Co to jest schizofrenia?

Schizofrenia jest często nieprawidłowo definiowana jako "rozdwojenie osobowości".
Takie jest dosłowne tłumaczenie słowa "schizofrenia", które oznacza chorobę mózgu, w znacznym stopniu wpływającą na procesy myślenia, emocje i zachowanie.
Osoby ze schizofrenią cierpią z powodu objawów psychotycznych. Są to omamy (=halucynacje - spostrzeżenia powstające bez bodźców zewnętrznych), złudzenia (=iluzje - odbieranie rzeczy innymi niż są one w rzeczywistości), urojenia (poglądy lub sądy, fałszywe mocno podtrzymywane przez chorego bez względu na racjonalne kontrargumenty), zaburzenia myślenia i lęk.
Urojenia, złudzenia i omamy to tak zwane wytwórcze objawy psychotyczne. W dalszym etapie rozwoju choroby pojawiają się objawy negatywne, czyli wycofanie z życia, ograniczenie inicjatywy, spłycenie emocji. Pacjenci ze schizofrenią często wycofują się z życia społecznego, np. mają kłopoty w kontaktach a otoczeniem, źle funkcjonują w warunkach stresu. Charakterystyczne są także zaburzenia myślenia, które powodują pogorszenie wyników w nauce lub pracy.
Ważnym elementem choroby jest to, że pacjenci nie zdają sobie z niej sprawy i tracą kontakt z rzeczywistością.

Więcej informacji dotyczących objawów psychotycznych

Więcej informacji dotyczących objawów psychotycznych

Omamy

W fazie psychotycznej chorzy na schizofrenię widzą, słyszą, odbierają smak lub odczuwają dotyk rzeczy, które naprawdę nie istnieją. Pacjenci ci są jednak przekonani o prawdziwości odbieranych bodźców i o swoim adekwatnym do nich zachowaniu. Na przykład mogą słyszeć głosy, których nikt poza nimi nie słyszy lub widzieć przedmioty, których w rzeczywistości nie ma. Niektórzy czują jak ich skóra drętwieje. Czasami pokarmy zmieniają dla nich swój smak.
Chorzy z zaburzeniami psychotycznymi, czyli omamami lub urojeniami, bardzo cierpią. Czasami głosy, które słyszą grożą im, potępiają ich zachowania lub spierają się.

Urojenia

Pacjenci prezentują dziwne sądy i przekonania, często nieprawdziwe, mocno podtrzymywane, których nie chcą się pozbyć mimo istnienia przesłanek o ich nieprawdziwości. Urojenia zwykle zajmują główne miejsce pośród innych objawów. Często są bardzo nieprawdopodobne i tak irracjonalne, że nie mogą być prawdziwe, choć dla pacjenta mają znamiona rzeczywistości. Chorym z urojeniami wydaje się, że są kimś innym niż są w rzeczywistości (Bogiem, Matką Świętą, Napoleonem), że są prześladowani, śledzeni lub, że inni ludzie przeciwko nim spiskują, czy chcą ich otruć.
Urojenia zajmują na tyle ważne miejsce w odbieraniu rzeczywistości, że zmieniają całe życie chorego. Jeżeli, na przykład pacjent wierzy, że ktoś chce go otruć, zmienia swoją dotychczasową dietę lub nawet odmawia przyjmowania pokarmów przez długi czas.

Więcej informacji o zmianach w sposobie myślenia i funkcjonowania psychiki

Dziwaczne słowa, odmienna struktura językowa i niespójność myślenia
Schizofrenia zmienia normalne procesy myślowe. Mogą być one zwolnione, przebiegać wyjątkowo szybko lub w ogóle nie zachodzić. Chory w rozmowie przeskakuje z tematu na temat i wydaje się być zagubiony (zmieszany). Osoby ze schizofrenią mogą mieć kłopoty ze zrozumieniem innych lub z zapamiętywaniem zdarzeń.

Zmiany emocjonalne

Chorzy na schizofrenię mogą zachowywać się odmiennie niż do tej pory i mieć poczucie odcięcia od reszty świata. Chwiejność emocjonalna jest również dość charakterystyczna. Pacjenci mogą prezentować nienaturalne podniecenie lub obniżenie nastroju. a także obawiać się podejrzeń. Emocje ulegają spłyceniu, zaznacza się mniejsza wrażliwość lub osłabienie pokazywania emocji.

Zmiany w osobowości

Chorzy w fazie psychotycznej zachowują się inaczej niż normalnie. Mogą być nadmiernie pobudzeni lub śpiący, śmiać się w smutnych sytuacjach, płakać w trakcie opowiadania żartu lub złościć się bez przyczyny. Zmiany zachowania są najczęściej związane z omamami lub urojeniami. Na przykład, jeśli chory uważa, że jest w niebezpieczeństwie, dzwoni po policję. Niektórzy mogą przestać jeść, wierząc, że ktoś chce ich otruć. Czasami może się to objawiać wyjątkowo dziwnymi lub niebezpiecznymi zachowaniami, takimi, jak na przykład, samookaleczenia.

Fazy schizofrenii

Schizofrenia przebiega fazami. Są to: faza ostra objawiająca się stanami psychotycznymi i faza wycofywania objawów (faza stabilizacji), która przysparza nieco mniej problemów. Faza psychotyczna jest poprzedzona wystąpieniem zwiastunów, które - jeśli zauważone - są wczesnymi sygnałami ostrzegawczymi fazy psychotycznej. Można więc zaobserwować pewną cykliczność objawów schizofrenii: faza psychotyczna - faza stabilizacji. Czas trwania poszczególnych okresów różni się w zależności od pacjenta. U niektórych przeważa faza psychotyczna, u innych choroba ma przebieg nawracający.

Więcej informacji o poszczególnych fazach choroby

Faza psychotyczna

Charakteryzuje się występowaniem omamów, złudzeń i zaburzeń myślenia. Powszechne są także: chwiejność emocjonalna, zaburzenia zachowania i bezsenność (lub nadmierna senność). Odpowiednio dobrane leczenie eliminuje objawy lub skraca czas trwania tej fazy.

Faza stabilizacji

U większości chorych utrzymują się objawy. Są one jednak mniej wyraźne niż w fazie psychotycznej. Manifestują się osłabieniem i zwolnieniem procesów myślenia, wycofaniem z życia i brakiem inicjatywy. 20% chorych nadal cierpi na urojenia i omamy i zagubienie, które są jednak mniej nasilone niż w fazie psychotycznej.

Przyczyny: biologiczne i psychospołeczne

Przyczyn schizofrenii poszukuje się w zakresie dwóch obszarów:

1. Wrażliwości biologicznej

- w trakcie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego dochodzi do błędu, który powoduje, że człowiek staje się bardziej od innych wrażliwy na czynniki wywołujące schizofrenię. Zaburzenie w rozwoju mózgu mogą być wrodzone lub wynikać z infekcji w trakcie ciąży, trudności w czasie porodu, zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych lub urazu.

2. Okoliczności psychospołecznych

- problemy emocjonalne na tle wydarzeń życiowych: rozwodu, śmierci kogoś bliskiego lub rozstania. U osób z indywidualnie uwarunkowaną skłonnością, czynniki te mogą wywołać schizofrenię.

Pierwsze objawy

Objawy predysponujące do wystąpienia schizofrenii można zaobserwować już u dzieci. W okresie dojrzewania można zauważyć, że reagują one na różne wydarzenia inaczej niż pozostali. Objawy schizofrenii zwykle pojawiają się między 15 a 30 rokiem życia. Otoczenie chorych, patrząc wstecz, mówi, że osoby te zachowywały się dziwnie już w dzieciństwie. Nie można jednak myśleć, że u każdego dziecka, które zachowuje się odmiennie od swoich rówieśników, rozwinie się w przyszłości schizofrenia.

Objawy będące wczesnymi sygnałami ostrzegawczymi schizofrenii:

• Wycofanie i niechęć do spędzania czasu z rówieśnikami

• Utrata pamięci, np. zapominanie o miejscach, w których położyło się różne przedmioty

• Zaburzenia percepcji: zmiana rozmiarów i kolorów obserwowanych przedmiotów

• Objawy paranoidalne: przekonanie, że wszyscy o tobie plotkują i robią różne rzeczy za twoimi plecami

• Nadmierne zainteresowanie religią, filozofią, okultyzmem, np. członkostwo w sektach

• Zaburzenia myślenia: niespójne, nielogiczne lub irracjonalne argumenty

• Trudności ze skupieniem uwagi: łatwość rozpraszania się

• Depresja

• Agresja, rozdrażnienie, nieoczekiwana wrogość

• Brak napędu

• Zaburzenia snu: częste budzenie się w nocy i podsypianie w ciągu dnia

• Lęk, drżenie rąk, drżenie głosu

• Brak apetytu lub żarłoczność

• Zaniedbania higieny osobistej: niechęć do mycia i kąpania się

• Kłopoty z dostosowaniem się

• Urojenia

W ramach fazy objawów psychotycznych mogą pojawić się następujące objawy:

• Omamy

• Urojenia

• Dziwaczne słowa, zmiana struktury językowej, niespójność myśli

• Zaburzenia emocjonalne

• Zaburzenia osobowości