12.1 Co to jest emocja?

1. Damasio - emocje jako zachowania obserwowalne i oddzielenie ich od uczuć (przeżyć prywatnych). Emocje zakładają istnienie świadomości:

   1. Jesteśmy śpiączce -> jesteśmy nieświadomi -> nie odczuwamy emocji

   2. Napady absencyjne - rodzaj padaczki - wpadanie na kilkadziesiąt sekund w stan patrzenia pusto przed siebie, pozbawiony celu ruch - potem odzyskanie świadomości - brak świadomości i brak emocji

2. Podejmowanie decyzji pod wpływem emocji.

   1. Badanie: dylematy moralne (tramwaj, łódka), [Dylemat spersonalizowany - aktywność w zakręcie obręczy i kątowym]; podprogowe bodźce awersyjne + szok elektryczny - rozpoznawanie na podstawie emocji (przyspieszenie bicia serca...). Osoby które dokładnie wyczuwają zmiany autonomiczne, mają "czucie trzewne", które jest wskazówką o niebezpieczeństwach, których nie da się świadomie zidentyfikować.

   2. Uszkodzenia kory przedczołowej (brzuszno-przyśrodkowej) - braki w odczuwaniu emocji, słaba ekspresja emocjonalna. Podejmowanie złych decyzji - spowodowane niemożnością przewidywania nieprzyjemnych konsekwencji. Uszkodzenie ciała migdałowatego - trudności w przetwarzaniu informacji emocjonalnej.

   3. 3 składniki emocji:

      • rozpoznanie i ocena bodźców emocjonalnych

      • reakcja na bodziec (reakcje endokrynne, autonomiczne i behawioralne)

      • świadome uczucie

   4. Behawioralne oznaki emocji względnie stałe przez całe życie

   5. Paul Ekman - behawioralne oznaki emocji kulturowo niezależne: szczęście, zdziwienie, gniew, wstręt, strach, smutek, pogarda

   6. Stany emocjonalne aktywują obie części układu autonomicznego - "fight or flight" albo magazynowanie energii

3. TEORIA JAMESA-LANGEGO

   1. bodziec --> pobudzenie autonomiczne, działanie- reakcja odruchowa --> spostrzeżenie działanie i pobudzenia --> emocja

   2. Sprzężenie zwrotne z obwodu nie jest konieczne, ponieważ mózg reaguje odmiennie na bodźce przyjemne i nieprzyjemne w czasie krótszym niż 1/4 sek, osoby pozbawione reagowania autonomicznego (hipotonia ortostatyczna) lub mięśniowego (syndrom zatrzaśnięcia - uszkodzenie brzusznej części pnia mózgu) mówią o odczuwaniu niektórych emocji (osłabionych). Informacje zwrotne z obwodu są wystarczające do rozpoznania rozbawienia lub skrajnego lęku (zespół lęku napadowego - skrajnie silne pobudzenie i jego interpretacja jako lęk; dodatkowa kopia fragmentu chromosomu 15), ale różnice fizjologiczne między umiarkowanymi emocjami są zbyt małe, żeby je wykorzystać przy rozpoznawaniu emocji.

   3. Cokolwiek wywołuje uśmiech, uznawane jest za przyjemne lub zabawne (interpretacja).

4. TEORIA CANNONA-BARDA

   1. bodziec --> aktywacja międzymózgowia --> pobudzenie autonomiczne, doznanie emocji, działanie - reakcja odruchowa

   2. UKŁAD LIMBICZNY (Paul Broci)

   3. Układ limbiczny - rejon przodomózgowia sąsiadujący z pniem mózgu - bardzo istotny dla emocji.

   4. Obrazowanie PET: aktywność przy emocjach w zakręcie obręczy (napięcie i złość), podwzgórzu, części kory somatosensorycznej i w śródmózgowiu

   5. Obrzydzenie - kora wyspy (pierwszorzędowa kora smakowa)

   6. Prawa półkula - silniej reaguje na bodźce emocjonalne, szczególnie negatywne; ważna w interpretacji emocji. Inaktywna prawa półkula - pamięć faktów, ale nie emocji

5. TEORIA PAPEZA

   1. Krąg limbiczny: podwzgórze --> ciała suteczkowate --> jądro przednie grzbietowe --> wzgórza --> zakręt obręczy --> reszta kory --> hipokamp --> sklepienie --> podwzgórze

   2. Papez uważał że za ekspresje emocji jest odpowiedzialne podwzgórze (za Bardem), ale za świadome odczucie emocji odpowiedzialna jest kora

   3. Rola amygdali i dolnego zakrętu skroniowego – SYNDROM KLÜVERA – BUCY'EGO: (zniszczenie CM)

   4. brak afektu, reagowania strachem na bodźce awersyjne, uległość, obojętność przy wyborze jedzenia, próba jedzenia wszystkiego, ogromny wzrost aktywności seksualnej, przy braku zróżnicowania obiektu, tendencja do reagowania na każdy bodziec wzrokowy, tendencja do badania wszystkich przedmiotów ustami, agnozja wzrokowa

6. TEORIA McLEANA

   1. McLean dokonał klasyfikacji struktur mózgowych w oparciu o przesłanki ewolucyjne. Jako pierwszy uwzględnił ciało migdałowate w modelu emocji

   2. mózg gadzi - reptilian (pień mózgu + móżdżek)

   3. mózg dawny (układ limbiczny) - paleomammalian (zakręt obręczy, hipokamp, przegroda, amygdala, podwzgórze, jądra przednie wzgórza, nakrywka, kora wyspowa)

   4. mózg nowy - neomammalian (kora nowa)

   5. Bodziec --> Ciało kolankowate przyśrodkowe --> pierwszorzędowa kora słuchowa --> drugorzędowa kora słuchowa --> polimodalne pole kojarzeniowe --> węchomózgowie --> hipokamp --> subiculum

7. BADANIA JOSEPHA LeDOUX

   1. U szczurów uszkodzenie amygdali prowadzi do:

      • zaniku strachu przed naturalnymi wrogami

      • niemożności uwarunkowania awersyjnego

   2. Tylna część podwzgórza - aktywacja ukł. współczulnego (tachykardia, reakcja elektrodermalna, rozszerzenie źrenic)

   3. Jądro grzbietowe nerwu błędnego - aktywacja ukł. przywspółczulnego (bradykardia, parcie na pęcherz moczowy, defekacja)

   4. Jądro grzbietowo-boczne nakrywki i Jądra podstawne Maynerta - reakcja wzbudzenia, desynchronizacja EEG

   5. Układ siatkowaty mostu (AL, BL, BM, ACe) - facylitacja odruchów, reakcja wzdrygnięcia (większy u osób spiętych i z PTSD)

   6. Substancja szara okołoprzewodowa - reakcja zastygania; wysyłanie impulsów do mostu - wzmaganie odruchu wzdrygnięcia - kontrola przez ciało migdałowate; CCK wzmaga ten odruch; połączenia podwzgórza z CM - zwiększona aktywność AUN