Jak to ze lnem było - scenariusz

Narrator

Był raz król taki, co miał wielkie królestwo, wszelkiego bogactwa pełne, tylko, że w nim złota nie było.

Pola tam były wielkie, sady śliczne, po lasach zwierzyny huk, w ziemi żelaza dość, na powietrzu ptactwo takie, że co jedno odleci to drugie przyleci, bydła, koni, owiec stada nieprzeliczone, po rzekach ryby i małe i duże, kwiecia po łąkach mnóstwo. Ot..., wszelkiej rozkoszy moc wielka! Ale król niczym się nie cieszył, tylko ciągle markotny był, że złota nie ma w jego państwie.

Król

-Cóż mi po tym zbożu, albo po lasach i rybach w rzece, i po tych stadach, kiedy ja to muszę het wywozić do moich sąsiadów za złoto, bo go u mnie nie ma.

Żeby tu u mnie złoto było, cały mój lud by się wzbogacił.

Narrator

Lud jego biedny skórami się odziewał i koszuli na grzbiecie nie miał.

Wyszedł raz król na drogę i chodzi w zamyśleniu wielkim, a drogą kupcy jadą.

(Pokłonili się pięknie i pytają)

Kupcy

-Z dalekich stron jedziemy, zamorskie cuda wieziemy, czy trzeba Waszej Królewskiej Mości jakiego towaru pięknego?

Król      (Głową kręci, towary ogląda)

-Na nic mi wasze towary, bo  mi tylko jednej rzeczy potrzeba.

Kupcy
-Może  zaradzimy, mów panie czym radość sprawić ci możemy.

Król

-Potrzeba mi złota, żeby u mnie w ziemi było, żebym je dobywać mógł i cały mój lud, co koszuli na grzbiecie nie ma, wzbogacił.

Kupcy  (Zmartwieni)

-Chyba twej woli panie spełnić nie możemy.

Narrator
-A był między nimi staruszek jeden, jako ten gołąb siwiutki i bardzo mądry, a widząc frasunek swych towarzyszy i króla wystąpił naprzód i rzekł.

Staruszek-Królu, panie! Mam- ci ja takie siemię w mieszku, co jak je wiosną posieje w polu, to złoto ci z niego się urodzi!

(Wyjmuje worek i przed królem rozwiązuje)

Król       (Drapie się po głowie, dziwi)
-Że też takie ziarno na świecie jest, co z niego złoto wyrasta
(Daje staruszkowi sygnet i idzie do zamku z workiem)

Dworzanin      (Trąbi, aby zwołać lud.)
-Jutro sam król będzie w polu takie ziarno siał, co z niego wyrośnie złoto.

NarratorKto żyw w królestwie na pole spieszy, jak też ono ziarno wygląda- każdy chce zobaczyć.

(Król z dworzanami przychodzi, skarbnik królewski mieszek z ziarnem niesie.
Król koronę z głowy zdejmuje, worek bierze i ziarno cudowne rzuca w ziemię)

NarratorMinął dzionek, minął drugi, król z okna w owo pole pogląda, czy złoto nie rośnie- ale nic.
Aż jednego dnia uderzył ciepły deszczyk i słonko po nim przygrzało   

                           (Deszczyk z niebieskich wstążek oraz duże słońce na kiju)

Patrzy król, a tu na caluśkim polu, coś z ziemi na wierzch wychodzi.

Król
-Oho!- Nie zazna teraz mój naród biedy, jak mi się to złoto urodzi. Pole nie takie zasieję na przyszłą wiosnę, ale 10 razy większe.

Dworzanin-Nie patrz królu choć z tydzień w pole, aż ono złoto zażółknieje, żeby twe oczy uciechę miały.

Narrator                 (Król i dworzanin po polu chodzą)
Przeszedł tydzień. Patrzy król, a tu zamiast złota żółtego na caluśkim polu...

Dworzanin-Panie, toż to śliczna zieloność, jakoby murawa.

Król-Myślałem, że od razu żółte złoto róść będzie, a tu zieleń taka.

NarratorCzekał tydzień, czekał dwa, powyrastały łodyżki równiutkie jedna przy drugiej, jak to wojsko wielkie. Już się i pączki pozwijały, już i ku kwitnieniu się ma. A co kto przejdzie, to się dziwuje.

(Dworzanie kręcą głowami i szepcą między sobą)

Dworzanin I-Dziwne to złoto, jakoby takie zwyczajne zielsko.

Dworzanin II-Nic to! Pewno się w kwitnieniu ono złoto okaże złotym kwiatem.

NarratorPatrzy król jednego ranka, a tu pole jak długie i szerokie niebieszczy się jak niebo nad ziemią.

( Zdziwiony król, wąsy szarpie)

Król-A cóż to znowu- kwiatuszek koło kwiatuszka, aż się w oczach modro od tego robi, jakby w wodę patrzał.

NarratorCały dzień król po komnatach chodził, wieczerzy jeść nie mógł i markotny spać się układł. A rankiem...

Król           (Zrywa się i krzyczy)
-O, ja głupi! Wszakże to nie kwiat, lecz nasienie będzie samo złoto!
Trzeba lato całe przeczekać.

Dworzanin        (Trąbi na trąbce)
-Król wszystkich na ucztę zaprasza.

Narrator Przeszło lato, z kwiatuszków główeczki okrągłe porosły.

Król-Już w nich pewno złoto jest, tylko patrzeć, jak się to posypie.
(Rozgniata jedną)
-Cóż u licha, toż to, takie samo siemię, jak to, którem siał.
Tegom się nie spodziewał, ooo..., nie ujdzie to kupcowi.

Dworzanin-Król kazał zielsko z pola wyrwać i kijami zbić, i do wody cisnąć.            (Dwóch pachołków wypełnia rozkaz króla)

NarratorKról znów smutny zaczął bywać

(Król jedzie brzegiem rzeki)

Król-         A co to spod kamieni sterczy?

Pachołek-Królu panie! Toć to ono zielsko, co miało złoto rodzić i z pola wyrwane zostało.

Król-Jeszcze mi na oczach będzie to podłe zielsko leżeć? Mój wstyd przypominać?!
Weź mi je i wynieś precz, żebym go więcej nie spotkał.

(Dwóch pachołków odrzuca kamienie, łodygi z wody wyjmują i pod las niosą)
Dworzanin-Król taki smutny, co spojrzy na biedny naród, to omal łzami się nie zalewa.

Dworzanin-A może gości sprosić- i wielkie polowanie wyprawić.

(Król i dworzanie jadą na koniach, ale pod lasem król spostrzega zielsko i gniewem się zapala. Zawraca konia.)

Król-Hej tam! Zabrać mi to przeklęte zielsko i otłuc kijami, żeby aż z niego paździerze poszły.

(Dwóch ludzi okłada kijami zielsko, a łodygi rozrzuca).

NarratorLeżały one łodygi, słońce je paliło, wiatr je plątał. A kupca szukali, tylko znaleźć nie mogli.
Aż tu wybrał się król ze swoim dworem w drogę.

(Zaplątał się koń króla w zielsko, król spada na ziemię)

Rycerze-Czy nic  ci się panie nie stało?

Król-Czy to paskudne zielsko, o śmierć mnie przyprawi. Precz z nim!
Obić je do 3 skóry, a potem spalić- natychmiast!

(Słudzy kijami łodygi obijają, zapaloną głownię pod włókna mają podłożyć)

Dworzanin-Królu panie! Znaleźliśmy tego kupca, któregoś szukać kazał.

(Król czoło zmarszczył i srogo spojrzał na staruszka przyprowadzonego przed jego oblicze przez 2 strażników)

Staruszek-Kazałeś mnie królu szukać jak złoczyńcę, po całym królestwie, a otom jest. Sam szedłem do ciebie, dowiedziawszy się, że mnie potrzebujesz, a u bram twego miasta straż mnie pojmała.

Król-Do ciemnicy cię wtrącę, boś mnie, króla i pana oszukał, a siemię owo, z którego złoto miało się urodzić, wydało tylko zielsko nikczemne, ku spaleniu zdatne! Patrz! Oto cała kupa tego twojego złota.

(Król bierze się pod boki)

Staruszek-Królu, panie! Kiedy taka wola twoja niech mnie do ciemnicy wiodą, ale tych łodyg, nie każ ogniem palić, tylko ze mną w loch wrzucić daj!

Król-Zezwalam.
Rózia            (Niesie koszyk z żywnością- czeka, aż starzec się posili i przy kołowrotku siada)
-Posilcie się ojczulku.
Staruszek-Róziu, dziecko jedyne, naskub włókienek z zielska onego i zacznij prząść.

Rózia-Równiutka niteczka się snuje, toż  włókno to jako i jedwab się przędzie.

Staruszek-Idź teraz do domu i tak jak z jedwabiu tkasz, tak i tę przędze utkaj.

NarratorRózia usłuchała staruszka. Na warsztacie z owej przędzy płótno zrobiła.

Urzędnik królewski-Żyjesz jeszcze starcze?
-Proś, o jaką chcesz łaskę, bo dziś królewska córka za mąż idzie

Staruszek-Chciałbym królewnie podarunek weselny dać, przed króla chcę być posłany.

(Strażnik prowadzi go do króla)

Król-Z czym przychodzisz?

Staruszek-Z podarunkiem dla królewny (Rozwija ślicznie utkane płótno)

Królewna-Cóż to takiego jest?

Staruszek-Królu! Toć jest owo złoto, które z owego siemienia, com ci je dał, wyróść miało.

NarratorLen to był, ubogiego narodu bogactwo.

Dworzanin I-Kazałeś go królu topić!

Staruszek-Dobrześ uczynił, jego łodyżki w wodzie muszą odmięknąć.

Dworzanin II-Kazałeś go z wody precz cisnąć!

Staruszek -Dobrześ uczynił, bo go trzeba suszyć.

Dworzanin III-Po namoknięciu kazałeś go kijami z paździerzy obić!

Staruszek-I toś dobrze uczynił, bo len do trzeciej skóry obić trzeba, żeby do włókien się dostać.

Dworzanin IV-Kazałeś go panie do lochu wrzucić!

Staruszek-I toś dobrze uczynił, bo mnie dobra Rózia żywiła, którą nauczyłem jak się włókna lniane przędzie i na płótno tka.
A toś tylko źle uczynił, żeś to wszystko robił w gniewie.
Odpuszczam ci z serca moją krzywdę, a tobie królewno dar ten składam.

Królewna-Niech od tej pory po wsiach len sieją, i tak go z miłością sprawiają, aby z niego przędza była, a z przędzy płótno na koszule dla wszystkich, co jest więcej niż złoto, bo jest poratowaniem ubóstwa i niedostatku.

Narrator-Skończył stary, a król słuchał jeszcze i aż ze wstydu się mienił, że tak niesłusznie ukrzywdził człowieka.

(Wstał, uścisnął staruszka i rzekł)

Król-Dziękuję ci ojcze! Złota chciałem, a tyś mi lepszą rzecz dał, bo w złocie możni tylko chodzą, a w tym lnie cały lud mój ubogi chodzić będzie.

NarratorI zaraz dał krajać koszule z płótna onego i biedakom rozdzielać, z czego wielka radość była w całym kraju.