Grażyna Boczko

II semestr BHP

AP EDUKACJA

Policealne Studium Zawodowe

Przedmiot: Analiza i ocena zagrożeń

Wykładowca: Grzegorz Kordowski

Praca kontrolna nr 2

Temat: Mikroklimat środowiska pracy - wpływ na zdrowie pracownika

i bezpieczeństwo pracy

Istota i znaczenie mikroklimatu

Powietrze jest zasadniczym elementem w kontakcie człowieka ze

środowiskiem. Zawiera w sobie wiele czynników decydujących o efektywności

działania człowieka. Jakość powietrza w środowisku pracy jest bardzo ważna,

ponieważ wywiera wpływ na:

1. przebieg funkcji fizjologicznych człowieka;

2. samopoczucie pracujących;

3. przebieg niektórych procesów technologicznych;

4. eksploatację maszyn i urządzeń;

5. wydajność pracy i jej bezpieczeństwo.

Postęp techniczny łagodzi w pewnym stopniu wpływ jakości powietrza na

przebieg niektórych procesów technologicznych oraz eksploatację maszyn

i urządzeń. Warunki pracy istotnie wpływają bowiem na ilość zużywanego

przez człowieka powietrza w procesie pracy. Zużycie powietrza na utrzymanie

funkcji biologicznych jest tym większe, im organizm jest bardziej obciążony

Zależność zużycia powietrza od warunków pracy człowieka

Warunki pracy człowieka	Średnia norma zużycia powietrza w 1/ min przy ciśnieniu 760 mm Hg
Całkowity spoczynek	10
Praca lekka - odpoczynek w pozycji siedzącej	20
Praca mało wyczerpująca	30
Praca średnio wyczerpująca	40 - 50
Praca wyczerpująca	60
Praca bardzo ciężka	Do 100

Źródło: Wojtowicz R., Zarys ergonomii technicznej, PWN, Warszawa 1978,

Mikroklimat to zespół elementów meteorologicznych, typowych dla

określonego pomieszczenia lub obszaru. Do podstawowych czynników

kształtujących mikroklimat środowiska należy zaliczyć:

1. temperaturę powietrza;

2. wilgotność i ruch powietrza;

3. temperaturę otaczających płaszczyzn;

4. ciśnienie atmosferyczne w niektórych przypadkach

Czynniki te pozostają we wzajemnej zależności i wywierają wpływ na

gospodarkę cieplną organizmu. Optymalne wartości poszczególnych elementów

mikroklimatu kształtują się następująco:

1. temperatura powietrza dla organizmu człowieka zmienia się wraz z

rodzajem wykonywanej pracy. Generalnie zalecana jest temperatura

zawierająca się w przedziale od 16-22 stopni Celsjusza ;

Zależność stanu psychofizycznego człowieka od temperatury powietrza

Temperatura przy 50% wilgotności względnej	Określenie stanu psychofizycznego pracującego człowieka	Skutki wpływu temperatury na człowieka obserwowane w organizacji pracy	Uwagi
15	pełna zdolność	temperatura optymalna	dla pracy bardzo ciężkiej
16					dla pracy ciężkiej w pozycji stojącej
17					dla pracy lekkiej w pozycji stojącej
18					dla pracy lekkiej w pozycji siedzącej
19
20
21						granica komfortu cieplnego
22		dostrzegane zaburzenia psychiczne	uciążliwość
23			podniecenie trudności utrzymania równowagi spadek wydajności pracy umysłowej
24
25
26						granica pojawienia się zaburzeń psychofizjologicznych
27		zaburzenia psychofizjologiczne	wzrost liczby błędów
28			spadek wydajności prac zręcznościowych	skutki obserwowane w pracy „fizycznej” i „umysłowej”
29			wzrost liczby wypadków
30		zaburzenia fizjologiczne
31						granica pojawienia się zaburzeń fizjologicznych
32		zaburzenia fizjologiczne		spadek wydajności pracy ciężkiej
33
34			organizacyjna konieczność regulowania skutków zaburzeń fizjologicznych, np. przez dostarczania płynów i pokarmów	silne obciążenie układu krążenia
35			spadek wydajności pracy ciężkiej jak przy temp.33 stopni, ale w znaczniejszym stopniu obserwowane jest zmęczenie	groźba bardzo szybkiego wyczerpania sił pracownika

Źródło: Wojtowicz R., Zarys ergonomii technicznej, PWN, Warszawa 1978

2. za żelazną regułę można przyjąć wymaganie, aby temperatury otaczających

powierzchni nie odbiegały od temperatury powietrza o więcej niż 2-3 stopnie Celsjusza w górę lub w dół. Przekroczenie tych wartości może wywoływać nieprzyjemne samopoczucie osób pracujących w pobliżu tych powierzchni;

3. współczesna higiena uznaje, że w pomieszczeniach ogrzewanych pożądana

jest wilgotność względna od 30 do 70%, a w przedziale 40 - 50% stwarza dobre samopoczucie mikroklimatyczne.

Wilgotność poniżej 30% wywołuje niekorzystne objawy wysuszenia śluzówek oczu i dróg oddechowych. W rezultacie zwiększa się podatność organizmu ludzkiego na choroby o charakterze infekcyjnym i zakaźnym.

Wilgotność powyżej 60% sprzyja występowaniu zjawiska korozji na metalowych powierzchniach i niszczeniu galwanicznych powłok.

Wilgotność względna 30% występuje przy temperaturach powyżej 23 stopni Celsjusza, 50% - przy temperaturze około 21 - 22 stopni, a 70% - 21 stopni i poniżej; ruch powietrza może wpłynąć na odczuwanie temperatury.

Prędkość ruchu powietrza w pomieszczeniu, gdzie jest wykonywana praca, powinna być dostosowana do jej rodzaju.

Generalnie uznaje się, że optymalny jest ruch powietrza rzędu 0,2 m/s.

Przy pracach wymagających przyjęcia postawy nieruchomej przez dłuższy okres (praca siedząca oraz wymagająca precyzji i dokładności wykonania) mniejszy ruch powietrza - 0,1 m/s jest odczuwany jako nieprzyjemny przeciąg, a przy pracach fizycznych (praca stojąca oraz wymagająca dużej siły fizycznej) ruch powietrza przekraczający 0,5 m/s może być w ogóle nie odczuwany.

Na poziom dyskomfortu pracownika, jego zdolność do pracy i bezpieczeństwo

w miejscu pracy wpływ mają cztery czynniki środowiskowe:

a) temperatura

b) wilgotność

c) promieniujące ciepło, np. ciepło słońca lub emitowane przez frytownice

d) prędkość ruchu powietrza.

Każdy człowiek posiada wrodzone możliwości oceny stanu warunków mikroklimatycznych. Gdy wyrażane jest zadowolenie ze środowiska termicznego, to mówimy o komforcie termicznym. Jeżeli przedstawione warunki środowiska termicznego są oceniane jako stwarzające komfort przez ponad 80% ludzi, uważa się je za możliwe do przyjęcia. Niezadowolenie ze środowiska termicznego może powstać wskutek odczucia przez ciało człowieka braku komfortu termicznego, przejawiającego się w postaci:

1. dyskomfortu całkowitego (oceny środowiska jako ciepłego, temperatura ciała wzrasta, a dana osoba odczuwa dyskomfort cieplny - temperatura ciała spada, a dana osoba odczuwa dykomfort zimny)

Dyskomfort cieplny- temperatura ludzkiego ciała zazwyczaj utrzymuje się w granicach od 36°C do 38°C. Kiedy temperatura wzrasta powyżej tego poziomu, ciało reaguje

przemieszczając krew pod skórę. Powoduje to zwiększenie temperatury skóry i pozwala ciału na odprowadzenie nadmiaru ciepła przez skórę. Jeśli mięśnie są wykorzystywane do pracy fizycznej, zmniejsza się dopływ krwi pod skórę i odprowadzanie ciepła. Jeśli ciało nagrzewa się coraz szybciej i nie może oddać ciepła poprzez zwiększenie przepływu krwi pod skórę i pocenie się, temperatura ciała wzrasta, a dana osoba odczuwa dyskomfort cieplny.

2. dyskomfortu lokalnego (przegrzanie lub nadmierne schłodzenie określonej

części ciała);

Indywidualne cechy osobiste, takie jak wiek, waga, sprawność fizyczna, stopień przystosowania, metabolizm, używanie alkoholu lub narkotyków oraz

różne uwarunkowania medyczne, takie jak nadciśnienie, wpływają na wrażliwość danej osoby na ciepło. Idealna temperatura pracy to 20°C-22°C. Wraz ze wzrostem temperatury

wydajność pracy spada. Badania wykazały, że powyżej 24°C wydajność pracy spada o 4% z każdym kolejnym stopniem. Jeśli temperatura wzrasta powyżej 26°C, spada koncentracja, brakuje energii, pojawiają się pomyłki, zmęczenie i wyczerpanie - w konsekwencji liczba wypadków wzrasta.

Biologiczne skutki pracy w gorącym mikroklimacie są następujące:

udar cieplny, który występuje wskutek przekroczenia możliwości termoregulacyjnych i porażenia ośrodka termoregulacji. Jest najczęściej groźny dla życia, ponieważ wewnętrzna temperatura ciała ludzkiego podnosi się do 41 stopni Celsjusza, co prowadzi do uszkodzenia aktywnych struktur białkowych.

Przyczyna: Udar cieplny występuje, gdy zaburzeniu ulega system regulacji cieplnej organizmu, pocenie staje się niewystarczające, zaś temperatura ciała wzrasta do poziomów krytycznych. Ograniczona zostaje jedyna skuteczna możliwość pozbycia się

nadmiaru ciepła z organizmu bez żadnego wyraźnego ostrzeżenia, że poziom krytyczny został osiągnięty.

Objawy: Do objawów udaru cieplnego należy sucha, gorąca lub pokryta plamami skóra (brak pocenia). Temperatura ciała wynosi zazwyczaj 41ºC lub więcej, ofiara jest zdezorientowana

zaczyna majaczyć i całkowicie lub częściowo traci przytomność. Objawy hiperpyreksji są podobne, z tą różnicą, że skóra pozostaje wilgotna. Zbyt wysoka temperatura ciała prowadzi do śmierci.

Postępowanie: Jeśli ofiara nie otrzyma szybkiej i właściwej pomocy, może nastąpić zgon. natychmiast hospitalizować.

Niezwłocznie należy udzielić pierwszej pomocy:

• umieścić poszkodowanego w zacienionym miejscu i zdjąć

wierzchnie ubranie,

• zwilżyć skórę poszkodowanego i zapewnić większy przepływ

powietrza wokół pracownika, aby poprawić chłodzenie

poprzez parowanie potu,

• natychmiast uzupełnić płyny - podawać po łyku zimnej

wody, jednak tylko wówczas, gdy osoba jest przytomna.

Wczesne rozpoznanie i reakcja w przypadku udaru cieplnego to jedyne

sposoby na niedopuszczenie do uszkodzenia mózgu lub śmierci. Osoby, które

doznały udaru cieplnego w przeszłości, a którym udzielono pomocy na czas,

w pierwszych miesiącach po chorobie mogą być bardziej podatne na skutki

wysokich temperatur, jednak nie mają problemów w dłuższym okresie.

1. wyczerpanie cieplne, spowodowane utratą wody i/lub soli wskutek pocenia

się, któremu towarzyszą: ogólne osłabienie, zawroty i bóle głowy,

chwiejność układu krążenia i nudności;

Przyczyna: wyczerpanie cieplne to efekt utraty dużej ilości płynów poprzez pocenie, czasami połączone z nadmierną utratą soli.

Objawy: Wyczerpaniu cieplnemu towarzyszy szereg objawów klinicznych, które mogą przypominać wczesne objawy udaru cieplnego: obfite pocenie, osłabienie, zawroty głowy,

zaburzenia widzenia, intensywne pragnienie, mdłości, bóle głowy, wymioty, biegunka, skurcze mięśni, brak tchu, kołatanie serca, dreszcze oraz drętwienie rąk i stóp.

Temperatura ciała jest normalna lub tylko nieznacznie podwyższona.

Postępowanie: Ofiary lekkich przypadków wyczerpania cieplnego zazwyczaj dochodzą do siebie natychmiast, jeśli zostaną zabrane z gorącego środowiska i jeśli otrzymają uzupełnienie płynów (w miarę możliwości z dodatkiem soli). Nie są znane trwałe skutki wyczerpania cieplnego. Wyczerpania cieplnego nie należy zbyt lekceważyć, ponieważ objawy występujące

przy wyczerpaniu cieplnym są podobne do objawów udaru cieplnego, który jest przypadkiem wymagającym interwencji lekarskiej.

2. odwodnienie, spowodowane niedostatecznym uzupełnieniem wody

utraconej przez pocenie się (stąd prawdziwy jest wniosek, że człowiek

dlatego pije, bo poci się, a nieprawdziwy, że poci się dlatego, że pije);

3. bolesne skurcze mięśni i inne dolegliwości ze strony mięśni, spowodowane

zaburzeniem równowagi wodno-elektrolitowej;

Skurcze cieplne to bolesne skurcze w mięśniach, które mogą wystąpić samodzielnie lub w połączeniu z jednym z innych zaburzeń związanych z

dyskomfortem cieplnym.

Przyczyna: Skurcze te przypisuje się zaburzeniom równowagi elektrolitycznej, które są wynikiem pocenia się. Skurcze najczęściej występują, jeśli osoby wykonujące ciężką pracę

fizyczną w gorącym środowisku piją duże ilości wody bez wystarczającej zawartości soli (elektrolitów).

Objawy: Bolesne skurcze mięśni rąk, nóg lub brzucha, które pojawiają się nagle podczas lub po godzinach pracy. Mięśnie te są zazwyczaj najbardziej podatne na skurcze. Skurcze mogą być wynikiem zarówno nadmiaru, jak i niedoboru soli.

Postępowanie: Należy odróżnić skurcze cieplne od zwykłych skurczów, które pojawiają się podczas wytężonej pracy. Lekarstwem na zwykłe skurcze jest odpoczynek i masaż; skurcze cieplne można wyeliminować poprzez uzupełnienie strat soli osoloną wodą lub dostępnymi na rynku napojami izotonicznymi.

4. zmiany skórne tzw. potówki, upośledzenie funkcji wydzielania gruczołów

potowych oraz stany zapalne, wywołane dodatkową infekcją skóry

Wykaz środków zmniejszających obciążenie cieplne spowodowane

ciepłem pochodzącym ze źródeł wewnątrz pomieszczeń obejmuje m.in.:

1. eliminację narażenia: instalowanie źródeł wysokiej temperatury na zewnątrz

budynków lub w pomieszczeniach, gdzie nie przebywają ludzie,

zastępowanie źródeł ciepła innymi, wytwarzającymi mniej energii czy pełna

automatyzacja stanowiska pracy;

2. poziom aktywności i reżim czasu pracy oraz wypoczynku: częściowa

automatyzacja stanowisk pracy, koncepcja ergonomiczna stanowisk pracy,

zmniejszenie czasu ekspozycji na działanie ciepła, tworzenie brygad,

zmianowość pracy zwłaszcza w okresie letnim, zwiększenie czasu

odpoczynku w pomieszczeniach klimatyzowanych;

3. wymianę ciepła przez promieniowanie: rozmieszczenie maszyn w

odstępach, przegradzanie, izolowanie maszyn i urządzeń wytwarzających

ciepło, stosowanie ekranów, stosowanie odzieży zabezpieczającej przed

promieniowaniem w środowiskach gorących i suchych (skuteczność odzieży

wzrasta, gdy części wystawione na promieniowanie są aluminizowane);

4. wymiana ciepła przez konwekcję: izolacja maszyn i urządzeń

wydzielających ciepło, odświeżanie powietrza (baterie suche lub wilgotne,

pompy cieplne), usprawnienie wentylacji, stosowanie odzieży wentylowanej

i schładzanej w warunkach krańcowych oraz regulacja temperatury i

wilgotności powietrza;

5. wymiana ciepła na drodze parowania potu: eliminacja przecieków pary,

zasysanie pary u źródła, stosowanie odzieży wentylowanej i schładzanej

w warunkach krańcowych.

W przypadku większości problemów zdrowotnych związanych z wysoką temperaturą możliwe jest zapobieganie lub zmniejszenie ryzyka ich wystąpienia.

Aby ocenić ryzyko przeciążenia pracowników wynikającego z wysokiej temperatury i wypracować odpowiednie strategie zapobiegania, należy wprowadzić pomiar temperatury środowiska w miejscu pracy lub jak najbliżej miejsca pracy, w którym pracownicy są narażeni na wysokie temperatury. W przypadku, gdy pracownik nie przebywa stale w jednym gorącym miejscu, ale przemieszcza się pomiędzy dwoma lub większą liczbą miejsc o różnych temperaturach środowiska pracy lub gdy temperatury te różnią się znacznie w obrębie jednego gorącego miejsca, wówczas narażenia na wysokie temperatury środowiska należy mierzyć oddzielnie dla każdego miejsca oraz w odniesieniu do każdego poziomu wysokich temperatur środowiska, na które narażeni są pracownicy.

Jeśli pracownik przebywa w gorącym środowisku, co może spowodować zaburzenia cieplne, pracodawca powinien wdrożyć techniczne środki kontroli temperatury otoczenia w celu zmniejszenia narażenia. Jeśli nie ma możliwości zastosowania technicznych środków kontroli temperatury otoczenia, wówczas pracodawca musi zapewnić środki kontroli administracyjnej, takie jak przerwy w pracy lub programy szkoleniowe, a także, o ile jest to przydatne, sprzęt ochrony osobistej. Najbardziej skuteczną ochroną przed dyskomfortem cieplnym jest często połączenie różnych metod, takich jak zastosowanie technicznych środków kontroli temperatury otoczenia i środków kontroli administracyjnej oraz sprzęt ochrony osobistej.

Użyteczne mogą być różnorodne techniczne środki kontroli temperatury otoczenia, takie jak ogólna wentylacja, klimatyzacja i schładzanie powietrza, czy wentylacja wyporowa, która jest najskuteczniejszym i preferowanym sposobem obniżania zbyt wysokich temperatur oraz zmniejszania ilości oparów zawierających substancje niebezpieczne.

W systemie wentylacji wyporowej powietrze o temperaturze tylko nieznacznie niższej od pożądanej jest wprowadzane powoli do pomieszczenia na poziomie lub blisko poziomu podłogi. Chłodniejsze powietrze wypiera powietrze cieplejsze, tworząc strefę świeżego, chłodnego powietrza na poziomie roboczym. Ciepło i zanieczyszczenia powstające podczas czynności wykonywanych podczas pracy unoszą się do góry i są odprowadzane na zewnątrz.

Z reguły systemy wentylacji wyporowej są bardziej efektywne energetycznie i pracują ciszej od konwencjonalnych systemów podwieszanych. Zapewniają one również lepszą wentylację i tym samym poprawiają jakość powietrza w pomieszczeniu.

Biologiczne skutki pracy w zimnym mikroklimacie obejmują :

1. zmiany podmrożeniowe i odmrożenia, którym towarzyszy utrata sprawności

czynnościowej kończyn górnych i dolnych;

2. hipotermię pojawiającą się, gdy temperatura ciała spada poniżej 34 stopni

Celsjusza.

Minimalizowanie negatywnych konsekwencji dla organizmu człowieka,

występujących podczas pracy w mikroklimacie może przebiegać następująco:

1. w temperaturze poniżej 4 st. C pracownicy powinni stosować odzież

ciepłochronną;

2. w temperaturze poniżej minus 1 stopień C pracownicy powinni używać

rękawic chroniących ręce przed odmrożeniem i zapewniających sprawność

czynnościową, a siedziska, metalowe uchwyty narzędzi i urządzenia

sterownicze powinny być pokryte materiałem termoizolacyjnym (filc, skóra,

drewno) maszyny i urządzenia powinny być tak zaprojektowane, aby ich

obsługa mogła się odbywać bez zdejmowania rękawic;

3. jeśli praca jest wykonywana ciągle w temperaturze minus 7 stopni C lub

niższej należy pracownikom udostępnić ogrzane pomieszczenia w pobliżu

miejsca pracy, z których powinni korzystać w regularnych odstępach czasu,

zależnych od warunków zimnego środowiska;

4. w czasie pracy w zimnym środowisku pracownikom należy podawać gorące

napoje i posiłki.

Należy bezwzględnie unikać miejscowej utraty ciepła przez nogi lub inne

partie ciała, które są w stałym kontakcie z materiałem przewodzącym ciepło.

Wywołuje to bowiem zdecydowanie nieprzyjemne uczucie, a poza tym sprzyja

powstawaniu chorób takich, jak: zapalenie stawów, reumatyzm itp. Dlatego

w miarę możności w pomieszczeniach roboczych zaleca się stosowanie dobrze

izolującego materiału (korek, drewno, linoleum, filc) do płyt stołowych, części

maszyn, dźwigni i narzędzi w miejscach wzajemnego kontaktu oraz podłóg.

Gospodarka cieplna organizmu człowieka

Człowiek jest organizmem stałocieplnym. Ta stała temperatura ciała utrzymywana jest dzięki występowaniu mechanizmów termoregulacyjnych, które pozwalają na wykonywanie pracy w zmiennych warunkach środowiska pracy. Przebieg procesu regulacji temperatury polegający na wymianie ciepła między skórą człowieka a otaczającym ją środowiskiem (najczęściej jest to powietrze) jest zjawiskiem złożonym. Składają się na nią cztery procesy,

z których trzy pierwsze stanowią wymianę suchą:

1) promieniowanie;

2) przewodzenie;

3) konwekcja (unoszenie);

4) wydzielanie potu i jego parowanie.

Wymiana ciepła przez promieniowanie polega na wymianie ciepła między ludzkim ciałem a otaczającymi ścianami, ciałami i przedmiotami, które pochłaniają lub wypromieniowują ciepło. Ilość wypromieniowanego ciepła zależy przede wszystkim od różnicy temperatury między skórą a przeciętną temperaturą otaczających powierzchni. Temperatura, wilgotność i ruch powietrza nie mają tutaj praktycznego znaczenia. W naszym klimacie otaczające przedmioty przeważnie są chłodniejsze niż skóra, dlatego też ludzkie ciało oddaje codziennie znaczne ilości ciepła przez skórę.

Stopień izolacji budynku jest więc decydujący zarówno latem jak i zimą dla temperatury powierzchniowej otaczających powierzchni. W lecie dobra izolacja ścian powoduje, że stosunkowo mało ciepła napływa do wewnątrz i temperatura powierzchniowa ścian wewnętrznych pozostaje względnie niska. W zimie niewiele ciepła odpływa z wewnątrz na zewnątrz, co powoduje podwyższenie się temperatury powierzchniowej wewnętrznej strony ścian zewnętrznych.

Konwekcja (unoszenie) polega na tym, że cząsteczki powietrza (lub innego ośrodka, np. wody) stykając się ze skórą ulegają ogrzaniu i po chwili unoszą się ku górze. Mogą one również ulec ochłodzeniu, jeśli skóra jest chłodna i wtedy opadają na dół. Przyczyną ruchu cząsteczki powietrza jest zmiana jego gęstości po zmianie temperatury. Tak więc, jeśli skóra ma wyższą temperaturę niż przylegające do niej powietrze, wtedy powstaje w jej pobliżu prąd konwekcyjny z dołu do góry. Jeśli gradient temperatury jest odwrotny, to wspomniany prąd jest z góry do dołu. Taki ruch cząsteczek powietrza nazywa się konwekcją naturalną, podczas gdy ruch powietrza pod wpływem działania czynnika zewnętrznego w stosunku do człowieka, np. wentylatora to konwekcja wymuszona. Wymiana ciepła na drodze konwekcji zależy zatem przede wszystkim od różnic temperatury skóry i otaczającego powietrza, jak również od szybkości ruchów powietrza. Wymiana cieplna przez konwekcję wynosi w normalnych warunkach około 25-30% ogólnej wymiany cieplnej. Oddawanie ciepła przez parowanie potu polega na wiązaniu ciepła przy

wyparowaniu potu na skórze. Ilość oddawanego ciepła przez parowanie wody zależy od temperatury powietrza, jak również od wielkości powierzchni ciała, na której paruje pot, i od różnic wilgotności między warstwą powietrza na skórze, a bardziej oddalonym powietrzem otoczenia. Decydujące znaczenie dla tego sposobu oddawania ciepła ma temperatura i wilgotność względna powietrza.

Mniejsze znaczenie ma ruch powietrza, który z jednej strony zwiększa zawartość

pary wodnej, równocześnie jednak hamuje wydzielanie się potu przez konwekcyjne chłodzenie skóry.

W przeciwieństwie do suchych sposobów wymiany ciepła omówionych

wcześniej, wymiana ciepła przez wydzielanie potu ma charakter jednokierunkowy,

czyli możliwe jest tylko oddawanie nadmiaru ciepła do otoczenia.

Możliwe do zastosowania techniczne środki kontroli temperatury

Gotowanie indukcyjne - gotowanie przy pomocy „zimnego ciepła”. Kuchenka indukcyjna wykorzystuje do gotowania ogrzewanie indukcyjne działające na zasadzie pola magnetycznego. Ze względu na brak otwartego płomienia, nadmiar ciepła nie jest wprowadzany do środowiska pracy. Ryzyko przypadkowego poparzenia jest również mniejsze, ponieważ sama płyta grzejna nagrzewa się nieznacznie dzięki przewodzeniu ciepła z naczyń kuchennych, co pozwala na bezpośredni, nieszkodliwy kontakt. Co więcej,

ciepło nie jest uwalniane do powietrza bezpośrednio z płyty grzejnej, dzięki czemu w kuchni jest chłodniej.

Zmniejszenie wilgotności - przez zastosowanie klimatyzacji i osuszaczy, a także poprzez ograniczenie źródeł wilgotności, takich jak otwarte kąpiele wodne, przewody kanalizacyjne i nieszczelne zawory pary wodnej.

Możliwe do zastosowania środki kontroli administracyjnej lub praktyki pracy

Adaptacja

Adaptacja może przyczynić się do zmniejszenia przeciążenia cieplnego pracowników, którzy pracują i w zawodach, w których poziom ciepła jest na tyle duży, że powoduje dyskomfort cieplny, można przystosowywać pracowników do wysokich temperatur w systemie 50% narażenia pierwszego dnia, 60% drugiego dnia, 80% trzeciego dnia i 100% czwartego

dnia. W przypadku nowych pracowników system ten powinien polegać na zastosowaniu 20% narażenia pierwszego dnia i po 20% wzrostu narażenia każdego kolejnego dnia. Zamiast skracać czas narażenia na wysokie temperatury w miejscu pracy, można ewentualnie przystosować pracownika ograniczając obciążenia fizyczne przez tydzień lub dwa.

Ograniczenie obciążeń fizycznych

Obciążenia fizyczne, szczególnie podczas pracy w wysokich temperaturach, należy tak oszacować, aby ograniczyć niepotrzebne ręczne przemieszczanie ciężarów; na przykład poprzez podłączenie odcinka węża do kranu w taki sposób, aby można było napełniać np. wiadra na dogodnej wysokości, korzystanie z automatycznych maszyn do przenoszenia substancji sypkich lub zapewnienie ręcznych wózków przemysłowych.

Przerwy w pracy na odpoczynek

Okresy odpoczynku w chłodniejszych miejscach mogą być przydatne dla uniknięcia dyskomfortu cieplnego lub złagodzenia jego skutków. W miarę wzrostu temperatury sugerowane jest zwiększanie częstotliwości i długości przerw. O ile to możliwe, rutynowe prace konserwacyjne i remontowe powinny być planowane na chłodniejsze pory dnia.

Uzupełnianie płynów

Obowiązkiem pracodawców jest zapewnić pracownikom narażonym na działanie wysokich temperatur odpowiedni zapas chłodnej wody pitnej w pobliżu miejsca pracy. Pracownicy powinni często pić niewielkie ilości wody; na przykład jedną szklankę co pół godziny. Płyny zawierające kofeinę lub alkohol nie są wskazane, ponieważ zwiększają odwodnienie.

Sprzęt ochrony osobistej

Należy zapewnić chłodne, wygodne, przewiewne ubranie, np. bawełniane,

pozwalające na swobodny przepływ powietrza i parowanie potu.

Szkolenie pracowników

Kluczem do uniknięcia nadmiernego dyskomfortu cieplnego jest szkolenie pracowników w zakresie zagrożeń wiążących się z pracą w wysokich temperaturach oraz korzyści płynących z wdrażania odpowiednich kontroli i metod pracy.

Pracodawca powinien udzielić informacji na temat:

1. objawów/symptomów chorób związanych z wysokimi temperaturami;

pracownicy muszą zdawać sobie sprawę, że odwodnienia, wyczerpania,

omdlenia, skurcze cieplne, wyczerpanie cieplne są zaburzeniami

cieplnymi;

2. czynników, które warunkują podatność osób na wysokie temperatury,

takich jak wiek, waga oraz zażywane leki;

3. odpowiedzialności pracowników w zakresie unikania dyskomfortu

cieplnego;

4. strategii zapobiegania dyskomfortowi cieplnemu, w tym stosowania

technicznych środków kontroli temperatury otoczenia, adaptacji,

ograniczenia obciążeń fizycznych, przerw w pracy na odpoczynek oraz

uzupełniania płynów.

Pracowników wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy należy szkolić w

zakresie rozpoznawania i reagowania w przypadku zaburzeń związanych z wysokimi temperaturami.

Środowisko termiczne jest czynnikiem, który należy uwzględniać przy ocenie kosztu energetycznego pracownika podczas wykonywania obowiązków zawodowych. W ciepłym środowisku termicznym ma miejsce niewielki wzrost wydatku energetycznego, spowodowany wzrostem temperatury ciała. Bardziej wzrasta wydatek energetyczny w zimnym środowisku termicznym, co spowodowane jest pojawieniem się dreszczy, a także noszeniem większej ilości odzieży.

Mimo jednakowych elementów składowych mikroklimatu, ilość oddawania ciepła i odczuwanie dobrego samopoczucia jest różna u poszczególnych osób i zależne od: wieku, płci, stanu zdrowia, kondycji, klimatu zewnętrznego, ubrania, natężenia i rodzaju oraz czasu trwania pracy.

Mikroklimat wywiera zatem istotny wpływ na gospodarkę cieplną organizmu,

jak również decyduje o wielkości i rodzaju reakcji przystosowawczych.

Ponieważ mikroklimat należy do kategorii czynników o charakterze uciążliwym, Ustawodawcy dostosowują obowiązujące przepisy w celu zabezpieczenia pracowników przed narażeniem na ten czynnik na podstawie :

1. Ustawy z dnia 26 czerwca 1974r Kodeks Pracy Dziennik Ustaw Rok 1998 Nr 21 poz. 94 z późniejszymi zmianami

Art. 15. [Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy] Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy; oraz

Działu Czwartego Obowiązki Pracodawcy i Pracownika Rozdział I Obowiązki pracodawcy

Art. 94. [Podstawowe obowiązki pracodawcy] Pracodawca jest obowiązany w szczególności:

2a) organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie,

4) zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

Art. 176. [Prace szczególnie uciążliwe lub szkodliwe] Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wykaz tych prac.

Rozdział II Prawa i obowiązki pracownika

Art. 210. [Powstrzymanie się od wykonywania pracy] § 1. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. § 6. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Rozdział III Obiekty Budowlane i pomieszczenia pracy

Art. 213. § 2. Obiekt budowlany, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinien spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art. 214. [Zapewnienie pomieszczeń pracy] § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Rozdział V„Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia"

Art. 220. [Ustalenie stopnia szkodliwości materiałów] § 1. Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych.

Art. 225. [Prace wykonywane przez co najmniej dwie osoby] § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

§ 2. Wykaz prac, o których mowa w § 1, ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 237.15.

Rozdział VI Profilaktyczna ochrona zdrowia

Art. 226. [Informowanie o ryzyku zawodowym]

Pracodawca:

1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,

2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Art. 227. [Zapobieganie chorobom zawodowym] § 1. Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności:

1) utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników,

2) przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

§ 2. Minister właściwy do spraw zdrowia, uwzględniając zróżnicowane działanie na organizm człowieka czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy oraz konieczność podjęcia niezbędnych środków zabezpieczających przed ich działaniem, określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów, o których mowa w § 1 pkt 2,

2) przypadki, w których jest konieczne prowadzenie pomiarów ciągłych,

3) wymagania, jakie powinny spełniać laboratoria wykonujące badania i pomiary,

4) sposób rejestrowania i przechowywania wyników tych badań i pomiarów,

5) wzory dokumentów oraz sposób udostępniania wyników badań i pomiarów pracownikom.

Art. 228. [Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń] § 1. Prezes Rady Ministrów powoła, w drodze rozporządzenia, Międzyresortową Komisję do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy, określi jej uprawnienia oraz sposób wykonywania zadań.

Art. 229. [Badania lekarskie] § 1. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

1) osoby przyjmowane do pracy,

2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

§ 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

§ 3. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. (…)

§ 4. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Art. 232. [Nieodpłatne posiłki i napoje] Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania.

Rozdział VIII Szkolenie

Art. 237.3. [Szkolenie z zakresu bhp] § 1. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Art. 237.4. [Instrukcje i wskazówki dotyczące bhp] § 1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.

§ 3. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Rozdział IX Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze

Art. 2376. [Środki ochrony indywidualnej] § 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.

§ 3. Pracodawca jest obowiązany dostarczać pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach.

2. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Dziennik Ustaw z dnia 18 grudnia 2002 r. Nr 217 poz. 1833 ; zmiany- Dz. U. z 2005 r. Nr 212, poz. 1769

C. Mikroklimat

1. Mikroklimat gorący

1.1. Mikroklimat gorący na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez wskaźnik obciążenia termicznego WBGT w °C.

1.2. Dopuszczalne wartości wskaźnika obciążenia termicznego WBGT, umożliwiające realizację podstawowych funkcji przez pracownika na danym stanowisku pracy, nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 2.

Tabela 2

Poziom ciężkości pracy	Poziom metabolizmu (M)*^) w stosunku do powierzchni skóry[W/m^2]	Dopuszczalne wartości WBGT w °C
				osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym		osoba ni-zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
Spoczynek	M ≤ 65	33		32
Praca lekka	65 <M ≤ 130	30		29
Praca umiarkowana	130 < M ≤ 200	28		26
Praca ciężka	200< M ≤ 260	nieodczuwalny ruch powietrza 25	odczuwalny ruch powietrza 26	nieodczuwalny ruch powietrza 22	odczuwalny ruch powietrza 23
Praca bardzo ciężka	M > 260	23	25	18	20

 

*) Poziom metabolizmu organizmu pracownika w czasie wykonywania czynności roboczych wzrasta wraz z ciężkością pracy.

1.3. W przypadku stanowisk pracy chronionej wartości podane w tabeli 2 należy obniżyć zgodnie z zaleceniami lekarza lub innymi przepisami szczegółowymi.

2. Mikroklimat zimny

2.1. Miejscowe działanie zimnego środowiska termicznego należy oceniać za pomocą wskaźnika siły chłodzącej powietrza WCI.

2.2. Dozwolony czas ekspozycji umożliwiający realizację podstawowych funkcji przez pracownika na danym stanowisku pracy należy przyjąć zgodnie z wartościami podanymi w tabeli 3.

Tabela 3

6. Definicje pojęć i metody pomiaru określają Polskie Normy.

3. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 28 kwietnia 2005 r.)

Na podstawie art. 227 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.2))

§ 1. Rozporządzenie reguluje:

1) tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy;

2) przypadki, w których jest konieczne prowadzenie pomiarów ciągłych;

3) wymagania, jakie powinny spełniać laboratoria wykonujące badania i pomiary;

4) sposób rejestrowania i przechowywania wyników badań i pomiarów;

5) wzory dokumentów oraz sposób udostępniania wyników badań i pomiarów pracownikom.

§ 8. O wynikach przeprowadzonych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie, w sposób ustalony w danym zakładzie pracy, poinformować pracowników oraz umieszczać aktualne wyniki tych badań lub pomiarów na odpowiednim stanowisku pracy.

Często mamy do czynienia z narażeniem mieszanym, gdy występuje

jednocześnie kilka różnych czynników szkodliwych, które mogą wykazywać

działanie synergiczne, antagonistyczne lub addycyjne.

4. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r.

w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac1) (Dz.U. z 2004 r., Nr 200, poz. 2047, zm.: Dz.U. z 2005 r., Nr 136, poz. 1145; Dz.U. z 2006 r., Nr 107, poz. 724)

Na podstawie art. 204 § 1 i 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:

§ 1. [Wykaz prac wzbronionych młodocianym] Ustala się wykaz prac wzbronionych młodocianym, który jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 2. [Zatrudnianie młodocianych powyżej 16 roku życia] Zezwala się na zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy niektórych rodzajach prac wzbronionych młodocianym, które są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia, jeżeli jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego młodocianych.

§ 3. [Charakter pracy młodocianego] Zatrudnianie młodocianych przy pracach, o których mowa w § 2, nie może mieć charakteru pracy stałej, lecz ma ograniczać się do zaznajamiania młodocianych z czynnościami podstawowymi, niezbędnymi do odbycia przygotowania zawodowego.

§ 4. [Szczególna ochrona młodocianych] 1. Pracodawca zatrudniający pracowników młodocianych przy pracach, o których mowa w § 2, podejmuje działania niezbędne do zapewnienia im szczególnej ochrony zdrowia podczas pracy, biorąc w szczególności pod uwagę ryzyko wynikające z ich braku doświadczenia, braku świadomości istniejących lub potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej, w tym:

1) zapewnia wykonywanie pracy i zajęć przez młodocianych na stanowiskach pracy i w warunkach niestwarzających zagrożeń dla ich bezpieczeństwa i zdrowia;

2) zapewnia nadzór nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu lub innych osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez młodocianych;

3) informuje młodocianych o możliwych zagrożeniach i o wszelkich podjętych działaniach dotyczących ich zdrowia;

4) organizuje przerwy w pracy młodocianych dla ich odpoczynku w pomieszczeniach odizolowanych od czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych.

2. Dopuszczenie młodocianych do prac, o których mowa w § 2, może nastąpić na podstawie oceny ryzyka związanego z wykonywaną pracą, dokonanej przed rozpoczęciem pracy przez młodocianych lub w razie istotnej zmiany warunków wykonywania pracy. Podczas oceny ryzyka uwzględnia się w szczególności:

1) ocenę wyposażenia oraz organizacji miejsc pracy i stanowisk pracy młodocianych;

2) organizację procesów pracy oraz ich powiązanie;

3) charakter, stopień i okres narażenia na czynniki fizyczne, biologiczne i chemiczne;

4) formę, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu;

5) zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym.

§ 5. [Wykaz prac wzbronionych] 1. W celu umożliwienia zapewnienia szczególnej ochrony zdrowia młodocianym pracodawca, na podstawie wykazów prac, o których mowa w § 1 i 2, sporządza wykazy prac wykonywanych w jego zakładzie pracy:

1) wzbronionych młodocianym;

2) wzbronionych młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnianie młodocianych w celu odbycia przygotowania zawodowego.

2. Wykaz prac wzbronionych młodocianym i stanowisk pracy, na których są wykonywane te prace, zamieszcza się w widocznym miejscu, w każdej komórce organizacyjnej, w której są zatrudniani młodociani.

3. W ustalaniu wykazów, o których mowa w ust. 1, uczestniczy lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi.

Załącznik nr 1

Wykaz prac wzbronionych młodocianym

11) Prace w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30 °C, a wilgotność względna powietrza przekracza 65 %, a także w warunkach bezpośredniego oddziaływania otwartego źródła promieniowania, w tym w szczególności: obsługa suszarni, spiekanie i prażenie rud, walcowanie, wytapianie, rozlewanie i odlewanie metali lub ich stopów, naprawa pieców hutniczych, obsługa pieców do termicznej obsługi cieplnej, w hutach szkła i przetwórniach szkła - obsługa pieców do wytapiania i odprężania, naprawa pieców szklarskich, formowanie szkła oraz wszelkie prace na pomostach czynnych pieców do wytapiania szkła, prace przy wypalaniu dolomitu i wapna, gotowanie asfaltu i prace z gorącym asfaltem, bezpośrednia obsługa pieców piekarniczych, prace przy przygotowaniu karmelu w kociołkach.

12) Prace w temperaturze powietrza niższej niż 14 °C, a także przy wilgotności względnej wyższej niż 65 %, w tym w szczególności: prace w chłodniach, przechowalniach produktów żywnościowych, zamrażalniach, w stałym kontakcie z wodą, solanką i innymi płynami, przy robotach ziemnych w mokrym gruncie - osuszanie i nawadnianie, a także prace w warunkach narażających na stałe przemakanie odzieży, powodujące naruszenie bilansu cieplnego u młodych pracowników.

13) Prace w środowisku o dużych wahaniach parametrów mikroklimatu, szczególnie przy występowaniu nagłych zmian temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15 °C, przy braku możliwości stosowania co najmniej 15-minutowej adaptacji w pomieszczeniach o temperaturze pośredniej.

14) Prace w warunkach podwyższonego ciśnienia, w tym w szczególności:

a) w komorach wysokich ciśnień lub w innych urządzeniach hiperbarycznych nawodnych albo naziemnych,

b) w urządzeniach komunikacji lotniczej,

c) prace nurków i płetwonurków,

d) prace w kesonach.

15) Prace w warunkach obniżonego ciśnienia, w tym w szczególności w komorach niskich ciśnień lub w innych urządzeniach hipobarycznych nawodnych lub naziemnych.

Na podstawie art. 176 Kodeksu pracy

5. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. (Dz. U. z dnia 27 września 1996 r.)

§ 1. Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet

II. Prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym

Dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią:

1) prace w warunkach, w których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest większy od 1,5,

2) prace w warunkach, w których wskaźnik PMV (przewidywana ocena średnia), określany zgodnie z Polską Normą, jest mniejszy od -1,5,

3) prace w środowisku, w którym występują nagłe zmiany temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15oC.

VI. Prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu

Dla kobiet w ciąży lub karmiących piersią - prace nurków oraz wszystkie prace w warunkach podwyższonego lub obniżonego ciśnienia

7. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. (Dz. U. 96.60.279 z dnia 30 maja 1996 r.)

Na podstawie art. 232 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1. Pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:

1) posiłki wydawane ze względów profilaktycznych, zwane dalej "posiłkami", w formie jednego dania gorącego, z zastrzeżeniem § 2 ust. 2,

2) napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

§ 4. 1. Pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:

1) w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25^oC,

2) w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000,

3) przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10^oC lub powyżej 25^oC,

4) przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,

5) na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28^oC.

2. Pracodawca zapewnia pracownikom napoje w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników, odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy, a w przypadku określonym w ust. 1 pkt 1 - napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy.

Oprócz dostarczania odpowiedniej ilości energii, zgromadzonej w pożywieniu, dla sprawnego przebiegu procesu pracy konieczne jest zapewnienie pracownikom napojów. Przyjmuje się, że zapotrzebowanie na płyny celem utrzymania naturalnej gospodarki wodnej wynosi 35 g na 1 kg wagi ciała w ciągu doby, czyli 2 do 2,5 litra dziennie27. Przyjmowanie płynów jest regulowane przez uczucie pragnienia, które zależy od zawartości soli we krwi. Podwyższenie zawartości soli we krwi nasila uczucie pragnienia, czyli jedzenie pożywienia zawierającego dużo soli pobudza pragnienie. Dla zdrowia i gotowości do pracy wart polecenia jest zwyczaj picia letnich lub gorących napojów (dotyczy to również prac w wysokich temperaturach i w

czasie gorącej pory roku), ponieważ mniej obciążają one żołądek i szybciej docierają do krwi, gdzie mogą rozpocząć swoje dobroczynne działanie. Zimne napoje, podobnie jak zimne posiłki powodują bowiem kurczenie się naczyń krwionośnych w żołądku i gorsze wydzielanie soków trawiennych. Wskutek tego trawienie ulega zwolnieniu, a u osób wrażliwych przebiega nawet z trudem. To wszystko przyczynia się do obniżenia zdolności termogenezy organizmu

człowieka. Dlatego też posiłki zasadnicze lub regenerujące nie powinny składać się wyłącznie z zimnych napojów i zimnego pożywienia.

8. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy(Dz.U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650, zm.: Dz.U. z 2007 r., Nr 49, poz. 330, Dz.U. z 2008 r.

Rozdział 3 Ogrzewanie i wentylacja

§ 30. [Zapewnienie odpowiedniej temperatury] W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 °C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18 °C (291 K).

§ 31. [Zabezpieczenia cieplne] Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji oraz przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz.

§ 32. [Zapewnienie wymiany powietrza] 1. W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna być zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były przekraczane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tych substancji.

3. Wymagania dotyczące parametrów powietrza w pomieszczeniach pracy określają odrębne przepisy i Polskie Normy.

§ 33. [Stosowanie nawiewnej wentylacji miejscowej] W pomieszczeniach pracy, w których następuje wydzielanie się ciepła przez promieniowanie w ilości przekraczającej na stanowiskach pracy

2 500	kJ * godz.
		m2

 

należy stosować nawiewną wentylację miejscową. Parametry nawiewanego powietrza powinny spełniać wymagania dla mikroklimatu gorącego, określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

§ 35. [Klimatyzacja i wentylacja] 1. Powietrze doprowadzane do pomieszczeń pracy z zewnątrz przy zastosowaniu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia.

2. Klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej.

3. Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.

§ 36. [Ustalenie maksymalnej temperatury nawiewanego powietrza] 1. Maksymalna temperatura nawiewanego powietrza nie powinna przekraczać 70 °C (343 K) przy nawiewie powietrza na wysokości nie mniejszej niż 3,5 m od poziomu podłogi stanowiska pracy i 45 °C (318 K) - w pozostałych przypadkach.

2. W pomieszczeniach pracy, w których występują łatwo palne lub niebezpieczne pod względem wybuchowym pyły, gazy lub pary, maksymalna temperatura nawiewanego powietrza powinna być zgodna z przepisami w sprawie ochrony przeciwpożarowej.

§ 37. [Konserwacja urządzeń klimatyzacyjnych] 1. W przypadku zastosowania systemu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej należy zapewnić:

1) odpowiednią konserwację urządzeń i instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w celu niedopuszczenia do awarii;

2) stosowanie środków mających na celu ograniczenie natężenia i rozprzestrzeniania się hałasu i drgań powodowanych pracą urządzeń klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.

2. Jeżeli w związku z wydzielaniem się w procesie pracy substancji szkodliwych dla zdrowia awaria wentylacji może zagrażać zdrowiu pracowników, należy zastosować system kontrolny sygnalizujący stan zagrożenia.

§ 38. [Recyrkulacja powietrza] 1. Przy stosowaniu w pomieszczeniach pracy wentylacji mechanicznej z recyrkulacją powietrza ilość powietrza świeżego nie powinna być mniejsza niż 10 % ogólnej ilości wymienianego powietrza.

2. W powietrzu wprowadzanym do pomieszczeń pracy przy stosowaniu recyrkulacji zanieczyszczenie czynnikami szkodliwymi dla zdrowia nie powinno przekraczać poziomu, przy którym suma stosunków stężeń poszczególnych substancji do odpowiadających im wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń przekracza 0,3.

3. Recyrkulacja powietrza nie powinna być stosowana w pomieszczeniach pracy, w których występują szkodliwe czynniki biologiczne, czynniki chemiczne stwarzające zagrożenia określone w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych, materiały wydzielające nieprzyjemne lub uciążliwe zapachy albo możliwe jest nagłe zwiększenie stężenia niebezpiecznych substancji chemicznych, a także w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

§ 98. [Awaryjna wentylacja wyciągowa] W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mogą wydzielać się substancje toksyczne lub bardzo toksyczne albo substancje stwarzające zagrożenie wybuchem, pracodawca zapewnia awaryjną wentylację wyciągową uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń - zapewniającą wymianę powietrza dostosowaną do przeznaczenia pomieszczeń zgodnie z odrębnymi przepisami i Polskimi Normami.

Rozdział 2 Organizacja stanowisk pracy

§ 45. [Stanowiska pracy] 1. Stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym wymiary wolnej (niezajętej przez urządzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii.

3. Stanowiska pracy, na których wykonywane prace powodują występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy zatrudnieni na innych stanowiskach nie byli narażeni na te czynniki.

4. Stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed zagrożeniami związanymi w szczególności:

1) z warunkami atmosferycznymi, w tym opadami, niską lub wysoką temperaturą, silnym wiatrem i spadającymi przedmiotami;

W razie niebezpieczeństwa powinno być możliwe szybkie opuszczenie stanowisk pracy przez pracowników lub, w razie potrzeby, udzielenie im szybkiej pomocy.

Rozdział 6 Prace szczególnie niebezpieczne

A. Przepisy ogólne

§ 80. [Prace szczególnie niebezpieczne] 1. Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się prace, o których mowa w niniejszym rozdziale, oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.

2. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy

C. Prace w zbiornikach, kanałach, we wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych

§ 87. [Prace w zbiorniku] 1. Prace w zbiorniku mogą być podjęte i prowadzone, z zastrzeżeniem ust. 2, po spełnieniu następujących wymagań:

4) znajdujące się we wnętrzu zbiornika grzejniki, urządzenia ruchome i inne mogące stworzyć zagrożenie należy odłączyć od źródeł zasilania;

6) bezpośrednio przed przystąpieniem do pracy wewnątrz zbiornika powietrze w zbiorniku należy zbadać na zawartość tlenu oraz gazów i par substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne;

7) temperatura powietrza w zbiorniku nie powinna się różnić od temperatury otoczenia o więcej niż 5°C (5 K);

8) zapewnienie niezbędnych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

2. Wymagania określone w ust. 1 pkt 1 nie dotyczą przygotowania kanału do wykonywania w nim pracy, a pkt 3 - kanału i studzienki kanalizacyjnej. Przed wykonywaniem prac w kanale lub studzience należy przewietrzyć dany odcinek kanału, pozostawiając otwarte włazy, oraz wyłączyć ten odcinek kanalizacyjny, a jeżeli to nie jest możliwe - maksymalnie ograniczyć spływ ścieków.

4. Niestosowanie ochron układu oddechowego jest dopuszczalne wyłącznie w warunkach, gdy zawartość tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18 % oraz gdy w powietrzu tym nie występują substancje szkodliwe dla zdrowia w stężeniu przekraczającym najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ani nie istnieje niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania pracownika w zbiorniku.

§ 90. [Obowiązek otwarcia włazów] 1. W czasie przebywania pracowników wewnątrz zbiornika wszystkie włazy powinny być otwarte, a jeżeli nie jest to wystarczające do utrzymania wymaganych parametrów powietrza w zbiorniku - należy w tym czasie stosować stały nadmuch powietrza.

Dział V Pomieszczenia i urządzenia higieniczno- sanitarne oraz zaopatrzenie pracowników w napoje i środki higieny osobistej

§ 111. [Pomieszczenia i urządzenia higienicznosanitarne] 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana.

2. Wymagania dla pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych określa załącznik nr 3 do rozporządzenia. ( szatnie i umywalnie)

§ 112. [Woda pitna] Pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody, inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowe zasady zaopatrzenia w napoje pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych określają odrębne przepisy.

§ 113. [Miejsca czerpania wody pitnej] 1. Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy.

2. Zbiorniki, przewody i miejsca czerpania wody powinny być zabezpieczone przed zanieczyszczeniem lub zakażeniem. Czerpanie wody ze zbiorników powinno odbywać się wyłącznie z zaworów czerpalnych.

3. Miejsca czerpania wody nienadającej się do picia powinny być oznakowane zgodnie z Polską Normą.

9. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnejz dnia 28 maja 1996 r.

w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.(Dz. U 96.62.288 z dnia 1 czerwca 1996 r.)

Na podstawie art. 225 § 2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Ustala się rodzaje prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji, ze względu na możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.

2. Wykaz prac, o których mowa w ust. 1, określa załącznik do rozporządzenia.

1. Prace wykonywane wewnątrz zbiorników, kotłów, silosów i urządzeń technologicznych, w tym prace w zbiornikach otwartych, które nie pozwalają na bezpośredni kontakt wizualny co najmniej z jednym pracownikiem.

2. Prace w pomieszczeniach, w których występują gazy lub pary trujące, żrące albo duszące, przy których wykonywaniu wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej.

3. Prace związane z:

- montażem i demontażem studzienek, stacji pomp wodnych przy głębokościach większych od 2 m,

- odmulaniem i pogłębianiem cieków i zbiorników wodnych,

- budową i pogłębianiem studni kopanych przy głębokościach większych od 2 m.

4. Prace w pomieszczeniach sekcyjnych zakładów utylizacji.

5. Prace na czynnych gazociągach i przemysłowych instalacjach gazowych.

6. Prace przy obsłudze autoklawów przemysłowych.

7. Prace na stanowiskach organizowanych w magazynach substancji trujących i żrących.

8. Prace przy usuwaniu skażeń chemicznych.

9. Prace związane z transportowaniem i stosowaniem materiałów wybuchowych.

10. Prace przy usuwaniu skutków wypadków i awarii radiacyjnych.

11. Prace związane z transportem i przeładunkiem materiałów promieniotwórczych, wymagające nadzoru dozymetrycznego.

12. Prace w sterowniach i przy kanałach reaktorów jądrowych oraz w sterowniach i bunkrach akceleratorów.

13. Prace związane z obsługą studzienek i zbiorników ścieków radioaktywnych.

14. Prace badawcze z użyciem urządzeń plazmowych do syntezy termojądrowej.

15. Prace związane z konserwacją, montażem i naprawą dźwigów, suwnic, żurawi wieżowych i samojezdnych, układnic magazynowych i schodów ruchomych.

16. Prace spawalnicze, cięcie gazowe i elektryczne oraz inne prace wymagające posługiwania się otwartym źródłem ognia w pomieszczeniach zamkniętych albo w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem.

17. Prace przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się całkowicie lub częściowo pod napięciem, z wyjątkiem prac polegających na wymianie w obwodach o napięciu do 1 kV bezpieczników i żarówek (świetlówek).

18. Prace wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem.

19. Prace przy wyłączonym spod napięcia torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli drugi tor linii pozostaje pod napięciem.

20. Prace przy wyłączonych spod napięcia elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się z liniami znajdującymi się pod napięciem.

21. Prace przy wykonywaniu prób i pomiarów w zakładach energetycznych oraz innych zakładach przy urządzeniach elektroenergetycznych, z wyłączeniem prac stale wykonywanych przez wyznaczonych pracowników w ustalonych miejscach pracy (laboratoria, stacje prób).

22. Prace przy budowie i eksploatacji napowietrznych linii elektroenergetycznych:

- w terenie trudno dostępnym lub zalesionym, wymagającym ścinania drzew,

- przy wymianie słupów i przewodów na słupach.

23. Prace przy budowie i eksploatacji napowietrznych linii telekomunikacyjnych wykonywanych:

- na skrzyżowaniach z liniami energetycznymi, kolejowymi oraz w bezpośrednim sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych (dróg, rzek, mostów, wiaduktów) i gazociągów,

- w terenie trudno dostępnym lub zalesionym, wymagającym ścinania drzew,

- przy wymianie słupów i przewodów na słupach.

24. Prace przy eksploatacji linii kablowych ze zdalnym zasilaniem oraz przy urządzeniach zdalnego zasilania.

25. Prace w studniach kablowych, w pomieszczeniach z nimi połączonych i dołkach monterskich.

26. Prace na obiektach radiokomunikacyjnych w terenie górskim trudno dostępnym.

27. Prace konserwacyjne przy nadajnikach radiowych i telewizyjnych oraz prace wykonywane na polach antenowych.

28. Prace w telekomunikacji przy nie obsługiwanych stacjach wzmacniakowych i komorach kablowych.

29. Prace wykonywane na wysokości powyżej 2 m w przypadkach, w których wymagane jest zastosowanie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości.

30. Prace w wykopach i wyrobiskach o głębokości większej od 2 m.

31. Prace ziemne wykonywane metodą bezodkrywkową.

32. Prace geodezyjno-melioracyjne na terenach bagiennych.

33. Prace w kesonach i prace nurków.

34. Prace malarzy, konserwatorów okrętowych, wykonywane poza burtą statku lub z zewnętrznego rusztowania wiszącego oraz prace na masztach.

35. Prace na statkach w: zbiornikach wodnych, paliwowych, balastowych, kolektorach, przelotniach, zasobnikach powietrza silników spalinowych, zenzach, koferdamach, tunelach przystępkowych, karterach silników i komorach łańcuchowych.

36. Prace związane z otwieraniem i zamykaniem luków ładowni na statkach.

37. Prace na otwartych pokładach statków w warunkach sztormowych oraz na stanowiskach manewrowych, cumowniczych na dziobie i rufie.

38. Prace na statkach przy przeładunkach i manipulacjach materiałów niebezpiecznych.

39. Prace na statkach wykonywane na wysokości powyżej 5 m na nie umocowanych w sposób stały drabinkach.

40. Prace kontrolerów fitosanitarnych na statku lub barce.

41. Prace przy oznakowywaniu i remoncie dróg na odcinkach nie zamkniętych dla ruchu.

42. Prace maszynistów kolejowych zatrudnionych na:

- lokomotywach elektrycznych nie wyposażonych w dwa aktywne systemy zabezpieczeń, tj. czuwak aktywny i system samoczynnego hamowania pociągu,

- pojazdach trakcyjnych, poruszających się z szybkością powyżej 130 km/h,

- lokomotywach prowadzących pociągi w ruchu towarowym po liniach, na których miarodajne pochylenie na obsługiwanym odcinku jest większe niż 15 promili na długości 1000 m.

43. Prace operatorów sprężarek chłodniczych, prace przy napełnianiu instalacji amoniakiem oraz prace wykonywane w komorach chłodniczych, gdy drzwi do tych komór otwierane są tylko z zewnątrz.

44. Prace przy ogłuszaniu zwierząt w zakładach przemysłu mięsnego.

45. Prace związane z obsługą i zabiegami weterynaryjnymi zwierząt dużych w stacjach hodowli i unasienniania.

46. Prace związane z dokarmianiem ryb z łódki.

47. Prace związane ze stosowaniem:

- środków ochrony roślin podczas zabiegu fumigacji,

- środków ochrony roślin w uprawach pod osłonami i w pomieszczeniach zamkniętych.

48. Prace związane ze świadczeniem usług w zakresie stosowania preparatów ochrony roślin w formie płynnej, zaliczanych do pierwszej kategorii toksyczności.

49. Prace przy pozyskiwaniu drewna w lesie.

50. Prace związane z ratownictwem górskim.

10. Ustawy z dnia 07 lipca 1994r Prawo budowlane ( tekst jednolity) Dz.U.2006.156.1118

Rozdział 6 Utrzymanie obiektów budowlanych

Art. 61. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2.

Art. 62. 1. Obiekty powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę(… ) kontroli stanu technicznego przewodów kominowych:

(…)6. Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, powinny przeprowadzać:

   1)  osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim - w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych;

   2)  osoby posiadające uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalności - w odniesieniu do przewodów kominowych, o których mowa w pkt 1, oraz do kominów przemysłowych, kominów wolno stojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciąg kominowy jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych.

11. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. (Dz. U. 98.148.973 z dnia 10 grudnia 1998 r.)

§ 5. 1. Pracodawca jest obowiązany do przeprowadzania na stanowiskach pracy, wyposażonych w monitory ekranowe, oceny warunków pracy w aspekcie:

załącznika dotyczącego minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe

11. 1. Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy z monitorami ekranowymi nie powinna być mniejsza niż 40%.

Warunki klimatyczne panujące na stanowisku komputerowym mają bezpośredni wpływ na dobre samopoczucie oraz wydajność pracowników. Zalecany zakres temperatury powietrza wynosi 20-22 stopnie Celsjusza. Pomieszczenia te powinny być wyposażone w urządzenia klimatyzacyjne. Montując żaluzje lub zasłony w oknach można uniknąć nadmiernego nagrzewania się urządzeń ciepłem słonecznym. Względna wilgotność powietrza w pomieszczeniach powinna wynosić 50-65%. Im wyższa temperatura tym niższa powinna być wilgotność, tak by w pomieszczeniu nie zrobiło się parno. Wilgotność powietrza powyżej 50% zapobiega także wytwarzaniu się nadmiernego natężenia pola elektrostatycznego

w pobliżu komputera.

12. Rozporządzenie rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r.
    w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach. (Dz. U. Nr 132, poz. 1115) Akt zostaje uchylony z dniem 2009-07-02 ze zm. Dz. U. 2008 nr 116 poz. 740

Choroba zawodowa jest następstwem narażenia na działanie czynników

szkodliwych dla zdrowia albo skutkiem wykonywania pracy w warunkach

nadmiernych przeciążeń fizycznych

Do chorób zawodowych wywołanych pracą w warunkach uciążliwych należą choroby:

1. wywołane pracą w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu atmosferycznym

2. ostry zespół przegrzania i jego następstwa.

Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego: 
1)choroba dekompresyjna ( 5 lat -o kres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego)
2)urazy ciśnieniowe 3 dni
3)następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod zwiększonym ciśnieniem3 dni
Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia: 
1)udar cieplny albo jego następstwa1 rok
2)wyczerpanie cieplne albo jego następstwa1 rok
3)odmroziny1 rok

13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy ( Dz. U. 1996 nr 69 poz. 332 z późniejszymi zmianami)

§ 1. 1. Rozporządzenie określa:

2) częstotliwość wykonywania badań okresowych,

Czynnik szkodliwy lub uciążliwy

Mikroklimat gorący-

badania okresowe lekarskie :

wstępne :

- ogólne, pomocnicze - EKG

okresowe :

- ogólne, pomocnicze -EKG

- częstotliwość badań co 3 lata; powyżej 45 roku życia - co 2 lata ogólne EKG

- narządy (układy) krytyczne - układ krążenia

- badania profilaktyczne osób zatrudnionych w klimacie tropikalnym są uregulowane odrębnymi przepisami

Mikroklimat zimny

wstępne

- ogólne;

w zależności od wskazań

- dermatologiczne

w zależności od wskazań - EKG

okresowe :

- ogólne;

w zależności od wskazań - dermatologiczne

w zależności od wskazań - EKG

- częstotliwość badań co 3 lata ogólne;

-dermatologiczne w zależności od wskazań - EKG skóra;

- narządy (układy) krytyczne obwodowy układ naczyniowy

- należy rozważyć możliwość wykonywania pracy w warunkach mikroklimatu zimnego u osób ze stanami zapalnymi w układzie ruchu i układzie oddechowym oraz z chorobą niedokrwienną serca

Zwiększone lub obniżone ciśnienie atmosferyczne

wstępne

- ogólne; otolaryngologiczne; neurologiczne; stomatologiczne EKG

okresowe

- ogólne; otolaryngologiczne; neurologiczne; stomatologiczne, EKG

- częstotliwość badań co 3 lata ogólne; otolaryngologiczne; neurologiczne , EKG

- narządy (układy) krytyczne - układ krążenia; ośrodkowy układ nerwowy; narząd słuchu

Badania profilaktyczne nurków i personelu latającego są uregulowane odrębnymi przepisami

Pracownicy mogą odczuwać dyskomfort cieplny podczas pracy, jak również dyskomfort zimny muszą być świadomi zagrożeń i ryzyka związanego z tymi uciążliwościami, aby uniknąć zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa. Na szczęście istnieje szereg skutecznych strategii zapobiegawczych, które powinny stanowić integralną część systemu zarządzania firmą przez pracodawcę.

Bibliografia:

1. Bogdan Rączkowski „BHP w praktyce” ODDK Gdańsk 2006r

2. Małgorzata Wróblewska „Ergonomia” - skrypt dla studentów

3. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy - http://osha.europa.eu maj 2009r

4. Wojtowicz R., Zarys ergonomii technicznej, PWN, Warszawa 1978,

5. Grandjean E., Fizjologia pracy. Zarys ergonomii, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1971

6. Uzarczyk A., Zabiegała W., Charakterystyka czynników szkodliwych i niebezpiecznychw środowisku pracy: mikroklimat, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998,

7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy(Dz.U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650, zm.: Dz.U. z 2007 r., Nr 49, poz. 330, Dz.U. z 2008 r.

8. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
   Dziennik Ustaw z dnia 18 grudnia 2002 r. Nr 217 poz. 1833
   zmiany- Dz. U. z 2005 r. Nr 212, poz. 1769

9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 28 kwietnia 2005 r.)

10. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r Kodeks Pracy Dziennik Ustaw Rok 1998 Nr 21 poz. 94 z późniejszymi zmianami

11. Ustawa z dnia 07 lipca 1994r Prawo budowlane ( tekst jednolity) Dz.U.2006.156.1118

12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. (Dz. U. 96.60.279 z dnia 30 maja 1996 r.)

13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996r w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (DZ. U. nr 69, poz. 332, ze zm.),

14. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. (Dz. U. 98.148.973 z dnia 10 grudnia 1998 r.)

15. Rozporządzenie rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r.
    w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach. (Dz. U. Nr 132, poz. 1115) Akt zostaje uchylony z dniem 2009-07-02 ze zm. Dz. U. 2008 nr 116 poz. 740

16. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy ( Dz. U. 1996 nr 69 poz. 332 z późniejszymi zmianami)

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2008 r. sygn. akt P 23/07.

26

---