Mechanika
1. Podać definicję skalara i wektora.
Wektor to wielkość, która ma wartość(wartość bezwzględną, moduł) oraz kierunek (np. przemieszczenie, prędkość, przyspieszenie).Skalar to wielkość fizyczna, która jest scharakteryzowana tylko przez jedną wartość, która może być ujemna. (np. temperatura, masa, czas)
2. Czym się różni prędkość chwilowa od prędkości średniej?
prędkość średnia jest to stosunek przebytej drogi do czasu, w którym została ona przebyta.
prędkość chwilowa jest to stosunek przebytej drogi do czasu, w którym została ona przebyta, gdy ten czas dąży do zera,
3. Czym się różni przyśpieszenie chwilowe od przyśpieszenia średniego?
Przyspieszenie średnie jest to stosunek całkowitej zmiany prędkości do czasu w którym ono nastąpiło.
Przyspieszenie chwilowe jest to stosunek całkowitej zmiany prędkości do czasu w którym ona nastąpiła, gdy ten czas dąży do zera.
i jak wyżej w prędkości.
4. Jakie przyśpieszenia występują w ruchu jednostajnym po okręgu? Podać i opisać odpowiedni wzór.
przyspieszenie dośrodkowe, prostopadle do toru ruchu
przyspieszenie styczne, styczne do toru ruchu
przyspieszenie normalne, suma wektorów przyspieszenia dośrodkowego i przyspieszenia stycznego
5. Sformułować I zasadę dynamiki Newtona.
Jeżeli na ciało nie działa żadna siła, lub działające siły się równoważą (ich nazwa to Fwyp), to ciało porusza się ruchem jednostajnym, lub nie porusza się wcale.(V=const. Lub V=0).
6. Podać definicję inercjalnego układu odniesienia.
To układ, w którym spełnione są zasady dynamiki Newtona.
7. Sformułować II zasadę dynamiki Newtona.
Jeżeli siły działające na ciało nie równoważą się, to ciało porusza się z przyspieszeniem wprost proporcjonalnym do siły wypadkowej, a odwrotnie proporcjonalnym do masy ciała. Fwyp=m*a
8. Zdefiniować siły zewnętrzne i wewnętrzne.
Siła zewnętrzna to siła działająca na dowolne ciało układu nie wywołana przez żadne z nich. Siła wewnętrzna to siła działająca między ciałami układu.
9. Co to jest siła nacisku?
Siła nacisku (normalna, prostopadła do powierzchni) to siła N z jaką działa odkształcona powierzchnia na obciążające ją ciało. N+Fg=N-m*g=m*a czyli N=m(g+a)
10.Sformułować III zasadę dynamiki Newtona.
Oddziaływania ciał są zawsze wzajemne. Siły wzajemnego oddziaływania dwóch ciał mają takie same wartości, taki sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia (każda działa na inne ciało).
11.Czym różni się tarcie statyczne od dynamicznego? Która siła tarcia jest większa?
Tarcie spoczynkowe (statyczne) – tarcie, występujące między dwoma ciałami, gdy nie przemieszczają się względem siebie.
Siła tarcia równoważy siłę działającą na ciało. Maksymalna siła tarcia jest proporcjonalna do siły, z jaką ciało naciska na podłoże:
gdzie T - maksymalna siła tarcia, N - nacisk, µ - współczynnik tarcia statycznego zależny od materiałów, z jakich są wykonane ciała.
Tarciem ruchowym(kinetyczne) - nazywa się tarcie zewnętrzne, gdy dwa ciała ślizgają się lub toczą po sobie. Siła tarcia przeciwstawia się wówczas ruchowi.
Większe jest tarcie statyczne.
12.Jaką wartość ma siła dośrodkowa w ruchu jednostajnym po okręgu?
lub
13.Zdefiniować pojęcie energii kinetycznej.
Energia kinetyczna jest związana ze stanem ruchu ciał.
14.Zdefiniować pojęcie pracy.
Praca – skalarna wielkość fizyczna, miara ilości energii przekazywanej między układami fizycznymi w procesach mechanicznych, elektrycznych, termodynamicznych i innych
Praca to energia przekazana lub odebrana ciału poprzez działanie na niego siłą. Praca jest dodatnia przy przekazywaniu energii, ujemna przy odbieraniu. Jest wielkością skalarną.
15.Sformułować prawo Hooke’a.
Prawo Hooke’a mówi, że odkształcenie ciała pod wpływem działającej na nie siły jest wprost proporcjonalne do tej siły. Współczynnik między siłą, a odkształceniem jest często nazywany współczynnikiem sprężystości.
16.Zdefiniować pojęcie mocy. Podać jednostkę mocy w układzie SI.
Moc to skalarna wielkość fizyczna określająca pracę wykonaną w jednostce czasu przez układ fizyczny.
17.Sformułować zasadę zachowania energii mechanicznej. W jakich układach ona obowiązuje?
Jeśli w układzie izolowanym działają siły zachowawcze, to energia mechaniczna jest zachowana. Obowiązuje w układach izolowanych. E=const.
18.Co to jest środek masy? Podać wzór dla układu punktów materialnych.
Środek masy ciała lub układu ciał to punkt, który porusza się tak, jak gdyby skupiona była w nim cała masa, a wszystkie siły zewnętrzne przyłożone były właśnie w tym punkcie.
19.Zdefiniować pojęcie pędu.
Pęd to wielkość opisująca ruch obiektu fizycznego, jest to wektor p, gdzie p=m*v
20.Sformułować II zasadę dynamiki Newtona wyrażoną przez pęd i moment pędu.
Szybkość zmiany pędu ciała równa jest wypadkowej sile działającej na to ciało
21.Sformułować zasadę zachowania pędu.
Jeśli wypadkowa sił zewnętrznych działająca na układ jest równa zeru to całkowity pęd układu jest stały
22.Jak zachowuje się energia kinetyczna i pęd w zderzeniach?
W układach zamkniętych i izolowanych całkowity pęd zostaje zawsze zachowany. Energia zostaje zachowana w zderzeniach sprężystych, niezachowana w zderzeniach niesprężystych. Gdy ciała po zderzeniu są złączone to zderzenie jest całkowicie niesprężyste.
23.Podać definicję położenia, przemieszczenia, prędkości i przyśpieszenia kątowego.
Położenie kątowe to kąt, jaki tworzy linia odniesienia z pewnym stałym kierunkiem o zerowym położeniu kątowym, wyrażane w radianach. Przemieszczenie kątowe to zmiana położenia kątowego. Prędkość kątowa jest równa kątowi zakreślonemu podczas ruchu podzielonemu przez czas (zgodnie z regułą śruby prawoskrętnej). Przyspieszenie kątowe to stosunek przyrostu prędkości kątowej do niezmiernie małego odstępu czasu w którym ten przyrost nastąpił.
24.Jak przemieszczenie, prędkość i przyśpieszenie liniowe wyrażają się przez przemieszczenie, prędkość i przyśpieszenie kątowe?
Przemieszczenie s= θr
Prędkość v = ω R
Przyspieszenie styczne
Przyspieszenie dośrodkowe
25.Podać definicję momentu siły.
Iloczyn wektorowy promienia wodzącego r o początku w punkcie O i o końcu w punkcie przyłożenia siły, oraz siły F. M=r x F
26.Podać definicję momentu pędu.
Moment pędu to wektor będący rezultatem iloczynu wektorowego wektora położenia i pędu. L= r x p.
27.Sformułować zasadę zachowania momentu pędu.
Dla dowolnego izolowanego układu punktów materialnych całkowita suma ich momentów pędu jest stała.
28.Podać warunki równowagi statycznej.
Siła wypadkowa Fwyp=0 i i wypadkowa momentów siły Mwyp=0. Są spełnione gdy pęd P i moment pędu L są stałe. Cały układ nie może poruszać się ani obracać.
29.Jakie parametry opisują ruch harmoniczny?
C- amplituda drgań ω-częstość kołowa t- okres drgań φ- faza drgań
30.Podać definicję ruchu harmonicznego.
Ruch harmoniczny to ruch ciała pod wpływem siły wprost proporcjonalnej do jego przemieszczenia, ale o przeciwnym zwrocie. Ruch o charakterze okresowym.
31.Napisać równanie fali. Co to są liczba falowa i częstość kołowa?
- liczba falowa
- częstość kołowa
Równanie fali: s = A sin (ω t - k x + φ0) liczba fal i częst koł to parametry równania fali harmonicznej
32.Zdefiniować pojęcia interferencji i dyfrakcji fal
Interferencja fal to nakładanie się fal o takich samych amplitudach orad długościach. Dyfrakcja to zjawisko ugięcia fali napotykającej przeszkode o rozmiarach porównanych z ich długością.
Termodynamika
1. Zdefiniować pojęcie ciśnienia.
Ciśnienie to stosunek siły nacisku do powierzchni, na jaką ona działa.
2. Sformułować prawo Pascala.
W zamkniętej objętości nieściśliwego płynu zmiana ciśnienia jest przenoszona do każdego miejsca w płynie.
3. Sformułować prawo Archimedesa.
Na ciało zanurzone w płynie działa siła wyporu Fw która jest skierowana do góry. Jej wartość jest równa ciężarowi wypartego płyny.
4. Sformułować zerową zasadę termodynamiki.
Jeśli układy A i B są w stanie równowagi termodynamicznej z trzecim ciałem C, to są też w stanie równowagi termodynamicznej między sobą.
5. Zdefiniować rozszerzalność liniową i objętościową.
Rozszerzalność liniowa to zmiana długości ΔL ciała stałego ΔL=αLΔT, gdzie α to współczynnik rozszerzalności liniowej, L to długość początkowa a ΔT zmiana temperatury. Rozszerzalność objętościowa to zmiana objętości ΔV ciała stałego lub cieczy ΔV=βVΔT, gdzie β to współczynnik rozszerzalności objętościowej. Β=3α
Rozszerzalność liniowa: zmiana długości jest proporcjonalna do zmiany temperatury.
Rozszerzalność objętościowa: zmiana objętości jest proporcjonalna do zmiany temperatury.
6. Zdefiniować pojemność cieplną i ciepło właściwe.
Pojemność cieplna: Q=CΔT[C]=J/(kg*K)
Ciepło właściwe Q=cmΔT[c]=cal/(g*K)
Pojemność cieplna to wielkość fizyczna charakteryzująca ilość ciepła, jaka jest niezbędna do zmiany temperatury ciała o jednostkę temperatury. Q=CΔT. Ciepło właściwe to ilość ciepła potrzebna do ogrzania jednostki masy substancji o jednostkę temperatury.
7. Sformułować I zasadę termodynamiki.
Dla układu zamkniętego (nie wymienia masy z otoczeniem, może wymieniać energię) zasadę można sformułować w postaci:
Zmiana energii wewnętrznej układu zamkniętego jest równa energii, która przepływa przez jego granice na sposób ciepła lub pracy ΔE=Q+W
8. Sformułować prawo Stefana-Boltzmanna.
Prawo to określa całkowitą moc wypromieniowaną przez ciało doskonale czarne w danej temperaturze.
9. Co to jest 1 mol?
Mol jest to ilość materii zawierającej tyle samo elementów ile jest atomów zawartych w 0.012kg czystego Izotopu C12 węgla. Podstawowa jednostka w układzie SI określającą liczbę atomów.
10.Zdefiniować pojęcie gazu doskonałego. Podać i opisać równanie stanu gazu doskonałego.
Gaz doskonały – zwany gazem idealnym jest to abstrakcyjny, matematyczny model gazu, spełniający następujące warunki:
brak oddziaływań międzycząsteczkowych z wyjątkiem odpychania w momencie zderzeń cząsteczek
objętość cząsteczek jest znikoma w stosunku do objętości gazu
zderzenia cząsteczek są doskonale sprężyste
cząsteczki znajdują się w ciągłym chaotycznym ruchu
Równanie gazu doskonałego – związek między temperaturą T, ciśnieniem p i objętością V dla jednorodnego ciała będącego w równowadze termodynamicznej, zwykle podany dla n moli.
pV=nRT gdzie R = 8,31 J/(mol*K) – stała gazowa
11.Zdefiniować pojęcie przemiany izotermicznej. Podać równanie izotermy.
Przemiana izotermiczna to taka, w której temperatura podczas przemiany jest stała dzięki wymianie ciepła z otoczeniem. Ciśnienie i objętość zmieniają się w sposób ciągły. pV=const.
12.Zdefiniować pojęcie przemiany adiabatycznej. Podać równanie adiabaty.
Przemiana adiabatyczna to taka, w której nie występuje wymiana ciepła dzięki izolacji lub szybkości przemiany, praca jest wykonywana w wyniku czego zmienia się temperatura.
k>1
13.Zdefiniować pojęcie przemiany izobarycznej. Podać równanie izobary.
Przemiana izobaryczna to taka, w której cisnienie podczas przemiany jest stałe dzięki swobodnemu ruchowi tłoka. Temperatura i objętość zmieniają się w sposób ciągły.
V/T=Const.
14.Zdefiniować pojęcie przemiany izochorycznej. Podać równanie izochory.
Przemiana izochoryczna to taka, w której objętość podczas przemiany jest stała, tłok jest zablokowany. Temperatura i ciśnienie zmieniają się w sposób ciągły.
15.Czym charakteryzuje się silnik Carnota? Jaka jest jego sprawność.
Silnik Carnota jest cyklem przemian, w którym następuje zamiana energii wewnętrznej w pracę mechaniczna. Pełen cykl Carnota składa się z dwóch przemian izotermicznych i dwóch przemian adiabatycznych.
sprawność silnika-: jest to największa sprawność jaką może osiągnąć dowolny silnik cieplny. Jest to silnik doskonały, którego sprawność wynosi 100%.
Elektromagnetyzm
1. Sformułować prawo zachowania ładunku elektrycznego.
W izolowanym układzie ciał całkowity ładunek elektryczny, czyli suma algebraiczna ładunków dodatnich i ujemnych nie ulega zmianie. Zmiana ładunku układu może zachodzić tylko na drodze przepływu układu.
2. Sformułować prawo Coulomba.
Siła wzajemnego oddziaływania dwóch punktowych ładunków elektrycznych jest wprost proporcjonalna do iloczynu tych ładunków i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi.
3. Zdefiniować natężenie pola elektrycznego.
Natężenie pola elektrycznego jest równe sile działającej na jednostkowy dodatni ładunek próbny, co matematycznie wyraża się jako stosunek siły , z jaką pole elektrostatyczne działa na ładunek elektryczny, do wartości q tego ładunku.
4. Sformułować prawo Gaussa.
Strumień natężenia pola elektrycznego, przenikający przez dowolną powierzchnię zamkniętą w jednorodnym środowisku o bezwzględnej przenikalności dielektrycznej ε, jest równy stosunkowi całkowitego ładunku znajdującego się wewnątrz tej powierzchni do wartości tejże przenikalności. Φ= Q/ ε
5. Zdefiniować potencjał elektryczny.
Potencjałem elektrycznym w dowolnym punkcie P pola nazywa się stosunek pracy W wykonanej przez siłę elektryczną przy przenoszeniu ładunku q z tego punktu do nieskończoności, do wartości tego ładunku.
6. Podać i opisać równanie kondensatora.
C to pojemność w Faradach, Q to ładunek zgromadzony na jednej okładce, U to napięcie między okładkami w woltach.
7. Zdefiniować natężenie prądu elektrycznego.
Natężenie prądu (nazywane potocznie prądem elektrycznym) - wielkość fizyczna charakteryzująca przepływ prądu elektrycznego zdefiniowaną jako stosunek wartości ładunku elektrycznego przepływającego przez wyznaczoną powierzchnię do czasu przepływu ładunku. I=q/t I=dq/dt
8. Podać definicję oporu elektrycznego i oporu właściwego.
Rezystywność (oporność właściwa, opór właściwy) – wielkość charakteryzująca przewodnictwo elektryczne materiału.
Opór elektryczny charakteryzuje przewodnik pod względem jego zdolności do przewodzenia prądu i zależy od rodzaju materiału przewodnika, od jego długości l i od pola przekroju poprzecznego
9. Sformułować prawo Ohma.
Stosunek natężenia prądu płynącego przez przewodnik do napięcia pomiędzy jego końcami jest stały.
10.Sformułować I i II prawo Kirchhoffa.
I Prawo Kirchhoffa - Suma natężeń prądów wpływających do węzła jest równa sumie natężeń prądów wypływających z tego węzła. II Prawo Kirchhoffa - W zamkniętym obwodzie suma spadków napięć na oporach równa jest sumie sił elektromotorycznych występujących w tym obwodzie.
11.Co to jest siła Lorentza?
Siła Lorentza to siła jaka działa na cząstkę obdarzoną ładunkiem elektrycznym poruszającą się w polu elektromagnetycznym.
12.Zdefiniować dipolowy moment magnetyczny.
Wektor proporcjonalny do iloczynu pola powierzchni S zamkniętego obwodu z prądem (obwód elektryczny) i natężenia prądu elektrycznego I płynącego w tym obwodzie, skierowany prostopadle do tej powierzchni.
13.Sformułować prawo Ampere’a.
Prawo Ampere’a określa wartość pola wokół nieskończonego prostoliniowego przewodnika z prądem. Linie pole magnetycznego wokół takiego przewodnika przyjmują kształt okręgów leżących w płaszczyźnie prostopadłej do przewodnika. Sam przewodnik przebija płaszczyznę okręgu dokładnie w środku tego okręgu.
14.Sformułować prawo indukcji Faradaya.
W zamkniętym obwodzie znajdującym się w zmiennym polu magnetycznym pojawia się siła elektromotoryczna indukcji równa szybkości zmian strumienia indukcji pola magnetycznego przechodzącego przez powierzchnię rozpiętą na tym obwodzie.
15.Sformułować regułę Lenza.
Reguła Lenza (inaczej roguła przekory) mówi, że prąd indukcyjny (nazywany też prądem wtórnym) wzbudzony w przewodniku pod wpływem zmiennego pola magnetycznego, ma zawsze taki kierunek, że wytworzone wtórne pole magnetyczne przeciwdziała przyczynie (czyli zmianie pierwotnego pola magnetycznego), która go wywołała.
16.Zdefiniować pojęcia indukcji wzajemnej i samoindukcji.
Indukcja wzajemna to zjawisko polegające na indukowaniu się siły elektromotorycznej w cewce pod wpływem zmiany prądu w innej cewce z nią sprzężonej. Samoindukcja(indukcja własna) występuje, gdy siła elektromotoryczna wytwarzana jest w tym samym obwodzie, w którym płynie prąd powodujący indukcję, powstająca siła elektromotoryczna przeciwstawia się zmianom natężenia prądu elektrycznego.
17.Zdefiniować opór omowy, pojemnościowy i indukcyjny
Opór omowy - wielkość charakteryzująca relacje między napięciem a natężeniem prądu elektrycznego w obwodach prądu stałego. W obwodach prądu przemiennego rezystancją nazywa się część rzeczywistą zespolonej impedancji.
Opór indukcyjny Rl to opór zwojnicy, który wzrasta wraz ze wzrostem częstotliwości. Opór pojemnościowy Rc to opór pojemnościowy kondensatora, rośnie wówczas gdy maleje pojemność C lub gdy maleje częstotliwość prądu przemiennego.
Mechanika kwantowa
1. Podać wyrażenia na pęd i energię fotonu.
Pęd fotonu p=h/λ, Energia fotonu E=h*v v-częstość promieniowania h- stała plancka
2. Podać wyrażenia na długość fali de Broglie’a. λ=h/p
3. Opisać zjawisko efektu fotoelektrycznego.
Efekt fotoelektryczny (fotoefekt) zjawisko fizyczne polegające na emisji elektronów z powierzchni przedmiotu, zwane również precyzyjniej zjawiskiem fotoelektrycznym zewnętrznym – dla odróżnienia od wewnętrznego.
4. Opisać zjawisko rozpraszania Comptona.
Zjawisko Comptona, rozpraszanie komptonowskie – zjawisko rozpraszania promieniowania X (rentgenowskiego) i promieniowania gamma, czyli promieniowania elektromagnetycznego o dużej częstotliwości, na swobodnych lub słabo związanych elektronach, w wyniku którego następuje zwiększenie długości fali promieniowania
5. Jak wpływa ograniczenie obszaru ruchu cząstki w układzie kwantowym na jej widmo energetyczne.
Widmo energetyczne będzie dyskretne, a nie ciągłe
Fizyka jądrowa
1. Zdefiniować pojęcie izotopu.
Izotopy to odmiany pierwiastka chemicznego różniące się liczbą neutronów w jądrze atomu. Izotopy tego samego pierwiastka różnią się liczbą masową, ale mają tę samą liczbę atomową.
2. Podać charakterystykę sił jądrowych.
krótki zasięg (rzędu femtometrów)
są siłami przyciągającymi, dla bardzo małych odległości między nukleonami stają się siłami odpychającymi
w przybliżeniu siły p-p, n-p i n-n są równe
występują tylko w jądrach atomowych, bo są krótkozasięgowe
siła tych oddziaływań jest ok. stokrotnie większa od sił elektrostatycznych
wykazują niezależność od ładunku elektrycznego
występują tylko pomiędzy nukleonami
mają charakter dwuciałowy, tzn. obecność innych nukleonów ma niewielki wpływ na oddziaływanie pary nukleonów
wykazują tzw. wysycenie: za pomocą sił jądrowych oddziałują na siebie tylko najbliżej leżące nukleony
3. Zdefiniować czas połowicznego zaniku i średni czas życia.
Czas połowicznego rozpadu (zaniku) to czas, w ciągu którego liczba nietrwałych obiektów lub stanów zmniejsza się o połowę. T- średni czas życia to czas, po którym średnio pozostaje 1/e początkowej liczby cząstek.
4. Zdefiniować rozpad alfa.
Rozpad α (przemiana α) to reakcja jądrowa rozpadu, w której emitowana jest cząstka α (jądro helu).
5. Zdefiniować rozpad beta.
Rozpad β to przemiana jądrowa, której skutkiem jest przemiana nukleonu w inny nukleon, zachodząca pod wpływem oddziaływania słabego
6. Wymienić i zdefiniować podstawowe dawki napromieniowania.
Napromieniowanie wyrażone w Sv (siwertach): 0-1μSv – używanie telefonu, zjedzenie banan, rok w odległości 100km od elektr atomowej lub węglowej
1-10μSv – dawka dziennego promieniowania przyjmowanego przez człowieka, prześwietlenie zęba 10-100μSv- bezpieczna roczna dawka promieniowania na jedną osobe 1-10mSv – mammografia, tomografia, godzina w okolicach Czarnobyla
10-100mSv – roczna dawka która podnosi ryzyko zachorowania na raka
100-1000mSv – roczna dawka dla kosmonauty na orbicie
1-10Sv – poważna choroba popromienna
10-100Sv – śmierć w ciągu 2tyg, 10 min w Czarnobylu zaraz po wybuchu.
Szczególna teoria względności
1. Podać postulaty szczególnej teorii względności.
a) zasada względności - zasada głosząca, że prawa fizyki są jednakowe we wszystkich układach inercjalnych — musi obowiązywać dla wszystkich praw zarówno mechaniki jak i elektrodynamiki.
b) niezmienność prędkości światła - prędkość światła w próżni jest taka sama dla wszystkich obserwatorów, taka sama we wszystkich kierunkach i nie zależy od prędkości źródła światła.
2. Na czym polega dylatacja czasu?
Dylatacja czasu zjawisko różnic w pomiarze czasu dokonywanym równolegle w dwóch różnych układach odniesienia, z których jeden przemieszcza się względem drugiego. Pomiar dotyczy czasu trwania tego samego zjawiska.
3. Zdefiniować relatywistyczne skrócenie odległości.
Jeżeli układ porusza się względem układu laboratoryjnego, wówczas odległość mierzona w układzie laboratoryjnym, w układzie poruszającym się będzie miała inną wartość.
4. Scharakteryzować zjawisko Dopplera dla fal elektromagnetycznych.
To zjawisko polegające na powstawaniu różnicy częstotliwości wysyłanej przez źródło fali oraz zarejestrowanej przez obserwatora, który porusza się względem źródła fali.
5. Podać definicję pędu relatywistycznego.
Pęd w fizyce relatywistycznej określony jest wzorem, gdzie m0 to masa spoczynkowa ciała, m to masa relatywistyczna, v to prędkość ciała, c to prędkość światła.
6. Co to jest masa relatywistyczna?
Masa relatywistyczna (relatywistyczna energia całkowita) jest wielkością względną (jej wartość zależy od układu odniesienia), nie jest niezmiennikiem relatywistycznym. Może ona zmieniać się bez zmiany zachodzącej w samym obiekcie fizycznym, wyłącznie przez zmianę układu odniesienia.
7. Sformułować prawo równoważności masy i energii.
Każdej niezerowej masie spoczynkowej odpowiada "ukryta" energia (spoczynkowa). lub Każdej energii (spoczynkowej, kinetycznej, potencjalnej) odpowiada pewna "masa", w szczególności energii całkowitej obiektu (układu) fizycznego odpowiada masa relatywistyczna