Prelekcja 1
kryształy – wysoko uporządkowane struktury nieożywione, stan skupienia materii, w którym cząst. nie mają pełnej swobody przemieszczania się w objętości ciała
Zalety postaci krystalicznej leku:
- podnosi skuteczność terapeutyczną
- wolno rozpuszcza się w wodzie co przedłuża działanie farmakologiczne
Analiza krystalograficzna: jedne z metod identyfikacji sub. krystalicznych nawet śladowych ilości
Penicilina krystaliczna:
- kliniczna postac leku
-tworzy białe bądź bezbarwne kryształki
- 1-szy antybiotyk Fleming 1929r. – przypadkowe zanieczyszczenie kolonii gronkowca złocistego Penicillium notatum
Kryształy ciekłe:
- stan substancji i właściwościach strukturalnych pośrednich między kryształami a cieczą
- w temp. niższych – kryształ rzeczywisty
- w temp. wyższych – ciecz bezpostaciowa
Rodzaje:
-k. liotropowe
-k. termo tropowe
- wraz ze zmiana temp. zmian barwy z czerwonej na fioletową
- zmiana jest odwracalna
Obraz termograficzny pacjenta – informacja o lokalnych stanach zapalnych np. nowotwory skóry, w miejscu zmiany nowotworowej temp. wyższa 2-3 °C
Kryształy liotropowe w org. żywych:
- białko
-hemoglobina i mioglobina
- błonnik
- złogi organiczne
- szkielety wapniowe
Wirusy:
- roślinne – mogą mieć genomy – Dwuniciowy DNA,RNA
- jednoniciowy DNA,RNA
Zmiany morfologiczne roślin:
-mozaikowatość
-karłowatość
-zażółcenie
-usychanie
-nekroza
Rozprzestrzeniane przez:
-zwierzęta bezkręgowe
-zarażone ziarna
-sadzonki
-narzędzia rolnicze
1-szy wirus – wirus mozaiki tytoniowej
Homeostaza- mechanizmy samoregulacji utrzymują stałe środowisko wew. organizmu w zakresie tolerancji
Na każdym poziomie ( molekularnym, komórkowym, narządowym) funkcjonują mechanizmy regulacyjne – przywracają zaburzenia do normy:
izohydra- stałe pH
izoglikemia- stałe stężenie glukozy
izotermia- stała temp.
U zwierząt zmiennocieplnych szybkość metabolizmu wzrasta wraz ze wzrostem temp. otoczenia np. rozwielitka Daphnia ( zależność liczby uderzeń serca od temp.)
Regułą van’t Hoffa
Każde podwyższenie temp. reakcji o 10 °C powoduje 2-3-krotny wzrost metabolizmu.
Układy samoregulacji:
Sprzężenia zwrotne:
- ujemne – minimalizacja odchylenia od wartości normy, układ stabilny ,np. tak działają hormony
- dodatnie – następuje maksymalizacja odchylenia, układ niestabilny, np. pobudzanie enzymów trawiennych, krzepnięcie krwi, w czasie ciąży
Układ regulacji oceniamy przez:
- szybkość działania układu regulującego
- największe odchylenie od nowego poziomu równowagi
- czas powrotu wielkości regulowanej do normy
Przykłąd układu stabilnego – stałe pH 7,35-7,45
pH<7,35 acydoza
pH>7,45 alkaloza
acydoza- obniżenie pH,
-nadprodukcja jonów wodorowych,
- w metaboliznie aminokwasów powstaje kwas ortofosforowy i siarkowy
- źródłem dodatkowych ilości kwasów w osoczu jest wytężony wysiłek fizyczny (kwas mlekowy)
- ketoza w przebiegu cukrzycy i przyjmowanie soli zakwaszających
alkaloza- podwyższenie pH
- związane z tworzeniem nadmiernej ilości jonu amonowego pochodzącego z oksydacyjnej dezaminacji aminokwasów
W utrzymaniu stałego pH pomagają:
- białka osocza
- hemoglobina
- bufor wodorowęglanowy
W przestrzeni międzykomórkowej i wew. komórki ważna rolę pełni bufor fosforanowy.
Przykład regulacji stabilnej:
- przyśpieszenie rytmu serca oraz tętna
- częstość oddechów w czasie wykonywania testów wysiłkowych
Testy czynnościowe:
- próby czynnościowe o charakterze statycznym
- próby czynnościowe o charakterze dynamicznym bez możliwości oznaczania max zużycia tlenu – próba Rufiera i Mastera
- próby czynnościowe o charakterze dynamicznym z zastosowaniem bezpośrednich i pośrednich metod oznaczania max. Zużycia tlenu
komórka Traubego – struktura niebiologiczna ale imituje budowe i wzrost struktury biologicznej., wzrost wskutek tworzenia się z żelazocyjanku miedziowego błony o właściwościach półprzepuszczalnych
Prelekcja 2
Chromosomy homologiczne – tej samej wielkości, o takim samym kształcie, w tym samym miejscu położony centromer, jeden od matki , drugi od ojca
hetero somy – chromosomy płci autosomy – pozostałe
chromosomy poligeniczne – olbrzymie
- w jądrach komórek gruczołów ślinowych u larw muchówek np. Drosophila sp.
- u larw ochotek
- powstają w wyniku endoreplikacji ( powielenie inf. genetycznej bez podziału komórki)
Drosophila melanogaster
- 4 pary chromosomów
- prążki poprzeczne – chromomery
- pierścienie Balbianiego – pufy – miejsca , w których chromatyna jest najmniej skondensowana, miejsca biosyntezy białka
Kariotyp – suma zygotycznych chromosomów właściwa organizmowi
Kariogram (idogram) – graficzne ujęcie kariotypu
Kariotyp pozwala określić brak lub obecność aberracji chromosomowych
Kariogram wykonujemy poprzez zatrzymanie podziału kom. w stadium metafazy dzięki kolchicynie, która niszczy tubulinę ( składnik wrzeciona kariokinetycznego).
Prelekcja 3
Komórka prokariotyczna:
- brak jądra
- nukleoid
- brak struktur błoniastych
- mezosomy
- mniejsze rybosomy
-fimbrie
- podział amitotyczny
- ściana kom. zbudowana z mureiny (peptydoglikan)
- plazmid
Kr ólestwo bakterii Monera
-Archeabacteria
- ekstremo file żyją w skrajnych warunkach
- brak peptydoglikanu w ścianie kom.
- etery glocerolowe izogrenoidów alkilowych i lipidy obojętne w błonie cytoplazmatycznej
- polimerazy RNA zależne od DNA
- Eubacteria
- obecny peptydoglikan w ścianie kom.
- estry kwasów tłuszczowych i glicerolu w bł. cytoplazmatycznych
- zróżnicowanie pod względem budowy i fizjologii
Bakterie G+
- gruba warstwa mureiny
- brak warstwy lipopolisacharydowej
- barwią się na fioletowo- fiolet krystaliczny
Bakterie G-
- cienka warstwa mureiny
- obecna warstwa lipopolisacharydowa
- barwią się na jasnoróżowo - fuksyna
Escherichia coli
- G-
- brak przetrwalników
- wzrost – temp. 37°C, warunki tlenowe i beztlenowe
- ontocenoza jelita grubego
- woda, gleba
Rhizobium sp.
- gleba
- przenikanie do korzeni – brodawki
- w komórkach korzenia bakteroidy ( dostarczają roślinom motylkowym związki azotowe w zamian za sole mineralne i węglowodany)
- symbioza
Streptomyces sp. promieniowce
- G+
- saprobionty w glebie
- produkcja antybiotyków:
Streptomyces aurefaciens – aureomycyna
S. venezuelae – chloromycetyna
S. erythreus – erytromycyna
S. griseus- streptomycyna
oporność naturalna- wrodzona – stała cecha gatunku , szczepu lub grupy bakterii
oporność nabyta - początkowo wrażliwe bakterie nabywają oporność wskutek mutacji lub nabycia genu oporności innych bakterii, zmiana ta staje się dziedziczna
Lekooporność naturalna:
- brak szlaków metabolicznych
- nietypowa budowa drobnoustrojów
- wytwarzanie niszczących enzymów
Antybiogram- metody:
- rozcieńczeń
- dyfuzji w żelu agarowym
- krążkowa
Lactobacillus acidophilus
- G+
- symbiont człowieka, ptaków, ssaków
- temp. 37°C
- przewód pokarmowy, pochwa
- do tworzenia naturalnej biocenozy podczas antybiotykoterapii
Sinice- Cyanophyta
- cyjanobakterie
- jedno bądź wielokomórkowe
- wakuole gazowe
- przystosowane do różnego typu siedlisk , cała kula ziemska
- zdolność asymilacji azotu atmosferycznego
- mogą być organizmami pionierskimi
- samożywne
Toksyny uwalniane przez sinice:
- nie ulegają rozkładowi w wysokich temp.
- oporne na działanie kwasów i zasad
Typy:
- hepatotoksyny- działają szkodliwie na wątrobę
- neurotoksyny – na OUN
- dermatotoksyny – na skórę
Toksyny sinicowe:
- zmiany skórne – po kąpieli
-rumień
-wysypka
-pokrzywka
-świąd skóry
-zapalenie spojówek
- objawy ogólne – po wypiciu wody
-gorączka
-dreszcze i bóle mięśniowe
-bóle brzucha
-nudności, biegunka
-duszności
-zapalenie płuc
Sinice powodują eutrofizację zbiorników wodnych ( duża zawartość fosforu i azotu w takich zbiornikach)
Rodzaj Microcystis:
- Microcystis aeruginosa
- Aphanizomenon flos aque
- Anabena circinalis
Prelekcja 4
Komórka roślinna:
- plastydy - chloro-, chromo-, leuko plasty
- ściana kom.
Robert Hook 1665
- obserwacja skrawków korka w mikroskopie świetlnym
- stwierdził ,że korek jest struktura jednorodną złożona z wielu małych elementów „ cellulae” - przestrzenie puste, ograniczone błonami
Purkinye 1839 – obalił poglądy Hook’a, stwierdził obecność protoplazmy w komórkach
Tkanki okrywające:
- felem – korek – tkanka martwa
- felogen – tkanka korkotwórcza, żywa, feloderma – cytoplazma w felogenie
Korek:
- tkanka stała okrywająca wtórna
- z dębu korkowego Quercus suber i dębu zachodniego Quercus occidentalis
- powstaje wskutek działania merystemu wtórnego
- łatwo ścieralny
- odporny na działanie rozpuszczalników i mikroorganizmów
- mały ciężar właściwy
- nie przewodzi ciepła i głosu
Zastosowanie:
- zamykanie butelek
- wyrób obuwia i wkładek
- osłony rur i przewodów parowych
- płyty izolujące głos
- wyrób ubrań ratowniczych dla lotników i marynarzy
w medycynie ludowej:
- napar z kory dębu korkowego – tamowanie krwi
- proszek z korka – hemoroidy
- nasiadówki – działanie antyseptyczne
Włoski wydzielnicze zawierają:
- olejki eteryczne
- śluz, żywice
- substancje trawiące
- substancje parzące
Włosek parzący Uritica dioica ( pokrzywa)
- komórka o kształcie ampułkowym
- wypełniona płynem parzącym ( kwas mrówkowy, histamina, acetylocholina)
- dolna część włoska otoczona komórkami epidermalnymi
- szyjka włoska – przesycona krzemionką, krucha i ostro
Liście pokrzywy zawierają substancje parzące, Wit. C i K, prowitaminę A, kwas szczawiowy.
Parzenie skóry pokrzywą:
- schorzenia reumatyczne
- przewlekłe zapalenia nerwów
Plazmoliza- w roztworze hipertonicznym
Deplazmoliza- w roztworze hipotonicznym
Komórka roślinna – ruchy cytoplazmy u Elodea canadensis:
- rotacyjny – dookoła dużej wodniczki
- cyrkulacyjny – wokół małych wodniczek
- pulsacyjny- góra/dół