Okładziny ścian zewnętrznych

Klaus J. Galil-a - Tłumaczył Andrzej Machalski Okładziny ścian zewnętrznych służą do optycznego ukształtowania i ochrony budynku. Wymagania Jeżeli nie uzgodniono inaczej, to okładziny ścian zewnętrznych należy wykonywać (DIN 18334) z (przynajmniej) niestruganych, obrzynanych desek lub bali klasy II. Odeskowanie musi mieć grubość co najmniej 20 mm. Przy odeskowaniach struganych grubość desek powinna wynosić minimum 19 mm. Odeskowania na nakładkę (niestrugane) mogą jednak mieć według DIN 18334 grubość 18 mm. Obliczanie W przypadku budynków niewielkiej wysokości, przy wykonaniu według sztuki rzemieślniczej nie jest wymagane sprawdzenie stateczności. Wykonanie Do wyższych budynków, dla których ustalono w przepisach klasę materiału budowlanego B1 (materiały trudno zapalne), nie wolno stosować okładzin z drewna. W ścianach zewnętrznych budynków drewnianych da się uzyskać wystarczającą szczelność powietrzną dzięki zastosowaniu folii, odpowiedniej papy, płyt sklejki, płyt pilśniowych twardych itd. Płyty pilśniowe miękkie są wprawdzie wiatroszczelne, ale nie nadają się na uszczelnienie powietrzne, gdyż niezbędna przepuszczalność powietrza 0,1 m 3 /m 2 h przy ciśnieniu 50 Pa jest przekroczona. Przy projektowaniu i wykonaniu należy specjalnie uważać na szczelne styki i połączenia. Jeśli nie przeprowadzono rachunkowego sprawdzenia powstawania rosy ze względu na dyfuzję pary wodnej, to należy (DIN 4108) okładziny ścienne wentylować od tyłu. Aby uzyskać wystarczającą wentylację od tyłu, konieczna jest ciągła pustka grubości przynajmniej 20 mm. Górne i dolne zakończenie należy zaopatrzyć w dostatecznie duże otwory nawiewne i wywiewne (stanowiące 2 promile powierzchni ściany). Można zrezygnować z wentylacji od tyłu, jeżeli:  za okładziną istnieje trwała pustka co najmniej 20 mm (uwaga przy wysokich termoizolacjach). Pustka może być jednak podzielona przez łaty podkładu,  mur (ściana betonowa) przed położeniem okładziny był dostatecznie suchy,  pomalowanie zewnętrzne ma tylko niewielki wpływ na opór dyfuzji pary wodnej. Odpowiednie są np. otwartoporowe lakiery cienkopowłokowe i farby dyspersyjne. Lakiery grubopowłokowe nie nadają się,  ściana zewnętrzna bez okładziny zewnętrznej wykazuje opór dyfuzji pary co najmniej 10 m. Jest to z reguły zapewnione przy normalnych masywnych ścianach i przy ścianach drewnianych z paroizolacją od strony wnętrza z folii PE 0,2 mm. Rodzaj konstrukcji podkładowej przyjmuje się zależnie od tego, czy okładzina przebiega poziomo (rys. 11) czy pionowo (rys. 10), czy konstrukcja jest wentylowana od tyłu, czy nie, oraz czy jest przewidziana dodatkowa izolacja termiczna. Konstrukcja podkładowa składa się normalnie z łat drewnianych 24/48 mm lub 30/50 mm. Odstęp łat ustala się według rodzaju zamocowania i grubości okładziny. Wynosi on normalnie 40-60 cm. Rodzaje elementów okładzinowych Deski nieobrzynane Deski nieobrzynane mają z reguły różną szerokość, są z oflisem i zwykle szorstką powierzchnią (od piły). Nadają się szczególnie do rustykalnych okładzin ściennych. Ponieważ brak norm, wymiary dlugości i grubości nie są wiążąco uregulowane. Zwykle spotyka się długości 1,50-6,00 m i grubości od 10 mm. Szerokość mierzy się w środku długości deski. Deski obrzynane równolegle Deski obrzynane równolegle są szorstkie od piły, lub szczotkowane, lub ostrugane na gładko (tzw. gładkokrawędziowe) z równolegle obrzynanymi krawędziami. Należy pamiętać, że powierzchnie brzegowe także w deskach struganych (DIN 4073) nie są ostrugane. W przypadku struganych okładzin zewnętrznych z desek równolegle obrzynanych należy stosować trójstronnie strugane deski. Wymiary desek niestruganych i struganych są podane w normach. Deski profilowane Deski profilowane składają się - w przeciwieństwie do paneli i kasetonów - z drewna litego. Szczególnie często stosuje się świerk, sosnę, daglezję, zachodni czerwony cedr, jak również kilka tropikalnych drzew liściastych. Wymiary i wymagania jakościowe dla popularnych handlowych desek profilowanych są znormalizowane. Do desek profilowanych zaliczają się:  Deski gładkokrawędziowe do łączenia na pióro i wpust (DIN 4072)  Deski sfazowane do łączenia na pióro i wpust  Deski profilowane z wrębem cieniowym  Deski do łączenia na nakładkę  Deski dwuwpustowe (nie znormalizowane) są wykonywane z desek gładkokrawędziowych, w których wyfrezowano wpusty. Szerokość wpustu (rowka) z reguły wynosi 1/3 grubości deski. Gonty (DIN 68119) Gonty bywają łupane lub cięte, o różnych wymiarach i formach. Gonty mogą być uformowane klinowo lub mieć równą grubość. Długości wynoszą 120 do 800 mm, szerokości 50 do 350 mm. Gonty dzieli się na formy:  forma podstawowa K: klinowa, przy czym grubość górnego końca wynosi ok. 1 mm, dolnego zaś ok. 8 mm (rys. 8).  forma podstawowa P (równoległa) - o stałej grubości (rys. 9). Zamocowanie okładzin Okładziny mogą być mocowane w taki sposób, że łączniki będą widoczne (rys. 10 i 11), lub kryte (rys. 12), co jest możliwe przy deskach profilowanych według rys. 3-6. Okładziny ścienne można mocować sztyftami drutowymi (DIN 1151). Okładziny w przejściach, na sufitach, nad głowami muszą być mocowane wkrętami do drewna lub równowartościowymi łącznikami. W przypadku widocznych okładzin zewnętrznych, zwłaszcza nie malowanych potem na ciemno, firma wykonawcza inwestora/architekta powinna wskazać na możliwe (nieuchronne) przebarwienia. Przy mocowaniu do masywnych części budowli wolno stosować tylko łączniki dopuszczone do stosowania. W przypadku okładzin sufitów zewnętrzne deski powinny być układane stroną rdzeniową na zewnątrz, aby osiągnąć lepszą szczelność spoin. Literatura Praca zbiorowa.: Drewniany dom szkieletowy bez błędów. Poradnik projektanta, wykonawcy i inwestora. Wydawnictwo Murator, Warszawa 1997. THALLON R.: Od piwnicy aż po dach, czyli ilustrowany poradnik projektowania i budowy szkieletowego domu drewnianego. The Taunton Press - Wydawnictwo Murator, Warszawa 1995. DIN 18334. Zimmerarbeiten (Roboty ciesielskie)