Histologia - 7.04.2010r.

Tkanka mięśniowa

Tkanka mięśniowa:

- poprzecznie prążkowana szkieletowa (tw. mięśnie szkieletowe, w nielicznych narządach, gałka oczna, język) - skurcz typu wszystkie albo żaden (pobudzenie jednego rozgałęzionego nerwu powoduje pobudzenie całej grupy włókien mięśniowych), zależny od woli; jądra na obwodzie, tuż pod błoną komórkową, komórki wydłużone

- poprzecznie prążkowana sercowa (buduje serce) - skurcz stały, rytmiczny, niezależny od woli (autnom. un); komórki wydłużone, jądra w centrum
- gładka (buduje ściany narządów wewnętrznych, żołądka, macicy, jajowodów, jelit, naczyń krwionośnych) - skurcz słaby, wolny, rytmiczny, niezależny od woli, komórki wrzecionowate

Mięsień szkieletowy

- kom. nazywane włóknami, powstają przez poł. wielu kom. prekursorowych (mioblastów)

- kształt cylindryczny, cienkie i wydłużone

- z licznymi, obwodowo położonymi jądrami

- posiadają błonę podstawną (blaszka zewnętrzna)

- posiadają prążkowanie

- nie posiadają połączeń

- otoczone tkanką łączną, kt. wprowadza naczynia krwionośne i nerwy oraz łączy włókna mięśniowe [namięsna (tk. łączna zbita, gruba warstwa, przechodzi w ścięgno i przyczepia się do kości), omięsna (bardziej zbita, większe naczynia krwionośne) i śródmięsna = blaszka zewn. = blaszka właściwa = błona podstawna]

włókna mięśniowe

- typ I czerwone: wolne, metabolizm tlenowy, zaw. mioglobinę, liczne mitochondria, mało glikogenu

- typ II białe: szybkie, metabolizm beztlenowy oparty na rozkładzie glikogenu, mało mioglobiny, dużo glikogenu, szybko się męczą

włókna mają zbliżoną powierzchnię, na przekroju poprzecznym kształt wieloboczny

Rodzaje prążków:

- ciemne (prążki A) - grube; w nim prążek H, w kt. wyst. linia M)

- jasne (I) - cienkie

- prążki Z - między jasnymi

cienkie - aktynowe, grube - miozynowe

liczne mitochondria przedzielają pasma miofilamentów, duża ilość siateczki sarkoplazmatycznej

triada - spłaszczony kanalik (T), końcowe elementy siateczki sarkoplazmatycznej

Mechanizm skurczu

- sarkomer dwa rodzaje miofilamentów - grube miozynowe i cienkie aktynowe

- miofilamenty aktynowe umocowane w prążku M, a aktynowe w prążku Z

Ślizgowa teoria skurczu

Wg niej dzięki energii uzyskiwanej z ATP cienkie i grube filamenty ślizgają się po sobie, co powoduje skrócenie sarkomeru

Mięsień sercowy

- komórki wydłużone, rozgałęziające się; w rozgałęzieniach zwykle naczynia krwionośne, tk. łączna

- jedno lub dwa jądra położone centralnie

- prążkowanie (takie same jak w szkieletowym)

- obecne poł. desmosomalne i typu nexus (tzw. wstawki)

- otoczone błoną podstawną

- otoczone wnikającymi cienkimi pasmami tk. łącznej z licznymi naczyniami krwionośnymi (niewielkie, ale liczne) i nerwami

! Na preparatach przejaśnienia pezy jądrach - glikogen, który się nie wybarwia

Na przekroju poprzecznym kom. wieloboczne

Tk. mięśniowa głądka

- komórki kształtu wrzecionowatego

- z jednym, eliptycznym, centralnie poł. jądrem

- brak prążkowania

- obecna błona podstawna

- liczne poł. typu nexus

- grupy komórek otoczone pasmami tkanki łącznej zawierającymi naczynia i nerwy

Mechanizm skurczu:

Krzyżujące się wiązki białek kurczliwych (filamenty cienkie aktynowe i grube miozynowe), zakotwiczone w tzw. ciałkach gęstych, kt. są rozmieszczone w błonie komórkowej. Ciałka przenoszą napięcie na otaczającą blaszkę zewnętrzną i otaczające komórki.

Połączenia typu nexus umożliwiają kontakt i rozprzestrzenianie się pobudzenia.

Unerwienie tk. mięśniowej

Mm. szkieletowe - ukł. nerwowy somatyczny; j. ruchy są bardzo precyzyjne, nerw nie rozgałęzia się i unerwia tylko jedno włókno, j. mniej precyzyjne, to rozgałęziony nerw unerwia wiele włókien

M. sercowy - ukł. nerwowy autonomiczny

M. gładki - ukł. nerwowy autonomiczny

Regeneracja tk. mięśniowej

- tk. szkieletowa - przez tzw. komórki satelitarne, podział mitotyczny kom. prekursorowych

W komórkach powstających w wyniku regeneracji jądra występują w cz. centralnej, a nie na obwodzie!

- tk. sercowa - komórki mięśniowe nie regenerują się, regeneracja po uszkodzeniu (np. zawale) przez proliferację tkanki łącznej i wytworzenie blizny

- tk. gładka - przez podziały mitotyczne oraz (np. po uszkodzeniu) przez aktywację perycytów naczyń krwionośnych (mają właściwości komórek prekursorowych)

Komórki kurczliwe

- perycyty - wydłużone kom. z licznymi wypustkami, okrężnie otaczają naczynia krwionośne, zawierają aktynę i miozynę, mają błonę podstawną, po uszkodzeniu tkanki wykazują funkcje pierwotnych komórek mezenchymalnych

- miofibroblasty - kształtu wrzecionowatego (podobne do fibroblastów), zaw. aktynę i miozynę, nie mają błony podstawnej, zwykle nieaktywne, ale po uszkodzeniu proliferują i produkują kolagen, naprawiając ubytki

- kom. mioepitelialne - wydłużone, z licznymi wypustkami, otaczają pęcherzyki i przewody gruczołów, mają błonę podstawną, zawierają desminę, kurcząc się, pomagają w wydzielaniu sekretu