Histologia 11.10.2011

Komórka cz. 2

1. Cytoszkielet

- Nadaje kształt komórkom, umożliwia zmianę kształtu komórki

- umiejscowienie organelli w komórce

- buduje rzęski (nabłonek oddechowy)

Filamenty:

• Aktynowe (w każdej komórce) [skręcone nici białek]

1. Aktyna F

2. Aktyna G

• Miozynowe (w większości komórek) [skręcone nici białek]

• Pośrednie (włókniste białka, b. Odporne mechanicznie i chemicznie) [skręcone nici białek]

• Mikrotubule (kształt rurki, jest „trasą” transportu różnych substancji w komórce)

• Centriole (walec zbudowany z 9 tripletów mikrotubul na obwodzie połączonych)

• Rzęski

• Filamina (ułatwia tworzenie przestrzennych sieci krzyżujących się włókien aktynowych)

• Gelsolina (blokuje wydłużanie aktyny wiążąc się z jej końcem + przy wzroście stężenia Ca++) [koniec + przyrasta (dodawana jest aktyna G) a koniec - się rozpada)

Białka błony komórkowej łączą się z cytoszkieletem poprzez spektrynę i ankyrynę wiążące się z aktyną.

Aktywacja i dezaktywacja płytek krwi obejmuje dramatyczne zmiany F-aktyny poprzez zmianę stężenia Ca++

Pierścień z γ-tubuliny zapoczątkowuje powstawanie MT (mikrotubul)

Mikrotubula ma 13 łańcuchów połączonych α-tubuliny i β-tubuliny

Fosforylacja białka Tau powoduje chorobę Alzheimera

Budowa części osiowej migawki: 9 par mikrotubul

Budowa ciałek podstawnych rzęsek: 9 tripletów

Rodzaje ruchów mikrotubul:

1. W izolowanych mikrotubulach dyneina powoduje ich wzajemne przesuwanie się

2. W rzęsce – ich zgięcie

2. Jądro komórkowe

• Otoczone podwójną błoną białkowo-lipidową, na powierzchni posiada rybosomy,

• Rybosomy powstają w jądrze komórkowym

• Posiada duże pory jądrowe

• Chromatyna wybarwia się na niebiesko lub fioletowo, w jej skład wchodzi: kompleks DNA z histonami oraz DNP (kwaśne białka – deoksynukleoproteiny)

• Sucha masa jądra to 1/3 DNA, 1/3 RNA, 1/3 białka

• Jąderko: włóknisty rdzeń, ziarnista kora, produkuje rybosomy

• Budowa pora jądrowego: pierścień, od strony wewnętrznej posiada „koszyczek jądrowy”, selektywne wydzielanie cząsteczek

3. Struktura DNA

• Budowa nukleosomu: histony H2A, H2B, H3, H4 i H1

• Nukleosom posiada ok 166 par zasad DNA

• Łącznik – fragment DNA między dwoma nukleosomami, ok 42 pary DNA

4. Cykl komórkowy

• CK to szereg procesu zachodzących między powstaniem komórki, a jej podziałem

• Interfaza – niewidoczne chromosomy: faza G1, S i G2

• Mitoza – chromosomy skondensowane,

• Profaza

• Metafaza

• Anafaza

• Telofaza

5. Proliferacja komórek

• Potencjał proliferacyjny komórek:

Duży: Nabłonki, Szpik Kostny

Średni: Hepatocyty (po częściowej hepatoktomii)

Brak:

Kinazy – katalityczna część kompleksu odpowiedzialna za aktywność

Cykliny – ich stężenie, synteza i degradacja przez proteosomy zależy od cyklu komórkowego, są specyficzne dla różnych etapów cyklu komórkowego

Punkty kontrolne cyklu komórkowego:

• G1 – niesprzyjające warunki, uszkodzenie DNA

• G2 – niezakończona replikacja DNA, uszkodzenie DNA

• M – nieprawidłowe przyłączanie się chromosomów do wrzeciona mitotycznego

6. Apoptoza

• Proces zaprogramowanej śmierci komórki

• Dwa etapy: indukcji i egzekucji

• Brak reakcji zapalnej

• Rola w procesie organogenezy w okresie płodowym oraz w procesach różnicowania w organizmach dojrzałych

• Jest istotnym elementem w embriogenezie (NP NIE MAMY BŁONY MIĘDZY PALCAMI)

• Mechanizm molekularny apoptozy: sygnał dla apoptozy indukcja determinacja egzekucja apoptoza