Ustawa o kuratorach z 27 lipca 2001r.- jest to pierwsza ustawa dotycząca kurateli sądowej.

1919r.- początek kurateli sądowej w Polsce.

Kuratorem Zawodowym może zostać osoba, która:

• Posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich

• Jest nieskazitelnego charakteru

• Jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązku kuratora sądowego

• Ukończył wyższe studia magisterskie z zakresu nauk pedagogicznych, psychologicznych, socjologicznych lub prawnych lub inne studia magisterskie+ studia podyplomowe z zakresu nauk pedagogicznych, psychologicznych, socjologicznych lub prawnych

• Odbył aplikację kuratorską ( 1 rok)

• Zdał egzamin kuratorski

Egzamin na aplikację jest 2- stopniowy ( egzamin ustny+ test )

EGZAMIN KURATORSKI= egzamin pisemny + egzamin ustny

Po 3 latach może zostać mianowany starszym kuratorem zawodowym. Po kolejnych 3 latach czyli

w sumie 6 latach może zostać mianowany na kuratora (specjalistę) zawodowego.

12-16 lat- kurator specjalista

1 rok aplikacji

3 lata pracy

3 lata pracy- może być kuratorem specjalistą (7 lat)

W sądzie okręgowym kuratorów nie ma, są kuratorzy okręgowi, którzy odpowiadają za stronę merytoryczną kuratorów liniowych z sądów rejonowych.

Kuratorzy pracują w czasie zadaniowym (mają nienormowany czas pracy).

Kuratora mianuje Prezes Sądu Okręgowego.

Zespoły do spraw rodzinnych lub karnych mogą być łączone. Na czele każdego zespołu stoi kierownik.

Prawa kuratora zawodowego:

1. Odwiedzać w godzinach 7-22 osoby objęte postępowaniem w miejscu ich zamieszkania lub pobytu, a także w zakładach zamkniętych

2. Żądania okazania przez osobę objętą postępowaniem dokumentu pozwalającego na stwierdzenie jej tożsamości

3. Żądania niezbędnych wyjaśnień i informacji od podopiecznych objętych dozorem, nadzorem lub innej formy kontroli zleconej przez sąd

4. Przeglądania akt sądowych i sporządzania z nich odpisów w związku z wykonaniem czynności służbowych oraz dostępu do dokumentacji dotyczące podopiecznego i innych osób objętych postępowaniem

5. Żądania od policji oraz innych organów ścigania lub instytucji państwowych, organów samorządu terytorialnego, stowarzyszeń i organizacji społecznych w zakresie ich działania, a także od osób fizycznych pomocy w wykonywaniu czynności służbowych

Obowiązki kuratora:

1. Występowanie w uzasadnionych wypadkach z wnioskiem o zmianę lub uchylenie orzeczonego środka.

2. Przeprowadzenie na zlecenie sądu lub sędziego wywiadów środowiskowych

3. Współpracy z właściwym samorządem i organizacjami społecznymi, które statutowo zajmują się resocjalizacją, opieką wychowawczą, leczeniem i świadczeniem pomocy społecznej w środowisku otwartym

4. Organizacji i kontroli pracy podległych kuratorów społecznych oraz innych osób uprawnionych do wykonywania dozorów lub nadzorów.

5. Sygnalizowania sądowi przyczyn przewlekłości postępowania wykonawczego lub innych uchybień w działalności poza sądowych podmiotów wykonujących orzeczone środki.

Stopnie kuratorskie ( 1 rok aplikacji+ 3 lata+ 3 lata)

• Kiedy odbył aplikacje i zdał egzamin zostaje na drugi dzień mianowany na kuratora zawodowego

• Kurator zawodowy pracuje przez kolejne 3 lata, i może zostać starszym kuratorem zawodowym

• Po kolejnych 3 latach może zostać kuratorem specjalistą ( w sumie 7 lat)

Na wniosek kuratora okręgowego, a później ostatecznie prezesa sądu okręgowego.

Po dwóch negatywnych opiniach, naganach, kurator może być zwolniony dyscyplinarnie.

W 1995r. podziękowano wszystkim kuratorom społecznym z myślą, że będziemy pracować w kurateli zawodowej. Kuratorzy społeczni zostali w tej ustawie powołani.

W 2001r. – powrót kuratorów społecznych

Ustawa określiła kryteria kto może zostać kuratorem społecznym ( te same kryteria co u kuratora zawodowego oprócz aplikacji i egzaminu, oprócz wykształcenia wyższego, powinien mieć wykształcenie średnie+ resocjalizacyjne).

Kurator społeczny wykonuje te czynności społeczne, nie otrzymuje wynagrodzenia za nadzory lub dozory ( zwrot poniesionych kosztów za paliwo, MPK, RPK, rachunek za komputer itp.). Ryczałty co wypłacane co miesięcznie na wniosek kuratora liniowego (inaczej zawodowego). Kurator zawodowy jeśli podlega lustracji to podlegają mu kuratorzy społeczni. Kuratorów społecznych też się zwalnia. Kurator zawodowy przynajmniej raz w roku musi sprawdzić prace kuratora społecznego. Odpowiedzialność kuratora zawodowego jest duża, ważne jest aby dobrali sobie dobrze kuratorów społecznych. Ryczałty są od 2- 4% kwoty bazowej ustalonej dla kuratorów społecznych (za jedną osobę od 40-72zł). Dobór kuratorów społecznych jest ważny ponieważ zdarza się, że kurator zawodowy nie może zapłacić kontaktu ze swoim podopiecznym.

Środki wychowawczo-poprawcze w świetle ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Przepisy ustawy stosuje się w zakresie:

• Zapobiegania i zwalczania demoralizacji w stosunku do osób, które nie ukończyły 18 lat

• Postępowania w sprawach o czyny karalne w stosunku do osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończeniu lat 17.

• Wykonywaniu środków wychowawczych lub poprawczych w stosunku do osób względem których środki te zostały orzeczone nie dłużej niż do ukończenia lat 21.

Ad 1.

Nie ma dolnej granicy wiekowej.

Demoralizacja:

• Palenie papierosów

• Picie alkoholu

• Narkotyki

• Wagary (nierealizowanie obowiązku szkolnego)

• Wulgaryzm

Ad. 2

Czyn karalny popełniony w przedziale 13-17, gdy 12 latek popełnił czyn karalny to jest on traktowany jako demoralizacja. Jest sądzony z pierwszego zakresu. Do 13 roku życia nie można zastosować wszystkich środków wychowawczych.

Ma skończone 17 lat, włamał się do mieszkania i był pod wpływem alkoholu. – ZAKRES I

Ad. 3

Środki wychowawcze lub poprawcze mogą być zastosowane do osób do 21 roku życia.

• Umieszczenie go w zakładzie poprawczym

• Zakaz prowadzenia pojazdów

• Nadzór kuratora

Zakład poprawczy- JEDYNY ŚRODEK POPRAWCZY!!!

• do 21 roku życia

• można umieścić osobę, która popełniła czyn karalny

• zdemoralizowanej osoby nie można umieścić w zakładzie poprawczym

• nie określa się długości pobytu, długość pobytu zależna jest od wychowawcy.

Odpowiednikiem aresztu śledczego jest schronisko dla nieletnich, osoby czekają w schronisku na miejsce w zakładzie poprawczym lub jeśli toczy się przeciwko nim postępowanie przed sądem, czekają na sprawę.

Zakłady poprawcze są pod skrzydłami Ministerstwa Sprawiedliwości.

ŚRODKI WYCHOWAWCZE:

1. najłagodniejszy środek wychowawczy stanowiący urzędowe napomnienie przez sąd za naruszenie prawa. Celem jego jest działanie na psychikę nieletniego przez autorytet sędziego. ( nie ma postępowania wykonawczego)

2. wobec nieletniego sąd może zobowiązać się do określonego postępowania:

-naprawienia szkody, przeproszenia, zobowiązania do nauki, zobowiązania do udziału w terapii, do zaniechania używania alkoholu, do nieprzebywania w określonych środowiskach).

1. Sąd może ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekunów prawnych ( do 18 roku życia)

- pozytywna ocena środowiska rodzinnego

-przeświadczenie, że ingerencja kuratora jest zbędna ponieważ rodzicom zależy na osiągnięciu celów wychowawczych.

1. Ustanowienie nadzoru organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej

2. Sąd może zastosować nadzór kuratora:

-nadzór jest do 21 roku życia

Nadzór nie jest określony czasowo

-nadzór trwa do czasu zakończenia procesu resocjalizacji

-nadzór trwa min. 1 rok

-kontakt: w zależności od potrzeb 1 raz w miesiącu.

1. Sąd może skierować do ośrodka kuratorskiego (działającego przy sądach rejonowych, ale nie w budynku, kierownikiem ośrodka kuratorskiego jest kurator zawodowy, zajęcia w ośrodku są 5 razy w tygodniu od poniedziałku do piątku 20h zegarowych, w ośrodkach tych jest pokazane młodym ludziom jak spędzać czas, do 18 roku życia)

2. Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych ( może być tylko ten zakaz, ale również połączony z innym środkiem wychowawczym, do 21 roku życia jest wtedy gdy występuje brak uprawnień do prowadzenia pojazdów.

3. Sąd może orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu np. jeśli ukradzione to musi oddać

4. Sąd może orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w ośrodku szkolno-wychowawczym- jest to najcięższy środek wychowawczy do 18 roku życia (z wyjątkiem kiedy skończył 18 lat, ale np. został jej ostatni rok szkoły, wiec może zostać jeszcze w tym ośrodku). Rodzina zastępcza specjalistyczna, która zajmuje się resocjalizacją.

Do środków wychowawczych zaliczamy:

• upomnienie

• zobowiązanie do określonego postępowania

• nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekunów

• nadzór organizacji lub osoby udzielającej poręczenie

• nadzór kuratora

• skierowanie do kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą

• zakaz prowadzenia pojazdów

• przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu zabronionego

• umieszczenie w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego lub innej placówce opiekuńczo wychowawczej

• umieszczenie nieletniego w placówce resocjalizacyjnej

Procedura umieszczania w ośrodku wychowawczym:

-musi przejść badania, aby specjaliści wiedzieli jaki środek wychowawczy ją zresocjalizuje

-oczekiwanie na umieszczenie w ośrodku( na pewno nie będzie w ośrodku w swoim miejscu zamieszkania)

-jest to wykonywane w Warszawie, a wiec Warszawa musi znaleźć odpowiedni ośrodek dla odpowiedniej osoby

-jeżeli ta osoba miała kuratora, a trafiła do ośrodka to już nie ma kuratora.

Proces resocjalizacji jest procesem długim, trzeba zmienić przyzwyczajenia, utrwalić je.

Różnice miedzy kuratorem dorosłym a kuratorem rodzinnym:

- dysponuje różnymi środkami

- kurator dla dorosłych ma określony czas ( okres próby do 2 lat)

- kurator rodzinny nie ma określenia czasowego

-kurator rodzinny ma większa odpowiedzialność moralną ponieważ kurator ten zajmuje się

nie tylko dziećmi, ale również problemami całej rodziny.

-kurator dla dorosłych może mieć młodzież od 17-19 lat.

-większe prawdopodobieństwo resocjalizacji osoby jest pod nadzorem kuratora rodzinnego

Nie ma określonego czasu przy zastosowaniu środków wychowawczo-poprawczych. Minimalny nadzór kuratora to 1 rok.

Nadzór trwa przeciętnie od 2 do 3 lat.

Kurator po roku bądź 1,5 roku musi podjąć decyzje co dalej:

- albo resocjalizacja została zakończona,

-albo wnioskuje o uchylenie,

-albo jest coraz lepiej i potrzebuje kolejnego roku,

-albo wnioskuje o zmianę środka i wnioskuje o resocjalizacje w ośrodku zamkniętym.

-jeśli jest brak postępu w resocjalizacji wnioskuje o zaostrzenie środka. Żeby zaostrzyć wobec niej środek, to należy umieścić ją w ośrodku wychowawczo-poprawczym. Nic się już nie da zrobić.