Kolcowój pospolity, k. szkarłatny (Lycium barbarum L.), (Lycium halimifolium Mill.)– gatunek rośliny należący do rodziny psiankowatych. Jest bliskim krewnym kolcowoju chińskiego. W Polsce jest rośliną uprawną, czasami dziczeje (kenofit, ergazjofigofit).

Pokrój

Krzew o wysokości 1-3 m. Gałązki łukowato zwisające i pokryte kolcami.

Liście

Lancetowate, długości do 6 cm, ostre lub stępione na końcach, szarozielone i dość grube (sztywne).

Kwiaty

Promieniste, 5-krotne o purpurowofioletowej koronie. Pręciki i słupek wystają daleko poza koronę. Osiągają długość do 2 cm i zwisają rosnąc pojedynczo lub zebrane są po 2–4.Kwitnie lipiec-wrzesień.

Owoce

Podłużne, czerwone jagody o długości do 2 cm. Są tak delikatne, że aby ich nie uszkodzić przy zbiorze – strząsa się je z krzewu, a nie zrywa.Dojrzewają: sierpień wrzesień. Owoce zwane goji -lecznicze.

Nasiona

Nerkowate, żółtawe o długości 2–2,6 mm, szerokości 1,4–2,2 mm i grubości 0,3–0,5 mm. O powierzchni matowej, dołeczkowano-siatkowanej.

Jagody są bogate w aminokwasy (do 5%), polisacharydy i karotenoidy (m.in. zeaksantynę, fysalien i kryptoksantynę) oraz olejek eteryczny z seskwiterpenami. Nasiona zawierają liczne triterpeny i steroidy triterpenowe. Kora zawiera poliaminy (kukoaminę A) i peptydy (liciumamid, liciumina A). W liściach stwierdzono steroidy (witanolid A).

Roślina trująca

Cała roślina jest określana jako trująca, przy czym szczególnie szkodliwe mają być owoce mało dojrzałe. Podawany dawniej z kolcowoju alkaloid hioscyjamina (lub podobny) nie został potwierdzony. W każdym razie przypadki zatrucia przypominają zatrucie atropiną i solaniną. Opisane są w literaturze śmiertelne zatrucia u cieląt i owiec, zatrucia zdarzają się też u dzieci i młodzieży. U zatrutych zwierząt stwierdza się porażenie układu nerwowego, paraliż mięśni i zaburzenia w funkcji przewodu pokarmowego. Do zatruć zwierząt dochodzi rzadko, ponieważ krzew jest przez nie omijany. Gatunek podawany jest jako trujący w polskojęzycznej literaturze botanicznej. Badania na zawartość atropiny w owocach kolcowoju prowadzone w Tajlandii i Chinach wykazały zmienną zawartość alkaloidu, nie przekraczającą wszakże 19 ppb (części na miliard), co jest stężeniem dalekim od toksycznego.

Roślina lecznicza.!

Jest głównym chińskim ziołem tonizującym. Występuje na całym obszarze Chin. W części centralnej i północnej jest często uprawianą rośliną. Po raz pierwszy wspomniany został w dziele “Shen'nong Bencaojing”, napisanym w I w. n.e. Tradycyjnie uważa się, że kolcowój jest zielem przedłużającym życie. Chińscy zielarze dzięki jego stosowaniu mieli żyć aż 252 lata. Obecnie zarówno jagody, jak i korzeń mają szeroki zakres zastosowania w medycynie. Jego jagody można zbierać latem i wczesną jesienią.

Jagody kolcowoju chińskiego stanowią bardzo bogate źródło karotenoidów (więcej od marchwi), witaminy C, flawonoidów, witamin B1, B2, B6 i E oraz aminokwasów, polisacharydów, kwasów tłuszczowych i minerałów. Spośród nich polisacharydy odpowiedzialne są za usprawnienie działania układu odpornościowego. W jagodach kolcowju chińskiego występuje imponująca ilość zeoksanyny - karotenoidu odpowiedzialnego za ochronę plamki żółtej siatkówki. Stężenie zeoksantyny w jagodach kolcowoju chińskiego jest czterdziestokrotnie wyższe, niż w uważanej za jej najbogatsze źródło żółtej kukurydzy. Zawartość białka w tych jagodach jest zbliżona do ilości występujących w pyłku pszczelim. Jagody kolcowoju chińskiego zawierają ponadto specyficzny polisacharyd (Lycium Barbarum Polisaccharide), który wykazuje działanie protekcyjne oraz naprawia uszkodzone struktury DNA. Ochronę DNA komórkowego zapewnia również wysokie stężenie karotenoidów oraz innych antyoksydantów oraz stymulacja wytwarzania w organizmie naturalnych enzymów antyoksydacyjnych.

Stosowany jest przy schorzeniach nerek i wątroby, poprawia krążenie krwi, redukując jej ciśnienie, przeciwdziała nadmiernemu nocnemu wydalaniu moczu, poprawia męską potencję, pomaga przy bólach pleców, poprawia wzrok, pomaga przy kaszlu, zawrotach głowy i krwawieniu z nosa, łagodzi stany podgorączkowe i bóle głowy, pomaga również przy chorobach płuc i łagodnych odmianach cukrzycy."

Jagody kolcowoju szkarłatnego i chińskiego (Lycium chinense) znane są komercyjnie jako jagody goji, a w Chinach pod nazwą gou qi zi. Pełną one ważną rolę w tradycyjnej medycynie chińskiej - prawie każdy ziołowy specyfik leczący oczy zawiera je w swoim składzie. Ponadto jagody goji zwiększają wytrzymałość, pobudzają, poprawiają krew, osłaniają wątrobę, poprawiają wzrok, opóźniają efekty starzenia, stymulują układ odpornościowy, obniżają ciśnienie krwi, mają działanie przeciwutleniające i hipoglikemiczne. Są bogate w aminokwasy (do 5%), polisacharydy, karotenoidy (m. in. zeaksantynę, fysalien i kryptoksantynę), wapń, potas, żelazo, cynk, selen oraz witaminy. Zalecane jest spożywanie 15-45 g suszonych jagód dziennie. W naszych aptekach dostępny jest sok oraz ekstrakt z jagód.

Postaci goji:

Prosto z drzewa - słodki smak owoców pozwala na spożywanie ich zaraz po zerwaniu lub delikatnym strąceniu z krzewu. Należy spożywać je, gdy są dojrzałe. Wtedy mają najsłodszy smak.

Suszone - suszone owoce goji wyglądają podobnie do rodzynek. Mogą być pomarszczone, niektóre są miękkie, inne twarde. Zazwyczaj przed konsumpcją są gotowane, chociaż można je spożywać jako suchą przekąskę o lekko cierpkim smaku. Jagody goji mogą być dodatkiem do napojów i wszelkich posiłków – są popularnym składnikiem zup oraz warzywnych potraw z ryżem.

Jako herbata - nie tylko owoce, ale także i liście kolcowoju są składnikiem zdrowych, naturalnych herbat.

Sok z goji - sok posiada egzotyczny, przyjemny, słodki smak. Stuprocentowo naturalny, bez cukru oraz dodatków chemicznych w pełni zachowuje cudowne wartości odżywcze owoców goji. W sprzedaży pojawia się także jako składnik soków wieloowocowych.

Wino - wina z owoców goji tworzone są na bazie winogron z dodatkiem jagod kolcowoju

Dodatek do batonikow z granoli

Mydło z dodatkiem goji - przywraca skórze witalność, chroni ją przed starzeniem się. Staje się miękka i gładka. Dla skóry ważnym składnikiem owoców goji jest witamina E