1. definicja Interpolu

ANALIZA KRYMINALNA to metoda pracy policji, która polega na konsekwentnym i zorganizowanym wyszukiwaniu oraz wykazywaniu związków, danych dotyczących przestępstw z innymi możliwymi do wyróżnienia informacjami, które będą stanowiły podstawę di przygotowania wniosków wspomagających procesy decyzyjne.

1. definicja „ krajowa” !!

A.KRYMINALNA: poszukiwanie i identyfikacja powiązań pomiędzy inf. dotyczącymi przestępstwa lub przestępcy oraz wszelkimi innymi danymi uzyskanymi z różnych źródeł i wykorzystanie ich do celów operacyjnych i procesowych.

WYWIAD KRYMINALNY

Istnieją 2 sposoby rozumienia czym jest wywiad kryminalny

1. funkcjonalny

• Wywiad kryminalny to specyficzny, wbudowany w struktury policyjne mechanizm poszukiwania i kompleksowego opracowywania informacji,

• Proces, który polega na ustawicznym pozyskiwaniu, gromadzeniu, dokonywaniu ocen i analizowaniu informacji w celu ukierunkowania działań policyjnych.

1. instytucjonalna

• chodzi o spostrzeganie wywiadu kryminalnego w kategoriach strukturalnych, wewnątrzorganizacyjnych Policji. Uwaga ta odnosi się także do innych służb policyjnych, jak również specjalnych

• wydzielony organ w strukturze organizacyjnej Policji wyposażony w środki ludzkie i materialne dysponujące własnym zakresem kompetencji

Opinia J. ABotta Wywiad kryminalny to bank informacji o tym jak działają przestępcy.

Biuro Wywiadu Kryminalnego KGP

CYKL WYWIADOWCZY

Logika cyklu wywiadowczego ( analitycznego)

Cykl nie polega na obiegu informacji w obrębie zwykłego, zamkniętego w jednej płaszczyźnie okręgu, lecz spirali, w której po pokonaniu kolejnego cyklu wchodzimy na wyższy poziom wiedzy w celu rozpoczęcia następnego cyklicznego procesu opartego na doświadczeniach i wiedzy cyklu poprzedniego

Zbieranie danych Łączenie danych

OCENA DANYCH Odczytywanie danych Formułowanie hipotez

Zestawienie danych Formułowanie przesłanek Prezentacja wyników

ETAPY CYKLU ANALITYCZNEGO

1. ZADANIOWANIE ( WYZNACZENIE CELÓW ANALIZY)

• Jest to decyzja o potrzebie opracowania analizy zazwyczaj w postaci konkretnego „ zamówienia” decydenta lub realizacji planowanego zadania

• Niekiedy inicjatywa własna analityka wynikająca z oceny rozwoju sytuacji

• Wyznaczenie celu analizy to istotny i pierwszy etap cyklu analitycznego. problemy na tym etapie to:

• decydent nie wie jaka wiedza jest dla niego użyteczna ( problem kompetencji ośrodków decyzyjnych)

• decydent potrzebuje analizy dla uzasadnienia już podjętej decyzji ( prymat polityki nad racjonalnością)

• decydent nie jest świadomy potencjału narzędzi analitycznych

Dylematy analityka na etapie zadaniowania to:

1) do jakiej procedury zostanie wprowadzona zamówiona analiza? 2) dlaczego ją zamówiono? 3) jak będzie użyta ?

4) dlaczego będzie użyta? 5) jaka forma analizy jest oczekiwana? 6) kiedy będzie potrzebna?

7) „ to powinno być gotowe na wczoraj” – czas w biznesie i administracji czas odgrywa ogromną rolę. Analiza koncentruje się zazwyczaj na wydarzeniach bieżących, niektóre z nich zawierają elementy prognozy – element futurystyczny związany z przewidywaniem tego co będzie lub skutków i następstw określonych zdarzeń.

1. GROMADZENIE DANYCH

• wstępna ocena jakie informacje są potrzebne do sporządzenia analizy, jakie są dostępne źródła potrzebnych danych

• wprowadzenie informacji do baz danych ( stałych lub tworzonych ad hoc)

• Elementy technologiczne dzięki którym możliwe jest gromadzenie inf. to System Meldunku Informacyjnego ( SMI)

* jest to wyodrębniony informatyczny, centralny zbiór informacji dla potrzeb analizy kryminalnej

* system ten tworzy możliwość gromadzenia informacji opisowej przy jednoczesnym ich przetwarzaniu.

• wykorzystuje się tez inne tradycyjne bazy danych i rejestrów kryminalnych.

Źródło wiedzy służb policyjnych. Dylemat Orwella

• „ Pamięć państwa”: to zasoby informacyjne ulokowane w administracji. Ilość baz i ich zawartość rośnie nieustannie. W tym sensie „ Wielki Brat” Orwella zaczyna się urzeczywistniać. Tworzy to oczywiście dylemat wolność versus bezpieczeństwo

• w środowiskach policyjnych formułowany jest postulat, że Policja powinna wiedzieć tyle ile służący jej ludzie.

System informacyjny państwa czerpie z czterech źródeł:

1. informacje pochodzące ze źródeł operacyjnych ( np. osobowe źródła informacyjne, dane pozyskane w następstwie użycia techniki operacyjnej - podsłuchy, podglądy)

2. informacje pochodzące z tzw, źródeł otwartych ( prasa, radio, tv, wyniki badań naukowych)

3. informacje wygenerowane wewnątrz systemu ( raporty, analizy, plany)

4. informacje pochodzące od partnerów ( współpracujące służby policyjne i specjalne innych państw, informacje od organów administracji)

Sztuka opanowania nadmiaru informacji

Na etapie gromadzenia ważne jest pozyskanie właściwej informacji we właściwym czasie.

1. PRZETWARZANIE DANYCH

• jest to proces nadawania właściwej formy informacji w celu dalszego opracowania. W zależności od źródła możne chodzić o takie czynności jak tłumaczenie z języków obcych, określenie wiarygodności informacji, ocena kompletności informacji

1. ANALIZA I WYKONANIE

• jest to etap, w którym zebrane informacje zostają poddane analizie w następstwie czego dochodzi do formułowania wniosków. Etap „ alchemiczny”

• analityk tworzy za pomocą swojego intelektu swoistą wartość dodatnią, wychodząc poza fakty, poza informacje, które są mu dostępne.

• informacja to proste stwierdzenie faktu. Dopiero ocena tego faktu o kontekście wyjaśnienia dlaczego ten fakt jest istotny z punktu widzenia zleceniodawcy ( jego znaczenie, jego przyczyny, prawdopodobne konsekwencje) tworzą ANALIZĘ.

• czynności mieszczące się w tej fazie to porównywanie informacji, scalanie, selekcja

Istota pracy analitycznej to 2 pytania:

1. co?

- kwestia tego pytania przypomina o koncepcji wszechstronności badań i poszukiwań. Reguła 7 złotych pytań

( co, gdzie, kiedy, dlaczego, w jaki sposób, za pomocą czego, kto – jest pokrzywdzonym/ ofiarą ?)

1. co z tego wynika?

- te właśnie pytanie otwiera przestrzeń do działań analitycznych. Rekonstrukcja stanu faktycznego stanowi punkt wyjścia do analizy.

- celem analizy jest sformułowanie wniosku.

Problematyka oceny informacji na potrzeby wywiadu kryminalnego

• problematyka oceny informacji występuje także w tradycyjnej kryminalistyce: głównie w kontekście oceny zeznań i wyjaśnień

• system oceny wiarygodności informacji ( 4x4) jest stosowany w celu:

1. standaryzacji interpretacji informacji przez wszystkich jej użytkowników,

2. ograniczenia ryzyka wystąpienia błędu podczas podejmowania decyzji

3. podniesienia efektywności realizowanych przedsięwzięć

Ocena obejmuje:

- źródło informacji

- ocenę informacji

Kryteria oceny źródła informacji:

1. nie występują żadne wątpliwości co do autentyczności, wiarygodności i kompetencji danego źródła lub informacja została dostarczona przez źródło, które w przeszłości okazało się wiarygodne w każdym przypadku

np. policjant na służbie, sąd, prokurator, sądowe ustalenia procesowe

1. źródło, od którego otrzymane informacje okazały się w większości przypadków wiarygodne

np. bazy danych – Pesel,

1. źródło, od którego otrzymane informacje okazały się w większości przypadków niewiarygodne. Konieczność weryfikacji takiej informacji w każdym przypadku

2. wiarygodność źródła nie może zostać oceniona. Źródło nowe, niesprawdzone,

np. nowe źródła, praca, tv

Przyjmuje się, że ocena wiarygodności źródła jest trudna ( problem obiektywizacji ocen)

Należy uwzględnić charakterystykę źródła ( źródła osobowe, biały wywiad, bazy danych)

Wyzwanie to ocena OZI ( osobowe źródła informacji). Ocena OZI obejmuje takie elementy jak:

- motyw współpracy

- w terminologii FBI – MICE ( M- money, I – ideology, C – compromise- szantaż/ conscience- sumienie, E- ego – ambicje)

- zasady współpracy ( dobrowolność)

- poziom i ulokowanie źródła

Kryteria oceny informacji

1. Informacja, której dokładność nie pozostawia wątpliwości,

2. Informacja znana osobiście źródłu, lecz nieznana funkcjonariuszowi, który ją przekazuje,

3. Informacja nieznana osobiście źródłu, ale potwierdzona przez inną informację,

4. Informacja nieznana osobiście źródłu i która nie może być potwierdzona

Kody dodatkowe stosowane w praktyce Europolu:

H1- informacja nie może być przekazana do celów procesowych

H2- dysponent przekazywanej informacji musi wyrazić zgodę na dalsze przekazywanie informacji

H3- inne, konkretnie wskazane ograniczenia w zakresie obrotu informacji

Dystrybucja

• produkt analityczny w postaci np. raportów zostaje dostarczonym odpowiednim organom administracji państwa

• odbiorca może wykorzystać analizę w procesie decyzyjnym

• odbiorca może także wydać polecenie opracowania kolejnego materiału na dany temat

Wywiad kryminalny – podsumowanie

Analiza kryminalna to materialny element cyklu wywiadowczego. Ogniwo, które skupia duży potencjał techniczny ( nasycenie sprzętem i technologią) i intelektualny ( wysoko kwalifikowana kadra analityków)

• Analitycy to zazwyczaj elita służb policyjnych i specjalnych

• wywiad kryminalny nie zastępuje pracy procesowej i operacyjnej, a jedynie ułatwia i podnosi efektywność działań operacyjnych i postępowań przygotowawczych

• Analiza kryminalna nie wykrywa wprost sprawców przestępstw ( cel nadrzędny analizy operacyjnej), ale kierunkuje, systematyzuje i wskazuje nowe kierunki pracy wykrywczej m.in. poprzez odnajdywanie powiązań i zależności pomiędzy obiektami będącymi w zainteresowaniu służb policyjnych.

Analiza:

1. operacyjna

2. strategiczna

ANALIZA OPERACYJNA:

• niekiedy określana mianem analizy taktycznej

• wyniki tej analizy dotyczą zazwyczaj jednej sprawy

• chodzi o wsparcie procesu wykrywczego w celu zatrzymania sprawcy, zajęcia przedmiotu przestępstwa

!! Zalecenia stosowania operacyjnej analizy kryminalnej

• wielowątkowe śledztwa, gdzie trudno wykazać związki osobowe, organizacyjne, kapitałowe

• w śledztwach o skomplikowanej strukturze powiązań o występujących na obszarze kraju lub wielu państw

• w przypadku dużej ilości informacji, których nie można przyswoić i które nie sprzyjają kojarzeniu faktów

• w razie konieczności odtworzenia trasy przejazdu lub ustaleń miejsca pobytu,

• w przypadku dużych podmiotów o rozległych związkach przedmiotowo – podmiotowych

• gdy trzeba zestawić ze sobą duże ilości zeznań i wyjaśnień

• gdy koniecznym jest poznanie zbiorów informacji elektronicznej w komputerach, nośnikach, bazach danych

• gdy duża ilość danych wymaga uporządkowania i przedstawienia w zrozumiały sposób:

• operacji kapitałowych

• przelewów bankowych

• rozmów telefonicznych

• treści umów, faktur lub innej dokumentacji

• połączeń internetowych

Przykład afery Amber Gold

- do opracowania są dokumenty w 530 kartonach i 196 segregatorów oraz elektroniczne nośniki danych o pojemności 7 terabajtów.

Cele analizy mieszczą się w celach przewidzianych przepisami kpk, w szczególności:

- art. 2 § 1 kpk

- art. 297§1 kpk : cele postepowania przygotowawczego

1) ustalenie czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi ono przestępstwo,

2) wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy

zebranie danych stosownie do art. 213 i 214

wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody

RODZAJE ANALIZY KRYMINALNEJ:

1. analiza sprawy ( konkretnego przestępstwa)

• jest to próba chronologicznej rekonstrukcji przebiegu przestępstwa

• polega na ustaleniu kolejności zdarzeń w celu kierunkowania dalszych czynności wykrywczych i analitycznych

• w jej ramach dąży się do wskazania nieścisłości w informacjach pochodzących z różnych źródeł

• ujawnienie okoliczności zaistniałego zdarzenia ( uzyskanie obrazu tła sprawy)

• rekonstrukcja zdarzenia ( zdarzeń) jest często stosowana do przestępstw „ kryminalnych” ( zabójstwo, porwanie)

• umożliwia weryfikację informacji oraz wskazanie luk informacyjnych

• przykładowe pytanie: Jaki był przebieg, na czym polegają nieścisłości?

Nauka kryminalistyki opracowała teoretyczny kompleks zachowań związanych z przestępstwem. Można je uporządkować otrzymując stadialny model komplementów.

Potencjalne nośniki modus operandi

• planowanie czynu przestępczego ( w odróżnieniu od spontaniczności)

• wytypowanie i rozpoznanie obiektu

• wykorzystanie powiązań z miejscem czynu lub osobami miejscowymi

• kontakt z ofiarą przed czynem

• dobór wspólników i współpraca w czynnościach przygotowawczych

• zapewnienie „ upłynnienia” łupu

• wybór czasu dokonania przestępstwa

• uzyskanie narzędzi przestępstwa, środka transportu

• przygotowanie fałszywego alibi

• pozyskanie popleczników

• przygotowanie kryjówek

• stosowanie używek podczas przestępstwa

• sposób dotarcia na miejsce czynu

• sposób wtargnięcia do obiektu, pokonanie przeszkód

• maskowanie wtargnięcia do obiektu

• zakres i poziom użytych środków technicznych

• specyficzne cechy czynności wykonawczych przestępstwem

• zachowania uboczne ( słuchanie muzyki, spożywanie napojów, zbędna destrukcja)

• dążenie do niepozostawienia śladów czy też ostentacyjne pozostawienie śladów

• postępowanie wobec nieprzewidzianych trudności

• maskowanie wyglądu sprawców

• uzbrojenie sprawców i rodzaj broni lub przedmiotów użytych jako broni

• podejmowanie zabiegów kamuflujących przestępstwa

• sposób opuszczania miejsca przestępstwa

• podejmowanie działań dezinformujących

• postępowanie z łupem, narzędziami i bronią po dokonaniu przestępstwa

• powrót na miejsce przestępstwa

• kontynuowanie lub rozszerzenie czynu przestępstwa

• planowanie powtórzenia przestępstwa

1. Analiza porównawcza spraw

• jest to wyszukiwanie ( wg określonego wzorca i wybranych kryteriów – inne w każdej sprawie) i kojarzenie informacji o podobnych zdarzeniach przestępczych w celu ustalenia, które z nich mogły być popełnione w lub zorganizowane przez te same osoby ( przestępstwo seryjne)

• definicja wzoru przestępstwa wg. IACA ( Międzynarodowe Stowarzyszenie Analityków Kryminalnych)

- dwa lub więcej przestępstw wykryte lub ujawnione przez służby policyjne

- istnieje przy najmniej jeden wspólny element między tymi przestępstwami jak np. zachowanie sprawcy, ofiary, charakterystyka sprawcy i ofiary, cel przestępstwa

- nie występuje znany związek między ofiarą a napastnikiem

- elementy wspólne tworzą się w pewien zestaw, który wyróżnia się spośród innej aktywności kryminalnej na określonym terytorium i czasie

- zestaw tych przestępstw jest traktowany jako całość, jako jedna jednostka będąca przedmiotem analizy

- należy zauważyć, że identyfikacje crimen patters jest czymś więcej niż opracowanie statystyczne zbioru danych

- analiza porównawcza może poprzedzać wszczęcie postępowania przygotowawczego lub sprawy operacyjnej