1. Pojęcie i funkcje banków w gospodarce.

Bank: osoba prawna utworzona na mocy ustaw i działająca na podstawie uprawnień, upoważniających do przeprowadzania czynności bankowych obciążających ryzykiem powierzone środki pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Funkcje:

Bank pełni w gospodarce narodowej dość istotne funkcje. Do najważniejszych z nich należą:

• branie udziaÅ‚u w spoÅ‚ecznym podziale pracy;

• branie udziaÅ‚u w kreowaniu pieniÄ…dza;

• podejmowanie decyzji dotyczÄ…cych sposobu wykorzystywania danych zasobów

• i środków (tzw. alokacja);

• przeprowadzanie transformacji Å›rodków.

1. Podobieństwa i różnice w działalności banków i parabanków.

- teoretycznie, tylko banki mają zgodę KNF na prowadzenie działalności bankowej. Parabanki takiej zgody nie mają,

- KNF nie obejmuje swoim nadzorem para banków, przez to nie mają one zezwolenia na przyjmowanie wkładów pieniężnych. Zgodnie z polskim prawem jest to czynność zarezerwowana wyłącznie dla banków,

- Instytucje parabankowe są najczęściej prywatnymi spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością, które nie muszą brać pod uwagę rekomendacji wydawanych przez KNF. Banki z kolei, zakładane jako spółki akcyjne oraz w większości notowane na giełdzie papierów wartościowych, są bardziej transparentne oraz muszą informować o swoich wynikach finansowych, itp.
- Bezpieczeństwo pieniędzy zdeponowanych na produktach depozytowych w bankach podlega ochronie w postaci gwarancji Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Oznacza to, że w sytuacji upadku instytucji finansowej, BFG zwróci jej klientom wpłacone pieniądze. W przypadku parabanków, klienci są pozbawieni takich gwarancji. Nie mają więc pewności, czy w razie bankructwa spółki odzyskają kapitał,

-

1. Zasady tworzenia i organizacji banków państwowych, BS i S.A.

W zeszycie !

Bank musi być osobą prawną, musi to być działalność licencjonowana.

Banki - państwowe , spółdzielcze lub w formie spółek akcyjnych

Założycielami w formie spółki akcyjnej mogą być osoby prawne i osoby fizyczne , z tym że założycieli nie może być mniej niż 3 .

Założycielami banku spółdzielczego mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej do założenia spółdzielni w prawie spółdzielczym .

Zezwolenie- jest aktem zgody uprawnionego organu administracji publicznej, udzielonej przedsiębiorcy zainteresowanemu podjęciem i wykonywaniem, na warunkach określonych przepisami prawa działalności gospodarczej.

SÄ… dwa rodzaje licencji:

1)zezwolenie na utworzenie banku:

Jest wymagane, gdy bank będzie zorganizowany w formie spółdzielni lub Spółki akcyjnej, natomiast w przypadku tworzenia banku państwowego wniosekministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. Jest tylko opiniowany Przez Komisję Nadzoru Bankowego.

Organem właściwym do wydania zezwolenia na utworzenie banku jest KNB.

Rozpoczęcie procedury w sprawie wydania go następuje na wniosek złożony przez wierzycieli banku do KNB.

1. Czynności bankowe i czynności posiadające status czynności bankowych.

W zeszycie !

1. Pojęcie i rodzaje ryzyka w działalności banków.

Pojęcie ryzyka   Klasyfikacja ryzyka
Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej

Pojęcie ryzyka

     Ryzyko to zagrożenie nie osiągnięcia zamierzonych celów. Ryzyko jest przy tym równoznaczne z wystąpieniem zdarzeń oddziałujących negatywnie na sytuację banku. W niektórych przypadkach rozwój wydarzeń, mimo że inny niż założony, może się przyczyniać do poprawy sytuacji banku, a więc przynosić dodatkowe szanse. Takie szanse może stwarzać np. korzystne dla banku kształtowanie się kursów walutowych lub stóp procentowych. 
     Większość operacji bankowych jest związana z ryzykiem, a stopień zagrożenia banku zwiększa fakt, że banki operują głównie pieniędzmi obcymi, które trzeba oddać na żądanie klienta. 
     Istotnym czynnikiem zmniejszającym rzeczywisty zakres ryzyka bankowego jest działalność nadzoru bankowego, wprowadzającego i kontrolującego stosowanie norm ostrożnościowych.

Klasyfikacja ryzyka

     Klasyfikacja ryzyka typowo bankowego jest niewątpliwie trudna, co wynika ze złożoności roli banków w funkcjonowaniu współczesnych gospodarek, wzajemnych powiązań między różnymi rodzajami ryzyka, a także jednoczesnego oddziaływania poszczególnych rodzajów zagrożeń na sytuację banku. 
     Ryzyka występujące w działalności bankowej, w zależności od przyjętego horyzontu czasowego analizy, można podzielić na:

• ryzyka strategiczne,

• ryzyka operacyjne.

     Ryzyka strategiczne - to ryzyka wpływające na długookresową zdolność konkurencyjną banku. Zwraca się przy tym uwagę przede wszystkim na ryzyka związane ze strukturą właścicieli (akcjonariuszy) banku i jego zarządu. Ryzyko wynikające ze struktury właścicieli polega na zagrożeniu, że właściciele nie mogą lub nie chcą wyposażyć banku w kapitał niezbędny do sprawnego funkcjonowania. Oprócz tego właściciele banku i zaangażowany przez nich zarząd podejmują wiele decyzji strategicznych, wywierających istotny wpływ na dalszą działalność banku i jego zagrożenie ryzykiem. Najważniejsze z tych decyzji to wybór: obszarów działania, struktury organizacyjnej, systemu planowania i kontroli, systemu elektronicznego przetwarzania danych, a także udziałów w innych firmach. 

     Wśród ryzyk operacyjnych można wyróżnić:

a) ryzyka w obszarze finansowym, określane jako ryzyka typowo bankowe i mające      zasadnicze znaczenie przy zarządzaniu ryzykiem w działalności bankowej. Można je      podzielić na następujące główne grupy:

• ryzyko pÅ‚ynnoÅ›ci, które oznacza zagrożenie przejÅ›ciowej lub caÅ‚kowitej utraty pÅ‚ynnoÅ›ci przez bank,

• ryzyka wyniku to niebezpieczeÅ„stwo nie osiÄ…gniÄ™cia przez bank zaÅ‚ożonego wyniku.

b) ryzyka w obszarze techniczno-organizacyjnym. Można je podzielić na:

• ryzyka o charakterze personalnym, zwiÄ…zane z kwalifikacjami zatrudnionego personelu,

• ryzyka o charakterze organizacyjnym, które mogÄ… wynikać z niewÅ‚aÅ›ciwej struktury organizacyjnej, zasad funkcjonowania kontroli wewnÄ™trznej, planowania, ksiÄ™gowoÅ›ci itp., współdziaÅ‚ania miÄ™dzy poszczególnymi dziaÅ‚ami,

• ryzyka o charakterze rzeczowo-technicznym, wynikajÄ…ce z posiadanego przez bank wyposażenia technicznego i możliwoÅ›ci przeprowadzenia operacji niezbÄ™dnych do prawidÅ‚owego funkcjonowania, np. pojemność i rodzaj operacji możliwych do przeprowadzenia za pomocÄ… systemu elektronicznego przetwarzania danych, niezawodność tego systemu.

Rys.1 Rodzaje ryzyka bankowego w obszarze finansowym

     Ze względu na ich największe znaczenie dla działalności bankowej wyróżnia się najczęściej:

a) ryzyko płynności - oznacza zagrożenie przejściowej lub całkowitej utraty płynności      przez bank. Występuje ono wówczas, gdy zagrożona jest zdolność banku do spłacenia      zobowiązań. Przyczyną wystąpienia braku płynności jest najczęściej niespłacenie w      ustalonym terminie rat kredytu lub gwałtowne wycofanie lokat (do takiej sytuacji      dochodzi np. wtedy, gdy ukaże się negatywny artykuł o danym banku, a zarząd i dział      marketingu nie potrafią odpowiednio zareagować). "Wrażliwość" banku na tego typu      sytuacje zależy w zasadniczym stopniu od wysokości posiadanego kapitału własnego i      rezerw.
          Między ryzykiem płynności i ryzykiem wyniku występują wzajemne współzależności.      Niespłacenie kredytu lub opóźnienia w jego spłacie mogą spowodować utratę płynności.      Wystąpienie tego zjawiska na większą skalę i przedostanie się informacji o kłopotach      banku może wywołać panikę i gwałtowne wycofanie wkładów, powodując nawet      bankructwo. Wystąpienie ryzyk wyniku przyczynia się więc do utraty płynności.
b) ryzyko kredytowe - występuje wtedy, gdy kredytobiorca nie zwraca (w całości lub w      części) przypadających spłat rat kapitałowych wraz z uzgodnionymi odsetkami i      ewentualnie z innymi opłatami. W szerszym ujęciu ryzyko kredytowe definiuje się jako      niebezpieczeństwo niespłacenia zobowiązań przez wierzyciela banku, a więc nie tylko z      tytułu zaciągniętych kredytów, lecz także gwarancji, poręczeń, akredytyw.
c) ryzyko stopy procentowej (określane także jako ryzyko zmian stopy procentowej)      oznacza niebezpieczeństwo, że zmiany rynkowej stopy procentowej wpłyną negatywnie      na sytuację finansową banku. Ryzyko to wynika bowiem z możliwości spadku stopy      oprocentowania depozytów lub wzrostu oprocentowania kredytów (albo innych pozycji      aktywów) w sytuacji, kiedy bank zaangażuje się w operacje o stałej stopie procentowej.
          Dotychczas, w odróżnieniu od większości krajów zachodnich, w Polsce tzw. Ryzyko      niedopasowania stopy procentowej jest względnie niskie - bankom udaje się prawie całe      to ryzyko przerzucić na klientów. Sytuacja ta będzie się jednak zmieniać wraz z      upowszechnieniem się depozytów o stałej stopie procentowej i wprowadzeniem na      polski rynek finansowy nowych instrumentów finansowych o stałym oprocentowaniu (np.      certyfikatów depozytowych).
d) ryzyko walutowe - to niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji finansowej banku na      skutek niekorzystnych zmian kursu walutowego. Zmiana kursu waluty krajowej do      zagranicznej może także stwarzać dodatkowe szanse zwiększenia zysku.

     W Polsce przez ostatnie lata zdecydowanie największe znaczenie miało ryzyko "złych kredytów" i ryzyko utraty płynności, natomiast inne formy były mniej groźne. Stanowcze kroki, podjęte przez banki, a przede wszystkim wprowadzenie i przestrzeganie normalnych procedur kredytowych, znacznie zmniejszyły ryzyko kredytowe, choć niewątpliwie jest ono nadal dużym zagrożeniem dla banków.

Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej

     W działalności ekonomicznej, a zwłaszcza w działalności bankowej, nie można uniknąć ryzyka, gdyż w momencie podejmowania decyzji nie dysponuje się pełna informacją i nie zawsze można trafnie przewidzieć dalszy rozwój wydarzeń. Nie można też wykluczyć nieświadomych i świadomych zafałszowań w informacjach oraz ich interpretacji. W związku z tym decyzje podejmowane na podstawie dostępnych informacji mogą być nieoptymalne. 
     Rozmiary ryzyka występującego w działalności bankowej są uzależnione od wielu wzajemnie na siebie oddziałujących czynników, z których duża część ma charakter zewnętrzny, niezależny od działań banku. Do takich czynników zewnętrznych należą m.in.: czynniki ogólnogospodarcze (np. polityka gospodarcza państwa, zadłużenie budżety, stopa inflacji, polityka banku centralnego), czynniki społeczne (np. zachowania klientów banku, skłonność do oszczędzania), czynniki polityczne, demograficzne (np. stopa bezrobocia), czynniki techniczne.

1. Pieniądz, jego cechy, funkcje i  wartość oraz mechanizm kreacji w systemie bankowym.

Wartość pieniądza

Cechy :

-powszechnie akceptowany,
-trwały,
-przenośny,
-podzielny,
-trudny do podrobienia,
-z ograniczoną podażą.

Cechy

- Trwałość to zdolność do utrzymania wartości niezmiennej w czasie.

- Zastępowalność oznacza, że pieniądz jest jednostką wartości wzajemnie wymienialną na wszystkie towary,

- Rzadkość gwarantuje wartość realną pieniądza. Może być naturalna i wynikawówczas z rzadkości występowania dobra w przyrodzie lub jest stworzonasztucznie przez emitenta pieniądza.

- Podzielności pozwala na podział jednostki pieniądza na jednostki mniej.

  Funkcje pieniądza:

• PoÅ›rednik wymiany

• Åšrodek pÅ‚atniczy

• Åšrodek przetrzymywania majÄ…tku

• Miernik wartoÅ›ci

ekon. wartość pieniądza jest zmienna w czasie. Zmienność ta ujawnia się wyraźnie w przypadku wzrostu lub spadku cen: np. procesy inflacyjne prowadzą do zmniejszenia wartości pieniądza, czyli do jego deprecjacji, procesy deflacyjne do wzrostu siły nabywczej, czyli do aprecjacji. Niezależnie od zjawisk inflacyjnych i deflacyjnych na zmianę wartości pieniądza wywierają wpływ:

czas dysponowania pieniądzem. Pieniądz, którym można dysponować natychmiast, pozwala na szybsze uzyskanie korzyści finansowych z zaangażowanego kapitału lub wcześniejsze uzyskanie satysfakcji z posiadanego dobra czy wyświadczonej usługi;

niepewność wynikająca ze zmian warunków terminowego osiągania dochodów.

1. Polskie banki w perspektywie wejścia do strefy EURO – warunki wejścia, koszty i korzyści, szanse i zagrożenia.

2. Bank centralny –podstawy prawne, cele działania i funkcje BC

   jest to bank danego kraju, którego głównym celem jest emisja pieniądza oraz kształtowanie, w sposób pośredni lub bezpośredni, ilości oraz wartości kredytów danym państwie. Bank centralny traktowany jest jako "bank banków", co oznacza, że pełni on funkcję zwierzchnika nad innymi bankami. Najważniejszym obowiązkiem banku centralnego jest dbanie o stabilność pieniądza i zgodność jego emisji z cyklem rozwoju gospodarczego. Ma ona za zadanie regulować obieg pieniężny wewnątrz kraju zapewniać równowagę bilansu płatniczego. Do jego zadań należy również: kredytowanie rządu, obsługa długu państwowego oraz kasowa obsługa budżetu państwa. Ponadto, bank centralny ma za zadanie pełnić rolę mediatora w kontaktach z innymi, zagranicznymi bankami centralnymi. Powinien także organizować i obsługiwać wszelkie płatności międzynarodowe, jak również występować jako pośrednik przy zakupie dewiz oraz złota. Istotne jest także, aby bank centralny dbał o zapewnienie państwu wystarczających rezerw międzynarodowych środków płatniczych. W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski.

FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO

Bank centralny pełni w gospodarce trzy ważne funkcje: jest centralnym bankiem państwa, emitentem pieniądza oraz bankiem nadrzędnym dla innych banków.

CENTRALNY BANK PAŃSTWA

Bank centralny jest bankiem państwa – oznacza to, że świadczy usługi bankowe instytucjom rządowym, w tym między innymi prowadzi rachunek Ministerstwa Finansów.

Bank centralny zajmuje się także bieżącym rozliczaniem dochodów i wydatków państwa, obsługuje przy tym emisje skarbowych papierów wartościowych (emitowanych przez państwo).

1. Instrumenty polityki pieniężnej banku centralnego.

Instrumenty polityki pieniężnej

Art. 38. 1. W celu kształtowania podaży pieniądza i działalności kredytowej NBP gromadzi rezerwy obowiązkowe banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredyto- wych oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. 2. Rezerwę obowiązkową banków stanowi wyrażona w złotych część środków pie- niężnych w złotych i w walutach obcych zgromadzonych na rachunkach banko- wych, środków uzyskanych z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez bank podlegających zwrotowi, z wyjąt- kiem środków: 1) przyjętych od innego banku krajowego, spółdzielczej kasy oszczędnościo- wo-kredytowej oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredy- towej; 2) przyjętych od banku zagranicznego na podstawie umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy; 3) pozyskanych z zagranicy co najmniej na 2 lata; 4) pozyskanych na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont eme- rytalnych oraz pozyskanych na podstawie umów o prowadzenie indywidu- alnych kont zabezpieczenia emerytalnego w rozumieniu przepisów o indy- widualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpie- czenia emerytalnego; 5) uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych zabezpieczonych hipo- tecznie o okresie wykupu powyżej pięciu lat oraz ze sprzedaży listów za- stawnych o okresie wykupu powyżej pięciu lat. 3. Rezerwę obowiązkową spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej stanowi wyrażona w złotych część środków pieniężnych w złotych i w walutach obcych zgroma- dzonych na rachunkach w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz w Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej, środków uzyskanych z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych oraz innych środ- ków podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innej spół- dzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, Krajowej Spółdzielczej Kasy Osz- czędnościowo-Kredytowej oraz od banku krajowego. 4. Banki spółdzielcze utrzymują rezerwy obowiązkowe w banku zrzeszającym, z którym są zrzeszone. Bank zrzeszający utrzymuje rezerwę obowiązkową zrze- szonych banków spółdzielczych na swoim rachunku w Narodowym Banku Pol- skim w kwocie odpowiadającej rezerwom obowiązkowym zrzeszonych w nim banków i własnym rezerwom obowiązkowym. 5. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe utrzymują rezerwy obowiązkowe w Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej. Krajowa Spół- dzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa utrzymuje rezerwę obowiązkową spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych na swoim rachunku w Naro- dowym Banku Polskim w kwocie odpowiadającej rezerwom obowiązkowym spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej.

Instrumenty polityki pieniężnej to instrumenty jakimi posługują się banki centralne w celu kontroli podaży pieniądza i krótkoterminowej stopy procentowej.

Podzielić je można na:

• instrumenty poÅ›rednie – oddziaÅ‚ujÄ… na pÅ‚ynność bankowÄ…, czyli podaż i koszt kredytów. Banki centralne czyniÄ… to za pomocÄ… trzech klasycznych instrumentów, do których należą;

  • polityka dyskontowa – zmiana oficjalnej stopy redyskontowej;

  • operacje otwartego rynku – sprzedaż lub skup papierów wartoÅ›ciowych z rynku;

  • kontrola rezerw obowiÄ…zkowych – regulacja poziomu rezerw obligatoryjnie gromadzonych przez banki;

• instrumenty typu administracyjnego – zwiÄ…zane z bezpoÅ›redniÄ… kontrolÄ… banku centralnego nad systemem bankowym – np. racjonowanie kredytów.

Ponadto banki centralne oddziaływać mogą przez perswazję (ang. moral suasion) – przekazywanie wszelkich uwag i sugestii w stronę polityki banków komercyjnych. Polega to zazwyczaj na ustnym formułowaniu przez bank centralny i rząd nieformalnych zaleceń w celu wymuszenia określonych działań. Często oddziaływanie to ma skalę znacznie szerszą – międzynarodową i wywierane jest przez międzynarodowe organizacje finansowe

1. Kierunki zmian we współczesnych systemach bankowych.

Kierunki przekształceń systemu bankowego:

• zmiany wÅ‚asnoÅ›ciowe (struktura wÅ‚asnoÅ›ciowa sektora, prywatyzacja, udziaÅ‚ kapitaÅ‚u zagranicznego itd.)

• zmiany iloÅ›ciowe (udziaÅ‚ banków w sektorze finansowym, relacja aktywów sektora do PKB itd.)

• zmiany jakoÅ›ciowe (innowacyjność, infrastruktura, informatyzacja)