Kodeksy

Przez setki, a nawet tysiące lat powstało wiele kodeksów i przepisów. Miały one charakter religijny, prawny, łączący oba powyższe lub jeszcze inny. Jednak niezależnie od tego co w sobie zawierały, gdzie powstały, bądź jaką przybierały formę - wszystkie miały podobne cele - unormowanie stosunków społecznych, wprowadzenie ładu i porządku oraz ogólne ustabilizowanie społeczeństwa.

Kodeks Hammurabiego

Powszechnie uważane jest, że jednym z pierwszych zbiorów praw był Kodeks Hammurabiego. Powstał on w XVII wieku p.n.e. w Babilonie za panowanie Hammurabiego. Odnaleziono go w 1902 roku, a obecnie znajduje się w Luwrze.
Na 2 metrowej diorytowej steli wyryto prawa dotykające wielu dziedzin życia mn. Dotyczących służby wojskowej, handlu, własności prywatnej czy stosunków rodzinnych.
Kodeks ten, w porównaniu do obecnie obowiązujących, ma dość nietypową formę, bowiem nie składa się z wyliczonych paragrafów, lecz jest tekstem ciągłym.
Ma on również charakter kazuistyczny. Co oznacza, że odnosi się do konkretnych wykroczeń z jedną określoną karą, a nie do uogólnionych przestępstw. Dla przykładu: w kodeksie napisane jest, że „Jeśli syn uderzy ojca jego ręka zostanie mu ucięta”. Ukazuje to jasno, że za konkretny czyn wymierzona była konkretna kara.

Należy również powiedzieć, że prawo babilońskie nie było równe dla wszystkich. Jeśli niewolnik wyrządził panu jakąś szkodę, zazwyczaj ponosił śmierć. Natomiast jeśli wolny człowiek uczynił to samo niewolnikowi to obciążony został tylko np. niewielką karą pieniężną. Świetnie obrazuje to hierarchizację życia społecznego, tak powszechną w starożytności.
Kodeks Hammurabiego jest dla nas nie tylko źródłem wiedzy na temat panującej w tym kraju doktrynie politycznej; pokazuje on boskość króla. Sam Hammurabi przedstawiony jest na steli z kodeksem podczas odbierania praw od Boga Marduka. Symbolizuje to boskie źródło władzy państwowej.

Kolejnym punktem Jest Egipska Księga Umarłych, przez Egipcjan zwana również Księgą wyjścia w ciągu dnia. W odróżnieniu do Kodeksu panującego w Babilonie nie miała ona całkowicie charakteru prawnego, Księga umarłych dotyczyła w większości sfery etycznej.
Oprócz niej istniały inne przepisy, zasady normujące życie społeczne. Zatem księga umarłych była tekstem o tematyce religijnej, zawierała normy etyczne których należało przestrzegać, aby po śmierci móc przekroczyć bramę Jaru. Zawarte w niej były również instrukcje, które miały na celu ułatwić zmarłemu wkroczenie do raju, W jej skład wchodziły różnorakie wskazówki i zaklęcia, a nawet mapy, które uniemożliwiał zgubienie się w zaświatach.
Występowanie Księgi również było dość powszechne. W jej posiadanie mógł wejść każdym którego było stać na opłacenie pisarza zajmującego się przepisywaniem ksiąg. Świadczy o tym częstotliwość z jaką znajdowana jest ona w grobowcach Egipcjan (tekst księgi umieszczano w bandażach mumii).

Hinduska Dharma

Hinduskie, jak i buddyjski kodeks etyczny jest tożsamy z religią. Etyka hinduistyczna, obejmująca swym zasięgiem wszelkie istoty żywe, nazywana jest Dharmą.
Dharma opiera się na kilku fundamentalnych założeniach:
-wg. Niej wszyscy są równi, niezależnie od pochodzenia, wieku, rasy czy płci. Jednak to założenie nie do końca znajduje zastosowanie. Pomimo prawnej likwidacji, w Indiach wciąż panuje system kastowy, który wyraźnie łamie zasadę równości.
- kolejne założenie mówi, że nie wolno krzywdzić żadnej istoty, ew. dopuszcza się to w przypadku obrony koniecznej.
- każda istota jest zamieszkiwana przez boga, dlatego można do czcić pod dowolną formą.
- każdy ma spełnić swój obowiązek religijny i społeczny ( założenie rodziny, praca, wychowanie dzieci, próba osiągnięcia wyzwolenia na starość)

Buddyjskie prawo

Buddyjskie prawo, tak jak hinduistyczne jest prawem czysto religijnym; oba wyznania są religiami karmicznymi, dlatego wyznają podobne zasady. Niektóre odłamy hinduizmu korzystają z zasad buddyjskich.

Ogólnie buddyjskie prawo opiera się na 10 złych uczynkach i wskazaniach buddyjskich.

Na liście 10 złych uczynków znajduje się:
-zabijanie, kradzież i niewłaściwe czyny seksualne
- kłamstwo, dzieląca mowa, mowa sprawiająca krzywdy oraz „nieprzydatna” mowa
-chciwość, złe życzenie i błędne poglądy na temat religii

Wskazanie buddyjskie są jakby przeciwieństwem 10 złych uczynków. Nieznacznie różnią się one w buddyzmie mahajany i theravady. Jednak w obu przypadkach nie należy kraść, kłamać, zabijać, być rozwiązłym czy nadużywać alkoholu/narkotyków i być pysznym.
Dodatkowo w theravadzie wyróżnia się kilka grup „złych uczynków’’, im osoba bardziej wtajemniczona w buddyzm, tym więcej zakazów ją obowiązuje.

Rzymskie prawo XII tablic

Tekst powstałą w I poł. V w. p.n.e. i był pierwszą kodyfikacją prawa w Rzymie. Obowiązywał, aż do czasów Justyniana Wielkiego.
Był on spisem praw zwyczajowych dotychczas panujących. Tekst wyryty na 12 tablicach umieszczony został na Forum Romanum, tak aby każdy z obywateli mógł się z nim zapoznać.
Kodeks dotyczył mn. Prawa karnego, opisywał procedurę sądową, zawierała w sobie prawo cywilne i sakralne. Ukazywał również częściowo model rodziny rzymskiej i dominującą w niej rolę ojca.

Dekalog- prawo judaistyczne i chrześcijańskie.

Pierwotnie Dekalog obowiązywał tylko wyznawców judaizmu, lecz został również przejęty przez chrześcijan.
W Starym Testamencie Dekalog znajduje się w Księdze Wyjścia i Powtórzonego Prawa w nieznacznie różniących się od siebie wersjach.

Przez Żydów dekalog uważany jest za prawo niezmienne i wieczne, ponieważ jest ono ostatecznym wyrazem woli Bożej.
Oprócz dekalogu ważną rolę prawodawczą dla Żydów spełnia również Tora, Pięcioksiąg, Kodeks Kapłański czy księga świętości.

Jak wiadomo Dekalog obowiązuje również chrześcijan i tak samo jest podstawowym zbiorem przw moralnych. Oprócz tego ogromną role odgrywa cały Nowy Testament i nauki w nim zawarte, ponieważ rozsypane są po nim różnorakie zasady etyczne.

Różnice i podobieństwa:

-większość z wymienionych kodeksów była zapisem panujących wcześniej norm zwyczajowych
-Właściwie wszystkie kodeksy opierały się na tych samych zasadach. Każdy z nich piętnował morderstwo, kradzieże, krzywoprzysięstwo czy cudzołóstwo.

-Każdy z systemów prawnych był tożsamy z religią lub był z nią ściśle powiązany.

-Prawo Hammurabiego jako jedyne było kodeksem o charakterze kazuistycznym

- również w porównaniu do reszty KH był najbardziej surowy; obowiązywało w nim prawo talionu ( czyli kara była ekwiwalentem przestępstwa, za zabójstwo karano śmiercią)

- w zestawienie z innym Księga umarłych nie jest typowym kodeksem, ale jakby wskazaniami pośmiertnymi ( w dużej mierze)

- w chrześcijaństwie w judaizmie mamy 10 przykazań, zatem należy ich przestrzegać, są ona nakazane. W buddyzmie istnieją tylko wskazania, nieprzestrzeganie ich nie jest karane, co najwyżej traktowane jest jako niewłaściwe/nieodpowiednie i jest przyczyną złej karmy.

- w odróżnieni do Dekalogu buddyjskie i hinduskie zasady moralne odnoszą się do wszystkich zyjących istot, a nie tylko ludzi.

_ wszystkie kodeksy miały ten sam cel – unormować społeczeństwo

Analizując treści kodeksów śmiało można stwierdzić, że moralność ludzka jest podobna. Nie ma znaczenia czy mówimy o buddyście czy Żydzie ludzie ci będą uważać podobne czyny za złe lub dobre, wynika to po prostu z natury ludzkiej.