Arsakadzi


W latach 54-53 wyprawa Krassusa do Partii, już nie wrócił.
W 44 Cezar szykował się do wojny z Partami, według przepowiedni, pokonać miał ich tylko król, dokonano więc próby symbolicznej koronacji Oktawiana, lecz oburzenie tłumu wymusiło rezygnację z tych planów.
W 38 Marek Antoniusz wyruszył przeciw Persom, po niepowodzeniach w 36 wyruszył do Armenii.
Za Nerona (54-68) przywrócono tymczasowo wpływy w Armenii, wojska Domicjusza Korbulona odniosły sukcesy w walce z Partami. Partyjski władca Armenii miał otrzymać koronację od cesarza, co de facto było mimo wszystko sukcesem Arsakidów.
W 113r Cesarz Trajan zdobył Armienię, dalej (114-117) poszedł wgłąb państwa Partów, zdobył całą Mezopotamię, stolicę Partów- Ktezyfont(116), dotarł do ujścia Tygrysu i Eufratu. Ze względu na buntyktóre wybuchły, tereny te ponownie zagarneli w niedługim czasie Partowie. Jedynie Armenia pozostała w strefie wpływów Rzymu.
Za Marka Aureliusza(161-180) doszło do ciężkich wojen z Partami, którzy za rządów Wologenezesa III zajęli Armenię, wojna trwała w latach 161-166, dopiero wyprawa Lucjusza Werusa (163-166) i zwycięstwo pod Dura Europos (163)pozwoliło uzależnić północno-zachodnią cześć Mezopotamii, jednak walcząc jednocześnie nad Dunajem Rzym nie był w stanie walczyć z tak potężnymi przeciwnikami na dwóch frontach.
W latach 197-199 Za Septymiusza Sewera podbito resztę Mezopotamii i utworzono z niej prowincję Mezopotamia. Było to możliwe dzięki reformie armii, a także kryzysowi wewnętrzenemu Persji.
216-217 wyprawa Karakali przeciw Partom, podczas której zostaje zamordowany.


Sassanidzi

W 226r. Nastąpił przewrót na terenie Iranu. Władzę przejął władca Perski Ardaszir(Artakserkses), który posiadał silnie scentralizowane państwo i potężną armię. W 230r. Ardaszir zaatakował Mezopotamię, następnie Syrię i Azję Mniejszą. Sewerus Aleksander i Goridan III(241-243 ataki Szapura I) próbowali powstrzyać ekspansję perską, ale na próżno, dopiero Filipowi Arabowi (244-249) udało się zawrzeć pokój(244), na mocy którego Rzym zatrzymał Armenię Mniejszą i Mezopotamię. Nową ekspedycję za Waleriana poprowadził Szapur I (242-272), zaatakował on Armenię, wtargnął do Syrii i zagarnął Antiochię. W 260 podczas walk o Edessę Walerian dostał się do niewoli, Persowie zajęli Cylicję i Kapadocję, sytuację na wschodzie uratował dopiero władca Palmyry Odenatus, odepchnął on Persów za Eufrat odzyskując Mezopotamię, choć od 260 Armenia była już pod kontrolą Persji.
W latach 282-284 Karus i Numerian walczyli z Persami, Karus podczas wyprawy zginął(283).
W latach 296-298 Cezar Galeriusz prowadził wojnę z Persami, dzięki świetnemu zwycięstwu z 297 w 299 ustanowiono pokój, zabezpieczający na jakiś czas granicę wschodnią.
Cesarz Julian (361-363) poprowadził potężną ekspedycję przeciw Persom, król perski Szapur II wprowadził go wgłąb swojego terytorium i pozwolił nawet zająć Ktezyfont, wkrótce podczas jednej z utarczek (nie wypowiadano walnej bitwy), Julian został ranny i zmarł, a jego następca Jowian, zawarł z Persami niekorzystny pokój.

Sory za taką formę, ale strasznie mało jest informacji na ten temat, a i tak sporą cześć dat pozyskałem z książek(2) w liceum, ew jeśli zajdzie taka potrzeba uzupełnie opisami jeśli znajdę takowe inf.