USTAWAprezentacja

USTAWA

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

ochronie przyrody

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 2.

  1. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody:

  1. Celem ochrony przyrody jest:

Art. 3.

  1. Cele ochrony przyrody są realizowane przez:

Rozdział 2

Formy ochrony przyrody

Art. 6.

  1. Formami ochrony przyrody są:

  1. W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być wyznaczane przygraniczne obszary cenne pod względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony.

Art. 8.

Art. 8b.

  1. Do zadań parków narodowych należy w szczególności:

Art. 8c.

1. Organem parku narodowego jest dyrektor parku narodowego.

4. Stanowisko dyrektora parku narodowego może zajmować osoba, która:

5. W celu przeprowadzenia naboru minister właściwy do spraw środowiska powołuje komisję konkursową (...)

Art. 8d.

Dyrektor parku narodowego kieruje działalnością parku narodowego i reprezentuje park narodowy na zewnątrz.

Art. 8e.

Dyrektor parku narodowego realizuje ustalenia planu ochrony lub zadań ochronnych, oraz wydaje zarządzenia dotyczące funkcjonowania parku narodowego, w tym określające sposoby udostępniania obszarów parku narodowego.

Art. 8g.

  1. Park narodowy prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów wydatki na finansowanie zadań określonych w ustawie, w tym zadań Służby Parku Narodowego, oraz kosztów działalności.

  2. Podstawą gospodarki finansowej parku narodowego jest roczny plan finansowy.

Art. 8h.

  1. Przychodami parku narodowego są:

.

  1. Przychodami parku narodowego mogą być:

Art. 9.

  1. Nadzór nad działalnością parków narodowych sprawuje minister właściwy do spraw środowisk (kontrola realizacji działań, projektów, planów finansowych itp)

  2. Minister właściwy do spraw środowiska sporządza roczne sprawozdania zbiorcze z działalności parków narodowych przygotowywane na podstawie sprawozdań z działalności poszczególnych parków narodowych, przedkładanych przez dyrek-torów parków narodowych.

Art. 10.

  1. Określenie i zmiana granic parku narodowego następuje w drodze rozporządze-nia Rady Ministrów, które określa jego obszar, przebieg granicy, otulinę i nieru-chomości Skarbu Państwa nieoddawane w użytkowanie wieczyste parkowi na-rodowemu. Rada Ministrów, wydając rozporządzenie, kieruje się rzeczywistym stanem wartości przyrodniczych obszaru (...)

  2. Za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary oraz za udostępnia-nie parku narodowego lub niektórych jego obszarów mogą być pobierane opłaty.

  3. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 3, ustala dyrektor parku narodowego.

Art. 13.

  1. Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska ro-ślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieo-żywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, nauko-wymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

  2. Na obszarach graniczących z rezerwatem przyrody może być wyznaczona otulina.

  3. Uznanie za rezerwat przyrody obszarów, o których mowa w ust. 1, następuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska, które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także sprawującego nadzór nad rezerwatem.

  4. Regionalny dyrek-tor ochrony środowiska, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządze-nia, (...) może zwiększyć obszar rezerwatu przyrody, zmienić cele ochrony, a w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych, dla których rezerwat został powołany – zmniejszyć obszar rezerwatu przyrody albo zlikwidować rezerwat przyrody.

Art. 15.

  1. W parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody zabrania się:

Art. 16.

Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrod-nicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.

Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina.

Art. 18.

  1. Dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych spo-rządza się i realizuje plan ochrony.

  2. Plan ochrony, o którym mowa w ust. 1, ustanawia się w terminie 5 lat od dnia utworzenia parku narodowego, uznania obszaru za rezerwat przyrody albo utwo-rzenia parku krajobrazowego.

Art. 19.

Projekt planu ochrony sporządza dla:

1a.) Sporządzający projekt planu ochrony, o którym mowa w ust. 1, zapewnia możli-wość udziału społeczeństwa, w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie projektu.

  1. Projekt planu ochrony, o którym mowa w ust. 1, wymaga zaopiniowania przez właściwe miejscowo rady gmin.

Art. 20.

Plan ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody oraz parku krajobrazo-wego sporządza się na okres 20 lat, z uwzględnieniem:

  1. Prace przy sporządzaniu planów ochrony, o których mowa w ust. 1, polegają na:

  1. Plan ochrony dla parku narodowego oraz rezerwatu przyrody zawiera:

  1. Plany ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazo-wego w części pokrywającej się z obszarem Natura 2000 powinny uwzględniać zakres planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, albo zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000.

Art. 23.

Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych

Art. 25.

1) Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:

  1. Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość obszarów i obiektów ob-jętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–4 i 6–9.

Art. 27.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska opracowuje projekt listy obszarów Na-tura 2000, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej.

Projekt, o którym mowa w ust. 1, wymaga zasięgnięcia opinii właściwych miej-scowo rad gmin. Niezłożenie opinii w terminie 30 dni od dnia otrzymania pro-jektu uznaje się za brak uwag.

Minister właściwy do spraw środowiska, po uzyskaniu zgody Rady Ministrów, przekazuje Komisji Europejskiej:

listę proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty;

szacunek dotyczący współfinansowania przez Wspólnotę ochrony obszarów wyznaczonych ze względu na typy siedlisk przyrodniczych oraz gatunki ro-ślin i zwierząt o znaczeniu priorytetowym;

listę obszarów specjalnej ochrony ptaków.

Art. 28.

Dla obszaru Natura 2000 sprawujący nadzór nad obszarem sporządza projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat; pierwszy projekt sporządza się w ter-minie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską jako obsza-ru mającego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjal-nej ochrony ptaków.

Sporządzający projekt planu zadań ochronnych, o którym mowa w ust. 1, za-pewnia możliwość udziału społeczeństwa, na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach od-działywania na środowisko, w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporzą-dzenie projektu.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska ustanawia, w drodze aktu prawa miej-scowego w formie zarządzenia, plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, kierując się koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000. Plan zadań ochronnych może być zmieniony, jeżeli wynika to z potrzeb ochrony tych siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt.

10. Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 zawiera:

wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków za-gospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodaro-wania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego woje-wództw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód we-wnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczą-ce eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla któ-rych ochrony wyznaczono obszar Natura 2000;

wskazanie terminu sporządzenia, w razie potrzeby, planu ochrony dla części lub całości obszaru.

Art. 29.

Projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części sporządza spra-wujący nadzór nad obszarem.

Plan ochrony dla obszaru Natura 2000 zawiera:

opis granic obszaru i mapę obszaru Natura 2000;

identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właści-wego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, oraz gatunków roślin i zwie-rząt i ich siedlisk będących przedmiotami ochrony;

określenie warunków utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochro-ny przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000, zachowania integralności obszaru Natura 2000 oraz spójności sieci obszarów Natura 2000, odnoszą-cych się w szczególności do:©Kancelaria Sejmu s. 36/106 2013-03-26

innych form ochrony przyrody, pokrywających się z obszarem Natura 2000,

zagospodarowania przestrzennego, w tym w szczególności terenów lo-kalizacji zabudowy możliwej bez szkody dla obszaru Natura 2000, in-frastruktury technicznej i komunikacyjnej, infrastruktury turystycznej i edukacyjnej, a także obszarów, które powinny być zalesione oraz ob-szarów wyłączonych z zalesiania,

zagospodarowania obszarów morskich,

gospodarowania wodami,

gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej,

śródlądowych wód powierzchniowych płynących, w których powinna być zachowana lub odtworzona możliwość wędrówki ryb i innych or-ganizmów wodnych;

wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków za-gospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodaro-wania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego woje-wództw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód we-wnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczą-ce eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla któ-rych wyznaczono obszar Natura 2000;

określenie działań ochronnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000, ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację;

wskaźniki właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk, będących przedmiotami ochrony;

określenie sposobów monitoringu realizacji zadań ochronnych oraz ich skutków;

określenie sposobów monitoringu stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk, będących przedmiotami ochrony.

Art. 30.

Plan ochrony ustanowiony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego położonego w granicach obszaru Natura 2000, uwzględniający zakres, o którym mowa w art. 29, staje się planem ochrony dla tej części obszaru Natura 2000.

Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa położonego w granicach obszaru Natura 2000, uwzględniający zakres, o którym mowa w art. 29, staje się planem ochro-ny dla tej części obszaru Natura 2000.

Art. 33.

Zabrania się, z zastrzeżeniem art. 34, podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności:

pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwie-rząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub

wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony ob-szar Natura 2000, lub

pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.

Projekty polityk, strategii, planów i programów oraz zmian do takich dokumen-tów a także planowane przedsięwzięcia, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Na-tura 2000 lub obszarów, o których mowa w ust. 2, lub nie wynikają z tej ochro-ny, wymagają przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na zasadach określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Art. 36.

Na obszarach Natura 2000, z zastrzeżeniem ust. 2, nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów służących bezpieczeń-stwu przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiec-ka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie oddziałuje znacząco nega-tywnie na cele ochrony obszaru Natura 2000.

Art. 38.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska składa do Komisji Europejskiej raporty i notyfikacje dotyczące obszarów Natura 2000 oraz występuje o opinie w sprawie tych obszarów.

Art. 40.

Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycz-nej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróż-niającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy ga-tunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich sa-moistnego, całkowitego rozpadu.

Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządze-nia, kryteria uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przy-rody, kierując się potrzebą ochrony drzew i krzewów ze względu na ich wiel-kość, wiek, pokrój i znaczenie historyczne, a odnośnie tworów przyrody nieo-żywionej – ze względu na ich znaczenie naukowe, estetyczne i krajobrazowe.

Art. 41.

Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.

Stanowiskami dokumentacyjnymi mogą być także miejsca występowania kopal-nych szczątków roślin lub zwierząt.

Art. 42.

Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów ma-jących znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowi-ska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skar-py, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych ga-tunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

Art. 43.

Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kul-turowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetycz-ne.

Art. 44.

Ustanowienie pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, użytku ekolo-gicznego lub zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w drodze uchwały rady gminy.

Uchwała rady gminy, o której mowa w ust. 1, określa nazwę danego obiektu lub obszaru, jego położenie, sprawującego nadzór, szczególne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony oraz zakazy właściwe dla te-go obiektu, obszaru lub jego części, wybrane spośród zakazów wymienionych w art. 45 ust. 1.

Art. 46.

Ochrona gatunkowa obejmuje okazy gatunków oraz siedliska i ostoje roślin, zwierząt i grzybów.

Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożo-nych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów mię-dzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.

W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunko-wą lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochrony.

Art. 47.

Rośliny, zwierzęta i grzyby gatunków zagrożonych wyginięciem w środowisku przyrodniczym podlegają ochronie ex situ w ogrodach zoologicznych, ogrodach botanicznych lub bankach genów.

Ochrona ex situ gatunków, o których mowa w ust. 1, powinna zmierzać do przywrócenia osobników tych gatunków do środowiska przyrodniczego.

Art. 48.

Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:

gatunki roślin:

objętych ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem gatunków wymagających ochrony czynnej,

objętych ochroną częściową,

objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposo-by ich pozyskiwania,

wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk,

właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków roślin zakazy wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 51 ust. 1 i 1a, oraz od-stępstwa od zakazów wybrane spośród odstępstw, o których mowa w art. 51 ust. 2,

sposoby ochrony gatunków, w tym wielkość stref ochrony

– kierując się potrzebą ochrony dziko występujących roślin, ich siedlisk, ostoi lub stanowisk oraz wymaganiami ekologicznymi, naukowymi i kulturowymi, a także biorąc pod uwagę obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa Unii Eu-ropejskiej.

Art. 49.

Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:

gatunki:

zwierząt objętych ochroną ścisłą, z wyszczególnieniem gatunków wy-magających ochrony czynnej,

zwierząt objętych ochroną częściową,

zwierząt objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposoby ich pozyskiwania,

(uchylona),

zwierząt wymagających ustalenia stref ochrony ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania,

właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków zwierząt zakazy wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 52 ust. 1 i 1a, oraz od-stępstwa od zakazów wybrane spośród odstępstw, o których mowa w art. 52 ust. 2,

sposoby ochrony gatunków, w tym wielkość stref ochrony

– kierując się potrzebą ochrony dziko występujących zwierząt, ich siedlisk, ostoi lub stanowisk oraz wymaganiami ekologicznymi, naukowymi i kulturo-wymi, a także biorąc pod uwagę obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa Unii Europejskiej.©Kancelaria Sejmu s. 45/106 2013-03-26

Art. 50.

Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:

gatunki grzybów:

objętych ochroną ścisłą,

objętych ochroną częściową,

objętych ochroną częściową, które mogą być pozyskiwane, oraz sposo-by ich pozyskiwania,

wymagających ustalenia stref ochrony ich ostoi lub stanowisk,

właściwe dla poszczególnych gatunków lub grup gatunków grzybów zakazy wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 51 ust. 1 i 1a, oraz od-stępstwa od zakazów wybrane spośród odstępstw, o których mowa w art. 51 ust. 2,

sposoby ochrony gatunków, w tym wielkość stref ochrony

– kierując się potrzebą ochrony dziko występujących grzybów, ich siedlisk, ostoi lub stanowisk oraz wymaganiami ekologicznymi, naukowymi i kulturo-wymi, a także biorąc pod uwagę obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa UE

Art. 54.

Chwytanie lub zabijanie dziko występujących zwierząt, o których mowa w art. 49 pkt 1 lit. a i b, nie może być wykonywane przy użyciu urządzeń, sposobów lub metod działających na dużą skalę lub niewybiórczo, mogących powodować©Kancelaria Sejmu s. 49/106 2013-03-26

lokalny zanik lub poważne zaburzenia populacji tych zwierząt, a w szczególno-ści przy użyciu:

oślepionych lub okaleczonych zwierząt jako wabików;

urządzeń odtwarzających nagrania głosów zwierząt;

urządzeń elektrycznych lub elektronicznych, mogących zabijać lub ogłu-szać;

sztucznych źródeł światła;

luster i innych urządzeń oślepiających;

urządzeń wizyjnych ułatwiających strzelanie w nocy, w tym powiększają-cych lub przetwarzających obraz oraz oświetlających cel;

materiałów wybuchowych;

sieci działających niewybiórczo;

pułapek działających niewybiórczo;

kusz;

trucizn lub przynęt zatrutych albo zawierających środki usypiające;

gazów i dymów stosowanych do wypłaszania;

automatycznej lub półautomatycznej broni z magazynkiem mieszczącym więcej niż 2 naboje;

statków powietrznych;

pojazdów silnikowych w ruchu;

sideł, lepów i haków;

łodzi prowadzonych z prędkością większą niż 5 kilometrów na godzinę.

Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, nie dotyczy połowu ryb dokonywanego przez wytwarzanie w wodzie pola elektrycznego charakterystycznego dla prądu stałego lub impulsowego.

Art. 55.

Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, sposoby obrączkowania ptaków, wzory obrączek oraz materiały, z jakich mogą być wykona-ne obrączki, kierując się potrzebą ochrony ptaków przed niekontrolowanym i niewła-ściwym obrączkowaniem.

Art. 57.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska opracowuje programy ochrony zagro-żonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt i grzybów.

Programy, o których mowa w ust. 1, zawierają:

opis sposobów prowadzenia działań ochronnych zmierzających do odbudo-wy populacji zagrożonych wyginięciem gatunków;

określenie czasu i miejsca wykonania działań ochronnych;

wskazanie odpowiedzialnego za wykonanie działań ochronnych;

informacje o kosztach i źródłach finansowania.

Art. 58.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska do dnia 31 marca każdego roku przeka-zuje Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska informację za rok po-przedni w sprawie przypadkowego schwytania lub zabicia zwierząt gatunków objętych ochroną ścisłą oraz wydry.

Każdy, kto przypadkowo schwytał lub zabił zwierzę gatunku objętego ochroną ścisłą lub wydrę, lub instytucja państwowa, która się o tym dowiedziała, niezwłocznie zawiadamia o tym właściwego regionalnego dyrektora ochrony śro-dowiska.

Art. 59.

Organy ochrony przyrody są obowiązane do inicjowania i wspierania badań nauko-wych w zakresie:

ochrony siedlisk przyrodniczych;

ochrony siedlisk roślin i siedlisk zwierząt objętych ochroną gatunkową;

ochrony zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia oraz ich siedlisk poło-żonych na trasach wędrówek, a także miejsc ich zimowania lub gniazdowa-nia;

ustalania zmienności liczebności populacji gatunków roślin i zwierząt;

opracowania i doskonalenia sposobów zapobiegania szkodom powodowa-nym przez zwierzęta objęte ochroną gatunkową;

opracowania i doskonalenia sposobów zapobiegania przypadkowemu chwy-taniu lub zabijaniu zwierząt objętych ochroną gatunkową.

określania wpływu niekorzystnych skutków zanieczyszczania chemicznego na liczebność populacji roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkową.

Art. 61.

Organem zarządzającym w rozumieniu rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w dro-dze regulacji handlu nimi jest minister właściwy do spraw środowiska, a orga-nem naukowym w rozumieniu tych przepisów jest Państwowa Rada Ochrony Przyrody.

Wywóz żywych roślin należących do gatunków objętych ochroną na podstawie przepisów, o których mowa w ust. 1, pochodzących z uprawy jest dozwolony na podstawie świadectw fitosanitarnych, na warunkach określonych w tych przepi-sach.

Do wniosku o wydanie zezwolenia na import żywych zwierząt lub jaj gatunków objętych ochroną na podstawie przepisów, o których mowa w ust. 1, dołącza się opinię lub orzeczenie lekarsko-weterynaryjne powiatowego lekarza weterynarii stwierdzające spełnienie przez importera warunków przetrzymywania tych ga-tunków, odpowiadających ich potrzebom biologicznym.

Do wniosku o wydanie zezwolenia lub świadectwa uprawniającego do eksportu okazów gatunków objętych ochroną na podstawie przepisów, o których mowa w ust. 1, dołącza się:

zezwolenie na pozyskiwanie ze środowiska okazów gatunków wymienio-nych we wniosku albo©Kancelaria Sejmu s. 57/106 2013-03-26

wypis z dokumentacji hodowlanej lub orzeczenie lekarsko-weterynaryjne powiatowego lekarza weterynarii potwierdzające urodzenie w hodowli oka-zów i ich przodków – w przypadku zwierząt, albo

oświadczenie wnioskodawcy o pochodzeniu okazów roślin z uprawy.

Zezwolenie lub świadectwo wymagane na podstawie przepisów, o których mowa w ust. 1, jest wydawane na wniosek, po zasięgnięciu opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody w przypadkach określonych przepisami prawa Unii Europej-skiej.

Opinię, o której mowa w ust. 5, Państwowa Rada Ochrony Przyrody wyraża w ciągu 14 dni od dnia wystąpienia o opinię.

Minister właściwy do spraw środowiska może odmówić wydania zezwolenia lub świadectwa, jeżeli importer, eksporter lub reeksporter, podany we wniosku o wydanie zezwolenia lub świadectwa, był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo związane z naruszeniem przepisów, o których mowa w ust. 1, w okresie 3 lat od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Minister właściwy do spraw środowiska cofa zezwolenie lub świadectwo jeżeli:

po jego wydaniu zostaną ujawnione okoliczności, o których mowa w ust. 7, uzasadniające odmowę wydania lub

zezwolenie lub świadectwo zostało użyte niezgodnie z warunkami w nim zawartymi.

Art. 63.

Minister właściwy do spraw środowiska prowadzi rejestr instytucji naukowych uprawnionych do przewożenia w celach naukowych przez granicę Unii Europej-skiej bez zezwolenia wydawanego na podstawie przepisów, o których mowa w art. 61 ust. 1, okazów zielnikowych lub okazów muzealnych zakonserwowa-nych, zasuszonych albo w inny sposób utrwalonych lub żywego materiału ro-ślinnego, w celu nieodpłatnej wymiany, użyczenia lub darowizny.

Art. 64.

Posiadacz żywych zwierząt gatunków wymienionych w załącznikach A i B roz-porządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi, zaliczonych do płazów, gadów, ptaków lub ssaków, a także prowadzący ich hodowlę, jest obo-wiązany do pisemnego zgłoszenia ich do rejestru.

Obowiązek zgłoszenia do rejestru, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy:

ogrodów zoologicznych

podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie handlu ży-wymi zwierzętami gatunków chronionych na podstawie przepisów, o któ-rych mowa w art. 61 ust. 1;

3) czasowego przetrzymywania zwierząt w celu leczenia i rehabilitacji.

Rozdział 3

Ogrody botaniczne, ogrody zoologiczne oraz ośrodki rehabilitacji zwierząt

Art. 65.

Ogrody botaniczne, ogrody zoologiczne oraz tereny przewidziane w miejsco-wym planie zagospodarowania przestrzennego na rozbudowę istniejących lub budowę nowych ogrodów podlegają ochronie w celu zapewnienia ich prawidło-wej działalności i rozwoju.

Art. 70.

Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, warunki hodowli i utrzymywania poszczególnych grup gatunków zwierząt w ogrodzie zoolo-gicznym, (...)

Art. 71.

W ogrodach zoologicznych hoduje się i utrzymuje zwierzęta:

urodzone i wychowane poza środowiskiem przyrodniczym;

które poza ogrodem nie mają szansy przeżycia;

jeżeli wymaga tego ochrona populacji lub gatunku albo realizacja celów na-ukowych.

Art. 74.

Przeniesienie zwierząt gatunków zagrożonych wyginięciem nastę-puje po uzyskaniu zezwolenia Generalnego Dyrektora z ogrodu botanicznego lub ogrodu zoologicznego do środowiska przyrodniczego roślin lub Ochrony Środowiska

Art. 75.

Utworzenie i prowadzenie ośrodka rehabilitacji zwierząt, zwanego dalej „ośrod-kiem”, wymaga uzyskania zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środo-wiska.

Art. 76.

Zwierzęta objęte leczeniem i rehabilitacją w ośrodku nie mogą być sprzedawane.

Warunki przebywania zwierząt w ośrodku powinny odpowiadać potrzebom bio-logicznym zwierząt w okresie ich leczenia i rehabilitacji.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska może dofinansowywać z własnych środków budżetowych leczenie i rehabilitację zwierząt w ośrodkach.

Art. 77.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska właściwy ze względu na miejsce poło-żenia ogrodu botanicznego, ogrodu zoologicznego lub ośrodka przeprowadza kontrole ogrodów botanicznych, ogrodów zoologicznych i ośrodków w zakresie ich działalności.

Kontroli, o której mowa w u

Rozdział 4

Ochrona terenów zieleni i zadrzewień

Art. 78.

Rada gminy jest obowiązana zakładać i utrzymywać w należytym stanie tereny zie-leni i zadrzewienia.

Art. 79.

Zadrzewienia mogą być zakładane poza obszarami o zwartej zabudowie za zgodą właściciela gruntu.

Art. 82.

Prace ziemne oraz inne prace związane z wykorzystaniem sprzętu mechaniczne-go lub urządzeń technicznych, prowadzone w obrębie bryły korzeniowej drzew lub krzewów na terenach zieleni lub zadrzewieniach powinny być wykonywane w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom.

Art. 85.

Opłatę za usunięcie drzew ustala się na podstawie stawki zależnej od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa.

Stawki opłat za usuwanie drzew nie mogą przekraczać za jeden centymetr obwo-du pnia mierzonego na wysokości 130 cm:

270 zł15) – przy obwodzie do 25 cm;

410 zł – przy obwodzie od 26 do 50 cm;

640 zł – przy obwodzie od 51 do 100 cm;

1000 zł – przy obwodzie od 101 do 200 cm;

1500 zł – przy obwodzie od 201 do 300 cm;

2100 zł – przy obwodzie od 301 do 500 cm;

2700 zł – przy obwodzie od 501 do 700 cm;

3500 zł – przy obwodzie powyżej 700 cm.

Jeżeli drzewo rozwidla się na wysokości poniżej 130 cm, każdy pień traktuje się jako odrębne drzewo.

Art. 88.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:

zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów spowodowane niewła-ściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu me-chanicznego albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności;

usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia;

zniszczenie drzew, krzewów lub terenów zieleni spowodowane niewłaści-wym wykonaniem zabiegów pielęgnacyjnych.

Uiszczenie kary następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja ustalają-ca wysokość kary stała się ostateczna.

Art. 89.

Administracyjną karę pieniężną, o której mowa w art. 88 ust. 1, ustala się w wy-sokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ustalonej na podsta-wie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4–6.

Jeżeli ustalenie obwodu zniszczonego lub usuniętego bez zezwolenia drzewa jest niemożliwe, z powodu braku kłody, obwód do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się, przyjmując najmniejszy promień pnia i pomniejszając wy-liczony obwód o 10%.

Jeżeli ustalenie wielkości powierzchni zniszczonych lub usuniętych bez zezwo-lenia krzewów nie jest możliwe, z powodu usunięcia gałęzi i korzeni, wielkość tę przyjmuje się na podstawie informacji zebranych w toku postępowania administracyjnego.

Stawki kar za zniszczenie jednego metra kwadratowego terenu zieleni wynoszą:

dla trawników – 46 zł17);

dla kwietników – 395 zł18).

Wysokość stawek opłat ogłasza minister właściwy do spraw środowiska na podstawie art. 85 ust. 8.

Wysokość stawek opłat ogłasza minister właściwy do spraw środowiska na podstawie art. 85 ust. 8.

Rozdział 5

Organy ochrony przyrody

Art. 91.

Organami w zakresie ochrony przyrody są:

  1. minister właściwy do spraw środowiska;

1a) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;

  1. wojewoda;

2a) regionalny dyrektor ochrony środowiska;

2b) marszałek województwa;

2c) dyrektor parku narodowego;

starosta; ©Kancelaria Sejmu s. 75/106 2013-03-26

wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Art. 92.

Minister właściwy do spraw środowiska wykonuje zadania organu administracji rządowej w zakresie ochrony przyrody przy pomocy Głównego Konserwatora Przyrody, będącego sekretarzem lub podsekretarzem stanu w urzędzie obsługu-jącym tego ministra.

Głównego Konserwatora Przyrody powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska.

17) Wysokość stawek opłat ogłasza minister właściwy do spraw środowiska na podstawie art. 85 ust. 8.

18) Wysokość stawek opłat ogłasza minister właściwy do spraw środowiska na podstawie art. 85 ust. 8.

Rozdział 5

Organy ochrony przyrody

Art. 91.

Organami w zakresie ochrony przyrody są:

minister właściwy do spraw środowiska;

1a) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;

wojewoda;

2a) regionalny dyrektor ochrony środowiska;

2b) marszałek województwa;

2c) dyrektor parku narodowego;

starosta; ©Kancelaria Sejmu s. 75/106 2013-03-26

wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Art. 92.

Minister właściwy do spraw środowiska wykonuje zadania organu administracji rządowej w zakresie ochrony przyrody przy pomocy Głównego Konserwatora Przyrody, będącego sekretarzem lub podsekretarzem stanu w urzędzie obsługu-jącym tego ministra.

Głównego Konserwatora Przyrody powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska.

Art. 95.

Organami opiniodawczo-doradczymi w zakresie ochrony przyrody są:

Państwowa Rada Ochrony Przyrody, działająca przy ministrze właściwym do spraw środowiska;

regionalna rada ochrony przyrody, działająca przy regionalnym dyrektorze ochrony środowiska;

rada naukowa parku narodowego, działająca przy dyrektorze parku narodo-wego;

rada parku krajobrazowego lub rada zespołu parków krajobrazowych, dzia-łająca przy dyrektorze parku krajobrazowego lub dyrektorze zespołu par-ków krajobrazowych.

Rozdział 6

Służby ochrony przyrody

Art. 103.

Zadania związane z ochroną przyrody, badaniami naukowymi i działalnością edukacyjną, a także ochroną mienia parku narodowego oraz zwalczaniem prze-stępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody na terenie parku narodowego wykonuje Służba Parku Narodowego.

Do zadań Służby Parku Narodowego należy:

realizacja ustaleń planów ochrony i zadań ochronnych;

informowanie i promocja w zakresie ochrony przyrody, w tym prowadzenie muzeum przyrodniczego, ośrodków informacji i edukacji oraz publikowanie materiałów informacyjnych i promocyjnych;

prowadzenie badań naukowych w celu określenia metod i sposobów ochro-ny przyrody, skuteczności działań ochronnych oraz rozpoznawania różno-rodności biologicznej;

utrzymywanie w należytym stanie infrastruktury technicznej zarządzanej przez park narodowy;

udostępnianie parku narodowego do celów naukowych, edukacyjnych, re-kreacyjnych, turystycznych i sportowych.

(uchylony).

Minister właściwy do spraw środowiska, kierując się potrzebą doboru w Służ-bach Parków Narodowych osób o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, określi, w drodze rozporządzenia, stanowiska oraz wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać pracownicy zatrudnieni na poszczególnych stanowiskach w Służbach Parków Narodowych, z uwzględnieniem wykształcenia i stażu pra-cy.

Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wa-runki wynagradzania za pracę pracowników parków narodowych i przyznawania im innych świadczeń związanych z pracą, w tym:

Art. 104.

Pracownikom Służby Parku Narodowego przysługuje:

bezpłatne umundurowanie, które noszą przy wykonywaniu czynności służ-bowych;

bezpłatne mieszkanie, jeżeli stanowisko oraz charakter pracy są związane z koniecznością zamieszkania w miejscu jej wykonywania.

Pracownicy Służby Parku Narodowego przy wykonywaniu czynności służbo-wych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach prawa karnego dla funkcjonariuszy publicznych.

Bezpłatne mieszkanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przysługuje pracownikom zatrudnionym na stanowiskach:

dyrektora parku;

zastępcy dyrektora parku;

głównego księgowego;

głównego specjalisty do spraw ochrony przyrody;

kierownika pracowni naukowo-edukacyjnej;

głównego specjalisty do spraw udostępniania parku;

nadleśniczego;

konserwatora obrębu ochronnego;

leśniczego;

konserwatora obwodu ochronnego;

podleśniczego;

starszego strażnika;

strażnika;

kierownika ośrodka hodowli zwierząt;

kierownika szkółki leśnej;

komendanta Straży Parku;

zastępcy komendanta Straży Parku;

dowódcy grupy terenowej Straży Parku;

starszego strażnika Straży Parku;

strażnika Straży Parku.

Art. 106.

W celu kierowania parkami krajobrazowymi mogą być tworzone zespoły parków krajobrazowych, jako jednostki budżetowe w rozumieniu przepisów o finansach publicznych.

Do dyrektora zespołu parków krajobrazowych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące dyrektora parku krajobrazowego.

Art. 107.

Zadania z zakresu ochrony przyrody, walorów krajobrazowych, wartości histo-rycznych i kulturowych oraz działalności edukacyjnej na terenie parku krajobra-zowego wykonuje Służba Parku Krajobrazowego.

Do zadań Służby Parku Krajobrazowego należy:

inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych, stanowisk roślin, zwierząt i grzy-bów objętych ochroną gatunkową oraz ich siedlisk, a także zasługujących na ochronę tworów i składników przyrody nieożywionej;

identyfikacja i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych parku krajobrazowego oraz wnioskowanie o podejmowanie działań mających na celu eliminowanie lub ograniczanie tych zagrożeń i ich©Kancelaria Sejmu s. 84/106 2013-03-26

skutków, a także innych działań w celu poprawy funkcjonowania i ochrony parku krajobrazowego;

gromadzenie dokumentacji dotyczącej przyrody oraz wartości historycz-nych, kulturowych i etnograficznych;

realizacja zadań związanych z ochroną innych form ochrony przyrody w granicach parku krajobrazowego;

informowanie o przepisach o ochronie przyrody osób przebywających na obszarach podlegających ochronie oraz w miejscach, w których znajdują się twory i składniki przyrody objęte formami ochrony przyrody;

prowadzenie edukacji przyrodniczej w szkołach i wśród miejscowego społe-czeństwa, a także promowanie wartości przyrodniczych, historycznych, kul-turowych i turystycznych parku krajobrazowego;

współpraca z samorządami, zarządcami obszarów parku krajobrazowego, organizacjami ekologicznymi i z innymi podmiotami, mającymi związek z ochroną parku krajobrazowego.

(uchylony).

Pracownik Służby Parku Krajobrazowego ma prawo do legitymowania osób na-ruszających przepisy o ochronie przyrody, a w razie odmowy okazania doku-mentu pozwalającego na ustalenie tożsamości – zwracania się do Policji lub in-nych właściwych organów o ustalenie tożsamości.

Pracownik Służby Parku Krajobrazowego otrzymuje bezpłatne umundurowanie, które obowiązkowo nosi przy wykonywaniu czynności służbowych.

Rozdział 7

Zwalczanie przestępstw i wykroczeń na obszarach chronionych

Art. 108.

W parkach narodowych zadania związane z ochroną mienia oraz zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody wykonują funkcjonariu-sze Straży Parku zaliczani do Służby Parku Narodowego.

Funkcjonariuszem Straży Parku może być osoba, która:

posiada obywatelstwo polskie;

ukończyła 21 lat;

ma pełną zdolność do czynności prawnych;

nie została pozbawiona praw publicznych;

posiada co najmniej wykształcenie średnie;

posiada nienaganną opinię właściwego miejscowo komendanta Policji;

posiada odpowiedni stan zdrowia potwierdzony orzeczeniem lekarskim i orzeczeniem psychologicznym;

nie była karana za przestępstwa.

Koszty orzeczenia, o którym mowa w ust. 2 pkt 7, ponosi osoba kandydująca na funkcjonariusza Straży Parku.

Funkcjonariusz Straży Parku podlega co 5 lat okresowym badaniom lekarskim i psychologicznym, potwierdzonym orzeczeniem.

Funkcjonariusz Straży Parku przy wykonywaniu zadań, o których mowa w ust. 1, ma prawo do:

legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykro-czenia oraz świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia ich tożsamości;

kontroli dowodów wniesienia opłat, o których mowa w art. 12 ust. 3;

zatrzymywania i przekazywania Policji lub innym właściwym organom osób w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wy-kroczenia;

zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu w celu spraw-dzenia ich ładunku oraz przeglądania zawartości bagaży w razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia;

przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc w przypadkach uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia;

zabezpieczenia jako dowodów rzeczowych, za pokwitowaniem, przedmio-tów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia, a także narzędzi i środ-ków służących do ich popełnienia;

kontroli i zatrzymania, za pokwitowaniem, dokumentów w zakresie legalno-ści posiadania tworów lub składników przyrody i obrotu nimi, pochodzą-cych z obszaru parku narodowego;

kontroli podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na obszarze parku narodowego w zakresie przestrzegania przepisów ustawy

Art. 109.

Funkcjonariusz Straży Parku może stosować wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego zadań określonych w ustawie następujące środki przymusu bezpośredniego:

siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony lub ataku;

kajdanki;

pałkę służbową;

ręczny miotacz gazu;

paralizator elektryczny.

Zastosowanie przez funkcjonariusza Straży Parku środka przymusu bezpośred-niego powinno odpowiadać potrzebom wynikającym z zaistniałej sytuacji i zmierzać do podporządkowania się osoby poleceniom wydanym przez funkcjo-nariusza.

Art. 110.

Funkcjonariusz Straży Parku może być wyposażony w broń bojową oraz broń myśliwską, a pracownik Służby Parku w broń myśliwską.

Funkcjonariusz Straży Parku może być dopuszczony do pracy z bronią, jeżeli:

odbył szkolenie podstawowe dla funkcjonariuszy Straży Parku i zdał egza-min przed komisją egzaminacyjną;

zdał egzamin ze znajomości przepisów dotyczących posiadania, używania i umiejętności posługiwania się bronią przed komisją, o której mowa w art. 16 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525, z późn. zm.21));

posiada orzeczenie lekarskie i psychologiczne stwierdzające brak przeciw-wskazań do pracy z bronią.

Broń bojową, o której mowa w ust. 4, funkcjonariusz Straży Parku ma prawo użyć w następujących przypadkach:

w celu odparcia bezpośredniego zamachu na życie własne lub innej osoby;

przeciwko osobie, która, wezwana do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, nie zastosuje się do tego wezwania, a jej zachowanie wskazuje na bezpośredni zamiar ich użycia przeciwko funk-cjonariuszowi Straży Parku lub innej osobie;

przeciwko osobie, która usiłuje przemocą odebrać broń palną funkcjonariu-szowi Straży Parku.

Rozdział 8

Wykonywanie ochrony przyrody

Art. 111.

Minister właściwy do spraw środowiska sporządza projekt programu ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z projektem planu działań.

Minister właściwy do spraw środowiska zapewnia możliwość udziału społeczeń-stwa, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeń-stwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie projektu programu ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z pro-jektem planu działań, o którym mowa w ust. 1.

Program ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z planem działań zatwierdza, w drodze uchwały, Rada Ministrów.

Art. 112.

W ramach państwowego monitoringu środowiska prowadzi się monitoring przy-rodniczy różnorodności biologicznej i krajobrazowej.

Monitoring przyrodniczy polega na obserwacji i ocenie stanu oraz zachodzących zmian w składnikach różnorodności biologicznej i krajobrazowej, w tym typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, ze szczególnym uwzględnieniem typów siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu priorytetowym, a także na ocenie skuteczności stosowa-nych metod ochrony przyrody.

Art. 113.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi centralny rejestr form ochro-ny przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–9.

1a. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia:

zakres informacji gromadzonych w centralnym rejestrze form ochrony przy-rody,

organizację, tryb i standardy techniczne tworzenia rejestru,

sposób aktualizacji rejestru oraz udostępniania danych zawartych w rejestrze

– z uwzględnieniem konieczności zapewnienia kompletnej i jednolitej informa-cji o formach ochrony przyrody w Rzeczypospolitej Polskiej.

skreślony.

skreślony.

Organ, który utworzył lub ustanowił formę ochrony przyrody, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2–4 i 6–9, przesyła Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środo-wiska, w terminie 30 dni od dnia jej utworzenia lub ustanowienia, kopię aktu o utworzeniu lub ustanowieniu danej formy ochrony przyrody oraz informacje, określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 1a, a także, w tym samym©Kancelaria Sejmu s. 90/106 2013-03-26

terminie, dokonuje wpisu tych informacji do centralnego rejestru form ochrony przyrody.

Art. 114.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska gromadzi dokumentację dotyczącą za-sobów, tworów i składników przyrody, a w szczególności cennych ze względów naukowych tworów przyrody, stanowisk chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a także ich siedlisk oraz siedlisk przyrodniczych.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska prowadzi rejestr form ochrony przyro-dy, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2–4 i 6–9, położonych w całości lub w części na obszarze jego działania.

Art. 115.

Na obrzeżach lub w pobliżu form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–3 oraz 7 i 8, umieszcza się tablice informujące o nazwie form ochrony przyrody oraz o zakazach obowiązujących na obszarach lub w stosunku do tych form, a na obrzeżach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4–6 i pkt 9, umieszcza się tablice informujące o nazwie formy ochrony przyrody.

Rozdział 9

Gospodarowanie zasobami i składnikami przyrody

Art. 117.

Gospodarowanie zasobami dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów oraz zasobami genetycznymi roślin, zwierząt i grzybów użytkowanymi przez czło-©Kancelaria Sejmu s. 91/106 2013-03-26

wieka powinno zapewniać ich trwałość, optymalną liczebność i ochronę różno-rodności genetycznej, w szczególności przez:

ochronę, utrzymanie lub racjonalne zagospodarowanie naturalnych i półna-turalnych ekosystemów, w tym lasów, torfowisk, bagien, muraw, solnisk, klifów nadmorskich i wydm, linii brzegów wód, dolin rzecznych, źródeł i źródlisk, a także rzek, jezior i obszarów morskich oraz siedlisk i ostoi roślin, zwierząt lub grzybów;

stworzenie warunków do rozmnażania i rozprzestrzeniania zagrożonych wy-ginięciem roślin, zwierząt i grzybów oraz ochronę i odtwarzanie ich siedlisk i ostoi, a także ochronę tras migracyjnych zwierząt.

Na gruntach użytkowanych gospodarczo w parkach narodowych lub rezerwatach przyrody stosuje się ochronę krajobrazową.

Art. 118.

Prowadzenie robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciw-powodziowych, a także robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych, oraz innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne – na terenach o szczegól-nych wartościach przyrodniczych, zwłaszcza na terenach, na których znajdują się skupienia roślinności o szczególnej wartości z punktu widzenia przyrodni-czego, terenach o walorach krajobrazowych i ekologicznych, terenach maso-wych lęgów ptactwa, występowania skupień gatunków chronionych oraz tarlisk, zimowisk, przepławek i miejsc masowej migracji ryb i innych organizmów wodnych, następuje na podstawie decyzji regionalnego dyrektora ochrony śro-dowiska, który ustala warunki prowadzenia robót.

Wydanie decyzji, o której mowa w ust. 1, następuje przed uzyskaniem pozwole-nia na budowę na podstawie rozdziału 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.22)).

Art. 119.

Zabrania się wznoszenia w pobliżu morza, jezior i innych zbiorników wodnych, rzek i kanałów obiektów budowlanych uniemożliwiających lub utrudniających ludziom i dziko występującym zwierzętom dostęp do wody, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej oraz związanych z bezpieczeń-stwem powszechnym i obronnością kraju.

Art. 119a.

Zabrania się rozmnażania zwierząt uzyskanych w wyniku krzyżowania i krzy-żowania zwierząt, o których mowa w art. 49 pkt 1 lit. a i b i w art. 120 ust. 1, oraz zwierząt łownych, ze zwierzętami z innych gatunków, a także ze zwierzę-tami z form i odmian hodowlanych, bez zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Wniosek o wydanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać odpowiednio:

imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę wnioskodawcy;

cel wykonania wnioskowanych działań;

nazwę gatunku lub gatunków, w języku łacińskim i polskim, jeżeli polska nazwa istnieje, których będą dotyczyć działania;

liczbę osobników, których dotyczy wniosek;

określenie miejsca i czasu wykonania działań;

świadectwo pochodzenia;

opinię lub orzeczenie lekarsko-weterynaryjne powiatowego lekarza wetery-narii stwierdzające spełnienie przez wnioskodawcę warunków przetrzymy-wania gatunków, odpowiadających ich potrzebom biologicznym.

GDOŚ możę odmówić/cofnąć wydanie zezwolenia .

Art. 120.

Zabrania się wprowadzania do środowiska przyrodniczego oraz przemieszczania w tym środowisku roślin, zwierząt lub grzybów gatunków obcych.

Zezwolenie na:

wwożenie z zagranicy gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić rodzimym gatunkom lub siedli-skom przyrodniczym, oraz jednocześnie na czynności, o których mowa w

pkt 2, w stosunku do tych okazów – wydaje Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;

przetrzymywanie, hodowlę, rozmnażanie, oferowanie do sprzedaży i zby-wanie gatunków, o których mowa w pkt 1 – wydaje właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska.

zezwolenie - odmowa/cofnięcie/kontrole

Art. 121.

Gospodarowanie zasobami przyrody nieożywionej powinno być prowadzone w sposób zapewniający ochronę innych zasobów, tworów i składników przyrody, oszczędne użytkowanie przestrzeni oraz zachowanie szczególnie cennych two-rów i składników przyrody nieożywionej, w tym profili geologicznych i glebo-wych, jaskiń, turni, skałek, głazów narzutowych, naturalnych zbiorników i cie-ków wodnych, źródeł i wodospadów, elementów dna morza, wydm i glebowych powierzchni wzorcowych, a także miejsc występowania kopalnych szczątków roślin i zwierząt.

Wywóz za granicę meteorytów i kopalnych szczątków roślin i zwierząt wymaga zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Art. 122.

Kto dokona odkrycia kopalnych szczątków roślin lub zwierząt, jest obowiązany powiadomić o tym niezwłocznie regionalnego dyrektora ochrony środowiska, a jeżeli nie jest to możliwe – właściwego wójta, burmistrza albo prezydenta mia-sta.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta jest obowiązany przekazać niezwłocznie regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1.

Jeżeli regionalny dyrektor ochrony środowiska ustali, że odkryte kopalne szcząt-ki roślin lub zwierząt są cenne dla nauki, przekazuje je do muzeum lub placówki naukowej.

Art. 123.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska dokonuje kontroli przestrzegania prze-pisów o ochronie przyrody w trakcie gospodarczego wykorzystania zasobów i składników przyrody przez jednostki organizacyjne oraz osoby prawne i fizycz-ne. (...)

Art. 124.

Zabrania się wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów.

Art. 125.

Rośliny, zwierzęta lub grzyby, a także ich siedliska, nieobjęte formami ochrony przyrody mogą być niszczone lub zabijane jedynie w związku z:

realizacją zadań uzasadnionych potrzebami ochrony przyrody;

prowadzeniem badań naukowych lub edukacją;

racjonalną gospodarką;

amatorskim połowem ryb;

zbiorem na własne potrzeby;

prowadzeniem akcji ratowniczej;

bezpieczeństwem powszechnym;

bezpieczeństwem sanitarnym i weterynaryjnym;

ochroną życia i zdrowia ludzi;

zapobieganiem skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniem.

Rozdział 10

Skutki prawne objęcia ochroną

Art. 126.

Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:

żubry – w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym;

wilki – w pogłowiu zwierząt gospodarskich;

rysie – w pogłowiu zwierząt gospodarskich;

niedźwiedzie – w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych;

bobry – w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.

Oględzin i szacowania szkód, o których mowa w ust. 1, a także ustalania wyso-kości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony śro-dowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku.

Właściciele lub użytkownicy gospodarstw rolnych i leśnych mogą współdziałać z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowe-go – z dyrektorem tego parku, w zakresie sposobów zabezpieczania upraw i pło-dów rolnych, lasów oraz zwierząt gospodarskich przed szkodami powodowany-mi przez zwierzęta, o których mowa w ust. 1.

Współdziałanie, o którym mowa w ust. 4, może obejmować budowę urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom, finansowane z budżetu właściwego miejscowo dyrektora parku narodowego lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska, w ramach zawartych umów cywilnoprawnych.

Odszkodowanie nie przysługuje:

osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa;

jeżeli poszkodowany:

nie dokonał sprzętu upraw lub płodów rolnych w ciągu 14 dni od za-kończenia zbiorów tego gatunku roślin w danym regionie,©Kancelaria Sejmu s. 97/106 2013-03-26

nie wyraził zgody na budowę przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub dyrektora parku narodowego urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom;

za szkody:

powstałe w mieniu Skarbu Państwa, z wyłączeniem mienia oddanego do gospodarczego korzystania na podstawie Kodeksu cywilnego,

nieprzekraczające w ciągu roku wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na jeden hektar uprawy,

w uprawach rolnych założonych z naruszeniem powszechnie stosowa-nych wymogów agrotechnicznych,

wyrządzone przez wilki, niedźwiedzie lub rysie w pogłowiu zwierząt gospodarskich pozostawionych, w okresie od zachodu do wschodu słońca, bez bezpośredniej opieki.

Szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne, występujące w parkach narodowych, strefach ochronnych zwierząt łownych oraz w rezerwatach przyrody szacuje się oraz dokonuje wypłaty odszkodowań według zasad określonych w rozdziale 9 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2005 r. Nr 127, poz. 1066, z późn. zm.24)).

Rozdział 11

Przepisy karne

Art. 127.

Kto umyślnie:

narusza zakazy obowiązujące w:

parkach narodowych,

rezerwatach przyrody,

parkach krajobrazowych,

obszarach chronionego krajobrazu,

obszarach Natura 2000,

narusza zakazy obowiązujące w stosunku do:

pomników przyrody,

stanowisk dokumentacyjnych,

użytków ekologicznych,

zespołów przyrodniczo-krajobrazowych,

(uchylona),

nie zgłasza do rejestru, o którym mowa w art. 64 ust. 1, posiadanych lub ho-dowlanych zwierząt,

(uchylony),

narusza zakaz, o którym mowa w art. 119a ust. 1,

wprowadza do obrotu produkty z fok wbrew warunkom określonym w art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1007/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie handlu produktami z fok (Dz. Urz. UE L 286 z 31.10.2009, str. 36)

– podlega karze aresztu albo grzywny.

Art. 127a.

Kto, wbrew przepisom ustawy, wchodzi w posiadanie okazów roślin, zwierząt, grzybów objętych ochroną gatunkową w liczbie większej niż nieznaczna, w ta-kich warunkach lub w taki sposób, że ma to wpływ na zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku,

podlega karze pozbawienia wolności 5 od 3 miesięcy do lat.

Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 128.

Kto:

bez dokumentu wymaganego na podstawie przepisów, o których mowa w art. 61 ust. 1, lub wbrew jego warunkom przewozi przez granicę Unii Euro-pejskiej okaz gatunku podlegającego ochronie na podstawie przepisów, o których mowa w art. 61 ust. 1,

2) narusza przepisy prawa Unii Europejskiej dotyczące ochrony gatunków dzi-ko żyjących zwierząt i roślin w zakresie regulacji obrotu nimi poprzez:

nieprzedkładanie zgłoszenia importowego,

używanie okazów określonych gatunków w innym celu niż wskazany w zezwoleniu importowym,

korzystanie w sposób nieuprawniony ze zwolnień od nakazów przy do-konywaniu obrotu sztucznie rozmnożonymi roślinami,

oferowanie zbycia lub nabycia, nabywanie lub pozyskiwanie, używanie lub wystawianie publicznie w celach zarobkowych, zbywanie, prze-trzymywanie lub przewożenie w celu zbycia okazów określonych ga-tunków roślin lub zwierząt,

używanie zezwolenia albo świadectwa dla okazu innego niż ten, dla którego było ono wydane,

składanie wniosku o wydanie zezwolenia importowego, eksportowego, reeksportowego, lub świadectwa bez poinformowania o wcześniejszym odrzuceniu wniosku

– podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 128a.

Kto handluje okazami gatunku podlegającego ochronie na podstawie przepisów, o których mowa w art. 61 ust. 1, w liczbie większej niż nieznaczna, w takich wa-runkach lub w taki sposób, że ma to wpływ na zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Rozdział 13

Przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe

Art. 143.

Obrączki użyte do obrączkowania ptaków przed dniem wejścia w życie ustawy nie podlegają wymianie na obrączki sporządzone zgodnie ze wzorem określonym w przepisach, o których mowa w art. 55.

USTAWA

z dnia 3 października 2008 r.

udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

Rozdział 1

Zakres obowiązywania ustawy

Art. 1.

Ustawa określa:

zasady i tryb postępowania w sprawach:

udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie,

ocen oddziaływania na środowisko,

transgranicznego oddziaływania na środowisko;

zasady udziału społeczeństwa w ochronie środowiska;

organy administracji właściwe w sprawach, o których mowa w pkt 1.

Rozdział 2

Definicje i zasady ogólne

Art. 4.

Każdy ma prawo do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określo-nych ustawą.

Art. 5.

Każdy ma prawo uczestniczenia, na warunkach określonych ustawą, w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.

Dział II

Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 8.

Organy administracji są obowiązane do udostępniania każdemu informacji o środo-wisku i jego ochronie znajdujących się w ich posiadaniu lub które są dla nich prze-znaczone.

Art. 9.

Udostępnieniu, o którym mowa w art. 8, podlegają informacje dotyczące:

stanu elementów środowiska, takich jak: powietrze, woda, powierzchnia ziemi, kopaliny, klimat, krajobraz i obszary naturalne, w tym bagna, obszary nadmorskie i morskie, a także rośliny, zwierzęta i grzyby oraz inne elemen-ty różnorodności biologicznej, w tym organizmy genetycznie zmodyfiko-wane, oraz wzajemnych oddziaływań między tymi elementami;

emisji, w tym odpadów promieniotwórczych, a także zanieczyszczeń, które wpływają lub mogą wpłynąć na elementy środowiska, o których mowa w pkt 1;

środków, takich jak: środki administracyjne, polityki, przepisy prawne doty-czące środowiska i gospodarki wodnej, plany, programy oraz porozumienia w sprawie ochrony środowiska, a także działań wpływających lub mogą-cych wpłynąć na elementy środowiska, o których mowa w pkt 1, oraz na emisje i zanieczyszczenia, o których mowa w pkt 2, jak również środków i działań, które mają na celu ochronę tych elementów;

raportów na temat realizacji przepisów dotyczących ochrony środowiska;

analiz kosztów i korzyści oraz innych analiz gospodarczych i założeń wyko-rzystanych w ramach środków i działań, o których mowa w pkt 3;

stanu zdrowia, bezpieczeństwa i warunków życia ludzi, oraz stanu obiektów kultury i obiektów budowlanych – w zakresie, w jakim oddziałują na nie lub mogą oddziaływać:

stany elementów środowiska, o których mowa w pkt 1, lub

przez elementy środowiska, o których mowa w pkt 1 – emisje i zanie-czyszczenia, o których mowa w pkt 2, oraz środki, o których mowa w pkt 3.

Informacje, o których mowa w ust. 1, udostępnia się w formie ustnej, pisemnej, wizualnej, dźwiękowej, elektronicznej lub innej formie.

Udostępniając informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 2, organ administracji in-formuje także, na wniosek podmiotu żądającego informacji, o miejscu, w którym znajdują się dane na temat metod przeprowadzania pomiarów, w tym sposobów poboru i przetwarzania próbek oraz sposobów interpretacji uzyskanych danych, które posłużyły do wytworzenia udostępnianej informacji, lub odsyła do sto-sownych metodyk referencyjnych w tym zakresie.

Art. 10.

W urzędach organów administracji wyznacza się osoby, które zajmują się udostęp-nianiem informacji o środowisku i jego ochronie.

Art. 11.

Organ administracji udostępniając informacje o środowisku i jego ochronie przeka-zane przez osoby trzecie, wskazuje źródło ich pochodzenia.

Art. 12.

Informacje o środowisku i jego ochronie udostępnia się na pisemny wniosek o udostępnienie informacji, zwany w niniejszym dziale „wnioskiem”.

Bez pisemnego wniosku udostępnia się:

informację niewymagającą wyszukiwania;

w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej, innej katastrofy naturalnej lub awarii technicznej, o których mowa w ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z późn. zm.7)), lub innego bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub środowiska, spowodowa-nego działalnością człowieka lub przyczynami naturalnymi – informacje znajdujące się w posiadaniu organów administracji lub dla nich przeznaczo-ne, umożliwiające osobom, które mogą ucierpieć w wyniku tego zagrożenia, podjęcie działań w celu zapobieżenia lub zminimalizowania szkód wynika-jących z tego zagrożenia.

Art. 14.

Organ administracji udostępnia informację o środowisku i jego ochronie bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku.

Rozdział 2

Odmowa udostępniania informacji

Art. 16.

Organ administracji nie udostępnia informacji o środowisku i jego ochronie, je-żeli informacje dotyczą:

danych jednostkowych uzyskiwanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej chronionych tajemnicą statystyczną, o której mowa w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.8));

spraw objętych toczącym się postępowaniem sądowym, dyscyplinarnym lub karnym, jeżeli udostępnienie informacji mogłoby zakłócić przebieg postę-powania;

spraw będących przedmiotem praw autorskich, o których mowa w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.9)), lub patentowych, o których mowa w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, z późn. zm.10)), jeżeli udostępnienie informacji mogłoby naruszyć te prawa;

danych osobowych, o których mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.11)), dotyczących osób trzecich, jeżeli udostępnienie informacji mogłoby naruszać przepisy o ochronie danych osobowych;

dokumentów lub danych dostarczonych przez osoby trzecie, jeżeli osoby te, nie mając obowiązku ich dostarczenia i nie mogąc być takim obowiązkiem obciążone, dostarczyły je dobrowolnie i złożyły zastrzeżenie o ich nieudo-stępnianiu;

dokumentów lub danych, których udostępnienie mogłoby spowodować za-grożenie dla środowiska lub bezpieczeństwa ekologicznego kraju;

informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, dostar-czonych przez osoby trzecie i objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, jeżeli udostępnienie tych informacji mogłoby pogorszyć konkurencyjną pozycję tych osób i złożyły one uzasadniony wniosek o wyłączenie tych informacji z udostępniania;

przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, realizowa-nych na terenach zamkniętych, co do których nie prowadzi się postępowania z udziałem społeczeństwa, zgodnie z art. 79 ust. 2;

obronności i bezpieczeństwa państwa;

bezpieczeństwa publicznego;

danych zawartych w rejestrze, o którym mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21) o:

warunkach umowy, jaką wprowadzający sprzęt zawarł z organizacją od-zysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego,

zabezpieczeniu finansowym, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym ( Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.12)),

wysokości wnoszonych opłat rejestrowych i rocznych.

Odmowa uwzględnienia wniosku o wyłączenie informacji z udostępniania, o któ-rym mowa w ust. 1 pkt 7, następuje w drodze decyzji.

Rozdział 3

Publicznie dostępne wykazy oraz upowszechnianie informacji drogą elektroniczną

Art. 21.

Dane o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie zamieszcza się w publicznie dostępnych wykazach.

Art. 23.

Publicznie dostępne wykazy prowadzi się w formie elektronicznej. Organ admi-nistracji obowiązany do prowadzenia wykazu udostępnia go w Biuletynie In-formacji Publicznej.

Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wzór oraz zawartość i układ publicznie dostępnego wykazu, mając na uwadze zapew-nienie przejrzystości wykazu i łatwości wyszukiwania zawartych w nim infor-macji oraz uwzględniając nazwy zamieszczonych w nim dokumentów, miejsca i daty ich wydania oraz miejsca ich przechowywania, a także zastrzeżenia doty-czące nieudostępniania informacji.

Art. 24.

Informacje: z zakresu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, dotyczące:

klasyfikacji stref, o której mowa w art. 88 ust. 2 i art. 89 ust. 1 tej usta-wy,

wyników pomiarów, o których mowa w art. 90 ust. 1 tej ustawy,

programów ochrony powietrza, o których mowa w art. 91 ust. 3 i 5 tej ustawy,

planów działań krótkoterminowych, o których mowa w art. 92 ust. 1 tej ustawy,

wyników badań, o których mowa w art. 109 ust. 2 tej ustawy,

terenów, o których mowa w art. 110a ust. 1 tej ustawy,

map akustycznych, o których mowa w art. 118 ust. 1 tej ustawy,

terenów, o których mowa w art. 118 ust. 6 tej ustawy,

programów ochrony środowiska przed hałasem, o których mowa w art. 119 ust. 1 tej ustawy,

wyników badań, o których mowa w art. 123 ust. 2 tej ustawy,

terenów, o których mowa w art. 124 tej ustawy,

wyników pomiarów, o których mowa w art. 175 ust. 1–3 tej ustawy,

map akustycznych, o których mowa w art. 179 ust. 1 tej ustawy,

emisji i poboru wód, zgromadzone w wojewódzkiej bazie informacji o korzystaniu ze środowiska, o której mowa w art. 286a ust. 1 tej ustawy,

2)19) dotyczące produktów, opakowań i gospodarki odpadami, zgromadzone w Bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, o której mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, niezawierają-ce danych jednostkowych,

3) dotyczące wyników badań, o których mowa w art. 155a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne

– są udostępniane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych, w szcze-gólności przy wykorzystaniu elektronicznych baz danych.

Informacje zawarte w elektronicznych bazach danych są udostępniane w Biule-tynie Informacji Publicznej prowadzonym przez podmioty, o których mowa w ust. 3.

Rozdział 4

Opłaty

Art. 26.

Wyszukiwanie i przeglądanie w siedzibie organu administracji dokumentów wy-szczególnionych w publicznie dostępnym wykazie jest bezpłatne.

Za wyszukiwanie informacji, a także za przekształcanie informacji w formę wskazaną we wniosku, sporządzanie kopii dokumentów lub danych oraz ich przesłanie organ administracji pobiera opłaty w wysokości odzwierciedlającej związane z tym uzasadnione koszty.

Art. 27.

Górne jednostkowe stawki opłat, o których mowa w art. 26 ust. 2, wynoszą:

za wyszukiwanie informacji – 10 zł, jeżeli wymaga wyszukiwania do dzie-sięciu dokumentów; opłata ulega zwiększeniu o nie więcej niż 1 zł za każdy kolejny dokument, jeżeli informacja wymaga wyszukiwania więcej niż dziesięciu dokumentów;

za przekształcanie informacji w formę wskazaną we wniosku – 3 zł za każdy informatyczny nośnik danych;

za sporządzanie kopii dokumentów lub danych w formacie 210 mm x 297 mm (A4):

za stronę kopii czarno-białej – 0,60 zł,

za stronę kopii kolorowej – 6 zł.

Za przesłanie kopii dokumentów lub danych drogą pocztową pobiera się opłatę za przesyłkę danego rodzaju i danej kategorii wagowej w wysokości podanej w obowiązującym cenniku usług powszechnych operatora wyznaczonego w rozu-mieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529), zwiększoną o:

nie więcej niż 4 zł – za kopię dokumentów lub danych w formie wydruku lub kserokopii;

nie więcej niż 10 zł – za kopię dokumentów lub danych na informatycznym nośniku danych dostarczonym przez podmiot żądający informacji.

Dział III

Udział społeczeństwa w ochronie środowiska

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 29.

Każdy ma prawo składania uwag i wniosków w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.

Art. 30.

Organy administracji właściwe do wydania decyzji lub opracowania projektów do-kumentów, w przypadku których przepisy niniejszej ustawy lub innych ustaw wy-magają zapewnienia możliwości udziału społeczeństwa, zapewniają możliwość udziału społeczeństwa odpowiednio przed wydaniem tych decyzji lub ich zmianą oraz przed przyjęciem tych dokumentów lub ich zmianą.

Rozdział 2

Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji

Art. 33.

Przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa organ właściwy do wydania decyzji, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiado-mości informacje o:

przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;

wszczęciu postępowania;

przedmiocie decyzji, która ma być wydana w sprawie;

organie właściwym do wydania decyzji oraz organach właściwych do wyda-nia opinii i dokonania uzgodnień;

możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu;

możliwości składania uwag i wniosków;

sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21-dniowy termin ich składania;

organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków

terminie i miejscu rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa, o której mowa w art. 36, jeżeli ma być ona przeprowadzona;

postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, je-żeli jest prowadzone.

Rozdział 3

Udział społeczeństwa w opracowywaniu dokumentów

Art. 39.

Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informację o:

przystąpieniu do opracowywania projektu dokumentu i o jego przedmiocie;

możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu;

możliwości składania uwag i wniosków;

sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie co najmniej 21-dniowy termin ich składania;

organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków;

postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, je-żeli jest prowadzone.

Do niezbędnej dokumentacji sprawy, o której mowa w ust. 1 pkt 2, należą:

założenia lub projekt dokumentu;

wymagane przez przepisy załączniki oraz stanowiska innych organów, jeżeli stanowiska są dostępne w terminie składania uwag i wniosków.

Rozdział 4

Uprawnienia organizacji ekologicznych

Art. 44.

Organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społe-czeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony. Przepisu art. 31 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się.

Organizacji ekologicznej służy prawo wniesienia odwołania od decyzji wydanej w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji, także w przypadku, gdy nie brała ona udziału w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa prowadzo-nym przez organ pierwszej instancji; wniesienie odwołania jest równoznaczne ze zgłoszeniem chęci uczestniczenia w takim postępowaniu. W postępowaniu od-woławczym organizacja uczestniczy na prawach strony.

Organizacji ekologicznej służy skarga do sądu administracyjnego od decyzji wy-danej w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uza-sadnione celami statutowymi tej organizacji, także w przypadku, gdy nie brała ona udziału w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.

Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu organi-zacji ekologicznej służy zażalenie.

Art. 45.

Organizacje ekologiczne, jednostki pomocnicze samorządu gminnego, samorząd pracowniczy, jednostki ochotniczych straży pożarnych oraz związki zawodowe mogą współdziałać w dziedzinie ochrony środowiska z organami administracji.

Związki zawodowe i samorządy pracownicze mogą powoływać zakładowe ko-misje ochrony środowiska oraz społecznych inspektorów ochrony środowiska w celu organizowania i przeprowadzania społecznej kontroli ochrony środowiska na terenie zakładu pracy.

Organy administracji mogą udzielać pomocy organizacjom ekologicznym w ich działalności w dziedzinie ochrony środowiska.

Dział IV

Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko

Rozdział 1

Dokumenty wymagające przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko

Art. 46.

Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają pro-jekty:

) koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodaro-wania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego;

polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energety-ki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyzna-czających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;

polityk, strategii, planów lub programów innych niż wymienione w pkt 1 i 2, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Na-tura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony.

Art. 49.

Przy odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowi-sko, o którym mowa w art. 48 ust. 1, albo stwierdzeniu konieczności przeprowadze-

nia takiej oceny, o którym mowa w art. 47, bierze się pod uwagę następujące uwa-runkowania:

charakter działań przewidzianych w dokumentach, o których mowa w art. 46 i 47, w szczególności:

stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przed-sięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsię-wzięć,

powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach,

przydatność w uwzględnieniu aspektów środowiskowych, w szczegól-ności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju, oraz we wdrażaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska,

powiązania z problemami dotyczącymi ochrony środowiska;

rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności:

prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań,

prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych,

prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagro-żenia dla środowiska;

cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko, w szczególności:

obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu,

formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym.

Rozdział 2

Prognoza oddziaływania na środowisko

Art. 51.

Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47, spo-rządza prognozę oddziaływania na środowisko.

Prognoza oddziaływania na środowisko:

zawiera:

informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami,

informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,

propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realiza-cji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,

informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowi-sko,

streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;

określa, analizuje i ocenia:

istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przy-padku braku realizacji projektowanego dokumentu,

stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym od-działywaniem,

istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia rea-lizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obsza-rów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,

cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,

przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpo-średnie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i nega-tywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integral-ność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na:

– różnorodność biologiczną,

– ludzi,

– zwierzęta,

– rośliny,

– wodę,

– powietrze,

– powierzchnię ziemi,

– krajobraz,

– klimat,

– zasoby naturalne,

– zabytki,

– dobra materialne

– z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy;

przedstawia:

rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensa-cję przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,

biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod doko-nania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku roz-wiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wyni-kających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Dział V

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz na obszar Natura 2000

Rozdział 1

Przedsięwzięcia wymagające oceny

Art. 59.

Przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaga realizacja następujących planowanych przedsięwzięć mogących znacząco od-działywać na środowisko:

planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;

planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko został stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1.

Realizacja planowanego przedsięwzięcia innego niż określone w ust. 1 wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli:

przedsięwzięcie to może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie jest bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony;

obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 został stwierdzony na podstawie art. 96 ust. 1.

Art. 60.

Rada Ministrów, uwzględniając możliwe oddziaływanie na środowisko przedsię-wzięć oraz uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1, określi, w drodze roz-porządzenia:

rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowi-sko;

rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na śro-dowisko;

przypadki, gdy zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako przedsięwzięcia, o których mowa w pkt 1 i 2.

Art. 61.

Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przeprowadza się w ra-mach:

postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowa-niach;

postępowania w sprawie wydania decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1, 10, 14 i 18, jeżeli konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko została stwierdzona przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz w przypad-ku, o którym mowa w art. 88 ust. 1.

Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, stanowiącą część postę-powania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przeprowadza organ właściwy do wydania tej decyzji.

Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, stanowiącą część postę-powania w sprawie wydania decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1, 10, 14 i 18, przeprowadza regionalny dyrektor ochrony środowiska.

3a. Ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, stanowiącą część postę-powania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę dla inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszącej wy-dawanej na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i reali-zacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towa-rzyszących (Dz. U. Nr 135, poz. 789) przeprowadza Generalny Dyrektor Ochro-ny Środowiska.

Art. 62.

W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko określa się, ana-lizuje oraz ocenia:

bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na:

środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi,

dobra materialne,

zabytki,

wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a–c,

dostępność do złóż kopalin;

możliwości oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddzia-ływania przedsięwzięcia na środowisko;

wymagany zakres monitoringu.

W ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 określa się, analizuje oraz ocenia oddziaływanie przedsięwzięć na obszary Natura 2000, biorąc pod uwagę także skumulowane oddziaływanie przedsięwzięcia z innymi przedsięwzięciami.

Art. 63.

Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowi-sko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddzia-ływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, uwzględniając łącznie następujące uwarunkowania:

rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, z uwzględnieniem:

skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu oraz ich wzajem-nych proporcji,

powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć znajdujących się na obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie,

wykorzystywania zasobów naturalnych,

emisji i występowania innych uciążliwości,

ryzyka wystąpienia poważnej awarii, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii;

usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, w szczególności przy istniejącym użytkowaniu terenu, zdolno-ści samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego – uwzględniające:

obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim zaleganiu wód pod-ziemnych,

obszary wybrzeży,

obszary górskie lub leśne,

obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,

obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary Natura 2000 oraz pozostałe formy ochrony przyrody,

obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone,

obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne,

gęstość zaludnienia,

obszary przylegające do jezior,

uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej;

rodzaj i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do uwarunkowań wymienionych w pkt 1 i 2, wynikające z:

zasięgu oddziaływania – obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,

transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na po-szczególne elementy przyrodnicze,

wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia ist-niejącej infrastruktury technicznej,

prawdopodobieństwa oddziaływania,

czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania.

Postanowienie wydaje się również, jeżeli organ nie stwierdzi potrzeby przepro-wadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowi-sko stwierdza się obligatoryjnie, jeżeli możliwość realizacji przedsięwzięcia, o którym mowa w ust. 1, jest uzależniona od ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Pra-wo ochrony środowiska.

W postanowieniu, o którym mowa w ust. 1, organ określa jednocześnie zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W tym przypadku sto-suje się przepisy art. 68.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1, organ wydaje postanowienie o zawie-szeniu postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunko-waniach do czasu przedłożenia przez wnioskodawcę raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Na postanowienie, o którym mowa w ust. 5, nie przysługuje zażalenie.

Rozdział 2

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko

Art. 66.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać:

opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:

charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania,

główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych,

przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjo-nowania planowanego przedsięwzięcia;

opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidy-wanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepi-sów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;

opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowa-nia przedsięwzięcia;

opis analizowanych wariantów, w tym:

wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wa-riantu alternatywnego,

wariantu najkorzystniejszego dla środowiska

wraz z uzasadnieniem ich wyboru;

określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na śro-dowisko, a w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej określenie także wpływu planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego;

uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na:

ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powie-trze,

powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz,

dobra materialne,

zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szcze-gólności rejestrem lub ewidencją zabytków,

wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a–d,

bezpieczeństwo ruchu drogowego w przypadku drogi w transeuropej-skiej sieci drogowej;

opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane,

krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na śro-dowisko, wynikające z:

istnienia przedsięwzięcia,

wykorzystywania zasobów środowiska,

emisji;

opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz inte-gralność tego obszaru;

dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddzia-ływać na środowisko:

określenie założeń do:

– ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych,

– programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatyw-nym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego,

analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w sąsiedztwie lub w bez-pośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia;

jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porów-nanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochro-ny środowiska;

wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowie-nie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, oraz określenie gra-nic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej;

przedstawienie zagadnień w formie graficznej;

przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz od-działywania przedsięwzięcia na środowisko;

analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem;

przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przed-sięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, w szcze-gólności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru;

wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport;

streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu;

nazwisko osoby lub osób sporządzających raport;

źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

Art. 70.

Postanowienie, o którym mowa w art. 69 ust. 3, wydaje się po zasięgnięciu opi-nii:

regionalnego dyrektora ochrony środowiska;

organu, o którym mowa w art. 78, w przypadku przedsięwzięć wymagają-cych decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1–3, 10–13, 15, 16, 18a i 19.

1a. W przypadku gdy przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim, orga-nem właściwym do wydania opinii, o której mowa w ust. 1, jest także dyrektor urzędu morskiego.

Organ zasięgający opinii przedkłada:

wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach;

kartę informacyjną przedsięwzięcia.

Opinię, o której mowa w ust. 1, wydaje się w terminie 14 dni od dnia otrzymania dokumentów, o których mowa w ust. 2. Przepisy art. 35 § 5 i art. 36 Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio.

Postanowienie, o którym mowa w art. 69 ust. 3, wydaje się w terminie 30 dni od dnia wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach; przepisy art. 35 § 5 i art. 36 Kodeksu postępowania admini-stracyjnego stosuje się odpowiednio.

Rozdział 3

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

Art. 71.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach określa środowiskowe uwarun-kowania realizacji przedsięwzięcia.

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla pla-nowanych:

przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;

przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Art. 72.

Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyska-niem:

decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budow-lanego, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych oraz decy-zji o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części (...)

Art. 73.

Postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsię-wzięcia.

Art. 75.

Organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest:

regionalny dyrektor ochrony środowiska – w przypadku:

będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko:

– dróg,

– linii kolejowych,

– napowietrznych linii elektroenergetycznych,

– instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, sub-stancji chemicznych lub gazu,

– sztucznych zbiorników wodnych,

– obiektów jądrowych,

– składowisk odpadów promieniotwórczych,

b) przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych,

przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich,

zmiany lasu, niestanowiącego własności Skarbu Państwa, na użytek rolny,

przedsięwzięć polegających na realizacji inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego,

inwestycji w zakresie terminalu,

inwestycji związanych z regionalnymi sieciami szerokopasmowymi,

przedsięwzięć polegających na zmianie lub rozbudowie przedsięwzięć wymienionych w lit. a–g,

przedsięwzięć polegających na realizacji inwestycji w rozumieniu prze-pisów ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygo-towania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodzio-wych;

1a) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska – w przypadku inwestycji w za-kresie budowy obiektu energetyki jądrowej i inwestycji towarzyszących rea-lizowanej na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwesty-cji towarzyszących;

starosta – w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów;

dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny;

wójt, burmistrz, prezydent miasta – w przypadku pozostałych przedsięwzięć.

Art. 79.

Przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ właściwy do jej wydania zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, w

ramach którego przeprowadza ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowi-sko.

Organ prowadzący postępowanie może, w drodze postanowienia, wyłączyć sto-sowanie przepisów działu III i VI w odniesieniu do przedsięwzięć realizowa-nych na terenach zamkniętych, jeżeli zastosowanie tych przepisów mogłoby mieć niekorzystny wpływ na cele obronności i bezpieczeństwa państwa.

Art. 85.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga uzasadnienia.

Rozdział 5

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000

Art. 96.

Organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia, innego niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, jest obowiązany do rozważenia, przed wyda-niem tej decyzji, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000.

Do decyzji, o których mowa w ust. 1, należą w szczególności:

decyzje, o których mowa w art. 72 ust. 1;

koncesja, inna niż wymieniona w art. 72 ust. 1 pkt 4 – wydawana na pod-stawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze;

pozwolenie wodnoprawne, inne niż wymienione w art. 72 ust. 1 pkt 6 – wy-dawane na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne;

zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów – wydawane na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;

pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich – wydawane na podstawie usta-wy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.28)).

Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1, uzna, że przedsięwzięcie, inne niż przed-sięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, które nie jest bezpo-średnio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, wydaje posta-nowienie w sprawie nałożenia obowiązku przedłożenia właściwemu miejscowo regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska:

wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w ust. 1;

karty informacyjnej przedsięwzięcia;

poświadczonej przez właściwy organ kopii mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;

w przypadku przedsięwzięć wymagających decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 4 lub 5, prowadzonych w granicach przestrzeni niestanowiącej części składowej nieruchomości gruntowej, zamiast kopii mapy, o której mowa w pkt 3 – mapę sytuacyjno-wysokościową sporządzoną w skali umożliwiającej szczegółowe przedstawienie przebiegu granic terenu, które-

go dotyczy wniosek, oraz obejmującą obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;

wypisu i wyrysu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony, albo informacji o jego braku; nie dotyczy to drogi publicznej, linii kolejowej o znaczeniu państwowym, przedsięwzięć Euro 2012, przedsięwzięć wymagających koncesji na poszukiwanie i rozpo-znawanie złóż kopalin oraz bezzbiornikowego magazynowania substancji w górotworze, inwestycji w zakresie terminalu, inwestycji związanych z re-gionalnymi sieciami szerokopasmowymi, budowli przeciwpowodziowych realizowanych na podstawie ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli prze-ciwpowodziowych oraz inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej lub inwestycji towarzyszącej wydawanej na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących.

Art. 97.

Po otrzymaniu dokumentów, o których mowa w art. 96 ust. 3, regionalny dyrek-tor ochrony środowiska stwierdza, uwzględniając łącznie uwarunkowania, o któ-rych mowa w art. 63 ust. 1, w odniesieniu do oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, w szczególności w odniesieniu do integralności i spójności tych obszarów, oraz biorąc pod uwagę skumulowane oddziaływanie przedsię-wzięcia z innymi przedsięwzięciami, w drodze postanowienia, obowiązek prze-prowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się w przypadku stwierdzenia, że przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000.

Zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 powinien być ograniczony do określenia oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

Art. 98.

Po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 regionalny dyrektor ochrony środowiska wydaje postanowienie w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska uzgadnia warunki realizacji przedsię-wzięcia, jeżeli:

z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika, że przedsięwzięcie nie będzie znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar;

2) z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar, i jednocześnie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar, i jeżeli nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, regionalny dyrektor ochrony środowiska odmawia uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia.

3a. W przypadku gdy przedsięwzięcie jest realizowane na obszarze morskim, przed wydaniem postanowienia, o którym mowa w ust. 1, regionalny dyrektor ochrony środowiska występuje do dyrektora urzędu morskiego o wydanie opinii.

W decyzji, o której mowa w art. 96 ust. 1, właściwy organ, w przypadku gdy z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika potrzeba:

wykonania kompensacji przyrodniczej – stwierdza konieczność wykonania tej kompensacji;

zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsię-wzięcia na środowisko – nakłada obowiązek tych działań.

Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przed-sięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, or-gan właściwy do wydania decyzji, o której mowa w art. 96 ust. 1, odmawia zgo-dy na realizację przedsięwzięcia, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Art. 102.

W analizie porealizacyjnej, o której mowa w art. 101 ust. 2 pkt 2, dokonuje się po-równania ustaleń zawartych w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowi-sko i w decyzji, o której mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1, w szczególności ustaleń doty-czących przewidywanego charakteru i zakresu oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 oraz planowanych działań zapobiegawczych z rzeczywistym oddziaływaniem przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 i działaniami podjętymi dla jego ograniczenia.

Dział VII

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska i regionalni dyrektorzy ochrony środowiska

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 121.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska jest centralnym organem administracji rządowej powołanym do realizacji zadań, o których mowa w art. 127 ust. 1.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podlega ministrowi właściwemu do spraw środowiska.

Art. 122.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wykonuje swoje zadania przy pomocy Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, która jest państwową jednostką bu-dżetową.

Organizację Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska określa statut, nadany w drodze rozporządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra wła-ściwego do spraw środowiska.

Przy nadawaniu statutu uwzględnia się zakres działalności Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Art. 123.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska jest organem administracji rządowej niezespolonej, właściwym do realizacji zadań, o których mowa w art. 131 ust. 1, na obszarze województwa.

1a. Regionalny dyrektor ochrony środowiska podlega Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska.

W przypadkach określonych ustawą regionalny dyrektor ochrony środowiska wydaje akty prawa miejscowego w formie zarządzeń.

Art. 124.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska wykonuje swoje zadania przy pomocy regionalnej dyrekcji ochrony środowiska, która jest państwową jednostką budże-tową, oraz przy współpracy z dyrektorami parków krajobrazowych lub zespołów parków krajobrazowych.

Regionalny dyrektor ochrony środowiska wykonuje swoje zadania w zakresie ochrony przyrody przy pomocy regionalnego konserwatora przyrody, będącego zastępcą regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Rozdział 2

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska

Art. 126.

Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska. Prezes Rady Ministrów od-wołuje Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Rozdział 3

Regionalni dyrektorzy ochrony środowiska

Art. 130.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska powołuje regionalnych dyrektorów ochrony środowiska spośród osób posiadających dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku dającym kwalifikacje do wykonywania zadań określo-nych w ustawie oraz posiadających co najmniej 5-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym w zakresie ochrony środowiska. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska odwołuje regionalnych dyrektorów ochrony środowiska

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, na wniosek regionalnego dyrektora ochrony środowiska, powołuje zastępców regionalnego dyrektora ochrony śro-dowiska spośród osób posiadających dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku dającym kwalifikacje do wykonywania zadań określonych w ustawie oraz posiadających co najmniej 5-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym lub samodzielnym w zakresie ochrony środowiska. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska odwołuje zastępców regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Regionalny konserwator przyrody powinien posiadać dyplom ukończenia stu-diów wyższych na jednym z następujących kierunków:

biologia;

geografia;

geologia;

leśnictwo;

ochrona środowiska;

rolnictwo;

architektura krajobrazu;

zootechnika;

ogrodnictwo.

Rozdział 4

Komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko

Art. 132.

Krajowa Komisja do spraw Ocen Oddziaływania na Środowisko, zwana dalej „Krajową Komisją”, jest organem opiniodawczo-doradczym Generalnego Dy-rektora Ochrony Środowiska w zakresie ocen oddziaływania na środowisko.

Przewodniczącego Krajowej Komisji, zastępców przewodniczącego, sekretarza i członków Krajowej Komisji, w liczbie od 40 do 60, powołuje i odwołuje Gene-ralny Dyrektor Ochrony Środowiska spośród przedstawicieli nauki, praktyki oraz organizacji ekologicznych.

Do zadań Krajowej Komisji należy w szczególności:

wydawanie opinii w sprawach przedłożonych przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w związku z jego uprawnieniami wynikającymi z ustawy;

monitorowanie funkcjonowania systemu ocen oddziaływania na środowisko oraz przedstawianie opinii i wniosków, w tym dotyczących rozwoju meto-dologii i programów szkoleniowych w zakresie ocen oddziaływania na śro-dowisko;

wydawanie opinii w sprawach projektów aktów prawnych dotyczących sys-temu ocen oddziaływania na środowisko;

współpraca z regionalnymi komisjami do spraw ocen oddziaływania na śro-dowisko.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska może, na wniosek regionalnego dyrek-tora ochrony środowiska, zwrócić się do Krajowej Komisji o wydanie opinii w sprawach należących do kompetencji regionalnego dyrektora ochrony środowi-ska.

Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627

USTAWA

z dnia 27 kwietnia 2001 r.

Prawo ochrony środowiska1)

Art. 4.

Powszechne korzystanie ze środowiska przysługuje z mocy ustawy każdemu i obejmuje korzystanie ze środowiska, bez użycia instalacji, w celu zaspokojenia potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku oraz uprawiania sportu, w zakresie:

wprowadzania do środowiska substancji lub energii;

innych niż wymienione w pkt 1 rodzajów powszechnego korzystania z wód w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.3)).

Korzystanie ze środowiska wykraczające poza ramy korzystania powszechnego może być, w drodze ustawy, obwarowane obowiązkiem uzyskania pozwolenia, ustalającego w szczególności zakres i warunki tego korzystania, wydanego przez właściwy organ ochrony środowiska.

Zwykłym korzystaniem ze środowiska jest takie korzystanie wykraczające poza ramy korzystania powszechnego, co do którego ustawa nie wprowadza obo-wiązku uzyskania pozwolenia, oraz zwykłe korzystanie z wody w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo wodne.

Art. 5.

Ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów.

Art. 6.

Kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu.

Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze.

Art. 7.

Kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia.

Kto może spowodować zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiega-nia temu zanieczyszczeniu.

Dział III

Polityka ekologiczna oraz programy ochrony środowiska

Art. 13.

Polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do rea-lizacji ochrony środowiska.

Art. 14.

Polityka ekologiczna państwa, na podstawie aktualnego stanu środowiska, okre-śla w szczególności:

cele ekologiczne;

priorytety ekologiczne;

2a) poziomy celów długoterminowych;

rodzaj i harmonogram działań proekologicznych;

środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.

Politykę ekologiczną państwa przyjmuje się na 4 lata, z tym że przewidziane w niej działania w perspektywie obejmują kolejne 4 lata.

Art. 16.

Rada Ministrów przedkłada Sejmowi co 4 lata raport z realizacji polityki ekologicz-nej państwa.

(..........................)

Tytuł III

PRZECIWDZIAŁANIE ZANIECZYSZCZENIOM

Dział I

Przepisy ogólne

Art. 137.

Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom polega na zapobieganiu lub ograniczaniu wprowadzania do środowiska substancji lub energii.

Art. 138.

Eksploatacja instalacji oraz urządzenia zgodnie z wymaganiami ochrony środo-wiska jest, z zastrzeżeniem art. 139, obowiązkiem ich właściciela, chyba że wy-każe on, iż władającym instalacją lub urządzeniem jest na podstawie tytułu prawnego inny podmiot.

Tytuł VII ORGANY ADMINISTRACJI ORAZ INSTYTUCJE OCHRONY ŚRODOWISKA

Dział I Organy administracji do spraw ochrony środowiska

Art. 376.

Organami ochrony środowiska, z zastrzeżeniem art. 377, są:

wójt, burmistrz lub prezydent miasta;

starosta;

2a) sejmik województwa;

2b) marszałek województwa;

3) wojewoda;

minister właściwy do spraw środowiska;

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;

regionalny dyrektor ochrony środowiska.

Dział II

Instytucje ochrony środowiska

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 386.

Instytucjami ochrony środowiska są:

Państwowa Rada Ochrony Środowiska;

komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko;

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz woje-wódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

(uchylony).

Rozdział 2

Państwowa Rada Ochrony Środowiska

Art. 387.

Tworzy się Państwową Radę Ochrony Środowiska, zwaną dalej „Radą”, jako organ doradczy i opiniodawczy ministra właściwego do spraw środowiska.

Art. 388.

Do zakresu działania Rady należy opracowywanie dla ministra właściwego do spraw środowiska opinii w sprawach ochrony środowiska, a także przedstawianie propozy-cji i wniosków zmierzających do tworzenia warunków zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska oraz do zachowania lub poprawy jego stanu.

Art. 400b.

Celem działania Narodowego Funduszu jest finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym w art. 400a ust. 1 oraz art. 410a ust. 1 i 4–6.

Celem działania wojewódzkich funduszy jest finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym w art. 400a ust. 1 pkt 1–9 i 11–42.

USTAWA

z dnia 13 kwietnia 2007 r.

zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie1)

Rozdział 2

Działania zapobiegawcze i naprawcze

Art. 9.

W przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku podmiot korzystający ze środowiska jest obowiązany niezwłocznie podjąć dzia-łania zapobiegawcze.

W przypadku wystąpienia szkody w środowisku podmiot korzystający ze środo-wiska jest obowiązany do:

podjęcia działań w celu ograniczenia szkody w środowisku, zapobieżenia kolejnym szkodom i negatywnym skutkom dla zdrowia ludzi lub dalszemu osłabieniu funkcji elementów przyrodniczych, w tym natychmiastowego skontrolowania, powstrzymania, usunięcia lub ograniczenia w inny sposób zanieczyszczeń lub innych szkodliwych czynników;

podjęcia działań naprawczych.

Dz.U. 2001 Nr 115 poz. 1229

USTAWA

z dnia 18 lipca 2001 r.

Prawo wodne1)

Dział I

Zasady ogólne

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzy-stanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi.

1a. Ustawa reguluje sprawy własności wód oraz gruntów pokrytych wodami, a także zasady gospodarowania tymi składnikami w odniesieniu do majątku Skarbu Państwa.

Gospodarowanie wodami jest prowadzone z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości.

Gospodarowanie wodami uwzględnia zasadę wspólnych interesów i jest realizo-wane przez współpracę administracji publicznej, użytkowników wód i przedsta-wicieli lokalnych społeczności tak, aby uzyskać maksymalne korzyści społecz-ne.

Gospodarowanie wodami jest prowadzone w taki sposób, aby działając w zgo-dzie z interesem publicznym, nie dopuszczać do wystąpienia możliwego do uniknięcia pogorszenia ekologicznych funkcji wód oraz pogorszenia stanu eko-systemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio zależnych od wód.

Gospodarowanie wodami jest oparte na zasadzie zwrotu kosztów usług wodnych, uwzględniających koszty środowiskowe i koszty zasobowe.

Art. 2.

Zarządzanie zasobami wodnymi służy zaspokajaniu potrzeb ludności, gospodar-ki, ochronie wód i środowiska związanego z tymi zasobami (...)

Art. 4.

Organami właściwymi w sprawach gospodarowania wodami są:

minister właściwy do spraw gospodarki wodnej;

Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej – jako centralny organ ad-ministracji rządowej, nadzorowany przez ministra właściwego do spraw go-spodarki wodnej;

dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej – jako organ administracji rządowej niezespolonej, podlegający Prezesowi Krajowego Zarządu Gospo-darki Wodnej;

wojewoda;

organy jednostek samorządu terytorialnego.

USTAWA

z dnia 18 kwietnia 1985 r.

rybactwie śródlądowym

Art. 1.

Ustawa określa:

zasady i warunki ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb w powierzchniowych

wodach śródlądowych, zwanych dalej „wodami”, w wodach znajdujących

się w urządzeniach wodnych oraz w obiektach przeznaczonych do

chowu lub hodowli ryb;

2) właściwość organów administracji publicznej, sposób ich postępowania, a

także zadania i obowiązki jednostek organizacyjnych i osób

Za chów ryb uważa się działania zmierzające do utrzymywania i zwiększania

produkcji ryb, a za hodowlę – chów połączony z doborem i selekcją, w celu zachowania

i poprawienia wartości użytkowej ryb.

Ryby i inne organizmy wodne żyjące w wodzie stanowią jej pożytki.

Art. 2a.

Ochronę i odbudowę zasobów ryb w wodach, z wyjątkiem gatunków ryb, które są

objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody, zapewnia się przez racjonalne

gospodarowanie zasobami, w tym podejmowanie działań służących utrzymaniu,

odtworzeniu lub przywróceniu właściwego stanu tych zasobów i relacji przyrodniczych

między poszczególnymi ich elementami, zgodnie z zasadami zrównoważonego

rozwoju.

Art. 2b.

Minister właściwy do spraw rybołówstwa, w celu stworzenia warunków niezbędnych

do ochrony i odbudowy zasobów ryb określonych gatunków,

w szczególności w celu odtworzenia żerowisk lub tarlisk ryb, a także utrzymania

lub przywró cenia w wybranych dorzeczach możliwości odbycia tarła i wędrówki

ryb, może opracować program ochrony i odbudowy zasobów ryb tych gatunków.

Art. 7.

Za amatorski połów ryb uważa się pozyskiwanie ryb wędką lub kuszą, przy

czym dopuszcza się, w miejscu i w czasie prowadzenia połowu ryb wędką, pozyskiwanie

ryb na przynętę przy użyciu podrywki wędkarskiej.

1a. Ryby przeznaczone na przynętę mogą być wprowadzone wyłącznie do wód, z

których zostały pozyskane.

Amatorski połów ryb może uprawiać osoba posiadająca dokument uprawniający

do takiego połowu, zwany dalej „kartą wędkarską” lub „kartą łowiectwa podwodnego”,

a jeżeli połów ryb odbywa się w wodach uprawnionego do rybactwa

– posiadająca ponadto jego zezwolenie.

2a. Posiadanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 2, potwierdza dokument wydawany

przez uprawnionego do rybactwa w obwodzie rybackim określający podstawowe

warunki uprawiania amatorskiego połowu ryb ustalone przez uprawnionego

do rybactwa wynikające z potrzeby prowadzenia racjonalnej gospodarki

rybackiej w tym obwodzie rybackim, uwzględniającej w szczególności wymiary

gospodarcze, limity połowu, czas, miejsce i technikę połowu ryb. Zezwolenie

może także wprowadzać warunek prowadzenia rejestru amatorskiego połowu

ryb, a w przypadku wprowadzenia tego warunku, określać sposób prowadzenia

tego rejestru.

Z obowiązku posiadania karty wędkarskiej są zwolnione osoby do lat 14, z tym

że mogą one uprawiać amatorski połów ryb wyłącznie pod opieką osoby pełnoletniej

posiadającej taką kartę.

Kartę wędkarską oraz kartę łowiectwa podwodnego wydaje starosta właściwy ze

względu na miejsce zamieszkania zainteresowanej osoby, która złożyła z wynikiem

pozytywnym egzamin ze znajomości zasad i warunków ochrony i połowu

ryb przed komisją egzaminacyjną, o której mowa w ust. 7a.

Art. 8.

Zabrania się połowu ryb:

w wypadkach określonych przepisami o ochronie przyrody;

wymiarach ochronnych;

w okresie ochronnym;

3a) z naruszeniem limitu połowu określonego w przepisach wydanych na podstawie

art. 21;

4) w odległości mniejszej niż 50 m od budowli i urządzeń hydrotechnicznych

piętrzących wodę;

sieciami, wędkami lub kuszami innymi niż określone w przepisach wydanych

na podstawie art. 21;

przez wytwarzanie w wodzie pola elektrycznego charakterystycznego dla

prądu zmiennego;

środkami trującymi i odurzającymi;

narzędziami kaleczącymi, z wyjątkiem sznurów hakowych, pęczków hakowych,

haczyka wędki i harpuna kuszy;

materiałami wybuchowymi;

przez ich głuszenie;

więcej niż dwiema wędkami jednocześnie, a w wypadku ryb łososiowatych i

lipieni – więcej niż jedną wędką;

wędką:

w odległości mniejszej niż 50 m od rozstawionych w wodzie narzędzi

połowowych uprawnionego do rybactwa oraz oznakowanych przez

uprawnionego do rybactwa krześlisk,

b) w odległości mniejszej niż 75 m odznaku oznaczającego dokonywanie

podwodnego połowu ryb kuszą,

c) przez podnoszenie i opuszczanie przynęty w sposób ciągły, z wyjątkiem

łowienia ryb pod lodem,

d) wytwarzającą w wodzie pole elektryczne;

kuszą:

ryb łososiowatych i węgorzy,

na szlaku żeglownym,

od dnia 15 października do dnia 15 maja,

przy użyciu specjalnych aparatów do oddychania w wodzie,

w odległości mniejszej niż 75 m od innych osób oraz ustawionych w

wodzie narzędzi połowowych.

Zabrania się pozyskiwania ikry ryb, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, oraz niszczenia

ikry złożonej na tarliskach i krześliskach.

Art. 11.

Zabrania się połowu ryb i raków przez wyciąganie ich z nor oraz naruszania nor.

Art. 22.

Tworzy się Państwową Straż Rybacką.

Zadaniem Państwowej Straży Rybackiej jest kontrola przestrzegania ustawy oraz

przepisów wydanych na jej podstawie.

Państwowa Straż Rybacka jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną podległą

bezpośrednio wojewodzie.

W czasie wykonywania czynności służbowych strażnik Państwowej Straży Rybackiej

jest uprawniony do:

kontroli dokumentów uprawniających do połowu ryb u osób dokonujących

połowu oraz dokumentów stwierdzających pochodzenie ryb u osób przetwarzających

lub wprowadzających ryby do obrotu;

2) kontroli ilości masy i gatunków odłowionych ryb, przetwarzanych lub wprowadzanych

do obrotu oraz przedmiotów służących do ich połowu;

3) zabezpieczenia porzuconych ryb i przedmiotów służących do ich połowu w

wypadku niemożności ustalenia ich posiadacza;

4) żądania wyjaśnień i wykonywania czynności niezbędnych do przeprowadzania

kontroli, a w wypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa

lub wykroczenia:

legitymowania osób podejrzanych w celu ustalenia ich tożsamości,

odebrania za pokwitowaniem ryb i przedmiotów służących do ich połowu,

z tym że ryby należy przekazać za pokwitowaniem uprawnionemu

do rybactwa, a przedmioty zabezpieczyć,

c) zatrzymywania za pokwitowaniem dokumentów, o których mowa w pkt

1, z tym że dokumenty te wraz z wnioskiem o ukaranie przekazuje się

w terminie 7 dni do sądu,

d) kontroli środków transportowych w celu sprawdzenia zawartości ich ładunku

w miejscach związanych z połowem ryb,

przeszukiwania osób i pomieszczeń na zasadach określonych w Kodeksie

postępowania karnego w celu znalezienia przedmiotów mogących

stanowić dowód w sprawie lub podlegających przepadkowi,

doprowadzenia do najbliższego komisariatu lub posterunku Policji osób,

w stosunku do których zachodzi uzasadniona potrzeba podjęcia dalszych

czynności wyjaśniających;

USTAWA

z dnia 28 września 1991 r.

lasach

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Ustawa określa zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz

zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką

narodową.

Art. 2.

Przepisy ustawy stosuje się do lasów, bez względu na formę ich własności.

Art. 3.

Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt:

zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną

(uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub przejściowo

jej pozbawiony:

przeznaczony do produkcji leśnej lub

stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego

albo

c) wpisany do rejestru zabytków;

2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki

leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie

podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi,

szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany

na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

Art. 4.

Lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo

Leśne Lasy Państwowe, zwane dalej „Lasami Państwowymi”.

Przepisu ust. 1 nie stosuje się do lasów:

będących w użytkowaniu wieczystym parków narodowych;

wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa;

Art. 5.

Nadzór nad gospodarką leśną sprawują:

minister właściwy do spraw środowiska – w lasach stanowiących własność

Skarbu Państwa;

2) starosta – w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa

Rozdział 2

Gospodarka leśna

Art. 7.

Trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia

lasu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczególności

następujących celów:

zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę,

glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą;

2) ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne

fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze

względu na:

zachowanie różnorodności przyrodniczej,

zachowanie leśnych zasobów genetycznych,

walory krajobrazowe,

potrzeby nauki;

ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub

uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym;

4) ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności

na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników

wód podziemnych;

produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów

ubocznego użytkowania lasu.

Gospodarka leśna w lasach stanowiących rezerwaty przyrody oraz wchodzących

w skład parków narodowych uwzględnia zasady określone w przepisach o

ochronie przyrody.

Art. 8.

Gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad:

powszechnej ochrony lasów;

trwałości utrzymania lasów;

ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów;

powiększania zasobów leśnych.

Art. 9.

W celu zapewnienia powszechnej ochrony lasów właściciele lasów są obowiązani

do kształtowania równowagi w ekosystemach leśnych, podnoszenia naturalnej

odporności drzewostanów, a w szczególności do:

wykonywania zabiegów profilaktycznych i ochronnych zapobiegających

powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów;

2) zapobiegania, wykrywania i zwalczania nadmiernie pojawiających i rozprzestrzeniających

się organizmów szkodliwych;

3) ochrony gleby i wód leśnych.

W przypadku niewykonania obowiązków, o których mowa w ust. 1, w lasach

niestanowiących własności Skarbu Państwa zadania właścicieli lasów określa, w

drodze decyzji, starosta.

Art. 13a.

W celu realizacji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej Lasy Państwowe

obowiązane są w szczególności do:

inicjowania, koordynowania i prowadzenia okresowej oceny stanu lasów i

zasobów leśnych oraz prognozowania zmian w ekosystemach leśnych;

2) sporządzania okresowych wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasów

oraz aktualizacji stanu zasobów leśnych;

3) prowadzenia banku danych o zasobach leśnych i stanie lasów.

Zadania określone w ust. 1 pkt 2 i 3 realizowane są bez względu na formę własności

lasów.

Art. 13b.

W celu promocji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz ochrony zasobów

przyrody w lasach Dyrektor Generalny może, w drodze zarządzenia, ustanawiać

leśne kompleksy promocyjne.

W skład leśnych kompleksów promocyjnych wchodzą lasy będące w zarządzie

Lasów Państwowych. Do leśnych kompleksów promocyjnych mogą być włączane

lasy innych właścicieli, na ich wniosek.

Leśne kompleksy promocyjne są obszarami funkcjonalnymi o znaczeniu ekologicznym,

edukacyjnym i społecznym, dla których działalność określa jednolity

program gospodarczo-ochronny, opracowywany przez właściwego dyrektora regionalnej

dyrekcji Lasów Państwowych.

Dla każdego leśnego kompleksu promocyjnego Dyrektor Generalny powołuje

radę naukowo-społeczną, do której należy inicjowanie oraz ocena realizacji działań

podejmowanych w leśnym kompleksie promocyjnym.

Rozdział 3

Lasy ochronne

Art. 15.

Za lasy szczególnie chronione, zwane dalej „lasami ochronnymi”, mogą być uznane

lasy, które:

chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwanie

się ziemi, obrywanie się skał lub lawin;

2) chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, regulują stosunki

hydrologiczne w zlewni oraz na obszarach wododziałów;

3) ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków;

4) są trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu;

5) stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających

ochronie gatunkowej;

6) mają szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe lub dla obronności i bezpieczeństwa

Państwa;

są położone:

w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic

administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców,

b) w strefach ochronnych uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej w

rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym,

uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach

uzdrowiskowych (Dz. U. Nr 167, poz. 1399, z 2007 r. Nr 133,

poz. 921 oraz z 2009 r. Nr 62, poz. 504),

c) w strefie górnej granicy lasów.

Rozdział 6

Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

Art. 32.

Lasy Państwowe jako państwowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości

prawnej reprezentują Skarb Państwa w zakresie zarządzanego mienia.

W skład Lasów Państwowych wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych;

regionalne dyrekcje Lasów Państwowych;

nadleśnictwa;

inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Art. 33.

Lasami Państwowymi kieruje Dyrektor Generalny przy pomocy dyrektorów regionalnych

dyrekcji Lasów Państwowych.

Dyrektora Generalnego powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw środowiska.

Art. 35.

Nadleśniczy prowadzi samodzielnie gospodarkę leśną w nadleśnictwie na podstawie

planu urządzenia lasu oraz odpowiada za stan lasu. W szczególności nadleśniczy:

reprezentuje Skarb Państwa w stosunkach cywilnoprawnych, w zakresie

swojego działania;

2) kieruje nadleśnictwem jako podstawową jednostką organizacyjną Lasów

Państwowych;

2a) bezpośrednio zarządza lasami, gruntami i innymi nieruchomościami Skarbu

Państwa, pozostającymi w zarządzie Lasów Państwowych;

2b) powołuje i odwołuje:

zastępców nadleśniczego w uzgodnieniu z dyrektorem regionalnej dyrekcji

Lasów Państwowych,

b) głównego księgowego nadleśnictwa,

c) inżyniera nadzoru,

d) leśniczego;

2c) inicjuje, koordynuje oraz nadzoruje działalność pracowników nadleśnictwa;

3) ustala organizację nadleśnictwa, w tym podział na leśnictwa zapewniający

leśniczym prawidłowe wykonywanie zadań gospodarczych, oraz zatrudnia i

zwalnia pracowników nadleśnictwa;

4) organizuje ochronę mienia i zwalczanie szkodnictwa leśnego.

Art. 35a.

Pracownicy Lasów Państwowych uprawnieni są do noszenia munduru leśnika.

Mundur jeszcze mogą nosić

3) dyrektorom, nauczycielom i uczniom średnich leśnych szkół zawodowych;

4) pracownikom leśnych zakładów doświadczalnych szkół wyższych oraz pracownikom

instytutów badawczych statutowo działających na rzecz leśnictwa.

2) pracownikom starostw bezpośrednio zajmującym się nadzorem nad gospodarką

leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa,

Rozdział 7

Służba Leśna

Art. 45.

W Lasach Państwowych tworzy się Służbę Leśną. Do Służby Leśnej zalicza się

pracowników zajmujących się:

sprawami zarządu lasami będącymi w zarządzie Lasów Państwowych;

prowadzeniem gospodarki leśnej i ochroną lasów;

zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego i

ochrony przyrody oraz wykonywaniem innych zadań w zakresie ochrony

mienia;

sprawami nadzoru, o którym mowa w art. 5, w razie powierzenia takiego

nadzoru.

Art. 46a.

Pracownikom Służby Leśnej, w tym również strażnikom leśnym, używającym własnych

pojazdów, do celów służbowych, w jazdach lokalnych, może być przyznane

prawo do zwrotu kosztów związanych z używaniem tych pojazdów – do wysokości

miesięcznego ryczałtu pieniężnego lub do wysokości nieprzekraczającej stawek za 1

kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez

właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego,

jest udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez pracownika.

Art. 47.

W Lasach Państwowych tworzy się Straż Leśną. Zadania, o których mowa w art.

45 ust. 1 pkt 3, wykonywane są przez strażników leśnych zaliczanych do Służby

Leśnej.

1a. Strażą Leśną kieruje Główny Inspektor Straży Leśnej podporządkowany Dyrektorowi

Generalnemu.

Rozdział 8

Gospodarka finansowa w Lasach Państwowych

Art. 50.

Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają

koszty działalności z własnych przychodów.

Art. 51.

Rokiem obrachunkowym w Lasach Państwowych jest rok kalendarzowy.

Art. 52.

Lasy Państwowe sporządzają corocznie raport o stanie lasów oraz sprawozdanie

finansowo-gospodarcze z działalności Lasów Państwowych.

Rada Ministrów przedkłada Sejmowi informację o stanie lasów oraz o realizacji

krajowego programu zwiększania lesistości.

Art. 53.

Koszty utrzymania Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych oraz dyrekcji regionalnych

Lasów Państwowych finansowane są z wpłat obciążających koszty

działalności nadleśnictw.

Minister właściwy do spraw środowiska określa, w drodze decyzji, wysokość

obciążeń, o których mowa w ust. 1.

Art. 54.

Lasy Państwowe otrzymują dotacje celowe z budżetu państwa na zadania zlecone

przez administrację rządową,

Art. 56.

W Lasach Państwowych tworzy się fundusz leśny stanowiący formę gospodarowania

środkami na cele wskazane w ustawie.

Środkami funduszu leśnego dysponuje Dyrektor Generalny.

Art. 57.

Środki funduszu leśnego stanowią:

odpis podstawowy liczony od wartości sprzedaży drewna, obciążający koszty

działalności nadleśnictw;

należności, kary i opłaty związane z wyłączeniem z produkcji gruntów leśnych;

należności wynikające z odszkodowań:

dochody wynikające z udziału lub uzyskane ze sprzedaży akcji i udziałów w

spółkach, o których mowa w art. 42;

dotacje budżetowe, z wyłączeniem dotacji celowych, o których mowa w art.

54;

inne dochody uzyskane na rzecz tego funduszu.

USTAWA

z dnia 13 października 1995 r.

Prawo łowieckie

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Łowiectwo, jako element ochrony środowiska przyrodniczego, w rozumieniu usta-wy oznacza ochronę zwierząt łownych (zwierzyny) i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej.

Art. 2.

Zwierzęta łowne w stanie wolnym, jako dobro ogólnonarodowe, stanowią własność Skarbu Państwa.

Art. 3.

Celem łowiectwa jest:

ochrona, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych;

ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy wa-runków bytowania zwierzyny;

uzyskiwanie możliwie wysokiej kondycji osobniczej i jakości trofeów oraz właściwej liczebności populacji poszczególnych gatunków zwierzyny przy zachowaniu równowagi środowiska przyrodniczego;

spełnianie potrzeb społecznych w zakresie uprawiania myślistwa, kultywo-wania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej.

Art. 4.

Gospodarka łowiecka jest to działalność w zakresie ochrony, hodowli i pozy-skiwania zwierzyny.

Polowanie oznacza:

tropienie, strzelanie z myśliwskiej broni palnej, łowienie sposobami dozwo-lonymi zwierzyny żywej,

łowienie zwierzyny przy pomocy ptaków łowczych za zgodą ministra wła-ściwego do spraw środowiska – zmierzające do wejścia w jej posiadanie.

Kłusownictwo oznacza działanie zmierzające do wejścia w posiadanie zwierzy-ny w sposób niebędący polowaniem albo z naruszeniem warunków dopusz-czalności polowania.

Rozdział 2

Organy administracji w zakresie łowiectwa

Art. 6.

Naczelnym organem administracji rządowej w zakresie łowiectwa jest minister właściwy do spraw środowiska.

Art. 7.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, administrację w zakresie łowiectwa sprawuje samorząd województwa jako zadanie z zakresu administracji rządowej.

Rozdział 3

Zasady gospodarki łowieckiej

Art. 8.

Gospodarka łowiecka prowadzona jest w obwodach łowieckich przez dzierżaw-ców lub zarządców.

Odstrzały redukcyjne zwierząt łownych w parkach narodowych i rezerwatach, prowadzone w oparciu o przepisy o ochronie przyrody, odbywają się na zasa-dach określonych w ustawie i zgodnie z obowiązującymi okresami ochronnymi i kryteriami selekcji.

Gospodarka łowiecka prowadzona jest na zasadach określonych w ustawie, w oparciu o roczne plany łowieckie i wieloletnie łowieckie plany hodowlane.

Do celów hodowlanych, w tym eksportu, oraz celów naukowych dozwolone jest łowienie zwierzyny żywej wyłącznie w sieci i nieraniące pułapki, w tym pułapki niechwytające za kończynę.

Art. 10.

Hodowanie lub utrzymywanie chartów rasowych lub ich mieszańców wymaga zezwolenia starosty właściwego ze względu na miejsce prowadzenia ich ho-dowli lub utrzymywania, wydawanego na wniosek osoby zamierzającej prowa-dzić taką hodowlę lub utrzymywać takiego psa.

Art. 11.

Łowiectwo jest prowadzone zgodnie z podstawowymi kierunkami użytkowania terenów rolnych, leśnych i rybackich, w warunkach stałego polepszania zwie-rzynie środowiska jej bytowania.

Gospodarowanie populacjami zwierzyny wymaga w szczególności:

tworzenia stałych i okresowych osłon dla zwierzyny (lasy, zadrzewienia, za-krzewienia, remizy, osłony miejsc lęgowych);

wzbogacania naturalnej bazy żerowej dla zwierzyny w lasach;

zachowania istniejących naturalnych zbiorników wodnych, rekonstrukcji i tworzenia nowych;

racjonalnego stosowania środków chemicznych w rolnictwie i leśnictwie;

stosowania terminów i technik agrotechnicznych niezagrażających bytowa-niu zwierzyny na danym terenie;

utrzymywania korytarzy (ciągów) ekologicznych dla zwierzyny;

utrzymywania struktury wiekowej i płciowej oraz liczebności populacji zwierzyny właściwych dla zapewnienia równowagi ekosystemów oraz reali-zacji głównych celów gospodarczych w rolnictwie, leśnictwie i rybactwie;

ochrony zwierzyny przed zagrożeniem ruchu pojazdów samochodowych na drogach krajowych i wojewódzkich.

Rozdział 5

Obwody łowieckie

Art. 23.

Obwód łowiecki stanowi obszar gruntów o ciągłej powierzchni, zamkniętej jego granicami, nie mniejszy niż trzy tysiące hektarów, na którego obszarze istnieją warunki do prowadzenia łowiectwa.

W szczególnych przypadkach, uzasadnionych względami racjonalnej gospodar-ki łowieckiej i warunkami terenowymi, mogą być tworzone, za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska, obwody łowieckie o mniejszej powierzchni.

Art. 24.

Obwody łowieckie dzielą się na obwody łowieckie leśne i polne.

Obwód łowiecki leśny jest to obszar, w którym grunty leśne stanowią co naj-mniej 40 % ogólnej powierzchni tego obszaru.

Obwód łowiecki polny jest to obszar, w którym grunty leśne stanowią mniej niż 40 % ogólnej powierzchni tego obszaru.

Art. 25.

Obwody łowieckie są tworzone przy uwzględnieniu następujących zasad:

optymalnego zaspokojenia potrzeb w zakresie ochrony, zachowania i rozwo-ju preferowanych gatunków zwierzyny;

unikania dzielenia zbiorników wodnych;

ustalania przebiegu granic po naturalnych lub wyraźnych znakach w terenie.

Art. 26.

W skład obwodów łowieckich nie wchodzą:

parki narodowe i rezerwaty przyrody, z wyjątkiem rezerwatów lub ich czę-ści, w których na obszarach wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych nie zabroniono wykonywania polowania;

2) tereny w granicach administracyjnych miast; jeżeli jednak granice te obej-mują większe obszary leśne lub rolne, z obszarów tych może być utworzony obwód łowiecki lub mogą być one włączone do innych obwodów łowiec-kich;

3) tereny zajęte przez miejscowości niezaliczane do miast, w granicach obej-mujących zabudowania mieszkalne i gospodarcze z podwórzami, placami i ulicami oraz drogami wewnątrz tych miejscowości;

4) budowle, zakłady i urządzenia, tereny przeznaczone na cele społeczne, kultu religijnego, przemysłowe, handlowe, składowe, transportowe i inne cele go-spodarcze oraz obiekty o charakterze zabytkowym i specjalnym, w grani-cach ich ogrodzeń.

Rozdział 6

Polski Związek Łowiecki

Art. 32.

1. Polski Związek Łowiecki jest zrzeszeniem osób fizycznych i prawnych, które prowadzą gospodarkę łowiecką poprzez hodowlę i pozyskiwanie zwierzyny oraz działają na rzecz jej ochrony poprzez regulację liczebności populacji zwie-rząt łownych.

2. Polski Związek Łowiecki posiada osobowość prawną.

3. Polski Związek Łowiecki oraz koła łowieckie działają na podstawie ustawy oraz statutu uchwalonego przez Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Łowieckiego.

Art. 32a.

1. Organami Polskiego Związku Łowieckiego są:

1) Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Łowieckiego, jako najwyż-sza władza Polskiego Związku Łowieckiego, który tworzą, wyłonieni w wyborach pośrednich, przedstawiciele kół łowieckich i przedstawiciele członków niezrzeszonych w kołach łowieckich;

2) Naczelna Rada Łowiecka, do zadań której należy ustalanie kierunków i planów działalności Polskiego Związku Łowieckiego między Krajowymi Zjazdami Delegatów oraz realizacja innych zadań przewidzianych statu-tem, oraz Okręgowe Rady Łowieckie;

3) Zarząd Główny jako organ zarządzający.

Art. 33.

1. Koła łowieckie zrzeszają osoby fizyczne i są podstawowym ogniwem organiza-cyjnym w Polskim Związku Łowieckim w realizacji celów i zadań łowiectwa.

2. Koła łowieckie posiadają osobowość prawną i ponoszą odpowiedzialność za swoje zobowiązania.

Art. 33a.

1. Koło łowieckie powinno liczyć co najmniej 10 osób fizycznych będących członkami Polskiego Związku Łowieckiego.

Rozdział 7

Straż łowiecka

Art. 36.

Tworzy się Państwową Straż Łowiecką jako umundurowaną, uzbrojoną i wypo-sażoną w terenowe, oznakowane środki transportu formację podległą wojewo-dzie.

1a. Koordynację działań Państwowej Straży Łowieckiej na obszarze województwa w zakresie realizacji zadań, o których mowa w art. 37 ust. 1, prowadzi komen-dant wojewódzki Państwowej Straży Łowieckiej powoływany przez wojewodę.

Dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich mają obowiązek zatrudnić lub po-wołać co najmniej jednego strażnika, którego zadaniem jest ochrona zwierzyny i prowadzenie gospodarki łowieckiej.

Straż łowiecką stanowią:

Państwowa Straż Łowiecka;

strażnicy łowieccy powoływani lub zatrudniani przez dzierżawców i zarząd-ców obwodów łowieckich.

Zadaniem Państwowej Straży Łowieckiej jest kontrola realizacji przepisów ustawy, a w szczególności w zakresie:

ochrony zwierzyny;

zwalczania kłusownictwa i wszelkiego szkodnictwa łowieckiego;

zwalczania przestępstw i wykroczeń w zakresie łowiectwa;

kontroli legalności skupu i obrotu zwierzyną;

kontroli przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakre-sie obrotu zwierzyną żywą oraz obrotu tuszami zwierzyny i ich częściami dotyczącej prowadzenia ewidencji skupu w każdym punkcie skupu.

Rozdział 8

Wykonywanie polowania

Art. 42.

Polowanie może być wykonywane przez członków Polskiego Związku Łowiec-kiego lub cudzoziemców, o których mowa w art. 42a ust. 1, za zgodą dzierżaw-cy lub zarządcy obwodu łowieckiego.

Podczas polowania uprawniony do jego wykonywania zobowiązany jest posia-dać:

legitymację członkowską Polskiego Związku Łowieckiego. Wymóg ten nie dotyczy cudzoziemców wymienionych w art. 42a ust. 1 i art. 43 ust. 1;

pozwolenie na posiadanie broni myśliwskiej lub inny dokument uprawnia-jący do jej posiadania, jeżeli wykonuje polowanie za pomocą broni prze-znaczonej do celów łowieckich;

zezwolenie ministra właściwego do spraw środowiska na łowienie zwie-rzyny przy użyciu ptaka łowczego, jeżeli wykonuje polowanie przy pomo-cy ptaków łowczych.

Wyróżnia się trzy rodzaje uprawnień do wykonywania polowania:

podstawowe – uprawniające do odstrzału zwierząt łownych, z wyjątkiem samców zwierzyny płowej;

selekcjonerskie – uprawniające do odstrzału wszystkich zwierząt łownych;

sokolnicze – uprawniające do łowienia zwierzyny przy pomocy ptaków łowczych.

Warunkiem uzyskania uprawnień do wykonywania polowania, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, jest:

odbycie rocznego stażu w kole łowieckim lub ośrodku hodowli zwierzyny;

odbycie szkolenia przeprowadzonego przez Polski Związek Łowiecki;

złożenie, z wynikiem pozytywnym, egzaminu przed komisją egzaminacyj-ną powołaną przez Polski Związek Łowiecki.

Art. 42b.

Termin rozpoczęcia i zakończenia polowania indywidualnego oraz ilość i gatu-nek pozyskanej zwierzyny podlega wpisowi w książce ewidencji pobytu na po-lowaniu indywidualnym, którą zobowiązani są posiadać dla każdego obwodu dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich.

Art. 45.

1. W przypadku nadmiernego zagęszczenia zwierzyny, zagrażającego trwałości lasów, nadleśniczy działający z upoważnienia dyrektora regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe po zasięgnięciu opinii Polskiego Związku Łowieckiego wydaje decyzję administracyjną, nakazującą dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego wykonanie odłowu lub odstrzału redukcyjnego zwierzyny.

Rozdział 9

Szkody łowieckie

Art. 46.

1. Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego obowiązany jest do wynagra-dzania szkód wyrządzonych:

1) w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny;

2) przy wykonywaniu polowania.

2. Oględzin i szacowania szkód, o których mowa w ust. 1, a także ustalania wyso-kości odszkodowania dokonują przedstawiciele zarządcy lub dzierżawcy ob-wodu łowieckiego. Na żądanie strony w oględzinach, szacowaniu szkód oraz ustalaniu wysokości odszkodowania uczestniczy przedstawiciel właściwej tery-torialnie izby rolniczej.

Art. 50.

1. Skarb Państwa odpowiada za szkody, o których mowa w art. 46 ust. 1, wyrzą-dzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną.

1b. Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne, o któ-rych mowa w art. 46 ust. 1 pkt 1, na obszarach niewchodzących w skład obwo-dów łowieckich.

2. Za szkody, o których mowa w ust. 1, wyrządzane na obszarach:

1) obwodów łowieckich leśnych odszkodowania wypłaca Państwowe Gospo-darstwo Leśne Lasy Państwowe ze środków budżetu państwa;

2) obwodów łowieckich polnych i obszarach niewchodzących w skład obwo-dów łowieckich odszkodowania wypłaca zarząd województwa ze środków budżetu państwa.

3. Za szkody, o których mowa w ust. 1b, odszkodowania wypłaca zarząd woje-wództwa ze środków budżetu państwa.

4. Oględzin i szacowania szkód, o których mowa w ust. 1 i 1b, dokonują przed-stawiciele podmiotów właściwych do wypłaty odszkodowania.

Rozdział 10

Przepisy karne

Art. 51.

1. Kto:

1) strzela do zwierzyny w odległości mniejszej niż 500 m od miejsca zebrań publicznych w czasie ich trwania lub w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań mieszkalnych,

2) wybiera jaja, pisklęta, niszczy gniazda ptaków łownych lub niszczy ich lę-gowiska,

3) przetrzymuje zwierzynę bez odpowiedniego zezwolenia,

4) niszczy nory i legowiska zwierząt łownych,

5) niszczy urządzenia łowieckie, wybiera karmę lub sól z lizawek,

6) poluje, nie posiadając przy sobie wymaganych dokumentów,

7) wbrew przepisom art. 42b ust. 2 nie dokonuje wymaganych wpisów w upo-ważnieniu do wykonywania polowania indywidualnego

– podlega karze grzywny.

2. W przypadkach określonych w ust. 1 orzekanie następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Art. 52.

Kto:

1) gromadzi, posiada, wytwarza, przechowuje lub wprowadza do obrotu narzę-dzia i urządzenia przeznaczone do kłusownictwa,

2) wchodzi w posiadanie bezprawnie pozyskanej tuszy lub trofeów zwierząt łownych,

3) narusza zakaz, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 4;

4) hoduje lub utrzymuje bez zezwolenia charty rasowe lub ich mieszańce,

5) sprawując zarząd z ramienia dzierżawcy, a w obwodach niewydzierżawio-nych z ramienia zarządcy, zezwala na polowanie osobie nieuprawnionej do wykonywania polowania lub na przekroczenie zatwierdzonego w planie ło-wieckim pozyskania zwierzyny,

6) pozyskuje zwierzynę innego gatunku, innej płci lub w większej liczbie, niż przewiduje upoważnienie wydane przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego

– podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 53.

Kto:

poluje na przelotne ptactwo łowne na wybrzeżu morskim w pasie 3000 m od brzegu w głąb morza lub 5000 m w głąb lądu,

poluje z chartami lub ich mieszańcami,

poluje w czasie ochronnym,

poluje nie posiadając uprawnień do polowania,

wchodzi w posiadanie zwierzyny za pomocą broni i amunicji innej niż my-śliwska, środków i materiałów wybuchowych, trucizn, karmy o właściwo-ściach odurzających, sztucznego światła, lepów, wnyków, żelaz, dołów, sa-mostrzałów lub rozkopywania nor i innych niedozwolonych środków,

nie będąc uprawnionym do polowania wchodzi w posiadanie zwierzyny

– podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA

z dnia 11 marca 2005 roku

w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych

zwierzyna gruba

łoś Alce alces

jeleń szlachetny Cervus elaphus

jeleń sika Cervus nippon

daniel Dama dama

sarna Cepreolus capreolus

dzik Sus scrofa

muflon Ovis aries musimon

zwierzyna drobna

lis Vuleps vulpes

jenot Nyctereutes procyonoides

borsuk Meles meles

kuna leśna Martes martes

kuna domowa Martes foina

norka amerykańska Mustela vison

tchórz zwyczajny Mustela putorius

szop pracz Procyon lotor

piżmak Ondatra zibethicus

zając szarak Lepus europaeus

dziki królik Oryctolagus cuniculus

jarząbek Tetrastes bonasia (1 IX - 30 XI)

bażant Phasianus cplchicus

kuropatwa Perdix perdix (11 IX - 21 X)

gęgawa Anser anser (1 X - 21 XII)

gęś białoczelna Anser albifrons (1 X - 21 XII)

gęś zbożowa Anser fabalis (1 X - 21 XII)

krzyżówka Anas platyrhynchos (15 VIIII - 21 XII)

cyraneczka Anas crecca (15 VIIII - 21 XII)

głowienka Aythya ferina (15 VIIII - 21 XII)

czernica Aythya fuligula (15 VIIII - 21 XII)

grzywacz Columba palumbus (15 VIII - 30 XI)

słonka Scolopax rusticola (1 IX - 21 XII)

łyska Fulica atra (15 VIII - 21 XII)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ustawa o zawodzie psychologa
Ustawa z dnia 25 06 1999 r o świadcz pien z ubezp społ w razie choroby i macierz
ustawa o dzialalnosci leczniczej z 15 kwietnia 2011
Ustawa z 30 10 2002 r o ubezp społ z tyt wyp przy pracy i chor zawod
palenie, ustawa antynikotynowa
272 Ustawa o opłacie skarbowejpdf
ćw 7 Terminologia epidemiol ch zakaź i ustawa
2013 01 15 ustawa o srodkach pr Nieznany
112 Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do aliment w
003 Ustawa o zmianie imion i nazwisk
263 Ustawa o podatku od towarów i usług
38 USTAWA O OC ARCH I INZ
162 USTAWA KODEKS POSTEPOWANIA Nieznany
267 Ustawa o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt
037 Ustawa o podatku dochodowym od os b prawnych
ustawa zakazy, Weterynaria, Choroby zakaźne koni
Załącznik nr 4, Studia, Odpady - ustawa
Ustawa o dopłatach do oprocentowania kredytów mieszkaniowych o stałej stopie procentowej, Ustawy

więcej podobnych podstron