1. Wymień rodzaje kapilar i wymień jakie postacie wody w nich występują i jakimi siłami są wiązane

   KAPILARY DUŻE – makropory Ø>8,5 µm zawierające powietrze lub wodę grawitacyjną, siły adhezji są mniejsze niż siły ciążenia

   KAPLIRY ŚREDNIA – mezopory Ø 8,5-0,2 µm zawierające wodę dostępną dla roślin, siły adhezji są większe od siły ciążenia i mniejsze od 15 atm.

   KAPILARY MAŁE – mikropory Ø < 0,2 µm zawierające wodę niedostępną dla roślin, woda związana siłami molekularnymi i siłami adhezji większymi od 15 atm.

2. Wymień postacie wody w glebie

   1. woda związana chemicznie (konstytucyjna krystalizacja)

   - woda w postaci lodu

   - woda w postaci pary wodnej

   2. woda związana siłami molekularnymi

   - woda higroskopwa

   - woda błonkowata

   3. woda kapilarna ( utrzymana siłami adhezji i kohelezji), woda grawitacyjna, woda gruntowa

3.Co to jest polowa pojemność wodna ? + opis określania polowej pojemności w glebie

Polowa pojemność wodan PPW – ilość wody jaka gleba maksymalnie nasycona jest w stanie zatrzymać po odcieknięciu z niej wody grawitacyjnej grawitacyjnej po za zasięgiem kapilarnego wznoszenia.

Opis : Wbijamy w glebę blachy uszczelniamy a do środka wlewamy wodę ( nie rozmyć) i przykrywamy folią, czekamy aż odcieknie woda grawitacyjna. Wykopujemy glebę z różnych poziomów, ważymy a nastepnie suszymy. Różnica między ważeniem wody wilgotnej i suchej da nam PPW.

1. Na podstawie tabelki i obliczeń, oblicz max. retencje użyteczną w glebie,

   maxZWD=PPW=WZW

   ZWD= Pw- WTW

   maxZWD= PPW-WTW

   WtW= a*MH

   

5.Narysuj krzywą sorpcji wody i zaznacz przedział zawartości wody dostępnej niedostępnej i wody grawitacyjnej

6.Graniczne formy pF ( różne formy wody i stopnie ich dostępności)

Profile gleb :

Gleba bielicowa :

Czarnoziemy:

Gleby torfowe:

Typ gleby – jest to podstawowa jednostka klasyfikacji gleb wyznaczająca względnie trwałą fazą rozwoju gleby w środowisku geograficznym, wyrażającą się sekwencją genetycznych poziomów, z cechami oraz właściwościami chemicznymi i fizykochemicznymi, związanych z jednym głównym typem glebotwórczego procesu wietrzenia, przemieszczania i osadzania jego produktów.
Poziomy diagnostyczne – są one podstawą wydzielenia typu gleb.
Oglejenie gleb- przejawy procesów biochemicznych zachodzących w części mineralnej gleby. Oglejenie gleby może być gruntowo-wodne lub opadowo-wodne w zależności od pochodzenia wody powodującej niedostatek tlenu atmosferycznego.
Symbole genetyczne wzbogacenia iluwialnego gleb bielicowych- B- symbol rozmycia pomiędzy A lub E, Bfe i Bh iluwialna akumulacja Fe
Podtypy gleb rdzawych- gleba rdzawa właściwa (RDw), gleba rdzawa brunatna(RDbr), gleba rdzawa bielicowa (RDb)
Cechy wyróżniające dla poziomu diagnostycznego Cambic:
- poziom intensywnych przemian glebowych
- przemiany fizyczne polegają na przemieszczaniu się cząstek glebowych wywołanym przez procesy mrozowe , korzenie roślin, faunę glebową i inne.
- pierwotne cechy materiału macierzystego zostały całkowicie zniszczone łącznie z warstwami w utworach aluwialnych lub innych osadach wodnych.
- poziom charakterystyczny dla gleb brunatnych strefy leśnej, czarnych ziem, szaroziemów i innych.
Typ ektopróchnicy- określa skład warunków troficznych danego siedliska leśnego gdzie następuje akumulacja i przetwarzanie opadu roślinnego. Wyróżniamy na podstawie sekwencji poziomów i podpoziomów org. oraz org-min powierzchni części profilu glebowego.
Podtyp próchnicy- określa specyfikę warunków wilgotnościowych, decydujących o humifikacji i mineralizacji materii organicznej. Nazwę podtypu tworzy się przez dodanie przedrostka określającego wilgotność siedliska: ksero- suchy, droso- świerzy, higro- wilgotny, hydro- mokry.
Poziomy genetyczne i podtypy ektopróchnic–Mull: Ol- surowinowy, A- skala macierzysta, Moder: Ol- surowinowy, Ofh- detrytusowy, Mor: Ol- surowinowy, Of- butwinowy, Oh- ektopróchniczny
Proces płowienia- jego cechą charakterystyczną jest wymycie węglanów a następnie pionowe przemieszczenie nie rozłożonych minerów ilastych orz częściowo wodorotlenków żelaza i glinu oraz niektórych form zdyspergowanych zw. próchnicznych z poziomów wietrznych do głębszych. polega na przemieszczaniu sie w głąb profilu glebowego cząstek koloidalnych bez ich uprzedniego rozkładu. Odbywa się przy słabo kwaśnym odczynie.

Gleby płowe właściwe (Pw): O,A,Eet,Bt,C
Układ poziomów genetycznych dla gleb mineralno-murszowych(MRm)- AOM-Dgg lub AOM-Cn-Dgg lub AOM-AM-ADgg-Dgg lub AOMm-AMm-A-Dgg lub AOmca-Dca.
Proces torfotwórczy- polega na gromadzeniu się i humifikacji szczątków roślinnych w warunkach nadmiernego uwilgotnienia. W zależności od intensywności i długotrwałości warunków beztlenowych mogą powstawać utwory całkowicie zhumifikowane które nazywane są mułami lub częściowo zhumifikowane czyli torfami i gytiami.
Proces murszotwórczy- zachodzi w odwodnionych warstwach gleb organicznych, odwodniona masa organiczna torfu lub mułu, kurczy się , pękając dzieli się na agregaty a następnie na coraz drobniejsze ziarna.

Gatunek gleby- określa grupy i podgrupy granulometryczne materiału glebowego z uwzględnieniem podziału na frakcję i grupy na podstawie PN.
Podtyp gleby- najniższa jednostka klasyfikacji gleb. Wyróżnia gleby danego typu z typowymi układami poziomów genetycznych, którym towarzyszą poziomy lub podpoziomy zawierające dodatkowe cechy i właściwości..
Symbole genetyczne dla wymycia eluwialnego dla gleb bielicowych i płowych- gleby bielicowe : A , gleby płowe: Eet i Bt
Podtypy gleb brunatnych- Glebybrunatne właściwe(BRw), szarobrunatne(BRs), brunatne wyługowane(BRwy), brunatne kwaśne(BRk), brunatne bielicowe(BRb).
Sideric- poziom intensywnych przemian materiałów glebowych, występuje w materiale piaszczystym, przemiany fizyczne polegają na przemieszczaniu się cząstek glebowych wywołane przez procesy mrozowe korzenie roślin faunę glebową i inne. , stropowa część przylega bezpośrednio do poziomu akumulacyjno-próchnicznego aspagowa wyraźnie przechodzi w skałę macierzystą, miąższość wynosi 30-70 cm.
Mull- (Ol-A), typ próchnicy leśnej siedlisk eutroficznych, charakteryzuje się dużą aktywnością rozkładu materii organicznej co uniemożliwia powstanie trwałego poziomu organicznego na powierzchni gleby jedynie okresowo tworząc podpoziom surowinowy, na mineralnej części gleby powierzchniowy poziom próchnicy A z dużą ilością zhumifikownej materii organicznej.
Proces brunatnienia- polega na stopniowym rozkładzie pierwotnych glinokrzemianów (biotytu, oliwinu, piroksenów, amfiboli) i uwalnianiu sięzwiązków żelaza i glinu które następnie otaczają ziarna gleby nadając im brunatną barwę, występują one w postaci wodorotlenków i trwałych kompleksów próchniczno-ilasto-żelazistych.
Gleby brunatne właściwe(BRw)- Ol-A-ABbr-Bbr-C lub Cca, zabarwienie w całym profilu gleby, skutkiem wymycia węglanów i procesów wietrzenia fizycznego oraz biochemicznego jak też wtornej syntezy minerałów i związków mineralnych.
Gleba mułowa właściwa(MŁw)- POm-Om-Dgg lub POm-Om-ngg-Om-Dgg lub Pom-Om
Gleba murszasta(MRms)- Amu-AC-Cgg
Proces bagienny- polega na gromadzeniu i humifikacji szczątków roślinnych w warunkach nadmiernego uwilgotnienia, występują warunki beztlenowe i powstają utwory całkowicie zmumifikowane- muł i częściowo zmumifikowany torf

Rodzaj gleby- geologiczne pochodzenie i właściwości skał macierzystych mierzonych na powierzchni 2 m. .
Poziom genetyczny- to warstwa mineralna, organiczna lub mineralno-organiczna znajdująca się w obrębie profilu glebowego, mniej więcej równolegle do profilu glebowego, przekształcona pod wpływem czynników glebotwórczych.
Symbole genetyczne skały macierzystej- mineralne nieoglejone(G), mineralne oglejone(Gr), torfowe(D)
Albic- poziom eluwialny z którego w sposób selektywny przy udziale rozpuszczonych frakcji próchnicy zostały wymyte niektóre produkty rozkładu minerałów zwłaszcza Al i Fe, wzbogacony w SiO2 oraz wybielenia, uziarnienie piasku luźnego lub słabo gliniastego, skład min. dominuje kwarc.
Spodic- poziom iluwialnej akumulacji półtora tlenków Al2O3 i Fe2O3 oraz próchnicy,w glebach leśnych zalega bezpośrednio pod poziomem eluwialnym,w glebach uprawnych często pod poziomem Ap. Pierwotne uziarnienie materiału tworzącego poziom spodic odpowiada najczęściej piaskom luźnym. odcina sięwyraźnie od poziomów nadległych. Górna granica poziomu ma często przebieg nieregularny, falisty lub tworzy głębokie zacieki.
Podtypy czarnych ziem- czarne ziemie murszaste, właściwe, wyługowane, brunatne.
Moder- (Ol,Ofh,A) Ol- Surowinowy, Ofh- Detrytusowy, to próchnica leśna głównie siedlisk mezotroficznych, charakteryzuje się umiarkowaną aktywnością rozkładu materii organicznej w wyniku czego powstają dwa podpoziomy detrytusowy i surowinowy.
Proces rdzawienia- proces zachodzi w glebach piaszczystych silnie przepuszczalnych i przewiewnych, łączenie się związków chemicznych krzemianów zawartych w utworach piaszczystych, związki żelaza nie są przemieszczane lecz otaczają ziarna kwarcu, związki żelaza nadaj glebie charakterystyczne zabarwienie w poziomie rdzawym Br.
Gleba rdzawa brunatna- Ol-Ofh-ABvBbr-Bv-BvC-Cca
Gleba gruntowoglejowa murszowa-O-OM-Agg-Go-Gor-Gr
Melanic- poziom mineralno-próchniczny związany poziomem murszastym.
Histic- powierzchniowy poziom organiczny gleb mineralnych, zbudowany z torfu, mułu, grytu lub murszu organicznego i nasycony wodą w ciągu 30 kolejnych dni
Cechy morfologiczne dla poziomu gruntowo glejowego- powstają w skutek oglejenia w wyniku działania wysokich wód gruntowych, występuje na obszarach z wysokim poziomem wód gruntowych nisko położonych, powstają z piasków, glin, rzecznych iłów, budowa mineralna lub mineralno-organiczna.
Gleby gruntowo-glejowe próchniczne-powstają z utworów o różnym uziarnieniu z ustabilizowanym lustrem wody gruntowej, są to gleby szarobrunatne.
Gleby gruntowo-glejowe torfowe- poziom wody gruntowej stale sięga powierzchni gleby, poziom diagnostyczny histic, pod torfem występuje min. poziom glejowy.
Gleby gruntowo-glejowe murszowe- poziom murszu barwy czarnej lub ciemnobrązowej.

PODSTAWOWE PROCESY GLEBOTWÓRCZE

PR. GLEBOTWÓRCZE – całokształt zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych zachodzących w wierzchniej warstwie skorupy Ziemi.

PR. PRZEMYWANIA- (PŁOWIENIA) polega na przemieszczaniu sie w głąb profilu glebowego cząstek koloidalnych bez ich uprzedniego rozkładu. Odbywa się przy słabo kwaśnym odczynie.

PR. BIELICOWANIA- przebiega przy kwaśniejszym odczynie gleb pod lasami iglastymi. Polega na chemicznym rozkładzie glinokrzemianów i koloidów glebowych i wymywaniu wgłęb gleby jej składników zasadowych. Prowadzi to do wykształcenia poziomu wymywania eluwialnego i poziomu wmycia iluwialnego.

PR. BRUNATNIENIA- polega na stopniowym rozkładzie glinokrzemianów i innych minerałów i uwalnianiu z nich glinu i żelaza, jony te są otaczane przez cząsteczki gleby co prowadzi do wytworzenia trwałych kompleksów próchniczno-ilasto- żelazistych.

Jony żelaza nie zostają wymywane w głąb profilu glebowego ich obecność nadaje glebie brunatnego zabarwienia. Procesy zachodzą pod lasami liściastymi.

PR. GLEJOWY- zachodzi w warunkach beztlenowych gdzie dominują reakcje redukcji. Oglejowienie tworzy się za skutek wód opadowych i występowania w przyrodzie warstw nieprzepuszczalnych. Obecność oglejowienia wskazuje na to że jest to poziom nieprzepuszczalny. Kolor siny, szary. Związki żelaza +II zredukowane mają barwę niebieską +III utlenione – brązowe, czerwone.

PR. BAGIENNY- polega na gromadzeniu i humifikacji szczątków roślinnych w warunkach nadmiernego uwilgotnienia. W zależności od intensywności i długotrwałości war, beztlenowych powstają utwory całkowicie zmumifikowane zwane mułami lub częściowo zmumifikowane zwane torfami.

PR. MURSZENIA – zachodzi w odwodnionych warstwach gleb organicznych w warunkach tlenowych. Polega na fizycznym i fiz.- chem. Zmianach w substancji organicznej. Odwodniona masa kurczy się, pęka, dzieli na agregaty i ulega reakcją utleniania.