Temat: Kompetencje i zadania starosty w zakresie ochrony środowiska.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że: ,,Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.” Oznacza to, że podział zadań pomiędzy administracją rządową i samorządową powinien być dokonany tak, aby część zadań przypadała samorządowi. Zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego powinny decydować o kwestiach takich jak: struktura samorządu, jednostki organizacyjne, wielkość aparatu pomocniczego, zakres przestrzenny jednostek, istnienie jednostek pomocniczych, tworzenie związków i porozumień komunalnych.
Zadania publiczne to:
- stanowienie przepisów prawa miejscowego,
- kształtowanie organów jednostek samorządu terytorialnego,
- rozstrzyganie innych spraw w sposób władczy, w tym przede wszystkim wydawanie decyzji administracyjnych.
Zadania są wykonywane dla dobra wspólnego samorządu terytorialnego. Wśród zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego można wyróżnić ochronę środowiska i przyrody. To zadanie jest wykonywane na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego to jest: gminy, powiatu i województwa. Zgodnie z art. 74 ust. 2 Konstytucji, ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. Winny one prowadzić politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłemu pokoleniu. Realizacja tego obowiązku powinna polegać między innymi na podejmowaniu działań
w zakresie stanowienia prawa ochrony środowiska, stosowania go (w tym kontroli przestrzegania jego wymagań), a nadto na podejmowaniu działań o charakterze organizatorskim, wspieraniu inicjatyw społecznych związanych z ochroną środowiska. Władze publiczne działają przez swoje organy uprawnione do kształtowania jednostronnymi działaniami praw lub obowiązków.
Organy władzy publicznej cechuje:
- wyodrębnienie organizacyjno-prawne,
- działanie w imieniu i na rzecz wspólnoty publicznoprawnej, tj. wspólnoty samorządowej, państwa, Unii Europejskiej,
- działanie w granicach prawnie określonych kompetencji.
Pomimo tego, że ochrona środowiska jest obowiązkiem wszystkich organów władzy publicznej, to ustawodawca wymienia jako organy ochrony środowiska:
- wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,
- starostę,
- sejmik województwa,
- wojewodę,
- ministra właściwego do spraw środowiska,
- Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska,
- regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
Powyższe organy ochrony środowiska pozostają w strukturach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego mają one różny charakter, spośród wymienionych organów na uwagę zasługuje starosta, który to wykonuje podstawowe zadania w zakresie ochrony środowiska. Starosta jest przewodniczącym zarządu powiatu, a zarazem jednoosobowym organem wykonawczym. Jest on odrębnym organem samorządu powiatowego. Kieruje bieżącymi sprawami powiatu, reprezentuje powiat na zewnątrz, kieruje starostwem powiatowym, oraz jest zwierzchnikiem pracowników starostwa, kierowników jednostek organizacyjnych i powiatowych służb, inspekcji i straży.
Starosta jest zwierzchnikiem powiatowej administracji zespolonej w której skład wchodzą: starostwo powiatowe, powiatowy urząd pracy oraz jednostki organizacyjne działające jako kierownicy służb, inspekcji i straży. Jest on także organem ochrony środowiska, który wykonuje podstawowe zadania
Zostały one wymienione w ustawie Prawo ochrony środowiska, która to stwierdza,
że starosta jest właściwym organem do:
- wydawania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, a także pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu
- sporządzania co 5 lat mapę akustyczną przy jej sporządzaniu starosta uwzględnia informację wynikające z map akustycznych sporządzonych obowiązkowo przez zarządzającego drogą, linią kolejową lub lotniskiem, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach.
- przyjmowanie wyników okresowych pomiarów wielkości emisji i pomiarów ilości pobieranej wody, do których dokonywania obowiązani są prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia, wyników ciągłych pomiarów, do których prowadzenia obowiązani
są prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia, w razie wprowadzenia do środowiska znacznych ilości substancji lub energii, wyników wstępnych pomiarów wielkości emisji
z instalacji nowo zbudowanej lub zmienionej w istotny sposób, do przeprowadzenia których zobowiązany jest prowadzący instalację, jeżeli emisja z niej wymaga pozwolenia na wyżej wymienione pomiary mają szczególne znaczenie ze względu na potrzebę zapewnienia systematycznej kontroli wielkości emisji lub innych warunków korzystania ze środowiska,
- dokonania rekultywacji gruntów jeżeli zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie terenu odbyło się za zgodą lub wiedzą władającego powierzchnią ziemi, jest on obowiązany do ich rekultywacji solidarnie ze sprawcą. Rekultywacja gruntów polega na nadaniu lub przywróceniu gruntom zdegradowanym albo zdewastowanych wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtwarzanie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.
- wydawania decyzji nakładającej na przedsiębiorcę prowadzącego instalację lub użytkującego urządzenie obowiązek prowadzenia w określonym czasie pomiarów wielkości emisji wykraczających poza ustawowe obowiązki prowadzenia takich pomiarów, jeżeli
z przeprowadzonej kontroli wynika, że nastąpiło przekroczenie standardów emisyjnych,
- przyjmowania od przedsiębiorców zgłoszeń instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, mogących negatywnie oddziaływać na środowisko. Zgłoszenie to powinno zawierać: oznaczenie prowadzącego instalację, jego adres zamieszkania lub siedziby, adres zakładu na którego terenie prowadzona jest eksploatacja instalacji, rodzaj i zakres prowadzonej działalności, czas funkcjonowania instalacji oraz wielkość i rodzaj emisji a także opis stosowanych metod, które ograniczają wielkość emisji.
- ustalania, w drodze decyzji, wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, o ile jest to uzasadnione koniecznością ochrony środowiska,
- nakładania, w drodze decyzji, na zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem obowiązku prowadzenia w określonym czasie pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku wprowadzonych w związku z eksploatacją tych obiektów, wykraczających poza ustawowe obowiązki lub obowiązki nałożone decyzją marszałka województwa, jeżeli przeprowadzane kontrole poziomów substancji lub energii
w środowisku, które są emitowane w związku z eksploatacją obiektu, dowodzą przekraczania standardów jakości środowiska,
- przedstawienie informacji dotyczących pozwoleń zintegrowanych. Pozwolenia zintegrowanego wymaga prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skale prowadzonej w niej działalności może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości. To pozwolenie jest wydawane na wniosek zainteresowanego, a wniesienie wniosku wiąże się z uiszczeniem opłaty rejestracyjnej,
- wydawania pozwoleń na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii oraz orzekania o wygaśnięciu, cofnięciu oraz ograniczeniu tych pozwoleń,
- zobowiązywania, w drodze decyzji, prowadzącego instalację podmiotu korzystającego ze środowiska do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego, w razie stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko,
- nałożenia, w drodze decyzji, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko, obowiązku:
a) ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenie,
b) przywrócenia środowiska do stanu właściwego, a w razie braku możliwości nałożenia obowiązku podjęcia tych działań, starosta jest właściwym organem do zobowiązania podmiotu, korzystającego ze środowiska do uiszczenia na rzecz właściwego gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, kwoty pieniężnej odpowiadającej wysokości szkód wynikłych z naruszenia stanu środowiska.
Starosta jest także upoważniony do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska.
Starosta we wszystkich sprawach działa jako organ pierwszej instancji. Organem odwoławczym od decyzji wydawanych przez starostę jest samorządowe kolegium odwoławcze. Zadania starosty o charakterze ochronnym zostały określone w przepisach innych ustaw nie tylko w ustawie prawo ochrony środowiska, ale także w ustawie prawo wodne, ustawie o odpadach, ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawie
o lasach. Poprzez wymienienie zadań starosty w powyższych ustawach możemy stwierdzić, że starosta jest organem ochrony środowiska o znacznych kompetencjach i zadaniach.
BIBLIOGRAFIA
Z. Bukowski, T. Jędrzejowski, P. Rączka, Ustrój samorządu terytorialnego,
Toruń 2005.
B.Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2009.
A.Lipiński, Elementy prawa ochrony środowiska, Zakopane 2000.
E.Radziszewski, Prawo ochrony środowiska, przepisy i komentarz, Warszawa 2003.
E.Ura,E.Ura, Prawo administracyjne, Warszawa 2006.
B.Wierzbowski, B.Rakoczy, Podstawy prawa ochrony środowiska, Warszawa 2005.
B.Wierzbowski, B.Rakoczy, Prawo ochrony środowiska Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2010.
AKTY NORMATYWNE
Ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych
(Dz.U.z 2004, Nr 121 poz.1266 z późn.zm).
Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz.U.Nr 78, poz.483 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym
(Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska
(Dz.U.z 2008. Nr 28, poz.150 z późn.zm.).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach
(Dz.U.z 2001, Nr 62, poz.628 z późn.zm).
Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne
(Dz.U.z 2005, Nr 239, poz.2019 z późn.zm).
Ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach (Dz.U. Nr 101 poz. 444).
Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.Nr 78, poz.483 z późn. zm.), art.163.
Z. Bukowski, T. Jędrzejowski, P. Rączka, Ustrój samorządu terytorialnego, Toruń 2005, s.77-78.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.), art. 4.
A.Lipiński, Elementy prawa ochrony środowiska, Zakopane 2000, s.230.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.z 2008. Nr 28, poz.150 z późn.zm.), art.376.
E.Ura,E.Ura, Prawo administracyjne, Warszawa 2006, s.205-206.
B.Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2009, s.117.
Art.115a ustawy prawo ochrony środowiska.
E.Radziszewski, Prawo ochrony środowiska, przepisy i komentarz, Warszawa 2003, s.169.
.Wierzbowski, B.Rakoczy, Prawo ochrony środowiska Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2010, s.124.
B.Wierzbowski, B.Rakoczy, Podstawy prawa ochrony środowiska, Warszawa 2005, s.161.
Art.150 ustawy prawo ochrony środowiska.
Art.152 ustawy prawo… .
Art. 154 ustawy prawo… .
Art. 178 ustawy prawo… .
B.Wierzbowska, B.Rakoczy, Podstawy prawa ochrony środowiska, s.71
Art. 183 ustawy prawo ochrony środowiska.
Art. 237 ustawy prawo… .
Art. 362 ustawy prawo… .
Art.379 ustawy prawo… .
Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz.U.z 2005, Nr 239, poz.2019 z późn.zm).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.z 2001, Nr 62, poz.628 z późn.zm).
Ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U.z 2004, Nr 121 poz.1266
z późn.zm).
Ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach (Dz.U. Nr 101 poz. 444).
1