RASY PSÓW ZAPRZĘGOWYCH

Sport zaprzęgowy opiera się na pracy człowieka z psami czterech ras: alaskan malamute, pies grenlandzki, samojed i husky syberyjski. Są to rasy uznane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI), która zalicza je do grupy V – szpiców i psów ras pierwotnych, gdzie tworzą sekcję 1 – nordyckich psów zaprzęgowych.
Współczesne rasy północnych psów zaprzęgowych zostały stworzone przez ludy zamieszkujące przez tysiące lat Arktykę. Grupy etniczne osiadłe na terenach północnej Kanady i Grenlandii oraz te na północy Eurazji wyhodowały własne typy psów, które były protoplastami malamutów alaskańskich, psów grenlandzkich, huskich syberyjskich i samojedów.
Obecnie rasy psów zaprzęgowych różnią się wyglądem, ale posiadają wspólne cechy umożliwiające życie w trudnych warunkach klimatu arktycznego. Wszystkie doskonale wykorzystują pokarm i dysponują zdolnością szybkiej regeneracji organizmu. Straty ciepła ograniczają do minimum dzięki zwartej, krótkiej budowie, małym, trójkątnym uszom i okrywie włosowej, która składa się z dwóch warstw: bardzo gęstego i zwartego podszerstka oraz twardych i ściśle przylegających, długich włosów okrywowych.

ALASKAN MALAMUTE
Po raz pierwszy terminu “psy Malamutów” użył w swych pismach Alexander MacKenzie, szkocki badacz Kanady. Wiele dokumentów pisanych i fotograficznych, znajdujących się w zbiorach Departamentu Badań Arktycznych Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie, pochodzących z lat 1870-1896, pozwala stwierdzić, że pies, którego nazywamy malamutem, towarzyszył większości Eskimosów alaskańskich i plemionom północnego zachodu Kanady. Psom tym nadano nazwę Malhemiutów, ponieważ pierwsze egzemplarze sprowadzone do innych stanów USA pochodziły z okolic zamieszkanych przez to plemię.
Alaskan malamute to pies zaprzęgowy, który ze względu na swą potężną sylwetkę nazywany jest lokomotywą Północy. Jako pies ukształtowany, by znamionować siłę i wytrzymałość, charakteryzuje się głęboką klatką piersiową, potężnymi łopatkami i mocnym, dobrze umięśnionym tułowiem. Malamut stojąc wywołuje wrażenie aktywności i dumy w postawie, z głową wzniesioną i czujnymi oczami, zdradzającymi zainteresowanie i ciekawość.
Rasa ta występuje w naturalnej skali wielkości, co oznacza, że pozostaje niezmieniona do dziś. Pożądane wielkości pociągowe dla psów to: 63,5 cm w kłębie i 38 kg wagi, dla suk – 58,5 cm w kłębie i 34 kg wagi.
Malamut będąc czułym i przyjaznym nie jest psem “jednego właściciela”. Jest lojalnym i oddanym towarzyszem, skorym do zabawy. Jednak w wieku dojrzałym robi wrażenie swoją godnością w zachowaniu, a cierpliwość czyni go doskonałym opiekunem dzieci.

PIES GRENLANDZKI (GRØNLANDSHUND)
Pies grenlandzki został ukształtowany przez Inuitów, pochodzących od ludów, które wędrując ze wschodniej Syberii skolonizowały Alaskę, a później rozprzestrzeniły się ku wschodowi. Pies był wszechobecny w ich życiu codziennym i wierzeniach, niektóre mity przedstawiają wręcz psa jako przodka tego ludu.
Zręczność z jaką mieszkańcy Grenlandii prowadzili psie zaprzęgi oraz niebywała wytrzymałość ich psów fascynowała ludzi zachodu od końca XIX wieku. Wśród nich byli badacze polarni: Fridjot Nansen, Robert E. Peary, Knud Rasmussen, którzy wykorzystywali psy grenlandzkie podczas swych wypraw naukowych Pies grenlandzki jest dużym, bardzo silnym szpicem polarnym.
Pożądana wysokość w kłębie u psów wynosi minimum 60 cm w kłębie, u suk – 55 cm. Jego tułów jest bardzo mocny i dobrze umięśniony, podobnie jak łapy, a klatka piersiowa bardzo obszerna, co pozwala mu zdobyć się na wytrwałość konieczną do twardej pracy psa zaprzęgowego. Dlatego właśnie jeszcze do niedawna był to pies wyłącznie “roboczy”, słabo znany jako pies do towarzystwa.
Grenland ma bardzo żywy temperament, a jego zdecydowany charakter bywa przyczyną częstych walk psów. Jest prawdziwym, wiernym i oddanym przyjacielem, ale tylko wobec człowieka o silnej osobowości.

SAMOJED (SAMOIEDSKAIA SABAKA)
Nazwa rasy pochodzi od plemienia Samoyedów zamieszkujących północną Syberię. Hodowane przez nich psy miały umaszczenie od białego do czarnego i brązowo-plamistego. Psy o ciemnym umaszczeniu pracowały przy wypasie reniferów, a czysto białe – jako psy myśliwskie i zaprzęgowe.
Brytyjski zoolog Ernest Kilburne Scott w 1889 roku spędził trzy miesiące wśród Samoyedów, a wracając przywiózł do Anglii brązowego psa o imieniu Sabaka. Ten pies i inne sprowadzone przez kolejnych badaczy terenów Syberii dały początek samojedom zachodniego świata.
Kilka lat później Fridjot Nanasen zabrał zaprzęgi samojedów na wyprawę na biegun północny. W 1911 roku samojed o imieniu Etah poprowadził zaprzęg Roalda Amudsena na pierwszą wyprawę na Antarktydę, zakończoną zdobyciem bieguna południowego 15. lutego tegoż roku.
W 1909 roku ustalono pierwszy wzorzec tej rasy, który wykluczył umaszczenie inne niż czysto białe, kremowe i białe z biskwitem.
Odtąd też w miejsce “samojedzkiego psa zaprzęgowego” zaczęła obowiązywać nazwa, którą używamy do dziś.
Samojed jest średniej wielkości, eleganckim psem, u którego siła, wytrwałość, zwinność i pewność siebie idą w parze z wdziękiem. Jest on często nazywany uśmiechniętym psem Północy, gdyż patrząc na jego lekko uniesione kąciki warg odnosi się wrażenie, że się uśmiecha.
Wygląd samojeda w pełni odpowiada jego charakterowi. Ponieważ psy Samoyedów żyły w ścisłym związku z właścicielami, są to psy bardzo towarzyskie i radosne, nie wykazujące agresji. W przeciwieństwie do pozostałych psów północnych odznaczają się bardzo słabym instynktem łowieckim.

SIBERIAN HUSKY
Siberian husky jest najmniejszym i najszybszym psem zaprzęgowym.
Rasa ta wywodzi się od psów hodowanych przez plemiona żyjące na terenach Kamczatki, Czukotki i nad Kołymą.
Pierwsze psy stamtąd zostały sprowadzone na kontynent amerykański w 1909 roku. W tym samym roku zaprzęg złożony z tych psów został wystawiony w wyścigu All Alaska Sweepstakes i od tamtej pory zrobiły zawrotną karierę w wyścigach psich zaprzęgów.
Psy Czukczów zafascynowały norweskiego poszukiwacza złota, Leonarda Seppalę, który zapoczątkował ich hodowlę na kontynencie amerykańskim. Krzyżując ze sobą psy sprowadzone z różnych części Syberii, stworzył własny typ psa zaprzęgowego. Jak owocne były jego działania świadczy fakt, że wygrywał wszystkie wyścigi, w których brał udział ze swoim zaprzęgiem.
Seppala był też jednym z maszerów, którzy wzięli udział w sztafecie z surowicą w 1925 roku. Pokonał on wtedy najdłuższy odcinek z całej trasy – 420 km, z których 135 przejechał jednego dnia. Wykreowało to jego psy na bohaterów i sprawiło, że Amerykanie “odkryli” husky.
Siberian husky jest psem, którego proporcje i kształt ciała odzwierciedlają równowagę siły, prędkości i wytrwałości. Jest to pies, jak dawniej, zdolny do wykonywania swojego pierwotnego zadania psa pociągowego – ciągnięcia lżejszych ładunków w umiarkowanym tempie na dużych odległościach. Pożądane wielkości pociągowe dla psów to: 53-59 cm w kłębie i 20-27 kg wagi, dla suk – 50-55 cm w kłębie i 16-22 kg wagi.
Psy tej rasy cieszą się obecnie dużą popularnością, co wynika z posiadania przez wielu jej przedstawicieli niebieskich oczu oraz niezwykle kontaktowego charakteru. Husky to pies żywiołowy i towarzyski. Cieszy się spotkaniem z każdym, kto okaże mu zainteresowanie. Jest doskonałym towarzyszem zabaw dzieci, jednak powtarzając wciąż te same czynności szybko się nudzi. Jego ciekawość świata popycha go często do ucieczek. Rezygnuje z nich i jest posłuszny wobec osoby, która potrafi narzucić mu swój autorytet.