Sposoby rozmnażania wegetatywnego:

- Okłady poziome i pionowe (Kopczykowanie), Sadzonkowanie, Odrosty korzeniowe, Rozłogi nadziemne, Okulizacja, Kultury tkankowe

Utrzymywanie gleby w sadzie – Ubój czarny, stosowanie herbicydów, ściółkowanie (utrudnia rozwój chwastów), nawożenie

Trwałe użytki zielone:

- Łąka – Użytek podl koszeniu, okresowo spasany. Porośnięty trawami i innymi rośl zielnymi wieloletnimi.

- Pastwisko – Porośnięte trawami i inn rośl zielnymi wieloletnimi, spasany w okr wegetacyjnym zwierzętami lub okresowo koszony.

Przyrodnicze znaczenie użytków zielonych:

- Przeciwerozyjne, Działają glebo i strukturotwórczo, Przeciwdziałają wymywaniu skł pok z gleby, Wysoka retencja wodna, Zobojętnieją agrochemikalia, Oczyszczanie powietrza z pyłów i bakterii, Korytarze ekologiczne, Miejsce bytowania wielu organizmów, Ciągi wentylacyjne

Występowanie trwałych użytk zielonych – Dolina Wisły, Noteci, Brdy, kanału bdg, Na Podlasiu prawie 20%, Obszary górskie, wielk zach cz.

Faza rozwojowa traw – Dojrzałość pastwiskowa (Faza krzewienia do początku strzelania w źdźbło), Dojrzałość kośna (Pocz kłoszenia)

Podział typologiczny użytków zielonych:

- Łęgi (łąki zalewane) – Dominują wysokie trawy, turzyce i inne rośliny odporne na dużą wilgotność gleby i okresowe zalewy np. Wyczyniec kolankowaty, Groszek błotny

- Grądy (łąki i pastwiska grądowe) – Wyst na wyższych glebach za wyjątkiem organicznych, ok 40% to grądy, prawie 2/3 pastwisk to grądy np. Kupkówka, kostrzewa czerwona, turzyce niskie

- Bielawy (łąki bagienne i mursze, łąki pobagienne) – Dominują mchy, turzyce i wełnianki. Słabo zwarta, nie nadają się na pastwiska. Stanowią ok 36% areału łąk w PL.

- Łąki i pastwiska górskie

Z pkt widzenia użytkowania – Pastwiska użytkowane przez wolny wypas, Kwaterowe wypasane, -\\- i koszone, łąki kośne i trójkośne.

Grupy roślinności TU2:

- Trawy (kupkówka posp, życica trwała, koniczyna b i łąkowa),

- Rośliny motylkowate,

- Zioła pastewne (Babka lancet, Krwawnik, Marchew zw, Kminek i Mniszek)

- Chwasty względne i bezwzględne

Sposoby krzewienia się – Luźnokępkowe i Rozłogowe (pędy podziemne)

Podział ze wzgl na sposób krzewienia:

- Zbitokępkowe (Śmiałek darniowy, Kostrzewa owcza, Szczotlicha siwa)

- Luźnokępkowe (Kostrzewa łąkowa, Kupkówka posp, Tymotka łąkowa)

- Rozłogowe (Stokłosa bezostna, Mielec, Manna, Mozga trzcinowata)

- Rozłogowo-luźnokępkowe (Wiechlina łąkowa, Kostrzewa czerwona, Mietlica biaława)

Podział traw ze wzgl na wysokość:

- Wysokie (Wyczyniec łąkowy, Kostrzewa trzcinowata, Stokłosa bezostna, Mozga trzcinowata, Kupkówka posp, Tymotka łąkowa)

- Średnio wysokie (Stokłosa miękka, Wiechlina błotna, Życica wielokwiatowa)

- Niskie (Życica trwała, Wiechlina łąkowa, Kostrzewa czerwona, Szczotlicha siwa)

Podział chwastów na U2 – Chwasty względne i zioła, Bezwzględne (Gat trujące, Gat obniżające jakość prod zwierzęcych, Gat grubołodygowe i silnie drewniejące)

Ekstensywne trwałe użytki zielone – Nie wapnuje się, Nie nawozić azotem, bez podsiewu, zakaz stos ścieków, zakaz budowy nowych urządzeń melioracyjnych

Chwasty – Rośliny które zakłócają wzrost oraz rozwój roślin uprawnych, niezwykła trwałość wyst na terenach na których się zadomowiły. Wpływają one ujemnie pod wzgl ilościowym i jakościowym na plony oraz na różne aspekty dział człowieka, a w niewielkich przypadkach także na jego zdrowie.

Podział chwastów: Segetalne (polne) – Bytują na gruntach ornych, przyst do zmiennych war uprawy i niekorzystnych warunków. Ruderalne – które wyst na poboczach dróg, nieużytkach, miedzach, placach, śmietniskach. Samosiewy roślin uprawnych – Inne niż te które stanowią gł przedmiot uprawy.

Szkodliwość chwastów – Gł konkurencja z rośliną upr o wodę, skł pok, światło, przestrzeń, Obniżają temp gleby, Trujące i szkodliwe dla zwierząt, Są wektorami chorób i szkodników, Obniżają wys i jakość plonów, Utrudniają zbiór i zabiegi, Podnoszą koszty.

Pozytywna rola chwastów – Zapełniają puste miejsca w przyrodzie, Miejsce bytowania org żywych, Dają pokarm i są pszczelne, Lecznicze działanie, Zwiększają bioróżnorodność, Alleopatyczne oddziaływanie na rośliny uprawne, Rośliny zielarskie.

Źródła zachwaszczenia – Gleba, Zanieczyszczony materiał siewny, Miedze i nieużytki, Obornik i komposty, gnojownica

Przyczyny wzrostu zachwaszczenia – Upraszczanie lub rezygnacja ze zmianowania oraz zabiegów uprawy roli, Zbiór kombajnowy plonu, Wysokie nawożenie azotem, Niewł walka z chwastami

Sposoby rozsiewania się chwastów – Anemochoryczność (Za pomocą wiatru), Hydrochoryczność, Zochoryczność, Antropochoryczność, Autochoryczność.

Metody ograniczania zachwaszczenia:

- Metoda profilaktyczna – Czysty mat siewny, długie skł nawozów organicznych. Ograniczenie wysiewania chwastów z nieużytków, właściwy płodozmian, unikanie monokultur, wysoka aktywność biologiczna nasion, wysiewanie międzyplonów, uprawa nasion w mieszankach, gat konkurencyjne w owoc chwastów, staranne uprawy roli.

- Metoda biologiczna – Do zwalczania chwastów i inn org żywych i owadów, patogenne grzyby. Spełnienie celów ekologicznych. Jeśli chwasty nadmiernie rosną to wprowadzamy owada w to miejsce, żeby danych gat było niej. Sprowadzanie owadów, aby liczebnie regulował populacje.

- Metoda mechaniczna – Wyrywanie, wycinanie, zasypanie. Nie jest doskonała, ale wciąż wymagana. Pług może niszczyć chwasty, Brony chwastowniki zaopatrzone w różnej długości, sprężyste zęby

- Metoda fizyczna (cieplna, ogniem) – Elektryczna (nagrzanie elementów roboczych), ściółkowanie gl (przykrywanie pow gl mat org i nieorganicznym), drogie metody.

- Metoda integrowana – Łączenie różnych metod, od profilaktyki po mechaniczne i fizyczne, aż po chemiczną metodę.

- Metoda chemiczna – Stos herbicydów – Chemiczne środki, w celu ich wyeliminowania

Herbicyd – Zw chem, który w określonych stężeniach zabija rośliny lub zakłóca ich procesy życiowe prowadząc do zahamowania wzrostu i rozwoju. Stosuje się go poprzez opryskiwanie, nanoszenie na chwasty za pomocą dozownika aerozolowego, rozsiewanie albo posypywanie, mazanie (met dotykowa).

Zalety stos herbicydów – Wysoka skut zwalczania chwastów, Możliwość wyeliminowania chwastów już na początku wegetacji roślin uprawnych, Możliwość odchwaszczania roślin wysiewanych w wąskie rzędy, Możliwość max plonowania rośliny upr, Utrzymania pola wolnego od chwastów w ciągu całego sezonu wegetacyjnego, Szybsze i precyzyjne zbiory, Niższe koszty odchwaszczania, Zwiększona wydajność uprawy, Redukcja zabiegów uprawy roli, Szybki powrót do użyteczności rolniczej terenów nie upr, Większa specjalizacja w upr, Łatwe utrzymanie terenów nie użyt rolniczo.

Wady stos herbicydów – Uszkodzenia lub zniszczenia roślin upr i upraw następnych, Zatrucie herbicydami w trakcie oprysku, Zniszczenie pożytecznej fauny, Skażenie plonów pozostałościami herbicydów i ich metabolitami, Wyselekcjonowanie gat lub biotypów.

Czynniki mające wpływ na pobieranie i transport herbicydów:

- Cz. zw z rośliną (pokrój, struktura pow, faza rozwojowa, gat rośliny)

- Cz. środowiskowe (Temp i wilg powietrza, opady, wiatr, nasłonecznienie)

- Cz. glebowe (pH, temp i wilg, skł mechaniczny, zaw subst org)

- Cz. zw z chemizmem herbicydów (Koncentracja, pH roztworu, budowa chem związku, związki powierzchniowe czynne)

Melioracje rolne – Trwałe ulepszanie siedlisk rolniczych. Zespół zabiegów biologiczno-techn, których zadaniem jest możliwie trwałe przekształcenie nat warunków danego środowiska w celu poprawy stos powietrzno-wodnych w glebie, ochrony jej przed erozją i uruchamiania potencjalnych możliwości produkcyjnych.

Wyróżniamy melioracje – Wodne, Agrotechniczne, Przeciwerozyjne.

Melioracje wodne – To względnie trwałe urządzania techniczne odprowadzające z gleby nadmiar wody lub ją odprowadzające w warunkach posuchy i wzmożonego zapotrzebowania na wodę przez rośliny. Dzielą się na odwadniające i nawadniające.

Agromelioracje – Zabiegi uprawne, nawozowe, uprawowo-nawozowe, które przynajmniej na kilka lat zmieniają profil gleby lub jej powierzchnię, są to np. Orki głębokie lub warstwowe, Torfowanie lub glinowanie piasków, Trasowanie stoków, Orka gl ciężkich z pogłębiaczem, Kretowanie.

Melioracje odwadniające – Dotyczy gleb ciężkich, podmokłych okresowo lub stale zalewanych. Regulacja stos powietrzno-wodnych odbywa się za pomocą: Rowów otwartych, Drenów.

Zalety melioracji wodnych odwadniających :

- Zwiększenie wart użytkowo-rolniczej gleb i poprawa mikroklimatu, Wydłużenie okresu upraw polowych wskutek odprowadzania nadmiaru wód, Przyspieszenie ogrzewania się gleby, Umożliwienie mechanizacja upraw polowych, Umożliwienie zmiany kierunku produkcji, Zwiększenie efektywności nawożenia i zdolności gromadzenia wody opadowej w glebie, Zmniejszenie szkodników i chorób.

Wady melioracji wodnych odwadniających:

- Ograniczenie możliwości mechanizacji praw polowych, Okresowe przesuszanie gleby, Obciążenie gosp kosztami eksploatacji i odpisem amortyzacyjnym, Zmiany w krajobrazie (odwadnianie mokradeł), Obniżenie poziomu wody w studniach potokach i jeziorach, Wzrost nasilenia erozji wietrznej gleb, Wzmożona mineralizacja gleb torfowych.

Melioracje nawadniające – Celem zasadniczym jest dostarczenie roślinom brakującej wody w okresach krytycznych. W praktyce stosuje się dwa rodzaje nawadniania: Grawitacyjne (Podsiąkowe rowy i dreny, Podsiąkowe rurociągi, Zalewowe na TU2, Stokowe woda przepływa po stoku, Bruzdowe), Deszczownianie (Oszczędna gosp wodą, Nawadnianie niezależnie od ukształtowania terenu, Możliwość nawożenia, Mała ingerencja w krajobraz, Wykorzystanie do walki z agrofagami i ochrony przed przymrozkami.

Melioracje przeciwerozyjne – To całokształt zabiegów ochraniających glebą przed erozją. Rozróżnia się melioracje przeciwerozyjne urządzeniowe (Zagosp zlewni w zbiorniki retencyjne, progi, zmniejszanie spadków terenu) oraz biologiczne (fitomelioracje)

Fitomelioracje – Planowe zadrzewienia, zakrzewienia i zadrzewienia śródpolne, przydrożne, przyzagrodowe, nabrzeżne itp. Bądź zadrzewienia stoków i skarp oraz biologiczne.

Znaczenie zadrzewień: Regulacja stos wodnych, Poprawa agroklimatu, Osłabienie erozji wodnej i wietrznej, Polepszenie zdrowotności roślin i zwierząt, Poprawa plonowania i estetyki krajobrazu, Źródło dodatkowego drewna, Zwiększona bioróżnorodność.

Melioracje przeciwerozyjne agrotechniczne – Poprzecznostokowa uprawa i siew, wstęgowy układ pól.

Melioracje przeciwerozyjne techniczne – Trasowanie stoków, zabudowa wąwozów itp.

Zmianowanie roślin – Następstwo roślin, które uwzględnia ich właściwości i wymagania przyrodnicze, warunki siedliska oraz jest gosp uzasadniona. Kolejno uprawiane po sobie gatunki stwarzają sobie nawzajem dobre warunki wzrostu i planowania oraz działają korzystnie na żyzność gleby.

Płodozmian – Zmianowanie roślin ustalone na określoną liczbę lat i pól gospodarstwa lub kompleksu glebowego. Jest to zmianowanie w czasie i przestrzeni zaplanowane w oparciu o kryteria ekologiczne, ekonomiczne, techniczne i kulturowe.

Plon główny – Dotyczy rośliny która stanowi główny cel uprawy na danym polu i w roku. Rośliny te uprawiane są w najkorzystniejszych dla nich okresie dla wzrostu i planowania, zajmują pole głównie wegetacyjne.

Międzyplon – Roślina umożliwiająca uzyskanie na określonym polu w jednym roku oprócz plonu głównego, drugiego plonu. Rośliny międzyplonowe uprawiane są w okresie między dwoma plonami głównymi. Dostarczają zielonej paszy, są surowcem na kiszonki, lub przyorywane są na zielony nawóz.

Międzyplony ścierniskowe – Wysiewane w lecie po wcześnie schodzącej roślinie plonu głównego, a zbierane jesienią tego samego roku. Są one przyorywane wiosną.

Wsiewki międzyplonowe – Wysiewane wiosną w roślinę ochronną, po zbiorze której nast. zasadniczy ich wzrost. Zbiór i zaoranie jesienią.

Międzyplony ozime – Wysiewane w końcowym okresie lata, a zbierane wiosną nast. roku, najczęściej w maju.

Plony wtórne – Rośliny wysiewane bezpośrednio po zbiorze międzyplonu ozimego, a zbierane w końcu lata tego samego roku. Są to rośliny jare późnego siewu, względnie o krótkim okresie wegetacji. Ich plon niewiele różni się od plonu roślin wysiewanych wcześniej. Plon wtórny jest plonem gł a nie międzyplonem.

Zmęczenie gleby (choroby płodozmianowe) – Zniżka plonów roślin uprawnych następuje pomimo poprawnej uprawy roli i nawożenia, spowodowana niewłaściwym następstwem roślin.

Objawy zmęczenia gleby to: Niedobór skł pok, zaburzenie równowagi chem, masowe wyst bakterii, wirusów i grzybów patogenicznych, Wzrost zachwaszczenia, Ubytek próchnicy w glebie, Niebezp erozji i degradacji gleby, Zaburzenie biologicznej równowagi w glebie, Nadmiar szkodników roślin. Rośliny obniżające żyzność gleby to zboża i len, a rośliny podnoszące żyzność to motylkowate, rzepak, trawy, okopowe.

Sposoby zapobiegania zmęczenia gleby: Prawidłowy płodozmian, Ugorowanie, Nawożenie organiczne, Uprawa mieszanek zbożowo-strączkowych, owsa, Przemienne użytk gruntów, Ograniczenie uprawy GMO, Poprawa warunków wodnych, Szczepionki, Stymulatory wzrostu.

Makroelementy – To pierwiastki, które stanowią nie mniej niż 0,01% suchej masy każdego organizmu. Zalicza się do nich tzw pierwiastki biogenne, a więc takie które odgrywają kluczową rolę w budowie żywych org na ziemi C,H,O,S,N,P,Mg,Ca,K,Na,Cl. Są one niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmów roślinnych i zwierzęcych.

Mikroelementy – Wyst w org w ilości pomiędzy 0,01 – 0,00001% suchej masy Fe,Cu,Zn,B,Mn,Mo,I,F