Politechnika Koszalińska

Studia Stacjonarne

Instytut Polityki Społecznej i Stosunków Międzynarodowych

Krystian Kalisz

Europeistyka

I Rok

Środowisko w moim miejscu zamieszkania i jego wpływ na rozwój gospodarki i życie człowieka

1. Położenie geograficzne Gminy Bobolice

2. Ogólna charakterystyka Gminy Bobolice

3. Obiekty przyrodnicze na terenie Gminy Bobolice

4. Gospodarka leśna i łowiecka- Nadleśnictwo Bobolice

5. Ochrona Lasu – Nadleśnictwo Bobolice

6. Edukacja i turystyka

Koszalin 2010/2011

1.Położenie geograficzne

Gmina Bobolice położona jest we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego. Należy do jednych z największych gmin w województwie - ogólna powierzchnia wynosi 36 312 ha. Sąsiaduje z gminą Biały Bór, Tychowo, Świeszyno, Manowo, Szczecinek i Grzmiąca, Polanów.

Pod względem geograficznym niemal cały teren Gminy znajduje się w dwu jednostkach fizyczno-geograficznych -Pojezierze Bytowskie i Równina Białogardzka. Tylko mały obszar, położony na północ od Pradoliny Pomorskiej, zaliczony został do jednostki Wysoczyzna Polanowska, a obszar położony na południe od Porostu do jednostki Równina Charzykowska.

Pod względem klimatycznym niższa część północna i zachodnia Gminy znajduje się częściowo w krainie klimatycznej "Pas północny Pojezierza Pomorskiego", a pozostała w krainie Pojezierze Miastecko-Bytowskie.

2.Charakterystyka Gminy Bobolice

W obrębie Gminy teren jest silnie zróżnicowany pod względem wysokości. Najniższy punkt znajduje się w dolinie Radwi (ok. 65,0 m n.p.m.), a najwyższy w rejonie lesistych wzniesień położonych na zachód od Bobolic w okolicy wsi Chmielno (216,6 m n.p.m.). Większość obszaru Gminy znajduje się powyżej 150 m n.p.m. i jest związana z głównym grzbietem wzniesień pozostawionych przez lądolód. Od wsi Chmielno główny grzbiet przebiega równoleżnikowo w kierunku wschodnim (Miastko). Od Chmielna największe wzniesienia przebiegają w kierunku południowym (Dalęcino) i dopiero od tego miejsca skręcają na zachód. Główny grzbiet strefy marginalnej został bardzo mocno rozcięty przez doliny rzek Chociel, Debrzyca - Łęczna, które płyną w kierunku północnym do doliny Radwi (Pradoliny Pomorskiej). Pradolina Pomorska ma tutaj swoje południowe odgałęzienie i stanowi bazę erozyjną dla wszystkich dopływów biorących swój początek w wewnętrznej (północnej) strefie marginalnej. Różnica wysokości w rejonie dolin rzecznych wynosi 40-50 m. Północny i zachodni skłon garbu marginalnego ma duże pochylenie, jest obszarem źródliskowym wielu rzek (Chociel, Łozica, Trzebiegoszcz, Chotla, Leśnica, Darginka, Bielica). Wiele z tych rzek płynie w głębokich jarach i wąwozach.

Największy wpływ na rzeźbę terenu, oprócz najwyższych wzniesień morenowych strefy marginalnej, mają przede wszystkim Pradolina Pomorska i dolina rzeki Chociel. Pradolina Pomorska ma bardzo szerokie dno (2,0 - 3,0 km), dodatkowo pogłębione obniżeniem rzeki Radwi. Dolina Chocieli jest bardzo zróżnicowana. Składa się z kilku szerokich obniżeń i odcinków przełomowych. Największe obniżenie o charakterze rozgałęzionej kotliny znajduje się w obszarze źródliskowym powyżej Bobolic. Od Bobolic do ujścia do Radwi rzeka płynie w dolinie o zmiennym kształcie - miejscami w szerokiej dolinie, miejscami w przełomach rzecznych.

Warunki wodne

Gmina Bobolice odznacza się bogatymi zasobami wodnymi, na które składają się rzeki (głównie Radew i Chociel), liczne jeziora, małe oczka wodne, wody zawarte w bagnach i wody gruntowe. Interesującym zjawiskiem na terenie gminy jest występowanie rozległych obszarów źródliskowych wielu rzek i większych cieków (często bez nazwy), które należą do zlewni Parsęty. Rzeka Radew i jej dopływy są największymi ciekami prawej części dorzecza Parsęty. Górna Radew (od źródeł do ujścia rzeki Chociel) z rzekami: Chociel, Chotlą, Łęczną, Debrzycą i Dreżnianką odwadnia prawie cały obszar gminy Bobolice, a także południową część gminy Polanów oraz wschodnie tereny gmin Manowo i Tychowo. Dolina Radwi jest silnie rozbudowana i na terenie gminy wykorzystuje spadki rozległej Pradoliny Pomorskiej. Jej początek znajduje się między Kępskiem i Drzewianami przy wylocie głębokich rynien subglacjalnych- rzeki Debrzycy i Łęcznej. Natomiast rzeka Chociel ma swoje źródła koło Bobolic i na odcinku od Porostu do Głodowej składa się z czterech rozległych zagłębień przedzielonych progami, które w przeszłości były oddzielnymi zbiornikami wodnymi.

Przyroda

Do najważniejszych cech charakteryzujących gminę pod względem przyrodniczym należą: unikalne jeziora oligotroficzne z roślinnością lobeliową; unikalnie zachowana roślinność mszarna na torfowiskach kotłowych (torfowiska wysokie); roślinność związana z dolinami rzecznymi, wąwozami i jarami, w tym bogate łęgi przystrumykowe; liczne źródliska; torfowiska źródliskowe i mechowisk oraz rozległej buczyny pomorskiej i grądu środkowoeuropejskie. Największą osobliwość florystyczną tego obszaru są gatunki, które po za stanowiskami na Pomorzu w innych rejonach kraju nie występują lub są rzadkie. Na uwagę zasługują relikty glacjalne - wielosił błękitny i jeżogłówka pokrewna oraz mchy.

3.Obiekty przyrodnicze na terenie Gminy Bobolice

Rezerwat przyrody "Buczyna" - Zarządzenie Ministra z dnia 04.07.2984 r. nr 17 poz. 125. Obszar położony w kompleksie leśnym na wschód od miejscowości Bobolice. Jest fragmentem drzewostanu bukowego z licznymi pomnikowymi okazami drzew. Dominującym zbiorowiskiem roślinnym na terenie rezerwatu jest zespół kwaśnej buczyny niżowej z przestojami dorodnych buków zwyczajnych i nieznaczną domieszką dębów bezszypułkowych. Najstarsze rosnące tu buki liczą od 120 do 150 lat i osiągają w pierścienicy do 285 cm. Jest to naturalny las odnawiający się z samosiewów. Na terenie rezerwatu występują min. takie gatunki roślin, jak: mrzanka wonna, konwalia majowa, kruszyna pospolita.

Rezerwat przyrody "Jezioro Szare" - Zarządzenie Ministra z dnia 12.07.1974 r. nr 28 poz. 172. Jezioro lobeliowe z lobelią jeziorną, poryblinem jeziornym i brzeżycą jednokwiatową, którego krystalicznie czysta woda jest zaliczana do wód o największej przeźroczystości na Pomorzu. Na przyległych do jeziora mszarach licznie rośnie rosiczka okrągłolistna i długolistna jak również występuje bagno zwyczajne, bagnica torfowa i borówka bagienna. W miejscach bardziej oligotroficznych mszar przygiełkowy tworzy fitocenozy łącznikowe do kępowego mszaru wysokotorfowiskowego. Jest to naturalnie wykształcony ekosystem jeziora rynnowego z żywotną populacją gatunków lobeliowych. Obiekt o dużych walorach krajobrazowych i przyrodniczych.

Rezerwat przyrody "Jezioro Piekiełko" -Zarządzenie Ministra z dnia 01.06.1965 r. nr 39 poz. 196. Rezerwat o przepięknych walorach krajobrazowo przyrodniczych, położony w rynnie jeziornej, przebiegającej prostopadle do rynny jezior pniewskich, wśród lasu bukowego mieszanego, poratającego strome zbocza. Jest to jezioro o mało urozmaiconej linii brzegowej, piaszczystych brzegach ze słabo rozwiniętą, piaszczystą ławicą przybrzeżną. Występują ty interesujące elementy flory w rezerwacie: brzeżyca jednokwiatowa, elisma wodna, jeżógłówka pokrewna, nadwodnik naprzeciwlistny, poryblin jeziorny, rdestnica błyszcząca, lobelia jeziorna, wywłócznik skrętoległy. Jest to obiekt o dużych walorach krajobrazowych i przyrodniczych, naturalnie wykształcony ekosystem jeziora rynnowego z żywotną populacją gatunków lobeliowych.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy "Dolina rzeki Chociel" -Rozporządzenie Wojewody z dnia 7 marca 1995 r. nr 3/95, Dz.U. Woj. Koszalińskiego nr 7, poz. 32). Obszar o powierzchni 72,50 ha swoim zasięgiem obejmuje dolinę rzeki Chociel z różnorodnymi zbiorowiskami bagiennymi, w obrębie której występuje unikatowy w skali europejskiej pełnik europejski oraz inne gatunki chronione takie, jak: wawrzynek wilczełyko i podkolan biały.

Obszar Chronionego Krajobrazu "Dolina Radwi". Tak naprawdę, to chyba wszyscy zapomnieli o istnieniu na terenie gminy Obszar Chronionego Krajobrazu "Dolina Radwi", co prawda tylko na zaledwie 6,75 ha. Utworzony został w 1975 roku, o powierzchni 3560 ha (Uchwała Wojewody z dnia 17 listopada 1975r. X/46/75, Nr 9. poz. 49). Jego celem jest ochrona walorów przyrodniczych doliny Radwi oraz zbiorników zaporowych - Rosnowo i Hajka.

Pomniki przyrody

- Lipa drobnolistna; obw. 345 cm, wys. 30 m, oddział 226b, obręb Kurowo, Nadl. Bobolice;

- Sosna pospolita; obw. 330 cm, wys. 27 m, oddział 320, obręb Kurowo, Nadl. Bobolice;

- Buk zwyczajny; obw. 530 cm, wys. 37 m, oddział 409, obręb Bobolice, Nadl. Bobolice;

- Lipa drobnolistna; obw. 250 cm, wys. 25m, Przewiany, cmentarz ewangelicki przy szosie Drzewiany- Stare Borne , 300 m od zabudowań wsi,

- 3 dęby szypułkowe; obw. 250 -280 cm , Glinki, cmentarz ewangelicki 300 m od zabudowy wiejskiej, przy szosie do Bożeniewic;

- Grupa drzew - 3 lipy drobnolistne, obw. 220 - 250 cm, wys. 32 - 35m; buk zwyczajny, odm czerwonolistna, obw. 210 cm, wys. 20 m; dąb szypułkowy, obw. 310 cm., wys. 25 m, wszystkie drzewa położone są na cmentarzu ewangelickim przy szosie do Dobrociech, 200 m na północny zachód od wsi Głodowa,

- Aleja - 22 klony zwyczajne, obw. 120 - 180 cm, wys. 15 - 20 m, dawny cmentarz ewangelicki obecnie katolicki, 700 m od wsi Kłanino;

- Jesion wyniosły, obw. 290 cm, wys. 30m, dawny cmentarz ewangelicki obecnie katolicki, 500m od wsi Kurowo;

- 3 lipy drobnolistne, obw. 525, 460 i 350 cm, wys. 25 m, dawny cmentarz ewangelicki obecnie katolicki ok. 150 m od kościoła w Poroście;

- Aleja - 48 lip drobnolistnych, obw. 110 -150 cm, wys. 18 -20 m; 2 świerki pospolite, obw. 210 cm, wys. 30 m,; modrzew europejski, obw. 200 cm, wys. 30m; dawny cmentarz ewangelicki przy drodze Kłanino - Gozd we wsi Ubierze;

- Grupa drzew -17 dębów szypułkowych, obw. 120 - 360 cm, wys. 22 ? 27 m; 2 topole białe, obw. 300 i 320 cm, wys. 27 - 32 m; 2 świerki pospolite, obw. 250 i 260 cm, wys. 35 m; sosna zwyczajna, obw. 210 cm, wys. 27 m, dawny cmentarz ewangelicki położony pomiędzy drogami do Krępy i stacji kolejowej we wsi Świelino;

- Grupa drzew - klon zwyczajny, obw. 300 cm, wys. 28 m; 2 lipy drobnolistne, obw. 500 i 320 cm, wys. 17 - 20, dawny cmentarz ewangelicki przy drodze polnej, wieś Wojęcino.

4.Gospodarka leśna i łowiecka

Hodowla lasu

Odnowienia i zalesienia powierzchni otwartych, realizowane są z wykorzystaniem istniejących grup i kęp nadających się do dalszej hodowli. Wykorzystuje się maksymalnie odnowienia naturalne, a na powierzchniach, na których ich nie ma, wykonuje się podsadzenia. W drzewostanach 30 - 50 letnich, o słabym zadrzewieniu i składzie odbiegającym od pożądanego, wykonywana jest przebudowa drzewostanów. Podsadzenia produkcyjne i podszyty projektowane są w celu wytworzenia, bardzo istotnej, strefy ekotonowej na granicy "pole - las", "woda - las" oraz wzdłuż szlaków komunikacyjnych. W ten sposób wprowadzone gatunki liściaste mają jednocześnie korzystny wpływ na zabezpieczenie przeciwpożarowe obszarów leśnych. W drzewostanach opisanych jako KDO, w sprzyjających latach urodzaju nasion, przygotowana jest gleba w celu uzyskania maksymalnie dużej powierzchni odnowień naturalnych. 
Inicjowanie i ochrona odnowień naturalnych, różnicowanie składu gatunkowego, duży udział gatunków liściastych, stosowanie sadzonek o dobrej jakości i właściwe wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych ma niewątpliwy, widoczny wpływ na powstawanie drzewostanów o coraz lepszej jakości.

Istniejąca w Nadleśnictwie Bobolice baza nasienna jest dosyć duża, różnorodna i zaspakaja w większości potrzeby Nadleśnictwa. Drzewostany nasienne charakteryzują się co najmniej dobrą jakością techniczną i w nich dokonuje się zbioru nasion na potrzeby szkółkarskie. Pozyskany materiał nasienny wykorzystywany jest do produkcji materiału sadzeniowego w szkółce leśnej w Leśnictwie Wrzosowiec. Całkowita powierzchnia szkółki wynosi 11,37 ha, a powierzchnia produkcyjna 7,58 ha. Szkółka składa się z 8 kwater. Wielkość i ilość kwater zapewnia stosowanie odpowiedniego płodozmianu, ugorowania i wyhodowania potrzebnej ilości sadzonek. 
Produkcja szkółkarska, oprócz głównych gatunków, obejmuje również cała gamę drzew i krzewów biocenotycznych i domieszkowych. Niezbędny zestaw maszyn, urządzeń, deszczownia, fachowa obsada i wykonawstwo prac przez wykwalifikowany zakład usługowy zapewnia produkcję wysokiej jakości materiału sadzeniowego również na potrzeby innych nadleśnictw.

Użytkowanie

Według stanu na 1.01.1999 r. drzewostany Nadleśnictwa Bobolice mają następujące charakterystyki:

• przeciętna zasobność - 184m3/ha

• przeciętny wiek - 55 lat

• przyrost przeciętny - 3,34m3/ha

• przyrost bieżący roczny - 5,93m3/ha

• przyjęty wiek rębności: Db, Js - 160 lat, Bk - 120 lat, So, Md - 100 lat, Św, Dg - 90 lat, Brz, Ol, Gb, Jw - 80 lat, Os, Olsz - 60 lat, Tp, Wb - 40 lat.

Nadleśnictwo podzielono na pięć gospodarstw:

• specjalne - rezerwat z otuliną, ostoje zwierząt, glebo i wodochronne, drzewostany nasienne, lasy na terenach ośrodków wypoczynkowych, użytki przewidziane ochroną prawną.

• zrębowe

• zrębowe rębni Id

• przerębowo - zrębowe

• przerębowe

Na bieżący okres gospodarczy planuje się pozyskanie następujących grup sortymentowych:

Sortymenty	Drewno iglaste ( tys. m3 )	Drewno liściaste ( tys. m3 )
Drewno wielkowymiarowe	158,7	192,7
Drewno średniowymiarowe	130,1	114,5
Drewno małowymiarowe	81,6	53,6
Razem	370,4	310,8

Przyjęte rozmiary użytkowania i działania gospodarcze mają za zadanie zachowanie warunków trwałej wielofunkcyjności lasów, ich wszechstronnej użyteczności, ochrony, roli w kształtowaniu środowiska i ciągłości użytkowania w przyszłych okresach gospodarczych.

Nadzór nad lasami innej własności

Nadzorowane przez Nadleśnictwo Bobolice lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa znajdują się w zasięgu terytorialnym Powiatu Koszalińskiego. Nadzór nad tymi lasami jest sprawowany przez nadleśniczego na mocy porozumienia zawartego na czas nieokreślony) ze Starostą Koszalińskim z dnia 18 marca 1999 roku oraz protokółu uzgodnień z dnia 27 czerwca 2001 r. Porozumienie dotyczy spraw:

• z zakresu ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 roku,

• z zakresu ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 1991r. nr 26 poz. 161 z późn. zmianami) z dnia 17 czerwca 1966 roku - powiadomienie Starosty o nie wykonywaniu przez właścicieli lasów zadań i obowiązków określonych w decyzjach (postępowanie egzekucyjne prowadzi starosta).

Nadzór nad lasami niepaństwowymi sprawuje 13 leśniczych, którzy w terytorialnym zasięgu swoich leśnictw posiadają takie lasy.

Według stanu na 1 stycznia 2004 roku Nadleśnictwo Bobolice posiada:

• uproszczone plany urządzania lasu na łączną powierzchnię 87,53 ha;

• inwentaryzację stanu lasu na łączną powierzchnię 18,13 ha;

Gospodarka łowiecka

Gospodarowanie zwierzyną leśną i zagospodarowanie łowieckie w Nadleśnictwie Bobolice prowadzone jest przez 5 kół łowieckich ("Wilk", "Wataha", "Oręż", "Ponowa - Bobolice", "Żuraw") na terenie 9 obwodów łowieckich.

Inwentaryzacja zwierzyny wykonana na dzień 31.03.2004 r. wykazała następujące stany zwierzyny: jelenie - ok. 707 szt., sarny -ok. 1 490 szt., dziki - ok. 894 szt., zające - ok. 343 szt., lisy - ok. 540 szt., jenoty - ok. 223 szt., borsuki - ok. 140 szt., wydry - ok. 115 szt., kuny - ok. 225 szt., kuropatwy - ok. 64 szt.

Pozyskanie zwierzyny odbywa się zgodnie z zasadami gospodarki hodowlano - łowieckiej. Udział kół łowieckich w kosztach ochrony lasu przed zwierzyną spowodował większe zainteresowanie się myśliwych zagospodarowaniem łowieckim obwodów. Nastąpiło zwiększenie powierzchni poletek, ilości urządzeń łowieckich i wykładanej karmy.

5.Ochrona lasu

Lasy Nadleśnictwa Bobolice są stale narażone na szkody ze strony czynników abiotycznych i biotycznych. Sprzyja temu duży udział gruntów porolnych, warunki meteorologiczne a w obrębie Kurowo monokultury gatunków iglastych. Starając się ograniczyć do minimum możliwość wystąpienia szkód w nadleśnictwie wprowadza się dużą ilość gatunków biocenotycznych i fitomelioracyjnych, prawidłowo i terminowo wykonuje się cięcia pielęgnacyjne, dba o właściwą rotację drewna. 
Przejmowanie i zalesianie gruntów porolnych często zmuszało do wcześniejszego zwalczania pędraków. Zwalczano też imago owada za pomocą oprysków śmigłowcami. Obecnie problem ten nie występuje. 
W celu prognozowania populacji szkodników owadzich na szerszą skalę stosowane jest wykładanie pułapek klasycznych i feromonowych oraz wycinanie drzew zasiedlonych. 
Od 1993 r. wzrosły gwałtownie nakłady na ochronę lasu przed zwierzyną - coraz częściej stosuje się kosztowne grodzenia upraw. 
Dbając o pożyteczną faunę szeroko stosowana jest ogniskowo - kompleksowa metoda ochrony lasu. Corocznie zakładane są nowe remizy, wywieszane budki lęgowe dla ptaków, grodzone mrowiska. 
W obrębie Bobolice zlokalizowana jest stała powierzchnia obserwacyjna, tzw. punkt monitoringu biologicznego, gdzie dokonuje się rejestracji zmian zachodzących w środowisku.

Istotnych szkód od przemysłu nie stwierdzono i całość lasów zaliczona jest do strefy wolnej od uszkodzeń.

Ochrona przeciwpożarowa

Lasy Nadleśnictwa zaliczone są do II kategorii zagrożenia pożarowego. Największe zagrożenie pożarowe występuje w pn - zach części obrębu Kurowo, gdzie są drzewostany sosnowe na siedliskach borowych. Małe zagrożenie pożarowe jest w obrębie Bobolice, gdzie znajdują się głownie drzewostany liściaste na siedliskach lasowych i wilgotnych. 
Istniejący system obserwacyjno - alarmowy i interwencyjny spełnia wszystkie wymogi zabezpieczenia i działa bardzo sprawnie. Wieże obserwacyjne p - poż. zlokalizowane są w Leśnictwie Lubowo i w Leśnictwie Dziupla. Dobrze rozwinięta łączność telefoniczna i radiotelefoniczna, patrole lotnicze i naziemne, system pasów p - poż., punkty przeciwpożarowe i punkty czerpania wody sprawiają, że czas swobodnego rozwoju pożaru jest krótszy niż 20 minut.

Ochrona przyrody

Lasy ochronne w Nadleśnictwie Bobolice zajmują obszar 37 472,04 ha (glebochronne, wodochronne, wodochronne w strefie ujęć wody, stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej, stanowiące drzewostany nasienne)

Występują tu takie formy ochrony przyrody jak:

• rezerwaty przyrody
  - Rezerwat "Buczyna" - obręb Bobolice, Leśnictwo Łanki, pow. 9,78 ha
  - Rezerwat "Jezioro Szare" - obręb Bobolice, Leśnictwo Kasiborek, pow. 8,30 ha
  - Rezerwat "Jezioro Piekiełko" - obręb Bobolice, Leśnictwo Ruda, pow. 9,95 ha
  - Rezerwat "Jezioro Kiełpino" - obręb Bobolice, Leśnictwo Żubrowo, pow. 49,38 ha.

• użytki ekologiczne - 810,26 ha

• użytki do objęcia ochroną prawną - grunty leśne niezalesione, położone w sąsiedztwie rzek i jeziora, które ze względu na uwarunkowania przyrodniczo-leśne planuje się pozostawić do sukcesji naturalnej (11,96 ha)

• obszary chronionego krajobrazu
  - "Dolina Radwi" (pow. ALP 511,34 ha - Leśnictwo Wrzosowiec)
  - "Okolice Żydowo - Biały Bór" (pow. ALP 971,20 ha - Leśnictwo Zarzewie)
  - "Jeziora Szczecineckie" (pow. ALP 132,14 ha - Leśnictwo Żubrowo)

• zespół przyrodniczo - krajobrazowy "Dolina rzeki Chocieli" (obszar łąk i pastwisk położony wokół górnego odcinka rzeki Chociel z licznymi stanowiskami pełnika europejskiego)

• pomniki przyrody - dwa głazy narzutowe w Leśnictwach Karczyn i Kurowo
  Projektowane jest również utworzenie "Szczecinecko - Polanowskiego Parku Krajobrazowego", którego celem będzie ochrona form młodoglacjalnych. Park obejmować ma: olbrzymią pradolinę, różnorodne genetycznie i krajobrazowo jeziora, utwory morenowe, płaszczyzny zandrowe itp. Park ten będzie kolejnym ogniwem w łańcuchu parków łączących najcenniejsze obszary pojezierza z podobnymi obszarami 
  W Nadleśnictwie zlokalizowano stanowiska ptaków chronionych. Są to: orzeł bielik 
  (2 stanowiska), bocian czarny (2 stanowiska), rybołów (1 stanowisko) i orlik krzykliwy (2 stanowiska). 
  Nadleśnictwo brało czynny udział w realizacji programu reintrodukcji sokoła wędrownego na Pomorzu Środkowym. Młode, nielotne ptaki przygotowywane były do wypuszczenia na wolność na wieży p - poż. w Leśnictwie Lubowo.
  W 2001 roku, przy współudziale EkoFunduszu, powstała mała retencja wody "Bagna Łozickie" - kompleks 12 zbiorników wodno - bagiennych o szacunkowej powierzchni ok. 15 ha. Wokół zbiorników reintrodukowano cisa i jarząba szwedzkiego.

6.Edukacja i turystyka

Wysokie walory przyrodnicze, krajobrazowe i rekreacyjno - wypoczynkowe przyciągają wielu turystów z kraju i z zagranicy. Liczne obiekty przyrodnicze, archeologiczne i architektoniczne, urozmaicony teren pod względem rzeźby, zróżnicowanie drzewostanów, czyste rzeki i jeziora stanowiące raj dla amatorów sportów wodnych, duże obszary porośnięte czernicą i brusznicą oraz dobre urodzaje grzybów powodują, że lasy te są często odwiedzane przez ludność miejscową i przyjezdną. 
Na terenie Nadleśnictwa i w jego zasięgu terytorialnym zlokalizowanych jest wiele obiektów archeologicznych (grodziska, cmentarzyska) oraz zabytków architektonicznych (kościoły i pałace). Na szczególną uwagę zasługuje cmentarzysko Gotów zlokalizowane w Leśnictwie Wrzosowiec w oddz.162d,162c tzw. "Kamienne Kręgi" .

Przepływające przez teren Nadleśnictwa rzeki: Radew, Chociel, Trzebiegoszcz ściągają wielu wędkarzy. Są to tereny atrakcyjne do połowu ryb łososiowatych. Nie mniejszym zainteresowaniem wśród wędkarzy cieszą się występujące tu czyste jeziora. 
W celu ukierunkowania ruchu turystycznego przez najciekawsze tereny Nadleśnictwa, zbudowano wiele miejsc postoju i miejsc biwakowania, zorganizowano punkty widokowe, wytyczono ścieżki rowerowe, szlak kajakowy oraz plaże.

• szlaki turystyczne 
  - obręb Bobolice: z Sępólna Wielkiego w kierunku Gołogóry i dalej do Żydowa; 
  - obręb Kurowo - z Mostowa przez "Kamienne Kręgi", Cybulino, Lubowo do Cetunia i na teren Nadleśnictwa Polanów

• ścieżki rowerowe
  - obręb Kurowo: z Mostowa do "Kamiennych Kręgów" i dalej wzdłuż rzeki Radew do oddz. 181, a następnie w kierunku szosy Koszalin - Polanów
  - obręb Bobolice: fragment "Naszyjnika Północy" z Drężna przez Porost, Buszynko, Drzewiany, Górawino i dalej nieczynnym nasypem kolejowym w kierunku Polanowa

• szlak kajakowy - obręb Kurowo na rzece Radew, biorący swój początek powyżej wsi Górawino do Mostowa

• miejsca widokowe: we wsi Cybulino oraz we wsi Porost i przy oddziale 462 (Leśnictwo Łanki)

• plaże: obręb Kurowo - Jezioro Wiejskie, obręb Bobolice - Jezioro Chlewo;

• miejsca postoju pojazdów: 13 szt. (przy głównych drogach biegnących przez teren Nadleśnictwa oraz przy jeziorach)

• miejsca biwakowania:: 9 szt. (położone przy jeziorach i przy małej retencji wody