

• Są świadczone nieodpłatnie

• Mogą mieć charakter powszechny (dotyczą wszystkich adresatów lub dużego kręgu) lub szczególny (adresat wyróżniający się jakąś cechą)

Usługi publiczne

Działania, których celem jest zaspokajanie potrzeb obywateli. Są realizowane w granicach prawa i charakteryzują się ich powszechną dostępnością.

PODZIAŁ:

1. Usługi administracyjne – polegają na stosowaniu władczych form działania administracji, np. rejestracja pojazdu

2. O charakterze społecznym – następują z chwilą wystąpienia pewnego zdarzenia, np. prawo do szkoły, prawo do korzystania z usług medycznych

3. O charakterze technicznym – wykonywane na wniosek odbiorcy, np. usługi transportowy, zaopatrzenie w wodę

Funkcje zlecone administracji publicznej

Funkcje zlecone wykonują podmioty nie będące organami, mające określone kompetencje, są to na przykład uczelnie wyższe (zakłady administracyjne), fundacje, organizacje pożytku

• Zlecenie zewnętrznemu podmiotowi który będzie miał takie prawa jak organ zlecający

• Ze zleceniem funkcji admin. mamy do czynienia gdy podmiotowi nie będącemu częścią aparatu admin. państwa przepisy przyznają kompetencje do jednostronnego rozstrzygania stosunków w formach takich w jakich czynią to organy

• Przykłady: parkingi miejskie, Izba Radców Prawnych, zakłady administracyjne, uczelnie wyższe

Ćwiczenia 3 - 07.05.2011r.

Samorząd terytorialny i podział terytorialny

Zakłady administracyjne (publiczne) – przychodnie, ZOZ, uczelnie państwowe, muzea, zakłady karne, czytelnie, biblioteki

Zakład administracyjny – to jednostka organizacyjna stanowiąca zespół osób, rzeczy i praw majątkowych utworzona na podstawie ustawy , wyodrębniona z aparatu administracyjnego państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Wykonująca samodzielnie, ale pod nadzorem właściwego organu administracji publicznej, zadania publiczne z zastosowaniem form właściwych dla władzy publicznej i uprawnionej do podejmowania działań władczych wobec osób będących jej użytkownikami albo znajdujących się na ich terenie z innych powodów.

Władztwo zakładowe – jednostronne kształtowanie sytuacji prawnej czyli praw i obowiązków jej użytkowników. Przejawia się ono np. w rozstrzyganiu w sprawach dopuszczenia do korzystania z usług zakładu . W określeniu obowiązków tych użytkowników, a taka możliwość pozbawia użytkowników usług tego zakładu, jeżeli nie respektuje zasad panujących w tym zakładzie.

• Oparte na regulaminie lub statucie.

• Jest samoistnym władztwem stanowiącym część władztwa państwowego.
  

Podział zakładów administracyjnych

• I podział: Ze względu na dostępność usług

1. Otwarte, np. muzea

2. O ograniczonym zasięgu, np. uczelnia wyższa

3. Zamknięte, np. zakład karny

• II podział

1. Dobrowolne – czy chcemy korzystać z usług czy nie chcemy

2. Przymusowe

Fundacje – ustawa o fundacji

Rodzaje fundacji:

1. Fundacje prawa prywatnego – zaspokajanie interesu określonej grupy lub interesów indywidualnych na podstawie przepisów prawa prywatnego, na podstawie upoważnienia

2. Fundacje prawa publicznego

Fundacja – musi mieć cel i składniki majątkowe

• Fundacji tworzyć nie mogą jednostki nie mające zdolności prawnej.

Skarb Państwa ma osobowość prawną – przewiduje to ustawa

Zakłada fundacje fundator. Kieruje fundacją zarząd. W statucie musi zapewnić sobie to prawo. Tworzona w formie aktu notarialnego lub testamentu. Minimalny kapitał fundacji tys zł, kiedy prowadzi działalność gospodarczą. W skład majątku fundacji wchodzą pieniądze, papiery wartościowe, rzeczy ruchome, nieruchomości.

Ingerencja w zmianę statutu fundacji :

Zarząd jest jedynym przewidzianym organem do zmiany statutu fundacji.

Kontrole wstępną fundacji prowadzi Sąd REJESTROWY – sprawdza czy fundacja jest os. prawną, czy jest właściwie reprezentowana, cel i statut czy sa zgodne z przepisami prawa. Również Minister i starosta w ramach kontroli sprawozdań, uchwał, likwidowana kiedy osiągnie zamierzony cel.

Fundacje prawa publicznego- uzyskują środki finansowe i majątkowe od państwa i są wyposażone we władztwo państwowe.

Zakład narodowy imienia Ossolińskich- działa pod patronatem prezydenta RP, a nadzór nad nią sprawuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa Narodowego.

Centrum badań opinii społecznej nadzór prezes Rady Ministrów sprawuje.

Administracja centralna – jest to układ organizacyjno – funkcjonalny obejmujący organy, urzędy i inne podmioty o różnym statusie prawnym powołane do realizacji zadań administracji publicznej. W ramach właściwości rozciągają się na terytorium całego państwa.

Organy centralne:

Naczelne – prezydent, ministrowie, KRRiT, rada ministrów, prezes rady ministrów

Pozostałe organy naczelne

Organy:

PREZYDENT- jest organem władzy wykonawczej, organem administracji rządowej ze względu na pełnione funkcje administracyjne jest prezydent RP. Konstytucja określa, że prezydent RP jest najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej, czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji RP, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium państwa.

RADA MINISTRÓW – jest organem kolegialnym (wieloosobowym), w jej skład wchodzą: prezes RP, wiceprezesi, którzy zgodnie z Konstytucją RP mogą pełnić funkcję ministrów (np. wicepremier jest ministrem finansów) oraz ministrowie kierujący działaniem administracji rządowej. W skład RM wchodzą: przewodniczący określonych w ustawach komitetów: komitetu integracji europejskiej, komitetu badań naukowych.

PREZES RADY MINISTRÓW – reprezentuje rade ministrów, przewodniczy radzie ministrów, decyduje o kształcie i składzie rządu

WICEPREZESI- nie są organem, nie mają kompetencji, zastępuje prezesa Rady Ministrów. Przydzieleni przez prezesa rady ministrów kilku lub nie muszą być wcale.

KANCEARIA PREZESA RADY MINISTRÓW- kiedyś urząd prezesa RADY ministrów, teraz jest zwykłym urzędem , organizacyjna pomoc.

Osobny departament – funkcje:

Kieruje szef kancelarii prezesa rady ministrów,

PREZYDENT RP

Fakt, że Prezydent zaliczony został przez Konstytucję RP do organów władzy wykonawczej, nie oznacza, że tym samym został uznany za jeden z organów administracji państwowej.

Jest on usytuowany poza administracją, a jego rola ustrojowa to rola głowy państwa, a nie organu włączonego w nurt bieżącego rządzenia i administrowania.

Funkcje

• W stosunkach zewnętrznych

• Ochrona zewnętrznego bezpieczeństwa państwa

• Wewnętrzne bezpieczeństwo państwa

• Powoływanie rządu

• Funkcja prawodawcza

• Związana z obsadami personalnymi

• Kompetencje w sprawach indywidualnych.

Jako jednak, że Prezydenta trudno jest uznać za organ administracji państwowej, szczegółowym omówieniem tego organu zajmuje się prawo konstytucyjne.

RADA MINISTRÓW

Pozycję prawną RM regulują Konstytucja RP oraz ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (tekst jedn. Dz. U. z 2003r. Nr 24, poz 199 z późn. zm)

Czy pojęcie Rady Ministrów pokrywa się z pojęciem rządu?

Rząd – pojęcie to ma w świetle Konstytucji walor polityczny. Jest to mechanizm powołany do rządzenia, w którym nie są najistotniejsze struktury organizacyjne. W tym rozumieniu Rada Ministrów byłaby jedynie podstawowym ośrodkiem rządzenia.

Ustawa o RM utożsamia jednak te dwa pojęcia, dlatego też nie będziemy ich rozróżniać.

W rezultacie można więc patrzeć na pojęcie rządu w szerokim i wąskim znaczeniu.

W znaczeniu szerokim to cały złożony mechanizm organizacyjno – funkcjonalny, obejmujący Radę Ministrów, Prezesa RM, ministrów, a także wojewodów czy pełnomocników rządu, stanowiących ośrodek politycznego rządzenia państwem.

Rząd w sensie wąskim nawiązuje do podstawy tego mechanizmu, jaką stanowi RM

Rada Ministrów jest naczelnym, kolegialnym organem będący władzą wykonawczą o kompetencji generalnej.

To na RM spoczywa podstawowy ciężar wykonywania polityki państw i nadawania kierunków władzy wykonawczej

Art. 146.

1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.

W ten sposób dochodzi do konstytucyjnego sformułowania domniemania właściwości na rzecz RM do podejmowania rozstrzygnięć we „wszystkich sprawach polityki”. Właściwość RM jest więc zasadą, od której przepisy konstytucji i ustaw mogą robić wyjątki np. na rzecz Prezydenta. Takie rozwiązanie umacnia pozycję RM w mechanizmie władzy państwowej. Może to prowadzić do sytuacji, w której mamy do czynienia z dwoma rywalizującymi ośrodkami władzy. Np. w sferze stosunków zewnętrznych – spór Prezydenta i Prezesa RM dotyczący określenia centralnego konstytucyjnego organu państwa, który uprawniony jest do reprezentowania Polski w posiedzeniach Rady Europejskiej, w celu prezentowania stanowiska państwa. (TK postanowienie z 20 maja 2009 r., Kpt 2/08.

1. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.

RM zajmuje więc wobec całej administracji pozycję nadrzędną i kierowniczą. Znajduje to odbicie w funkcjach kierowniczych, nadzorczych, kontrolnych i koordynacyjnych RM realizowanych zarówno wobec ministrów jak i innych podległych jej organów

Oprócz samego wskazania ogólnych funkcji RM Konstytucja określa konkretnie niektóre szczegółowe jej funkcje.

1. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:

1) zapewnia wykonanie ustaw,

2) wydaje rozporządzenia,

3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

To sformułowanie odwołuje się do określenia zasięgu administracji rządowej. Do administracji rządowej zaliczamy więc te wszystkie organy, urzędy i inne podmioty realizujące funkcje administracyjne rozlokowane na różnych szczeblach zarządzania połączone ze sobą różnorakimi więzami i tworzące przez to pewien całościowy układ organizacyjny, wobec którego zwierzchnie kierownictwo i kontrolę sprawuje Rada Ministrów. Czyli a contrario, te podmioty, które nie są objęte bezpośrednio lub pośrednio kierownictwem i kontrolą RM pozostają poza ramami administracji rządowej i wchodzą bądź w skład administracji samorządowej, bądź powinny być kwalifikowane jako administracja nierządowi, np. PIP podległa Sejmowi.

4) chroni interesy Skarbu Państwa,

5) uchwala projekt budżetu państwa,

6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,

7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,

8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,

11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

12) określa organizację i tryb swojej pracy.

USTAWA

z dnia 8 sierpnia 1996 r.

Konstytucja ustanawia dla RM kompetencje do określania organizacji i trybu swojej pracy, nie wymaga więc regulacji tej materii w drodze ustawy. Upoważnienie to powtarza również ustawa o RM w art. 2 ust. 3 – RM określa organizację i tryb swojej pracy w drodze regulaminu.

o Radzie Ministrów

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Rada Ministrów (Rząd) działa kolegialnie.

Art. 2.

1. Rada Ministrów, wykonując ustanowione dla niej w Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej i ustawach zadania i kompetencje, rozpatruje sprawy i podejmuje

rozstrzygnięcia na posiedzeniach.

2. Rada Ministrów może również rozstrzygać poszczególne sprawy w drodze korespondencyjnego

uzgodnienia stanowisk (drogą obiegową).

3. Organizację i tryb swojej pracy Rada Ministrów określa w regulaminie.

Ustawa podkreśla kolegialny charakter RM. Jednocześnie jednak kolegialne działanie RM podlega pewnej modyfikacji, nie zawsze musi być ono związane z odbywaniem przez nią posiedzeń. Poza posiedzeniami RM może rozstrzygać poszczególne sprawy w drodze korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk. (droga obiegowa).

Dwie formy działania:

• Na posiedzeniach formalnie zwołanych

• W drodze obiegowej

Przy czy ustawa nie wskazuje wyraźnie, które zagadnienia mają być rozstrzygane na posiedzeniach, a które mogą być załatwiane przez korespondencyjne uzgadnianie stanowisk. Mimo tego z przepisu z brzmienia art. 2 można wywnioskować, że to posiedzenia są podstawową formą działania RM, a droga obiegowa stanowi pewne uzupełnienie.

Posiedzenia RM zwołuje Prezes RM. Ustala on tez ich porządek i im przewodniczy. Przygotowanie posiedzeń rządu i ich obsługa należą do zadań sekretarza RM (przyjmowanie projektów dokumentów rządowych od wnioskodawców, opracowywanie protokołu ustaleń, przygotowywanie dokumentów rozpatrywanych przez RM, koordynowanie działalności legislacyjnej).

REG: Posiedzenia odbywają się w stałych terminach określonych przez Prezesa RM, przy obecności większości członków RM, rozstrzygnięcia zapadają w drodze uzgodnienia, a gdy jest to niemożliwe z inicjatywy przewodniczącego projekt może być poddany głosowaniu.

Posiedzenia te są niejawne, natomiast Prezes RM z własnej inicjatywy lub na wniosek członka RM może zezwolić zaproszonym osobom na przysłuchiwanie się posiedzeniu w całości lub części oraz na udzielanie wyjaśnień.

Ustawa nakłada na RM obowiązek informowania opinii publicznej o przedmiocie posiedzenia oraz o podjętych rozstrzygnięciach. Oczywiście z wyłączeniem tych spraw, w stosunku do których Prezes RM zarządził tajność obrad.

REPREZENTACJA

Zgodnie z Konstytucją i ustawą o RM najważniejsza rola w tym zakresie przypada Prezesowi RM. Ustawa przewiduje jednak jeszcze inne możliwości reprezentowania RM i wyrażania stanowiska oraz składania oświadczeń w jej imieniu.

Np. przed Sejmem w sprawach rozpatrywanych z inicjatywy RM może ona być reprezentowana przez upoważnionego członka RM, obejmuje to składanie wszelkich oświadczeń woli w imieniu rządu.

Art. 9.

1. Członek Rady Ministrów, upoważniony przez Radę Ministrów, reprezentuje Rząd przed Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach rozpatrywanych z inicjatywy Rady Ministrów. W takim wypadku minister składa, po porozumieniu się z Prezesem Rady Ministrów, wszelkie oświadczenia w imieniu Rządu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do reprezentowania Rządu w innych sprawach rozpatrywanych przez Sejm. W takim wypadku upoważnienia do reprezentowania Rządu może, w uzasadnionych wypadkach, udzielić ministrowi Prezes Rady Ministrów.

3. Prezes Rady Ministrów może, na wniosek ministra:

1) udzielić upoważnienia do reprezentowania Rządu przed Sejmem sekretarzowi stanu lub podsekretarzowi stanu w danym ministerstwie, pełnomocnikowi Rządu lub kierownikowi urzędu centralnego;

2) udzielić upoważnienia do reprezentowania Rządu w Sejmie, poza posiedzeniem plenarnym, innej osobie czynnej w danym dziale administracji rządowej.

Jest to bardzo szeroka możliwość ustanawiania przez Prezesa RM reprezentacji wobec ciał roboczych parlamentu. Niekoniecznie musi to być osoba na stanowisku kierowniczym, może to być każdy urzędnik.

Czynna w danym dziale administracji – zarówno szczebel centralny jak i terenowy.

Zastosowanie tych zasad również przed innymi organami

4. Zasady określone w ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do wszystkich innych sytuacji wymagających upoważnienia do reprezentowania Rządu przed innymi organami państwowymi, w szczególności przed Senatem Rzeczypospolitej Polskiej i Trybunałem Konstytucyjnym.

5. Zasady i tryb udzielania odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie regulują odrębne przepisy.

Każdy członek RM ma obowiązek reprezentowania w swoich wystąpieniach stanowiska zgodnego z ustaleniami przyjętymi przez RM.

Art. 8.

Członek Rady Ministrów reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z

ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów.

Pełnomocnik rządu

Art. 10.

1. Rada Ministrów może ustanowić pełnomocnika Rządu do określonych spraw, których przekazanie członkom Rady Ministrów nie jest celowe.

Ustawa nie wskazuje ani na jego funkcje ani na cel ustanowienia. Są to najczęściej te sprawy, które choć mieszczą się w zakresie zainteresowania rządu to jednak mają charakter doraźny, bądź przejściowy i z tego względu nie jest celowe przekazywanie ich członkom RM.

2. Pełnomocnikiem Rządu może być sekretarz stanu lub podsekretarz stanu, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach, w zakresie zadań o zasięgu regionalnym – wojewoda.

3. Pełnomocnika Rządu powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów.

4. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zakres udzielonych pełnomocnikowi upoważnień, sposób sprawowania nadzoru nad jego działalnością oraz sposób zapewnienia pełnomocnikowi obsługi merytorycznej, organizacyjno-prawnej, technicznej i kancelaryjno-biurowej.

5. W celu sfinansowania działalności ustanowionego pełnomocnika Rządu, Prezes Rady Ministrów może, w drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych między częściami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych, wynikającego z ustawy budżetowej.

Np. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania. Pełnomocnik Rządu do Spraw Wprowadzenia Euro w Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 147 Konstytucji składa się z

Art. 147.

1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów. - OBLIGATORYJNIE

2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów. - FAKULTATYWNIE

3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra.

4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów. (NP. PRZEWODNICZĄCY KOMITETU BADAŃ NAUKOWYCH, PRZEWODNICZĄCY KOMITETU INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ) W ten sposób ustawodawstwo zwykłe będzie stwarzać podstawy do faktycznego kreowania części składu rządu, z drugiej strony może się też zdarzyć, że w określonym czasie ustawy nie będą przewidywać w ogóle omawianej kategorii osób wchodzących w skład RM

PREZES RADY MINISTRÓW

Kluczowe miejsce w całej administracji centralnej.

• Z jednej strony jest Przewodniczącym RM

Zwołuje posiedzenia RM. Ustala ich porządek dzienny. Zaprasza na posiedzenia osoby nie będące członkami RM. Podpisuje akty podjęte przez RM.

Kieruje merytoryczną działalnością RM i tym samym jest kierownikiem odpowiedzialnym politycznie za efekty jej działania.

• Z drugiej samodzielnym organem administracji państwowej, wyposażonym w sferę własnych zadań i kompetencji.

Art. 148.

Prezes Rady Ministrów:

1. reprezentuje Radę Ministrów,

2. kieruje pracami Rady Ministrów,

3. wydaje rozporządzenia,

4. zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,

5. koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,

art. 33 ustawy z 4 września 1997r. o działach administracji rządowej – może on wydawać nadzorowanym przez siebie centralnym organom administracji wiążące wytyczne i polecenia. Mogą one dotyczyć całokształtu działalności tych organów, za wyjątkiem rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

1. sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,

Prezes RM decyduje o kształcie i składzie rządu. Z jednej strony decyduje o powołaniu takich a nie innych ministrów kierujących działami administracji, z drugiej kreuje tych ministrów, którzy nie mają statusu organów kierujących działami administracji.

Wyznacza on w drodze rozporządzenia szczegółowy zakres działania ministra, a także określa ministerstwo lub inny urząd, który ma tego ministra obsługiwać.

Art. 5.

W celu wykonania zadań i kompetencji określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej i ustawach, Prezes Rady Ministrów może w szczególności:

1) wyznaczyć ministrowi zakres spraw, w których minister ten działa z upoważnienia

Prezesa Rady Ministrów;

2) żądać informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych lub dotyczących

poszczególnej sprawy albo rodzaju spraw od ministra, kierownika urzędu

centralnego lub wojewody oraz od pracowników urzędów organów administracji

rządowej po zawiadomieniu właściwego ministra, kierownika urzędu

centralnego lub wojewody;

3) zarządzić przeprowadzenie korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk

członków Rady Ministrów;

4) zwoływać, brać udział i przewodniczyć posiedzeniom organów pomocniczych

Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, bez względu na ich

skład i zakres działania;

5) zwoływać posiedzenia, z udziałem właściwych ministrów, kierowników

urzędów centralnych lub wojewodów i im przewodniczyć;

6) przekazać, z urzędu lub na wniosek właściwego organu albo na wniosek

strony, sprawę należącą do właściwości więcej niż jednego ministra lub kierownika

centralnego urzędu do załatwienia wskazanemu przez siebie ministrowi,

zawiadamiając o tym wszystkie inne właściwe organy oraz strony;

7) rozstrzygać o zakresie działania ministrów w razie sporu kompetencyjnego

między ministrami.

Uprawnienia te są związane głownie z rolą Premiera jako szefa rządu, ale niektóre z nich znajdują również zastosowanie przy wypełnianiu przez niego zadań jako samodzielnego organu administracji publicznej. Np. rozporządzenie określające zakres działania ministra jest jednocześnie przejawem jego kompetencji prawotwórczej.

Grupy funkcji Prezesa Rady Ministrów:

• prawodawcza – wydawanie rozporządzeń, zarządzenia jako źródła prawa wewnętrznego, kierowanie procesem legislacyjnym rządu i nadzorowanie jego przebiegu. Wydaje Dziennik Ustaw RP i Monitor Polski

• personalna – kształtowanie składu osobowego RM i różnych innych kierowniczych stanowisk w administracji (sekretarze, podsekretarze stanu, wojewodowie). W odniesieniu do innych może występować z wnioskiem o obsadzenie konkretnego urzędu. Jest zwierzchnikiem służbowym wszystkich pracowników administracji rządowej na szczeblu centralnym i terenowym oraz korpusu służby cywilnej

• nadzór nad licznymi organami centralnymi: Prezes GUS, Komisja Nadzoru Finansowego, Szef CBA, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, Prezes ZUS.

• Funkcje kierownicze i nadzorcze w stosunku do terenowych organów administracji rządowej (wojewodów)

• Inne pojedyncze sprawy : współdziałanie z NIK, orzekanie w trybie KPA

Jest on ośrodkiem, wokół którego kształtuje się praktycznie całość organizacji administracji centralnej.

WICEPREZESI

Prezesowi RM może pomagać Wiceprezes. Może być ich kilku, w zależności od potrzeb. Stanowisko to jest wkomponowane w strukturę RM i nie stanowi samodzielnego organu administracji państwowej. Nie ma on własnych kompetencji, a wykonuje – w zakresie mu przydzielonym – funkcje Prezesa RM.

Art. 6.

1. W razie nieobecności Prezesa Rady Ministrów lub w innym wypadku czasowej

niemożności wykonywania przez niego obowiązków w Radzie Ministrów, pracami

Rady Ministrów kieruje wiceprezes Rady Ministrów wyznaczony przez

Prezesa Rady Ministrów lub jeden z ministrów, jeżeli wiceprezes Rady Ministrów

nie został powołany.

2. Wiceprezes Rady Ministrów wykonuje, w imieniu Prezesa Rady Ministrów, zadania

i kompetencje w zakresie powierzonym przez Prezesa Rady Ministrów.

W pełnieniu funkcji zastępstwa i pomocniczych występuje on w imieniu i z upoważnienia Prezesa RM. Przed nim też odpowiada za realizację powierzonych mu zadań i kompetencji.

KANCELARIA PREZESA RM

Aparat pracy powołany do obsługi RM oraz jej Prezesa. Przez długi czas funkcję tę pełnił Urząd RM. Jego status prawny był złożony i niejednoznaczny, miał pewne samodzielne funkcje. W tej chwili jest urzędem administracyjnym w ścisłym tego słowa znaczeniu, bez własnych kompetencji i zadań. Zapewnia obsługę merytoryczną, organizacyjno – techniczną i biurową:

• RM i jej Prezesa

• Wiceprezesów RM

• Kolegium do Spraw Służb Specjalnych

• Rady Legislacyjnej

• Szefa Służby Cywilnej.

Może również obsługiwać pełnomocników rządu oraz wskazane przez Prezesa RM organy pomocnicze, a także komisje wspólne.

Zadania

Art. 29.

Do zadań, które z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów realizuje Kancelaria, należy w szczególności:

1) kontrola realizacji zadań wskazanych przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów oraz przedstawianie wniosków z przeprowadzonych kontroli i przedkładanie propozycji doskonalenia metod kontroli;

1a) dokonywanie ocen skutków (kosztów i korzyści) społeczno-gospodarczych projektowanych regulacji oraz sporządzanie ocen tych skutków, w tym projektów powodujących istotne długookresowe następstwa w rozwoju społecznym i gospodarczym;

1b) opracowywanie ocen międzynarodowych uwarunkowań sytuacji kraju oraz długofalowych koncepcji polityki zagranicznej;

1c) opracowywanie ocen funkcjonalności struktur państwa i sprawności ich działania;

1d) przygotowywanie innych analiz, prognoz, koncepcji, programów i ocen, zleconych przez Prezesa Rady Ministrów;

2) wydawanie Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej i Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”;

3) koordynacja realizacji polityki kadrowej w administracji rządowej, w zakresie określonym w odrębnych przepisach;

4) obsługa spraw kadrowych osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe w administracji rządowej;

5) koordynacja współdziałania Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów z Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej, Senatem Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej i innymi organami państwowymi;

6) obsługa informacyjna oraz prasowa Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów oraz wewnętrznych organów pomocniczych i opiniodawczo doradczych Rady Ministrów;

7) koordynacja działalności kontrolnej Prezesa Rady Ministrów wobec organów administracji rządowej;

8) wykonywanie zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa określonych w odrębnych przepisach;

9) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach lub zleconych przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 30.

Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania kontroli, o której mowa w art. 29 pkt 1.

Nie jest to katalog zamknięty i Kancelaria Prezesa RM może być zaangażowana do realizacji zadań określonych w odrębnych przepisach lub zleconych przez Prezesa RM.

Art. 31.

Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Kancelarii statut, w którym określa szczegółowy zakres zadań i organizację Kancelarii oraz jednostki organizacyjne nadzorowane przez Szefa Kancelarii, z uwzględnieniem zasad określonych w

Art. 27.

Kancelarią kieruje Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, powoływany i odwoływany

przez Prezesa Rady Ministrów.

Powołuje on również sekretarzy i podsekretarzy stanu w Kancelarii.

Szef Kancelarii wyposażony jest często w zadania o charakterze merytorycznym, realizowane zwykle z upoważnienia Prezesa RM.

MINISTER I MINISTERSTWO

Konstytucja wyróżnia dwie kategorie Ministrów

Ministrów resortowych i Ministrów bez teki.

Art. 149.

1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

Powołanie tych pierwszych jest obowiązkowe, gdyż lista resortów jest określona ustawowo, powołanie całej reszty zależy od woli Prezesa RM. Jako, że wyodrębniony dział administracji wiąże się z pojęciem resortu, tych pierwszych ministrów nazywa się często resortowymi, choć prawidłowym sformułowaniem jest określenie ich jako ministrów kierujących działami administracji.

Resort w znaczeniu szerszym to wyodrębniony pod względem organizacyjnym dział (gałąź) administracji państwowej, grupujący sprawy jednorodne lub pokrewne, kierowany przez jeden organ centralny.

Resort w znaczeniu ścisłym oznaczał wyodrębniony organizacyjnie dział administracji grupujący sprawy jednorodne lub pokrewne kierowany ze szczebla centralnego przez organ naczelny, tj. ministra lub przewodniczącego komitetu będącego naczelnym organem administracji państwowej.

W przeszłości przez długi czas do wyodrębnienia działu administracji nie znajdowały zastosowania jakieś trwałe, z góry ustalone, zobiektywizowane kryteria. Kryterium jednorodności lub pokrewieństwa spraw było ogólne i płynne.

Obecnie jest inaczej. Konstytucja i ustawa o RM nie przewidują ustawowej drogi tworzenia urzędów ministrów. Natomiast kompetencje i zadania ministrów kierujących działami administracyjnymi zgodnie z Konstytucją określają ustawy. (Różne ustawy, z różnych dziedzin spraw)

Podział administracji na działy określony jest w ustawie o działach administracji rządowej (liczba jest płynna). Ustawa określa zakres spraw objętych poszczególnymi działami oraz to, jakie organy, urzędy, czy inne jednostki są podporządkowane określonemu działowi.

DZIAŁ – to wyznaczony ustawowo (nazwa i określenie składników przedmiotowych) krąg spraw z zakresu administracji, poddany kierownictwu ministra, jak również określone przez ustawę organy i inne podmioty szczebla centralnego, działające w dziedzinach spraw objętych działem, które podporządkowane są temu ministrowi lub poddane jego nadzorowi.

Zagospodarowanie działów należy do Prezesa RM ( z tym wyjątkiem, że budżet, finanse publiczne oraz instytucje finansowe skupione będą w rękach jednego ministra, poza tym obrona narodowa musi mieć swojego oddzielnego ministra.

Art. 33. ROZPORZĄDZENIE ATRYBUCYJNE

1. Prezes Rady Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia:

1) szczegółowy zakres działania ministra, niezwłocznie po powołaniu Rady Ministrów, a jeżeli minister został powołany w innym czasie – niezwłocznie po jego powołaniu;

2) ministerstwo lub inny urząd administracji rządowej, który ma obsługiwać

ministra, a w wypadku ministra kierującego określonym działem administracji rządowej – również organy jemu podległe lub przez niego nadzorowane, z zastrzeżeniem art. 34 ust. 2.

1a. Prezes Rady Ministrów określając szczegółowy zakres działania ministra, w wypadku ministra kierującego określonym działem administracji rządowej:

1) wskazuje, z uwzględnieniem przepisów o działach administracji rządowej, dział lub działy, którymi kieruje minister;

3) określa, z zastrzeżeniem przepisów odrębnych, zakres uprawnień ministra jako dysponenta wyodrębnionej lub wyodrębnionych części budżetu państwa.

1d. Minister kierujący określonym działem administracji rządowej ustala, w drodze obwieszczenia, wykaz jednostek organizacyjnych jemu podległych lub przez niego nadzorowanych. Obwieszczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

2. Przepisy, o których mowa w ust. 1, tracą moc:

1) z dniem powołania nowej Rady Ministrów;

2) z dniem powołania dla danego działu administracji rządowej nowego ministra.

3. W wypadku uchylenia przepisów określonych w ust. 1, do dnia wejścia w życie nowych przepisów Prezes Rady Ministrów wykonuje zadania ministra, którego uchylony przepis dotyczy.

Rozstrzygnięcia zapadające w takim rozporządzeniu nie mogą być traktowane jako określenie „szczegółowego” zakresu działania, rozumianego jako szczegółowe wskazanie zadań i kompetencji danego ministra. Generalnie chodzi o ustalenie działu lub działów, które należą do właściwości danego ministra i z tytułu której to przynależności dany minister jest właściwy z zakresie zadań i kompetencji wynikających z ustaw normujących przedmiotową materię objętą określonym działem.

Jedynie dla ministrów „bez teki” rozporządzenie premiera jest rzeczywiście aktem kształtującym szczegółowy zakres ich działania.

Minister kierujący określonym działem, ma być w myśl ustawy o działach (art. 4 ust. 1) określany jako „minister właściwy do spraw” oznaczonych nazwą danego przydzielonego mu działu (ma to swoją użyteczność związaną z elastycznością kształtowania RM przez Premiera. Tzn jeżeli mielibyśmy ministra spraw wewnętrznych i administracji, niektóre kompetencje będą kierowane do ministra spraw wewnętrznych, taka sytuacja nie będzie problematyczna, dopóki Premier nie powierzy spraw wewnętrznych np. ministrowi sprawiedliwości. W tym przypadku określenie właściwości ministra w jakiejś sprawie z zakresu np. problematyki cudzoziemców wymagałoby określonych zabiegów dostosowawczych, np. wskazywania konkretnie w przepisach, że sprawy działu sprawy wewnętrzne przejmuje inny minister.. Przy stosowaniu określenia minister właściwy do spraw problem zmian w przepisach materialno – kompetencyjnych odpada.

MINISTROWIE BEZ TEKI

Kreowanie ich podlega takim samym zasadom, jak w przypadku ministrów kierujących działami administracji. Premier ma tutaj jednak większa swobodę działania, bo to w jego gestii leży powołanie tego typu ministrów oraz określenie zakresu spraw, którymi się będą zajmować.

Również mamy rozporządzenie atrybucyjne – tutaj owszem mamy do czynienia z zakresem zadań i kompetencji. Minister taki działa na zlecenie i z upoważnienia Prezesa RM.

Minister jest obowiązany do inicjowania i opracowywania – w zakresie swojego działania – polityki rządu, przedkładania inicjatyw, założeń do projektów ustaw i projektów aktów normatywnych na posiedzeniach RM. W stosunku do ministrów kierujących działami administracji rolę tę eksponuje również ustawa o działach (art. 34 ust. 1)

Art. 7.

1. Członek Rady Ministrów uczestniczy, na zasadach określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w ustalaniu polityki państwa, ponosząc za treść i za realizację działań Rządu odpowiedzialność w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

2. Członek Rady Ministrów jest obowiązany, w zakresie swojego działania, do inicjowania i opracowywania polityki Rządu, a także przedkładania inicjatyw, projektów założeń projektów ustaw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów – na zasadach i w trybie określonych w regulaminie pracy Rady Ministrów.

3. Członek Rady Ministrów realizuje politykę ustaloną przez Radę Ministrów.

4. Członek Rady Ministrów, realizując politykę ustaloną przez Radę Ministrów, w szczególności:

1) współdziała z innymi członkami Rady Ministrów;

2) nadzoruje działalność terenowych organów administracji rządowej;

3) współdziała z samorządem terytorialnym, organizacjami społecznymi i przedstawicielstwami środowisk zawodowych i twórczych;

4) występuje do Prezesa Rady Ministrów o powołanie zespołów międzyresortowych do wykonywania zadań wykraczających poza zakres jego działania;

5) po zawiadomieniu Prezesa Rady Ministrów powołuje rady i zespoły, jako organy pomocnicze w sprawach należących do zakresu jego działania

Art. 8.

Członek Rady Ministrów reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów. Ma się on identyfikować z działaniami i rozstrzygnięciami rządu.

Art. 34a.

1. Minister, w celu dostosowania do polityki ustalonej przez Radę Ministrów zasad i kierunków działania podległych lub nadzorowanych centralnych organów administracji rządowej, innych urzędów lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, może wydawać kierownikom urzędów centralnych oraz kierownikom innych urzędów i jednostek organizacyjnych wiążące ich wytyczne i polecenia.

2. Wytyczne i polecenia, o których mowa w ust. 1, nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

3. Wytyczne i polecenia, o których mowa w ust. 1, wydane ustnie, wymagają potwierdzenia na piśmie.

4. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się do organów, urzędów i jednostek organizacyjnych wchodzących w skład zespolonej administracji rządowej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Regulacje ustawowe dotyczące pozycji ministrów jako członków RM odnoszą się generalnie zarówno do ministrów resortowych, jak i ministrów, którym zadania wyznacza Prezes RM. W przypadku ministrów resortowych jednak zadania i obowiązki z tego tytułu są szersze.

Funkcja ministrów „bez teki” wyczerpuje się w pełnieniu roli członka RM. W przypadku ministrów resortowych tak nie jest, jest on bowiem również samodzielnym organem administracji.

Art. 38 ustawy o działach administracji rządowej. W bardzo szerokim zakresie przepisy tej ustawy wskazują też na współdziałanie ministra z innymi organami i jednostkami organizacyjnymi rządowymi i samorządowymi oraz z organizacjami społecznymi. Minister kierujący działem administracji ma także podejmować – w odniesieniu do tego działu – czynności w zakresie współpracy z zagranicą we współpracy z ministrem właściwym do spraw zagranicznych oraz Komitetem Integracji Europejskiej.

W ramach roli samodzielnego organu administracji minister ma własne kompetencje wynikające z ustaw ustrojowych oraz materialnych.

Minister resortowy funkcjonuje w ramach swoich kompetencji we własnym imieniu, podczas gdy minister wykonujący zadania wyznaczone przez Prezesa RM działa z upoważnienia Prezesa RM.

Art. 34.

1. Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych organów, urzędów i jednostek. W szczególności w tym zakresie:

1) tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej;

2) powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej;

3) organizuje kontrolę sprawności działania, efektywności gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne.

2. Minister nadzoruje i kontroluje działalność organów i jednostek, w stosunku do których uzyskał uprawnienia nadzorcze na podstawie przepisów ustawowych – na zasadach określonych w tych przepisach. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

3. Rada Ministrów może powołać przy ministrze komitet doradczy i określić zakres jego zadań.

Kompetencje do tworzenia jednostek organizacyjnych i dokonywania obsad personalnych na stanowiskach kierowników jednostek są zasadą, od której ustawy mogą przewidywać wyjątki.

Ponadto : minister nadzoruje i kontroluje działalność organów i jednostek, w stosunku do których uzyskał uprawnienia nadzorcze na podstawie odrębnych ustaw, np. urzędy centralne ustanowione jako podległe określonym ministrom.

Art. 35.

1. Minister, do którego zakresu działania należy sprawowanie nadzoru nad określonym urzędem centralnym, przedstawia sprawy dotyczące tego urzędu na posiedzeniu Rady Ministrów.

2. Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, minister, o którym mowa w ust. 1:

1) składa Prezesowi Rady Ministrów wniosek o nadanie urzędowi centralnemu statutu;

2) składa Prezesowi Rady Ministrów wnioski o powołanie i odwołanie kierownika urzędu centralnego;

3) powołuje zastępców kierownika urzędu centralnego;

4) wykonuje w stosunku do urzędu centralnego uprawnienia określone w art. 34 ust. 1 pkt 3.

2a. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje statut, o którym mowa w ust. 2 pkt 1.

3. Minister zapewnia współdziałanie podległych urzędów centralnych.

4. Minister przedstawia Radzie Ministrów lub Prezesowi Rady Ministrów projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących działania podległych mu urzędów centralnych.

Art. 149 Konstytucji – kompetencje prawodawcze. Tylko ministrowie kierujący działami administracji.

1. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

2. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.

Dymisja ministra – wotum nieufności, wniosek min. 69 posłów, bezwzględna większość głosów. Gdyby wniosek nie przeszedł następny można zgłosić dopiero po 3 miesiącach, chyba że wystąpi z nim min 115 posłów.

W razie nieobsadzenia stanowiska ministra lub jego czasowej niezdolności do wykonywania obowiązków, zastępuje go Prezes RM lub wskazany przez niego członek RM.

SEKRETARZE i PODSEKRETARZE STANU

Art. 37.

1. Minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu, gabinetu politycznego ministra oraz dyrektora generalnego urzędu.

2. Zakres czynności sekretarza i podsekretarza stanu ustala właściwy minister, zawiadamiając o tym Prezesa Rady Ministrów.

3. Sekretarza stanu i podsekretarza stanu powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek właściwego ministra.

4. Sekretarza i podsekretarza stanu odwołuje Prezes Rady Ministrów.

5. Ministra zastępuje sekretarz stanu w zakresie przez niego ustalonym lub podsekretarz stanu, jeżeli sekretarz stanu nie został powołany.

Od strony funkcji i roli stanowiska sekretarza i podsekretarza stanu w zasadzie nie różnią się między sobą (poza kolejnością zastępowania ministra). Różnica tkwi jedynie w randze tych stanowisk z punktu widzenia urzędowej hierarchii i prestiżu.

Są to stanowiska polityczne, w razie przyjęcia dymisji RM przez Prezydenta, dymisję składają także sekretarze i podsekretarze stanu. O przyjęciu tej dymisji Prezes RM rozstrzyga w ciągu 3 miesięcy od dnia powołania nowej RM.

Art. 39.

1. Ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia.

1a. W razie zniesienia lub przekształcenia ministerstwa, Prezes Rady Ministrów określa, w drodze zarządzenia, przeznaczenie składników majątkowych, będących w posiadaniu tego ministerstwa, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej, oraz ustala podmiot i sposób przekazania spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem jego zniesienia lub przekształcenia. 1b-1d. (uchylone).

2. W skład ministerstwa wchodzą komórki organizacyjne:

1) departamenty – do realizacji merytorycznych zadań ministerstwa;

2) biura – do realizacji zadań w zakresie obsługi ministerstwa;

3) sekretariaty – do obsługi ministra oraz komitetów, rad i zespołów;

4) wydziały, referaty, zespoły – jako komórki organizacyjne wewnątrz komórek wymienionych w pkt 1 i 2.

3. W każdym ministerstwie mogą być tworzone w szczególności:

1) gabinet polityczny ministra;

2) komórki organizacyjne, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 4, lub stanowiska samodzielne, do spraw:

a) prawnych, b) informacji, c) budżetu, d) finansów, e) kadr, f) szkolenia, g) organizacji, h) integracji europejskiej, i) współpracy z zagranicą, j) informatyki, k) zamówień publicznych, l) administracyjno-gospodarczych, m) kontroli, n) skarg, o) wniosków, p) ochrony informacji niejawnych, q) audytu wewnętrznego.

3a. Komórki organizacyjne, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 4, lub stanowiska samodzielne do spraw wymienionych w ust. 3 pkt 2, mogą być łączone.

4. Bezpośredni nadzór nad komórkami organizacyjnymi wymienionymi w ust. 2 pkt 1–3 oraz ust. 3 pkt 2 sprawuje dyrektor generalny, który zapewnia prawidłowe wykonywanie zadań określonych przez ministra, sekretarza stanu i podsekretarza stanu. Prawa i obowiązki dyrektora generalnego urzędu określają odrębne przepisy.

4a. Dyrektor generalny odpowiada za sprawne funkcjonowanie urzędu oraz gotowość urzędu do wykonywania zadań w przypadku określonym w art. 38.

5. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje ministerstwu statut, w którym określa jego szczegółową strukturę organizacyjną.

6. Minister ustala, w drodze zarządzenia, regulamin organizacyjny ministerstwa określający zakres zadań i tryb pracy komórek organizacyjnych ministerstwa oraz, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej, jednostek podległych i nadzorowanych przez ministra.

7. Dyrektor Generalny zatwierdza wewnętrzne regulaminy organizacyjne komórek organizacyjnych ministerstwa oraz, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej, jednostek organizacyjnych podległych ministrowi.

8. Przepisy ust. 6 i 7 stosuje się odpowiednio do kierowników urzędów centralnych oraz utworzonych na podstawie ustawy państwowych jednostek organizacyjnych podległych kierownikom urzędów centralnych.

9. W przypadku utworzenia jednostki budżetowej na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) Prezes Rady Ministrów określi, w drodze zarządzenia, standardy i wytyczne w celu ujednolicenia sposobu funkcjonowania Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ministerstw i urzędów centralnych, w tym w szczególności w zakresie administracyjnej i biurowej obsługi organów administracji rządowej oraz zamówień centralnych wykonywanych przez tę jednostkę.

Obok komitetów doradczych mogą występować organy opiniodawcze, doradcze, konsultatywne w postaci rad, komisji, zespołów. Część z nich opiera swój byt na ustawach. Np. Krajowa Rada Transplantacyjna przy ministrze właściwym do spraw zdrowia, Rada Pomocy Społecznej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej.

ORGANY POMOCNICZE RM I PREZESA RM

Mogą pełnić różnorodne funkcje:

- inicjatorskie

- wnioskodawcze

- projektodawcze

- opiniujące

Nie są to organy państwowe w ścisłym znaczeniu. Nie mają bowiem samoistnych, własnych zadań i kompetencji, dających prawo stosowania władztwa państwowego. Działają za to w sferze zadań i kompetencji RM, stąd też mają one status jedynie organów pomocniczych RM, działających na jej użytek.

Ustawa określa te organy mianem organów wewnętrznych – nieprecyzyjne, bo w ich skład wchodzą nie tylko członkowie RM, a poza tym mogą być ustanawiane również jako organy pomocnicze Prezesa RM.

Art. 12.

1. Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek członka Rady Ministrów, może, w drodze zarządzenia, tworzyć organy pomocnicze Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, a w szczególności:

1) stały komitet lub komitety Rady Ministrów w celu inicjowania, przygotowania i uzgadniania rozstrzygnięć albo stanowisk Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów w sprawach należących do zadań i kompetencji tych organów;

2) komitety do rozpatrywania określonych kategorii spraw lub określonej sprawy;

3) rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zadań i kompetencji Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów.

Zespół do Spraw Jakości Regulacji Prawnych, Zespół do Spraw Światowej Organizacji Handlu (WTO), Rada do Spraw Zrównoważonego Rozwoju, Rada Rozwoju Nauki i Technologii.

2. Prezes Rady Ministrów, tworząc organy pomocnicze, o których mowa w ust. 1, określi ich nazwę, skład, zakres działania oraz tryb postępowania.

KOMISJE KODYFIKACYJNE

Art. 12a.

Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, tworzyć komisje do opracowania projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa, uwzględniając dorobek nauki i doświadczenia praktyki. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji oraz jej skład i tryb postępowania.

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego, Karnego, Pracy

KOMISJE WSPÓLNE

Art. 13.

1. Rada Ministrów w uzgodnieniu z zainteresowaną instytucją lub środowiskiem społecznym może powoływać, w drodze rozporządzenia, komisje wspólne, składające się z przedstawicieli Rządu oraz tej instytucji lub środowiska. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji wspólnej oraz jej skład i tryb postępowania.

2. Celem komisji, o których mowa w ust. 1, jest wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawach ważnych dla polityki Rządu oraz interesów reprezentowanej w komisji instytucji lub środowiska.

Art. 15.

1. W celu sfinansowania działalności organów pomocniczych, komisji i komisji wspólnych, o których mowa w art. 12, 12a i 13, Prezes Rady Ministrów może, w drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych między częściami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych, wynikającego z ustawy budżetowej.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób finansowania i obsługi organów pomocniczych, komisji i komisji wspólnych, o których mowa w art. 12, 12a i 13.

Czasami komisje wspólne tworzone są w drodze ustawowej, no. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu (ustawa z 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o Przedstawicielach RP w Komitecie Regionów UE)

Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

RADA LEGISLACYJNA

Organ ustawowy usytuowany przy Prezesie RM, mający do odegrania rolę opiniodawczą i doradczą w zakresie projektów rządowych ustaw oraz projektów aktów wykonawczych do ustaw. Ma 20 członków wyróżniających się wiedzą prawniczą i dorobkiem praktyki prawniczej, powołuje ich Prezes RM w drodze rozporządzenia, które określa również zasady i tryb funkcjonowania Rady. Po zaciągnięciu opinii Rady Prezes RM w drodze rozporządzenia ustala zasady techniki prawodawczej, zasady rejestrowania aktów i ich ogłaszania, jeżeli nie zostało to unormowane w odrębnych przepisach. Rozporządzenie Prezesa RM z 23 lutego 1998 r. w sprawie zadań Rady Legislacyjnej oraz szczegółowych zasad i trybu jej funkcjonowania.

RZĄDOWE CENTRUM LEGISLACJI

Art. 14a.

Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rządowe Centrum Legislacji jako państwowa jednostka organizacyjna podległa Prezesowi Rady Ministrów.

Art. 14b.

Rządowe Centrum Legislacji, zwane dalej „Centrum”, zapewnia koordynację działalności legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i innych organów administracji rządowej.

Art. 14c. Centrum zapewnia obsługę prawną Rady Ministrów poprzez:

1) opracowywanie rządowych projektów ustaw na zasadach i w trybie określonych w regulaminie pracy Rady Ministrów, chyba że na podstawie odrębnych przepisów opracowywanie określonych rodzajów projektów ustaw należy do właściwości innych podmiotów;

2) opracowywanie stanowisk prawno-legislacyjnych do rządowych projektów aktów prawnych innych niż określone w pkt 1 oraz do projektów założeń projektów ustaw;

3) opracowywanie pod względem legislacyjnym rządowych projektów aktów prawnych innych niż określone w pkt 1, skierowanych do rozpatrzenia przez Radę Ministrów, w tym poprzez ich ocenę pod względem prawnym i redakcyjnym przez Komisję Prawniczą prowadzoną przez Centrum;

4) analizowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i Sądu Pierwszej Instancji w szczególności w zakresie wpływu na polski system prawa;

5) koordynowanie pod względem prawnym i formalnym przebiegu uzgodnień rządowych projektów aktów prawnych;

6) redagowanie i udostępnianie, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach, Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”;

7) współdziałanie z ministrem właściwym do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej w sprawie dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej i jego wykonywania;

8) współdziałanie z Radą Legislacyjną w zakresie opiniowania rządowych projektów aktów normatywnych pod względem ich zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz spójności z polskim systemem prawa;

9) monitorowanie wydawania przez organy administracji rządowej przepisów wykonawczych do ustaw;

10) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach lub wskazanych przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 14e.

1. Centrum kieruje Prezes Centrum przy pomocy wiceprezesów Centrum oraz dyrektorów komórek organizacyjnych Centrum.

2. Prezesa Centrum powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Centrum.

2a. Stanowisko Prezesa Centrum może zajmować osoba, która:

Art. 14g. 1. Wymagania kwalifikacyjne dotyczące legislatorów określają odrębne przepisy.

2. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania oraz wymagania kwalifikacyjne pracowników Centrum, z uwzględnieniem ust. 1.

Art. 14h.

1. Centrum prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach o finansach publicznych dla jednostek budżetowych.

2. Prezes Centrum dysponuje środkami budżetu państwa przeznaczonymi na finansowanie Centrum.

Art. 14i.

1. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Centrum statut, w którym określa jego organizację wewnętrzną.

2. Prezes Centrum nadaje Centrum regulamin organizacyjny, który określa zakres zadań i tryb pracy jego komórek organizacyjnych.

3. Prezes Centrum może tworzyć i znosić stałe lub doraźne komisje oraz rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zakresu działania Centrum, określając ich nazwę, cel utworzenia, zakres zadań, skład i tryb pracy.

Centrum nie opracowuje projektów tych ustaw, które na podstawie odrębnej ustawy muszą być opracowane przez inne podmioty, np. ustawa budżetowa – Minister Finansów, akty prawne dotyczące funkcjonowania rynku kapitałowego – Komisja Nadzoru Finansowego, dotyczące ochrony konkurencji i konsumentów – zadania Prezesa UOKiK, dotyczące zamówień publicznych – zadanie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.

Oprócz wewnętrznych organów RM na podstawie odrębnych przepisów mogą być ustanawiane inne jeszcze jej organy pomocnicze. Polski Komitet Doradczy – w sprawach koordynacji działań dotyczących ochrony zabytków w razie konfliktu zbrojnego.

ORGANY KOLEGIALNE O SWOISTEJ POZYCJI PRAWNEJ W SYSTEMIE ADMINISTRACJI CENTRALNEJ

Przed długi czas organy takie jak komitety i komisje posiadały status naczelnych organów administracji. Kwestię tych organów poruszała Mała Konstytucja, wskazując, iż tworzone są one w drodze ustawowej a ich przewodniczący wchodzą w skład RM.

Obecnie kwestię tą reguluje art. 149 nakazujący odnosić przepisy dotyczące ministrów kierujących wyodrębnionymi działami administracji rządowej do przewodniczących komitetów określonych w ustawach. Nie ma za to zapisu o komisjach.

1. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.

Konstrukcja ta polega więc na powierzeniu przez ustawę kierowania określonymi sprawami organowi kolegialnemu, którego przewodniczący ma rangę ministra. O celowości takiej formy organizacyjnej decyduje każdorazowo ustawodawczej.

Komitet do Spraw Europejskich

Wcześniej był to Komitet Integracji Europejskiej utworzony na podstawie ustawy z 8 sierpnia 1996 r. o Komitecie Integracji Europejskiej. Zaś 1 stycznia 2010 weszła w życie ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Komitecie do Spraw Europejskich. Zmienił się tym samym również charakter Komitetu.

W skład Komitetu do Spraw Europejskich wchodzą:

• Przewodniczący Komitetu, czyli minister właściwy do spraw członkostwa RP w UE ustawa zmieniła tym samym nazwę działu administracji rządowej z integracji europejskiej na członkowstwo RP w UE

• członkowie KSE:

ministrowie, reprezentowani przez sekretarza stanu albo podsekretarza stanu,

Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów albo wyznaczony przez niego sekretarz lub podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 

Jeśli w posiedzeniu uczestniczy Prezes Rady Ministrów, wówczas to on przewodniczy jego pracom. Do udziału w posiedzeniach mogą być także zapraszani przedstawiciele innych instytucji, np. Kancelarii Prezydenta RP czy Narodowego Banku Polskiego.

Posiedzenia Komitetu odbywają się w obecności co najmniej połowy jego składu, a rozstrzygnięcia zapadają w drodze uzgodnienia. W przypadku braku takiego uzgodnienia Przewodniczący Komitetu, w porozumieniu z członkiem Komitetu właściwym ze względu na przedmiot sprawy, sporządza protokół rozbieżności, który podlega rozpatrzeniu przez Radę Ministrów.

Obsługę Komitetu zapewnia urząd obsługujący ministra właściwego do spraw członkostwa RP w UE, tzn. Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Kompetencje Komitetu do Spraw Europejskich (KSE) określa Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Komitecie do Spraw Europejskich.

Głównym zadaniem KSE jest podejmowanie w imieniu Rady Ministrów decyzji w zakresie:

1) rozpatrywania i rozstrzygania:

a) stanowisk dotyczących dokumentów Unii Europejskiej podlegających konsultacjom z państwami członkowskimi oraz ich ocen sformułowanych przez właściwe instytucje lub inne organy Unii Europejskiej,
b) przygotowania organów administracji rządowej do wykonywania zadań wynikających z członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej,
c) informowania społeczeństwa o procesach integracji europejskiej i członkostwie Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej,
d) instrukcji na posiedzenia Rady i Komitetu Stałych Przedstawicieli oraz sprawozdań z tych posiedzeń, a także informacji w sprawie stanowisk na posiedzenia Rady Europejskiej i informacji o wynikach tych posiedzeń,
e) projektów inicjatyw i stanowisk w sprawach związanych z funkcjonowaniem i polityką Unii Europejskiej,
f) założeń do stanowisk Rzeczypospolitej Polskiej w postępowaniach przed organami sądowymi Unii Europejskiej oraz w prowadzonych przez instytucje Unii Europejskiej postępowaniach w sprawie naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską prawa Unii Europejskiej,
g) informacji na temat wykorzystania przez Rzeczpospolitą Polską mechanizmów wsparcia finansowego Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
h) dokumentów związanych z koordynacją wdrażania prawa Unii Europejskiej do polskiego systemu prawa,
i) współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, określonych w odrębnych przepisach;

2) uzgadniania projektów dokumentów rządowych zawierających:

a) stanowiska Rzeczypospolitej Polskiej wobec projektów umów międzynarodowych ustanawiających Wspólnoty Europejskie oraz Unię Europejską lub określających zasady ich działania,
b) stanowiska Rzeczypospolitej Polskiej przedstawiane w Radzie Europejskiej,
c) skargi kierowane w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej do organów sądowych Unii Europejskiej,
d) strategię działania Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Unii Europejskiej.

Do zadań Komitetu do Spraw Europejskich należy także rozpatrywanie dokumentów związanych z przygotowaniami i obsługą Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej.

Rada Ministrów może upoważnić Komitet do rozpatrywania, rozstrzygania i uzgadniania spraw innych niż wymienione wyżej, związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

Krajowa Rada Radiofonii Telewizji

Na szczeblu centralnym mamy też inne organy kolegialne w postaci komisji, komitetów oraz rad. Wśród nich KRRiT – ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.

Określenie charakteru KRRiT nie jest takie proste, z jednej bowiem strony jej funkcjonowanie jest włączone w działalność wykonawczą i administracyjną, jednak ze względu usytuowania organizacyjnego znajduje się niewątpliwie poza systemem rządowego aparatu administracyjnego. Można powiedzieć, że ze względu na jej kompetencje, jej pozycja prawna jest zbliżona do pozycji naczelnego organu administracji państwowej, ale nie rządowej.

Art. 213 ust. 1 Konstytucji – stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji.

Art. 1

1. Zadaniem radiofonii i telewizji jest:

1) dostarczanie informacji;

2) udostępnianie dóbr kultury i sztuki;

3) ułatwianie korzystania z oświaty, sportu i dorobku nauki;

3a) upowszechnianie edukacji obywatelskiej;

4) dostarczanie rozrywki

5) popieranie krajowej twórczości audiowizualnej.

Art. 6.

1. Krajowa Rada stoi na straży wolności słowa w radiu i telewizji, samodzielności

nadawców i interesów odbiorców oraz zapewnia otwarty i pluralistyczny charakter

radiofonii i telewizji.

2. Do zadań Krajowej Rady należy w szczególności:

1) projektowanie w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów kierunków polityki

państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji;

2) określanie, w granicach upoważnień ustawowych, warunków prowadzenia

działalności przez nadawców;

3) podejmowanie, w zakresie przewidzianym ustawą, rozstrzygnięć w sprawach

koncesji na rozpowszechnianie i rozprowadzanie programów;

3a) uznawanie za nadawcę społecznego lub odbieranie tego przymiotu, na warunkach

określonych ustawą;

4) sprawowanie w granicach określonych ustawą kontroli działalności nadawców;

5) organizowanie badań treści i odbioru programów radiowych i telewizyjnych;

6) ustalanie wysokości opłat za udzielenie koncesji oraz wpis do rejestru;

6a) ustalanie, na zasadach określonych w ustawie z dnia 21 kwietnia 2005 r. o

opłatach abonamentowych (Dz. U. Nr 85, poz. 728), wysokości opłat abonamentowych;

7) opiniowanie projektów aktów ustawodawczych oraz umów międzynarodowych

dotyczących radiofonii i telewizji;

[7a) inicjowanie i podejmowanie działań w zakresie ochrony zasad etyki dziennikarskiej;]

Pkt 7a niezgodny z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 51, poz. 377).

8) inicjowanie postępu naukowo-technicznego i kształcenia kadr w dziedzinie

radiofonii i telewizji;

9) organizowanie i inicjowanie współpracy z zagranicą w dziedzinie radiofonii

i telewizji;

10) współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony

praw autorskich, praw wykonawców, praw producentów oraz nadawców

programów radiowych i telewizyjnych;

11) przeprowadzanie jawnych i otwartych konkursów na stanowiska członków

rad nadzorczych w jednostkach publicznej radiofonii i telewizji.

Skład – 5 członków

2-Sejm, 2-senat, 1 – Prezydent, spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie środków masowego przekazu.

Kadencja = 6 lat , licząc od dnia powołania ostatniego z członków, pełnią swe funkcje do czasu powołania nowych.

Odwołać członka może organ, który go powołał i to tylko w przypadku zrzeczenia się funkcji, choroby trwale uniemożliwiającej pełnienie funkcji, skazania prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa z winy umyślnej, naruszenia przepisów ustawy stwierdzonego orzeczeniem TS.

Przewodniczącego Krajowej Rady wybierają ze swojego grona i odwołują jej członkowie.

KRRiT jest niezależna od rządu, jedynie przedstawia corocznie Prezesowi RM informacje o swej działalności oraz o podstawowych problemach radiofonii i telewizji. Inaczej jest wobec organów, które powołują jej członków, gdyż tym organom Rada składa coroczne sprawozdania (do końca marca). Sejm i Senat uchwałami przyjmują lub odrzucają sprawozdanie, co ma charakter działań typu nadzorczego. W przypadku odrzucenia sprawozdania przez Sejm i Senat kadencja wszystkich członków wygasa w ciągu 14 dni. Wygaśnięcie nie następuje, jeżeli nie zostanie potwierdzone przez Prezydenta RP.

Kolegium do Spraw Służb Specjalnych

Działa na podstawie ustawy z 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.

Kolegium do Spraw Służb Specjalnych działa przy Radzie Ministrów - jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach programowania, nadzorowania i koordynowania działalności ABW, AW, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz podejmowanych dla ochrony bezpieczeństwa państwa działań Policji, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej, Służby Więziennej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, urzędów skarbowych, izb skarbowych, organów kontroli skarbowej, organów informacji finansowej oraz służb rozpoznania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Do zadań Kolegium należy formułowanie ocen lub wyrażanie opinii w sprawach:

• powoływania i odwoływania Szefa ABW, Szefa AW, Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Szefa Służby Wywiadu Wojskowego oraz Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego,

• kierunków i planów działania służb specjalnych,

• szczegółowych projektów budżetów służb specjalnych, przed rozpatrzeniem ich przez Radę Ministrów,

• projektów aktów normatywnych i innych dokumentów rządowych dotyczących działalności służb specjalnych,

• wykonywania przez służby specjalne powierzonych im zadań zgodnie z kierunkami i planami działania tych służb,

• rocznych sprawozdań przedstawianych przez Szefów z działalności podległych im służb specjalnych,

• koordynowania działalności ABW, AW, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a także działalności służb specjalnych z Policją, Strażą Graniczną, Żandarmerią Wojskową, Biurem Ochrony Rządu, Służbą Celną, urzędami skarbowymi, izbami skarbowymi, organami kontroli skarbowej, organami informacji finansowej i służbami rozpoznania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich współdziałania w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa państwa,

• współdziałania podmiotów, o których mowa w art. 10 - (organy administracji rządowej, organy samorządu terytorialnego, instytucje państwowe oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie użyteczności publiczne), ze służbami specjalnymi,

• współdziałania służb specjalnych z właściwymi organami i służbami innych państw,

• organizacji wymiany informacji istotnych dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej pomiędzy organami administracji rządowej,

• ochrony informacji niejawnych dotyczących:

a) zagrożeń o zasięgu ogólnokrajowym w zakresie ochrony informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową,

b) sposobów postępowania w sytuacji zagrożenia o zasięgu ogólnokrajowym, powstałej wskutek ujawnienia informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową, oraz dokonywanie oceny skutków ujawnienia takich informacji,

c) projektów aktów normatywnych i innych dokumentów rządowych dotyczących ochrony informacji niejawnych,

d) innych spraw zlecanych przez Radę Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów oraz wnoszonych przez ministrów w zakresie realizacji zadań związanych z ochroną informacji niejawnych.

 

Szczegółowy tryb i zasady funkcjonowania Kolegium do Spraw Służb Specjalnych oraz zakresu czynności sekretarza tego Kolegium reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2002 r.

Dz.U.02.103.929

 

W skład Kolegium wchodzą:

1) przewodniczący - Prezes Rady Ministrów,

2) sekretarz Kolegium,

3) członkowie:

a) minister właściwy do spraw wewnętrznych,
b) minister właściwy do spraw zagranicznych,
c) Minister Obrony Narodowej,
d) minister właściwy do spraw finansów publicznych,
e) Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego,

4) minister-członek Rady Ministrów właściwy do spraw koordynowania działalności służb specjalnych, jeśli został wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów.

 

W posiedzeniach Kolegium uczestniczą także:

• Szef ABW,

• Szef AW,

• Szef Centralnego Biura Antykorpcyjnego,

• Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego,

• Szef Służby Wywiadu Wojskowego,

• Przewodniczący Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może delegować swojego przedstawiciela do udziału w posiedzeniach Kolegium, spełniającego wymagania określone w przepisach o ochronie informacji niejawnych w zakresie dostępu do informacji stanowiących tajemnicę państwową, oznaczonych klauzulą "ściśle tajne".

Przewodniczący Kolegium może zapraszać do udziału w posiedzeniach Kolegium przewodniczących właściwych komisji sejmowych, przedstawicieli organów państwowych oraz inne osoby, których uczestnictwo jest niezbędne ze względu na tematykę obrad.

CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI

Drugi obok rządowego segment administracji centralnej.

Nie są to jednak organy naczelne, często nazywane są urzędami centralnymi.

Centralny organ administracji nie posiada takich kompetencji jak minister (np. nie może wydawać rozporządzeń) oraz nie wchodzi w skład RM. W literaturze podkreśla się, że wprawdzie organy te noszą niekiedy nazwy sugerujące kolegialny ich skład, jednak zazwyczaj są organami monokratycznymi, np. jeżeli w nazwie występuje słowo urząd, mamy do czynienia z organem, którym jest szef urzędu zwany prezesem lub dyrektorem, a jeżeli organ nosi nazwę komitetu lub komisji, to mamy do czynienia z organem kolegialnym (Boć)

Należą do nich

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Prezes UOKiK, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Komendant Główny Policji, Komisja Nadzoru Finansowego …

Są do w większości organy jednoosobowe, najczęściej kierownicy danego urzędu (szef, prezes).

Często również niepowiązane bezpośrednio z urzędem centralnym, lecz określane odrębnie od swojego aparatu pomocniczego: Główni Komendanci.

Wyjątkowo organem określanym bezosobowo jest Urząd Patentowy, a nie jego prezes, który sprawuje jedynie kierownictwo nad pracami tego organu.

Wszystkie te organy są podporządkowane organom rządowego stopnia, są one wpisane w struktury działów administracji. Niekiedy jako odrębne od działów administracji podlegają bezpośrednio Prezesowi RM lub RM. Przy czym trudno wskazać wyznaczniki podporządkowania danego organu do konkretnego działu, bądź też pozostawienia go poza nim ( np. ponaddziałowy charakter działu). Ostatecznie o ich umiejscowieniu decydują przepisy prawa. Większość działa w ramach działów a wyjątki podporządkowane Prezesowi RM to np. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Komisja Nadzoru Finansowego, Szef Agencji Wywiadu.

Organy te podlegają nadzorowi ministrów bądź Prezesa RM, nie powinna to być podległość oznaczająca ściślejsze więzy jak np. w przypadku jednostek organizacyjnych RM.

Nadzór ten jest określany w ustawach w niektórych przypadkach jest to ustawa o działach administracji rządowej np.:

Art.9 ust. 3. Minister właściwy do spraw gospodarki sprawuje nadzór nad Prezesem Głównego Urzędu Miar i Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki oraz nad działalnością Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 33a. 1. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością administracji rządowej nieobjętą zakresem działów administracji rządowej, wykonywaną przez:

2) Główny Urząd Statystyczny;

5) Polski Komitet Normalizacyjny;

6) Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów;

7) Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencję Wywiadu;

7a) Centralne Biuro Antykorupcyjne,

13) Urząd Zamówień Publicznych;

14) Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

O zakresie tego nadzoru decydują przepisy powołujące do życia dany organ centralny.

W niektórych przypadkach trudno jednak ustalić granicę pomiędzy nadzorem a podległością, np. Art. 33b. 1. Prezes Rady Ministrów wykonując politykę Rady Ministrów wydaje kierownikom urzędów, o których mowa w art. 33a ust. 1, wiążące wytyczne i polecenia.

2. Wytyczne i polecenia, o których mowa w ust. 1, nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

Dokonując pewnej generalizacji można powiedzieć, że organy nadzorujące mają zagwarantowany wpływ na obsadę stanowisk kierowniczych, na strukturę ich urzędów (np. ogniwa terenowe), a także na kierunki ich działania.

Organy nadzorujące reprezentują organy administracji centralnej i dziedziny spraw przez nie zarządzanych na forum RM.

Role tych organów trzeba odnosić raczej do sfery realizacyjnej i wykonawczej w stosunku do kierownictwa i ustalania ogólnej polityki przez RM. Tutaj mamy bowiem do czynienia z bieżącą realizacją zadań w RM z polityką administracyjną. Bieżące stosowanie prawa i realizacja wynikających z niego zadań administracyjnych. Dlatego też organy te powinny być niezależne od zmian politycznych na szczeblu rządowym czy resortowym. W Polsce jest to jednak raczej postulat, a nie element rzeczywistości. Często bowiem kierownicze funkcje w tych urzędach powierzane są politykom, którzy nie mają zawodowego przygotowania do pełnienia tych funkcji.

Rozdział VI
RADA MINISTRÓW I ADMINISTRACJA RZĄDOWA

Art. 146.

1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.

3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.

4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:

1) zapewnia wykonanie ustaw,

2) wydaje rozporządzenia,

3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

4) chroni interesy Skarbu Państwa,

5) uchwala projekt budżetu państwa,

6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,

7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,

8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,

10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,

11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

12) określa organizację i tryb swojej pracy.

Art. 147.

1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów.

2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów.

3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra.

4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

Art. 148.

Prezes Rady Ministrów:

1. reprezentuje Radę Ministrów,

2. kieruje pracami Rady Ministrów,

3. wydaje rozporządzenia,

4. zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,

5. koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,

6. sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,

7. jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.

Art. 149.

1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.

USTAWA

z dnia 8 sierpnia 1996 r.

o Radzie Ministrów

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Rada Ministrów (Rząd) działa kolegialnie.

Art. 2.

1. Rada Ministrów, wykonując ustanowione dla niej w Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej i ustawach zadania i kompetencje, rozpatruje sprawy i podejmuje

rozstrzygnięcia na posiedzeniach.

2. Rada Ministrów może również rozstrzygać poszczególne sprawy w drodze korespondencyjnego

uzgodnienia stanowisk (drogą obiegową).

3. Organizację i tryb swojej pracy Rada Ministrów określa w regulaminie.

Art. 3.

Przepisy ustawy dotyczące ministrów stosuje się również do osób, o których mowa

w art. 147 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Rozdział 2

Członkowie Rady Ministrów

Art. 4. (skreślony).

Art. 5.

W celu wykonania zadań i kompetencji określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej i ustawach, Prezes Rady Ministrów może w szczególności:

1) wyznaczyć ministrowi zakres spraw, w których minister ten działa z upoważnienia

Prezesa Rady Ministrów;

2) żądać informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych lub dotyczących

poszczególnej sprawy albo rodzaju spraw od ministra, kierownika urzędu

centralnego lub wojewody oraz od pracowników urzędów organów administracji

rządowej po zawiadomieniu właściwego ministra, kierownika urzędu

centralnego lub wojewody;

3) zarządzić przeprowadzenie korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk

członków Rady Ministrów;

4) zwoływać, brać udział i przewodniczyć posiedzeniom organów pomocniczych

Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, bez względu na ich

skład i zakres działania;

5) zwoływać posiedzenia, z udziałem właściwych ministrów, kierowników

urzędów centralnych lub wojewodów i im przewodniczyć;

6) przekazać, z urzędu lub na wniosek właściwego organu albo na wniosek

strony, sprawę należącą do właściwości więcej niż jednego ministra lub kierownika

centralnego urzędu do załatwienia wskazanemu przez siebie ministrowi,

zawiadamiając o tym wszystkie inne właściwe organy oraz strony;

7) rozstrzygać o zakresie działania ministrów w razie sporu kompetencyjnego

między ministrami.

Art. 6.

1. W razie nieobecności Prezesa Rady Ministrów lub w innym wypadku czasowej

niemożności wykonywania przez niego obowiązków w Radzie Ministrów, pracami

Rady Ministrów kieruje wiceprezes Rady Ministrów wyznaczony przez

Prezesa Rady Ministrów lub jeden z ministrów, jeżeli wiceprezes Rady Ministrów

nie został powołany.

2. Wiceprezes Rady Ministrów wykonuje, w imieniu Prezesa Rady Ministrów, zadania

i kompetencje w zakresie powierzonym przez Prezesa Rady Ministrów.

3. (skreślony).

Art. 7.

1. Członek Rady Ministrów uczestniczy, na zasadach określonych w Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej, w ustalaniu polityki państwa, ponosząc za treść i za

realizację działań Rządu odpowiedzialność w trybie i na zasadach określonych

w odrębnych przepisach.

2. Członek Rady Ministrów jest obowiązany do inicjowania i opracowywania, w

zakresie swojego działania, polityki Rządu, przedkładania inicjatyw i odpowiednich

projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów.

3. Członek Rady Ministrów realizuje politykę ustaloną przez Radę Ministrów.

4. Członek Rady Ministrów, realizując politykę ustaloną przez Radę Ministrów, w

szczególności:

1) współdziała z innymi członkami Rady Ministrów;

2) nadzoruje działalność terenowych organów administracji rządowej;

3) współdziała z samorządem terytorialnym, organizacjami społecznymi i

przedstawicielstwami środowisk zawodowych i twórczych;

4) występuje do Prezesa Rady Ministrów o powołanie zespołów międzyresortowych

do wykonywania zadań wykraczających poza zakres jego działania;

5) po zawiadomieniu Prezesa Rady Ministrów powołuje rady i zespoły, jako

organy pomocnicze w sprawach należących do zakresu jego działania.

Art. 8.

Członek Rady Ministrów reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z

ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów.

Art. 9.

1. Członek Rady Ministrów, upoważniony przez Radę Ministrów, reprezentuje

Rząd przed Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach rozpatrywanych z

inicjatywy Rady Ministrów. W takim wypadku minister składa, po porozumieniu

się z Prezesem Rady Ministrów, wszelkie oświadczenia w imieniu Rządu.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do reprezentowania Rządu w innych

sprawach rozpatrywanych przez Sejm. W takim wypadku upoważnienia do reprezentowania

Rządu może, w uzasadnionych wypadkach, udzielić ministrowi

Prezes Rady Ministrów.

3. Prezes Rady Ministrów może, na wniosek ministra:

1) udzielić upoważnienia do reprezentowania Rządu przed Sejmem sekretarzowi

stanu lub podsekretarzowi stanu w danym ministerstwie, pełnomocnikowi

Rządu lub kierownikowi urzędu centralnego;

2) udzielić upoważnienia do reprezentowania Rządu w Sejmie, poza posiedzeniem

plenarnym, innej osobie czynnej w danym dziale administracji rządowej.

4. Zasady określone w ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do wszystkich innych sytuacji

wymagających upoważnienia do reprezentowania Rządu przed innymi organami

państwowymi, w szczególności przed Senatem Rzeczypospolitej Polskiej

i Trybunałem Konstytucyjnym.

5. Zasady i tryb udzielania odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie regulują

odrębne przepisy.

Art. 10.

1. Rada Ministrów może ustanowić pełnomocnika Rządu do określonych spraw,

których przekazanie członkom Rady Ministrów nie jest celowe.

2. Pełnomocnikiem Rządu może być sekretarz stanu lub podsekretarz stanu, a w

szczególnie uzasadnionych wypadkach, w zakresie zadań o zasięgu regionalnym

– wojewoda.

3. Pełnomocnika Rządu powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów.

4. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zakres udzielonych pełnomocnikowi

upoważnień, sposób sprawowania nadzoru nad jego działalnością

oraz sposób zapewnienia pełnomocnikowi obsługi merytorycznej, organizacyjno-

prawnej, technicznej i kancelaryjno-biurowej.

5. W celu sfinansowania działalności ustanowionego pełnomocnika Rządu, Prezes

Rady Ministrów może, w drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych między częściami budżetu państwa,

z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych, wynikającego z

ustawy budżetowej.

Rozdział 3

Organy wewnętrzne Rady Ministrów

Art. 11. (skreślony).

Art. 12.

1. Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek członka Rady Ministrów,

może, w drodze zarządzenia, tworzyć organy pomocnicze Rady Ministrów

lub Prezesa Rady Ministrów, a w szczególności:

1) stały komitet lub komitety Rady Ministrów w celu inicjowania, przygotowania

i uzgadniania rozstrzygnięć albo stanowisk Rady Ministrów lub Prezesa

Rady Ministrów w sprawach należących do zadań i kompetencji tych organów;

2) komitety do rozpatrywania określonych kategorii spraw lub określonej sprawy;

3) rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zadań i

kompetencji Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów.

2. Prezes Rady Ministrów, tworząc organy pomocnicze, o których mowa w ust. 1,

określi ich nazwę, skład, zakres działania oraz tryb postępowania.

Art. 12a.

Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, tworzyć komisje do opracowania

projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa, uwzględniając dorobek nauki i

doświadczenia praktyki. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i

przedmiot działania komisji oraz jej skład i tryb postępowania.

Art. 13.

1. Rada Ministrów w uzgodnieniu z zainteresowaną instytucją lub środowiskiem

społecznym może powoływać, w drodze rozporządzenia, komisje wspólne, składające

się z przedstawicieli Rządu oraz tej instytucji lub środowiska. Rada Ministrów

wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji

wspólnej oraz jej skład i tryb postępowania.

2. Celem komisji, o których mowa w ust. 1, jest wypracowanie wspólnego stanowiska

w sprawach ważnych dla polityki Rządu oraz interesów reprezentowanej w

komisji instytucji lub środowiska.

Art. 14.

1. Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rada Legislacyjna.

2. Prezes Rady Ministrów powołuje członków Rady Legislacyjnej.

3. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zadania oraz szczegółowe

zasady i tryb funkcjonowania Rady Legislacyjnej.

4. Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Rady Legislacyjnej ustala, w drodze

rozporządzenia:

1) zasady techniki prawodawczej;

2) (uchylony).

5. Prezes Rady Ministrów wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 1,

określi w szczególności elementy metodyki przygotowania i sposób redagowania

projektów ustaw i rozporządzeń oraz innych normatywnych aktów prawnych,

a także warunki, jakim powinny odpowiadać uzasadnienia projektów

normatywnych aktów prawnych, jak również reguły przeprowadzania zmian w

systemie prawa. Stosowanie zasad techniki prawodawczej powinno zapewnić w

szczególności spójność i kompletność systemu prawa oraz przejrzystość tekstów

normatywnych aktów prawnych, z uwzględnieniem dorobku nauki i doświadczeń

praktyki.

6. (uchylony).

Art. 14a.

Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rządowe Centrum Legislacji jako państwowa

jednostka organizacyjna podległa Prezesowi Rady Ministrów.

Art. 14b.

Rządowe Centrum Legislacji, zwane dalej „Centrum”, zapewnia koordynację działalności

legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i innych organów

administracji rządowej.

Art. 14c.

Centrum zapewnia obsługę prawną Rady Ministrów, a w szczególności:

1) opracowuje stanowiska prawno-legislacyjne do rządowych projektów aktów

prawnych;

2) koordynuje przebieg uzgodnień rządowych projektów aktów prawnych, w

tym sporządzania ocen skutków społeczno-gospodarczych projektowanych

regulacji;

3) opracowuje pod względem legislacyjnym rządowe projekty aktów prawnych

skierowane do rozpatrzenia przez Radę Ministrów, w tym poprzez ich ocenę

pod względem prawnym i redakcyjnym przez Komisję Prawniczą prowadzoną

przez Centrum;

4) opracowuje rządowe projekty aktów prawnych w zakresie ustalonym przez

Prezesa Rady Ministrów;

5) redaguje Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dziennik Urzędowy

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”;

6) współdziała z Komitetem Integracji Europejskiej w sprawie harmonizacji

prawa polskiego z wymogami prawa Wspólnot Europejskich;

7) współdziała z Radą Legislacyjną w zakresie opiniowania rządowych projektów

aktów normatywnych pod względem ich zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej

Polskiej oraz spójności z systemem prawa;

8) kontroluje wydawanie przez organy administracji rządowej przepisów wykonawczych

do ustaw;

9) wykonuje inne zadania określone w odrębnych przepisach lub wskazane

przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 14d.

Centrum współdziała z jednostkami naukowymi w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z

dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. z 2004 r. Nr 238,

poz. 2390) oraz innymi jednostkami organizacyjnymi prowadzącymi działalność

związaną z zadaniami Centrum.

Art. 14e.

1. Centrum kieruje Prezes Centrum przy pomocy wiceprezesów Centrum oraz dyrektorów

komórek organizacyjnych Centrum.

2. Prezesa Centrum powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do

państwowego zasobu kadrowego. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa

Centrum.

3. Prezes Centrum wykonuje czynności ze stosunku pracy wobec osób zatrudnionych

w Centrum oraz inne czynności przewidziane w obowiązujących ustawach

dla kierownika urzędu.

4. Wiceprezesów Centrum powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących

do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek Prezesa Centrum. Prezes

Rady Ministrów odwołuje Wiceprezesów Centrum.

Art. 14f. (uchylony).

Art. 14g.

1. Wymagania kwalifikacyjne dotyczące legislatorów określają odrębne przepisy.

2. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania

oraz wymagania kwalifikacyjne pracowników Centrum, z uwzględnieniem

ust. 1.

Art. 14h.

1. Centrum prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach

o finansach publicznych dla jednostek budżetowych.

2. Prezes Centrum dysponuje środkami budżetu państwa przeznaczonymi na finansowanie

Centrum.

Art. 14i.

1. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Centrum statut, w którym

określa jego organizację wewnętrzną.

2. Prezes Centrum nadaje Centrum regulamin organizacyjny, który określa zakres

zadań i tryb pracy jego komórek organizacyjnych.

3. Prezes Centrum może tworzyć i znosić stałe lub doraźne komisje oraz rady i zespoły

opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zakresu działania

Centrum, określając ich nazwę, cel utworzenia, zakres zadań, skład i tryb pracy.

Art. 14j.-14o. (uchylone).

Art. 15.

1. W celu sfinansowania działalności organów pomocniczych, komisji i komisji

wspólnych, o których mowa w art. 12, 12a i 13, Prezes Rady Ministrów może, w

drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych dochodów i wydatków

budżetowych między częściami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia

środków publicznych, wynikającego z ustawy budżetowej.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób finansowania i obsługi

organów pomocniczych, komisji i komisji wspólnych, o których mowa w art.

12, 12a i 13.

Art. 16. (skreślony).

Rozdział 4

Posiedzenia Rady Ministrów

Art. 17.

Prezes Rady Ministrów zwołuje posiedzenia Rady Ministrów, ustala ich porządek i

im przewodniczy.

Art. 18.

1. Posiedzenie Rady Ministrów przygotowuje i obsługuje sekretarz Rady Ministrów,

do którego należą również sprawy związane z:

1) przyjmowaniem od wnioskodawców oraz przekazywaniem członkom Rady

Ministrów projektów dokumentów rządowych;

2) opracowywaniem protokołu ustaleń przyjętych przez Radę Ministrów;

3) przygotowywaniem dokumentów rozpatrywanych przez Radę Ministrów

oraz przedkładanych do podpisu Prezesowi Rady Ministrów;

4) koordynowaniem działalności legislacyjnej Rady Ministrów i Prezesa Rady

Ministrów.

2. Sekretarz Rady Ministrów uczestniczy w rozpatrywaniu spraw przez Radę Ministrów.

Art. 19-21. (skreślone).

Art. 22.

1. Posiedzenia Rady Ministrów są niejawne.

1a. Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek członka Rady Ministrów,

może zezwolić zaproszonym osobom na przysłuchiwanie się posiedzeniu

Rady Ministrów w całości lub w części oraz na udzielanie wyjaśnień.

2. Rada Ministrów jest obowiązana informować opinię publiczną o przedmiocie

posiedzenia oraz o podjętych rozstrzygnięciach. Nie dotyczy to spraw, w stosunku

do których Prezes Rady Ministrów zarządził tajność obrad.

Art. 23. (skreślony).

Art. 24.

1. Rada Ministrów może powierzyć Prezesowi Rady Ministrów ostateczną redakcję

tekstów przyjętych rozstrzygnięć.

2. Rozstrzygnięcia Rady Ministrów podpisuje Prezes Rady Ministrów po ich przedstawieniu

i podpisaniu przez sekretarza Rady Ministrów.

Art. 25. (skreślony).

Rozdział 5

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Art. 26.

1. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, zwana dalej „Kancelarią”, zapewnia obsługę:

1) Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów;

2) wiceprezesów Rady Ministrów;

3) (skreślony);

4) Kolegium do Spraw Służb Specjalnych;

5) Rady Legislacyjnej.

2. Kancelaria może obsługiwać również pełnomocnika Rządu oraz wskazane przez

Prezesa Rady Ministrów organy pomocnicze, komisje i komisje wspólne, o których

mowa w art. 12, 12a i 13.

Art. 27.

Kancelarią kieruje Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, powoływany i odwoływany

przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 28.

Prezes Rady Ministrów powołuje i odwołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu w

Kancelarii.

Art. 29.

Do zadań, które z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów realizuje Kancelaria, należy

w szczególności:

1) kontrola realizacji zadań wskazanych przez Radę Ministrów i Prezesa Rady

Ministrów oraz przedstawianie wniosków z przeprowadzonych kontroli i

przedkładanie propozycji doskonalenia metod kontroli;

1a) dokonywanie ocen skutków (kosztów i korzyści) społeczno-gospodarczych

projektowanych regulacji oraz sporządzanie ocen tych skutków, w tym projektów powodujących istotne długookresowe następstwa w rozwoju społecznym

i gospodarczym;

1b) opracowywanie ocen międzynarodowych uwarunkowań sytuacji kraju oraz

długofalowych koncepcji polityki zagranicznej;

1c) opracowywanie ocen funkcjonalności struktur państwa i sprawności ich

działania;

1d) przygotowywanie innych analiz, prognoz, koncepcji, programów i ocen, zleconych

przez Prezesa Rady Ministrów;

2) wydawanie Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej i Dziennika Urzędowego

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”;

3) koordynacja realizacji polityki kadrowej w administracji rządowej, w zakresie

określonym w odrębnych przepisach;

4) obsługa spraw kadrowych osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe

w administracji rządowej;

5) koordynacja współdziałania Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów z

Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej, Senatem Rzeczypospolitej Polskiej,

Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej i innymi organami państwowymi;

6) obsługa informacyjna oraz prasowa Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów

oraz wewnętrznych organów pomocniczych i opiniodawczo-doradczych

Rady Ministrów;

7) koordynacja działalności kontrolnej Prezesa Rady Ministrów wobec organów

administracji rządowej;

8) wykonywanie zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa określonych

w odrębnych przepisach;

9) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach lub zleconych

przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 30.

Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania

kontroli, o której mowa w art. 29 pkt 1.

Art. 31.

Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Kancelarii statut, w którym

określa szczegółowy zakres zadań i organizację Kancelarii oraz jednostki organizacyjne

nadzorowane przez Szefa Kancelarii, z uwzględnieniem zasad określonych w

art. 39 ust. 2–4.

Rozdział 6

Zakres i zasady działania ministrów

Art. 32. (skreślony).

Art. 33.

1. Prezes Rady Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia:

1) szczegółowy zakres działania ministra, niezwłocznie po powołaniu Rady

Ministrów, a jeżeli minister został powołany w innym czasie – niezwłocznie

po jego powołaniu;

2) ministerstwo lub inny urząd administracji rządowej, który ma obsługiwać

ministra, a w wypadku ministra kierującego określonym działem administracji

rządowej – również organy jemu podległe lub przez niego nadzorowane,

z zastrzeżeniem art. 34 ust. 2.

1a. Prezes Rady Ministrów określając szczegółowy zakres działania ministra, w wypadku

ministra kierującego określonym działem administracji rządowej:

1) wskazuje, z uwzględnieniem przepisów o działach administracji rządowej,

dział lub działy, którymi kieruje minister;

3) określa, z zastrzeżeniem przepisów odrębnych, zakres uprawnień ministra

jako dysponenta wyodrębnionej lub wyodrębnionych części budżetu państwa.

1d. Minister kierujący określonym działem administracji rządowej ustala, w drodze

obwieszczenia, wykaz jednostek organizacyjnych jemu podległych lub przez

niego nadzorowanych. Obwieszczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

2. Przepisy, o których mowa w ust. 1, tracą moc:

1) z dniem powołania nowej Rady Ministrów;

2) z dniem powołania dla danego działu administracji rządowej nowego ministra.

3. W wypadku uchylenia przepisów określonych w ust. 1, do dnia wejścia w życie

nowych przepisów Prezes Rady Ministrów wykonuje zadania ministra, którego

uchylony przepis dotyczy.

Art. 34.

1. Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych organów,

urzędów i jednostek. W szczególności w tym zakresie:

1) tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne, chyba że przepisy odrębne stanowią

inaczej;

2) powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych, chyba że

przepisy odrębne stanowią inaczej;

3) organizuje kontrolę sprawności działania, efektywności gospodarowania

oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne.

2. Minister nadzoruje i kontroluje działalność organów i jednostek, w stosunku do

których uzyskał uprawnienia nadzorcze na podstawie przepisów ustawowych –

na zasadach określonych w tych przepisach. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

3. Rada Ministrów może powołać przy ministrze komitet doradczy i określić zakres

jego zadań.

Art. 34a.

1. Minister, w celu dostosowania do polityki ustalonej przez Radę Ministrów zasad

i kierunków działania podległych lub nadzorowanych centralnych organów administracji

rządowej, innych urzędów lub jednostek organizacyjnych niemających

osobowości prawnej, może wydawać kierownikom urzędów centralnych

oraz kierownikom innych urzędów i jednostek organizacyjnych wiążące ich wytyczne

i polecenia.

2. Wytyczne i polecenia, o których mowa w ust. 1, nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć

co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

3. Wytyczne i polecenia, o których mowa w ust. 1, wydane ustnie, wymagają potwierdzenia

na piśmie.

4. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się do organów, urzędów i jednostek organizacyjnych

wchodzących w skład zespolonej administracji rządowej, chyba że przepisy

szczególne stanowią inaczej.

Art. 35.

1. Minister, do którego zakresu działania należy sprawowanie nadzoru nad określonym

urzędem centralnym, przedstawia sprawy dotyczące tego urzędu na posiedzeniu

Rady Ministrów.

2. Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, minister, o którym mowa w ust. 1:

1) składa Prezesowi Rady Ministrów wniosek o nadanie urzędowi centralnemu

statutu;

2) składa Prezesowi Rady Ministrów wnioski o powołanie i odwołanie kierownika

urzędu centralnego;

3) powołuje zastępców kierownika urzędu centralnego;

4) wykonuje w stosunku do urzędu centralnego uprawnienia określone w art.

34 ust. 1 pkt 3.

2a. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje statut, o którym mowa w

ust. 2 pkt 1.

3. Minister zapewnia współdziałanie podległych urzędów centralnych.

4. Minister przedstawia Radzie Ministrów lub Prezesowi Rady Ministrów projekty

dokumentów rządowych w sprawach dotyczących działania podległych mu

urzędów centralnych.

Art. 36.

W razie nieobsadzenia stanowiska ministra lub jego czasowej niezdolności do wykonywania

obowiązków, ministra zastępuje Prezes Rady Ministrów lub inny wskazany

przez Prezesa Rady Ministrów członek Rady Ministrów.

Art. 37.

1. Minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu

oraz gabinetu politycznego ministra.

2. Zakres czynności sekretarza i podsekretarza stanu ustala właściwy minister, zawiadamiając

o tym Prezesa Rady Ministrów.

3. Sekretarza stanu i podsekretarza stanu powołuje Prezes Rady Ministrów na

wniosek właściwego ministra.

4. Sekretarza i podsekretarza stanu odwołuje Prezes Rady Ministrów.

5. Ministra zastępuje sekretarz stanu w zakresie przez niego ustalonym lub podsekretarz

stanu, jeżeli sekretarz stanu nie został powołany.

Art. 38.

W razie przyjęcia dymisji Rządu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dymisję

składają sekretarze i podsekretarze stanu oraz wojewodowie i wicewojewodowie.

O przyjęciu dymisji Prezes Rady Ministrów rozstrzyga w ciągu trzech miesięcy od

dnia powołania Rady Ministrów.

Art. 39.

1. Ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia.

1a. W razie zniesienia lub przekształcenia ministerstwa, Prezes Rady Ministrów

określa, w drodze zarządzenia, przeznaczenie składników majątkowych, będących

w posiadaniu tego ministerstwa, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej,

oraz ustala podmiot i sposób przekazania spraw wszczętych i niezakończonych

przed dniem jego zniesienia lub przekształcenia.

1b. (uchylony).

1c. (uchylony).

1d. (uchylony).

2. W skład ministerstwa wchodzą komórki organizacyjne:

1) departamenty – do realizacji merytorycznych zadań ministerstwa;

2) biura – do realizacji zadań w zakresie obsługi ministerstwa;

3) sekretariaty – do obsługi ministra oraz komitetów, rad i zespołów;

4) wydziały – jako komórki organizacyjne wewnątrz komórek wymienionych

w pkt 1 i 2.

3. W każdym ministerstwie tworzy się w szczególności:

1) gabinet polityczny ministra;

Administracja terenowa obejmuje tę część administracji publicznej, której cele, funkcje i zadania realizowane są nie w skali całego państwa, ale w ramach określonych jednostek podziału terytorialnego państwa przez organy, urzędy i inne podmioty, których zakres właściwości nie jest ogólnopaństwowy, lecz zamyka się w poszczególnych jednostkach terytorialnych.

Na szeroki system administracji terenowej składają się 2 podsystemy: administracja rządowa i administracja samorządowa. Szczególne znaczenie ma współegzystowanie tych 2 podsystemów na poziomie województwa. Stanowi ono z jednej strony jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego dla administracji rządowej, a z drugiej strony jednostkę samorządu terytorialnego.

Wojewoda, jak określa J. Zimmermann, jest "średnim" ogniwem administracyjnej struktury scentralizowanej. Z jednej strony bowiem podlega organom wyższego stopnia, a z drugiej strony sam jest organem wyższego stopnia wobec innych organów administracyjnych.

Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej
w województwie

(wyciąg) (ostatnia zmiana z dnia 12 lutego 2010 r., Dz.U. 2010 r. Nr 40, poz. 230)

Rozdział 1. Przepisy ogólne

Art. 1. Ustawa określa:

1) zakres działania oraz zasady funkcjonowania wojewody;

2) tryb powoływania i odwoływania wojewody;

3) organizację rządowej administracji zespolonej w województwie i niezespolonej administracji rządowej.

Na wstępie ustawa wskazuje nam jakie organy zaliczamy do „realizatorów administracji rządowej w terenie”

Art. 2. Zadania administracji rządowej w województwie wykonują:

1) wojewoda;

2) organy rządowej administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży;

3) organy niezespolonej administracji rządowej;

4) jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw lub z zawartego porozumienia;

5) starosta, jeżeli wykonywanie przez niego zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw;

6) inne podmioty, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw.

WOJEWODA

Jest to jednoosobowy, samodzielny organ, którego właściwość rozciąga się na obszar województwa.

Art. 6.

1. Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Udział tego ministra w dokonywaniu obsady na stanowisko wojewody jest obowiązkowy, tzn. Prezes RM nie może dokonać tej obsady bez stosownego wniosku. Wniosek nie jest jednak wiążący i premier może żądać przedłożenia innej kandydatury

Akt powołania wywołuje skutki w sferze administracyjnoprawnej i w sferze prawa pracy. Stosunek pracy zawarty na podstawie powołania charakteryzuje brak stabilizacji i dyspozycyjność. Można go zastosować jedynie w stosunku do stanowisk pracy określonych w prawie i za zezwoleniem przepisu szczególnego.

[Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. [ostatnia zmiana z dnia 12 lipca 2010 r., Dz. U. 2010 r. Nr 135, poz. 912]

Rozdział III. Stosunek pracy na podstawie powołania

Oddział 1. Stosunek pracy na podstawie powołania

Art. 68 § 1. Stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach.

[Powołanie, jako sposób nawiązania stosunku pracy, jest czynnością prawną mającą dwoisty charakter. Mocą powołania uprawniony organ powierza kandydatowi określone prawem stanowisko, zaś akt powołania stanowi oświadczenie woli podmiotu powołującego o nawiązaniu stosunku pracy. Warunkiem powstania stosunku pracy z powołania jest zgoda przyszłego pracownika na objęcie stanowiska, postanowienie NSA z 2006-12-11, I OPS 4/06]

[Powołanie jest aktem administracyjnym, który sam przez się powoduje nawiązanie stosunku pracy i nie wymaga "dopełnienia" w drodze zawarcia umowy o pracę, postanowienie NSA z 1993-03-11, II SA 499/93. Akt administracyjny to oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze, jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej, określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie, wyrok NSA z 2009-03-24, II OSK 398/08]

Art. 68 § 1 (1). Stosunek pracy, o którym mowa w § 1, nawiązuje się na czas nie określony, a jeżeli na podstawie przepisów szczególnych pracownik został powołany na czas określony, stosunek pracy nawiązuje się na okres objęty powołaniem.

Art. 68(1). Powołanie może być poprzedzone konkursem, choćby przepisy szczególne nie przewidywały wymogu wyłonienia kandydata na stanowisko wyłącznie w wyniku konkursu.

Art. 68(2) § 1. Stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w terminie określonym w powołaniu, a jeżeli termin ten nie został określony - w dniu doręczenia powołania, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

§ 2. Powołanie powinno być dokonane na piśmie.

[Akt powołania na stanowisko, jak i odwołania ze stanowiska są aktami z zakresu prawa pracy, a nie decyzjami administracyjnymi w rozumieniu art. 104 k.p.a., wydawanymi w postępowaniu regulowanym przepisami kodeksu postępowania administracyjnego, postanowienie NSA z 1995-01-05, II SAB 82/94]

[W rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego akt powołania jest aktem administracyjnym lecz nie decyzją administracyjną, postanowienie NSA z 1991-12-20, II SA 1139/91]

[Akt powołania dopóki nie zostanie uchylony, funkcjonuje i jest skuteczny, co oznacza, że osoba personifikująca organ władna jest podejmować przewidziane prawem czynności i akty administracyjne, wyrok NSA z 2008-04-04, II GSK 460/07]

Art. 69. Jeżeli przepisy niniejszego oddziału nie stanowią inaczej, do stosunku pracy na podstawie powołania stosuje się przepisy dotyczące umowy o pracę na czas nie określony, z wyłączeniem przepisów regulujących:

1) tryb postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę,

2) rozpatrywanie sporów ze stosunku pracy w części dotyczącej orzekania:

a) o bezskuteczności wypowiedzeń,

c) o przywracaniu do pracy.

[Stosownie do art. 69 k.p. do stosunku pracy na podstawie powołania stosuje się na ogół przepisy umowy o pracę na czas nie określony z wyjątkiem trybu postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę i rozpatrywaniu sporów w części dotyczącej orzekania o bezskuteczności wypowiedzeń oraz o przywracaniu do pracy. A contrario - wszystkie inne kwestie wiążące się z odwołaniem rozpatrywane są przez sądy pracy tak jak sprawy pracowników zatrudnionych na podstawie umowy, postanowienie NSA z 1993-03-11, II SA 499/93]

Art. 70 § 1. Pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie - niezwłocznie lub w określonym terminie - odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał. Dotyczy to również pracownika, który na podstawie przepisów szczególnych został powołany na stanowisko na czas określony.

§ 1(1). Odwołanie powinno być dokonane na piśmie.

§ 1(2). Stosunek pracy z pracownikiem odwołanym ze stanowiska rozwiązuje się na zasadach określonych w przepisach niniejszego oddziału, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

§ 2. Odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę. W okresie wypowiedzenia pracownik ma prawo do wynagrodzenia w wysokości przysługującej przed odwołaniem.

§ 3. Odwołanie jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli nastąpiło z przyczyn, o których mowa w art. 52 lub 53.

2. Na stanowisko wojewody może być powołana osoba, która:

1) posiada obywatelstwo polskie;

[Obywatelstwo to przynależność państwowa łącząca się z uprawnieniami i obowiązkami, wyrok NSA z 2008-11-26, II FSK 1176/07]

2) posiada tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny;

[Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (ostatnia z zmiana z dnia 25 czerwca 2010 r., Dz. U. 2010 r. Nr 127 poz. 857)

Art. 159. Studia w uczelni są prowadzone jako studia pierwszego, drugiego stopnia lub jako jednolite studia magisterskie.

Art. 166. 4. Studia drugiego stopnia trwają trzy lub cztery semestry.

5. Jednolite studia magisterskie trwają od dziewięciu do dwunastu semestrów.

6. Studia niestacjonarne mogą trwać jeden lub dwa semestry dłużej niż odpowiednie studia stacjonarne.

Posiadanie wyższego wykształcenia oznacza legitymowanie się odpowiednim dyplomem ukończenia studiów na określonym kierunku. Warunkiem posiadania wyższego wykształcenia, jest złożenie egzaminu dyplomowego i uzyskanie dyplomu ukończenia studiów na określonym kierunku. Z tego względu uzyskanie absolutorium, związane z zaliczeniem wszystkich przedmiotów przewidzianych programem studiów, oznacza wyłącznie zakończenie podstawowego etapu kształcenia w szkole wyższej, sytuując studenta dopiero w punkcie uprawniającym do przystąpienia do egzaminu dyplomowego i nie jest tożsame z posiadaniem wyższego wykształcenia.

"Wyższe wykształcenie" należy odróżnić od pojęcia "ukończenie nauki". Pojęcie wyższego wykształcenia nie jest stopniowalne. Oznacza to, że można posiadać wykształcenie wyższe albo nie posiadać tego rodzaju wykształcenia; niedopuszczalna jest natomiast kwalifikacja posiadanego wykształcenia wyższego jako niepełnego, które odnosiłoby się do osób, jakie wprawdzie uzyskały absolutorium, jednak nie przystąpiły do obrony pracy dyplomowej i z tego względu nie uzyskały dyplomu ukończenia studiów. wyrok WSA w Gliwicach z 2008-04-08, IV SA/Gl 101/08].

3) posiada 3-letni staż pracy w zakresie kierowania zespołami ludzkimi;

4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;

[Czyny ścigane z oskarżenia prywatnego:

Art. 157 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny

§ 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Art. 212 § 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. § 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Art. 216 § 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. § 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 3. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

§ 5. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Art. 217 § 1. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. § 2. Jeżeli naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

§ 3. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego].

5) korzysta z pełni praw publicznych;

[Art. 39 Kodeksu karnego z dnia 6 czerwca 1997 r. (ostatnia zmiana z dnia 22 lipca 2010 r., Dz.U. 2010 r. Nr 152, poz. 1021)

Środkami karnymi są: 1) pozbawienie praw publicznych.

art. 40 § 1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.

§ 2. Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie].

6) cieszy się nieposzlakowaną opinią.

[Osoba o nieposzlakowanej opinii, to osoba, która winna pozostawać poza podejrzeniami o nieuczciwość, stronniczość, interesowność, czy nierzetelność, wyrok WSA w Łodzi z 2009-04-16, III SA/Łd 27/09.

Nieposzlakowana opinia to nie tylko kwestia karalności za popełnione przestępstwo, lecz także ocena danej osoby w sferze etyczno-moralnej, wyrok NSA z 2008-05-27, I OSK 870/07].

NADZÓR

Powiązanie wojewody z Radą Ministrów wyraża się w szczególności w usytuowaniu wojewody jako stałego przedstawiciela RM w województwie.

Poza tym RM może ustanowić Wojewodę pełnomocnikiem rządu do określonych spraw o zasięgu regionalnym.

Wyraźnym przykładem tego powiązania jest również rozwiązanie z art. 38 u. RM zgodnie, z którym w razie przyjęcia dymisji rządu przez Prezydenta RP, dymisję składają także wojewodowie i wicewojewodowie.

Art. 8.

1. Prezes Rady Ministrów kieruje działalnością wojewody, w szczególności wydając w tym zakresie wytyczne i polecenia, żądając przekazania sprawozdań z działalności wojewody oraz dokonując okresowej oceny jego pracy.

2. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką Rady Ministrów.

[Nadzór to zespół określonych procedur, dających uprawnionym organom państwowym prawo ustalania stanu faktycznego i korygowania działalności organu nadzorowanego, uchwała TK z 5 października 1994 r., W 1/94, OTK 1994/2/47].

3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z powszechnie obowiązującym prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności.

[KRYTERIA:

1. Legalność

Zgodnie z tym kryterium podmiot nadzorujący bada czy działania podmiotu nadzorowanego są [były] zgodne z obowiązującymi w badanym okresie przepisami Konstytucji, ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych, rozporządzeń, aktów prawa miejscowego.

2. Rzetelność

Zgodnie z tym kryterium podmiot nadzorujący bada czy podmiot nadzorowany:

• wypełniał obowiązki z należytą starannością, sumiennie i we właściwym czasie;

• wypełniał zobowiązania zgodnie z ich treścią;

• przestrzegał wewnętrznych reguł funkcjonowania danej jednostki (w szczególności określonego dla poszczególnych komórek i osób zakresu obowiązków);

• dokumentował określone działania lub stany faktyczne zgodnie z rzeczywistością, we właściwej formie
  i wymaganych terminach, bez pomijania określonych faktów i okoliczności.

2. Gospodarność

Zgodnie z tym kryterium podmiot nadzorujący bada czy działania podmiotu nadzorowanego są [były] zgodne z zasadami efektywnego gospodarowania, tj.: oszczędność, wydajność i skuteczność.

[Oszczędność to minimalizacja kosztów prowadzonych działań, przy zachowaniu wymaganej jakości.

Wydajność to minimalizacja nakładów dla osiągnięcia danych produktów (o określonej jakości).

Skuteczność to zgodność pomiędzy zamierzonymi a faktycznymi skutkami działalności].

4. Przepis ust. 3 nie narusza uprawnień właściwych ministrów w stosunku do wojewody, określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

Art. 9.

1. Właściwy minister wykonuje swoje uprawnienia wobec wojewody w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

2. Wojewoda jest obowiązany do udzielania właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej, w wyznaczonym terminie, żądanych przez niego informacji i wyjaśnień.

Art. 10.

Spory między wojewodami oraz między wojewodą a członkiem Rady Ministrów lub centralnym organem administracji rządowej rozstrzyga Prezes Rady Ministrów.

Art. 61. 1. Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy niezespolonej administracji rządowej, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką Rady Ministrów lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.

Art. 11.

Prezes Rady Ministrów może upoważnić ministra właściwego do spraw administracji publicznej do wykonywania, w jego imieniu, przysługujących mu wobec wojewody uprawnień, z wyjątkiem powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a członkiem Rady Ministrów lub centralnym organem administracji rządowej.

FUNKCJE

Art. 3.

1. Wojewoda jest:

1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie;

Istotą tej funkcji jest zapewnienie wykonania polityki rządu na obszarze województwa i ponoszona za to odpowiedzialność.

Rozdział 2

Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów

Art. 22.

Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności:

1) dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;

2) zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

3) dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;

4) wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;

[Słowo "koordynacja" oznacza: uzgodnienie wzajemnego działania, uzgadnianie, zharmonizowanie, ujednolicanie; wyrok WSA w Lublinie z 2007-05-23, I SA/Lu 339/07]

[Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (ostatnia zmiana z dnia 17 lipca 2009 r., Dz.U. 2009 r. Nr 131, poz. 1076)

Art. 2. Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej]

5) przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;

6) wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

Art. 23.

1. Wojewoda:

1) reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w czasie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych;

2) współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych, na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych.

2. Wojewoda jest informowany o służbowym pobycie członków Rady Ministrów w województwie.

Do innych zadań wojewody jako przedstawiciela Rady Ministrów w województwie, mających wpływ na politykę rozwoju regionalnego, należy reprezentowanie Rady Ministrów na uroczystościach państwowych i w czasie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych oraz współdziałanie z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych, na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych. Wojewoda realizuje wobec tego nie tylko wewnętrzną, ale i zewnętrzną politykę regionalną rządu na obszarze województwa. Ponosi za nią odpowiedzialność Rada Ministrów - organ zasadniczo odpowiedzialny za sprawy polityki wewnętrznej i zewnętrznej państwa.

Art. 24.

Wojewoda reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów.

Art. 25.

1. Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych, o których mowa w art. 22 pkt 2, obowiązujące również organy samorządu terytorialnego. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra.

Polecenia te są aktami administracyjnymi, których treścią jest wezwanie do wykonania określonych czynności.

2. Polecenia, o których mowa w ust. 1, nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej, a także nie mogą dotyczyć czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z zakresu ścigania wykroczeń.

3. Właściwy minister może wstrzymać wykonanie poleceń, o których mowa w ust. 1, wydanych organom niezespolonej administracji rządowej i wystąpić z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu, przedstawiając jednocześnie stanowisko w sprawie.

Art. 26.

1. Wojewoda w zakresie zadań administracji rządowej realizowanych w województwie ma prawo żądania od organów administracji rządowej działających w województwie bieżących informacji i wyjaśnień o ich działalności, w tym w sprawach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

2. Z uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji niejawnych lub innych tajemnic prawnie chronionych wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej w województwie przez organy administracji rządowej, a także przez organy samorządu terytorialnego w zakresie zadań przejętych na podstawie porozumienia lub zadań zleconych.

2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie;

Skupienie maksymalnie możliwej sfery zadań i kompetencji w jednym ośrodku władzy.

Rozdział 4

Rządowa administracja zespolona w województwie

Art. 51.

Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie:

1) kieruje nią i koordynuje jej działalność;

2) kontroluje jej działalność;

3) zapewnia warunki skutecznego jej działania;

[Zwierzchnikiem administracji zespolonej w województwie jest wojewoda, który ma obowiązek zapewnienia warunków skutecznego działania tej administracji. Użyty przez ustawodawcę zwrot "skuteczne działanie" obejmuje m.in. należytą organizację oraz zapewnienie środków, których wysokość umożliwia wykonywanie ustawowych zadań, postanowienie WSA w Gliwicach z 2010-07-21, II SA/Gl 994/09]

4) ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.

Art. 52. Tryb powoływania i odwoływania organów rządowej administracji zespolonej w województwie określają odrębne ustawy.

Funkcja zwierzchnictwa wojewody w stosunku do administracji zespolonej zarysowana jest w ustawie w sposób generalny, kierunkowy. Jej rzeczywisty wymiar kształtują szczegółowe zadania i kompetencje związane z tą funkcją, określane w odrębnych ustawach.

Jest ona realizowana głównie za pomocą omawianych wcześniej poleceń oraz zarządzeń. Polecenia te nie mogą jednak dotyczyć rozstrzygnięć decyzji administracyjnych, jak również nie mogą naruszać kompetencji przyznanych ustawowo innym organom administracji zespolonej. (np. wkraczanie w realizację zadań operacyjnych określonych służb czy straży)

Są to m. In. Służby, inspekcje i straże. Np. Policja, Państwowa Straż Pożarna, Inspekcja Handlowa, Inspekcja Transportu Drogowego, Inspekcja Ochrony Środowiska etc.

Zespolenie organizacyjne – praktycznie nie występuje, bo większość na swój aparat pracy poza urzędem

Tym samym trudno mówić w tych przypadkach również o zespoleniu finansowym.

Już w większym zakresie można mówić o zespoleniu w sensie osobowym – powoływanie i odwoływanie przez wojewodę za zgodą odpowiedniego centralnego organu administracji rządowej. (ochrona środowiska)

Art. 53.

1. Organy rządowej administracji zespolonej w województwie wykonują swoje zadania i kompetencje przy pomocy urzędu wojewódzkiego, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

2. Szczegółową organizację rządowej administracji zespolonej w województwie określa statut

urzędu wojewódzkiego.

3. Do obsługi zadań organów rządowej administracji zespolonej nieposiadających własnego aparatu pomocniczego tworzy się w urzędzie wojewódzkim wydzielone komórki organizacyjne.

4. Regulaminy urzędów obsługujących organy rządowej administracji zespolonej są zatwierdzane przez wojewodę.

3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie;

4) organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2;

5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji;

Zasada domniemania właściwości wojewody w sprawach administracji rządowej w województwie.

[Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie stanowi element reformy administracji publicznej, w ramach której przewiduje się wzmocnienie pozycji wojewody. Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy, do właściwości wojewody jako organu administracji rządowej w województwie należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie, niezastrzeżone w odrębnych ustawach na rzecz innych organów tej administracji tj. organów administracji rządowej. Natomiast zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 7 wojewoda jest organem wyższego stopnia w rozumieniu kpa. Skoro, zatem z odrębnych ustaw nie wynika, który z organów administracji rządowej jest właściwy w określonej sprawie z zakresu administracji rządowej, to organem właściwym w takiej sprawie, także jako organ wyższego stopnia, jest wojewoda, II SA/Bk 700/09, wyrok WSA w Białymstoku z 2010-01-26]

6) reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

Dotyczy przede wszystkim mienia powierzonego wojewodzie w celu wykonywania jego zadań.

[Jako reprezentant Skarbu Państwa wojewoda np. wyraża zgodę na zbycie nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa w drodze bezprzetargowej, postanowienie NSA z 2009-12-09, II OSK 1375/09]

7) organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

Funkcję tę wojewoda sprawuje w rozumieniu KPA jednak w sprawach określonych w innych ustawach, i tak np. Poza tym na podstawie przepisów szczególnych – głównie materialno prawnych – ma on kompetencje do wydawania decyzji administracyjnych jako organ I instancji.

a) ustawy w których wojewoda wymieniony jest jako organ wyższego stopnia:

- o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu 18. Art. 6 ust. 2 cyt. "W postępowaniu administracyjnym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań i kompetencji w zakresie zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej:

1) organem właściwym jest starosta,

2) organem wyższego stopnia jest wojewoda.

- prawo budowlane 19. Art. 82 ust. 3 cyt. "Wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej wyższego stopnia w stosunku do starosty oraz organem pierwszej instancji w sprawach obiektów i robót budowlanych".

- o repatriacji 20. Art. 17 ust. 10 cyt. "Organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach, o których mowa w ust. 6 i 7, jest wojewoda". Sprawy zawarte w ust. 6 i 7 cytowanej ustawy to pomoc repatriantom, którzy ponieśli koszty związane z adaptacją lub remontem lokalu mieszkalnego w miejscu osiedlenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

- prawo geologiczne i górnicze 21. Art. 103a ust 4 cyt. "w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego organem wyższego stopnia w stosunku do starosty ...jest wojewoda".

b) ustawy określające właściwość wojewody do rozpoznawania odwołań:

- o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności 22. Art. 6a cyt. "od decyzji wydawanych przez starostę albo prezydenta miasta na prawach powiatu, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, przysługuje stronie, odwołanie do wojewody".

– prawo wodne 23. Art. 4 ust. 4 cyt. "Do właściwego wojewody wnosi się odwołania od decyzji wydanych przez starostę...".

2. Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.

3. Zadania i kompetencje wojewody w stanach nadzwyczajnych określają odrębne ustawy.

Mówiąc o funkcjach wojewody trzeba wspomnieć również o funkcji prawotwórczej, która obejmuje kompetencje do stanowienia aktów prawa miejscowego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach, oraz w postaci rozporządzeń porządkowych na podstawie art. 60 omawianej ustawy.

WYKONYWANIE ZADAŃ

Art. 7.

1. Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody albo I i II wicewojewody.

2. Wicewojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody.

Na stanowisko wicewojewody może być powołana osoba spełniająca wymogi określone w art. 6 ust. 2.

3. Wojewoda określa, w formie zarządzenia, zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez wicewojewodów.

Należy zaznaczyć, że wicewojewodowie nie są samodzielnymi organami administracji, lecz stanowiskami pracy ustanowionymi do wspomagania organu, jakim jest wojewoda, przez wypełnianie w jego imieniu przypisanych mu prawem zadań i kompetencji.

4. Jeżeli wojewoda nie pełni obowiązków służbowych, zakres zastępstwa wicewojewody, a w przypadku powołania dwóch wicewojewodów - I wicewojewody, rozciąga się na wszystkie kompetencje wojewody.

Art. 13.

1. Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz organów rządowej administracji zespolonej w województwie.

Art. 15. 1. Wojewoda nadaje urzędowi wojewódzkiemu statut podlegający zatwierdzeniu przez Prezesa Rady Ministrów. Statut jest ogłaszany w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

2. W skład urzędu wojewódzkiego wchodzą komórki organizacyjne:

Statut urzędu wojewódzkiego określa

1) wydziały – do realizacji merytorycznych zadań urzędu;

2) biura – do realizacji zadań w zakresie obsługi urzędu;

3) oddziały jako komórki organizacyjne wewnątrz komórek wymienionych w pkt 1 i 2.

Określa też stanowiska kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży oraz nazwy i zakres działania jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy tych kierowników. Odbija się tam struktura całej administracji zespolonej.

Urząd może mieć swoje delegatury.

Art. 17.

Wojewoda, w celu realizacji powierzonych mu zadań, wydaje zarządzenia.

Art. 18.

1. W przypadkach uzasadnionych szczególnymi potrzebami wojewoda może ustanowić, na czas oznaczony, swojego pełnomocnika do prowadzenia spraw w zakresie określonym w pełnomocnictwie.

2. Wojewoda może tworzyć zespoły doradcze.

Wewnętrzna dekoncentracja wykonywania kompetencji wojewody na rzecz pracowników urzędu.

Art. 19.

Wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego, niezatrudnionych w urzędach obsługujących inne organy rządowej administracji zespolonej w województwie, do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność, w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń, z tym że upoważnienie nie może dotyczyć wstrzymania egzekucji administracyjnej, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zewnętrzna dekoncentracja wykonywania zadań i kompetencji wojewody

Art. 20.

1. Wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w województwie.

2. Powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody odpowiednio z organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, właściwym organem innego samorządu lub kierownikiem państwowej i samorządowej osoby prawnej albo innej państwowej jednostki organizacyjnej, o których mowa w ust. 1. Porozumienie, wraz ze stanowiącymi jego integralną część załącznikami, podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

3. W porozumieniu, o którym mowa w ust. 2, określa się zasady sprawowania przez wojewodę kontroli nad prawidłowym wykonywaniem powierzonych zadań.

[Porozumienia, o których mowa należą do porozumień administracyjnych, zawieranych w celu przekazania kompetencji pomiędzy organami administracji publicznej w różnych szczeblach. Zawarcie porozumienia wymaga upoważnienia ustawowego, gdyż przekazanie zadania bez takiego upoważnienia będzie niezgodne z prawem, a decyzja wydana na bazie takiego porozumienia będzie nieważna. Porozumienie modyfikuje treść ustaw, przekazując kompetencje do wykonywania konkretnych zadań na rzecz tych organów, którym ustawa wprost nie daje takich uprawnień. Porozumienie można zakwalifikować do szerokiego pojęcia umów publicznoprawnych.

Porozumienie powinno wskazywać m.in. przedmiot i zakres realizowanych zadań oraz istotne elementy związane z przekazywaniem zadań. Jest to istotne chociażby z tego powodu, iż jednostki samorządu terytorialnego w przypadku realizacji zadań z zakresu administracji rządowej otrzymują dotacje celowe od organów tej administracji w wysokości wynikającej z zawartego porozumienia.

Zgodnie z art. 33 ustawy o administracji rządowej w województwie, wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego (ust. 1), powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody z organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, porozumienie to podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym (ust. 2). Przepisy ustaw o jednostkach samorządu terytorialnego oraz ustawy o administracji rządowej w województwie pozwalają na zawarcie porozumienia między wojewodą a jednostką samorządu terytorialnego (gminą, powiatem, samorządowym województwem) w sprawie powierzenia przez wojewodę tym jednostkom prowadzenia w jego imieniu niektórych spraw z zakresu swojej właściwości (kompetencji). W tym przypadku organy jednostek samorządu terytorialnego wydają decyzje administracyjne - w zakresie spraw im powierzonych -niejako w imieniu wojewody, co ma ten skutek, że od decyzji w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą służy odwołanie do właściwego ministra. Chociaż ustawy o samorządzie gminnym oraz o samorządzie powiatowym nie zawierają analogicznego przepisu, należy przyjąć, że w każdym wypadku powierzenia przez organy administracji rządowej prowadzenia spraw z zakresu ich właściwości organom samorządu terytorialnego, te ostatnie organy wydają decyzje w imieniu organu powierzającego, co oznacza, że jeżeli powierzenie zadań z zakresu administracji rządowej nastąpiło przez wojewodę, to organem wyższego stopnia (w tym organem rozpoznającym odwołanie od decyzji organu jednostki samorządu terytorialnego) jest właściwy minister.

Porozumienie na mocy którego organ administracji rządowej przekazuje oznaczone zadania gminie, ma cechy czynności dwustronnej, objętej zakresem działania administracji publicznej. Strony porozumienia są równorzędnymi i niezależnymi podmiotami, niepowiązanymi więzami organizacyjnymi; w szczególności żadna z nich, zwłaszcza organ administracji rządowej, nie ma pozycji dominującej.

Do skutecznego zawarcia porozumienia niezbędne jest złożenie oświadczenia woli przez zainteresowane podmioty. Przejęcie przez gminę zadań z zakresu administracji rządowej - tak ogólnej, jak i niezespolonej -może nastąpić tylko dobrowolnie, na warunkach określonych w porozumieniu organu wykonawczego gminy z odpowiednim organem administracji rządowej, wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 2009-12-29, II SA/Go 888/09]

Rozdział 5

Niezespolona administracja rządowa

Art. 56.

1. Organami niezespolonej administracji rządowej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej w województwie:

1) dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień;

2) dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych;

3) dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej;

4) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych;

5) dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar;

6) dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych;

7) dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej;

8) dyrektorzy urzędów morskich;

9) dyrektorzy urzędów statystycznych;

10) dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej;

11) graniczni i powiatowi lekarze weterynarii;

12) komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej;

13) okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego;

14) państwowi graniczni inspektorzy sanitarni;

15) regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.

2. Powoływanie i odwoływanie organów niezespolonej administracji rządowej następuje na podstawie odrębnych ustaw.

Art. 57.

Ustanowienie organów niezespolonej administracji rządowej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.

Art. 58.

1. Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są obowiązane do składania wojewodzie rocznych informacji o swojej działalności w województwie, do końca lutego każdego roku.

2. W przypadku gdy obszar działalności organu przekracza obszar jednego województwa, informację, o której mowa w ust. 1, składa się wszystkim właściwym wojewodom.