Porządek międzynarodowy w XXI wieku, zmiany układu sił.

Wraz z zakończeniem zimnej wojny wytworzył się nowy ład międzynarodowy. Biorąc pod uwagę zimnowojenne kryteria zaliczania państw do mocarstw tj.  potencjał  gospodarczy  i  możliwości  rozwoju  oraz  siłę  militarną,  to  się  okaże,  że  na  arenie  międzynarodowej  pozostaje  aktualnie  tylko  jedno  supermocarstwo  -  Stany  Zjednoczone  Ameryki.

 Nową tendencją w porządku międzynarodowym stałą się po 11 września 2001 roku walka  z  międzynarodowym  terroryzmem,  jako  misja,  która  de  facto  daleko  wychodzi  poza  obronę  interesów  USA. Strategia  Stanów  Zjednoczonych  Ameryki  zakłada  działania  jednostronne  w  ramach  Sojuszu  Północnoatlantyckiego  lub  partnerstwa  oraz  współpracę  z  organizacjami  międzynarodowymi  w  celu  umocnienia  własnego  bezpieczeństwa,  wspieranie  narodowego  dorobku  oraz  promowanie  demokracji.  Ta  strategia  bynajmniej  nie  ogranicza  działań  do  fizycznych  granic  USA,  lecz  wręcz przeciwnie  -  jej  powodzenie  opiera  się  na  dążeniu  do  powiększania  wspólnoty  narodów  bezpiecznych,  demokratycznych  i  stosujących  zasady  wolnego  rynku.   Bardzo  często  mówi  się,  że  na  progu  XXI  wieku  jedynym  gwarantem  bezpieczeństwa  globalnego  i  pokoju  światowego  są  Stany  Zjednoczone. Przejawem  tradycyjnie  pojmowanej  mocarstwowości  jest  kontynuowanie  spotkań  najpierw  w  obrębie  Grupy-7 – siedmiu  najbardziej  rozwiniętych  państw  świata,  a  następnie  Grupy-8 – z  udziałem  Rosji.

Kolejną tendencją współczesnego porządku międzynarodowego jest wzrost znaczenia i liczby organizacji międzynarodowych, które są w stanie poprzez środki masowego przekazu mobilizować międzynarodową opinię publiczna, co często skutkuje wywarciem wpływ na decyzje poszczególnych państw i wspólnot międzynarodowych.

Dla  małych  państw  mocarstwa  stanowią  niebagatelny  czynnik  stabilizujący  porządek  międzynarodowy  poprzez  działania  polityczno-gospodarcze  oraz  operacyjne  możliwości  coraz  droższych  sił  szybkiego  reagowania. 

Mocarstwa  stały  się  pierwszymi  wśród  czuwających  nad  stabilizacją  międzynarodową,  a  przywilej  bycia  mocarstwem  wywołuje  oczekiwania  innych  państw  brania  na  siebie  odpowiedzialności  za  polityczne,  gospodarcze,  społeczne  i  militarne  bezpieczeństwo  zbiorowe.  One  pierwsze  udzielają  największej  pomocy  humanitarnej  i  ponoszą  największe  koszty  finansowe,  polityczne  -  za  powodzenie  lub  fiasko  operacji  -  oraz  niekiedy  ludzkie,  ze  względu  na  największy  liczebnie  udział  żołnierzy  w  tego  rodzaju  misjach. 

Dynamiczny  proces  zmiany  układów  sił  za  każdym  razem  powodował  wyniszczające  wojny,  które  były  finalnym  etapem  przesunięć  sił  w  wyniku  długotrwałych  procesów  rozwoju  gospodarczego.  Zmiana  układu  sił  po  „  zimnej  wojnie^”,  w  odróżnieniu  od  poprzednich  tego  typu  procesów,  analizowanych  na  przestrzeni  kilkuset  lat,  odbywa  się  na  drodze  pokojowego  bilansowania  sił  i  ustaleń  z  wykorzystaniem  instytucjonalnych  form  międzynarodowego  bezpieczeństwa  zbiorowego,  co  może  stanowić  wzorzec  postępowania  mocarstw  w  polityce  światowej  w  XXI  wieku.

Biorąc  pod  uwagę  współczesne  wyzwania  i  rolę  jaką  powinny  odegrać  wielkie   mocarstwa  w  aspekcie  bezpieczeństwa  zbiorowego,  a  także  wcześniej   omówione  kryteria,  do  grupy  wielkich  mocarstw  możemy  zaliczyć :  Stany  Zjednoczone  Ameryki,  Chiny,  Indie,  Rosję  i  niektórzy  zaliczają  Unię  Europejską  choć  ona  jako  mocarstwo  nie  ma  sił  zbrojnych.