Mieczysław B.B. Biskupski

Hollywoodzcy radykałowie a Polska

aktorów z roku 1946: „Jeżeli nie przedstawiasz każdej powie rzonej ci roli w sposób sprzyjający Rewolucji i Walce Klas, ni< masz prawa nazywać się artystą czy aktorem. (...) Musicie czynie tak bez względu na to, co zawiera scenariusz i co mówi reżyser". W 1935 roku agent Kominternu Otto Katz przybył inco gnito do Hollywood, by organizować grupy działające pod przy krywką w ramach energicznej twórczości kulturalnej, podejmo wanej przez Komintern na całym świecie. Katz, który późniq przechwalał się, że „Kolumb odkrył Amerykę", on zaś „odkrył Hollywood", odegrał główną rolę w tworzeniu Hollywood Ań ti-Nazi League, opisanej niedawno jako „kluczowa przykrywki komunistów, wokół której skupiała się realizacja polityki sta linowskiej w Hollywood okresu Frontu Ludowego"⁹. Liga po jawiła się w 1935 roku i szybko rozrosła do prawie 3 tysięcy członków, spośród których zdecydowana większość wcale nit była komunistami, lecz osobami zaniepokojonymi antysemity zmem nazistów. Publikowała cotygodniowy biuletyn „Hollywood Nów", rozprowadzany w mniej więcej 4 tysiącach egzemplarzy (właściwie tylko w Los Angeles), i otrzymywała hojne dotacji od wielu bogatych sympatyków. FBI uważało ligę za przykrywki; dla komunistów i bacznie przyglądało się jej działaniom¹⁰. Po dejrzenia, że komuniści odgrywali w lidze dominującą rolę, do prowadziły wytwórnie do stopniowego zdystansowania się oil niej. Wytrwało jedynie Warner Brothers.

Kluczem do programu CPUSA w Hollywood jest zrozu mienie, że walka z faszyzmem nie była celem Partii, jak się on;i

⁹ Możliwe, że Katz odwiedzał już wcześniej Hollywood, wyjazdów tych nk-
udało się jednak odtworzyć. Wydarzenia z 1935 roku są dobrze znane. We­
dług Billingsleya założenie ligi było głównie zasługą Jerome'a.

szych działaczy nie było Żydami; do organizacji; blikanie, jak aktorka Ginger Rogers.

10 CDI _- . l • • « " ...

później przechwalała. Misją Partii było wspieranie polityki zagra­nicznej Kremla i promowanie interesów Związku Sowieckiego. Wnika z faszyzmem czasem bywała zgodna, a czasem sprzeczna 1, (:\ motywacją. Przyjęta przez komunistów w latach 1935-1939 (trategia współpracy z innymi frakcjami politycznymi przeciwko nazistowskim Niemcom, tak zwany Front Ludowy, wynikała K interesów Moskwy, była więc wspierana przez CPUSA. Polskę, (dli w ogóle o niej wspominano, wyśmiewano jako państwo fa-»'/,ystowskie i sojusznika nazistów¹¹. Hollywood Anti-Nazi Le-Iflue praktykowała to jako jedną z wielu przykrywek¹².

Strategia ta odniosła istotny sukces zarówno w Europie, juk i w Stanach Zjednoczonych, gdzie latem 1939 roku liczba Członków Partii osiągnęła szczyt, zbliżając się do 100 tysięcy twób. Partia „powzięła pewne istotne kroki, by stać się organizacją masową, i (...) stanowiła teraz potężną siłę w CIO, ruchu mło-d/.ieżowym, wśród intelektualistów i w kilku dużych miastach". Od połowy lat trzydziestych CPUSA orędowała za aktywnością ^jednoczonego frontu antyhitlerowskiego na scenie międzyna­rodowej, w kraju zaś za koalicją poparcia dla Roosevelta. Jedno l drugie przysporzyło jej wiele sympatii wśród lewicy, zwłaszcza w Hollywood, gdzie komunistów postrzegano jako najgłośniej-»/,ych przeciwników faszyzmu w kraju i za granicą¹³.

Zmieniło się to jednak zupełnie nagle w 1939 roku, wraz 1 ogłoszeniem paktu Hitlera ze Stalinem 23 sierpnia. Nie ulega

_rtv " Komintern oficjalnie określił Polskę jako „faszystowską" w 1935 roku. ; " Bardzo przychylny hollywoodzkiej lewicy Phillip Dunne powiedział po-f tcm o organizacjach hollywoodzkiego Frontu Ludowego: „Bardzo możli­we, że wszystkie zostały tak naprawdę założone przez komunistów". To oni „wiedzieli, jak zebrać coś do kupy".

" Powinniśmy wziąć pod uwagę bardzo intrygujące argumenty o tym, w ja­kim stopniu Hollywood odzwierciedlało powstanie „ogólnokrajowej lewi­cowej kultury popularnej" w latach trzydziestych i o wystąpieniu w jed­nym czasie „złotej ery amerykańskiej lewicy i amerykańskiego kina w latach ir/.ydziestych".

114

115