T gazowy- zasada dzialania oparta jest na rownianiu gazow doskonalych T=pV/nR. Np T cisnieniowy- zbudowany z czujnika polaczonego z kapilara z krotszym ramieniem mikromanometru, polaczonego ze zbiorniczkiem. W wyniku wzrostu temp gazu zawartego w czujniku nastepuje wzrost jego V, co powoduje obnizenie poziomu rteci w krotszym ramieniu mikromanometru. Przez zbiorniczek sprowadzamy poziom ten do stany poczatkowego, w ten sposob mamy stala V gazu. Temp mierzona okreslany na podst wysokosci slupa rteci w dluzszym ramieniu i zmierzonego p barometrycznego. Bywa uzywany glownie w laboratoriach.
T cieczowy- zbudowany na zas zaleznosci V cieczy od T. Zbudowany z zbiornika i polaczonej z nim kapilary. Zbiornik zawiera ciecz termometryczna, kapilara ma skale. Gdy T rosnie to i H slupa rosnie. Rozszerzalnosc cieczy (sredni wspol rozszerzalnosci od t1 do t2) Beta1-2= V2-V1/V0(T2-T1) Ciecze termometryczne powinny charak sie: -staloscia wlasnosci fizycznychi chemicznych –staloscia cieplnego wspol rozszerzalnosci ovjetosciowej – niska T krzepniecia –wysoka T wrzenia. Najczesciej jest to rtec (-38/280). Termometry cieczowe dzielimy na rurkowe i paleczkowe. Rurkowe maja cienkoscienna kapilare, obok ktorej jest skala. Umieszczone sa w rurce szklanej. Paleczkowe maja kapilare gruboscienna, ktora jest jednoczesnie podzielnia. Czesto kapilara u gory zakonczona jest zbiorniczkiem dla zabezp przed zniszczeniem w wyniku przekroczenia zakresu pomiarowego. T o pomiarach powyzej 100C musi posiadac pkty stale oC i 100C w celu sprawdzenia poprawnosci dzialania. Dlugosc nieuzyteczna kapilary skraca sie poprzez poszerzenia. Przy dokladnych pomiarach uwzglednia sie bledy: niejednakowa srednica kapilary, niedokladnosc oznaczenia pkt stalych, termiczna bezwladnosc szkla, zmiana polozenia mz przez histereze term szkla, roznica temp w czujniku i w kapialrze. Bledy te usuwa sie przez: 1i2 wzorcowanie. 3zwiekszenie czasu pomairu. Histereze poprzez zastosowanie gatunkow szkla o malej histerezie. Blad rozniczy temp poprzez obliczenie poprawki DT= hbeta12(T-T0) // h- wysokosc slupa cieczy, T- temp wskz term glownego, T0-srednia temp wystajacego slupa cieczy, beta wspolczynnik wzgl rozszerzalnosci ciezcy.
T Beckmanna- czulosc 0,002K. Sluzy do dokladnych pomiarow niewielkich przyrostow temp w zakresie -8/130C. Posiada on glowny zbiornik na rtec o duzej pojemnosci iz biornik regulacyjny na koncu kapilary. Zmiane zakresu mierzonego przyrostu temp uzyskuje sie przelewajac czesc rteci ze zbiornika glownego do regulacyjnego. Podzialka obok zbiornika regulacyjnego ma wskazywac ilosc przelanej rteci. Przy jego napelnianiu podnosi sie poziom mierzonego przyrostu temp. Sposob przelewania: podgrzewa sie zbiornik glowny do temp mierzonego zakresu. Wtedy czesc rteci spadnie do zbiorniczka. To co zostanie przelewa sie poprzez uderzanie w gorna czesc termometru. Wtedy termometr obracamy aby rtec w zbirocznku regulacyjnym polaczyla sie z gorna czescia zbiorniczka regulacyjnego. Pozniej wracamy do polozenia normalnego. Aby przelac z regulacyjnego do glownego nalezy odwrocic o 180 stopni i strzasnac do kapilary, by przerwac nalezy stuknac lekko badz podgrzac.
T Kontaktowy- ktory mozemy wlaczyc w obwod elektryczny sygnalizujacy osiagnieta temp lub ja stabilizujacy. Zbudowany jest z czujnika i polaczonej z nim kapilary, ktora w gornej czesci jest znacznie rozszerzona. W rozszerzeniu tym znajduje sie sruba z przymocowanym magnesem. Na srubie jest nakretka z zamocowanym drucikiem kontaktowym. Nakretka nie ma mozliwosci obrotu, lecz moze przsuwac sie wzdluz sciany termometru przez obrot sruby. W dolnej czesci termometr posiada podzialke temp zas w gornej podzialke na ktorej odczytujemy temp nastawiona. Przewody laczoce termo z obwodem elektr sa wtopione jeden w zbiornik a drugi w gorna czesc kapilary. Zamkniecie obwodu elektr zachodzi przez wzrost temp lub gdy slupek rteci zetknie sie z drucikiem kontaktowym. Pomiar ten obarczony jest bledem podanym w metryczce.
T bimetalowy- jest to tasma z dwoch roznych metali majacych rozny wspolczynnik cieplnej rozszerzalnosci liniowej. Podobnie jak w dylatacyjnych metal o duzym wspolczynniku to czynny, o malym bierny. Tasma z materialu czynnego polaczona jest na calej swej dlugosci z tasma materialu biernego. Obydwie tasmy zamocowane sa w boudowie. W skutek wzrostu temp bimetalu nastepuje jego odchylenie w kierunku tasmy zmaterilau biernego. Najczesciej uformowane sa w spirale lub sprezyny srubowe. Zastosowanie przy regulacji temperatury, kompensacja wplywu temp na wskazania miernikow.
T manometryczne- czujnik wypelniony jest plynem termometrycznym. Podstawowa czescia jest element sprezysty, podobny jak przy pomiarze cisnienia, membrana, rurka zwinieta walcowo, rurka Bourdona, meczek sprezysty. Wskazuje temp srednia w otoczeniu, umozliwia pomair do 70m oraz mozliwosc zpaisania wskazan. Dokladnosc ok 1,5% zakresu skali. Dzielimy na cieczowe i parowe. Cieczowy- czujnik termometru polaczony z rurka sprzynujaca przez metalowa kapilare. Caly uklad wypelniony ciecza termometryczna. Gdy T rosnie to V cieczy tez to powoduje odksztalcenie elementu sprezystego. Kapilara jest cienkoscienna gdy grubosc <1mm. Zakres pomiarowy zalezy od ich konstruckji oraz od cieczy wypelniajacej. Gdy to rtec to -35/600C. Wykonany dla rteci ze stali niklowej lub chromowej, dla cieczy organicznych -35/350 miedz,mosiadz. Parowe- wykorzystuja zaleznosc cisnienia pary nasyconej od temp. Warunkiem dzialania jest wystepowanie wewnatrz termmetru fazy cieklej i gazowej. Konstrukcyjnie jest identyczny z cieczowym. Dzielimy je na: przeznaczone do pracy powyzej temp otoczenia- kapilara i elemtn sprezysty wypelnione ciecza, do pracy ponizej temp otoczenia- kapilara i el sprezysty parą, do pracy ponizej powyzej lub w temp otoczenia- posiadaja ciecz termometryczna tylko w czujniku, zmiany cisnienia przekazywane sa przez ciecz posredniczaca, wypelniajaca el sprezysty kapialre i dod mieszek posredniczacy. Zakres temp zalezy od konstruckji.
T termoelektryczne- dzialanie termoelementow opiera sie na zjawisku Seebecka. Jesli konce dwoch roznych przewodnikow polaczonych ze soba znajduja sie w roznej temp to w obwodzie tym plynie prad na wskutek powstania sily termoelektr. Sila ta jest suma sil w zjawisku Thomsona i Peltiera. ZT to powstanie sily termoelektr na dlugosci jednorodnego przewodu metalowego jezeli wystepuje na nim spadek temp. Przyczna jest rozny stopien zageszczenia swobodnych elektronow. ZP jako wystepowanie pewnej sily termoelektr w pokcie zlaczenia dwoch metali, spowodowana roznica ilosci swobonych elementow. Polaczone na jednym koncu dwa rozne materialy: metale, stopy metali tworza termoelemtn. Miejsce laczenia nazywamy spoino pomiarowa, reszta to konce wolne. Przewody termoelem nazywaja sie termoelektrodami. Na termoelem nalezy dobrac materialy ktorych polaczenie umozliwia otrzymanie duzej sily termoelektr. Materialy te powinny okazywac cechy: wysoka temp topnienia, wysoka temp pracy ciaglej, duza odpornosc na wplywy zew, stalosc wlasnosci, duza powtarzalnosc wlasnosci, mala rezystywnosc, maly wspol zmiany rezystancji przy zmianie temp, ciagla i liniowa zaleznosc sily termoelektr od temp. Termoelektr maja najczesciej ksztalt drutow lub tasm. Warunkiem dobrych pomiarow jest utrzymanie stalej temp spoiny odniesienia. Mozemy termoelektr przedluzyc poprzez przwody kompensacyjne. Powinny miec identyczne wlasnosci termoeletryczne jak termoeletrody. Poprzez zastosowanie tych przewodow mozemy spoine odniesiena przeniesc w dowolne miejsce by temp byla stala. (konce przewodow 2m w ziemie-12C/ termostat) Termoelement przystosowany do pracy nazywamy czujnikiem termoelektr. Dzielimy na nieosloniete do laboratoriow i osloniete do pracy w cisnieniu atmosferycznym. Metoda mierzenia wychylowa i kompensacyjna.
T rezystancyjne- zas dzialania polega na wykorzystaniu zjawiska zmiany rezystancji przewodnika elektr wraz z temp. Zmiane rezyst okresla sredni cieplny wspol zmiany alfa=R100-R0/100 R0. Do pomiarow technicznych stosujemy rezystory termometr o rezystancji znamionowej 100ohm. Wlasciwosci materialow stos do wyrobu rezystorow: duzy wspol zmian rezystancji, duza rezystywnosc, wys temp topnienia, odporny na korozje, brak histerezy. Budowa: korpus wpostaci preta lub rurki ze szkla, porcelany w postaci plaskiej plytki, preta, uzwojenie rezystancyjen wyk z drutu golego lub izolowanego, warstwa ochronna z tego sameog materialu co korpus. Uklad pomiarowy termometrow rezystan zbudowany jest z czujnika termometru rezyst, zrodla zasilania, przyrzadu pomiarowego, przew laczacych elementy.
Pirometr - przyrząd pomiarowy służący do bezdotykowego pomiaru temperatury. Działa w oparciu o analizę promieniowania cieplnego emitowanego przez badane ciała. Wszystkie ciała o temperaturze wyższej od temperatury zera bezwzględnego emitują promieniowanie cieplne o podobnej charakterystyce zwanej promieniowaniem ciała doskonale czarnego. Dzielimy na pasmowe i monochromatyczne., bichromatyczne