To ogół norm, środków organizacyjnych i technicznych mających na celu stworzenie człowiekowi takich warunków pracy, w których pracownik może osiągnąć wysoką wydajność pracy bez narażania się na wypadki i choroby związane z zatrudnieniem oraz nadmierne obciążenia fizyczne i psychiczne.	POJĘCIE BHP
To nieujęte w przepisach, obowiązujące pracodawców i pracowników, normy, które w danej sytuacji są niezbędne dla zabezpieczenia zdrowia i życia. Postępowanie wg zasad BHP jest obowiązkiem prawnym. Zasady te mogą wynikać z przesłanek naukowych, technicznych, a także z doświadczenia życiowego i zawodowego. Zasady muszą być stosowane szczególnie tam, gdzie nie ma szczegółowych przepisów.	ZASADY BHP
To przepisy Kodeksu Pracy i innych ustaw oraz aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracodawców i pracowników, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statusów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.	PRAWO PRACY
To podstawowy akt prawny określający prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Dział X zawiera normy prawne określające podstawowe obowiązki w zakresie BHP.	KODEKS PRACY
Odpowiedzialność za stan BHP ponosi pracodawca, który w szczególności jest zobowiązany: Organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne ich warunki; Zapewnić przestrzeganie w zakładzie przepisów oraz zasad BHP; Wydawać polecenia usuwania uchybień w zakresie BHP oraz kontrolować wykonywanie tych poleceń; Zapewniać wykonywanie decyzji, nakazów i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy; Zapewniać wykonywanie poleceń społecznego inspektora pracy.	OBOWIĄZKI PRACODAWCY
Kierownicy komórek organizacyjnych są zobowiązani w szczególności: Organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami BHP; Organizować, przygotować i prowadzić pracę, uwzględniając zabezpieczenia pracowników przed wypadkami; Dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń i wyposażenia technicznego; Egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad BHP.	OBOWIĄZKI OSÓB KIERUJĄCYCH PRACOWNIKAMI

Przestrzeganie zasad i przepisów jest obowiązkiem pracownika. Musi: Znać przepisy i zasady BHP; Brać udział w szkoleniach i instruktażach BHP Wykonywać pracę zgodnie z zasadami i przepisami, stosować się do wskazań lekarskich; Dbać o stan pomieszczeń, urządzeń Stosować odzież i obuwie robocze. Zawiadamiać przełożonego o zauważonym wypadku lub zagrożeniu dla życia.	OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW
W razie gdy warunki do pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia albo gdy wykonywana przez niego praca grozi niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo niewykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Jeśli powstrzymanie się od pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się od miejsca pracy, zawiadamiając przełożonego. Za czas niewykonywania pracy z przyczyn wymienionych pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.	PRAWA PRACOWNIKA
upomnienie nagana kara pieniężna Stosowanie kary: do 2 tygodni od przyjęcia wiadomości o naruszeniu przepisów, do 3 miesięcy od naruszenia przepisów. Złożenie sprzeciwu odnośnie kary do 7 dni od zawiadomienia o wymierzeniu kary. O uwzględnieniu lub odrzuceniu decyduje dyrektor z organizacją związkową. Nie odrzucenie sprzeciwu w ciągu 14dni od daty wniesienia jest jego uwzględnieniem.	ODPOWIEDZIALNOŚĆ PORZĄDKOWA

Poważniejsze naruszenia przepisów BHP zwłaszcza, gdy stały się one przyczynami wypadków ciężkich, stanowią przestępstwo, które podlega określonym sankcjom karnym. Rodzaj i wymiar sankcji karnych zależą od skutków przestępczego działania lub zaniechania. Jeśli osoba odpowiedzialna za BHP nie wypełnia wynikających stąd obowiązków i przez to naraża pracowników na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia – podlega karze pozbawienia wolności do 3lat.	ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA
Pracownik, który wskutek nieprzestrzegania przepisów lub zasad BHP ze swojej winy wyrządził szkodę w mieniu placówki ponosi odpowiedzialność materialną: Do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeśli szkoda została wyrządzona nieumyślnie, W pełnej wysokości szkody, jeśli wyrządził ją umyślnie.	ODPOWIEDZIALNOŚĆ MATERIALNA
Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników, musi mieć służbę bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca, który nie ma obowiązku posiadania służby bhp, jest zobowiązany do wykonywania zadań tej służby – może to robić osobiście, poprzez powierzanie tych zadań pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy lub poprzez zlecenie tych zadań specjalistom spoza zakładu pracy.	SŁUŻBA BHP

Do zadań służby BHP należy: Przeprowadzanie kontroli warunków nauki i pracy oraz przestrzegania zasad BHP; Bieżące informowanie dyrektora placówki stwierdzonych zagrożeń oraz wnioskowanie o ich usunięcie; Udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków pracowników; Szkolenie wstępne nowo przyjętych pracowników; Doradztwo w sprawie ustalenie zasad i przepisów BHP; Analiza stanu BHP w placówce.	SŁUŻBA BHP W PLACÓWKACH OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZYCH
Odpowiedzialni za stan BHP albo kierując pracownikami, nie przestrzega przepisów lub zasad BHP, podlega karze grzywny do 5 000zł, przy czym: Inspektor pracy – w drodze mandatu karnego do 5 000zł, Sąd do 30 000zł.	ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKROCZENIA PZRECIWKO PRAWOM PRACOWNIKA
Jest służbą specjalną, mającą na celu zapewnienie przez pracodawców bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych, określonych w przepisach prawa pracy. SIP jest organem związkowego nadzoru nad warunkami pracy i reprezentuje interesy wszystkich pracowników. Dyrektor placówki jest zobowiązany do zapewnienia warunków umożliwiających wykonywanie obowiązków przez SIP i podnosi koszty jego działalności.	SPOŁECZNA INSPEKCJA PRACY

Do zadań służby BHP należy: Przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania zasad BHP; Występowanie do kierowników komórek organizacyjnych z zaleceniami usunięcia zagrożeń; Występowanie do pracodawcy o stosowanie kar porządkowych dla pracowników za zaniedbanie obowiązków BHP Występowanie do pracodawcy o nagradzanie pracowników wyróżniających się na rzecz poprawy warunków BHP Niezwłoczne odsunięcie pracownika od pracy wzbronionej.	SŁUŻBA BHP W ZAKŁADACH
Odpowiedzialni za stan BHP albo kierując pracownikami, nie przestrzega przepisów lub zasad BHP, podlega karze grzywny do 5 000zł, przy czym: Inspektor pracy – w drodze mandatu karnego do 5 000zł, Sąd do 30 000zł.	ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKROCZENIA PZRECIWKO PRAWOM PRACOWNIKA
Nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem przez placówki oświatowo-wychowawcze przepisów BHP sprawuje szereg organów: Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Straż Pożarna.	ORGANY NADZORU I KONTROLI WARUNKÓW PRACY

Upoważniona jest m.in. do: Kontroli zakładu w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy oraz stanu BHP; Wydawania dyrektorowi placówki decyzji nakazowych; Orzekania w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Nakaz inspektora pracy może być wydany w formie ustnej, i albo nakazu na piśmie. Od nakazu na piśmie służy odwołanie do okręgowego inspektora pracy w ciągu 14dni od doręczenia. Obwiniony lub jego obrońca ma prawo zaskarżyć orzeczenie inspektora pracy do sądu rejonowego.	PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY
Sprawuje nadzór i kontrolę przestrzegania przepisów i wymogów higieny środowiska pracy, w celu zapobiegania chorobom zawodowym. Inspektorzy PIS mają prawo do: Wstępu i przeprowadzenia kontroli zakładu; Wydania decyzji usunięcia uchybień z zakresu wymagań higieniczno-sanitarnych; Unieruchomienia placówki, gdy nie spełnia wymagań higieniczno-sanitarnych, powoduje zagrożenie życia lub zdrowia; Nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.	PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA
Dyrektor placówki nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwskazań do pracy. Osoba przyjmowana do pracy podlega wstępnym badaniom lekarskim. Wszyscy podlegają następnie okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w godzinach pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Badania profilaktyczne: wstępne, okresowe i kontrolne – przeprowadzane są na koszt placówki.	PROFILAKTYCZNE BADANIA LEKARSKIE

Wykonują lekarze medycyny pracy. Orzeczenie lekarskie, po przeprowadzonym badaniu, jest wydawane niezależnie od zaświadczenia wydanego po odbyciu przez pracownika badań profilaktycznych.	BADANIA LEKARSKIE DO CELÓW SANITARNO-EPIDEMILOGICZNYCH
Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której nie posiada wymaganych kwalifikacji lub umiejętności. Dyrektor placówki zobowiązany jest: Przed dopuszczeniem do pracy zapewnić przeszkolenie w zakresie BHP; Zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami BHP dot. wykonywanych przez nich prac praz zajęć; Wydawać szczegółowe informacje dot. bezpieczeństwa i higieny nauki i pracy. Przyjęcie do wiadomości przepisów BHP powinno być potwierdzone na piśmie. Rodzaje szkoleń: wstępne, okresowe.	SZKOLENIA W ZAKRESIE BHP
Powinien zapoznać pracownika z podstawowymi przepisami bhp zawartymi w kodeksie pracy, układzie zbiorowym pracy i regulaminie pracy oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy. Instruktaż ten prowadzi pracownik służby bhp albo dyrektor placówki lub pracownik wyznaczony przez dyrektora placówki, posiadający odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie.	INSTRUKTAŻ OGÓLNY

Ma za zadanie zapoznać pracownika z bezpiecznymi zasadami wykonywania pracy oraz prowadzenia zajęć. Instruktaż ten przeprowadza przełożony pracownika. Odbycie przez pracownika instruktażu ogólnego i instruktażu stanowiskowego powinno być potwierdzone przez niego na piśmie oraz odnotowane w aktach osobowych pracownika.	INSTRUKTAŻ STANOWISKOWY
Celem jego jest aktualizacja i ugruntowanie wiadomości i umiejętności pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, nabytych w czasie szkolenia wstępnego oraz zaznajomienie pracowników z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie. Częstotliwość szkoleń okresowych ustala pracodawca na podstawie odpowiednich przepisów.	SZKOLENIE OKRESOWE
Dyrektor placówki jest zobowiązany zapewnić pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w polskich normach, jeśli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu luz znacznemu zabrudzeniu, a także ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwo. Rodzaje odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie jest niezbędne oraz przewidywane okresy ich użytkowania ustala dyrektor placówki w porozumieniu z organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników. Odzież i obuwie robocze stanowią własność placówki.	ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ ORAZ ODZIEŻ I OBUWIE ROBOCZE

Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności albo poleceń osób, którym pracownik podlegał z tytułu zatrudnienia; Podczas lub w związku z wykonywaniem czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; W czasie pozostawienia pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.	WYPADKI PRZY PRACY I CHOROBY ZAWODOWE
Wypadek zbiorowy – to taki wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia ulegały, co najmniej dwie osoby. Wypadek ciężki – oznacza wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie utrata wzroku, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała, albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Wypadek śmiertelny – wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć na miejscu lub w okresie 6miesięcy.	WYPADEK ZBIOROWY WYPADEK CIĘŻKI WYPADEK ŚMIERTELNY
Pracownik: Udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu; Zawiadomić swojego przełożonego; Zabezpieczyć miejsce wypadku; Zawiadomić służbę bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca: Udzielić poszkodowanemu wszechstronnej pomocy, w razie wypadku śmiertelnego – rodzinie poszkodowanego; Zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu ustalenia przyczyn i okoliczności; Niezwłocznie zawiadomić o każdym śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy inspektora pracy oraz prokuratora.	POSTĘPOWANIE W RAZIE WYPADKU

Okoliczności i przyczyny wypadków bada zespól powypadkowy, który niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku jest zobowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn: Dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego urządzeń, zbadać warunki wykonywania pracy; Przesłuchanie poszkodowanego; Przesłuchanie świadków wypadku; Zasięgnąć opinii lekarza lub innych specjalistów. Ustalenie przyczyn wypadku, któremu uległ pracownik na terenie innego pracodawcy przeprowadza macierzysty zakład pracy z udziałem przedstawiciela zakładu, na którego terenie zdarzył się wypadek.	USTALENIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKU
Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza – nie później niż w ciągu 14dni od dnia zawiadomienia od wypadku – protokół. Jeśli w toku ustalania przyczyn wypadku wystąpią uzasadnione przeszkody lub trudności, które uniemożliwiają sporządzenie protokołu powypadkowego w terminie 14dni, w treści protokołu należy podać przyczyny opóźnienia. Zespół powypadkowy jest zobowiązany z przedstawieniem protokołu poszkodowanemu przed zatwierdzeniem go. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag. Dyrektor placówki zatwierdza protokół w terminie 5dni od jego sporządzenia. Protokół ten przetrzymuje się przez 10lat.	USTALENIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKU
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się zdarzenie, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, uznane za wypadek na zasadach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z FUS. Za wypadki w drodze do pracy i z pracy nie przysługują świadczenia ubezpieczenia wypadkowego. Wynika to z faktu, że wspomniane zdarzenia nie są związane z warunkami występującymi w miejscu wykonywania pracy, od których zależy wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe. Przysługujący natomiast zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.	WYPADKI W DRODZE DO PRACY I Z PRACY

Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych. Każdy przypadek choroby zawodowej należy zgłosić państwowemu inspektorowi sanitarnemu i inspektorowi pracy. Do zgłoszenia choroby zobowiązany jest też zakład zdrowia, który ją stwierdził. Pracodawca ma obowiązek prowadzenia rejestru zachorowań na choroby zawodowe. Decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaje państwowy powiatowy inspektor sanitarny.	CHOROBY ZAWODOWE
Zasiłek chorobowy Świadczenie rehabilitacyjne Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego przysługują w wysokości 100% podstawy wymiaru. Zasiłek wyrównawczy Jednorazowe odszkodowanie Renta z tytułu niezdolności do pracy Renta szkoleniowa Renta rodzinna Dodatek do renty rodzinnej Dodatek pielęgnacyjny Pokrycie kosztów z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych Odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem rzeczy osobistych, z wyjątkiem uszkodzenia pojazdów oraz pieniędzy.	ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKÓW I CHORÓB ZAWODOWYCH
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują: Jeśli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez pracownika zasad i przepisów bhp, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Jeśli będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się do wypadku.	BRAK PRAWA DO ŚWIADCZEŃ