1. Wymien kolejno odcinki ukladu pokarmowego.

jama ustna

gardlo

przelyk

roladek

12-stnica

j.cienkie

j.grube

2 . w jamie ustnej nastepje.

Rozdrobienie, miarzdzenie, ocena pokarmu, wstepne trawienie węglowodanów prostych.

1. Funkcja przewodu pokarowego

- dostarczenie pokarmu, trawienie i pozyskanie energii do funkcjonowania organizmu, wydalenie niestrawionych resztek pokarmu.

Położenie narządów

W zależności od tego, w jakim stopniu narządy wewnętrzne są pokryte przez otrzewną, mówimy o różnym położeniu albo stosunku do otrzewnej. Jedne narządy są pokryte otrzewną ze wszystkich stron, inne tylko częściowo, a do niektórych otrzewna przylega tylko z jednej strony.

O pierwszych mówimy że są położone wewnątrzotrzewnowo. Należą tu: żołądek, jelito cienkie, część górna dwunastnicy, wątroba, jelito ślepe, wyrostek robaczkowy, okrężnica poprzeczna, esica, górna część odbytnicy i macica.

Do drugiej grupy należą narządy pierwotnie położone wewnątrzotrzewnowo; w trakcie rozwoju osobniczego znalazły się wtórnie w położeniu częściowo pozaotrzewnowym, które nazywamy położeniem śródotrzewnowym; należą tu: pęcherz moczowy, środkowa część odbytnicy, okrężnica wstępująca i zstępująca.

Wreszcie położenie pozaotrzewnowe mają nerki, nadnercza, trzustka i część zstępująca wraz z częścią dolną dwunastnicy.

Porównanie wybranych witamin [edytuj]

R*	Nazwa wit.	Źródła pokarmowe	Rola w organizmie	Awitaminoza	Hiperwitaminoza
T ł u s z c z e	A (retinol)	Jaja, wątroba, mleko, masło, ser, jagody, szpinak, tran, produkty mleczne, tłuste mięso oraz, jako prowitamina: karoten, marchew, pomidory, sałata, groszek zielony i owoce dzikiej róży	Odpowiada za prawidłowe widzenie, zmniejsza rogowacenie naskórka, poprawia koloryt skóry, chroni skórę przed promieniami UV, zwiększa zawartość kolagenu w skórze właściwej. Dzieci z niedoborem witaminy A rosną nieprawidłowo.	Ślepota zmierzchowa („kurza ślepota”), zmiany skórne	Wady wrodzone u dzieci matek z hiperwitaminozą w czasie ciąży, zmniejszone uwapnienie kości mogące doprowadzić do osteoporozy, powiększenie wątroby, bóle stawów, ból głowy.
	D (kalcyferol)	Tran, wątroba, masło, jaja, mleko, mięso. Prawidłowy poziom: 20–60 ng/ml (50–150 nM/l), hiperwitaminoza: powyżej 150 ng/ml, hipowitaminoza: 8–20 ng/ml, awitaminoza: poniżej 8 ng/ml	Wchłanianie wapnia, metabolizm tkanki kostnej	Krzywica u dzieci, osteoporoza u dorosłych	Demineralizacja , nudności i wymioty, brak apetytu, zaparcia, osłabienie i łatwe męczenie się, nadmierne pragnienie, wzmożone oddawanie moczu, świąd skóry, bóle głowy, opóźnienie umysłowe
	E (tokoferol)	Migdały, margaryna, jaja, orzechy włoskie i ziemne, kiełki pszenicy, mąka pełnoziarnista, mleko, brukselka i inne zielonolistne warzywa, owoce dzikiej róży, orzechy laskowe, kwiaty lipy, algi, oleje roślinne (sojowy, kukurydziany, słonecznikowy). Zapotrzebowanie: 8–13 mg na dobę	Główny antyoksydant chroniący komórki przed utleniaczami, chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem, leczenie męskiej bezpłodności, zaburzeń mięśniowych i zaburzeń wytrysku, miażdżycy oraz chorób serca	Rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych	Zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia. Nadmiar w czasie ciąży może być szkodliwy dla płodu
	K (fitochinon)	Brokuły, rzepa, szpinak, sałata, kapusta właściwa, lucerna, morszczyn, awokado, brzoskwinie, ziemniaki, jaja, jogurt, ser, wątroba, olej sojowy i szafranowy, tran	Krzepnięcie krwi	Krwawienia – tzw. skazy krwotoczne, słaba krzepliwość krwi, łatwość powstawania krwotoków wewnętrznych i zewnętrznych, problemy z gojeniem się ran, trudności w mineralizacji kości, zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów, zapalenie jelita, biegunki	Rozpad krwinek czerwonych, niedokrwistość, nadmierne wydzielanie potu, uczucie gorąca, wydłużenie czasu krzepnięcia krwi, u niemowląt – żółtaczkę i uszkodzenia tkanki mózgowej
W o d a	Grupa witamin B	B1 (tiamina)	Mięso, wątroba, jaja, drożdże, owoce strączkowe, chleb razowy, mleko. Zapotrzebowanie: ok. 1,6 mg na dobę	Prawidłowy stan tkanki nerwowej, metabolizm cukrów i lipidów. Rozkładana przez alkohol	Niedobór może być wywołany spożywaniem alkoholu. Objawy niedoboru: Zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego. Awitaminoza: choroba beri-beri, zapalenie wielonerwowe
		B2 (ryboflawina)	Jaja, wątroba, ser chudy, migdały, grzyby, dziczyzna, zielone części warzyw, łosoś, pstrąg, makrela, pieczywo pełnoziarniste, małże, fasola, groch, soja, mleko, jogurt, kefir, maślanka, drożdże i orzechy włoskie. Zapotrzebowanie: ok. 1,5 mg na dobę	Przemiana białek i węglowodanów, bierze udział w biochemicznych przemianach w siatkówce	Zmiany skórne (łojotok, zajady, zmiany w obrębie rogówki, światłowstręt, pogorszenie ostrości wzroku, łzawienie, opóźnienie wzrostu, wypadanie włosów, kłopoty z koncentracją, zawroty głowy, bezsenność, zaburzenia oddechowe, wadliwe działanie układu nerwowego i błon śluzowych, dystrofia mięśni
		B3, PP (niacyna)	Wątroba, chude mięso, serca, drób, ryby, fasola, groch, drożdże piwne, masło orzechowe, odtłuszczone mleko, ser, soja, orzechy, suszone brzoskwinie, pełne ziarno, migdały, grzyby. Stosowanie leków przeciwpadaczkowych, nadmierne spożywanie cukru, słodyczy lub napojów słodzonych prowadzi do utraty niacyny	Utlenianie biologiczne, uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków, reguluje poziom cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne, oddziałuje korzystnie na system nerwowy i stan psychiczny, poprawia ukrwienie skóry i kondycję włosów	Osłabienie, bezsenność, bóle głowy, trudności z pamięcią, zaburzenia w działaniu układu nerwowego (agresja, niepokój, depresje, nadmierna aktywność), choroby skórne, pelagra, wrażliwość skóry na światło słoneczne
		B6 (pirydoksyna)	wątroba, mięso, drób, makrela, jaja, mleko, drożdże, warzywa (kapusta, groszek zielony, kalafior, marchew, szpinak, ziemniaki, fasola), zboża (kiełki pszenicy), soja, orzeszki ziemne, orzechy włoskie, pestki dyni, banany, awokado. Zapotrzebowanie: dorośli – ok. 2 mg na dobę. Maksymalna bezpieczna dawka dzienna: dorośli – 100 mg	Przemiany aminokwasów, procesy krwiotwórcze, prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, zwiększa odporność organizmu, łagodzi skutki uboczne leków, wspomaga leczenie nerek, zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych, pomaga zwalczać ból i zesztywnienia nadgarstka i dłoni, łagodzi objawy tzw. napięcia przedmiesiączkowego (depresji, drażliwości, bolesności piersi, bólów głowy), wspomaga leczenie łojotokowego zapalenia skóry, wypadania włosów, zapalenia warg i języka	Zmiany w szpiku kostnym, nieprawidłowości w układzie nerwowym (drgawki), depresja, apatia, bezsenność, ogólne pogorszenie samopoczucia, obniżenie sprawności procesów myślowych, zapalenia nerwów, zmniejszona odporność na infekcje, stany zapalne skóry, niedokrwistość, kamica nerkowa, zmęczenie, nudności, odruchy wymiotne, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśnia sercowego, zwiększenie ryzyka powstawania nowotworów, u dzieci – opóźnienia umysłowe, nieprawidłowości w budowie kości oraz objawy padaczkowe, drażliwość
		B7, H (biotyna)	Wątroba, orzechy włoskie i ziemne, mąka sojowa, żółtka jaj, kraby, migdały, sardynki, grzyby, ryż brązowy (naturalny), mąka pełnoziarnista, szpinak, marchew, pomidory. Zapotrzebowanie: ok. 200 µg na dobę.	Uczestniczy w syntezie aminokwasów, cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, wspomaganiu funkcji tarczycy, uczestniczy w przemianie dwutlenku węgla, wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry i włosów, uczestniczy z witaminą K w syntezie protrombiny (odpowiedzialnej za krzepliwość krwi).	Zmiany skórne (wysypki, stany zapalne), wypadanie włosów, podwyższony poziom cholesterolu, zmiany zapalne jelit. Biotyna może być syntetyzowana przez florę bakteryjną, więc do jej niedoboru dochodzi bardzo rzadko, zwykle pod wpływem innych czynników niż niedobór pokarmowy (np. szerokospektralna antybiotykoterapia)
		B12 (cyjanokobalamina)	Mleko, produkty pochodzenia zwierzęcego: wątroba, nerki i serce, chude mięso, ryby, skorupiaki, sery, jaja. Zapotrzebowanie: dorośli – ok. 1–2 μg na dobę	Procesy krwiotwórcze	Niedokrwistość
		B11, B9, M (kwas foliowy)	Zielone warzywa liściaste, rośliny strączkowe, ziarna zbóż, pomidory, soja, buraki, orzechy, słonecznik, drożdże piwne, wątroba, żółtko jajka, banany, pomarańcze, awokado. Kobietom w ciąży i pozostałym, w wieku rozrodczym zaleca się suplementację w dawce 0,4 mg	Jest niezbędna do syntezy kwasów nukleinowych. Odpowiada za prawidłowy rozwój płodu.	Niedobór: zahamowanie wzrostu i odbudowy komórek w organizmie, mała ilość czerwonych ciałek we krwi, wady cewy nerwowej u płodu
	C (kwas askorbinowy)	Ziemniaki, kapusta kiszona, owoce dzikiej róży, czarne jagody, maliny, jeżyny, owoce cytrusowe, papryka, brukselka, kapusta, cebula, szpinak, brokuły, kalarepa, jabłka, soja, pomidory, karczochy. Zapotrzebowanie: ok. 60 mg na dobę	Prawidłowy stan tkanki łącznej, poprawia odporność i przyspiesza okres gojenia ran	Gnilec (szkorbut)	Nietoksyczna, zaburzenia w układzie pokarmowym i nerwowym, wysypka skórna, u osób mających problemy z nerkami może przyspieszać tworzenie się kamieni nerkowych. Uzależnia^[potrzebne źródło]. Nadmiar w czasie ciąży może być szkodliwy dla płodu