KEN McCLURE
Życie przed życiem
Przekład
TOMASZ WILUSZ
„KB”
Lepiej zapomnieć i radosnym być, Niż pamiętać i się smucić. Pamiętaj
Christina Rossetti (1830 1894)
Prolog
Jerozolima Izrael Wrzesień 2000
Ignatius stał bez ruchu i czekał, aż Stroud zrobi zastrzyk. Pacjent był już I pod wpływem silnych środków uspokajających i nie mógł unieść powiek na dłużej niż kilka sekund. W gabinecie panowała cisza, tylko z głębi budynku dochodziła stłumiona pieśń religijna, kontrastująca z odległym nawoływaniem muezina wzywającego muzułmanów do modlitwy na koniec kolejnego długiego, upalnego dnia - odgłosy codziennego życia Jerozolimy.
- Możesz zaczynać - oznajmił Stroud.
- Powiedz, jak się nazywasz. - Głos Ignatiusa był spokojny, hipnotyzujmy.
- Saul... Saul Abe.
- Czym się zajmujesz, Saulu?
- Jestem... kamieniarzem.
- Gdzie?
- W Jerozolimie.
- Co budujesz?
Mężczyzna zaczął rozpaczliwie łapać powietrze.
- Co się stało?
- Głaz!
- Jaki głaz?
- Spada mi na nogi! - Abe krzyknął z bólu.
- Co się stało? - powtórzył spokojny głos.
- Głaz stoczył się z wozu... nie zdążyłem się odsunąć... zmiażdżył mi nogi. - Pod wpływem strasznego wspomnienia Abe na chwilą jakby zapadł się w miłosierną nicość, po czym nagle drgnął.
- Co dzieje się teraz? - głos spytał cicho, ale stanowczo.
- Dwaj mężczyźni... próbują zdjąć głaz z moich... - Abe znów krzyknął. Nie poczuł, jak druga igła wbija się w jego ramię. Zastrzyk uspokoił go na chwilę. - Mam połamane nogi, zakrwawione... mówią, że trzeba je będzie uciąć!
Saul Abe wstrzymał oddech na całe pół minuty i wybałuszył z przerażenia oczy, przeżywając koszmar na nowo.
- Nie możemy utrzymywać go w tym stanie - powiedział Stroud. - To niebezpieczne.
- Dobrze, zejdźmy głębiej - polecił Ignatius.
Po kolejnym zastrzyku Abe uspokoił się, jakby zapadał w spokojny sen, ale zaraz znów się ożywił.
- Lea! Lea!
- Kto to jest Lea?
- Moja żona.
- Jak się nazywasz?
- Izaak... nie mogę znaleźć Lei! Gdzie ona jest?
- Kim jesteś, Izaaku? Co robisz?
- Jestem żołnierzem. Wróciłem do domu i nie wiem, gdzie jest Lea!
- Gdzie byłeś, Izaaku?
- Walczyłem z Rzymianami. Przygotowaliśmy zasadzkę pod Bet Hakem, ale ktoś zdradził. Tylko ja i mój brat uszliśmy z życiem... Och, mój brat...
- Co z twoim bratem, Izaaku?
- Jest w rękach Rzymian.
- Opowiedz wszystko po kolei.
- Słyszę, jak krzyczy... Rzymianie go torturują. Wzywa mnie, a ja nic nie robię! Leżę w rowie i udaję martwego. Ze strachu nie mogę się ruszyć. Słońce przypieka mi kark. Mój brat mnie potrzebuje, a ja mu nie pomagam!
- Bo nie możesz mu pomóc, Izaaku. Wrogów jest zbyt wielu. To nie twoja wina. Dlaczego go torturują? Czego od niego chcą?
- Pytają, gdzie jest Nazareńczyk.
- Nazareńczyk? - spytał Ignatius lekko ochrypłym głosem. Z podniecenia zaschło mu w gardle.
- Gdzie Lea? Czemu nie ma jej w domu?...
- Izaaku! - Co?
- Opowiedz mi o Nazareńczyku!
- Muszę znaleźć Leę.
- Posłuchaj mnie! Znasz go, prawda? Spotkałeś Nazareńczyka.
- Czemu wszyscy tak się nim interesują? Nic, tylko gada, i to samymi zagadkami. W świątyni pełno jest mówców. Nam potrzeba wojowników.
- Znasz go czy nie?
- Lea, gdzie jesteś? Czemu nie przychodzisz?
- Spróbuj się odprężyć - powiedział głos.
- Lea! Lea!
- Za bardzo się denerwuje - stwierdził Stroud.
- Musimy wiedzieć więcej! - nalegał Ignatius.
- Zabijesz go!
- Opowiedz mi o Nazareńczyku, Izaaku.
- Lea... och, Lea, zabili cię. - Saul Abe zaczął dygotać na całym ciele, jakby nagle zrobiło mu się zimno. Dreszcze, najpierw lekkie, po chwili stały się tak gwałtowne, że nogi łóżka zaklekotały o posadzkę.
- Dostał ataku! - zdenerwował się Stroud. - Ostrzegałem cię! Ignatius spojrzał na drżące ciało; z jego twarzy nie dało się wyczytać nic oprócz rozczarowania i irytacji.
Abe zesztywniał. Wszystkie mięśnie się naprężyły. Wybałuszone, przerażone oczy stanęły w słup i znieruchomiał.
- Ostrzegałem - powtórzył Stroud.
- Ale to działa - odparł Ignatius.
1
Kansas City USA
Październik 2000
John Macandrew wstał z łóżka i podszedł boso do okna. Uchylił żaluzje i zamrugał, oślepiony blaskiem porannego słońca. Niebo było niebieskie, a liście na drzewach po drugiej stronie ulicy wreszcie zmieniły barwę z zielonej na złocistą; ta transformacja trwała trzy tygodnie i Macandrew śledził ją z narastającym zadowoleniem. Latem w Kansas City bywało goręcej niż w piekle, w zimie marzło się na kość, za to jesień była przyjemna.
Zwłaszcza w takie dni jak ten, kiedy słońce świeciło na bezchmurnym niebie, a wiatr wstrzymał oddech. Miasto, siedząc okrakiem na granicy Kansas i Missouri, może i nie należało do najpiękniejszych, ale kiedy drzewa oblekały się barwami, a chodniki przykrywał kobierzec liści, marzyciel mógł zmrużyć oczy i wyobrazić sobie, że jest w Nowej Anglii, a nie na monotonnych równinach Środkowego Zachodu.
Macandrew postanowił, że dziś zostawi samochód w garażu i pójdzie do kliniki pieszo. Odwrócił się od okna, włączył radio i poczłapał do kuchni zemleć kawę. Uśmiechnął się, kiedy spiker poinformował, że Chiefs wygrali przedsezonowy mecz towarzyski, i to ponad trzydziestoma punktami.
Przed przyjazdem do Kansas City Macandrew niezbyt interesował się futbolem, ale teraz nie opuszczał żadnego meczu Chiefsów na stadionie Arrowhead. W ten sposób odpoczywał. Obserwacja dwóch drużyn toczących zaciekły bój, w którym wygrywali szybsi i silniejsi, miała dla niego wartość terapeutyczną. Mógł na jakiś czas zapomnieć o pracy, nieustannie wymagającej nadzwyczajnej precyzji. Był neurochirurgiem, trudno o bardziej stresujące zajęcie. Każdego dnia milimetry dzieliły go od klęski. W jego fachu nie wolno było popełniać błędów. Panowało powszechne przekonanie, że słabszy dzień może przytrafić się każdemu, tylko nie chirurgom i może jeszcze pilotom. Tak, pilotom też.
Kiedy nalewał kawę, w radiu podali, że jest piętnaście po siódmej. Zerknął na zegarek. Miał mnóstwo czasu; operacja była zaplanowana na dziesiątą, a do kliniki szło się pół godziny. W odróżnieniu od większości kolegów, którzy zadomowili się na schludnych przedmieściach, świadomie zdecydował, że zostaje w mieście. Może to i niemodne, ale uznał, że bez żony i dwójki dzieci nie spełnia wymogów, by żyć zgodnie z marzeniami przeciętnego Amerykanina. Inna sprawa, że nie przepadał za przedmieściami: mieszkać tam to tak, jakby być podłączonym do aparatury podtrzymującej życie - niby wygodnie, ale życie ledwo się tli. Wynajął więc piętro starego domu w stylu kolonialnym na Cherry. Dom pamiętał lepsze czasy i powoli zaczynał się rozsypywać, ale stał niecałe trzy kilometry od kliniki, a właściciele - państwo Jackson - nie byli uciążliwi. Większość czasu spędzali na odwiedzaniu rozsianych po całym kraju wnucząt. Teraz byli w Michigan u najmłodszej córki, mieli wrócić w środę.
Otworzył aktówkę i wyjął przezroczystą plastikową teczkę z notatkami o pacjentce, którą miał operować tego ranka. Usiadł przy oknie i przejrzał je, sącząc kawę. Jane Francini miała trzydzieści cztery lata - była dwa lata młodsza od niego - i skarżyła się na silny ból za oczami. Jej lekarz podejrzewał migrenę, ale kiedy kilkutygodniowa kuracja nie przyniosła efektu, skierował ją do szpitala. Przeprowadzone badania wykazały guz w szyszynce. Macandrew miał go dziś usunąć.
W normalnych okolicznościach byłby to dość prosty zabieg, ale Jane Francini niecałe trzy lata wcześniej przeszła operację serca. Pojawiły się w związku z tym pewne wątpliwości, czyjej stan zdrowia pozwala na przeprowadzenie poważnego zabiegu, ale miały czysto teoretyczny charakter. Operacja była konieczna. Guz musiał zostać usunięty.
Mąż Jane, Tony Francini, bogaty biznesmen, który sprzedawał maszyny rolnicze na całym Środkowym Zachodzie, nalegał, by zabieg przeprowadzono w jednej z renomowanych klinik na Zachodnim Wybrzeżu, ale Saul Klinsman, ordynator oddziału neurochirurgii, przekonał go, że tu, w Kansas City, też sobie poradzą. Francini w końcu uległ, wcześniej jednak, gdy dowiedział się, że to Macandrew ma przeprowadzić operację, poddał go drobiazgowemu przesłuchaniu.
Na wieść o tym, że Macandrew studiował medycynę na Uniwersytecie Columbia, a później pracował w kilku cenionych szpitalach i klinikach, Francini uspokoił się i z właściwą sobie bezpośredniością spytał: „To co pan tu, do cholery, robi?”
Mimo że Macandrew nie podzielał irracjonalnych uprzedzeń swoich starszych kolegów po fachu, Francini działał mu na nerwy. Mąż Jane był typowym przykładem człowieka, który uważa sukces finansowy za wystarczającą rekompensatę kompletnego braku manier i uroku osobistego. Macandrew doskonale wiedział, że Środkowy Zachód nie cieszy się poważaniem reszty Ameryki; panowało przekonanie, że skoro miejscowi słyną z wierności staroświeckim zasadom, to ich nauka i sztuka muszą być równie zacofane. I nie do końca się mylono, choć akurat klinika w Kansas City była jedną z lepszych w kraju.
Pierwotny plan Macandrew był taki: przepracować trzy lata na Wschodnim Wybrzeżu, a potem wyruszyć do Kalifornii w poszukiwaniu dużych pieniędzy i słodkiego, miłego życia. Bez żadnych sentymentów. Zadziwił samego siebie, gdy odpowiedział na ofertę pracy z Kansas City, tłumacząc Kelly, swojej ówczesnej dziewczynie, że pozwoli mu to lepiej poznać stan amerykańskiej medycyny.
Prawdziwy powód był jednak nieco inny i ściśle wiązał się z pochodzeniem Macandrew. Jego prapradziadek, szkocki emigrant, osiedlił się na Środkowym Zachodzie w miejscowości o nazwie Weston, w stanie Missouri. Macandrew nie wiedział dlaczego, ale czuł, że musi podążyć jego śladem i zacieśnić więź z tym regionem. Kelly jasno dała mu do zrozumienia, że Kansas to nie miejsce dla niej, a wyjazd zaszkodziłby jej planowanej karierze w położnictwie. Przez jakiś czas dzwonili do siebie i pisali listy, ale ostatnio kontakty między nimi właściwie się urwały. Kelly dostała pracę w klinice Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa w Nowym Jorku i ich drogi rozeszły się na dobre.
Macandrew zobaczył na grafiku dyżurów, że anestezjologiem asystującym mu przy zabiegu będzie Mike Kellerman. Mike był obcesowy, ale dobry. Asystował już przy wielu operacjach przeprowadzonych przez Macandrew i zawsze bez trudu utrzymywał pacjenta w stabilnym stanie. Niczego więcej nie można było od niego wymagać. Macandrew skończył przeglądać notatki dotyczące Jane Francini i nie znalazł w nich nic nowego, zresztą nawet na to nie liczył, chciał tylko upewnić się, że nic mu nie umknęło.Odkładając kartki, zwrócił uwagę na głosy z radia. Dwaj prezenterzy przedstawiali skrót wiadomości lokalnych. Denerwowało go to, jak przekomarzali się ze sobą i zaśmiewali z własnych dowcipów - więc chyba był spięty, no, ale to normalne przed operacją.
Szedł do kliniki drogą biegnącą równolegle do Trzydziestej Dziewiątej, trzymając się z daleka od głównej ulicy tak długo, jak się dało. Chodniki były w kiepskim stanie, ale już do tego przywykł. W Kansas City piechotą chodzili tylko ludzie biedni, którzy nie mieli innego wyjścia, więc nie trzeba się było z nimi liczyć. Dzień większości mieszkańców przebiegał według schematu dom-samochód-biuro, biuro-samochód-dom. Jednocześnie pustymi ulicami przyjemniej się spacerowało - choć co jakiś czas trzeba było uskakiwać przed szarpiącymi się na smyczy psami.
Macandrew przeciął Trzydziestą Dziewiątą przy skrzyżowaniu z Rainbow Boulevard i otworzył wahadłowe drzwi kliniki. Zanim wszedł, zdjął palto, szykując się na uderzenie fali ciepłego powietrza.
- Dzień dobry, doktorze - powiedziała z uśmiechem jedna z pielęgniarek. - Panna Givens pana szuka.
- Dzięki - odparł Macandrew machinalnie, zerkając na zegar ścienny. Było kilka minut po dziewiątej. Poszedł do rejestracji. Pięćdziesięcioparoletnia kobieta w zsuniętych na czubek nosa fantazyjnie zdobionych okularach uśmiechnęła się do niego i podała mu kartkę wyrwaną z leżącego przed nią notesu.
- Pan Francini chciałby zamienić z panem parę słów, doktorze - powiedziała tonem, który pięćdziesięciolatki w dziwacznych okularach uważały za „kulturalny”.
Macandrew spojrzał na kartkę. Francini był w G4, jednym z pokojów na parterze, gdzie krewni i znajomi pacjentów przywiezionych przez pogotowie czekali na informacje o ich stanie. Mijając G3, Macandrew zajrzał do środka przez małe okienko w drzwiach i zobaczył zapłakaną Latynoskę z białą chusteczką przyciśniętą do twarzy. Oby tylko Francini nie słyszał jej szlochu.
- Dzień dobry, panie Francini. Co mogę dla pana zrobić?
Francini wstał z krzesła i obiema dłońmi zaczesał lśniące czarne włosy do tyłu. Jego garnitur, jedwabny krawat i buty od Gucciego kontrastowały ze śniadą cerą włoskiego chłopa.
- Wiem, że Jane musi mieć tę operację, doktorze, ale pomyślałem sobie, że przypomnę, coby pan był ostrożny. To jedyna żona, jaką mam. - Francini zaśmiał się z własnego dowcipu, ale był to wymuszony śmiech i jego oczy pozostały zimne.
- Oczywiście, panie Francini.
- Do cholery, nie wiem, jak wy to robicie. - Francini obnażył w uśmiechu zęby, które musiały go kosztować fortunę. - Czyjeś życie jest w pańskich rękach, a pan taki wyluzowany. Kurde, niezłe z was numery, trzeba przyznać.
- Taką mam pracę - odparł Macandrew. - Tego mnie nauczono. Ze sprzedażą kombajnów pewnie poszłoby mi gorzej.
Francini parsknął śmiechem.
- W Kansas to żadna sztuka opchnąć kombajn. Gorzej mogłoby być w Bostonie... - Znów się roześmiał, Macandrew uśmiechnął się i zerknął na zegarek. Dało to pożądany efekt.
- Nie będę pana dłużej zatrzymywał - oświadczył Francini. - Niech pan pamięta, co powiedziałem, dobra?
- Nie zapomnę, obiecuję.
Macandrew odprowadził Franciniego do wyjścia i poszedł na górę do swojego gabinetu. Zadzwonił do siostry przełożonej, by upewnić się, że premedykacja Jane Francini przebiega zgodnie z planem.
- Pacjentka będzie gotowa, kiedy pan przyjdzie, doktorze - odparła pielęgniarka.
O wpół do dziesiątej Macandrew dopił kawę z papierowego kubka i poszedł umyć się przed operacją. Mike Kellerman już na niego czekał.
- Jak miewa się Mackie Majcher tego pięknego poranka? - spytał z uśmiechem.
- Dobrze, Mike. A ty?
- Ledwo żyję - odparł Kellerman z udawaną powagą. - To, co ta kobieta wyczyniała ze mną w nocy, powinno zostać zakazane. I to ma być słaba płeć?
Macandrew uśmiechnął się, mydląc ręce.
- Sprawdźmy, co zapamiętałeś z notatek.
- Trzydziestoczteroletnia kobieta z niezidentyfikowanym guzem szyszynki, chorowała na serce, waży sześćdziesiąt trzy kilo, według wywiadu bez alergii. Zajrzałem do niej wczoraj po południu.
- I jak?
- Wydaje się dostatecznie silna - odparł Kellerman. - Jak dla mnie, nie ma powodu do niepokoju.
- To dobrze.- Mówiła, że jej mąż ma firmę sprzedającą maszyny rolnicze. Myślisz, że możemy liczyć na premię, jeśli dobrze się spiszemy?
- Myślę, że jeśli nawalimy, obudzimy się z głową konia w łóżku - burknął Macandrew.
- Francini... no tak, Włoch. Teraz to będę uważał jak cholera.
- I dobrze. - Macandrew zakręcił kurki łokciem i wziął od pielęgniarki sterylny ręcznik. - Chciałbym uwinąć się z tym jak najszybciej.
- Chyba nie myślisz poważnie, że jej mąż jest z... Rodziny, co? - spytał Kellerman, wycierając dłonie.
- Pan Francini sprzedaje traktory - odparł Macandrew z uśmiechem. - I nie sądzę, by pisał wiersze czy był miłośnikiem baletu.
- Stuprocentowy mężczyzna, co? - powiedział Kellerman teatralnym barytonem. - No, to Kansas jest dla niego jak znalazł! - Kellerman był Kalifornijczykiem.
- Jest trochę upierdliwy, fakt, ale trzeba go zrozumieć, martwi się o żonę - zauważył Macandrew.
- Kto będzie nam asystował? - spytał Kellerman.
- Lucy Long.
- To dobrze. Bałem się, że padnie na moją „przyjaciółkę”. Macandrew się uśmiechnął. „Przyjaciółką” Kellermana była Sylvia Dorman, pielęgniarka operacyjna na neurochirurgii. Nie lubili się z Kellermanem. Dorman była śmiertelnie poważna i traktowała swój zawód jak boskie powołanie. Raził ją czarny humor Kellermana i on doskonale o tym wiedział. Motywowało go to, by wspinać się na wyżyny inwencji czy sięgać dna, jak kto woli. Macandrew nie lubił pracować z nimi, gdy byli razem. Sala operacyjna to nie miejsce na konflikty osobowości. Włożyli z Kellermanem fartuchy i z maskami u szyi weszli do sali operacyjnej.
- No i jak? - spytał Macandrew, zwracając się do Lucy Long.
- Wszystko gotowe.
Macandrew przebiegł wzrokiem po tacach z narzędziami, a Kellerman podłączył Jane Francini do urządzeń mających monitorować jej stan podczas zabiegu. Pulsujące zielone punkciki zaczęły mknąć po ekranie oscyloskopu przy wtórze piknięć rozlegających się zgodnie z regularnym rytmem serca pacjentki. Macandrew się odprężył. To był jego świat: wszystko, co widział i słyszał, napełniało go spokojem. Pewnie tak samo czuli się kierowcy ciężarówek, gdy siadali za kierownicą, i urzędnicy wślizgujący się za swoje biurka. Nie ma to jak znaleźć się w dobrze sobie znanym otoczeniu.
Szczególną uwagę zwrócił na oświetlenie. Standardowa, bezcieniowa lampa w suficie tym razem była niewystarczająca; ponieważ miał operować czaszkę pacjentki, światło musiało padać na nią z boku. Przysunął więc do stołu statyw z dwoma reflektorami pomocniczymi. Aby uzyskać dostęp do przysadki mózgowej i szyszynki, najczęściej wywiercano otwór w kości między kątem oka a nosem. Dzięki temu nie trzeba było golić pacjentowi głowy, a po zabiegu zostawały tylko niewielkie, prawie niewidoczne blizny.
- Jak się trzyma? - spytał Kellermana.
- Lepiej niż ja - padła odpowiedź.
- Od razu mi ulżyło... śpi już wystarczająco mocno?
- Jak suseł.
Macandrew poprawił maskę, obejrzał czubek wiertła, którego zamierzał użyć, i sprawdził silnik, napełniając salę jazgotliwym bzyczeniem. Odłożył wiertło i poprosił o skalpel. Kiedy już miał go w ręce, lekko skinął głową zespołowi i zrobił pierwsze nacięcie.
- Zaczynamy.
Godzinę później szyszynka Jane Francini leżała już w szklanym pojemniku obok uśpionej pacjentki. Normalnie miałaby kształt szyszki, teraz jednak była zdeformowana przez guz niemal tej samej wielkości.
- Paskudztwo - powiedział Kellerman. - Ale wygląda na to, że wyciąłeś wszystko.
- Też tak myślę - odparł Macandrew. - Wszystko jak należy, żadnych uszkodzeń. - Odwrócił się do jednej z pielęgniarek. - Zanieś to na patologię, dobrze?
Dłonie w rękawiczkach zabrały pojemnik i Macandrew przystąpił do ostatniego etapu operacji. - Nadal wszystko gra? - spytał Kellermana. - Jak najbardziej.
- I o to chodzi. Czysta, szybka, zgrabna robota bez powikłań. Raz, dwa, i po herbacie.
Ledwie wyszedł z sali operacyjnej, a już go wezwano. Od dyżurnej dowiedział się, że Francini przez cały czas nie dawał personelowi spokoju, natarczywie domagał się informacji o stanie żony i powtarzał, że zaraz po operacji chce rozmawiać z Macandrew.
- Już idę.
Francini zerwał się z krzesła na jego widok.- Co z nią, doktorze? - spytał. - Wszystko w porządku, prawda? Macandrew podniósł ręce w uspokajającym geście.
- Operacja przebiegła pomyślnie, panie Francini. Guz został usunięty i oddany do analizy. Wyniki będą za kilka godzin. Pańska żona dochodzi do siebie. Będzie pan ją mógł zobaczyć, jak tylko się obudzi.
- Chwała Bogu! - krzyknął Francini. - Nie będę owijał w bawełnę, doktorze, Jane jest dla mnie wszystkim.
- Domyśliłem się.
- Zostanie pan przy niej? - spytał Francini.
- To nie będzie konieczne, jest w dobrych rękach. Pielęgniarki troskliwie się nią zaopiekują. A teraz proszę wybaczyć, ale chciałbym się przebrać.
- Jasne, jasne. - Francini się cofnął. - Nic wiem, jak panu dziękować, doktorze.
Macandrew poczuł się nieswojo.
- Panie Francini - zaczął ostrożnie - guz został usunięty, ale jeszcze nie mamy wyników badań laboratoryjnych. Wiele od nich zależy... zagrożenie jeszcze nie minęło.
- No tak, ale wyciął pan to cholerstwo? Całe?
- Tak myślę, tyle że...
- Wyciął pan, wyciął. Czuję to. Jane będzie zdrowa.
Macandrew wyszedł z kliniki. Udana operacja Jane Francini i jasno świecące słońce wprawiły go w doskonały nastrój. Pogwizdując, ruszył w stronę skrzyżowania Trzydziestej Dziewiątej i Rainbow. Zastanawiał się, gdzie zjeść lunch. Do barku szpitalnego nie zaglądał od dawna. Miał dość katowania się posiłkami - jeśli tak można je nazwać - w wielkich instytucjach. Zdecydował się na szybką kanapkę u Wendy; dzięki temu będzie miał dość czasu na przyjemny spacer w słońcu.
Stojąc w kolejce, zauważył kątem oka, że ktoś się do niego uśmiecha: Lucy Long, pielęgniarka z sali operacyjnej. Odwzajemnił uśmiech i widząc, że jest sama, wziął tacę i przysiadł się do niej.
- Nie wiedziałam, że neurochirurdzy jadają hamburgery - powiedziała Lucy.
- A myślałaś, że co?
- Ambrozję - odparła Lucy poważnie.
- Czym ja sobie na to zasłużyłem? - spytał Macandrew z udawaną urazą.
- Ty niczym, Mac. Co innego niektórzy twoi współpracownicy.
- Ważne, że są fachowcami - stwierdził Macandrew i lekko uniósł dłonie na znak, że wolałby o tym nie rozmawiać.
- Może i tak - powiedziała Lucy. - Cóż, dobremu chirurgowi można wybaczyć wszystko. Szkoda tylko, że nie zawsze przychodzi to łatwo.
Macandrew uśmiechnął się i skinął głową. Wiedział, że chirurdzy nie są łatwi w obejściu. By robić, co do nich należy, często muszą zapomnieć o konwenansach. Ich praca wymaga, by byli w stu procentach pewni swoich umiejętności, ale przez to bywają zadufani w sobie i samolubni czy, jak ujęłaby to Lucy Long, „upierdliwi”.
Ludzi sympatycznych w tym zawodzie jest niewielu, ponieważ by cieszyć się sympatią, trzeba mieć dystans do samego siebie i być otwartym na inne punkty widzenia. Chirurdzy zaś muszą błyskawicznie podejmować decyzje, wierzyć w ich słuszność i przystępować do działania bez obaw, że ktoś wyrazi sprzeciw - w sali operacyjnej to się sprawdza, przy kolacji niekoniecznie. Macandrew jako jeden z nielicznych zauważał ten problem. Pewnością siebie nie ustępował innym chirurgom, ale poza salą operacyjną wiedział, kiedy trzymać język za zębami. Dzięki temu był w klinice powszechnie lubiany.
- Dobrze się dziś sprawiłeś - powiedziała Lucy. - Wszyscy byli pod wrażeniem.
- Dzięki, ale to był podręcznikowy zabieg.
- Co ty robisz w Kansas City, Mac?
- I znowu to samo! - żachnął się Macandrew. - To dobry szpital! Lucy wzruszyła ramionami.
- Tak, jasne, ale przecież pracowałeś w Bostonie. Przyjeżdżając tutaj, nie zrobiłeś wielkiego kroku naprzód.
Macandrew się uśmiechnął.
- Zaczynałem się tam dusić. W Bostonie chodziłem do szkoły, college’u, na studia medyczne. Mogłem w nim zostać do końca życia, ale nie chciałem.
- Obudziła się w tobie cygańska dusza - powiedziała Lucy z uśmiechem. Macandrew też się uśmiechnął.
- Czyli pewnego dnia odejdziesz?
- No pewnie. Kiedy przyjdzie właściwy moment, wyruszę na zachód.
- Jak pionier. Macandrew skinął głową.
- Mam to w genach - powiedział. - Mój pradziadek przyjechał do Stanów ze Szkocji i powędrował na zachód. Wylądował w Missouri, w miejscowości o nazwie Weston.- Domyślam się, że tam byłeś?
- Nawet znalazłem jego grób.
- To musiało być dziwne uczucie?
- Jakbym grał w jednym z odcinków Star Treka. Lucy uśmiechnęła się i spojrzała na zegarek.
- Muszę już wracać. - Wytarła usta papierową serwetką. - A ty? Macandrew potrząsnął głową.
- Idę na spacer - powiedział. - Do czwartej mam wolne.
O wpół do czwartej rześki wrócił do kliniki. Po przyjemnym spacerze gotów był na konsylium zwołane przez Saula Klinsmana na czwartą. Zostało mu akurat dość czasu, by wziąć prysznic i się odświeżyć. Wchodząc do windy, by wjechać na górę, zauważył, że pielęgniarka z rejestracji podniosła głowę i spojrzała na niego. Uniosła rękę, jakby chciała go przywołać, ale drzwi się zamknęły, zanim zdążył nacisnąć guzik. Kiedy wyszedł na korytarz na piętrze, z głośników dobiegł dźwięk dzwonka i kobiecy głos poprosił, by doktor John Macandrew niezwłocznie skontaktował się z doktorem Saulem Klinsmanem.
Macandrew podniósł słuchawkę telefonu stojącego na biurku i wybrał wewnętrzny Klinsmana.
- Co się stało?
- Mógłbyś przyjść do mojego gabinetu, Mac?
- Coś nie tak?
Połączenie zostało przerwane.
Macandrew był ciekaw, czym mógł się narazić Klinsmanowi, ale nic mu nie przychodziło do głowy. Wjechał windą na ostatnie piętro, gdzie mieściły się biura ordynatorów i szefów administracji. Wykładzina na podłodze tłumiła kroki, co sprawiało, że w porównaniu z innymi oddziałami panowała tu nienaturalna cisza. Na tym jednym jedynym piętrze nie czuć było środków znieczulających i odkażających, zamontowano tu bowiem oddzielną instalację klimatyzacyjną. Macandrew wszedł do poczekalni przed gabinetem Klinsmana.
- Cześć - powiedział do Diany French, sekretarki szefa. - Oto znów staję przed tobą, twym pięknem onieśmielony.
Diana lekko pokręciła głową na znak, że nie pora na pogaduszki.
- Wejdź, Mac, on już czeka.
Macandrew liczył, że dowie się od niej, o co chodzi, ale Diana, nie patrząc na niego, wróciła do pracy przy komputerze. Zapukał cicho do wypolerowanych mahoniowych drzwi z mosiężną tabliczką i wszedł do środka.
- Jak poszła operacja Jane Francini? - spytał Klinsman bez słowa wstępu.
- Jak z płatka. Czemu pytasz?
- Coś nie gra, Mac. Wybudzanie nie przebiega tak, jak powinno.
- To znaczy?
- Pielęgniarki mówią, że jest oszołomiona i dziwnie się zachowuje. Zdołały przekonać jej męża, że tak często bywa z pacjentami wychodzącymi z głębokiej narkozy, i poprosiły, by wrócił za parę godzin, ale prawda jest taka, że jej stan się nie poprawia. Jesteś zupełnie pewien, że podczas operacji wszystko było, jak należy?
- Oczywiście!
- Dobrze, dobrze, nie wściekaj się. - Klinsman uniósł dłonie. - Ale chyba nie muszę ci mówić, że pan Francini zdenerwuje się, jeśli się okaże, że z jego żoną jest coś nie tak.
- Lepiej tam pójdę. - Macandrew zerwał się z krzesła. Klinsman chciał coś powiedzieć, ale przeszkodziły mu podniesione głosy dochodzące z poczekalni. Drzwi rozwarły się na oścież.
- Przepraszam panów - powiedziała Diana French, czerwona na twarzy. Tony Francini wcisnął się obok niej do gabinetu. Przyskoczył do Macandrew, zaciskając pięści.
- Prosta sprawa, co? Rutynowy zabieg? Co ty sobie, dupku, myślisz? Co zrobiłeś mojej żonie?
- Panie Francini, dosłownie przed chwilą wróciłem do kliniki. Nie zaglądałem jeszcze do pańskiej żony, ale zapewniam, że operacja siępowiodła. Nie wystąpiły żadne powikłania i daję słowo, że cokolwiek pana niepokoi, jest tylko chwilową reakcją na środek znieczulający.
Francini podszedł jeszcze bliżej i wbił palec wskazujący w pierś Macandrew.
- A teraz ja coś panu powiem, doktorze - powiedział groźnym tonem. - Obyś pan miał rację, bo właśnie byłem na dole i kobieta w tym łóżku... nie jest moją żoną.
2
Tel Awiw Izrael
Październik 2000
Benny Zur wepchnął do ust ostatni kęs hamburgera i wytarł dłonie w dżinsy. Sądząc z plam na nogawkach, zrobił to nie po raz pierwszy. Rozejrzał się niespokojnie i ze zniecierpliwieniem tupnął nogą. Za chwilę odjeżdżał ostatni autobus do Jerozolimy, a Eli Aswar jeszcze się nie pojawił. Jeśli okaże się, że to wszystko żart, Benny będzie wściekły, ale Eli na pewno nie wyciąłby mu takiego numeru. Przyjaźnili się od dzieciństwa.
Jeśli z jakiegoś powodu Eli się nie pokaże, Benny tak czy inaczej będzie musiał spędzić noc poza domem. Powiedział Szuli, że wziął w fabryce nadgodziny, i teraz nie miał co wracać bez dobrego wytłumaczenia. Sfrustrowany kopnął stertę starych tekturowych pudeł piętrzącą się pod murem za autobusem. Spłoszony szczur pomknął szukać innej kryjówki. Szczurom dobrze się żyło na dworcu autobusowym; obrastały tu w tłuszcz. W śmieciach nigdy nie brakowało wyrzuconych falafeli, miały więc co jeść. Z nastaniem nocy, po odjeździe ostatniego autobusu, to one przejmowały tu władzę.
Kierowca, który rozmawiał z dwoma kolegami po fachu na sąsiednim stanowisku, odwrócił się i ruszył w stronę swojego autobusu. Zatrzymał się, rzucił papierosa na ziemię, podciągnął spodnie na tłusty brzuch i obiema rękami wepchnął za pas poły koszuli. Spojrzał na Benny’ego pytająco i ponaglił go ruchem głowy. Benny podrapał się nerwowo w zarośniętą brodę i niepewnie wzruszył ramionami, zerkając ku wejściu na dworzec.
Wtedy zza rogu wybiegł Eli. W jednej ręce ściskał torbę w paski, drugą przytrzymywał baseballówkę na głowie.
- Gdzieś ty, kurwa, był? - wybuchnął Benny.
- Nie mogłem się wyrwać - wyjaśnił zdyszany Eli. - Kepes nie pozwolił zostawić zmywania na jutro, a w knajpie do wieczora było pełno turystów.
- Turyści - mruknął Benny.
Silnik zaskoczył i z rury wydechowej buchnął kłąb sinego dymu. Autobus zaczął drżeć od warkotu diesla, którego tłoki zdawały się przeszkadzać sobie nawzajem, zamiast zgodnie pracować. Kierowca rozejrzał się, policzył pasażerów i zapisał ich liczbę na kartce, po czym schował ją do kieszonki na oparciu brązowego plastikowego fotela. Pociągnął łyk wody z butelki pod nogami, otarł usta grzbietem dłoni i zwolnił hamulec ręczny.
Autobus wyjechał z dworca i powoli, z mozołem ruszył pod górę drogą do Jerozolimy. Rzęził tak głośno, że wydawało się, iż nie da rady pokonać stromego wzniesienia. Benny rzucił swój komentarz kierowcy, który zbył go machnięciem ręki.
Już spokojniejszy - wszystko znów przebiegało zgodnie z planem - Benny Zur rozejrzał się po pasażerach. Większość miejsc zajmowały Arabki, w szalach, z zakrytymi koszykami na kolanach, ale była też para młodych europejskich turystów, chudy, zgarbiony mężczyzna i blondynka w szortach. Pod nogami trzymali plecaki. Kiedy Benny spojrzał na nich, odwrócili wzrok; z satysfakcją powiedział sobie w duchu, że dziewczynę czeka w Jerozolimie przykra niespodzianka. W Tel Awiwie może i było trzydzieści stopni, ale wysoko na wzgórzach będzie o wiele zimniej. Jechać tam w szortach to duży błąd.
Odwrócił się do Elego.
- Powiedz jeszcze raz, co mówił ten facet.
- Trzysta szekli, ot co. - Eli uśmiechnął się z zadowoleniem.
- Na twarz?
- Tak. Sto razy ci już to mówiłem, stary.
- Po prostu lubię tego słuchać. - Benny obnażył w uśmiechu zepsute zęby. - Ale dlaczego wybrał właśnie nas?
- Bo jesteśmy Izraelczykami, i to rodowitymi, nie Żydami, którzy przyjechali z Rosji, Niemiec czy Ameryki, tylko prawdziwymi Izraelczykami, których rodzice i dziadkowie się tu urodzili.
- Dalej nic nie rozumiem.
- O rany, chce poznać naszą przeszłość, co robiliśmy, gdzie mieszkaliśmy i tak dalej.
- Mówiłeś, że gość jest duchownym? Jakim?
- Ja tam ich nie rozróżniam. Takim chrześcijańskim, no wiesz, ubranym na czarno, z krzyżem na szyi.
- Jak go poznałeś?
- W zeszłym tygodniu któregoś wieczoru był w restauracji. Właśnie wynosiłem śmieci, kiedy wychodził. Zaczął ze mną rozmawiać. Pytał, gdzie się urodziłem, skąd pochodzą moi rodzice, czy całe życie mieszkam w Izraelu. Powiedziałem, że nigdy się stąd nie ruszaliśmy. On stwierdził, że to świetnie się składa i że właśnie szuka kogoś takiego, jak ja. Że jeśli chcę zarobić trochę pieniędzy, mam się z nim spotkać po pracy, wtedy powie mi więcej.- No i spotkaliście się?
- W kawiarni na placu Atarim. Postawił mi parę piw i powiedział, jak mogę mu pomóc w badaniach.
- Badaniach?
- Powiedział, że chce tylko, żebym odpowiedział na jego pytania w „warunkach laboratoryjnych”, i że to nic takiego, ale będę musiał pojechać do Jerozolimy i zostać tam na noc. A potem powiedział ile. Trzysta szekli! Za to, że odpowiem na parę pytań i się u niego przekimam!
- Wydawało mi się, że duchowni są biedni.
- E tam. Udają tylko. Miriam Cohen mówi, że to najbogatsza organizacja na świecie. Spytałem, czy mogę przyprowadzić znajomego. Najpierw trochę się krzywił, ale w końcu zgodził się pod warunkiem, że ten ktoś i jego rodzina od zawsze mieszkają w Izraelu. Powiedziałem, że znam mnóstwo takich ludzi, ale on stwierdził, że jeden wystarczy, więc zaprosiłem ciebie, przyjacielu.
Benny uśmiechnął się zadowolony.
- Trzysta szekli - westchnął.
- Za jedną noc.
Po dłuższej chwili Benny’ego znów opadły wątpliwości. Uśmiech zniknął z jego twarzy.
- Cholera, przecież wiesz, że to bez sensu - mruknął do Elego. - Ten facet interesuje się nami... sprzątaczem i pomywaczem! I za to tylko zapłaci nam po trzysta szekli na twarz? Pewnie zapomniał dodać, że tak naprawdę chodzi o nasze nerki.
- Wyluzuj - rzucił Eli. - Lepiej pomyśl, co zrobisz z tą forsą.
- Coś się za tym musi kryć - upierał się Benny. Eli wyszczerzył zęby w uśmiechu.
- Daj spokój, zasługujemy na trochę fartu. I pomyśl, co powie Szula, kiedy jej dasz trzysta szekli.
Benny nie odpowiedział. Eli uniósł brwi.
- Nie powiedziałeś jej?
- Powiedziałem, że wziąłem nadgodziny w fabryce - odparł Benny, wiercąc się nerwowo.
- Ty cwany draniu! Zatrzymasz forsę dla siebie! - zachichotał Eli.
- A ty nie?
Zamilkli. Autobus powoli przebijał się w ciemnościach przez wzgórza Judei. Arabki patrzyły prosto przed siebie, jak w transie, Europejczyk założył słuchawki, a blondynka oparła głowę na jego ramieniu. Co jakiś czas, kiedy kierowca miał kłopoty ze zmianą biegów i obroty silnika spadały, słychać było dobywające się ze słuchawek niewyraźne, brzękliwe dźwięki muzyki.
Było tuż po wpół do jedenastej i księżyc wisiał wysoko nad Górą Oliwną, kiedy autobus ze zgrzytem wtoczył się na dworzec i pasażerowie wysypali się na chodnik. Blondynka objęła się ramionami z zimna i zaczęła żalić się przyjacielowi. Benny uśmiechnął się na ten widok i ruszyli z Elim w stronę murów starego miasta.
- Kazał wejść w Bramę Jafską - powiedział Eli, kiedy mury wyrosły przed nimi - a stamtąd iść do... - urwał i wyjął zmiętą kartkę z wewnętrznej kieszeni skórzanego bezrękawnika - ...klasztoru Świętego Zbawiciela.
- Prawdziwi Izraelczycy, co? - spytał Benny, prężąc pierś. Od jakiegoś czasu chodziły mu po głowie słowa wypowiedziane wcześniej przez Elego. - Ma rację. Tu jest nasze miejsce. To nasza ziemia i chrześcijanie o tym wiedzą. - Odwrócił się i uśmiechnął promiennie do przyjaciela, rozbawionego jego nieustannymi zmianami nastroju.
- Stać!
Zatrzymali się w pół kroku. Rozkaz padł z ciemności, ledwie przeszli przez Bramę Jafską. Rozległ się trzask odbezpieczanego karabinu i z mroku wyłonił się izraelski żołnierz, z palcem na cynglu. Przywołał ich do siebie skinieniem lewej ręki. Podeszli bez słowa sprzeciwu. Nie bali się; takie rzeczy działy się niemal co dzień.
- Dokąd to? - spytał żołnierz.
Benny pospiesznie odpowiedział po hebrajsku i żołnierz się odprężył, jakby dźwięk ojczystej mowy podziałał na niego uspokajająco. Dał im znak lufą karabinu, że mogą odejść.
- Szalom - powiedział Benny.
- Szalom - odparł żołnierz i rozpłynął się w ciemnościach.
Klasztor Świętego Zbawiciela znajdował się w głębi wąskiej, wybrukowanej kocimi łbami uliczki odchodzącej od Via Dolorosa. Można go było poznać tylko dzięki zawieszonej na ścianie drewnianej tabliczce, ledwo widocznej w słabym świetle jedynej latarni umieszczonej wysoko na oddalonym o dwadzieścia metrów murze. Pod tabliczką znajdowała się żelazna rączka dzwonka. Eli pociągnął ją i w głębi budynku rozbrzmiał donośny brzęk, zwielokrotniony echem. Po długiej chwili klapka w drzwiach rozsunęła się i w otworze pojawił się kwadrat żółtego światła.
- Tak? - odezwał się kobiecy głos.- Ksiądz kazał nam tu przyjść - odparł Eli.
Klapka się zaniknęła. Benny i Eli stali w uliczce przeszło minutę, zanim rozległ się dźwięk odsuwanych rygli i drzwi powoli się otworzyły.
- Wejdźcie - powiedziała zakonnica w bieli. Benny nie potrafił odgadnąć, ile miała lat; jej twarz była czysta, bladoróżowa - na widok ludzi o takiej cerze czuł się jakoś nieswojo - a włosy skrywały się pod białym welonem. Nosiła sznurowane, za duże buty: kiedy szła, zsuwały jej się z pięt i szurała podeszwami po nierównej kamiennej podłodze. Poprowadziła Benny’ego i Elego wąskim korytarzem do małej kaplicy, którą wypełniała intensywna woń kadzidła. Tam zostawiła ich samych. Zapadła złowroga cisza.
- Nie podoba mi się to - szepnął Benny, skulił ramiona i rozejrzał się nieufnie.
- Wszystkie ich świątynie tak wyglądają - odparł Eli. - Chrześcijanie lubią ciemność.
Benny ze zmarszczonym czołem przyjrzał się obrazowi przedstawiającemu mężczyznę w przepasce na biodra, z bokiem przebitym strzałą. Z rany lała się krew, w górze dwa anioły dęły w trąby. Eli delikatnie przesunął palcami po obrusie na ołtarzu i zaczął gładzić stojący na nim złoty krzyż.
- Nie dotykaj tego - usłyszał. Zza jego pleców dobiegł głos, spokojny, ale stanowczy.
Odwrócił się i zobaczył stojącego w drzwiach wysokiego mężczyznę w sutannie.
- No i jesteśmy, jak obiecałem - powiedział Eli, szczerząc się jak szympans. - A to mój przyjaciel Benny Zur.
Benny wykrzywił usta w sztucznym uśmiechu.
- Jestem Dom Ignatius. Urodziłeś się tu, jak twój przyjaciel? - spytał ksiądz, patrząc na niego.
- Nie, w Hebronie - odparł Benny.
- A twoi rodzice?
- W Jerozolimie. Oboje.
- A dziadkowie?
- Rodzice matki pochodzili z Jafy. Dziadek miał łódź rybacką. Zabierał mnie na ryby, kiedy byłem...
- A rodzice twojego ojca? - przerwał mu ksiądz.
- Nie jestem pewien - odparł Benny nerwowo, zaniepokojony, że szansa na trzysta szekli przejdzie mu koło nosa. - Nie znałem ich. Umarli, zanim się urodziłem. Chyba pochodzili z jakiejś wsi na północy.
- Palestyńskiej?
- Izraelskiej.
- W rzeczy samej - powiedział Ignatius z lekkim rozbawieniem i zaczerpnął powietrza. - Dobrze. Ja i mój współpracownik doktor Stroud bylibyśmy wdzięczni, gdybyście zgodzili się pomóc nam w badaniach dotyczących Ziemi Świętej. Chcielibyśmy porozmawiać z wami o waszych rodzinach, ale najpierw musicie się odpowiednio odprężyć.
Jego ostatnie słowa wzbudziły w Bennym niejasny niepokój, taki sam, jaki poczuł, kiedy Eli wspomniał o „warunkach laboratoryjnych”. Spojrzał na przyjaciela, a potem na księdza.
- Odpowiednio odprężyć? - powtórzył.
- Bez obaw, nie stanie się wam nic złego. Chcielibyśmy was uśpić, zanim zaczniemy zadawać pytania. Wówczas łatwiej wam będzie wszystko sobie przypomnieć.
Benny zrobił wielkie oczy.
- To znaczy, że zamierzacie nas zahipnotyzować? - oburzył się.
- Coś w tym stylu - przytaknął ksiądz.
Benny potrząsnął głową. Eli też miał niepewną minę. Benny odciągnął go na bok.
- Jak nas zahipnotyzują, będą mogli zrobić z nami wszystko. Nawet nas zabić! - szepnął z niepokojem.
- Przecież to duchowni! - zaprotestował Eli. - Po co mieliby chcieć naszej śmierci? Nie mamy nic, co warto ukraść! Nie mają powodu, żeby nas zabić.
- Ani żeby nam płacić trzysta szekli - odparował Benny, zerkając to na Ignatiusa, to na Elego. Ksiądz zorientował się, że z nich dwóch to Benny jest bardziej nieufny.
- Naprawdę nie ma się czego bać - powiedział do niego spokojnym głosem. - Może przedyskutujcie to w cztery oczy, a ja poproszę siostrę Benedyktę, by przyniosła wam coś do jedzenia i picia. Jeśli dojdziecie do wniosku, że chcecie zrezygnować, zapomnimy o sprawie. Rzecz jasna, w takiej sytuacji nie będziemy mogli wam zapłacić...
Ignatius wyszedł i Eli zaczął przekonywać Benny’ego.
- Nie stać nas na to, żeby zmarnować taką okazję - naciskał. Jak często trafia się szansa, żeby za frajer dostać niezłą kasę?
- Dalej mi się to nie podoba - upierał się Benny. - Chciałbym wiedzieć, o co w tym chodzi. Kiedy nas uśpią, będą mogli z nami zrobić, co tylko zechcą.- Na przykład?
- Ukraść nam nerki. Ciągle się słyszy o... Benny urwał, widząc drwiącą minę Elego.
- Co ty z tymi nerkami? Benny wzruszył ramionami.
- A jeśli wyciągną z nas wszystko, co chcą wiedzieć, a potem zabiją, żeby nam nie płacić?
Eli podniósł dłonie z irytacją.
- Ten człowiek jest księdzem. To nie jakieś bandziory. Poza tym, co zrobimy, jeśli zrezygnujemy? O tej porze nie mamy czym wrócić do Tel Awiwu, a na hotel nas nie stać.
Zakonnica przyniosła metalową tacę z kanapkami i dzbanem wina. Postawiła ją i wyszła bez słowa. Eli napełnił kieliszek i podał go Benny’emu.
- Chociaż się napij - powiedział. - Może od tego rozjaśni ci się w głowie.
Benny pociągnął łyk, a po chwili wychylił kieliszek do dna.
- Już lepiej. - Eli ugryzł kanapkę i mruknął z aprobatą: - Jak sam mówiłeś, jesteśmy ważnymi ludźmi, prawdziwymi Izraelczykami. Każdy dałby trzysta szekli za naszą pomoc.
Znów nalał Benny’emu. Wino już zaczynało działać. Jego przyjaciel wyraźnie się rozluźnił, widać było po nim, że zaczyna podchodzić do całej sprawy z dystansem.
- Może masz rację - powiedział Benny z uśmiechem. - Pewnie nie chcą zrobić nam nic złego.
- I o to chodzi! - ucieszył się Eli. - Zaraz po kolacji powiemy Ignatiusowi, że mu pomożemy.
Benny dopiero teraz zdał sobie sprawę, jak przytulna i ciepła jest ta kaplica. Spłynął na niego głęboki spokój. Dobrze zrobił, że tu przyjechał.
Ignatius wrócił w towarzystwie mężczyzny, który był jeszcze wyższy od niego, ale nie tak proporcjonalnie zbudowany. Ignatius - szczupły, nieznajomy zaś przeraźliwie chudy; prawe ramię opadało mu w jedną stronę, a głowa w drugą, jakby dla równowagi. Ubrany był w lekki, lniany, gustowny garnitur, choć kołnierzyk koszuli wydawał się o kilka numerów za duży.
- Jaką panowie podjęliście decyzję? - spyta! Ignatius, nie przedstawiwszy swojego towarzysza.
- Chętnie panu pomożemy - odparł Eli ze sztucznym uśmiechem. - Uważamy, że to nasz obowiązek jako mieszkańców Izraela.
- Wspaniale. To doktor Stroud. Dopilnuje, by nie stało się wam nic złego - zapewnił ksiądz.
Eli zauważył, że Stroud ma w ręku małą skórzaną torbę. Zaniepokoił się bardziej od Benny’ego, który pod wpływem wina najwyraźniej wyzbył się wszelkich wątpliwości. Przeszli obok kolejnej małej kaplicy, skąd płynął śpiew grupy kilku zakonnic. Łacińskie słowa nic Elemu nie mówiły, ale znał ich dźwięk od urodzenia.
Ignatius powiódł ich ku wąskim kamiennym schodom w głębi budynku i ruszyli w dół. Eli miał wrażenie, że ściany napierają na niego. Weszli do piwnicy, schylając głowy pod sklepionym kamiennym sufitem.
- To tu - powiedział Ignatius i usunął się na bok, przepuszczając Benny’ego i Elego do pokoju na końcu korytarza. Włączył światło. Benny wciągnął powietrze i spojrzał na Elego. To pomieszczenie zupełnie nie pasowało do wnętrza kościoła; o wiele bardziej przypominało gabinet lekarski.
- Nie bójcie się. - Ignatius wyczuł ich niepokój. - Tu będzie wam wygodniej, a pan doktor się wami zajmie.
Eli spojrzał na Strouda. Nie był pewien, czy chce, by zajmował się nim lekarz, który wyglądał, jakby sam potrzebował opieki. Asystent Ignatiusa otworzył torbę i wyjął z niej kilka szklanych ampułek i opakowanie plastikowych strzykawek; jedna po drugiej wyłożył je na tacę. Eli próbował dyskretnie ściągnąć na siebie uwagę Benny’ego, ten jednak wciąż pozostawał w stanie winnej euforii. Stroud tymczasem rozpakował dwie strzykawki i umieścił w nich igły. Widząc, z jakim niepokojem Eli obserwuje, co się dzieje, Ignatius szepnął coś swojemu asystentowi; ten natychmiast wyjął z szafki buteleczkę z tabletkami. Ignatius wziął ją od niego, otworzył i dał Elemu dwie pigułki.
- Masz, to pomoże ci się odprężyć.
I zaprowadził go do sąsiedniego pomieszczenia, a Stroud gestem kazał Benny’emu położyć się na skórzanej kanapie.
Benny spojrzał w górę. Sufit zawirował mu przed oczami. Ciekawe dlaczego. Przecież wypił tylko dwa kieliszki wina... Poczuł, jak Stroud podwija mu rękaw i wyciera ramię wacikiem. Jego dotyk był zimny, lodowato zimny. Zobaczył nad sobą twarz Ignatiusa, który wrócił już od Elego.
- Uspokój się - usłyszał. - Uspokój się i słuchaj mnie uważnie.
Coś ukłuło go w ramię. Zawroty głowy stały się silniejsze. Miał wrażenie, że jego mózg nagle uwolnił się od ciała. Ciała, które więziło jego prawdziwe Ja”.
- Jak się nazywasz?- Benny Zur - odparł powoli. Słowa wydawały mu się ciężkie, z trudem wydobywał je z ust.
- Gdzie mieszkasz?
- Mówiłem przecież... w Tel Awiwie.
- Ile masz lat?
- Trzydzieści pi...
- Uspokój się... - Kojący głos dochodził gdzieś spoza zalanego światłem horyzontu. - Uspokój się.
Wschodziło słońce... nie, była noc. Znalazł się na pustyni... nie, w lesie i się bał. Gubił się w tym wszystkim, obrazy przemykały mu przez głowę tak szybko, że na żadnym nie mógł się skupić. Gwałtownie skoczyło mu tętno. Stracił orientację. Widział coraz to nowe sceny, których nie mógł obojętnie oglądać, bo we wszystkich grał główną rolę. Każda wywoływała w nim inne uczucia. Nie nadążał za nimi, brakowało mu tchu. Poczuł w nogach bolesny skurcz i spróbował usiąść, ale mu się nie udało; ciało, w którym był uwięziony, okazało się zbyt ciężkie. Oblany potem, czuł krople ściekające mu po twarzy, ale nie mógł ich wytrzeć. Opadły go złe przeczucia. Wkrótce stanie się coś strasznego, coś strasznego... już się stało.
- Imię? - spytał głos.
- Iszmael Hamadi.
- Gdzie mieszkasz, Iszmaelu?
- W Beer Szewie.
- Opowiedz o sobie. Co robisz? Masz rodzinę?
- Jestem poganiaczem wielbłądów. Mieszkam z żonąRuth. Mamy dwóch synów Saula i Ełego. Opiekujemy się matką Ruth. Jest ślepa. Teść też mieszkał z nami, ale dwa miesiące temu umarł. Miał osiemdziesiąt lat.
- Wielbłądy są twoje, Iszmaelu?
- Nie, Zachariasza. Jest ich ponad sto, ale mam trzech pomocników. Zachariasz mi ufa.
- Słyszałeś o człowieku zwanym Nazareńczykiem?
- Tym, którego czczą chrześcijanie? - Tak.
- Już dawno nie żyje!
Ignatius skinął głową na Strouda, który zrobił następny zastrzyk.
Gwałtowny spazm wstrząsnął Bennym. Usiadł prosto, z twarzą wykrzywioną strachem, i krzyknął z bólu, zaraz jednak opadł z powrotem na kanapę. Stroud dał Ignatiusowi znak, że może kontynuować.
- Imię?
- Ibrahim Dwek.
Iszmael mówił jak prostak, podczas gdy Ibrahim Dwek wyszukanym językiem opowiedział o swojej pracy bibliotekarza w Świątyni Jerozolimskiej. Nie miał żony, mieszkał z owdowiałą matką Nestą i siostrą Szulą. Ignatius robił notatki i zarzucał go pytaniami, chcąc dowiedzieć się jak najwięcej o jego życiu.
- Co wiesz o nauczycielu z Galilei, tym, którego czczą chrześcijanie?
- O Jezusie z Nazaretu? Umarł dawno temu, ale ludzie nadal o nim mówią i ma wielu wyznawców.
- Jesteś jednym z nich? A może chrześcijaninem jest któryś z twoich krewnych lub znajomych?
- Nie.
- Jeszcze trochę, doktorze.
Widząc niepewną minę Strouda, Ignatius szepnął:
- Na razie nie był jeszcze narażony na prawdziwy stres.
Po kolejnym zastrzyku Benny zbladł, oddychał ciężko. Z jego ust uleciał słaby zapach, jakby jakiegoś związku chemicznego. Ignatius skrzywił się lekko.
- Powiedz, kim jesteś i gdzie mieszkasz - poprosił spokojnym, kojącym głosem.
- Jestem Jakub z Cezarei.
- Co wiesz o Jezusie z Nazaretu, Jakubie?
- Umarł, byśmy mogli żyć wiecznie. Ignatius wymienił spojrzenia ze Stroudem.
- Jesteś jego wyznawcą?! - krzyknął. Milczenie.
- Znasz go?
- Rzymianie ukrzyżowali go w roku moich narodzin. W gabinecie zapanowało wyczuwalne rozczarowanie.
- Czemu powiedziałeś, że umarł, byśmy mogli żyć wiecznie?
- Poznałem w więzieniu pewnego człowieka.
- Byłeś w więzieniu? Gdzie?
- W Cezarei.
Ignatius natychmiast się ożywił. Z trudem zachowywał spokój.
- Byłeś w więzieniu w Cezarei i poznałeś tam człowieka, który opowiedział ci o Jezusie z Nazaretu?
Czekając na odpowiedź, nawet okiem nie mrugnął. Wręcz bał się oddychać. Wreszcie, kiedy milczenie Benny’ego się przedłużało, spytał:
- Człowiek, który mówił ci te rzeczy, pochodził z Tarsu, prawda?- Tak. Miał na imię Paweł.
- Święty Paweł - szepnął Ignatius. - Opowiedz mi o swoim pobycie w więzieniu - wychrypiał.
Dłonie Benny’ego zaczęły się trząść, po chwili drgawki objęły całe jego ciało. Miotał się nerwowo, bełkocząc bez ładu i składu.
- Następny zastrzyk - polecił Ignatius.
- Nie da rady - odparł Stroud. - Nic już nie zostało.
3
Kansas City USA
Macandrew zostawił Tony’ego Franciniego z próbującym uspokoić go Saulem Klinsmanem, a sam poszedł do Jane. Co, do cholery, Francini miał na myśli, mówiąc, że to nie jego żona? Pod drzwiami sali pooperacyjnej zauważyła go jedna z pielęgniarek i podeszła do niego.
- Był tu pan Francini, bardzo agresywnie się zachowywał.
- Widziałem go przed chwilą - odparł Macandrew. - Co się dzieje? Pielęgniarka wzruszyła ramionami, wyraźnie zmieszana.
- Pani Francini jest kompletnie zdezorientowana. Odzyskała świadomość, ale nie rozpoznaje żadnej z pielęgniarek ani swojego męża. Chyba sama nie wie, kim jest.
- To znaczy?
- Twierdzi, że nie nazywa się Francini.
Macandrew wszedł do sali pooperacyjnej, w której leżała Jane Francini. Było to małe, ciche, dyskretnie oświetlone pomieszczenie, zgodnie z wytycznymi dyrekcji urządzone tak, by budzący się tu po zabiegu pacjent mógł czuć się bezpiecznie. Część sprzętu używanego przy sztucznym wybudzaniu schowana była w szafkach za łóżkiem, resztę ustawiono poza zasięgiem wzroku chorego. Kiedy Jane Francini otworzyła oczy, zobaczyła wiszącą na błękitnej ścianie dużą fotografię pól kukurydzy w Kansas w porze żniw; teraz gwałtownie rzucała głową na boki.
Macandrew patrzył, jak wyrywa się próbującej jej pomóc pielęgniarce, warczy na nią ze złością i wyrzuca z siebie nieartykułowane dźwięki; w oczach jednak miała coś jakby zdziwienie, dlaczego ta kobieta jej nie rozumie i nie odpowiada na jej słowa. Pielęgniarka odsunęła się od łóżka, przepuszczając Macandrew. Wyglądała, jakby jej ulżyło.
Zorientował się, że Jane go nie poznaje i nie ma pojęcia, gdzie jest. Rozglądała się nerwowo po całej sali i bez przerwy mamrotała. Niepokojące było to, że nawet jej głos brzmiał jakoś inaczej. Zapamiętał ją jako uprzejmą, cichą, skrytą kobietę, która podziękowała mu za wyjaśnienia dotyczące jej choroby i przygotowywanego zabiegu.
Choć jej stan był poważny, nie straciła poczucia humoru i słysząc jego nazwisko, stwierdziła, że czuje się bezpiecznie w rękach „rodaka ze Szkocji”. Ona sama była córką potomków imigrantów; jej panieńskie nazwisko brzmiało Campbell. Macandrew pamiętał, że zachodził w głowę, dlaczego tak miła kobieta wyszła za takiego prostaka jak Tony Francini, i wytłumaczył to sobie przyciąganiem się przeciwieństw.
Teraz głos Jane był gardłowy, chrapliwy. Także jej oczy wyglądały inaczej; nie wiedział, jak to wyjaśnić, ale w jej twarzy było coś, co go niepokoiło. Choć bełkotała bez ładu i składu, wyglądała, jakby była w pełni przytomna.
- Pani Francini, pamięta mnie pani? - spytał Macandrew łagodnym, ale stanowczym tonem. - Jestem pani chirurgiem. Leży pani w szpitalu. Przeszła pani poważną operację, ale teraz jest już po wszystkim.
Jane Francini znieruchomiała i powoli odwróciła do niego głowę. Na jej twarzy pojawił się strach, z ust popłynął strumień niezrozumiałych słów. Wyciągnęła ręce i złapała Macandrew za klapy fartucha, jakby błagała, by coś zrobił, ale nie wiedział co.
- Tylko spokojnie - powiedział kojącym głosem. - Nie ma powodu do niepokoju. Wszystko będzie dobrze. Proszę się odprężyć i odpocząć. Wkrótce poczuje się pani lepiej, obiecuję. - Podał jej środek uspokajający.
Niemal natychmiast strach w oczach Jane zastąpiło zdumienie; jej głos też się zmienił. Stał się cichy, dziecinny, jak u małej dziewczynki, mówiła jednak całkiem składnie. Spojrzała błagalnie na Macandrew.
- Muszę wracać. Robi się ciemno. Mama będzie się martwić, jak zaraz nie przyjdę.
- Gdzie mieszkasz, Jane?
- W Fulton Grange.
Macandrew spojrzał na 4wie pielęgniarki. Pokręciły głowami. Zanim zdążył zadać następne pytania, środek zaczął działać i Jane osunęła się na poduszkę.- Dałem jej tyle, żeby sobie dłużej pospała - powiedział Macandrew. - To nie wyjdzie na zdrowie jej sercu.
- Co jej jest? - spytała młodsza z pielęgniarek.
To było proste pytanie i Macandrew żałował, że jedyna prosta odpowiedź, jakiej może udzielić, brzmi „nie wiem”.
Kiedy Jane zapadła w spokojny sen, Macandrew nie bez obaw wrócił do gabinetu Saula Klinsmana. Nie miał ochoty, by znów wysłuchiwać obelg Tony’ego Franciniego. Kiedy wszedł, Francini siedział w zielonym skórzanym fotelu Klinsmana z drinkiem w ręku; w powietrzu wisiał charakterystyczny zapach brandy. Wyglądało na to, że się opanował, choć Klinsman nadal mówił do niego uspokajającym tonem, zapewniając, że w czasie operacji nie stało się nic złego. Guz został usunięty, nie doszło do żadnych powikłań, ale Francini musi zrozumieć, że jego żona może wciąż być bardzo chora; wszystko zależy od wyników analiz w laboratorium.
- Jak się czuje? - spytał Klinsman, kiedy Macandrew wszedł do gabinetu.
- Śpi. Podałem jej środek uspokajający.
- Co się z nią stało? - spytał Francini. Furię zastąpiło poczucie bezradności. Jego oczy błagały o odpowiedź.
- Szczerze mówiąc, panie Francini - odparł Macandrew łagodnie - jeszcze nigdy nie spotkałem się z czymś takim.
Francini zwiesił głowę i znów przybrał maskę twardziela.
- Powinienem był zabrać ją do Los Angeles - burknął pod nosem. - Co mi strzeliło do głowy, żeby dopuścić do niej jakiegoś buraka z nożem.
Macandrew przyjął zniewagę ze spokojem. Ten człowiek cierpiał. Klinsman poruszył się nerwowo za biurkiem, a Francini, jakby zapomniał, że nie jest sam, zaczął kląć na klinikę.
- Pieprzona wieśniacka nora...
- Panie Francini - zaczął Macandrew, starając się trzymać nerwy na wodzy.
Francini podniósł oczy i Macandrew omal się nie wzdrygnął na widok bijącej z nich nienawiści.
- Pańska żona śpi i nieprędko się obudzi. Może pojedzie pan do domu i trochę odpocznie? Zadzwonimy, jeśli będą jakieś wieści.
Francini powoli wstał i podszedł do niego. Macandrew nie cofnął się nawet o krok i zmusił się, by stać nieruchomo, choć instynkt nakazywał mu się bronić. Francini zatrzymał się przed nim i wbił palec wskazujący w jego pierś.
- Jeśli ją stracę... - powiedział złowrogim tonem. - Jeśli ją stracę... - Odwrócił się i wyszedł.
Klinsman wypuścił powietrze ustami, a Macandrew osunął się na krzesło i zamknął oczy.
- Myślałem, że mnie uderzy.
- Jeszcze może to zrobić. W razie czego, nie oddawaj mu. I bez tego mamy dość kłopotów.
Klinsman nie mówił tego tylko ze względów etycznych. Macandrew był co prawda chirurgiem, ale budową ciała bardziej przypominał boksera wagi półciężkiej. Co najmniej dziesięć centymetrów wyższy od Franciniego, prawdopodobnie ważył dwadzieścia parę kilo więcej. Choć miał szlachetne rysy twarzy i łagodne usposobienie, zawsze uważał, że jego potężna postura nie jest atutem w tym zawodzie. Przeciętny zjadacz chleba wolał, by neurochirurdzy byli szczupli i poważni, a do tego mówili ze środkowoeuropejskim akcentem i nosili okulary bez oprawek. Wysoki wzrost i szerokie bary przydawały się drwalowi, ale w sali operacyjnej budziły wątpliwości co do zręczności chirurga. I jeszcze to nazwisko - John Macandrew. Kojarzyło się raczej z właścicielem ranczo niż z lekarzem. I ktoś taki miałby operować moje dziecko? Niedoczekanie...
- Naprawdę nie wiem, co się dzieje - przyznał Macandrew ze znużeniem. - Mam nadzieję, że to tylko jakaś dziwna reakcja na narkozę i że kiedy pani Francini się obudzi, wszystko wróci do normy.
- Ja też mam taką nadzieję - zawtórował mu Klinsman. - Klinika nie może sobie pozwolić na coś takiego.
- Jak to „coś takiego”? - spytał Macandrew z nietypowym dla niego rozdrażnieniem.
Klinsman spojrzał na niego chłodno.
- Muszę dbać o reputację naszej placówki, Mac. Błędy robią nam złą reklamę, nie mówiąc już o tym, że mogą skończyć się procesami.
- Nie było żadnego błędu - upierał się Macandrew. - To była podręcznikowa operacja. Usunęliśmy guz w całości. Żaden inny obszar mózgu nie został uszkodzony. Nie mamy jeszcze pełnego raportu z laboratorium, ale podczas zabiegu nie spowodowaliśmy żadnych urazów. Koniec, kropka.
Klinsman uniósł dłonie w pojednawczym geście.
- Nie mówię, że nawaliłeś, Mac. Wierz mi. Ale postaw się na moim miejscu: jestem tu za wszystko odpowiedzialny, a mamy pacjentkę, która, jak się przynajmniej na razie wydaje, doznała urazu pooperacyjnego.Macandrew uspokoił się i po długim namyśle uznał, że nie ma sensu przeciągać tej rozmowy. Wstał.
- Informuj mnie o wszystkim na bieżąco - powiedział Klinsman. Macandrew przystanął na chwilę na korytarzu. Nagle poczuł się bardzo samotny. Kiedy wszedł do swojego gabinetu, miał wrażenie, że wszyscy zerkają na niego z wyrzutem. Powiedział sobie, że to złudzenie - i tak właśnie było - ale mimo to odetchnął z ulgą, gdy zamknął za sobą drzwi. Przez kilka minut siedział za biurkiem z głową opartą na złożonych dłoniach, wreszcie podniósł słuchawkę i zadzwonił do laboratorium.
- Jakieś wiadomości w przypadku Francini?
- Chwileczkę.
Wyjrzał przez okno na czerwieniejące niebo. Wkrótce zapadnie zmrok. Nie było to wymarzone zakończenie wymarzonego dnia.
- Mac, mówi Carl - usłyszał głos Carla Lessinga, ordynatora oddziału histopatologii neurologicznej. - Właśnie miałem do ciebie dzwonić. Obejrzałem wycinki tkanek Francini. Przepraszam, że trwało to tak długo, niestety, mam złe wieści. Nowotwór był złośliwy i bardzo agresywny. Czy masz chwilę, żeby tu zajrzeć? Chciałbym ci coś pokazać.
- Już idę.
Zjechał windą do podziemi, gdzie mieścił się oddział patologii. Patrzył na wskaźnik pięter, ale myślami był gdzie indziej. Poprzedzające operację badania wykazały u Jane Francini obecność jednego guza, ale jeśli Lessing miał rację i nowotwór rzeczywiście był agresywny, to mogły wystąpić też przerzuty, niewykryte przez urządzenia albo, co gorsza, tak małe, że Macandrew ich nie zauważył. To wyjaśniałoby, czemu teraz była w takim stanie.
Lessing, krępy mężczyzna w średnim wieku z bujną grzywą siwych włosów i kozią bródką, siedział przy mikroskopie z okularami podniesionymi na czoło. Właśnie regulował ostrość obrazu opuszkami palców lewej dłoni, a prawą zapisywał coś w notesie.
- Co tam masz? - spytał Macandrew.
- Rzuć okiem na te dwa wycinki tkanek. Widzisz różnicę? Macandrew zajął miejsce Lessinga i lekko poszerzył rozstaw dwuocznego okularu. Spojrzał w mikroskop.
- Obie są złośliwe - stwierdził po kilku minutach ze zdziwieniem. Spodziewał się, że jedna z tkanek będzie zdrowa.
- Żadnej różnicy?
- Może w kolorze.
- Otóż to - powiedział Lessing, zadowolony, że Macandrew to wychwycił. - Po lewej stronie masz fragment guza Jane Francini, który jednak w wyniku barwienia hematoksylinowego przybrał inny kolor niż druga, wykazująca normalną reakcję próbka, choć, jak słusznie zauważyłeś, obie tkanki pochodzą z nowotworów złośliwych. To właśnie zwróciło moją uwagę. Przypomniało mi się, że kiedyś już widziałem takie niezwykłe zabarwienie; myślę, że u Francini to nowotwór Hartman.
- Co takiego?
- Nic dziwnego, że o nim nie słyszałeś. To dopiero drugi przypadek, z którym się zetknąłem przez dwadzieścia lat. Nazwano go od nazwiska chorej, u której wykryto go po raz pierwszy, Mony Hartman. Komórki rakowe wytwarzają związek chemiczny o kwasowym odczynie, który wpływa na proces barwienia. To właśnie sprawiło, że sobie o nim przypomniałem... to i fakt, że czytałem o badaniach prowadzonych nad nim przed paroma laty w Europie. A propos, jak się ma pacjentka?
- Nie najlepiej. Byłem przekonany, że wszystko wyciąłem, ale jej zachowanie wskazuje, że coś jest z nią nie tak... może byty przerzuty, których skan nie wychwycił... a może ich nie zauważyłem...
Lessing zorientował się, że Macandrew jest zaniepokojony.
- Chcesz, żebym rzucił okiem na te skany? - spytał.
- Byłbym wdzięczny.
Lessing poprosił jedną z laborantek, by przyniosła zdjęcia mózgu Jane Francini. Macandrew wyjaśnił jej, gdzie ich szukać.
- Kawy?
Poszli do sąsiadującego z laboratorium małego, zagraconego gabinetu Lessinga. Patolog nalał kawy z dużego termosu stojącego na płytce grzejnej na szafce i zapalił papierosa.
- To cię zabije - powiedział Macandrew. Żart był kiepski i nic dziwnego, skoro wcale nie było mu do śmiechu.
- Coś musi - odparł Lessing ze stoickim spokojem patologa z długim stażem.
Wróciła laborantka ze skanami i Lessing przyczepił je do podświetlanej płyty. Oglądał je przez dobre pięć minut - co jakiś czas korzystając z małej lupy - a Macandrew obserwował go, sącząc kawę.
- Widzę tylko jeden guz - oznajmił Lessing. Macandrew powoli wypuścił powietrze ustami.- Dzięki, Carl. Byłem przekonany, że nic nie przegapiłem, ale nigdy nie wiadomo...
- Poszukam informacji o nowotworze Hartman - oświadczył Lessing. - W razie czego zadzwonię do ciebie.
Macandrew wrócił do swojego gabinetu i zadzwonił do Klinsmana. Odebrała Diana French.
- Przykro mi, Mac, Saul już wyszedł, Macandrew zatelefonował pod numer domowy Klinsmana, ale nikt nie odebrał. Postanowił nie zostawiać wiadomości na automatycznej sekretarce. Przyszło mu do głowy, że mógłby osobiście przekazać Tony’emu Franciniemu złe wieści o nowotworze, ale uznał, że to zły pomysł. Istniał cień szansy, że Jane dojdzie do siebie. Najrozsądniej będzie niczego nie mówić, dopóki się nie przebudzi. Spojrzał na zegarek. Zgodnie z przygotowanym przez niego schematem leczenia będzie spała jeszcze co najmniej osiem godzin.
Po powrocie do domu nie miał ochoty na kucharzenie. Wyjął więc z zamrażalnika gotowe danie i włożył je do mikrofalówki. Po podgrzaniu praktycznie w niczym nie przypominało apetycznego rarytasu na opakowaniu. „Pyszne filety z dorsza w lekkim sosie winnym” okazały się bezkształtną żółtą breją. Wziął z lodówki puszkę bud lighta i z widelcem w ręku zasiadł przed telewizorem, by obejrzeć wiadomości przy kolacji. Mógł skupić się na nich tylko dopóty, dopóki starczyło mu brei. Potem wziął pilota i zaczął skakać po kanałach. Nie znalazł nic ciekawego. Nie mógł przestać myśleć o Jane Francini.
Początkowo strasznie go to denerwowało. W końcu nie był byle stażystą, dręczonym wyrzutami sumienia po pierwszej porażce. Tak doświadczony chirurg jak on wiedział, na czym to wszystko polega. W pracy co dzień stykał się ze śmiercią. Znał się na swoim fachu, ale nie był cudotwórcą ani takiego nie udawał. Dlaczego więc nie mógł przejść do porządku dziennego nad sprawą Francini? Może to przez jej furiata męża? Nieprzyjemnie się go słuchało, ale ludzie w gniewie mówią różne rzeczy, a Francini był wyjątkowo wzburzony. Jak sam to ujął, żona była dla niego wszystkim.
Macandrew stwierdził, że to nie zachowanie Franciniego nie daje mu spokoju, lecz stan jego żony. Miał już do czynienia z pacjentami, którzy dostawali obłędu, ale Jane Francini była inna. Nie mógł zapomnieć tego, co powiedział jej mąż: że wygląda jak Jane... ale nianie jest.
Im dłużej o tym myślał, tym bardziej nabierał przekonania, że Francini miał rację. Nie była to już Jane Francini...
Macandrew nie miał na następny dzień zaplanowanej żadnej operacji, więc pozwolił sobie na dwa duże burbony. Chciał się wyspać i alkohol miał mu w tym pomóc. Zazwyczaj w dni, w które nie wykonywał żadnych zabiegów, spał do późna, brał długi prysznic i czytał gazetę przy śniadaniu, ale tym razem zamierzał z samego rana pójść do kliniki. Chciał być przy tym, jak Jane Francini się ocknie. Może do tego czasu dojdzie do siebie; obawiał się jednak, że to tylko pobożne życzenie. Przejrzał podręczniki w poszukiwaniu informacji o nowotworze Hartman, ale w żadnym nie było nawet wzmianki. Jeśli Carl Lessing niczego nie znajdzie, trzeba będzie wybrać się do szpitalnej biblioteki.
Jane Francini odzyskała przytomność tuż po wpół do siódmej rano. Przez krótką chwilę Macandrew myślał, że wszystko będzie dobrze; była wypoczęta i rozluźniona, szeptała coś pod nosem, kręcąc głową na boki. Kiedy jednak nachylił się nad nią, by usłyszeć, co mówi, nadzieja prysła. Jane mówiła głosem małej dziewczynki, tak jak dzień wcześniej.
- Jane! - szepnął jej do ucha. - Słyszysz mnie?
- Czemu nazywasz mnie Jane? - odparła, nie otwierając oczu.
- Bo tak masz na imię - powiedział Macandrew łagodnie.
- Nie wygłupiaj się, na imię mi Emma.
- Emma i jak dalej, Jane?
- Emma Forsyth. Przestań nazywać mnie Jane! Gdzie mama? Mówiła, że dziś zabierze mnie do miasta.
- Do miasta?
- Po nową sukienkę. Niedługo wraca tatuś i mama mówi, że muszę się ładnie ubrać na jego powitanie.
- Gdzie był twój ojciec, Emmo?
- Walczył z nieprzyjaciółmi króla. Jest bardzo odważny.
- Króla, Emmo? Jakiego króla?
- Przecież jest tylko jeden, głuptasie. To... - Słowa zamarły na jej ustach i przez chwilę wyglądała, jakby była w transie, po czym otworzyła oczy i na widok pochylonego nad nią Macandrew drgnęła, jakby widziała go pierwszy raz w życiu. Zmienionym głosem wyrzuciła z ust serię nieartykułowanych dźwięków.
Macandrew odsunął się od łóżka.- Źle z nią... - szepnęła pielęgniarka.
Środek uspokajający przestał działać. Jane Francini była niepoczytalna, to oczywiste. Macandrew zorientował się, że pielęgniarka czeka na jego polecenia.
- Poproszę psychiatrę, żeby rzucił na nią okiem.
- Dobrze, doktorze.
- Żeby było jasne. Nowotwór pani Francini był złośliwy i agresywny.
- Niektórzy to mają pecha - westchnęła pielęgniarka.
Macandrew, idąc do siebie do gabinetu, wziął kawę z automatu i teraz sączył ją, czekając na Tony’ego Franciniego. W głębi ducha miał nadzieję, że Saul Klinsman przyjdzie wcześniej, ale wiedział, że to mało prawdopodobne. Naczelny chirurg przychodził późno i wychodził wcześnie: to było zapisane w gwiazdach. Zadzwonił telefon.
- Zdobyłem trochę materiałów o nowotworze Hartman - powiedział Carl Lessing. - Niestety, nie mam dobrych wiadomości. Z kilku udokumentowanych przypadków, jakie znalazłem, wynika, że rokowania są kiepskie. Żaden z chorych nie odzyskał zdrowia.
- Przerzuty?
- O dziwo, nie. Usunięcie guza zatrzymywało rozwój choroby. Problem polegał na tym, że występowały zaburzenia czynności mózgu.
- Jakiego typu zaburzenia?
- Że ucieknę się do eufemizmu... wszyscy chorzy postradali zmysły - odparł Lessing. - Skończyli w szpitalach psychiatrycznych. Macandrew zamknął oczy i się skrzywił. Objawy się zgadzały.
Francini przyjechał do kliniki kilkanaście minut po siódmej i dowiedział się, że jego żonie znów podano środek uspokajający. Macandrew wydał odpowiednie zalecenia, zanim poszedł do siebie - a on sam miał właśnie iść prosto do jego gabinetu.
- Dlaczego ciągle śpi? - spytał, ledwie przestąpił próg.
- Niedawno się obudziła - poinformował Macandrew cicho. Była bardzo niespokojna. Uśpiłem ją znowu.
Francini przez chwilę patrzył na niego w milczeniu, najpierw pytająco, potem z wyrzutem.
- Jak mam to rozumieć?
- Proszę usiąść, panie Francini.
- Nie będę, kurwa, siadał! Chcę wiedzieć, co jest z moją żoną!
- Pańska żona jest ciężko chora, panie Francini. Nowotwór był złośliwy i bardzo agresywny. Laboratorium postawiło diagnozę wczoraj wieczorem.
- Przecież go pan usunąłeś i mówiłeś, że wszystko gra.
- Z chirurgicznego punktu widzenia tak - potwierdził Macandrew. - Ale ten typ nowotworu wywołuje uszkodzenie mózgu. Nie wiemy dlaczego. Może występują ukryte przerzuty lub zmiany chorobowe, niewidoczne na skanie. To słabo zbadany, bardzo rzadki nowotwór.
- Uszkodzenie? - szepnął Francini, jakby to słowo budziło w nim strach. - Jakie, kurwa, uszkodzenie?
- W kilku podobnych przypadkach, jakie udało nam się znaleźć, funkcjonowanie mózgu pacjentów ulegało poważnym zakłóceniom.
- To znaczy, że Jane zwariowała? - Francini wybałuszył oczy z przerażenia.
- Chciałbym, by obejrzał jąjeden z naszych psychiatrów, zanim wydamy oficjalną diagnozę.
Francini ukrył twarz w dłoniach i zaczął szlochać.
- Chryste Panie - załkał. - Co ja zrobię, do cholery?
- Bardzo mi przykro - powiedział Macandrew ze współczuciem. Zapewniam pana, że zrobimy dla niej wszystko, co w naszej mocy.
Francini poderwał głowę.
- Gdzie tam! - rzucił. - Dość już dla niej zrobiliście. Wezwę prawdziwego lekarza.
- Przykro mi, że tak pan do tego podchodzi, panie Francini. Nie sądzę jednak, by po zasięgnięciu dodatkowej opinii miało panu być lżej.
Francini zmełł odpowiedź w ustach; drzwi otworzyły się i wszedł Saul Klinsman.
- Właśnie mówiłem temu tu, że nie życzę sobie, wieśniaki, żeby któryś z was jeszcze choć raz dotknął Jane. Wzywam kogoś, kto zna się na rzeczy.
Klinsman spojrzał pytająco na Macandrew.
- Wykryty u pani Francini guz był złośliwy i agresywny. Jest to tak zwany nowotwór Hartman. Wyjaśniłem panu Franciniemu, że nie możemy wyciągać jednoznacznych wniosków dotyczących jej stanu, nie zasięgnąwszy opinii psychiatry - powiedział Macandrew.
- Tak byłoby najrozsądniej - stwierdził Klinsman.
- A ja mówię, że nie pozwolę, żebyście choćby palcem ją tknęli wtrącił Francini. - Dzwonię po swoich specjalistów.
- Oczywiście, ma pan takie prawo - odparł Klinsman - ale jeśli są zamiejscowi, trochę to potrwa, zanim się zjawią. Jak sądzę, dla pańskiej żony najlepiej byłoby, gdybyśmy nadal się nią zajmowali. - Nie! - upierał się Francini. - Dość już narobiliście szkód, dranie. Zabraniam podawać jej czegokolwiek, a zwłaszcza tych prochów nasennych, którymi ten tu szpikuje ją, żeby zamknąć jej usta.
Macandrew ugryzł się w język.
- Pańska żona, ze względu na chore serce, musi unikać silnych emocji - powiedział. - Dlatego podałem jej środek uspokajający.
- Kiedy przyjdzie prawdziwy lekarz, chcę, żeby była przytomna, a nie zachowywała się jak naćpany zombie!
- Skoro tak, będzie pan musiał podpisać stosowny dokument, panie Francini - oświadczył Klinsman. - Być może tym samym narazi pan żonę na śmiertelne niebezpieczeństwo.
- Niebezpieczeństwo? - Francini prychnął. - Po tym, co jej zrobiliście, palanty? Nie rozśmieszajcie mnie!
Macandrew czuł, że jeszcze trochę, a straci panowanie nad sobą. Jasne, Francini był wzburzony, ale posuwał się za daleko. Choroba jego żony została jednoznacznie rozpoznana. To nowotwór wyrządził wszelkie szkody, nic innego. Nie zawiniły błędy w sztuce lekarskiej, niezauważone przerzuty czy niekompetentny personel, a on sam nie podawał jej środków uspokajających, by zatuszować własną nieudolność. Robił wszystko, co w jego mocy, by oszczędzić jej stresu. Odwrócił się, by Francini nie zobaczył gniewu na jego twarzy. Utrzyma nerwy na wodzy, choćby nie wiadomo co.
- Kiedy się obudzi? - spytał Francini. Macandrew wziął głęboki oddech.
- Jeśli nie podamy następnej dawki środków uspokajających, powinna się ocknąć za cztery godziny.
- I oby tak było. - Francini zerwał się z krzesła i bez słowa wyszedł z gabinetu. Macandrew uderzył pięścią w otwartą dłoń.
- Chryste, gość przegina! - krzyknął. Klinsman skinął głową.
- Pan Francini rzeczywiście nie cierpi na nadmiar uroku osobistego. - Naprawdę myślę, że jeśli odstawimy środki uspokajające, życie Jane może być zagrożone - - powiedział Macandrew.
- Decyzja należy do Franciniego. Nie możemy ryzykować, że poda nas do sądu - odparł Klinsman. - Może i nie jest tytanem intelektu, ale ma dość kasy, by wynająć adwokatów, którzy nas załatwią, czy mamy rację, czy nie.
Macandrew westchnął.
- Może choć pięćdziesiąt miligramów valium? Kto to zauważy? Klinsman skinął głową.
- Zgoda, ale nic ponadto.
- Myślisz, że możemy liczyć na to, że Francini na kilka godzin da nam spokój? - spytał Macandrew.
Klinsman spojrzał na niego ze zdumieniem.
- Odniosłem wrażenie, że zamierza wrócić tu dopiero, kiedy ocknie się jego żona, i ani minuty wcześniej. Pewnie do tego czasu będzie wisiał na telefonie i namawiał jakiegoś ważniaka z Los Angeles czy Frisco, żeby przyjechał tu i pokazał nam, jakie z nas ćwoki. A co?
- Chciałbym, żeby ktoś z psychiatrii rzucił okiem na Jane Francini. Co ty na to?
Klinsman oparł dłonie na biurku.
- Cóż, nie sądzę, by można to było uznać za jakąkolwiek formę kuracji - powiedział po chwili namysłu. - Jeśli załatwimy to dyskretnie i nie dopiszemy tego do rachunku Franciniego, nie widzę przeciwwskazań. O kim myślałeś?
- Może być Karen Bliss? Klinsman skinął głową.
- Słusznie. Doktor Bliss jest dość rozgarnięta.
Macandrew się uśmiechnął. Klinsman słynął z braku szacunku dla psychiatrów. Zaraz po jego wyjściu zadzwonił do Karen Bliss. Nie było jej w gabinecie, nie odpowiedziała na wezwanie biperem. Zostawił jej wiadomość, by zadzwoniła, jak tylko wróci. Odezwała się godzinę później.
- Widzę, że wreszcie postanowiłeś spytać kogoś, jak działa organ, który na co dzień kroisz? - usłyszał jej głos w słuchawce.
Macandrew się uśmiechnął.
- Pomyślałem, że co dwie głowy, to nie jedna.
- Co mogę dla ciebie zrobić, Mac? - spytała Karen. Macandrew opowiedział jej o Jane Francini.
- Ciągle mam wrażenie, że nie jest niepoczytalna w potocznym tego słowa znaczeniu. Że jest w tym coś więcej, ale nie wiem co.
- Z tego, co mówisz, wynika, że doszło do poważnej pooperacyjnej zmiany osobowości. Nie byłby to pierwszy taki przypadek. Mimo to jestem zaintrygowana. Mówiłeś, że jaki miała nowotwór?
- Hartman. To guz szyszynki.
- Trzeciego oka - powiedziała Karen.
- No i co ty na to?- Dobra, zerknę na nią.
- Dzięki - odparł Macandrew. - Jest tylko jeden mały kłopot. - Opowiedział jej o mężu Jane Francini.
- To mi się przestaje podobać.
- Do południa mamy go z głowy. Byłem dość ostrożny, określając czas przebudzenia Jane. Powiedziałem, że ocknie się za cztery godziny, ale tak naprawdę powinna zacząć odzyskiwać przytomność koło jedenastej. Najbardziej zależy mi na tym, żebyś zobaczyła ją w tym właśnie momencie. Gdybyś wtedy przyszła, miałabyś godzinę na to, by zaobserwować zachodzące w niej zmiany.
- Dobra, do zobaczenia koło jedenastej.
- I weź dyktafon. Następnej okazji pewnie już nie będzie.
4
Jerozolima Izrael
Eli Aswar czuł się nieswojo. Dostał pigułki, ale ich nie połknął; wszystko tu wydawało mu się podejrzane. Pozwolił Benny’emu wypić większość wina w nadziei, że alkohol przezwycięży jego opory, i teraz sam był za trzeźwy, by pokonać chroniczny strach przed lekarstwami. Trzymał tabletki pod językiem tak długo, aż Ignatius na chwilę się odwrócił; wtedy wypluł je na dłoń i schował do kieszeni. Podejrzewał, że miały go uśpić, a do tego nie zamierzał dopuścić. Ci ludzie przesłuchiwali Benny’ego, a Eli chciał wiedzieć, po co im strzykawki i w ogóle o co im chodzi. Poddać się hipnozie to jedno, dać sobie wstrzyknąć jakieś serum prawdy to zupełnie co innego. Słyszał o takich środkach. Podadzą człowiekowi coś takiego i od razu wszystko wyśpiewa, a Eli parę faktów ze swojej przeszłości wolał zachować w tajemnicy.
Przeraźliwy krzyk Benny’ego zmroził mu krew w żyłach. I tak był już zdezorientowany i przerażony; teraz niewiele brakowało, by wpadł w panikę. Zaschło mu w ustach. Zmusił się, by zebrać myśli, i szybko stwierdził, że nie zamierza zostać tu ani chwili dłużej. Musi się stąd wydostać, ale jak? Okien nie było; pomieszczenie znajdowało się w podziemiach.
Na zewnątrz prowadziło dwoje drzwi; za pierwszymi była sala, w której ci ludzie trzymali Benny’ego, drugie były zamknięte. Powoli puścił klamkę, starając się nie robić hałasu. Mógłby uciec przez salę, w której leżał Benny, ale drzwi na górze pewnie były zamknięte. Miał jeszcze jedno wyjście: spróbować otworzyć zamek w drzwiach, których klamkę nacisnął. Mechanizm wyglądał na dość prosty, a Eli nie był kompletnie zielony w tych sprawach: nie zawsze był pomywaczem. Tak zrobi.
Stroud zostawił na stoliku przy łóżku jakieś przyrządy. Eli wybrał te, które, jak podpowiadało mu doświadczenie, najlepiej nadawały się do tej roboty, i zaczął dłubać w zamku. Gdy znów usłyszał krzyki przyjaciela, pocieszył się myślą, że zagłuszą odgłosy jego przygotowań do ucieczki, i zaraz w duchu się za to skarcił. Ignatius zaczął mówić podniesionym głosem. Był zły, ale nie na Benny’ego; Stroud wpadł mu w słowo i teraz już przekrzykiwali jeden drugiego. Eli nie mógł zrozumieć, o co się kłócą, ale nie zamierzał czekać, by się przekonać. Przekręcił prowizoryczny wytrych, zamek ustąpił i za drzwiami ukazał się wąski, wyłożony kamieniem korytarz.
Ku jego rozpaczy na pierwszy rzut oka wydawało się, że to droga donikąd. Korytarz prowadził w lewo i kończył się pięć metrów dalej grubą kamienną ścianą.
Mimo wszystko postanowił się rozejrzeć. Ostrożnie ruszył przed siebie, z ręką wyciągniętą do przodu. Korytarz rzeczywiście się kończył, po lewej stronie była jednak mała wnęka, stała tam oparta o ścianę drewniana drabina. Szorstka w dotyku, pachniała starością.
Kiedy jego oczy oswoiły się z mrokiem, zobaczył, że drabina prowadzi do klapy w suficie. Nie miał innego wyjścia, wszedł więc na górę i zaczął zmagać się z zardzewiałą zasuwą.
Po kilku nieudanych próbach wreszcie ustąpiła, sypiąc metalicznym pyłem. Eli zamrugał i skrzywił się z niesmakiem, wypluwając drobiny rdzy. Wszedł szczebel wyżej i naparł ramieniem na klapę. Tym razem obsypał go deszcz grudek ziemi, ale przynajmniej klapa drgnęła. Uniósł ją lekko i wyjrzał przez szparę. Zobaczył szeroki korytarz o kamiennych ścianach. Był o wiele przestronniejszy od tego na dole i oświetlony umieszczonymi w regularnych odstępach lampami.
W małych wnękach przed posągami świętych paliły się świece. Wokół nie było żywej duszy, Eli otworzył więc klapę i podźwignął się do góry. Usiadł na krawędzi otworu i zaczął się zastanawiać, czy warto spalić za sobą wszystkie mosty.Bez wątpienia wciąż był w klasztorze, lecz pachniało tu inaczej niż w pozostałej części budynku. Nie czuł woni kadzidła ani sterylnego zapachu wypełniającego piwnicę, z której dopiero uciekł. Czuć tu było... więzieniem. Minęło wiele lat, Eli jednak dobrze pamiętał ten zapach - niełatwo go zapomnieć, jeśli to w ogóle możliwe. Wciąż jeszcze wahał się, czy iść dalej, gdy nagle z dołu dobiegł niosący się echem skowyt bólu. Eli z ciężkim sercem opuścił klapę. Teraz już nie miał powrotu.
Chwilę jeszcze nasłuchiwał, po czym ruszył naprzód, dodając sobie otuchy myślą, że na pewno jest już na parterze i przy odrobinie szczęścia wkrótce się stąd wydostanie. Wtedy wezwie pomoc i uratuje Benny’ego. Skręcił za róg i zamarł. Z głębi korytarza dochodziły jakieś dźwięki. W pierwszej chwili pomyślał, że to jedna z tak uwielbianych przez chrześcijan pieśni religijnych, kiedy jednak podszedł do drewnianych drzwi, zza których zdawała się dobiegać, stwierdził, że pieśń nie mogłaby brzmieć tak fałszywie. Przypominało to raczej jęki cierpiących.
Nagle drzwi się otworzyły i na korytarz wyszła zakonnica. Miała plastikowy fartuch na habicie i niosła tacę z naczyniami. Zaskoczona tak jak Eli, upuściła tacę. Talerze rozbiły się na kamiennej podłodze i zakonnica otworzyła usta do krzyku, ale Eli uderzył ją, nim zdołała wydobyć z siebie głos. Przewróciła się na plecy i rąbnęła głową o podłogę - na ten dźwięk strach sparaliżował Elego. Nie chciał, by tak się to skończyło. Działał pod wpływem impulsu, teraz ogarnęły go wyrzuty sumienia. Jakkolwiek na to spojrzeć, znalazł się w wielkich tarapatach. Może zakonnica już nie żyła! Leżała nieruchomo i Eli nie wyczuwał tętna na jej szyi, choć może dlatego, że tak bardzo drżały mu ręce.
Zakonnica nie zdążyła zamknąć drzwi za sobą, zostawiła je uchylone. Eli zajrzał do środka i zobaczył majaczącą w mroku postać mężczyzny. Nieznajomy przewracał oczami, ślina ciekła mu po brodzie. Nie zdawał sobie chyba sprawy z obecności intruza. Eli uchylił drzwi nieco szerzej i zmarszczył nos od nieprzyjemnego zapachu. W pomieszczeniu było więcej ludzi - ze dwudziestu. Każdy z nich miał łóżko z siennikiem, mimo to panowały tu koszmarne warunki. Ten pokój kompletnie nie nadawał się do tego, by trzymać w nim tak wielu chorych, tym bardziej że nie byli to zwyczajni chorzy; nie ulegało wątpliwości, że ci ludzie są chorzy psychicznie.
Eli powoli przeszedł wzdłuż szeregu łóżek, zdumiony, że nikt nie zwraca uwagi ani na niego, ani na innych pacjentów. Każdy z tych ludzi żył jakby we własnym świecie. Co to za miejsce? Szpital dla wariatów? Na to wyglądało, ale czemu katolicy mieliby prowadzić taką instytucję dla Izraelczyków w sercu starej Jerozolimy?
Było jeszcze jedno, bardziej nieprzyjemne wytłumaczenie: ci mężczyźni przyszli tu, by zarobić trzysta szekli, i tak skończyli. Ten sam los miał spotkać Benny’ego i Elego, jeśli zostanie schwytany.
- Skurwiele - mruknął.
Nieprzytomna zakonnica miała klucze u szerokiego czarnego pasa przytrzymującego plastikowy fartuch na habicie. Klękając obok niej, Eli dotknął grzbietem dłoni jej policzka. Z ulgą stwierdził, że jest ciepły. Żyje, chwała Bogu. Jej skóra była biała i miękka jak płatek kwiatu, policzki przecinała siatka naczyń krwionośnych. Od ciosu w głowę spadły jej okulary; leżały obok ze złamaną oprawką.
Eli zabrał jej klucze - wszystkie. Nie miał pojęcia, ile drzwi będzie musiał otworzyć, żeby stąd uciec. Zważył je w ręku i zamarł, słysząc cichy jęk dobywający się z ust zakonnicy. Poczuł ulgę, ale i niepokój. Jeśli się pospieszy, powinien zdążyć wyprowadzić chorych, zanim zakonnica zacznie sprawiać kłopoty. Poza tym to on miał klucze. Oswobodzi więźniów, a ją zamknie; ciekawe, jak jej się to spodoba. Zaczął po kolei wkładać klucze do zamka, szukając właściwego.
Mężczyźni zdawali się nie zauważać otwartych drzwi, a może po prostu było im to obojętne. Prawie wszyscy siedzieli po turecku na łóżkach, mamrocząc coś pod nosem i pojękując. Eli musiał ich zmobilizować. Część praktycznie wypchnął na korytarz, i zabrało mu to sporo czasu. Chciał ustawić ich w równym szeregu, a potem wyprowadzić na wolność, ale to było tak, jakby chcieć zapanować nad stadem kotów. Najbardziej niepokoiły go dźwięki, jakie wydawali. Nawet jeśli byli niespełna rozumu, przynajmniej niektórzy powinni śmiać się czy bełkotać wesoło - bez ładu i składu, ale wesoło. Tymczasem wszyscy zdawali się cierpieć. Jeden głośno płakał; inny położył dłonie na kamiennej ścianie i drapał ją palcami tak mocno, że spływała po nich krew.
- No! - ponaglił Eli. - Idziemy!
Zakonnica odzyskała przytomność i usiadła zdezorientowana. Zamrugała, usiłując zobaczyć coś bez okularów. Zaczęła szukać ich po omacku. Kiedy je znalazła, okazało się, że jedno szkło jest całe. Podniosła złamaną oprawkę do oczu i zobaczyła Elego. Dopiero teraz wszystko sobie przypomniała i zdała sobie sprawę, co on robi.- Nie! - krzyknęła. - Nie wolno. Ci ludzie są chorzy!
- Powinni być w prawdziwym szpitalu - odparł Eli. - Nie w obskurnym więzieniu!
- Nic nie rozumiesz. Brak nam odpowiedniego wyposażenia; siostry robią, co mogą, ale nie mają doświadczenia w opiece nad takimi ludźmi. Zresztą, oni są tu tylko na jakiś czas. Doktor mówi, że wkrótce dojdą do siebie i będą mogli wrócić do domów. Jeśli ich wypuścisz, badania ojca pójdą na marne!
- Jeśli nie zrobię tego ja, zrobi to policja! Jego miejsce jest w więzieniu!
- Proszę cię, zrozum - błagała zakonnica. - Nic im się nie stanie. Ojciec za to ręczy.
- Tam na dole jest mój przyjaciel... słyszałem, jak krzyczał... oni go katują.
- Nie, ojciec mówi, że to tylko coś takiego, jakby człowiekowi śnił się koszmar. Nic mu nie będzie.
Eli spojrzał na uwolnionych mężczyzn.
- A ci tutaj jak długo już śnią? - spytał.
- Dwa tygodnie... może trzy - odparła zakonnica niepewnie.
- Ilu wyzdrowiało?
Odwróciła się. Eli domyślił się, jak brzmi odpowiedź.
- Kościół Święty nie zaaprobowałby tych badań, gdyby komukolwiek miała stać się krzywda. Dom Ignatius przywiózł listy z samego Watykanu.
Eli prychnął.
Zakonnica zerwała się na nogi i próbowała uciec, ale jeden z mężczyzn złapał ją za gardło.
- Puść ją! - krzyknął Eli, widząc dłonie zaciskające się na jej krtani. Przedarł się do niej przez ciasno stłoczoną grupę chorych i złapał mężczyznę za ręce, te jednak były jak ze stali. Zakonnica zsiniała. Kiedy wreszcie wyrwał ją z duszącego uścisku, była już nieprzytomna. Mężczyzna odwrócił się z obojętną miną. Najwyraźniej nie zdawał sobie sprawy z tego, co zrobił.
Sytuacja zaczynała wymykać się spod kontroli. Eli nie miał czasu sprawdzić, co z zakonnicą. Roztrącając mężczyzn na boki, pobiegł na drugi koniec korytarza. Miał gdzieś, czy pójdą za nim, czy nie. Tymczasem większość ruszyła jego śladem, ulegając instynktowi stadnemu.
Właśnie wypróbowywał trzeci klucz w zamku, kiedy drzwi otworzyły się od drugiej strony i przed Elim stanęły trzy zakonnice. Miały na sobie takie same fartuchy ochronne jak nieprzytomna siostra, dwie z nich trzymały wiadra i szczotki. Kiedy zobaczyły Elego, osłupiały. Dwie zakonnice próbowały zamknąć drzwi.
Po krótkiej szamotaninie Eli wydostał się na zewnątrz, mężczyźni podążyli za nim. Trzecia zakonnica uciekła, by wezwać pomoc. Eli zorientował się, że jest przy samym przedsionku, od wyjścia z klasztoru dzieliło go może dwadzieścia metrów. Zerknął przez ramię i zobaczył, że jedna z zakonnic, które próbowały zaryglować drzwi, leży na ziemi, tratowana przez wylewającą się z korytarza rzekę ludzi. Gipsowy posąg wypadł z wnęki i roztrzaskał się na kawałki, które chorzy rozdeptali.
Eli nie mógł otworzyć drzwi frontowych, żaden z kluczy nie pasował. Załomotał w nie, ale grube drewno tłumiło uderzenia jak gąbka. Drzwi nawet nie drgnęły.
- Dość! - powiedział głos zza jego pleców. Krew zastygła Elemu w żyłach. To był Ignatius.
Eli odwrócił się. Ignatiusowi towarzyszyły cztery zakonnice i Stroud, który od razu zaczął robić mężczyznom zastrzyki ze środków uspokajających.
- Nie! - krzyknął Eli. - Nie pozwalajcie mu na to! Ignatius podszedł do niego.
- Siedź cicho, kretynie - syknął. - Nie uważasz, że dość już szkód wyrządziłeś?
- Spójrz na nich! - odparował Eli. - Zobacz, co im zrobiłeś! I ty mówisz, że ja wyrządziłem szkody? Gdzie Benny? Co z nim zrobiliście? Mówiłeś, że chodzi o kilka pytań. Popatrz na tych biedaków! Przecież oni są chorzy!
- To tylko chwilowy skutek uboczny.
- Gówno prawda!
Odpowiedzią było spojrzenie, które przyprawiło go o dreszcz. Zauważył, że środki podane przez Strouda zrobiły swoje i siostry zaczęły wyprowadzać pierwszych bezwolnych pacjentów.
- Nie podchodź! Chcę stąd wyjść! - krzyknął, kiedy Ignatius ruszył ku niemu.
- Uspokój się - powiedział ksiądz.
- Otwórz te drzwi! - Eli złapał kopnięty przez mężczyzn duży fragment gipsowego posągu. - Ani kroku dalej! Otwieraj!
Ignatius zatrzymał się i uniósł dłonie.
- Dobrze. Uspokój się.
Nagle rozległ się krzyk. To jedna z zakonnic znalazła siostrę, której wcześniej o mało nie udusił chory mężczyzna.- To siostra Angelica! - krzyknęła, wybiegając z korytarza. - Jest ciężko ranna.
Ignatius odwrócił się do Elego.
- Ty to zrobiłeś? - huknął.
- Niejeden z waszych pacjentów. Próbowałem go powstrzymać, ale miał siłę dziesięciu mężczyzn.
Ignatius położył dłoń na czole w geście frustracji.
- Boże, co za zamieszanie - warknął. Wyglądał, jakby nie wiedział, co powiedzieć i zrobić. Jego niezdecydowanie udzieliło się zakonnicom, które zaczęły wymieniać zaniepokojone spojrzenia.
- Myślę, że kłamiesz - oświadczył wreszcie, patrząc na Elego. Odwrócił się do zakonnic. - Ten człowiek kłamie. To on zaatakował siostrę Angelice.
Wszystkie spojrzenia zwróciły się na Elego.
- Bzdura. Próbowałem jej bronić! Mogę nawet pokazać faceta, który to zrobił...
Urwał, widząc, że Ignatius znów ruszył w jego stronę. Podniósł fragment posągu nad głowę, ale groźba nie poskutkowała. W akcie desperacji, z nadzieją, że przyciągnie uwagę kogoś z zewnątrz, odwrócił się i rzucił kawałem gipsu w małe okno wysoko w ścianie, obok drzwi. Szyba się rozbiła i Eli zaczął wzywać pomocy na całe gardło.
Ignatius szybko go obezwładnił i uciszył, wciskając mu szmatę do ust. Stroud przygotował strzykawkę i wbił ją przez spodnie w prawy pośladek Elego; zaraz spłynęło na niego dziwne zmęczenie. Próbował z tym walczyć, ale nie miał szans.
- Musimy zawiadomić policję, ojcze - powiedziała jedna z zakonnic - i wezwać pogotowie do siostry Angeliki.
- Nie - odparł Ignatius stanowczo. - Zajmie się nią doktor Stroud. Musimy mieć na uwadze pomyślność naszych badań. Nie chcemy tu policji.
- Przecież naszym obowiązkiem jest... Ignatius uniósł dłoń.
- Nie, siostro, podjąłem decyzję.
- A co będzie z nim? - spytała inna zakonnica, wyraźnie zaniepokojona sytuacją, i spojrzała na Elego.
- Pomoże nam w naszej pracy - odparł ksiądz.
Nagle ktoś zaczął dobijać się do drzwi i raz po raz szarpać sznur dzwonka.
- Otwierać!
Ignatius zaczekał chwilę, aż odzyskał zimną krew.
- Jesteśmy zakonem klauzurowym - powiedział. - Proszę, zostawcie nas w spokoju.
- Otwierać! Słyszeliśmy wołanie o pomoc, na ulicy leży rozbite szkło. Rozkazuję otworzyć! - Łomotanie było tak głośne, jakby ktoś walił w drzwi kolbą karabinu.
- Chwileczkę.
Ignatius zwlekał tak długo, jak się dało, zanim wreszcie otworzył drzwi dwóm izraelskim żołnierzom. Weszli, rozglądając się podejrzliwie. Uzbrojeni byli w pistolety maszynowe. Choć lekko opuścili lufy, nie zdjęli palców z cyngli.
- Mieliśmy tu małe zamieszanie - wyjaśnił Ignatius i jego cienkie usta wykrzywiły się w niezbyt przekonującym uśmiechu. - Jeden z pacjentów dostał ataku szału. Prowadzimy tu szpital i nasi podopieczni czasem bywają trochę nadpobudliwi: nie zawsze są w stanie odpowiadać za swoje czyny, biedacy.
- Szpital? - zdziwił się jeden z żołnierzy, rozglądając się wokół. - Jaki szpital?
Ignatius postukał się w skroń.
- Dla ludzi nieszczęśliwych.
- Na zewnątrz nie jest napisane, że to szpital - powiedział drugi żołnierz.
- Zajmujemy się nimi od niedawna - odparł Ignatius. Wiedział, że to kiepskie wytłumaczenie. Pragnąc choć trochę je uwiarygodnić, dodał: - Zgodnie z regułą naszego zakonu musimy być elastyczni i robić, co każe nam Pan, wszędzie, gdzie możemy okazać się potrzebni.
Na żołnierzach nie zrobiło to wrażenia. Bardziej interesował ich Eli, leżący twarzą na ziemi.
- Co mu się stało?
- To pacjent, o którym panom mówiłem - wyjaśnił Ignatius. - Podaliśmy mu nie ten lek, co trzeba, i zaczął trochę szaleć. Dopiero w kilka osób udało nam się go obezwładnić. Lekarz dał mu coś na uspokojenie. Siostry właśnie miały go umyć i położyć do łóżka, kiedy panowie przyszli. Najmocniej przepraszam, że sprawiliśmy kłopot.
Żołnierz nachylił się, by lepiej przyjrzeć się Elemu.
- Jak długo jest tu pacjentem? - spytał.
- Prawie dwa miesiące.
Żołnierz powoli pokiwał głową. Nagle zrobił krok do tyłu, odbezpieczył broń i wymierzył w księdza.- To jakim cudem nie dalej jak trzy godziny temu rozmawiałem z nim przy Bramie Jafskiej?
- Chyba coś się panu pomyliło - odparł Ignatius ze spokojem.
- Nie sądzę. Dobrze go pamiętam. Był z nim drugi mężczyzna.
- Bierze go pan za kogoś innego - upierał się Ignatius. - Jeśli da mi pan chwilę, pójdę po jego papiery.
- Proszę bardzo - zgodził się żołnierz. - Ja skontaktuję się z dowódcą. Idź z nim - polecił koledze.
Ignatius uniósł dłonie.
- Panowie! Trochę szacunku! To kościół. Nie wolno wchodzić z bronią, to byłaby profanacja. Zajmie mi to tylko chwilę. Daję słowo.
- No dobrze - przystał żołnierz z ociąganiem.
- Może pozwolicie panowie, by poszedł ze mną pan doktor? - poprosił Ignatius. - On wie, gdzie wszystko jest. Tak będzie szybciej.
Żołnierz skinął głową i ponaglił ich ruchem lufy pistoletu. Ignatius i Stroud odeszli.
Po pięciu minutach żołnierze zaczęli się niecierpliwić; jeden z nich poszedł sprawdzić, co się dzieje. Znalazł otwarte okno, wychodzące na uliczkę na tyłach budynku. Ignatius i Stroud przepadli jak kamień w wodę. Dopiero kiedy Eli Aswar odzyskał przytomność, żołnierze dowiedzieli się, że zniknął też Benny Zur.
5
Kansas City USA
Macandrew spojrzał z niepokojem na zegarek. Karen Błiss była już spóźniona, zaczynał się niecierpliwić. Sięgnął po telefon i kiedy wciskał trzecią cyfrę jej numeru, rozległo się pukanie do drzwi. Odłożył słuchawkę.
- Proszę.
- Przepraszam, coś mnie zatrzymało - usprawiedliwiła się Karen. - Tak jest zawsze, kiedy człowiek się spieszy.
Macandrew skinął głową.
- Gotowa?
- Prowadź - powiedziała Karen i pokazała mu dyktafon na dowód, że nie zapomniała.
Ruszyli w głąb korytarza.
- Denerwujesz się - zauważyła Karen.
- Czemu tak sądzisz?
- Już dwa razy sprawdzałeś, czy masz klucze, choć raz by wystarczyło. To wskazuje, że robiąc to poprzednio, myślałeś o czymś innym.
- Boże uchowaj mnie przed psychiatrami - mruknął Macandrew. - Zachowanie Jeffa też tak analizujesz? - spytał, mając na myśli męża Karen, który też był lekarzem.
- Nic na to nie poradzę - odparła z uśmiechem. - Jeśli będzie miał coś na sumieniu, dowiem się o tym wcześniej od niego.
Weszli na oddział pooperacyjny i Macandrew spytał siostrę przełożoną o Jane Francini.
- Jest u niej siostra Leiden. Pani Francini właśnie się budzi. Macandrew i Karen zastali w sali młodą, ciemnoskórą pielęgniarkę, bezskutecznie próbującą przemówić Jane Francini do rozsądku.
- Pani Francini, jest pani w szpitalu. Była pani bardzo chora, ale teraz jest już lepiej. Proszę się odprężyć. Spokojnie.
- Przestań nazywać mnie jakimiś dziwnymi imionami - wybuchnęła Jane. - Chcę do mamy. Gdzie ona jest? Dlaczego jej tu nie ma?
Macandrew został przy drzwiach, a Karen włączyła dyktafon, ustawiła poziom nagrywania i podeszła do łóżka. Ruchem głowy dała pielęgniarce znak, by się odsunęła, i zajęła jej miejsce.
- Widzę, że zaszło tu jakieś nieporozumienie - powiedziała uspokajającym tonem.
- Tak... nieporozumienie. Widziałaś się z moją mamą? Czemu jej nie ma? To ona cię przysłała?
- Niestety, nie. Ale mogłabym jej poszukać. Jak się nazywasz?
- Emma.
- A dalej jak?
- Forsyth.
- Jaki jest twój adres?
- Adres?
- Gdzie mieszkasz, Emmo?
- W Fulton Grange.
- Wybacz, Emmo, ale jestem tu nowa. To nazwa miasta czy domu?
- Domu, oczywiście.- O, to musi być duży dom. Mam rację?
- Tak. Czemu mnie o to pytasz?
- Żebyśmy się zaprzyjaźniły. Chciałabyś? - Tak... chyba...
- Opowiedz mi o twoim domu. O twoim pokoju.
- Ojej, jest śliczny. - Emma się odprężyła. - Z okien widać prawie cały ogród. I jest okrągły.
- Okrągły?
- Mieszkam w wieży. Tata na początku nie chciał się na to zgodzić, bo trzeba tam wchodzić po schodach, ale błagałam go, błagałam i w końcu ustąpił. Musiałam tylko obiecać, że będę uważać, bo schody są bardzo strome. Skoro jesteśmy przyjaciółkami, mogłabyś pójść tam i poprosić mamę, żeby przyniosła mi lalkę? Jest w skrytce.
- Jakiej skrytce, Emmo? Jane milczała.
- Możesz mi zaufać.
- Obiecujesz, że nikomu nie powiesz?
- Obiecuję.
- W ścianie pod dużym oknem, tym na środku, jest kamień ze znakiem róży. Jak się naciśnie jeden z płatków, kamień się przekręca i za nim jest skrytka. Tata mi ją pokazał. Mówił, że chowa się tam cenne rzeczy przed złodziejami, dlatego zawsze, jak wychodzę, wkładam tam Lucy, żebym wiedziała, że jest bezpieczna.
Karen uśmiechnęła się i wzięła Jane za rękę.
- Pójdziesz do domu i poprosisz mamę, żeby przyszła? - spytała Jane.
- Pewnie - odparła Karen. - Ale najpierw musisz mi powiedzieć, jak tam trafić.
- Przecież mówiłam. Mieszkam w Fulton Grange.
- Tak, ale to nazwa domu. Muszę wiedzieć, w jakim mieście jest Fulton Grange, żebym mogła tam pojechać.
- To nie jest w mieście, tylko na wsi, głuptasie.
- Ale na pewno gdzieś w pobliżu jest jakieś miasto?
- No, Moskwa, ale nie wiem, co to ma do rzeczy. Wszyscy znają Fulton Grange.
Karen odwróciła się i spojrzała na Macandrew; wzruszył ramionami. Aż do tej chwili słuchał Jane z niepokojem. Teraz, kiedy nabrał pewności, że to wszystko to tylko rojenia chorej kobiety, odczuł ulgę.
- Czyli mieszkasz pod Moskwą, Emmo, ale nie mówisz po rosyjsku - zauważyła Karen.
- A czemu miałabym?
Karen się uśmiechnęła. Jane Francini nawet nie zdawała sobie sprawy, jak nielogiczna była jej odpowiedź.
- Opowiedz mi o Moskwie, Emmo. Często tam bywasz?
Jane Francini otworzyła usta, ale zanim zdołała cokolwiek odpowiedzieć, znieruchomiała jak rażona gromem i z jej gardła dobył się przeraźliwy skowyt bólu.
- Co się stało, Emmo? - spytała Karen.
Jane Francini zmieniła się nie do poznania. Nieśmiała dziewczynka tęskniąca do mamy i lalki zniknęła bez śladu. Jej miejsce zajęła rozwścieczona kobieta, która zaczęła wyrzucać z siebie niezrozumiałe słowa. Karen, zaskoczona, cofnęła się. Środki uspokajające przestały działać, Jane Francini znów cierpiała. Rzucała głową na boki, z furią tłukła dłońmi w łóżko. Dalsza rozmowa była niemożliwa.
- Dasz jej coś? - spytała Karen, podchodząc do stojącego przy drzwiach Macandrew.
- Nie mogę, jej mąż zabronił. Jeśli zrobię choć jeden zastrzyk, poda klinikę do sądu.
- Widział ją w tym stanie?
- Nie, taka jest tylko wtedy, kiedy środki uspokajające przestają działać. Widział ją tylko jako małą dziewczynkę.
- Czyli dzieje się to z nią, kiedy jest pod słabym wpływem środków uspokajających... - Karen się zamyśliła. - Ciekawe. Słyszałam o tym, czytałam parę artykułów na ten temat, ale nigdy nie widziałam tego na własne oczy. Wygląda na to, że twoja pacjentka ma rozszczepienie osobowości czy osobowość wieloraką, jak to się nazywa ostatnimi czasy. Będę mądrzejsza, kiedy przesłucham taśmę i wszystko przemyślę.
Podeszła do łóżka Jane i wyłączyła dyktafon. Zwinnie uchyliła się przed młócącą powietrze ręką.
- Jej mąż na pewno zmieni zdanie co do środków uspokajających, kiedy to zobaczy - powiedziała.
- Coście z nią zrobili, na miłość boską? - wybuchnął Tony Francini, kiedy wszedł do sali i zobaczył żonę wyrywającą się dwu trzymającym ją pielęgniarkom.- Zgodnie z pańskim żądaniem, pozwoliliśmy jej w pełni odzyskać przytomność - odparł Macandrew zimno. - Moim zdaniem, biorąc pod uwagę jej kłopoty z sercem, należy jak najszybciej podać jej środki uspokajające.
Francini patrzył szeroko otwartymi oczami na bełkoczącą bez ładu i składu żonę. Na ten widok najwyraźniej odebrało mu mowę.
- Panie Francini, rozumie mnie pan?
Francini powoli odwrócił się do Macandrew i skinął głową.
- Rozumiem, jasne - powiedział. - Nie chcesz, żeby ktokolwiek zobaczył, jak okropnie skrzywdziłeś Jane, ty pieprzony partaczu!
- Panie Francini, stan pańskiej żony spowodowany jest nowotworem mózgu i tylko nim. To jak, mogę podać jej środki uspokajające?
- Proszę bardzo. Zrób, co konieczne, by jakoś wytrzymała do rana. - Francini pokręcił głową i zwiesił ramiona z rozpaczą. - Potem zostaw ją w spokoju. Rozumiesz? Rano przylatuje mój człowiek.
Macandrew skinął głową i poinstruował jedną z pielęgniarek, co ma podać Jane. Zapisał to w karcie choroby.
- Och, Jane - mruknął Francini, stając w nogach łóżka. - Co oni ci zrobili, skarbie?
Macandrew nie cierpiał tego człowieka, ale w tej chwili współczuł mu z całego serca.
- Bardzo mi przykro - powiedział.
Oczy Franciniego nabrały zimnego wyrazu.
- Przykro? - powtórzył drwiąco. - O nie... przykro to ci dopiero będzie, koleś. Masz moje słowo. - I wyszedł.
Zaraz po zastrzyku Jane uspokoiła się, opadła na poduszkę i jej głos zniżył się do szeptu. Zatrzepotała powiekami i zapadła w głęboki sen. Macandrew wrócił do gabinetu i zadzwonił do Saula Klinsmana.
- Czy Francini mówił, kogo sprowadza? spytał.
- Kurta Webera, z Mayo w Rochester.
- Jezu - sapnął Macandrew.
- Słyszałem, że jest świetny - powiedział Klinsman.
- No to facet będzie musiał sprzedać kilka dodatkowych kombajnów - stwierdził Macandrew. - Strata pieniędzy.
- Tak myślisz?
- Ja to wiem. Jego żona i tak zostanie uznana za niepoczytalną. Według Carla Lessinga jak dotąd kończyli tak wszyscy chorzy na ten rodzaj nowotworu.
- Lessing miał stuprocentową pewność, że to hartman? - spytał Klinsman. - Muszę wiedzieć, na czym stoimy. Francini będzie szukał winnych, a biorąc pod uwagę środki, jakimi dysponuje, może narobić dużego rabanu.
- Carl nie miał żadnych wątpliwości, a jeśli o mnie chodzi, Francini może mieć nawet dostęp do federalnych rezerw złota. Jego żona miała złośliwego raka i dlatego jest w takim stanie, w jakim jest - wybuchnął Macandrew ze złością. - Sprowadzenie najlepszego neurochirurga w kraju niczego nie zmieni. No, oprócz tego, że oszczędności Franciniego stopnieją jak lód w marcu.
- To właśnie chciałem usłyszeć. Jutro, jak już Weber obejrzy Jane, spotkamy się z nim i Francinim. Pewnie po południu. Na wszelki wypadek nie rób żadnych planów.
Macandrew odłożył słuchawkę. Na dziś miał już tego wszystkiego dosyć. Powiedział w rejestracji, że idzie do domu.
Właściciel domu jeszcze nie wrócił i Macandrew w zupełnej ciszy wyglądał przez okno pokoju. Dopiero teraz zauważył, jak piękny był mijający dzień. Słońce opadało za horyzont i niebo na zachodzie przybrało ciemnoczerwoną barwę, ale w górze wciąż było idealnie błękitne, przecinała je tylko cienka smuga ciągnąca się za lecącym na wschód odrzutowcem. Był zbyt wysoko, by go usłyszeć.
Macandrew chciał jakoś odpędzić niepokój dręczący go w związku ze sprawą Francini, ale nie potrafił. Przygnębiała go świadomość, że ktoś przypisywał mu brak kompetencji, nawet jeśli tym kimś był człowiek pokroju Franciniego. Nie istniało jednak łatwe wyjście z tej sytuacji. Zrobił sobie dużego drinka i puścił Milesa Davisa głośniej niż zwykle.
Saul Klinsman zadzwonił o czwartej następnego popołudnia i powiedział, że Weber zbadał już Jane Francini i obejrzał jej dokumentację medyczną. Czy Macandrew zechciałby do nich dołączyć? Czekają w gabinecie Klinsmana. Ku swojemu zaskoczeniu Macandrew zastał tam nie trzy, a cztery osoby. Klinsman przedstawił go dwóm nieznajomym.
Weber wyglądał tak, jak Macandrew się tego spodziewał; ubrany był w drogi jasnoszary garnitur i lawendową koszulę z ciemnofioletowym krawatem, podkreślającym opaleniznę. Srebrzyste włosy zaczesał do tyłu. Miał mocny uścisk dłoni, a jego uśmiech był arcydziełem sztuki dentystycznej. Mówił modulowanym głosem prezentera telewizyjnego. Drugi nieznajomy nazywał się Joel Kirschbaum i był adwokatem Franciniego. Szczupły, ciemnowłosy unikał wzroku rozmówcy. Z powodu przedwczesnej łysiny i ziemistej cery trudno było odgadnąć, ile ma lat, ale skoro zatrudnił go Francini, musiał być doświadczony i dobry. Teraz jednak niepewnie uścisnął dłoń Macandrew spoconą ręką.
- Panie doktorze, jakie zatem są pańskie wnioski? - spytał Webera Klinsman, kiedy wszyscy usiedli. Usilnie starał się sprawiać wrażenie całkowicie spokojnego.
- Pani Francini cierpi na poważne zaburzenia emocjonalne - odparł Weber. Odwrócił się do jej męża. - Szczerze mówiąc, panie Francini, robiłbym panu złudne nadzieje, gdybym powiedział, że mogę cokolwiek na to poradzić. Obejrzałem skany, historię choroby i raport z laboratorium i muszę zgodzić się z przedstawioną przez klinikę Uniwersytetu Stanu Kansas diagnozą, że pani Francini doznała uszkodzeń mózgu wywołanych przez agresywny, złośliwy nowotwór, który został prawidłowo i skutecznie usunięty. Przykro mi.
Macandrew poczuł, jak napięcie ustępuje z jego ramion.
- Czy zostało potwierdzone ponad wszelką wątpliwość, że przyczyną obecnego stanu pani Francini jest nowotwór? - spytał Kirschbaum. Oczy miał utkwione w biurku, jakby interesował go tylko ołówek, który obracał w palcach. Unikał wzroku swoich rozmówców, trudno więc było powiedzieć, do kogo adresował swoje pytanie.
Weber wyraźnie się zmieszał, kiedy zrozumiał, że to od niego oczekiwana jest odpowiedź.
- No, nie całkiem, zważywszy na to, że najważniejsze dowody w sprawie są patologiczne, a ja nie widziałem ich osobiście...
- Czyli, czysto teoretycznie rzecz jasna, istnieje możliwość, że przyczyną obecnego stanu pani Francini mogło być usunięcie nowotworu, nie sam nowotwór? To znaczy, nie można tego jednoznacznie wykluczyć?
- Chwileczkę... - wtrącił Klinsman.
- Doktorze?
- Nie widziałem nic, co mogłoby na to wskazywać - odparł Weber.
- Ale jak sam pan mówił, nie badał pan nowotworu osobiście?
- No... nie - przyznał Weber.
- Diagnozę postawił kierownik oddziału neuropatologii ponownie wtrącił Klinsman. - Specjalista z wielkim doświadczeniem. Co pan właściwie sugeruje, panie Kirschbaum?
- Zmowę - powiedział Francini, odgadując, do czego zmierzają pytania Kirschbauma. - Chcą to zatuszować. Osłaniają sobie nawzajem tyłki.
Zapadła pełna napięcia cisza. Przez długą chwilę lekarze zastanawiali się, czy aby się nie przesłyszeli.
- Zmowa - powtórzył Francini. - Dogadali się, skurwiele. Macandrew zacisnął dłonie na poręczach krzesła, aż zbielały mu kłykcie.
Klinsman spojrzał na niego ostrzegawczo. Kirschbaum próbował dać znać swojemu klientowi, by nie mówił nic więcej.
- Mecenasie - odezwał się wreszcie Klinsman - rozumiemy, jak bardzo pan Francini cierpi z powodu choroby żony, ale tym razem posunął się za daleko. Jeśli nadal będzie kierował pod naszym adresem tego rodzaju obelżywe pomówienia, będziemy musieli sami zastanowić się nad wniesieniem pozwu.
- Ma pan rację, doktorze - przyznał Kirschbaum. - Mój klient żyje w ogromnym stresie i jestem pewien, że wbrew temu, jakie mogliśmy odnieść wrażenie, nie chciał nikogo o nic oskarżać.
Francini prychnął.
- Sądzę - powiedział Weber - że całą sprawę można szybko i jednoznacznie wyjaśnić, przeprowadzając niezależną analizę nowotworu usuniętego pani Francini.
- Skąd będzie wiadomo, że to nowotwór Jane? - warknął Francini.
- To również będzie można ustalić w laboratorium - odparł Weber. - Wystarczy porównać DNA pacjentki i nowotworu.
Przez długą chwilę panowała niezręczna cisza. Przerwał ją wreszcie Klinsman.
- Może to rzeczywiście pozwoliłoby rozstrzygnąć nasz dylemat, panowie. I rozwiać wszelkie wątpliwości...
- Jestem za - powiedział Macandrew.
Kirschbaum i po chwili Francini pokiwali głowami na znak zgody.
- Co będzie z Jane? - spytał Francini z oczami utkwionymi w podłodze.
- Uważam, że należy poczynić przygotowania do przeniesienia pańskiej żony do sanatorium Farley Ridge, panie Francini - powiedział Klinsman cicho.
- Do wariatkowa - żachnął się Francini.
- Każdy dzień przynosi nowe odkrycia w medycynie - pocieszył go Weber. Niech pan nie traci nadziei.
Francini wstał i wyszedł.- Moglibyśmy ustalić, jak zorganizujemy tę niezależną analizę? - zapytał Kirschbaum.
- Oczywiście - odparł Klinsman. - Jestem pewien, że doktor Lessing z chęcią przystanie na wszelkie pańskie propozycje.
Kirschbaum zwrócił się do Webera.
- Może analizę przeprowadziłoby laboratorium kliniki Mayo?
- Jeśli panowie nie mają nic przeciwko temu - powiedział Weber.
- Oczywiście, że nie - zapewnił Klinsman. Macandrew skinął głową.
- Chciałby pan przed wyjazdem porozmawiać z doktorem Lessingiem? - spytał Webera Klinsman.
Weber potrząsnął głową.
- Nie, dziękuję. Patologia to nie moja działka. Wydam polecenie naszemu patologowi, by zadzwonił do waszego, niech uzgodnią wszystkie szczegóły między sobą.
- Czyli to już chyba wszystko - stwierdził Klinsman. Weber spojrzał na zegarek.
- Jeśli się pospieszę, jest szansa, że jeszcze dziś będę w Rochester.
- Pójdę poszukać mojego klienta - powiedział Kirschbaum. Macandrew został sam z Klinsmanem. Poczęstowany whisky, nie odmówił.
- Ubaw po pachy - zakpił.
- Kiedy laboratorium Mayo potwierdzi wyniki naszej analizy, ten koszmar się skończy. I będzie po sprawie.
- Coś mi mówi, że Francini nie da za wygraną. Cokolwiek usłyszy, nadal będzie mnie winił. Nienawidzi mnie, widzę to w jego oczach.
- Niektórzy już tacy są - westchnął Klinsman. - Choć, jak o tym pomyśleć, jest ich wielu. Muszą mieć kozła ofiarnego. Nie uznają czegoś takiego, jak zrządzenie losu czy przypadek. Cokolwiek się stanie, ktoś na pewno za tym stoi, trzeba go schwytać i ukarać. To obsesja. Ulegają jej ci wszyscy ludzie, którzy wiwatują pod gmachem sądu po ogłoszeniu wyroku skazującego. Stracili dziecko czy żonę, a skaczą z radości i otwierają szampana, bo jakiś drań idzie siedzieć. Dziwne.
- Może pogadam jeszcze z Karen Bliss.
- Co powiedziała o Jane? - spytał Klinsman.
- Podejrzewała rozszczepienie osobowości czy jak to tam się teraz mądrze nazywa, ale nie miałem okazji z nią o tym dłużej porozmawiać. - Spojrzał na zegarek. - Teraz już za późno, może spróbuję jutro.
Wrócił do gabinetu. Miał wiadomość na automatycznej sekretarce. Karen zostawiła ją o wpół do piątej. Prosiła, żeby zadzwonił, jeśli wróci przed szóstą; jeśli nie, niech zadzwoni rano. Była za piętnaście siódma. Macandrew zerknął do terminarza; następną operację miał zaplanowaną za dwa dni, ale musiał wcześniej zajrzeć do pacjenta i przeanalizować historię choroby. Nazajutrz o drugiej czekało go zebranie, a o wpół do piątej seminarium, na które chciał pójść. Może Karen znajdzie czas, by zjeść z nim lunch. Zadzwonił pod jej numer wewnętrzny i zostawił wiadomość na automatycznej sekretarce, na wypadek, gdyby rano się nie widzieli. Zaproponował, by spotkali się o dwunastej.
Następnego ranka, po zbadaniu pacjenta, którego miał operować, Macandrew odebrał w gabinecie wiadomość od Karen. Przyjęła zaproszenie na lunch. Macandrew zadzwonił do włoskiej restauracji na Plaża i zarezerwował stolik na dwunastą piętnaście.
- Może to nasze automatyczne sekretarki powinny zjeść razem lunch - zażartowała Karen w drodze na Plaża.
- Moja chyba kręci z ludźmi z administracji - stwierdził Macandrew. - Codziennie przypomina mi o formularzach, których zapomniałem wypełnić i oddać.
- Jak dobrze, że nie tylko ja mam ten problem.
W restauracji nieco ponad połowa stolików była zajęta. Kelner zaprowadził Macandrew i Karen do boksu z dala od drzwi i zostawił ich samych, by mogli przejrzeć kartę dań pod zdobiącymi ściany plakatami włoskich biur podróży i zawieszonymi u sufitu rybackimi sieciami. Na widok tych sieci Macandrew przypomniał sobie z żalem, jak daleko jest ze Środkowego Zachodu do morza. Właśnie morza brakowało mu najbardziej. Nie mógł wsiąść do samochodu i pojechać na wybrzeże, i to było wielkim minusem.
- Dostałeś zgodę, by podać Jane Francini środki uspokajające? - spytała Karen.
- Tak, jak tylko jej mąż ją zobaczył. - Opowiedział jej o spotkaniu z Weberem i adwokatem Franciniego.
Karen pokręciła głową ze współczuciem.
- Poważna sprawa. Jak słyszę takie rzeczy, kusi mnie, by zostać wiejskim lekarzem.
- Mniej więcej to samo myślałem wczoraj - Macandrew, napił się wody z lodem. - Co sądzisz o Francini?- Sama nie wiem. Mała Emma mnie zaskoczyła; wydawała się taka autentyczna. Na początku podejrzewałam rozszczepienie osobowości, ale teraz nie jestem tego taka pewna...
- W czym problem?
- Nigdy nie jest sobą. Ta osobowość gdzieś zaginęła.
- I to chyba najsmutniejsze - westchnął Macandrew.
- Istnieje wiele udokumentowanych przypadków pacjentów, których osobowość zmieniała się w wyniku urazów głowy odniesionych w wypadkach samochodowych. Z punktu widzenia ogólnego stanu zdrowia wszystko było z nimi w porządku, ale kiedy wracali do domu, rodziny i znajomi zaczynali uskarżać się na głębokie zmiany w ich zachowaniu. „Jak nie ten sam człowiek”, tak to najczęściej określali.
- Mniej więcej to samo mówił Tony Francini - powiedział Macandrew. - Stwierdził, że Jane stała się kimś innym. Że wygląda jak Jane, ale nią nie jest...
Karen skinęła głową.
- To mało znana sprawa, ale takie same objawy odnotowuje się u osób po wylewie. W związku z tym było nawet parę procesów. Sprawy o odszkodowanie za zmianę osobowości. Miły facet staje się samolubnym potworem i tak dalej.
- Ale tu chodzi o coś więcej niż tylko zmianę jednej cechy charakteru - zauważył Macandrew. - Jane Francini staje się kimś zupełnie innym, może nawet kilkoma różnymi osobami.
- Ciekawe jest to, że budząc się z uśpienia, zawsze jest Emmą - zastanawiała się Karen.
Macandrew przytaknął.
- Dopiero kiedy w pełni odzyskuje świadomość, kompletnie się gubi.
- Wsłuchiwałam się w jej bełkot nagrany na taśmie, ale nie mam pojęcia, o co chodzi. Cierpi, to oczywiste, ale najdziwniejsze jest to, że kiedy ją widziałam, nie sprawiała wrażenia obłąkanej.
- To samo pomyślałem, kiedy pierwszy raz zobaczyłem ją w tym stanie. Mówiła jak osoba niespełna rozumu, ale na taką nie wyglądała. Aż czułem się nieswojo. To było tak, jakby myślała, że to ze mną jest coś nie w porządku.
- To by pasowało do rozszczepienia osobowości. Wierz lub nie, ale chorowała na to kuzynka Carla Junga. Tak naprawdę była nieśmiałą piętnastolatką o przeciętnej inteligencji, zahukaną, prostą dziewczyną. Co jakiś czas jednak nagle i bez wcześniejszych symptomów zmieniała się w wygadaną, pewną siebie, kulturalną damę, mówiącą nienaganną literacką niemczyzną, a nie używanym na co dzień siermiężnym szwajcarskim dialektem. O podobnych objawach wspomina się w większości opisów tego rodzaju przypadków. Druga osobowość najczęściej jest o wiele silniejsza.
- Jane Francini z natury jest cicha i skryta - zauważył Macandrew.
- W odróżnieniu od osoby, którą staje się, kiedy przestają działać środki uspokajające. Z drugiej strony, budząc się z uśpienia, jest dziewczynkąz Moskwy, która nie zna rosyjskiego...
Macandrew pokręcił głową.
- Gdyby tylko jedną z jej osobowości była Jane.
- Mac, wiem, że chciałbyś usłyszeć ode mnie, że da sieją wyleczyć, a jej stan z czasem ulegnie poprawie, ale to byłaby nieprawda. Bardzo żałuję, lecz Jane Francini będzie musiała zostać uznana za niepoczytalną i wysłana do Farley Ridge.
6
Po dwóch dniach Jane Francini została przeniesiona do sanatorium Farley Ridge; Macandrew przyszedł ją pożegnać. Wiedział, że niektórzy mogą to uznać za przyznanie się do winy, ale mimo to chciał przy tym być. Polubił ją, kiedy rozmawiali ze sobą przed operacją, a poza tym, jak sama zauważyła, byli „rodakami”.
Jane była pod lekkim działaniem środków uspokajających i wyglądała, jakby czuła się dobrze jako Emma. Jej oczy patrzyły ze zdumieniem na to, co działo się wokół, ale przynajmniej nie wyrażały cierpienia, jak wtedy, gdy środki nie działały. Wciąż wypytywała o mamę i pielęgniarki pchające wózek ku oczekującej karetce raz po raz zapewniały ją, że mama niedługo przyjdzie.
- Żegnaj, Emmo - powiedział Macandrew, kiedy go mijała.
Jane odwróciła się do niego i Macandrew poczuł ucisk w żołądku. Jej spojrzenie było spojrzeniem Emmy. Patrzył w czyste, inteligentne, niewinne oczy ośmioletniej dziewczynki, która nie wie, co się dzieje. Sanitariusze zamknęli tylne drzwi karetki i Jane odjechała.W ciągu następnego tygodnia wszystko stopniowo wróciło do normy, choć Macandrew nie mógł zapomnieć sprawy Francini. Postanowił dowiedzieć się jak najwięcej o nowotworach Hartman - co wymagało od niego częstych odwiedzin szpitalnej biblioteki i okazało się w praktyce trudniejsze, niż przypuszczał z uwagi na niedostatek materiałów. W podręcznikach nie było nic na ten temat: jedyne informacje, jakie znalazł, pochodziły z pism medycznych i publikacji naukowych.
Biorąc za punkt wyjścia krótką bibliografię sporządzoną przez Carla Lessinga, Macandrew wygrzebał w bibliotece wszystko, co się dało, i skserował interesujące go artykuły. Ponieważ były w nich odniesienia do publikacji w pismach, których klinika nie prenumerowała, złożył wniosek o wypożyczenie międzybiblioteczne. Wkrótce otrzymał te materiały i mógł skompletować dokumentację - niestety, boleśnie skromną.
Większość publikacji stanowiły suche opisy przypadków pacjentów, u których zdiagnozowano ten rodzaj nowotworu: nie dowiedział się z nich niczego nowego. Zamieszczono je w pismach wyłącznie dlatego, że była to tak rzadko spotykana choroba. Nie zdarzyło się, by którykolwiek z pacjentów wrócił do zdrowia, ale, jak zauważył Carl Lessing, żaden z nich też nie umarł. Przeżyli zabieg usunięcia nowotworu, by postradać zmysły i stanąć w obliczu perspektywy spędzenia reszty życia w zakładzie zamkniętym.
Było też jednak kilka nowych prac naukowych, które okazały się interesujące. Powstały w laboratorium wydziału medycyny Uniwersytetu Edynburskiego w Szkocji. Badaniami kierował doktor John Burnett. Wcześniejsze publikacje przygotował sam, później jednak dołączyli do niego doktorzy Asiok Mucherdżi i Simone Robin. We trójkę napisali kilka prac o chemicznych zmianach w mózgu, towarzyszących wystąpieniu nowotworu Hartman, i wyizolowali wydzielaną przez niego niezwykłą substancję kwasową - to właśnie ona sprawiła, że poddane barwieniu wycinki tkanek zmieniły kolor, co zaintrygowało Carla Lessinga i pozwoliło postawić trafną diagnozę.
Macandrew był lekarzem, nie naukowcem, więc nie wszystko do końca rozumiał, ale wyglądało na to, że badania koncentrowały się na poszukiwaniu sposobu zneutralizowania skutków działania wytwarzanej przez nowotwór substancji na tkankę mózgową. Gdyby udało się tego dokonać, wyrządzone przez guz szkody mogłyby zostać ograniczone. Korzystając z materiału uzyskanego podczas sekcji zwłok, badacze wyizolowali grupę komórek zaatakowanych przez substancję kwasową, a następnie opisali produkowane przez te komórki białko, które zdawało się być głównym celem ataku.
Po przeczytaniu wszystkich prac Macandrew nabrał otuchy. Jeśli naukowcom rzeczywiście udało się zidentyfikować białko zaatakowane przez nowotwór, to w obecnych czasach powinno dać się zsyntetyzować je in vitro i zaaplikować pacjentom z uszkodzeniami mózgu.
Macandrew spojrzał na datę publikacji ostatniej pracy. Ku jego rozczarowaniu powstała przeszło dwa i pół roku wcześniej. Zaczął się zastanawiać, jaka mogła być przyczyna tak długiej przerwy - najbardziej prawdopodobna i przygnębiająca była taka, że białka nie udało się zsyntetyzować. Czy jednak naukowcy kontynuowali badania? A może zostały one całkowicie przerwane? Nie można też było wykluczyć, że wstrzymano finansowanie projektu. Walka o granty zawsze była zażarta, a Hartman występował tak rzadko, że mógł nie budzić dostatecznie dużego zainteresowania.
Macandrew zastanawiał się, czy nie zadzwonić na uniwersytet w Edynburgu, ale przyszedł mu do głowy lepszy sposób. Wystarczy skorzystać z komputera w klinice i sprawdzić, czy któryś z trójki naukowców opublikował coś w ostatnich trzech latach. By przetrwać w świecie nauki, trzeba mieć publikacje. Kariera badacza, który nie napisałby niczego przez trzy lata, stanęłaby pod znakiem zapytania.
System ten bywał bardzo niesprawiedliwy i sprawiał, że pisma naukowe zalewała masa, delikatnie mówiąc, średnio wartościowych prac, ale na jego obronę trzeba powiedzieć, że nie istniało lepsze rozwiązanie. Ocena środowiska pozwalała odsiać dużą część chłamu, mimo to wszystkie pisma, może z wyjątkiem dwóch, trzech najbardziej renomowanych, zamieszczały na swoich łamach wiele artykułów, które nie wnosiły nic nowego, ale dobrze wyglądały w CV autorów.
Macandrew zaczął od wpisania do wyszukiwarki nazwiska Johna Burnetta i poprosił o pełną listę publikacji. Nie było to takie proste, jak się spodziewał, bo w bazie danych znajdowało się kilku Johnów Burnettów i musiał sprawdzić wszystkich, zanim ustalił, że chodzi o tego, który zajmował się biologią molekularną na uniwersytecie w Edynburgu.
Na ekranie ukazała się lista publikacji. Robiła wrażenie. Kończyła się jednak na pochodzącej sprzed trzech lat pracy, którą Macandrew właśnie przeczytał. Od tamtej pory John Burnett nie opublikował niczego, nawet recenzji - których pisaniem naukowcy ratowali się, gdy czasy były ciężkie, a pomysłów brakowało.
Macandrew wbił wzrok w ekran. Może Burnett przeszedł na emeryturę. W końcu nic o nim nie wiedział. Niewykluczone że osiągnął wiek emerytalny i teraz hodował róże nad morzem. Żeby to sprawdzić, można było wyliczyć, ile ma lat, na podstawie listy publikacji. Macandrew wrócił na jej początek i znalazł dwa artykuły z odsyłaczami do pracy doktorskiej Burnetta. Zerknął na datę obrony i obliczył w pamięci, że jeśli jego studia przebiegały według typowego schematu - cztery lata do dyplomu, potem trzy, cztery na zrobienie doktoratu - John Burnett miał teraz trzydzieści kilka lat. W takim wieku raczej nie hoduje się róż.
Lekko zabębnił palcami w biurko, szukając innych wyjaśnień. Bibliotekarka zgromiła go wzrokiem. Przestał hałasować i uśmiechnął się przepraszająco. Bibliotekarki potrafią być takie groźne. Wrócił na główną stronę wyszukiwarki i wpisał nazwisko Asioka Mucherdżi. Pojawiła się lista publikacji, które przygotował z Johnem Burnettem, i nic poza tym.
Simone Robin w bazie danych figurowała jako pracownik Instytutu Jacques’a Monoda na uniwersytecie paryskim. Wystarczył jednak rzut oka na listę publikacji, by Macandrew zorientował się, że znalazł właściwą osobę. Oprócz prac, które napisała z Johnem Burnettem w Edynburgu, w ciągu ostatnich trzech lat opublikowała cztery inne, koncentrujące się na innym obszarze badawczym. Obliczył, że odeszła z uniwersytetu w Edynburgu mniej więcej w tym czasie, kiedy Burnett przestał pracować nad nowotworem Hartman. Jak widać, wróciła do Francji i zajęła się czymś zupełnie innym.
Najbardziej przygnębiające dla Macandrew było to, że z tego, co się dowiedział, zespół Burnetta był jedynym na świecie, który prowadził badania nad uszkodzeniami mózgu wywołanymi przez nowotwór Hartman. Skoro oni zrezygnowali, nie zajmował się tym już nikt. Spisał z monitora adresy i numery telefonów i się wylogował. Możliwe, że niczego więcej w tej sprawie nie zrobi, ale kto wie? Intrygowało go, czemu nagle przerwano tak dobrze rokujące prace.
Dwa dni później, kiedy Macandrew mył się po długiej operacji, dowiedział się od pielęgniarki, że Saul Klinsman chce z nim rozmawiać. Wytarł się szybko, włożył czysty strój chirurga i pospieszył do szefa. Zastał u niego Carla Lessinga. Obaj z Klinsmanem mieli nietęgie miny.
- Co się stało?
- Nie będziesz zadowolony, Mac - powiedział Klinsman.
- Z czego?
Lessing był wyraźnie zmieszany.
- Chryste, Mac, przykro mi, nie wiem, jak to się stało, i kiedy dorwę tego, kto jest za to odpowiedzialny, urwę mu...
- Co się stało? O co chodzi? - Macandrew czuł, że zanosi się na poważne kłopoty; spojrzał na Klinsmana, oczekując odpowiedzi. A Klinsman spojrzał na Lessinga.
- Sytuacja wygląda tak: nie możemy przekazać klinice Mayo tkanki rakowej pobranej od Jane Francini.
- Czemu nie, do cholery?
- Nie mamy jej. Ktoś ją wyrzucił.
Macandrew popatrzył na Klinsmana błagalnym wzrokiem: powiedz, że to nieprawda. Daremnie. Przez długą chwilę nie mógł wydobyć z siebie głosu.
- Chryste, nie wierzę własnym uszom - wykrztusił wreszcie.
- Jeden z laborantów przez pomyłkę wyrzucił nowotworowe tkanki Francini. Przykro mi, Mac.
Macandrew nerwowo potarł czoło.
- Nie da się ich odzyskać? spytał. Lessing pokręcił głową.
- Trafiły do pieca, zanim zauważyliśmy, co się stało.
- Jezu! - Macandrew osunął się na krzesło. - Czyli nie możemy udowodnić, że Jane Francini w ogóle miała złośliwy nowotwór?
- Na to wychodzi - przytaknął Klinsman.
- Teraz to już Francini będzie stuprocentowo pewny, że zarżnąłem mu żonę - wybuchnął Macandrew.
- Chryste, nie wiem, co powiedzieć - odparł Lessing. Macandrew potrząsnął głową.
- No to wszystko się popieprzyło - szepnął. Klinsman oparł łokcie na biurku i pochylił się do przodu.
- Mac, w gruncie rzeczy to, co myśli Francini, nie ma znaczenia. Liczą się fakty. Wszyscy wiemy, że przyczyną stanu Jane Francini był złośliwy guz mózgu, i to najważniejsze. Jesteś dobrym chirurgiem, jednym z najlepszych, i zrobiłeś dla pani Francini wszystko, co w twojej mocy. Nie odpowiadasz za to, co stało się potem. To fatalnie, że Mayo nie może potwierdzić wyników naszych badań, ale cóż, tak bywa, musimy się z tym pogodzić i żyć dalej... cokolwiek nam teraz zarzucą.
Macandrew zebrało się na wymioty. Skinął głową roztargniony i wstał.
- Przepraszam.I wyszedł.
Idąc korytarzem, na każdym kroku miał ochotę walnąć pięścią w ścianę. Ból przyniósłby ulgę od dręczących myśli. Tony Francini do końca życia będzie uważał, że to on, Macandrew, uszkodził mózg jego żony, a potem w zmowie z laboratorium zatuszował swój błąd. I taka wersja rozejdzie się po ludziach. W wielu rodzinach z pokolenia na pokolenie przekazywano opowieści o krewnych skrzywdzonych przez niekompetentnych lekarzy. Teraz Macandrew będzie czarnym charakterem w jednej z nich.
- Kurwa! - wrzasnął, kiedy winda zaczęła zjeżdżać. - Kurwa, kurwa, kurwa!
Nie mógł pogodzić się z tą myślą. Wysiadając, natknął się na pielęgniarkę z sali operacyjnej, Lucy Long.
- Cześć, Mac, jak leci? - spytała.
Spojrzał na nią, jakby spadła z księżyca. Nie mógł wydusić nawet słowa.
- Przepraszam - mruknęła pod nosem.
Macandrew prawie godzinę siedział sam w pokoju i patrzył w sufit. Nie mógł uwierzyć, że los jest tak okrutny, choć może los nie miał tu nic do rzeczy. Jak ten Lessing pilnuje porządku w swoim laboratorium, do cholery?
Nie zrobiło mu się ani trochę lżej na sercu, kiedy uprzytomnił sobie, że robi dokładnie to samo co Tony Francini - szuka kozła ofiarnego! W głębi duszy wiedział, że Carl Lessing to znakomity patolog prowadzący świetnie zorganizowane laboratorium, do którego pracy nigdy dotąd nie było najmniejszych zastrzeżeń. Zdawał sobie też sprawę, że Saul Klinsman ma rację, takie rzeczy się zdarzają i tyle. Problem polegał na tym, że choć szczerze w to wszystko wierzył, wcale mu to nie pomagało.
Po wpół do siódmej ktoś zapukał do drzwi. Macandrew otworzył i zobaczył Morta Jacksona, właściciela mieszkania.
- Chyba nie zapomniałeś? - spytał Jackson.
- O czym? - zdziwił się Macandrew.
- Dziś wieczorem miałeś przyjść do nas i obejrzeć slajdy, które zrobiliśmy z Ginny w Michigan.
Macandrew zupełnie wyleciało to z głowy, ale nawet teraz, w tak okropnym stanie ducha, nie chciał urazić Morta. Gdyby przypomniał sobie wcześniej, że się z nim umówił, może znalazłby jakiś wiarygodny wykręt. W tej sytuacji jednak nie pozostawało mu nic innego, jak zapewnić, że oczywiście pamięta o swojej obietnicy i przyjdzie za kilka minut.
- Powiem Ginny, żeby nalała ci wina z kwiatu dzikiego bzu. Domowej roboty - podkreślił Mort i zszedł na dół.
- Jezu - szepnął Macandrew. - Tego wieczoru wino Ginny nie wystarczy, by poprawić mi nastrój.
Nalał sobie dużą whisky, wypił ją jednym tchem, i dopiero wtedy zbiegł do Morta i Ginny.
Ginny wyglądała jak ucieleśnienie wyobrażeń o idealnej babci. Była pulchna, uśmiechnięta i miała bujne, śnieżnobiałe włosy. Przygotowała talerz kanapek i kiedy Macandrew usiadł, podała mu lampkę wina. Mort, mniej więcej wzrostu żony, był chudy i zgarbiony; cerę koloru wyprawionej skóry zawdzięczał długoletniej pracy na powietrzu - był monterem linii elektrycznych. Lewą rękę trzymał wygiętą pod dziwnym kątem; była to pamiątka po wypadku, który zmusił go do przejścia na emeryturę.
Macandrew starał się prowadzić kurtuazyjną rozmowę, podczas gdy Mort przygotowywał projektor. Nietrudno było zagadać Ginny. Uwielbiała opowieści o rodzinie. Wreszcie światła zgasły i rozpoczął się pokaz slajdów dokumentujących wizytę Jacksonów u córki w Michigan. Macandrew robił, co mógł, by koncentrować się na obrazach pojawiających się na ekranie i odpędzać natrętne myśli, ale stał na straconej pozycji. Sprawa Francini brała górę.
Niemal odetchnął z ulgą, kiedy usłyszał pager. Dobry pretekst, by wyjść, choć ledwie wbiegł na schody, ogarnął go niepokój. Pager nie powinien był się odezwać. Macandrew nie miał dziś dyżuru przy telefonie, a poza tym sporo wypił. Pijany nie był, ale w tym stanie nie powinien operować.
- Doktor Klinsman do pana - powiedziała telefonistka ze szpitalnej centrali.
- Mac? Właśnie rozmawiałem z Kurtem Weberem. Dowiedział się od Carla Lessinga, że wycinki zginęły, i poczuł się w obowiązku poinformować o tym adwokata Franciniego.
- No i?
- Kirschbaum spytał, czy Weber byłby skłonny zeznać w sądzie, że stan Jane Francini mógł być spowodowany błędem chirurga.
- I?... - spytał Macandrew, czując się, jakby po raz drugi wyciągał zawleczkę z granatu.
- Weber powiedział, że to mu się w głowie nie mieści, ale w tych okolicznościach musiałby przyznać, że to teoretycznie możliwe - odparł Klinsman. - Chce, byśmy wiedzieli, że nic do nas nie ma i nawet przez myśl mu nie przeszło, iż tak było rzeczywiście.- To miło z jego strony.
- W zasadzie nie ma innego wyjścia.
- Jasne.
- Powiedział, że wyrazi swoje osobiste zdanie, jeśli będzie miał okazję.
- Dzięki, że mnie uprzedziłeś.
- Choć tyle mogłem zrobić - odparł Klinsman.
Macandrew odłożył słuchawkę i wrócił do Jacksonów. Pozostałe slajdy z wakacji zamierzał obejrzeć na autopilocie.
- Wszystko w porządku, Mac? - spytała Ginny, kiedy wśliznął się do pokoju.
- Tak, Ginny. Przepraszam, że musiałem was zostawić.
- Tu jesteśmy w Mili Glade - oznajmił Mort, kiedy na ekranie pojawił się kolejny slajd. - Ta dziewczyna z nami to koleżanka Charlotte, Sandy, a to jej pies Rupert.
- Rufus - poprawiła go Ginny.
- No tak, Rufus - przyznał Mort.
- A tu jesteśmy nad Jansen Creek; bardzo tam ładnie.
- To widać - przytaknął Macandrew, uświadamiając sobie, że powinien coś powiedzieć.
- Jeszcze wina, Mac? - spytała Ginny szeptem.
- Poproszę.
Ginny przeszła przez pokój do stołu przy oknie; starała się schylić pod snopem światła z projektora, ale zrobiła to na tyle nieudolnie, że jej cień wypełnił ekran.
- A to yeti, którego tam spotkaliśmy - zażartował Mort i mrugnął do Macandrew. Jego żona nawet nie zauważyła, że to z niej zadrwił.
- To my z Clintem, Daisy i Charlotte w dniu, kiedy pojechaliśmy na jarmark...
Wtedy rozległ się donośny brzęk. Okno rozpadło się na milion kawałków szkła, Ginny zatoczyła się do tyłu, z twarzą zalaną krwią, i upadła. Kieliszek, do którego nalewała wino, wyleciał jej z ręki i wino bryznęło na ekran.
- Co u... - krzyknął Mort. - Ginny! Ginny!
Macandrew podbiegł do niej pierwszy i zaczął oglądać obrażenia.
- Mort, przynieś czysty ręcznik - polecił. - Jak najszybciej.
- Co z nią? - spytał Mort, kiedy podał mu ręcznik i stanął nad nieprzytomną Ginny.
Macandrew otarł krew z jej twarzy i zatamował krwawienie z największych ran. Jakiś ciężki przedmiot wpadł przez okno i uderzył ją w czoło. Straciła przytomność. Na szczęście obrażenia nie były groźne. Macandrew zapewnił o tym Morta.
- Dzięki Bogu - odetchnął Mort. - Co to było, do licha?
Zaczął myszkować po pokoju, a Macandrew poczuł silny ucisk w dołku.
- Jezu Chryste! - krzyknął Mort. Coś znalazł i ostrożnie próbował to podnieść tak, by nie pokaleczyć się rozbitym szkłem. - Co ty na to? - spytał.
Macandrew zobaczył w ręku Morta tasak rzeźniczy.
- To wiadomość - odparł oszołomiony monotonnym głosem. - Dla mnie.
- Pieprzony świr - skwitował Saul Klinsman, kiedy Macandrew opowiedział mu, co się stało. - Co z panią Jackson?
- Boli ją głowa, jest mocno pokaleczona, jedną ranę trzeba było szyć, ale wyjdzie z tego.
- Wezwałeś policję? - spytał Klinsman.
- Nie - wyznał Macandrew. - I przekonałem Jacksonów, żeby tego nie robili.
Klinsman był wyraźnie zdumiony.
- Dlaczego?
- Sam nie wiem. To oczywiste, że ten tasak był przeznaczony dla mnie, i obaj wiemy, kto go rzucił. Myślę, że Francini dowiedział się od Webera o zaginięciu wycinków i się upił. Ta sprawa nie dawała mu spokoju, musiał więc pokazać, że tak tego nie zostawi. Pewnie działał pod wpływem impulsu. Znalazł gdzieś mój adres i nie wiedząc, że mieszkam z Jacksonami, przyszedł wyładować złość. Liczę na to, że to był jednorazowy wyskok.
- Jesteś bardzo wyrozumiały stwierdził Klinsman.
- No, nie tak bardzo - zaprzeczył Macandrew. - Szczerze mówiąc, uznałem, że gdybym wezwał policję albo gdyby zrobili to Jacksonowie i Francini został aresztowany, w sądzie miałby okazję, by powiedzieć wszem i wobec, dlaczego chciał mnie napaść.
- Myślisz, że jest dość cwany, by tak to ukartować?
- Nie zdziwiłbym się.
Następny tydzień minął bez żadnych incydentów. Wreszcie któregoś dnia zadzwonił Carl Lessing.- Trochę się wygłupiłem - wyznał.
- Jak to?
- Mam preparaty.
- Preparaty? - powtórzył Macandrew, nic nie rozumiejąc.
- Wycinki z guza pani Francini! Te, które przygotowałem do diagnozy! Mayo może je wykorzystać, by potwierdzić, że nowotwór był złośliwy!
- Mówisz serio?! - krzyknął Macandrew. - One wystarczą?
- Pewnie. Szkoda, że wcześniej na to nie wpadłem. Zginęły dwa, na których podstawie postawiłem diagnozę, ale laboranci w sumie przygotowali cztery. Zostały te dwa, z których nie korzystałem.
- No dobrze, ale Francini powie, że nie wykonano ich z materiału pobranego od Jane.
- Pytałem o to chłopaków z medycyny sądowej. Mówią, że z preparatów można będzie uzyskać genetyczny odcisk palca, trzeba tylko pobrać komórki Jane Francini dla porównania i wtedy wykazać, że tkanka rakowa pochodzi od niej.
- Alleluja - zanucił Macandrew.
- Wybacz, Mac, powinienem był wpaść na to wcześniej - przeprosił Lessing. - Od razu dzwonię do Mayo.
Macandrew od dawna nie był w tak doskonałym humorze - właściwie od dnia, kiedy operował Jane Francini. Zadzwonił telefon.
- Jesteś cały w skowronkach - stwierdziła Karen Bliss, słysząc radosny głos Macandrew.
Przekazał jej dobre wieści.
- Mac, to super. Zadzwoniłam, żeby zaprosić cię na kolację w imieniu swoim i Jeffa, ale w tej sytuacji może zrobimy z tego małą uroczystość?
- Przyniosę szampana.
Kiedy Macandrew wyjechał z Cherry i skręcił w prawo, kierując się na południe do Mission Hills, zauważył sedana bmw z tablicami rejestracyjnymi z Missouri, który odbił od krawężnika i ruszył za nim. Początkowo nie przywiązał do tego większej wagi, ale pięć kilometrów dalej wciąż widział w lusterku ten sam wóz. Wyszedł z domu tak, by mieć sporo czasu, nie jechał więc szybko. Samochód mógł już dawno go wyprzedzić. Podejrzany wóz miał przyciemniane szyby, ale z przodu rysowały się sylwetki dwóch mężczyzn. Macandrew próbował wmówić sobie, że niepotrzebnie dramatyzuje, w końcu po co ktoś miałby go śledzić, mimo to zwolnił na chwilę, po czym przyspieszył, by sprawdzić, czy uda mu się zgubić ogon.
Bmw nadal trzymało się za nim. Nie odpuściło nawet, kiedy skręcił na ulicę, przy której mieszkała Karen.
Zbliżając się do jej bloku, zwolnił; wtedy bmw nagle dodało gazu i zajechało mu drogę, zmuszając go, by zahamował gwałtownie i skręcił na chodnik. Zanim zorientował się, co jest grane, ze stojącego przed nim samochodu wyskoczyli dwaj mężczyźni. Podbiegli do niego. Byli potężnie zbudowani, mieli na sobie dżinsy i koszule w szkocką kratę.
- Co wy sobie, do cholery, myślicie? - warknął Macandrew, wysiadając z wozu.
Cios pięścią powalił go na kolana. Ledwie poczuł w ustach smak krwi, kopniak w brzuch pozbawił go tchu.
Do tej pory żaden z napastników nie odezwał się ani słowem; teraz jeden powiedział do drugiego:
- Obróć go.
Półprzytomny z bólu Macandrew poczuł, że przewracają go na brzuch, i kolejny silny cios w skroń. Napastnicy zawlekli go za ręce do otwartych drzwi jego samochodu i rzucili twarzą na dywanik. Nie miał siły się odwrócić, by zobaczyć, czy już odjechali, ale usłyszał odgłos zapalanego silnika bmw.
Powoli wyciągnął ręce i chwycił się progu samochodu, by się podźwignąć. Nie wiedział, że napastnicy na to właśnie czekali. To było częścią ich planu. Do bmw wrócił tylko jeden z mężczyzn, drugi stał za plecami Macandrew. Gdy tylko ten złapał się progu, napastnik zatrzasnął drzwi.
Ból eksplodował w głowie Macandrew jak bomba atomowa. Kości dłoni trzasnęły jak łamane zapałki i chrapliwy głos, który zdawał się dochodzić z bardzo daleka, syknął:
- Nauczysz się trzymać łapy z dala od cudzych żon.
7
Macandrew zwinął się w kłębek na ulicy i przycisnął dłonie do tułowia. Jak przez mgłę słyszał ryk silnika odjeżdżającego bmw, ale rozbłyskujące w głowie race promieniującego z rąk bólu nie pozwalały na niczym się skupić. Ktoś gdzieś pytał, co to za hałasy, ktoś inny wołał, by wezwano pogotowie, trzeci głos namawiał sąsiadów, by się w to nie mieszać. Nikt do niego nie podszedł. To były przedmieścia Kansas City, prawdziwy świat tu nie zaglądał. Dramaty oglądało się w telewizji, zawsze z bezpiecznej odległości. Teraz jednak na ulicy, obok pustego samochodu z otwartymi drzwiami, leżał ranny człowiek.
Macandrew podźwignął się na łokciach; dłonie bardzo go bolały i bał się, że zemdleje. Przed oczami wisiała mu czerwona mgiełka.
- Może ktoś by mi pomógł - wychrypiał. Nikt nie odpowiedział.
- Jest tam kto?
- Co się stało? - spytał nieufny męski głos.
- Mam zmiażdżone ręce, potrzebuję pomocy.
- Jak to się stało?
Obolały i zrozpaczony Macandrew wziął kilka głębokich oddechów.
- Mógłby pan zawołać doktor Karen Bliss? Mieszkania 32, numer domu 37.
- Karen Bliss.
- Tak, doktor Karen Bliss. Niech pan powie, że prosi ją John Macandrew.
- Macandrew - powtórzył mężczyzna bezbarwnym głosem. Macandrew poczuł, jak w oczach wzbierają mu łzy frustracji. Na jakim szczeblu ewolucji zatrzymał się ten kretyn? Niewiele brakowało, a siedziałby na drzewie. A gdzie, do kurwy nędzy, podziali się inni? Wrócili do domów?
- Jezu - mruknął. - Kraina wolności... ojczyzna odważnych...
- Numer 37. Zgadza się?
- Jezu.
Macandrew szybko słabł. Potworny ból odbierał mu resztki sił, czuł, że jeszcze chwila, a spłynie na niego błoga nieświadomość, niosąca sen i ukojenie. Głowa mu opadła i wtedy doszedł go zbliżający się stukot wysokich obcasów.
- Boże jedyny, Mac, co się stało? - spytała Karen Bliss.
- Było ich dwóch... napadli mnie... przycięli mi dłonie drzwiami. Karen schyliła się, by obejrzeć jego ręce, ale zaprotestował krzykiem.
- Dobrze, Mac, spokojnie, zawiozę cię do szpitala. Tak będzie szybciej, niż gdybym miała wezwać pogotowie. Pójdę tylko po Jeffa.
Macandrew zemdlał w drodze do szpitala.
Kiedy się ocknął, w jego pokoju był Saul Klinsman. Szef przerwał rozmowę z pielęgniarką, gdy tylko zobaczył, że Macandrew odzyskał przytomność.
- Znów jesteś wśród nas - powiedział.
Sądząc po zamęcie w głowie, Macandrew domyślił się, że dostał silny środek przeciwbólowy, mimo to doskonale pamiętał, co się stało. Spojrzał na dłonie, były zabandażowane.
- Bardzo źle? - spytał. Klinsman usiadł przy nim.
- Mac, nie będę ci wciskał kitu - powiedział. - Wygląda to fatalnie. Takie obrażenia byłyby poważne nawet dla hydraulika czy listonosza... dla chirurga są bardzo poważne.
Macandrew spróbował zgiąć palce. Jedynym tego skutkiem był przenikliwy ból rąk.
- Bardzo poważne... to znaczy, uniemożliwiające wykonywanie zawodu? - spytał, krzywiąc się. Klinsman wzruszył ramionami.
- Szczerze mówiąc, nie wiem. Za wcześnie, by cokolwiek stwierdzić. Tak czy inaczej, czeka cię kilka operacji.
- Dzięki za szczerość.
- Widziałeś drani, którzy to zrobili?
- Jasne, ale to tylko wynajęte oprychy. Obaj wiemy, kto za tym stał.
- Ten pętak Francini; teraz to już pójdzie siedzieć.
- Odpuść sobie, Saul. To tylko zaszkodziłoby naszej reputacji. Francini ma chody. Wmówi ludziom, że ot, dwóch poczciwych chłopaków pobiło niekompetentnego chirurga, który zrujnował życie jego żony, i jeszcze zostanie bohaterem. Tu takich lubią.
- Przecież to nie tak wyglądało - zaprotestował Klinsman.
- Nieważne, jak było, ważne, jak opiszą to gazety, Saul. Francini wykupuje dużo reklam.
Odpocznij trochę. Porozmawiamy, jak się lepiej poczujesz.
Pod koniec tygodnia dłonie Macandrew zostały poddane serii skomplikowanych zabiegów, które w ciągu jednej długiej sesji przeprowadził znajomy, były współpracownik Saula Klinsmana, wezwany z St. Louis. „Najlepszy fachowiec w kraju” - tak Klinsman opisał Paula Gonsalvesa. Kiedy Macandrew odpoczywał w sali pooperacyjnej, odwiedzili go Gonsalves i Klinsman.- Paul ma dla ciebie dobre wiadomości - oświadczył Klinsman. Gonsalves, przystojny Latynos pod pięćdziesiątkę, emanujący spokojem i pewnością siebie, uśmiechnął się z dumą.
- Obrażenia nie były tak poważne, jak się obawialiśmy. Operacja przebiegła pomyślnie.
Macandrew zamknął oczy. Chciał, by ta chwila trwała jak najdłużej. Spłynęła na niego tak głęboka ulga, że omal nie zemdlał; dopiero teraz dotarło do niego, w jak wielkim żył stresie. Jakże pragnął usłyszeć te właśnie słowa. Bał się tylko, że to jeszcze nie koniec i że będzie jakieś „ale”.
- Ale... będziemy musieli uzbroić się w cierpliwość - dodał Gonsalves.
- Za wcześnie, by cokolwiek przesądzać?
- Złamania są proste. Powinny zrastać się dobrze, szyny i śruby będą niepotrzebne. Myślę, że są spore szanse, że będzie pan znów operował.
Macandrew uśmiechnął się.
- Mogę spokojnie powiedzieć, że mnie pan uszczęśliwił, doktorze.
- A teraz Saul uszczęśliwi mnie. - Gonsalves też się uśmiechnął. - Obiecał mi największy stek w Kansas City.
- Chyba to ja powinienem zapłacić - zaproponował Macandrew.
- Może przyślę ci rachunek - odparł Klinsman. - Myślałeś o tym, co zrobić z Francinim? Może trzeba by jednak wnieść oskarżenie?
Macandrew lekko pokręcił głową, czy to po to, by pokazać, że się nad tym nie zastanawiał, czy że nie chce dłużej ciągnąć tej sprawy.
- Musisz pomyśleć o przyszłości, Mac - powiedział Klinsman, nie mogąc odczytać jego intencji. - Gdyby, broń Boże, sprawy nie ułożyły się tak, jak byśmy chcieli, odszkodowanie mogłoby pomóc... finansowo, oczywiście.
- Masz rację. Ale nadal uważam, że z tym może być kłopot.
- Nie tak duży, jak wcześniej - oznajmił Klinsman.
- Jak to?
- Przed godziną dzwonił Carl Lessing. Klinika Mayo potwierdziła, że nowotwór był złośliwy, a tkanka pochodziła od Jane Francini.
Macandrew poczuł gorzką ulgę.
Kiedy dwaj chirurdzy wyszli, zaczął zastanawiać się, co by było, gdyby Lessing wcześniej przypomniał sobie o preparatach. Spojrzał na zabandażowane dłonie i zacisnął powieki. Nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem, Macandrew. Życie toczy się dalej.
Minęło kilka tygodni i dłonie Macandrew zagoiły się na tyle, że mógł znów ich używać - choć tylko do niezbyt skomplikowanych czynności. Nie wiedział, co ze sobą zrobić. Od wyjścia z kliniki głównie czytał pisma medyczne, spacerował, słuchał muzyki i powoli traciło to dla niego swój urok. Czas dłużył mu się w nieskończoność i już zaczynał wariować z nudów.
Początkowo uważał się po prostu za chirurga na urlopie zdrowotnym i to mu odpowiadało, bo taką rolę mógł łatwo odgrywać. Nie musiał nic zmieniać w swoim życiu, wszystko znalazło się w stanie zawieszenia i tyle. Od jakiegoś czasu jednak zaczynał powątpiewać, czy rzeczywiście tak jest. Nie wiedział na pewno, czy odzyska pełną sprawność, nie było więc przesądzone, że nadal będzie operował. Możliwe, że zostanie bezrobotnym wałęsającym się po ulicach Kansas City jak menele, których spotykał na spacerach.
Kiedy dopadła go ta myśl, wszystko się zmieniło. Również w przyrodzie jesień dobiegała końca. Był listopad, zrobiło się zimno. Chodniki wydawały się twardsze, ludzie bardziej obcy, nawet zapach sosu barbecue - wszechobecny w Kansas City - przyprawiał go o mdłości i perspektywa długiej, ciężkiej zimy nie napawała optymizmem.
Opowiedział o tych uczuciach Karen Bliss, która, wraz z mężem, bardzo mu pomagała; co najmniej raz w tygodniu zapraszała go na kolację i regularnie dopytywała się, co u niego słychać.
- Powinieneś gdzieś wyjechać, Mac - stwierdziła. - Gadasz głupoty. Oczywiście, że będziesz znów operował.
Macandrew się uśmiechnął. Lubił Karen za jej pozytywne nastawienie do życia. Kiedyś też takie miał.
- Skoro tak mówisz.
- I wiem, co mówię - upierała się Karen. - Będziesz tak dobry, jak zawsze, a nawet gdybyś miał być tylko w połowie tak dobry, to i tak wystarczy.
Mocno przesadziła, ale był jej za to wdzięczny.
- Karen ma rację - wtrącił się Jeff. - Wyjazd dobrze ci zrobi. Lada dzień spadnie śnieg, a mróz nie posłuży twoim dłoniom. Jedź gdzieś, gdzie świeci słońce.
- Zaraz pomyślę, że chcecie się mnie pozbyć! Mogę jeszcze kawy? Karen napełniła jego filiżankę.
- Nie wiem, czy nadal cię to interesuje, ale trochę czytałam o rozszczepieniu osobowości. Macandrew przeszedł dreszcz; odstawiana filiżanka zagrzechotała na talerzyku. Miał nadzieję, że Karen i Jeff tego nie zauważyli. Podniósł serwetkę do ust. Od dawna już nie myślał o sprawie Francini - a może udało mu się wymazać ją z pamięci - ale teraz, na słowa „rozszczepienie osobowości”, wszystko sobie przypomniał. Szaleństwo Jane, nienawiść jej męża, brutalny napad. Właściwie co noc przeżywał ten koszmar na nowo.
- Naprawdę? - powiedział i przełknął ślinę.
- W gruncie rzeczy to bardzo ciekawe - ciągnęła Karen, która najwyraźniej nie zauważyła, jak bardzo Macandrew był poruszony. - I dość przerażające.
- Przerażające?
- Znalazłam sporo materiałów ze spraw sądowych, w których oskarżeni zeznawali, że w chwili popełnienia przestępstwa byli kimś innym. Zdarza się to częściej, niż można by przypuszczać. W kilku przypadkach zlecone przez sąd badania psychiatryczne potwierdziły, że ciało podejrzanego rzeczywiście zamieszkiwały dwie osoby.
- Coś mi mówi, że Jane Francini to niewiele pomoże - westchnął Macandrew.
- Nie, ale jestem przekonana, że to podobne zjawisko - odparła Karen. - Jest coś jeszcze. W „International Herald Tribune” znalazłam artykuł o niedawnym skandalu w Izraelu. Skserowałam go, bo byłam pewna, że cię zainteresuje. - Rozejrzała się, jakby próbowała sobie przypomnieć, gdzie go położyła. - Później go poszukam. W każdym razie chodziło o szpital psychiatryczny prowadzony przez Kościół katolicki.
Macandrew i Jeff wymienili spojrzenia wskazujące, że kobieca logika na zawsze pozostanie dla nich zagadką.
- Okazało się, że zwierzchnicy Kościoła nie wiedzieli o jego istnieniu.
- Przepraszam, ale dlaczego miałoby mnie to zainteresować? - spytał zdziwiony Macandrew.
- Także rodziny pacjentów nic o nim nie słyszały. Policja znalazła go przypadkiem. Jak się okazało, przetrzymywani w nim pacjenci figurowali na listach osób zaginionych. Z zeznań ich bliskich wynikało, że w chwili zniknięcia wszyscy byli zdrowi na ciele i umyśle i nigdy nie chorowali psychicznie.
- Wybacz, nadal nie rozumiem, co... - przerwał je Macandrew.
- Okazało się, że w tym „szpitalu” robiono z ludźmi coś, co powodowało u nich zaburzenia psychiczne - wyjaśniła Karen. - Jedyny pacjent, któremu udało się uciec, twierdził, że obiecywano im pieniądze za zgodę na poddanie się hipnozie i to w jej wyniku dostawali obłędu.
- Niesamowite.
- Człowiek za to odpowiedzialny... ksiądz, kto by pomyślał... uciekł przed policją i władze kościelne wypierają się jakichkolwiek z nim związków. Twierdzą, że tam w ogóle nie było szpitala, tylko klasztor benedyktynek, sióstr Świętego Zbawiciela. Najciekawsze jednak jest co innego. Wszyscy pacjenci zostali przewiezieni do szpitala Hadassa w Jerozolimie. Kiedy ich przyjmowano, bełkotali bez ładu i składu, ale... pod wpływem środków uspokajających... - Karen zawiesiła głos dla wzmocnienia efektu. Zauważyła, że Macandrew słucha jej w skupieniu. - Pod wpływem środków uspokajali się i zaczynali mówić z sensem. Problem polegał na tym, że... nie byli już tymi samymi ludźmi.
- Tak, jak to było z Jane Francini i Emmą?
- Otóż to. Co więcej, kiedy środki uspokajające przestawały działać, znów zaczynali bełkotać.
- Dobry Boże.
- Wiedziałam, że cię to zainteresuje - stwierdziła Karen.
- Jasne, chciałbym przejrzeć ten artykuł - powiedział Macandrew.
- Gdzieś tu go mam. - Karen zaczęła się rozglądać. - To się nazywa zbieg okoliczności, co?
- Mówiłaś, że ten ksiądz... człowiek, który kierował tym szpitalem... uciekł?
- Okazało się, że tak naprawdę wcale nie on tam rządził. Klasztor jest siedzibą klauzurowego zakonu sióstr benedyktynek, rzadko kontaktujących się ze światem zewnętrznym. Kiedy zjawił się u nich człowiek podający się za wysłannika z Rzymu, z listami nakazującymi udzielić mu wszelkiej pomocy, przyjęły to do wiadomości bez słowa sprzeciwu. Zeznały, że nie był sam. Współpracował z nim jakiś lekarz. Co najdziwniejsze, uciekając, zabrali ze sobą jednego z pacjentów.
- Po co?
- Tego nikt nie wie.
- Obłęd - mruknął Macandrew. - Kompletny obłęd. Karen wciąż zastanawiała się głośno, co zrobiła z artykułem. Macandrew zerknął na zegarek. Było już późno. Wstał i wyciągnął ręce do góry.
- Chyba już pójdę - powiedział. - Jeśli go znajdziesz... mam pomysł. Jutro jestem umówiony w klinice z Saulem. Gdybyś znalazła artykuł, weź go ze sobą, a ja zajrzę do twojego gabinetu.
- Świetnie. Macandrew lekko pocałował ją w policzek i skinął głową Jeffowi.
- Dziękują za wszystko. Jestem waszym dłużnikiem.
Rano Macandrew poszedł do kliniki pieszo, choć było przeraźliwie zimno i wiał silny wiatr. Liście pospadały z drzew, więc wszelkie skojarzenia ze Wschodnim Wybrzeżem stały się nieaktualne. Kansas City znów wyglądało jak Kansas City. Kiedy czekał na światłach na skrzyżowaniu Trzydziestej Dziewiątej i Rainbow, jadący przy samym krawężniku autobus chlapnął mu w twarz błotem. Macandrew musiał przystanąć, by wyjąć sobie okruch z oka, kiedy jednak odwracając się od wiatru, wyciągnął chusteczkę, pocieszył się myślą, że jeszcze przed paroma tygodniami nie byłby w stanie tego zrobić. Potrafił już posługiwać się palcami na tyle sprawnie, by poradzić sobie z chusteczką. Z jego dłońmi było coraz lepiej.
- Jak leci? - spytał Saul Klinsman, wstając od biurka na jego widok.
- Podaliśmy sobie ręce, nie? - odparł z uśmiechem. Klinsman uderzył się w czoło.
- Nawet nie zwróciłem uwagi - przyznał. - To znaczy, że jest poprawa? - I to duża - przytaknął Macandrew.
- Bardzo się cieszę, Mac. Im szybciej wrócisz, tym lepiej.
- Chciałeś się ze mną widzieć?
- Tak. Zwlekałem z tym parę dni, ale po namyśle zmieniłem zdanie i zostawiłem ci wiadomość u Jacksonów.
- Bardzo jesteś tajemniczy - powiedział Macandrew.
- To dość delikatna sprawa.
- To znaczy?
- Mam coś dla ciebie. To przyszło na mój adres, ale zawartość mam oddać tobie.
- Co?
Klinsman wysunął górną szufladę biurka i wyjął kopertę. Pchnął ją w stronę Macandrew, po czym z głębszej szuflady na samym dole wyciągnął butelkę dobrej brandy.
Macandrew otworzył kopertę i wyjął plik banknotów.
- Dobry Boże, musi tu być co najmniej...
- Dwadzieścia tysięcy dolarów. - Ale kto...
- Nie podpisał się - odparł Klinsman. - Kazał przekazać pieniądze i tyle. Macandrew nagle się domyślił, kto to musiał być, i przeszył go dreszcz.
- Francini - mruknął.
Klinsman kiwnął głową.
- Też tak myślę. Wyniki badań w klinice Mayo musiały go przekonać, że nie jesteś odpowiedzialny za to, co spotkało jego żonę.
- A teraz chce powiedzieć: „Przepraszam, że zmiażdżyłem ci dłonie. Zapomnijmy o sprawie”.
- Coś w tym stylu.
- Niech skurwiel weźmie sobie te pieniądze i wsadzi tam, gdzie słońce nie dochodzi - sapnął Macandrew z goryczą.
Klinsman uśmiechnął się cierpko.
- Byłem przekonany, że tak zareagujesz. Dopilnuję, by koperta wróciła do pana Franciniego.
Macandrew pokręcił głową. W tej właśnie chwili podjął decyzję.
- Mam dość, Saul - powiedział. - Muszę się od tego wszystkiego oderwać. Zrobię sobie wakacje.
- Świetny pomysł. Dokąd chcesz pojechać?
- Do Szkocji - odparł Macandrew, zaskakując samego siebie.
- Do Szkocji? - zdziwił się Klinsman, jakby akurat takiej odpowiedzi najmniej się spodziewał.
- Często o tym myślałem, ale nigdy nie mogłem się zebrać, nie miałem czasu. Pojadę poszukać moich korzeni. Chcę zobaczyć, skąd pochodzi ród Macandrew. Byłem już w miejscowości w Missouri, w której osiedlił się mój pradziadek; teraz odwiedzę jego rodzinną wieś, Drumcarrick.
Macandrew zajrzał do gabinetu Karen i zastał ją przy pracy nad raportami dotyczącymi pacjentów.
- Wiesz co? - zagadnęła. - Napisałam, że nie widzę poprawy, już na co najmniej dziesięć różnych sposobów, i ani razu nie sformułowałam tego wprost. Czy to znaczy, że jestem genialną pisarką?
- Raczej politykiem - odparł Macandrew. Zaczekał, aż skończy pisać, po czym spytał: - Znalazłaś ten artykuł?
Karen wyjęła z szuflady biurka tekturową teczkę.
- Proszę. Właściwie to też lepiej weź. - Dała mu kasetę z nagraniem rozmowy z Jane Francini.
Macandrew bez słowa wsunął ją do teczki i powiedział Karen, że postanowił wyjechać do Szkocji. Była zadowolona, choć zaskoczona, że nie wybrał jakiegoś ciepłego kraju.
- W każdym razie wyjazd dobrze ci zrobi, Mac. Kiedy chcesz nas opuścić?
- Jak tylko uda mi się zarezerwować bilet na samolot.
Prosto z kliniki poszedł do biura podróży w centrum handlowym Crown i zarezerwował bilet z Kansas City do Chicago, a stamtąd do Londynu. Na lotnisku Heathrow miał przesiąść się na lot krajowy do stolicy Szkocji, Edynburga.
8
W przeddzień wyjazdu Karen i Jeff Blissowie wydali małe przyjęcie na jego cześć. Zaprosili Saula Klinsmana i Mike’a Kellermana. Wieczór okazał się tak udany, że Macandrew zaczął się zastanawiać, po co w ogóle wyjeżdża. Jedzenie smakowało wyśmienicie, jak zawsze, kiedy gotowała Karen, wino było doskonałe - Saul Klinsman, który uważał się za eksperta w tej dziedzinie, uparł się, by wybrać je osobiście - a rozmowa skrzyła się humorem. Mike Kellerman opowiadał przezabawne historyjki, prawdziwe i zmyślone, o swoich pierwszych latach w służbie zdrowia. Kiedy mu się wyczerpały, przybrał hollywoodzko-szkocki akcent i zaczął dociekać, jakie są „rzeczywiste” powody wyjazdu Macandrew do ziemi jego przodków, przekonując wszystkich, że na pewno chodzi o pieniądze. Sugerował, że ktoś z tamtych stron wisiał pradziadkowi Macandrew pięć centów, a on postanowił odebrać dług.
- Czemu ludzie tak interesują się swoimi korzeniami? - Klinsman spytał Karen, kiedy śmiech przycichł. - To naprawdę takie ważne?
- Tylko jeśli się ich nie ma - odparła. - Większość z nas przyjmuje je jako coś oczywistego. Wiemy, skąd wywodzą się nasi rodzice i prawdopodobnie dziadkowie, a nawet pradziadkowie, ale nie wszyscy ludzie mają ten fundament, a jego brak może być bolesny, zwłaszcza dla sierot. Wiele z nich całe życie dręczy się tym, że nie wiedzą, skąd pochodzą i kim byli ich rodzice.
- Pewnie dlatego adoptowane dzieci często upierają się, by znaleźć biologicznych rodziców - zauważył Mike.
- No właśnie - przytaknęła Karen. - A dla przybranych rodziców jest to bolesne, bo uważają, że to niewdzięczność. Niesłusznie. Te dzieci po prostu muszą to zrobić. To od nich silniejsze.
- No to o co właściwie chodzi Macowi? - spytał Kellerman.
- Pewnie jest ciekaw i tyle - odparła Karen z uśmiechem.
- To swoją drogą - przyznał Macandrew - ale liczy się też to, o czym mówiłaś wcześniej. Pamiętam, jak dziwnie się poczułem, kiedy znalazłem groby moich krewnych w Weston. To było tak, jakbym...
- Włożył na miejsce ważny kawałek układanki i zobaczył pierwszy zarys powstającego obrazu? - dopowiedziała Karen. - Poczułeś się bezpiecznie. Stałeś się częścią większej całości. Znalazłeś swoje miejsce.
- No właśnie.
Zaczęli się rozchodzić grubo po północy, choć Macandrew twierdził, że musi wcześnie iść spać, bo czeka go ciężki dzień. Saul Klinsman zaproponował, że odwiezie go do domu. Macandrew podejrzewał, że przy okazji chce z nim porozmawiać na osobności.
- Wiesz już, na jak długo wyjeżdżasz, Mac?
- Dwa, trzy tygodnie, zależy, jak się wszystko ułoży.
- Obserwowałem cię przy kolacji. Wygląda na to, że z twoimi rękami wszystko w porządku.
- Mogę posługiwać się nożem i widelcem, jeśli o to chodzi. - Macandrew lekko się zirytował. - Do czego zmierzasz, Saul?
- Będę szczery. Personel neurologii jest zawalony robotą. Będę musiał kogoś przyjąć.
- Słusznie - przytaknął Macandrew, choć poczuł silny ucisk w dołku. Ten „ktoś” zajmie jego miejsce.
- Chciałem powiedzieć ci o tym osobiście, żebyś nie był zaskoczony po powrocie. To nie znaczy, że mam jakieś wątpliwości co do tego, czy wszystko będzie dobrze. Chodzi tylko o tymczasowe zastępstwo. Gonsalves uważa, że jest duża szansa, że wrócisz do pełnej sprawności, i mnie to wystarcza. Nie chcę jednak, żebyśmy do tego czasu narobili sobie zaległości.
- Rozumiem.
Samochód się zatrzymał. Macandrew wysiadł, zadrżał na zimnym, nocnym powietrzu i postawił kołnierz. Nachylił się do okna od strony kierowcy i podziękował Klinsmanowi za podwiezienie.
- Szczęśliwej podróży - pożyczył mu Saul.
Macandrew odprowadził buicka wzrokiem i podniósł oczy na ciemne niebo. Helikopter policyjny na patrolu omiatał reflektorem ziemię za pobliskimi domami. Macandrew otworzył drzwi i wszedł na górę na palcach, by nie obudzić Jacksonów. Nalał sobie drinka i zwalił się na wygodny fotel, by pomyśleć o tym, co wydarzyło się tego wieczoru. Chwilami zastanawiał się, czy na pewno dobrze robi, wyjeżdżając akurat teraz, ale na wieść o tym, że Klinsman chce przyjąć nowego chirurga, nabrał przekonania, że podjął właściwą decyzję. Choć szef zapewniał, że chodzi tylko o tymczasowe zastępstwo, nie było to wcale takie pewne. Losy Macandrew nadal się ważyły. Gdyby został w Kansas City, tylko by się martwił. A w Szkocji na pewno znajdzie dość zajęć, by o tym nie myśleć. No i musi spojrzeć na sprawę Francini z dystansu, chłodnym okiem. Szybko wracał do zdrowia, ale pozostawał jeszcze uraz psychiczny. Często zapomina się, że to także jest jeden ze skutków brutalnego napadu, pod wieloma względami nawet gorszy od bólu fizycznego. Nieustanne przeżywanie koszmaru na nowo to tylko jeden z jego objawów.
Rano, tuż przed wyjazdem na lotnisko, rzuciła mu się w oczy teczka Karen z artykułem o dziwnym zajściu w Izraelu; do tej pory nie miał czasu go przeczytać. Leżała na parapecie, obok zebranej przez niego skromnej dokumentacji na temat nowotworu Hartman. Przypomniawszy sobie, że badania nad nim - cóż że skromne - prowadzono w Edynburgu, dokąd właśnie się wybierał, Macandrew schował obie teczki do szerokiej kieszeni z przodu skórzanej torby, wraz z kasetą z nagraniem rozmowy Karen z Jane Francini, i wyjrzał przez okno, by zobaczyć, czy przyjechała taksówka.
Dzień dłużył się w nieskończoność. Po przylocie do Chicago Macandrew czekał pięć godzin na lotnisku 0’Hare na samolot do Londynu, teraz jednak Atlantyk był już dziesięć tysięcy metrów pod nim i trwała najprzyjemniejsza faza lotu. Pasażerowie byli w powietrzu dość długo, by się odprężyć. Pozdejmowali marynarki, poluzowali krawaty, przygasili światła, by nie przeszkadzać sąsiadom, którzy oglądali film. Tylko trzy czwarte miejsc było zajętych, fotel obok Macandrew był wolny, postawił więc na nim torbę podręczną.
Sam nie był zainteresowany filmem, dlatego wyjął teczkę z dokumentacją na temat nowotworu Hartman i włączył lampkę. Na kartkę padł krąg światła. Żeby nie słyszeć gwaru, włożył słuchawki, ale nie podłączył ich do gniazdka w fotelu.
Po półtorej godziny nieprzerwanej lektury już trochę lepiej rozumiał dokonania Johna Burnetta i jego współpracowników, ale nadal nie miał pojęcia, dlaczego tak dobrze rokujące badania zostały nagle zarzucone. Samo myślenie nic nie pomoże, stwierdził, uznając, że zaczyna gonić w piętkę. Poza tym to był ciężki dzień. Poprosił stewardesę o whisky. Alkohol pomógł mu zapaść w parogodzinną drzemkę.
Kiedy boeing 747 wylądował na Heathrow, był poniedziałek rano, wpół do dziewiątej czasu lokalnego. Lało jak z cebra. Macandrew przebił się przez gąszcz ponurych ludzi do stanowiska British Airways i zdążył tylko wypić kawę, nim znów znalazł się w powietrzu, w drodze do Edynburga. Nieco ponad godzinę później poczuł, jak samolot kładzie się na lewe skrzydło, wykonując ostry zwrot nad wodą.
- Pierwszy raz w Szkocji? - spytał jego sąsiad. Odezwał się po raz pierwszy, odkąd wystartowali.
- Tak - odparł Macandrew.
- Amerykanin? - Tak.
- Tam widać mosty nad Forth. Ten czerwony jest stary, kolejowy, z czasów wiktoriańskich, ten drugi to most drogowy, zbudowany w latach sześćdziesiątych.
- Ten stary widziałem setki razy na zdjęciach - powiedział Macandrew. - I w jednym znanym filmie...
- Trzydzieści dziewięć stopni - powiedział mężczyzna. - Klasyk Johna Buchana. Domyślam się, że nie przyjechał pan tu na urlop?
- Jak najbardziej.
- W listopadzie?
Ledwie wyszedł z terminalu i ustawił się w kolejce do taksówek, zrozumiał, czemu sąsiad z samolotu był tak zaskoczony jego odpowiedzią. Deszcz zacinał niemal poziomo, a silny mroźny wiatr o mało nie wyrwał mu walizki z ręki. Odwrócił się pospiesznie, by ją przytrzymać, ale wtedy torba podręczna wysunęła mu się spod pachy i z pluskiem wpadła do kałuży. Ołowiane niebo nie wróżyło rychłej poprawy pogody.
- Dokąd? - spytał taksówkarz.
- Do centrum. W drodze spytał taksówkarza, gdzie mógłby się zatrzymać. - Przynajmniej do czasu, aż zorientuję się, gdzie co jest, i zdecyduję, co będę robił dalej.
Kierowca bez słowa skinął głową, a Macandrew usiadł wygodnie i wyjrzał przez okno. Po półgodzinie stał już przed hotelem w dzielnicy Bruntsfield; taksówkarz zapewnił go, że będzie stąd miał jakieś półtora kilometra do centrum, i uśmiechnął się do niego po raz pierwszy, kiedy dostał suty napiwek.
Macandrew obudził się o wpół do ósmej. Wiedział, która godzina, bo spojrzał na zegarek, ale czy to był poranek, czy wieczór? Z zewnątrz dobiegał szum samochodów, lecz za oknem panowały ciemności, więc trudno to było ustalić. Po krótkim namyśle stwierdził, że musi być wieczór. Podróże z zachodu na wschód zawsze były bardziej męczące. Cóż, przynajmniej tym razem był na urlopie, nie na konferencji czy zjeździe, na którym musiałby ściśle trzymać się napiętego harmonogramu i jeszcze wygłosić referat. Mógł odprężyć się i robić to, na co miał ochotę, nie to, co nakazywał terminarz. W tej chwili chciało mu się jeść. Wstał, wziął prysznic, ubrał się i wyszedł.
Pokrzepiony spaghetti i lodami i odświeżony długim, nieprzerwanym snem, poczuł się o wiele lepiej. Co więcej, wiatr osłabł, przestało padać i rozejrzawszy się wokół siebie, Macandrew uznał, że Edynburg mu się spodoba. Przeszedł całą Princes Street, podziwiając wznoszącą się na południu potężną skałę z oświetlonym reflektorami zamkiem na szczycie.
O wpół do dziesiątej wieczorem większość sklepów była zamknięta, ale otwartych pozostało kilka dużych księgarni, więc wszedł do jednej z nich i skierował się do działu z przewodnikami i mapami. Zamierzał zrobić to dopiero następnego dnia, ale gdyby teraz znalazł to, czego potrzebował, tym lepiej. Kiedy już będzie miał mapy, resztę wieczoru poświęci planowaniu wyjazdu. Wziął dwie samochodowe i trzy szczegółowe, w skali 1:25 000, przedstawiające różne rejony południowo-zachodniej Szkocji. Nie znalazł co prawda przewodników turystycznych po interesujących go okolicach, ale był przekonany, że dostanie je na miejscu.
W odróżnieniu od wielu Amerykanów, którzy przyjeżdżali do Szkocji, nie znając miejsca urodzenia swoich przodków, Macandrew dokładnie wiedział, skąd pochodzi jego pradziadek. Neil Morrison Macandrew przyszedł na świat w nadmorskiej wiosce Drumcarrick w Ayrshire, w południowo-zachodniej Szkocji, jako jeden z trzech synów robotnika rolnego i tak jak ojciec pracował na roli do chwili wyjazdu do Nowego Świata. Jego ojcem był James Alexander Macandrew, matką Matilda Leadbetter.
Macandrew zamierzał wynająć samochód, pojechać do Ayrshire i zobaczyć Drumcarrick. Poszuka śladów swoich przodków na miejscowych cmentarzach i w aktach parafialnych, o ile takie znajdzie. Rozłożywszy mapę, napotkał pierwszą przeszkodę. Nie mógł znaleźć Drumcarrick. Trochę go to zirytowało, ale nie zamierzał tak łatwo się poddać. Możliwe, że wieś była za mała, by umieszczono ją na mapie. Po przyjeździe do Ayrshire na pewno bez trudu znajdzie Drumcarrick. Tymczasem chciał zwiedzić Edynburg, i to za dnia. Zamówił samochód w recepcji, ale powiedział, że będzie mu potrzebny dopiero w środę - za dwa dni.
Wtorek był słoneczny, ale zimny, Macandrew ubrał się więc ciepło, w sztruksy, gruby sweter i jasnobrązową skórzaną kurtkę. Szyję owinął granatowym szalikiem, na głowie miał nieprzemakalną czapkę. Włożył wygodne buty i sprawdził, czy ma w portfelu dość funtów.
Cały ranek spacerował po Royal Mile, słynnej starej ulicy prowadzącej od zamku przez starówkę z wysokimi kamienicami i wiekowymi budowlami do pałacu królewskiego Holyrood. Tego właśnie mu było trzeba - ucieczki od rzeczywistości. Edynburg różnił się od Kansas City tak bardzo, jak Mars od Ziemi.
Był tu jedynym turystą - tak mu się przynajmniej wydawało - budził więc ogólne zainteresowanie. Ludzie, których spotykał, odnosili się do niego przyjaźnie i koniecznie chcieli wciągnąć go w pogawędkę. Zjadł lunch w pubie przy pałacu i po raz pierwszy skosztował brytyjskiego piwa. Nie był nim zachwycony, zresztą jedzeniem też nie, ale nie miało to znaczenia. Właściciel był miły i rozmowny, choć monotematyczny; mówił tylko o futbolu amerykańskim, rozgrywki śledził w telewizji. Macandrew świetnie się bawił.
Kiedy skończył jeść, nadal nie zanosiło się na deszcz, zwiedzał więc dalej niezliczone ulice i alejki odchodzące od Royal Mile, i stojące przy nich sklepiki oferujące nieprzebrane skarby z przeszłości. Był już trochę zmęczony - ale było to przyjemne zmęczenie - gdy natknął się na duży gmach z ciemnego kamienia; z umieszczonej przed nim tablicy dowiedział się, że jest to siedziba Wydziału Medycyny Uniwersytetu Edynburskiego. To tu Burnett musiał prowadzić ze swoim zespołem badania nad guzami Hartman.
Wielkie, sklepione wejście pamiętało czasy, kiedy lekarze nosili surduty, a ulicami pod osłoną nocy przemykały hieny cmentarne z wykradzionymi zwłokami, mającymi służyć jako pomoce naukowe na osławionych zajęciach z anatomii doktora Knoksa. Nie znano wtedy jeszcze środków znieczulających - a wynaleziono je właśnie tu. Simpson prowadził pierwsze eksperymenty z chloroformem w tym właśnie mieście. Zresztą, tu też powstały środki antyseptyczne. Joseph Lister pierwszy zastosował fenol podczas operacji w szpitalu sąsiadującym z tą właśnie uczelnią.
To było niezwykłe uczucie, stać przed gmachem, który odegrał tak ważną rolę w dziejach medycyny; jednocześnie na jego widok, z powodu związków Burnetta z uczelnią, Macandrew przypomniała się sprawa Francini. Poczuł się nieswojo. Nieświadomie zacisnął palce, patrząc na okna wokół dziedzińca. Ciekaw był, czy John Burnett jest za którymś z nich. W pierwszym odruchu chciał nawet wejść i spytać o niego, ale się rozmyślił. Na razie odciął się od wydarzeń z Kansas City. Może zajrzy tu przed powrotem do domu, teraz jednak miał urlop. Odwrócił się i odszedł. Musiał przygotować się do podróży do Ayrshire.
Wynajęty samochód podjechał przed dziewiątą w środę, ale Macandrew postanowił przeczekać poranne korki, choć chciał być w oddalonym o sto kilometrów Ayrshire w porze lunchu. Po południu zamierzał odwiedzić miejscowe biura informacji turystycznej - miał nadzieję, że są otwarte o tej porze roku - i spytać o Drumcarrick. Jeśli to nic nie da, zajrzy do lokalnych muzeów albo siedzib towarzystw historycznych.
- Szczęście nadal panu dopisuje - powiedziała kelnerka, sprzątając ze stolika, i ruchem głowy wskazała słońce za oknem. Był kolejny zimny, bezchmurny dzień.
- Chyba przesadziła pani z tą pogodą - odparł Macandrew. - Jest pięknie.
Kelnerka, która powiedziała mu wcześniej, że pogoda czasem zmienia się tu co dziesięć minut, spojrzała na niego z politowaniem.
9
Macandrew postanowił nie jechać autostradą, wybrał krętą trasę przez centralną część kraju. Chciał pooglądać widoki.
- Tam i tak nigdzie nie ma na co patrzeć - przestrzegł go Willie Donaldson, portier. - Chcesz pan widoki oglądać, jedź pan na północ.
Po półgodzinie jazdy przez posępny krajobraz, który chyba nawet owcom niezbyt się podobał, Macandrew musiał przyznać, że Willie wiedział, co mówi. Droga wiła się przez jałowe, chłostane wiatrem wrzosowiska. Nastrój poprawił mu się dopiero w żyznej dolinie Clyde, pełnej sadów owocowych - choć była to całkiem nieodpowiednia pora roku na zwiedzanie. Minęły dwie godziny, nim wreszcie znalazł się na dwupasmówce biegnącej z Glasgow na południe, ku wybrzeżu Ayrshire. Dwadzieścia minut później był już na przedmieściach Ayr.
Jadąc do centrum miasta między schludnymi domkami z dobrze utrzymanymi ogródkami, stwierdził, że ludziom musi się tu nie najgorzej powodzić. Komfortowo szerokie ulice dawały wrażenie otwartej przestrzeni, ruch był niewielki. Zauważywszy drogowskaz do parkingu przy plaży, Macandrew nie oparł się pokusie, by tam pojechać. Pierwszy raz zobaczy na własne oczy zachodnie wybrzeże Szkocji, skąd jego pradziadek wyruszył do Nowego Świata w nadziei na nowe życie.
W listopadowy dzień na nadmorskim parkingu nie było żywej duszy. Macandrew zatrzymał wóz przodem do wody, oparł łokcie na kierownicy i ogarnął wzrokiem okolicę. Plaża była pusta, wzbijany podmuchami wiatru biały, czysty piasek marszczył się jak powierzchnia morza. Mewy krążyły z krzykiem nad spienionymi falami, które - trwał odpływ - oddalone były o dobre sto metrów. Macandrew zapiął bezrękawnik i naciągnął czapkę na uszy. Wysiadł z wozu, przeskoczył przez niski mur i ruszył w stronę brzegu morza.
Po kilku minutach musiał odwrócić twarz smaganą zimnym wiatrem. Przy okazji rozejrzał się, by sprawdzić, gdzie jest. Między brzegiem a pierwszymi domami - dużymi kamiennymi willami - rozciągał się park, ale po lewej stronie w oddali rysowały się wieże i iglice, znak, że znajduje się tam miasto. Trochę dziwnie się czuł jako jedyna żywa istota na tym pustkowiu i ucieszył się na widok kobiety, która wyszła z psem na plażę jakieś trzysta metrów dalej. Jeszcze dziesięć minut spacerował brzegiem, by wreszcie wrócić do samochodu i w ciszy i spokoju zastanowić się, co dalej.
Najpierw whisky na rozgrzewkę, a potem lunch. Podjąwszy decyzję, wrócił tą samą trasą, którą przyjechał - przypomniało mu się bowiem, że po drodze widział kilka hoteli, i zatrzymał się przed jednym z nich. Po dużej whisky zjadł gorącą zupę, wędzonego pstrąga, szarlotkę i wypił morze kawy - kelnerka wciąż jej dolewała, wypytując go o Florydę, gdzie chciała wyjechać na wakacje.
Do czwartej po południu Macandrew zajrzał już do wszystkich czynnych biur informacji turystycznej w Ayr, zwiedził też dwa lokalne muzea. Nikt nie słyszał o Drumcarrick. Miejscowość nie była zaznaczona na żadnej z wielu map przestudiowanych na jego prośbę i Macandrew zaczynał tracić nadzieję.
- Mógłby pan porozmawiać z George’em Tranterem - zasugerowała kustosz ostatniego z odwiedzonych przezeń muzeów, kiedy wreszcie musiała dać za wygraną. Była drobna, zgarbiona i nosiła okulary w dłoni. Co pół minuty wkładała je na nos i zdejmowała, jakby niepewna, czyjej w nich do twarzy. - Jest lokalnym historykiem amatorem, ale wie więcej niż wielu miejscowych ekspertów - wyjaśniła.- Jak go znaleźć? - spytał Macandrew.
- Pracuje na wybrzeżu, w zamku Culzean.
- W zamku?
- To własność Towarzystwa Ochrony Zabytków, kilka kilometrów na południe. George tam pracuje. Mieszka w jednym z domków. Wystarczy spytać kogoś z personelu, pokażą, gdzie go szukać.
Macandrew wyjrzał przez okno. Zapadał zmierzch.
- Dziś już chyba za późno - stwierdził.
- Uhm - przytaknęła kobieta. - Niedługo zrobi się ciemno. Macandrew wynajął pokój w najbliższym przyzwoicie wyglądającym hotelu i zadzwonił do hotelu w Edynburgu, by uprzedzić, że wróci dopiero nazajutrz. Resztę wieczoru spędził w pubie organizującym koncerty na żywo, gdzie miał okazję posłuchać lekko fałszującego zespołu folkowego The McCreadys i akordeonisty grającego szkocką muzykę ludową. Im więcej pił, tym bardziej mu się podobało.
Po dobrze przespanej nocy nie mógł uwierzyć własnemu szczęściu, kiedy wyjrzał przez okno i znów zobaczył słońce na bezchmurnym niebie. Było przenikliwie zimno, w ocienionych miejscach na trawie osiadł szron, ale wszystko wyglądało cudownie, zwłaszcza skrzące się w oddali morze, z bliska jeszcze piękniejsze, zwłaszcza u podnóża wysokich murów zamku Culzean, gdzie fale rozbijały się o głazy.
- Ładna dziś pogoda - powiedział Macandrew do mężczyzny naprawiającego fragment kamiennego murku.
- Ano - odparł nieznajomy.
- Mógłby mi pan pomóc? Szukam George’a Trantera.
- Ano. - Mężczyzna nie przerwał pracy.
- Zna go pan może?
- Ano.
Macandrew czuł się, jakby mówił do ściany.
- Może wie pan, gdzie mógłbym go znaleźć?
- Ano - odparł mężczyzna, zerknął na plan robót i wrócił do pracy. Nastąpiła długa chwila ciszy. Wreszcie Macandrew, błędnie interpretując milczenie mężczyzny, sięgnął do kieszeni po pieniądze.
- Nie trzeba. - Nieznajomy spojrzał na niego z pogardą. Macandrew poczuł się niezręcznie.
- Przepraszam - powiedział. - Myślałem... - Urwał. - Mógłby mi pan pomóc znaleźć George’a Trantera?
- To ja jestem George Tranter.
Macandrew zrobiło się głupio i wpadł w gniew. Nie cierpiał, gdy ludzie z czystej złośliwości utrudniali mu życie. Domyślał się, że to przez jego akcent. Nie wszyscy lubią Amerykanów, taka jest smutna rzeczywistość. Zdusił w sobie gniew.
- Miło mi pana poznać, panie Tranter. Podobno jest pan specjalistą od folkloru Ayrshire. Kustosz muzeum w Ayr mówiła, że jeśli pan nie wie, gdzie jest Drumcarrick, to nie będzie tego wiedział nikt.
- Co pan powiesz - odparł Tranter cicho.
Macandrew wyczuł, że jego słowa mile połechtały próżność Trantera, choć ten zachowywał srogą minę.
- Przejechałem kilka tysięcy kilometrów, żeby znaleźć Drumcarrick, i jest pan moją ostatnią nadzieją - wyznał Macandrew.
- No to przyjechałeś pan daremnie - rzucił Tranter bez cienia współczucia.
Macandrew poczuł się tak, jakby uszło z niego powietrze.
- Pan też nie wie, gdzie to jest?
Tranter nie odpowiedział. Przyglądał się planowi robót.
- Cóż, to by było na tyle - powiedział Macandrew z rezygnacją. - Może mimo wszystko przejadę się wzdłuż wybrzeża i rozejrzę. Dziękuję, że poświęcił mi pan czas. - Odwrócił się, by odejść.
- Nic pan nie znajdziesz - krzyknął Tranter za nim.
- Skąd ta pewność? - Macandrew obejrzał się przez ramię.
- Ta wieś nie istnieje.
- Mój pradziadek tam się urodził. Musi istnieć. Dopiero teraz Tranter się uśmiechnął.
- I istniała, ale sto lat temu wpadła do morza. Dlatego jej pan nie znajdziesz.
Macandrew powoli ruszył ku niemu.
- Jest pan na sto procent pewien? - spytał.
- Tak. Drumcarrick leżało jakieś czterdzieści kilometrów na południe stąd, na szczycie klifu, jak ten tu Culzean. Pewnego dnia przyszedł potężny sztorm, klif runął i cała wieś, jak stała, zwaliła się do wody.
- To straszne. Było wiele ofiar? Tranter pokręcił głową.
- Nie. Wieś i tak już prawie wymarła. W czasie sztormu podobno mieszkało tam nie więcej jak ośmioro ludzi, wszystko starcy. Większość domów była w ruinie.
- I nic nie zostało? - spytał Macandrew. Tranter potrząsnął głową.
- Nawet jeden kamień. Wszystko spadło do morza. Macandrew poczuł się jeszcze bardziej przybity. Podziękował Tranterowi.
- Mimo wszystko chciałbym zobaczyć, gdzie to było. Czterdzieści kilometrów, mówił pan?
- Mniej więcej. - Tranter wytłumaczył mu, jakich charakterystycznych obiektów ma wypatrywać, by znaleźć właściwe miejsce.
- Jestem zobowiązany - powiedział Macandrew.
- Wiesz pan... nadal jest tam cmentarz. - Tranter wydął policzek. Macandrew własnym uszom nie wierzył.
- Nie spadł z klifu. Był w głębi lądu, jakieś trzysta metrów od wsi. Ciężko go znaleźć. Jest zapuszczony i nie widać go z drogi, ale istnieje do dziś. Pewnie jakieś sto pięćdziesiąt metrów od miejsca, gdzie klif jest teraz.
- Chętnie go zobaczę. Może da się pan zaprosić na drinka?
Tranter pokręcił głową, jakby nie wypadało mu otwarcie się zgodzić, ale nie protestował zbytnio, kiedy Macandrew wcisnął mu w dłoń banknot dziesięciofuntowy ze słowami: „Jeszcze raz dziękuję”.
Macandrew z rosnącym podnieceniem ruszył na południe. Wyjeżdżając spod Culzean, wyzerował licznik kilometrów i kiedy pojawiła się na nim czterdziestka, zaczął uważniej się rozglądać. Wypatrywał pierwszego charakterystycznego obiektu, o którym mówił Tranter - okrągłej kamiennej wieży bez dachu. Na jej widok coś ścisnęło go za gardło. Teraz droga powinna na jakieś półtora kilometra odbić w głąb lądu, by potem znów biec wzdłuż wybrzeża. Najpierw jednak był zjazd. Zbliżając się do niego, Macandrew zredukował biegi do trójki. Było bardzo stromo. Wreszcie przed samochodem pojawił się opisany przez Trantera długi podjazd z kępą dębów na szczycie. Macandrew był już blisko miejsca, gdzie niegdyś znajdowało się Drumcarrick.
Po drugiej stronie wzniesienia droga była wąska, ale znalazł miejsce, gdzie mógł bezpiecznie zjechać na pobocze - choć musiał zaparkować ukosem. W duchu modlił się, by nie było w zaroślach rowu, i odetchnął z ulgą, kiedy przednie koła stanęły na twardej ziemi. Wysiadł i ostrożnie poszedł na skraj klifu, by spojrzeć na skały w dole.
Miał cichą nadzieję, że zobaczy jakieś szczątki wioski, ale nie był szczególnie zawiedziony, gdy jego oczom ukazało się tylko wzburzone morze omywające czarny głaz. Trudno, by było inaczej, w końcu miejsce to przez sto lat ulegało wpływom warunków atmosferycznych. Przez kilka minut patrzył w dal z myślą, że jego pradziadek musiał dobrze znać ten widok i może wracał do niego pamięcią, podróżując po zakurzonych równinach Środkowego Zachodu. Może nawet wspominał go na łożu śmierci.
Odwrócił się i spojrzał na drugą stronę jezdni, wypatrując śladów cmentarza, ale wszystko zasłaniały gęste zarośla. Będzie musiał szukać na ślepo. Przeciął drogę, przelazł przez płot i zaczął przedzierać się przez chaszcze. Minęło dziesięć minut, nim wreszcie potknął się o pierwszy nagrobek, leżący wśród splątanych gałęzi i porośnięty zielonym mchem.
Zdrapał mech łodygą, ale nagrobek wykonany był z miękkiego piaskowca, nie twardego granitu, więc czas nie obszedł się z nim łaskawie. Trudno było odczytać napis.
Na górze widać było zarys czaszki z piszczelami, ale nazwisko starło się praktycznie doszczętnie. James Thomson? Jane Thomas? Nie wiadomo. W każdym razie prawie na pewno nie Macandrew.
Kiedy obejrzał już wszystkie przewrócone kamienie, dostał zadyszki, ale nie znalazł tego, czego szukał. Czy nagrobek jego przodka należał do tych zbyt uszkodzonych, by odczytać widniejące na nich nazwiska, czy też był to ten jeden jedyny, którego nie dało się sprawdzić, bo leżał wierzchem do ziemi i był zbyt ciężki, by go ruszyć? Wykonany został z granitu, więc istniało spore prawdopodobieństwo, że inskrypcja się zachowała. Żeby jeszcze Macandrew mógł jakoś go odwrócić.
Wokół walało się dużo gałęzi, za ich pomocą dałoby się podważyć nagrobek, pytanie tylko, jak wsunąć je pod spód. Można było wygrzebać ziemię spod jednego narożnika i w tak powstałą szczelinę wcisnąć kij, ale wówczas utkwiłby on pod zbyt ostrym kątem, by posłużyć za dźwignię. Macandrew wpadł na lepszy pomysł. Wykorzysta podnośnik, który woził w samochodzie, i uniesie nagrobek na odpowiednią wysokość. Wrócił do wozu i zabrał cały komplet narzędzi.
Kiedy zataszczył je w zarośla, był tak zdyszany, że musiał chwilę odpocząć. Z wysiłkiem dźwignął kamień na tyle, na ile pozwalał rozstaw podnośnika; choć było bardzo zimno i wiał przenikliwy wiatr od morza, pot lał mu się po twarzy. Wsunął pod podnośnik koniec grubej gałęzi, dwie inne zaś wepchnął pod nagrobek, by ten nie zwalił się z powrotem na ziemię, kiedy podpórka zostanie usunięta. Teraz musiał podstawić coś pod podnośnik tak, by unieść kamień trochę wyżej.
Powtórzył trzy razy te same czynności, zanim wreszcie uznał, że nagrobek podniósł się na tyle, by mógł go przewrócić; wtedy wsunął pod jego krawędź najgrubszą gałąź, jaką udało mu się znaleźć, i mocno nacisnął.Zanim poczuł, że kamień drgnął, żyły wystąpiły mu na czoło. Nagrobek powoli się podnosił i gdy znalazł się w stanie równowagi, ciężar przeniósł się z ramion Macandrew na punkt podparcia. Wystarczyło jedno pchnięcie, by kamień się odwrócił. Macandrew oparł się na podnośniku i spojrzał na ślad po nim w trawie. Mnóstwo robali rozbiegało się na wszystkie strony w poszukiwaniu nowego domu. Teraz pozostawało tylko odcyfrować inskrypcję. Wystarczył rzut oka, by odczytać widniejące na kamieniu nazwisko Macandrew. Jak przyjemnie odnaleźć coś, po co przejechało się taki kawał drogi.
Z zadowoleniem i ulgą pieczołowicie oczyścił gałązkami dobrze zachowany napis i przeczytał, że w tym miejscu spoczywają James Macandrew i jego żona Matilda. Wygrzebał z kieszeni długopis i kawałek kartki, by zapisać szczegółowe dane. James zmarł w wieku pięćdziesięciu siedmiu lat, pięć lat przed żoną, która w chwili śmierci miała lat pięćdziesiąt osiem.
Macandrew poszedł do samochodu po aparat fotograficzny. Nie był smutny ani rozrzewniony, czuł raczej... ulgę. Przypomniało mu się to, co Karen Bliss mówiła o korzeniach.
Nie widział, jak wyjdą zdjęcia - i czy w ogóle wyjdą - musiał więc dobrze pilnować kartki, na której zanotował informacje z inskrypcji: rachunku z hotelu, w którym spędził ostatnią noc. Włożył go do zasuwanej kieszonki portfela. Robiąc to, zauważył, jak brudne ma ręce... i że jego ubranie jest w kompletnym nieładzie. Wracać do Edynburga w takim stanie czy też jeszcze raz zameldować się w hotelu w Ayr i się wykąpać? Wybrał drugi wariant. Poza wszystkim szkoda byłoby wyjechać z Ayrshire, nie urządziwszy sobie wycieczki. Powinien przynajmniej odwiedzić Alloway i rodzinne strony Roberta Burnsa. Cokolwiek miałoby się stać, wyjazd do Szkocji okazał się udany.
Wykąpał się, przebrał i resztę dnia spędził na wycieczce śladami Rabbiego Burnsa. Akcent, z którym mówili miejscowi, niewiele zmienił się przez ostatnie sto lat, a rolnicy wciąż orali te same pola, choć przy użyciu innych maszyn. Macandrew był w pełni usatysfakcjonowany, kiedy zakończył podróż po ziemi swoich przodków, i ruszył z powrotem do Edynburga. Było już ciemno, godziny szczytu minęły. Przy odrobinie szczęścia powinien być na miejscu o dziesiątej.
Po piętnastu minutach nastąpiło oberwanie chmury. Wycieraczki nie nadążały z oczyszczaniem przedniej szyby. Nie mogło się to stać w gorszym momencie, bo Macandrew właśnie jechał dwupasmówką w stronę Glasgow, wypatrując zjazdu do Edynburga. Oczywiście, przegapił go i już godził się z myślą, że będzie musiał przebijać się przez Glasgow, kiedy zobaczył strzałkę wskazującą drogę do Edynburga, której nie zauważył, planując swoją wyprawę - A71. Skręcił w nią, włączył radio i skakał po stacjach dotąd, aż znalazł muzykę, która mu się podobała - Summertime w wykonaniu Elli Fitzgerald.
Deszcz słabł, widoczność znacznie się poprawiła: na bocznej drodze ruch był mniejszy, a ogrzewanie w samochodzie działało jak należy. Macandrew zaczynał czuć się bardziej zrelaksowany, kiedy nagle, jadąc przez rondo, zauważył w świetle reflektorów drogowskaz, na widok którego osłupiał. Widniał na nim napis Moscow... Moskwa.
Macandrew ścisnął mocniej kierownicę. Opadły go myśli o Jane Francini i dziewczynce, którą stawała się pod lekkim wpływem środków uspokajających, dziewczynce, która mieszkała w Moskwie, ale nie mówiła po rosyjsku... Emmie Forsyth.
10
Macandrew uświadomił sobie, że kiedy Emma powiedziała, iż mieszka niedaleko Moskwy, nawet nie pomyśleli z Karen Bliss, że przecież wcale nie musi chodzić o stolicę Rosji. Przypomniał sobie nawet, że wręcz mu ulżyło, gdy z tym wyskoczyła, wcześniej bowiem wydawała się tak zrównoważona i rozsądna, że aż czuli się nieswojo. Wszystko, co mówiła, brzmiało tak prawdopodobnie, że dobrze było dla odmiany usłyszeć coś, co przypominało, że mają do czynienia z psychicznie chorą.
Wracając pamięcią do wydarzeń tamtego poranka, przypomniał też sobie, że Karen spytała Emmę, dlaczego nie mówi po rosyjsku, a Emma zareagowała zdumieniem. Oboje uznali to za przejaw jej niezdolności do logicznego myślenia - wyraźnego objawu zaburzeń psychicznych. Jeśli jednak Moskwa Emmy nie leżała w Rosji, jej reakcja była jak najbardziej zrozumiała. Z drugiej strony, musiał to być tylko niesamowity zbieg okoliczności, nic więcej. Emma nie mogła mieć na myśli Moskwy, której nazwę widział przed chwilą na drogowskazie. Zdrowy rozsądek odrzucał taką możliwość. Na świecie była pewnie niejedna Moskwa. Choćby nawet w Idaho. Przez całą drogę do Edynburga sprawa ta jednak nie dawała mu spokoju i odbierając klucz w recepcji, wciąż był zamyślony.- Wycieczka udała się, doktorze? - spytała dyżurna recepcjonistka.
- Znalazłem to, czego szukałem.
- Niewielu ludzi może to o sobie powiedzieć. Macandrew uśmiechnął się do tej domorosłej filozofki.
- Proszę mi powiedzieć, czy Forsyth to szkockie nazwisko? - spytał z głupia frant.
- Oczywiście - odparła dziewczyna.
- Tego się obawiałem.
Macandrew długo leżał na łóżku ze wzrokiem utkwionym w sufit. Starał się wszystko spokojnie, racjonalnie przemyśleć. Szkocka Moskwa i szkockie nazwisko: owszem, to może być zbieg okoliczności, ale nie mógł przyjmować tego za pewnik. Będzie musiał tam pojechać i zobaczyć miejscowość na własne oczy. Coś mu mówiło, że jeśli tego nie zrobi, nie zazna spokoju. Przypomniał sobie, że w torbie ma taśmę z nagraniem rozmowy Karen z Jane Francini, i podjął decyzję. Rano pojedzie do szkockiej Moskwy i w drodze przesłucha taśmę.
Macandrew zwolnił, dojeżdżając do ronda na północ od Galston, gdzie poprzedniego wieczoru zobaczył drogowskaz. Na jego widok znów poczuł się nieswojo. Tym razem może nawet jeszcze bardziej, bo właśnie słuchał taśmy Francini i na dźwięk głosu Emmy Forsyth powróciły wspomnienia, które usiłował wymazać z pamięci. Odtworzył nagranie dwa razy, a potem jeszcze raz puścił fragment z opisem domu, w którym mieszkała rodzina Forsythów - Fulton Grange.
W zimny listopadowy poranek Moskwa na pierwszy rzut oka niczym nie różniła się od wielu innych wsi mijanych po drodze. Była szara, nijaka, bez dużych domów, a przed małymi nie działo się właściwie nic. Wyglądało na to, że we wsi nie ma nawet sklepu. Na rogu rozmawiały dwie starsze kobiety, zakutane w grube zimowe kurtki i chusty. Jedna z nich przytrzymywała na smyczy psa, który wyrywał się do przejeżdżającego samochodu Macandrew. Obie spojrzały spode łba na przybysza. Macandrew uśmiechnął się lekko, jakby chciał przeprosić, że narusza ich przestrzeń życiową.
Niemal odetchnął z ulgą, kiedy zobaczył, że wieś wygląda tak zwyczajnie, lecz Emma mówiła, że jej dom nie znajduje się w Moskwie, tylko gdzieś w okolicy. Ale w którym kierunku? Dodatkowym utrudnieniem mogło być to, że duże domy na ogół są niewidoczne z drogi. Ludzi majętnych stać na prywatność.
Główna ulica Moskwy prowadziła na północ, była też jednak boczna droga, biegnąca ze wschodu na zachód. Zdając się na los, powoli skierował się na wschód, zerkając w lusterko wsteczne, czy nic za nim nie jedzie. Droga, a właściwie drożyna, pięła się stromo pod górę przez sosnowy las.
Niecały kilometr dalej Macandrew zobaczył ślad po szerokiej ścieżce odchodzącej w lewo. Nie wyglądała na wiejską drogę, bo była prawie całkowicie zarośnięta, ale mogła kiedyś spełniać rolę podjazdu do bramy posiadłości. Zatrzymał wóz na skraju szosy, by obejrzeć ścieżkę z bliska, i zobaczył resztki kamiennego muru i dwóch słupków bramy, choć samej bramy już nie było. Sądząc z umiejscowienia osadzonych w słupkach rdzewiejących zawiasów, musiała mieć przeszło dwa i pół metra wysokości.
Macandrew przedarł się przez splątane krzaki, które właściwie całkowicie zarosły skrzyżowanie z drogą, i ruszył przed siebie ledwo widocznym podjazdem. Gdy usłyszał szum wiatru w koronach drzew i zobaczył ciemniejące niebo, zadrżał i postawił kołnierz. Na końcu podjazdu musiał przystanąć i, osłaniając twarz, przebić się przez zaniedbany żywopłot i gęstą kępę rododendronów. Kiedy wreszcie wyszedł na polanę, zobaczył to, czego wręcz bał się zobaczyć. Wielki dom.
Widać było, że jest bardzo stary i popada w ruinę. Okna zostały zabite deskami, i to dość dawno, bo drewno zaczęło już gnić i powstały w nim paskudne, poszarpane szczeliny, a niemal wszystkie popękane kamienne parapety porastały chwasty. Jednak tym, co najbardziej zwróciło jego uwagę, była okrągła wieża. Pokój Emmy był okrągły, bo znajdował się w wieży.
Macandrew powoli ruszył w stronę domu, walcząc ze strachem przed tym, co jeszcze może tu znaleźć. Był rozdarty między niezachwianą wiarą w naukę a tym, co w tej chwili widział na własne oczy. Podszedł do schodów prowadzących do drzwi wejściowych i zatrzymał się, by przesunąć palcami po literach wyrytych w niszczejącej kamiennej kolumnie. Składały się na napis - tak jak się tego obawiał - Fulton Grange.
Lekko potarł czoło, szukając racjonalnego wytłumaczenia. Skąd Jane Francini mogła wiedzieć o istnieniu tego miejsca? Nigdy w życiu nie była w Szkocji. Powiedziała mu to w czasie jednej z pierwszych rozmów, kiedy poruszyli temat ich wspólnego pochodzenia. Zresztą, nawet gdyby odwiedziła kraj przodków, raczej mało prawdopodobne, by jakimś zrządzeniem losu trafiła właśnie tutaj. Co więc łączyło Jane Francini, Emmę Forsyth i Fulton Grange?
Spojrzał na posępne mury. Na litość boską, to wszystko na pewno da się jakoś logicznie wyjaśnić. Może Jane zobaczyła dom na ilustracji w książce, którą czytała w dzieciństwie. Emma mogła być jedną z postaci, szczególnie przez nią lubianą i dlatego tak dobrze zapamiętaną. Macandrew nie wiedział nic o dziejach tego domu, ale pamiętał jak Emma opowiadała Karen Bliss o skrytce, w której trzymała lalkę. Gdyby teraz ją znalazł... aż strach pomyśleć.
Obchodząc dom, zobaczył okno, które wydawało się najsłabiej zabezpieczone, i zaczął wyrywać deski. Były w tak fatalnym stanie, że nie kosztowało go to wiele wysiłku, ale szyba zachowała się w całości. Otwarcie okna sprawiło mu więcej kłopotu niż usunięcie desek, lecz niecałe dziesięć minut później stał już w środku. Nozdrza wypełnił mu zapach przegniłego drewna i zagrzybionych murów.
W pokoju nie było mebli i wiatr wył żałośnie w wielkim kamiennym kominku. Macandrew zamknął okno. Skowyt ucichł i nastąpiła martwa cisza. Zmącił ją dopiero odgłos kroków Macandrew, który powoli przeszedł przez puste pokoje i główny hol z kamienną tarczą herbową nad drzwiami.
Zatrzymał się u wylotu korytarza prowadzącego do schodów na wieżę. Musiał uważać, by żadna deska w podłodze nie załamała się pod jego ciężarem; gdyby zrobił sobie coś złego, mało prawdopodobne, by ktoś kiedykolwiek go tu znalazł.
Schody na wieżę były bardzo strome, tak jak mówiła Emma, ale przynajmniej wykonane z solidnego kamienia. Macandrew zaczął wchodzić na górę. Stawiał nogi z brzegu, tam, gdzie spiralnie wznoszące się stopnie były szersze, brakowało bowiem poręczy, której można by się przytrzymać; tylko w ścianach tkwiły żelazne obręcze, przez które kiedyś poprowadzony był sznur - zachowały się jeszcze jego nędzne resztki. U szczytu znajdowały się grube, drewniane drzwi. Dom od dawna był niezamieszkany, a mimo to Macandrew czuł się jak intruz, kiedy przekręcił gałkę i naparł na nie ramieniem. Drzwi ustąpiły, ukazując panoramiczne okna, które opisała Emma. Czując mocne pulsowanie tętna w szyi, wypróbował nogą deski w podłodze i powoli przeszedł przez pokój. Spojrzał w dół, na zapuszczony ogród. W głowie rozbrzmiewał mu głos Emmy: „Proszę, przynieś moją lalkę...”
Pod dużym oknem zobaczył wyrzeźbioną w kamieniu różę i po kolei nacisnął opuszkami palców każdy z płatków. Nic. Spróbował znowu, też bez efektu. Za trzecim razem, kiedy jedną dłonią dotknął środka róży, a drugą umieszczonego poniżej płatka, kamień obrócił się na ukrytym przeciwciężarze, odsłaniając ciemną wnękę. Macandrew włożył rękę do środka... i wyjął lalkę Emmy.
Ubranko rozsypało mu się w dłoniach; ogarnął go głęboki smutek i zdumienie. Nie miał pojęcia, o co w tym wszystkim chodzi, ale jednego był pewien: Jane Francini nie zwariowała. Była uwięziona w głowie dawno nieżyjącej dziewczynki, tej samej, która niegdyś bawiła się tą lalką. Wyjrzał przez okno na dziki ogród w dole i bezwiednie przytulił ją do policzka.
To całkowicie zmieniało sytuację. Próbował zapomnieć o sprawie Francini, ale teraz stało się to niemożliwe. Czuł, że ma wobec Jane powinność, że musi porozmawiać z Johnem Burnettem z Uniwersytetu Edynburskiego i spytać go, czemu zarzucił tak dobrze rokujące badania.
Pospiesznie wrócił do samochodu, bo zanosiło się na deszcz. Najlepiej, jak potrafił, wstawił deski w oknie na miejsce, starając się nie pozostawić po sobie żadnych śladów. Zabrał tylko lalkę; troskliwie schował ją pod kurtką.
O trzeciej wrócił do Edynburga i przypomniał sobie, że jest piątek. Musi się pospieszyć, jeśli chce przed weekendem porozmawiać z Burnettem. Znalazł w pokoju bezpieczną skrytkę dla lalki Emmy - w pustej szufladzie - i wybrał się na wydział medycyny.
Nie mógł znaleźć wolnego miejsca do parkowania, więc zaryzykował i wjechał na dziedziniec, nie zważając na tabliczki przypominające o konieczności posiadania zezwolenia. Wysiadając, dostrzegł kątem oka zmierzającego ku niemu umundurowanego mężczyznę, ale udał, że go nie widzi, i pospiesznie wszedł do budynku.
Z adresu podanego w publikacjach wiedział, że Burnett pracował na katedrze patologii. Po strzałkach trafił do sekretariatu.
- Przykro mi, doktor Burnett już u nas nie pracuje - powiedziała sekretarka. - Odszedł jakiś czas temu.
Macandrew zrobiło się ciężko na sercu. A tak się nastawił na to spotkanie.
- Przejechałem taki szmat drogi. Bardzo zależy mi na tym, by się z nim skontaktować. Może ma pani jego adres?
Sekretarka się zawahała.
- Nie wiem, czy wolno mi udzielać tego rodzaju informacji. Macandrew, przekonany, że nie prosi o nic nadzwyczajnego, przedstawił się, by rozwiać jej wątpliwości.- Jestem neurochirurgiem z kliniki przy Uniwersytecie Stanu Kansas.
- Będzie pan łaskaw zaczekać. - Zręcznie, ze złączonymi kolanami wysunęła się zza biurka i zniknęła za drzwiami w głębi sekretariatu. Po chwili wróciła. - Może porozmawia pan z profesorem Robertsem?
Wpuściła Macandrew do małego, zagraconego, ciemnego gabinetu. Jedyne, wysokie okno za biurkiem wychodziło na oddalony o półtora metra kamienny mur z rynną okoloną rosnącymi na wilgotnych plamach porostami. Roberts, starszy człowiek z niesfornymi siwymi kosmykami na skroniach, wyciągnął rękę i poprosił Macandrew, by usiadł, sam zaś odchylił się na oparcie obrotowego krzesła i splótł palce na pokaźnym brzuchu.
- Mona mówiła, że pytał pan o Johna Burnetta?
- Chciałem z nim porozmawiać o jego badaniach nad guzem Hartman - wyjaśnił Macandrew. - Pańska sekretarka wspomniała, że już tu nie pracuje.
- To bardzo smutna historia - powiedział Roberts. Macandrew się zaniepokoił.
- Smutna?
- John porzucił pracę naukową. Jak to się mówi, przeszedł załamanie nerwowe; postanowił całkowicie odmienić swoje życie.
- W jaki sposób? - spytał Macandrew.
- Nawrócił się, jak robi to wiele osób w chwili największej słabości. Zaszył się w klasztorze. Zdaje się, że wiąże z tym swoją przyszłość.
- Chce zostać mnichem?! - krzyknął Macandrew, jakby własnym uszom nie wierzył.
Roberts wzruszył ramionami, niemal przepraszając. - Zmarnował wspaniale zapowiadającą się karierę. I w imię czego? - Potrząsnął głową i zamilkł.
- Czy ktoś kontynuuje jego badania? - spytał Macandrew. - Były zbyt ważne, by ich ot tak zaniechać.
- To prawda - przyznał Roberts. - Problem w tym, że John postanowił zabrać ze sobą wszystkie notatki. Nawet gdyby ktoś chciał, nie mógłby podjąć przerwanych przez niego badań.
- A jego współpracownicy, doktor Mucherdżi i doktor Robin?
- Szczerze mówiąc, oboje zachowali się w sposób zupełnie dla mnie niezrozumiały. Dość powiedzieć, że nie zostali z nami do końca swoich kontraktów. Nie wiem, co stało się z Mucherdżi, ale Simone wróciła do Francji i zajęła się czymś zupełnie innym. Z tego, co słyszałem, nieźle sobie radzi; jej praca niedawno ukazała się w „Biologii Molekularnej”.
- Ale po co miałaby zmieniać specjalizację, skoro badania tak dobrze im szły?
- Naprawdę nie wiem - przyznał Roberts. - Badania Johna interesują pana ze względów osobistych?
- W Stanach operowałem pacjentkę z nowotworem Hartman. Sam zabieg przebiegł pomyślnie, ale chora trafiła do szpitala psychiatrycznego. Z dostępnej literatury wynika, że to samo spotyka wszystkie ofiary tego rodzaju guza: rozwój raka zostaje zatrzymany, pacjent doznaje jednak uszkodzeń mózgu i traci kontakt z rzeczywistością. Publikacje Burnetta wskazują, że był bliski odkrycia terapii mogącej temu zapobiec.
- Rozumiem - powiedział Roberts cicho. - Skoro tak, bardzo mi przykro, że nie mogę zrobić nic więcej.
Macandrew wstał, ale zanim wyszedł, spytał, gdzie mógłby znaleźć Burnetta.
- U benedyktynów, w opactwie Cauldstane - odparł Roberts. - To niedaleko Elgin, na północy Szkocji.
Macandrew wyjął mandat spod wycieraczki i wcisnął go do kieszeni kurtki. Frustracja, jaką wywołały w nim informacje uzyskane od Robertsa, przerodziła się w irytację, kiedy tylko pomyślał o zaginionych notatkach. Wrócił do hotelu, nadal jednak w fatalnym humorze. Prowadzenie badań medycznych to nie jakaś tam fucha; obowiązkiem Burnetta było kontynuować dobrze rokujące prace albo przynajmniej dopilnować, by mógł zrobić to ktoś inny. On zaś postąpił odwrotnie. I to ma być postawa chrześcijanina?
Tego wieczoru, około wpół do dwunastej - z determinacją wzmocnioną kilkoma whisky - postanowił odwiedzić Burnetta i wygarnąć mu, co o tym myśli.
Następnego ranka nie był już taki pewien słuszności swojej decyzji. Rozpętała się wichura, a on stał w kolejce samochodów przed mostem drogowym nad Forth w South Queensferry. Wysokie pojazdy i motocykle były zawracane, bo przeprawa byłaby dla nich zbyt niebezpieczna. Macandrew z duszą na ramieniu przejechał przez dwukilometrowy most, wiatr kilka razy o mało nie wyrwał mu kierownicy z ręki. Potem jednak było już spokojniej i po czterech godzinach dotarł do Elgin. W samym mieście trochę błądził, w końcu znalazł jednak drogę do opactwa Cauldstane. Przestało padać, lecz niebo wciąż było zachmurzone. Jeśli pogoda się popsuje, powinien chyba zostać tu na noc, zamiast wracać do Edynburga.Wąska droga do opactwa wiła się w niezliczonych zakrętach przez dolinę St. Andrew i Macandrew kilka razy musiał mocno przyhamować i zjechać na trawiaste pobocze, by wyminąć samochody nadjeżdżające z przeciwka. Odetchnął z ulgą, kiedy skręcił na alejkę wiodącą do Cauldstane u stóp porośniętego sosnami wzgórza.
Zostawił samochód na małym parkingu dla gości przy głównej bramie i ruszył wysadzanym drzewami podjazdem w stronę opactwa. Próbował sobie wyobrazić, jak wygląda wiosną w jasnożółtym słońcu, a nie w listopadowej szarówce. Bez wątpienia była to cicha, spokojna okolica, tego dnia jednak wszystko wydawało się zimne, surowe.
W miejscu, gdzie podjazd ostro odbijał w lewo, Macandrew zauważył mały cmentarz i na chwilę zboczył z drogi, by rzucić na niego okiem. Okazało się, że chowano tam mnichów.
Samo opactwo robiło imponujące wrażenie; była to pochodząca z XIII wieku budowla o gotyckich, ostrołukowych oknach i łukowatych przejściach. Rusztowania i leżące przy kamiennych blokach narzędzia murarskie wskazywały, że prowadzono tu prace renowacyjne. Macandrew wszedł głównym wejściem, ale w środku nie zastał nikogo. Zauważył natomiast małą wystawę makiet budynków i zdjęć ukazujących dzieje opactwa i obecnie prowadzone na jego terenie roboty. Obejrzał fotografie i przez kilka minut w samotności przechadzał się po sali, patrząc na wysoki sklepiony sufit i podziwiając witraże. Podszedł do drzwi z tabliczką zakazującą gościom wstępu. Na jej widok wpadł na pomysł, jak ściągnąć na siebie uwagę.
Zapukał trzy razy. Kiedy nikt nie otworzył, wszedł do środka. Po chwili wyrosła przed nim postać ubranego na biało mnicha, który spytał go, kim jest i czego chce.
- Doktor John Macandrew z kliniki Uniwersytetu Stanu Kansas. Chciałbym porozmawiać z doktorem Johnem Burnettem.
- Rozumiem - powiedział mnich. Był niski, łysy jak kolano i miał ciemny ślad po zaroście. Na pierwszy rzut oka wyglądał jak nieogolony, ale Macandrew z bliska widział, że jego skóra była idealnie gładka, choć lekko wilgotna. Miał wyjątkowo duże jabłko Adama, które, kiedy mówił, ocierało się o jego stułę. - Nasz zakon jest zakonem kontemplacyjnym - wyjaśnił. - Johnowi nie wolno widzieć się z nikim bez uzasadnionego powodu.
Mam uzasadniony powód - odparł Macandrew, nie dodając nic więcej.
- Lepiej poinformuję ojca opata, że pan tu jest - mnich postanowił zrzucić odpowiedzialność na cudze barki.
Macandrew został sam na długim krużganku. Było tam kilkoro drzwi, prowadzących, jak przypuszczał, do pomieszczeń mieszkalnych i sypialni. Spojrzał na mokrą trawę. Widniał w niej krąg. Właśnie zastanawiał się, co myślą mieszkańcy opactwa, kiedy wrócił mnich z cieniem zarostu. Przyprowadził ze sobą wysokiego, chudego mężczyznę i przedstawił go jako opata.
- Podobno chce pan widzieć się z bratem Johnem - powiedział opat z akcentem, który wskazywał, że pochodzi z Irlandii, nie ze Szkocji.
- Tak - odparł Macandrew. - Przebyłem w tym celu szmat drogi. Opat długo patrzył mu w oczy - tak długo, że Macandrew zaczął się zastanawiać, co też chodzi mu po głowie, bo z jego spojrzenia niczego nie umiał wyczytać.
- John długo chorował - odezwał się wreszcie. - Wraca już do zdrowia, ale w tej chwili najbardziej potrzeba mu ciszy i spokoju. Wyrzekł się dawnego życia i wolałbym, by osoby stanowiące jego część nie zakłócały kuracji. Oczywiście, co innego, gdyby chodziło o kłopoty rodzinne albo śmierć kogoś bliskiego, ale jak sądzę, tak nie jest?
Macandrew musiał przytaknąć.
- Jest pan lekarzem. Chce pan spytać go o jego badania, prawda? Macandrew nie krył zaskoczenia.
- Tak.
- Będę musiał odrzucić pańską prośbę.
- A doktor Burnett nie ma w tej sprawie nic do powiedzenia? - spytał Macandrew.
- Nie - odparł opat ze spokojem. - Ja decyduję.
- Badania Johna Burnetta mogą uratować moją pacjentkę, której grozi to, że resztę życia spędzi w zakładzie dla psychicznie chorych. Nikt oprócz niego nie prowadził podobnych prac.
- Znam badania brata Johna. Opowiedział mi o nich, kiedy zjawił się tu po raz pierwszy.
- I mimo to nadal odmawia ojciec zgody na spotkanie z nim?
- Tak - odparł opat.- Nie sądzi pan, że może służyć Bogu, robiąc to, w czym jest najlepszy? - spytał Macandrew. - Że pańskim powołaniem jest wyciągnąć grupę ludzi z zakładów dla psychicznie chorych, gdzie bez pańskiej pomocy pozostaną do końca życia?
- To tylko przypuszczenia. Sukces wcale nie był pewny.
- Przynajmniej była szansa - upierał się Macandrew - i to duża, sądząc z pańskich prac. A teraz przepadła bezpowrotnie, bo postanowił pan „służyć Bogu” i na domiar złego zabrał wszystkie notatki, by nikt nie mógł kontynuować badań. Po cholerę pan to zrobił?
- Nic pan nie rozumie! - syknął Burnett przez zaciśnięte zęby i po chwili powtórzył z większym spokojem: - Nic pan nie rozumie.
- Proszę mi więc pomóc. Niech mi pan wszystko po kolei opowie, może wtedy zrozumiem. Proszę przekonać mnie, że lepiej jest sześć razy dziennie recytować na kolanach łacinę, niż zrobić w laboratorium coś naprawdę dobrego.
- Specjalnie pan wszystko przekręca - obruszył się Burnett. - To rzadka przypadłość. Nie coś, co dotyczy tysięcy ludzi.
- Rzeczywiście - zgodził się Macandrew. - Ale trochę tych ludzi jest, a wśród nich moja pacjentka. A propos, na imię ma Jane.
Burnett nie odpowiedział, ale zerknął na niego, jakby się wahał.
- Jest w tych chorych coś niezwykłego, prawda, doktorze? - powiedział Macandrew. - Nie są chorzy na umyśle w normalnym rozumieniu tego terminu. Jest w tym coś więcej. Stają się... innymi ludźmi?
Po raz pierwszy Burnett spojrzał Macandrew prosto w oczy, jakby w tej chwili rozmowa weszła na inny poziom.
- Czyli już pan wie...
- Według jednego z naszych psychiatrów może to być rodzaj rozszczepienia osobowości czy jak to się tam ostatnio nazywa, ale to nie do końca tłumaczy to, co widzieliśmy...
Burnett zamyślił się na chwilę, po czym podniósł bańki.
- Przepraszam, ale naprawdę muszę już wracać.
- Jeszcze jedno mnie niepokoi - dodał Macandrew, kiedy Burnett odwrócił się i ruszył do opactwa. - Czemu Asiok Mucherdżi i Simone Robin też zrezygnowali?
Nie było odpowiedzi.
- Ich też powołał Bóg? - spytał Macandrew, pragnąc sprowokować Burnetta.
Macandrew ruszył z powrotem do bramy. Nie cierpiał zinstytucjonalizowanej religii i jej orędowników. Mieli w oczach coś, co go denerwowało, swego rodzaju samozadowolenie zrodzone ze złudnej wiary, że znają wszystkie odpowiedzi. Kiedy podchodził do furty, jego uwagę zwrócił mnich, który szedł ścieżką na lewo od parkingu, niosąc dwie metalowe bańki na mleko. Miał na głowie kaptur i patrzył w ziemią, nie zauważył więc Macandrew. Ten, pod wpływem impulsu, zawołał:
- Doktor Burnett?
Mnich zatrzymał się i odwrócił. Macandrew spodziewał się, że będzie zaskoczony, ale jego twarz wyrażała raczej ból niż zdumienie. Trafił w dziesiątkę. Ten mężczyzna nie zachowywał się ze spokojem i pewnością siebie, jak jego współbracia. Przypadkiem odnalazł Johna Burnetta.
- Tak? - spytał mężczyzna niepewnie.
- Przebyłem długą drogę, żeby się z panem zobaczyć, doktorze Burnett. Znajdzie pan dla mnie kilka minut?
- Nie jestem już lekarzem. To stare dzieje. A teraz pan wybaczy, ale mam dużo pracy...
- Proszę mnie choć wysłuchać, doktorze. Nazywam się Macandrew, jestem neurochirurgiem w klinice Uniwersytetu Stanu Kansas. Przed kilkoma tygodniami usunąłem pacjentce złośliwy nowotwór, guz Hartman. Jak sądzę, nie muszę panu mówić, w jakim ona teraz jest stanie.
- Nic na to nie poradzę - odparł Burnett, unikając jego wzroku. - Zupełnie nic.
- Interesował się pan tym rodzajem nowotworu. Wie pan o nim więcej niż ktokolwiek inny; czytałem pańskie prace. Pańskie badania przebiegały pomyślnie. Niewiele brakowało, by znalazł pan lek dla tych ludzi, i nagle rzucił pan to wszystko... po to, by trafić tutaj? Dlatego właśnie przyjechałem. Muszę dowiedzieć się, dlaczego pan to zrobił.
- Zostałem powołany do innych rzeczy.
- Powołany? Do innych rzeczy? - zdziwił się Macandrew. - Jakich?
- Moim powołaniem jest służba Bogu.
Macandrew patrzył na niego w milczeniu. Burnett na chwilę zerknął w jego stronę, ale zaraz odwrócił się, nie mogąc znieść jego pełnego wyrzutu spojrzenia.- Pan naprawdę nic nie rozumie - burknął Burnett ze złością, nie odwracając się. - A ja nie mogę nic panu powiedzieć.
- Dlaczego, na litość boską?
- O, właśnie. Przez wzgląd na Jego litość.
- Niech będzie - wybuchnął Macandrew. - Co, powie pan parę razy mea culpa i wszystko będzie dobrze? Przekażę to mojej pacjentce. Nie żeby mogła cokolwiek z tego zrozumieć... jest trzydziestoośmioletniąkobietą, ale uważa się za ośmioletnią dziewczynkę. Pana to jednak nie wzrusza, ma pan te swoje hymny... imodlitwy... Może wstawiłby się pan za nią u Boga? Jak mówiłem, ma na imię Jane, Jane Francini.
Burnett zatrzymał się w pół kroku i Macandrew pomyślał z nadzieją, że może jednak nie wszystko stracone.
- Niech pan o tym pomyśli, to wszystko, o co proszę - dodał spokojniejszym tonem. - Gdyby zmienił pan zdanie i zechciał cokolwiek mi wyjaśnić, jeszcze przez tydzień będę w hotelu Bruntsfield w Edynburgu.
Burnett odwrócił się. Macandrew wyczuwał jego wahanie. Powoli podszedł do niego i choć robiło się już ciemno, wyczytał ból z jego oczu.
- W porządku - powiedział Burnett. - Wiem, że chce pan zrobić dla swojej pacjentki wszystko, co w pańskiej mocy. Jest pan chirurgiem i być może będzie pan mógł jej pomóc. Musi pan jednak przystać na pewne warunki.
- Słucham - odparł Macandrew.
- Dam panu list i przedmiot, który będzie dowodem, że przychodzi pan ode mnie. Pojedzie pan z tym do doktor Simone Robin z Uniwersytetu VII w Paryżu. Jeśli pokaże jej pan ten przedmiot, będzie pan miał pewność, że przynajmniej pana wysłucha.
- A jakie są te warunki?
- Jeśli Simone odmówi, musi pan przyjąć to do wiadomości i nie nachodzić jej więcej.
Macandrew cisnęły się na usta dziesiątki pytań, lecz dla dobra sprawy powściągnął ciekawość. Burnett nie prowadził już badań nad rakiem, wyglądało jednak na to, że kontynuowała je Simone Robin.
- Kiedy da mi pan te rzeczy?
- Proszę pójść ze mną do opactwa.
- Lepiej nie - odparł Macandrew i wyjaśnił, że opat nie dał mu zgody na to spotkanie.
- Jestem pewien, że miał na względzie moje dobro - powiedział Burnett. - Ale ma pan rację. Może rzeczywiście nie jest to dobry pomysł. Proszę podać mi pełne nazwisko i miejsce zatrudnienia, napiszę panu ten list po kolacji. Niech pan jutro zaczeka przy furcie o ósmej, spotkamy się, kiedy będę szedł do domu gościnnego.
Macandrew zapisał swoje dane na kartce z terminarza, wyrwał ją i dał Burnettowi.
- Jest pan benedyktynem, zgadza się? - spytał.
- Postulantem - uściślił Burnett.
- Ale u benedyktynów? - Tak.
- To może wie pan, co zdarzyło się w izraelskim klasztorze benedyktynek, tym, w którym urządzono szpital?
- O czym pan mówi?
- Policja izraelska zrobiła nalot na klasztor benedyktynek w Jerozolimie i znalazła tam grupę ludzi uważanych za zaginionych. W chwili zniknięcia wszyscy byli najzupełniej normalni, jednak kiedy ich odnaleziono, byli niepoczytalni i najwyraźniej wyobrażali sobie, że są kimś innym niż w rzeczywistości. Siostry zeznały, że na tych ludziach prowadził eksperymenty ksiądz przysłany z Rzymu.
Macandrew zaniepokoił się na widok twarzy Burnetta. Pierwszy raz widział, by ktoś tak pobladł.
- Wszystko w porządku? - spytał.
- Użył tego! - szepnął Burnett. - Użył tego!
- Czego? - spytał Macandrew, choć w tych okolicznościach nie spodziewał się odpowiedzi. Burnett zdawał się w ogóle go nie słyszeć, wyglądał, jakby był w głębokim szoku. - Może powinien pan na chwilę usiąść... - Ruszył w jego stronę, ale Burnett uniósł dłoń, potrząsnął głową i odszedł pospiesznie. Macandrew został sam. Nie wiedział, co o tym sądzić. - To do jutra! - zawołał na wszelki wypadek, ale zakapturzona postać nie odpowiedziała.
Macandrew powoli pojechał z powrotem do Elgin i zameldował się w hotelu. Był zdezorientowany i zaniepokojony, a ponury pokój nie poprawił mu nastroju. Nalał wody do wanny, ale była letnia, nie mógł więc pozwolić sobie na długą, odprężającą kąpiel, o jakiej marzył. Musiał energicznie wytrzeć się ręcznikiem, by się rozgrzać. W pokoju był kaloryfer, pełnił jednak raczej funkcję dekoracyjną i więcej hałasował, niż grzał, korki powietrzne w przestarzałym systemie pobrzękiwały, jakby gdzieś za ścianą ktoś grał na kotłach. Zadzwonił telefon. Kobiecy głos spytał, czy Macandrew chce zjeść kolację w pokoju. Powiedział, że nie. Nie wiedział jeszcze, gdzie zje kolację, ale na pewno nie tutaj - pójdzie gdzieś, gdzie jest ciepło, o ile w tym mieście w ogóle są takie miejsca. Wyjrzał przez okno na ciemne ulice i zobaczył połyskujący na chodnikach szron. Z nadejściem zmroku spadała temperatura.
Zjadł nienadzwyczajny posiłek w brudnej, ale ciepłej indyjskiej restauracji i wypił dwa piwa w zadymionym pubie z włączonym telewizorem. Na trzecie nie miał ochoty, więc wyszedł i położył się wcześnie spać.
Chłód w pokoju i myśli kłębiące się w jego głowie sprawiły, że nie wyspał się tak, jak chciał. Co jakiś czas budził się, dygocząc z zimna, a kiedy zasypiał, w snach ścigali go potwornie zdeformowani mnisi z innej epoki, każdy z lalką Emmy Forsyth w ręku. Odetchnął z ulgą, kiedy wreszcie z nastaniem świtu ciemności pierzchły. Był wyczerpany.
Był niedzielny poranek i ponieważ „takie mieli wytyczne” - jak dowiedział się, kiedy o to spytał - obsługa nie mogła mu niczego zaproponować na śniadanie. Zadowolił się kawą i grzanką i o siódmej wymeldował się z hotelu. Pocieszył się myślą, że jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, o zmroku będzie już w Edynburgu. Weźmie gorącą kąpiel, naje się do syta i zacznie przygotowywać się do wyjazdu do Paryża. Pojechał do opactwa; na miejsce dotarł z dużym zapasem czasu, został więc w samochodzie i obserwował furtę.
Kilka minut po ósmej zza zakrętu wyłoniła się zakapturzona postać w bieli. Macandrew wysiadł i zmarszczył brwi. Mnich szedł jakoś dziwnie. Krzywo stawiał nogi i klapał sandałami w sposób charakterystyczny dla człowieka pokaźnej tuszy. Burnett był niski i chudy.
Kiedy mnich podszedł bliżej, Macandrew nabrał pewności, że to nie John Burnett. Był to tęgi mężczyzna w średnim wieku, którego naturalnie rumiana twarz poczerwieniała jeszcze bardziej z wysiłku, niósł bowiem bańki z mlekiem. Miał spłaszczony nos i wysuniętą dolną wargę, spod której wystawały wyszczerbione zęby, co, jak podpowiadała Macandrew jego wiedza medyczna, było objawem wrodzonego syfilisu.
- Dzień dobry - powiedział, starając się ukryć rozczarowanie. - Spodziewałem się spotkać brata Johna.
Mnich zrobił zaskoczoną minę, jakby nie wiedział, co o nim myśleć, po czym zerknął na dom gościnny.
- Przyjechał pan na rekolekcje?
- Tak - skłamał Macandrew.
- Brat John został wezwany do Edynburga.
- Naprawdę? Myślałem, że to zakon klauzurowy. To znaczy, że bracia nie mogą opuszczać klasztoru. Jakiś nagły wypadek?
- Nie jestem powiernikiem opata - odparł gruby mnich z irytacją. - Powiedział mi tylko, że mam przejąć obowiązki brata Johna... i wypełniać je razem z moimi własnymi.
- Nie wie brat, kiedy John wróci?
- Nie mam pojęcia.
Mnich ruszył dalej w stronę domu gościnnego i Macandrew został sam.
- Cholera - mruknął. - Pax z tobą braciszku.
Przez kilka minut siedział w samochodzie, zastanawiając się, co dalej. Nie mógł co rano czatować pod furtą w nadziei, że Burnett w końcu się zjawi. Był ciekaw, czy nagłe wezwanie do Edynburga miało jakiś związek ze sprawą izraelskiego klasztoru, która tak go poruszyła. Wreszcie uznał, że jest tylko jedno wyjście. Musi porozmawiać z opatem.
W prószącym śniegu opactwo wyglądało jak żywcem przeniesione ze średniowiecza. Jakby dla spotęgowania efektu z części mieszkalnej wyszło gęsiego sześciu zakapturzonych mnichów ze spuszczonymi głowami i dłońmi schowanymi w rękawach habitów. Zniknęli za drzwiami, zanim Macandrew zdołał ich dogonić. Zauważył go jednak spieszący przez dziedziniec mnich w narzuconym na habit skórzanym fartuchu, ale nie odezwał się ani słowem, tylko spojrzał na niego pytająco.
- Muszę porozmawiać z opatem - wyjaśnił Macandrew.
Mnich skinął przechyloną lekko na bok głową i zniknął z powrotem wewnątrz budynku mieszkalnego. Macandrew spojrzał w niebo. Szare listopadowe światło mimo wiszących na niebie gęstych chmur było dziwnie białe. Zanosiło się na śnieżycę.
Mnich stanął w drzwiach i przywołał go gestem.
Poprowadził Macandrew do pokoju o nagich, kamiennych ścianach. Opat siedział za ciemnym, dębowym biurkiem. Wystrój był surowy, spartański, w oczy rzucał się tylko duży krucyfiks na ścianie za biurkiem, w niezwykle realistyczny sposób ukazujący cierpienie ukrzyżowanego. Krew spływała z ran od korony cierniowej.
- Spodziewałem się pana - powiedział opat.
- Dziś rano byłem umówiony z Johnem Burnettem - odparł Macandrew. - Słyszałem, że już go tu nie ma.
- Brat John uprzedził mnie o waszym planowanym spotkaniu. - Opat zawiesił głos, by sprawdzić, czy poruszy tymi słowami sumienie Macandrew.Ten jednak spokojnie wytrzymał jego spojrzenie. - Powiedział mi, że niepokoi się pan o swoją pacjentkę... i poprosił, bym dał panu ten list i to. - Wręczył mu srebrny medalik ze świętym Krzysztofem i zaklejoną kopertę.
- Może mi ojciec powiedzieć, czemu doktor Burnett został tak nagle wezwany do Edynburga? - spytał Macandrew.
- Nie - odparł opat.
- To znaczy, nie może ojciec czy nie chce? Opat wzruszył ramionami.
- Był bardzo poruszony, kiedy opowiedziałem mu o wydarzeniach w klasztorze benedyktynek w Ziemi Świętej - powiedział Macandrew. - Czy ma to jakiś związek z tą sprawą?
- Bardzo pan uparty, doktorze. Nie pozwolę, by poddał mnie pan przesłuchaniu. Powiem tylko tyle, że życie klasztoru zostało zakłócone ponad wszelką miarę przez przybycie Johna i teraz przez pańską tu obecność. Nie mam nic więcej do dodania.
Macandrew wstał.
- Kiedy doktor Burnett wróci, proszę przekazać mu moje podziękowania.
- Bóg z panem.
Macandrew miał wrażenie, że to błogosławieństwo zabrzmiało zbyt chłodno, by mogło być szczere.
Ruszył w drogę powrotną do Elgin z ulgą że dostał ten jakże ważny list i medalik dla Simone Robin. Myśl, że może zdoła pomóc Jane Francini - co przed wyjazdem wydawało się niemożliwe - wprawiła go w doskonały nastrój. Żeby jeszcze ta francuska badaczka okazała się mniej skryta od Burnetta. Macandrew nadal nie mógł się nadziwić, czemu ktoś miałby chcieć ukryć własny sukces. Nie liczył się z możliwością wyjazdu do Paryża, ale teraz już nie mógł się go doczekać. Na razie jednak musiał dojechać do Edynburga wśród padającego śniegu z deszczem.
Obsługa przyniosła dużą whisky, Macandrew poczłapał do łazienki, zdjął szlafrok i zanurzył się w ciepłej wodzie. Postawił szklankę na krawędzi wanny i westchnął z rozkoszą. Jego zmęczone podróżą mięśnie zaczynały się rozluźniać. Nagle zadzwonił telefon.
- Zamknij się - mruknął, nie otwierając oczu. To nie mogło być nic pilnego. Pewnie ktoś z recepcji chciał spytać, o której życzy sobie kolację. Czemu właściwie telefony są takie ważne? Na dźwięk dzwonka ludzie rzucają wszystko i łapią za słuchawkę. Dlaczego?... - Bo inaczej cholery można by dostać od tego dzwonienia! - powiedział głośno, zerwał się i chlapiąc wodą na dywan, przeszedł na palcach do pokoju. - Tak? - warknął, owijając się szlafrokiem.
- John Macandrew? - spytał szeptem wystraszony męski głos.
- Kto mówi?
- John Burnett. Musi mi pan pomóc. Uwięzili mnie.
- Burnett?! - krzyknął Macandrew. - Uwięzili? Gdzie? Kto pana uwięził?
- Słuchaj! - przerwał mu Burnett. - On jest szalony i niebezpieczny. Musisz ostrzec Simone.
- Kto jest niebezpieczny? Skąd pan dzwoni? Nic nie rozumiem.
- Ukradłem jednemu z nich komórkę. Mam tylko chwilę.
- Proszę powiedzieć, gdzie pan jest - nalegał Macandrew; uznał, że ta informacja jest najważniejsza.
- Trzymają mnie w seminarium w East Lothian, pod wezwaniem Świętego Bede. Musisz ostrzec Simone. Nic im nie powiedziałem, ale ona ma wszystkie moje notatki. Ci ludzie nie cofną się przed niczym.
- Kim oni są? Przed czym mam ostrzec Simone? - spytał Macandrew. W odpowiedzi usłyszał tylko głośny wdech. - Burnett? - zawołał z niepokojem. - Jesteś tam?
Dobiegły go stłumione odgłosy szamotaniny, potem krzyk Burnetta i połączenie zostało przerwane.
Macandrew wybrał drżącymi palcami numer 999 i poprosił, by połączono go z policją. Wiedział, że niełatwo mu będzie wytłumaczyć, o co chodzi.
- Policja.
- Właśnie dzwonił do mnie John Burnett. Doktor John Burnett. Ma poważne kłopoty. Myślę, że jego życie może być w niebezpieczeństwie.
- Gdzie on jest?
- Trzymają go w seminarium pod wezwaniem Świętego Bede w East Lothian.
- Świętego...? Jak to się pisze?
- Nie mam pojęcia. Proszę pana, ten człowiek jest w niebezpieczeństwie...
- Pańskie nazwisko?
Macandrew przedstawił się i powiedział, skąd dzwoni.
- Nie wie pan, gdzie dokładnie w East Lothian jest to seminarium?
- Nie. Tak naprawdę nie wiem nawet, gdzie jest East Lothian. Jestem Amerykaninem. - No dobrze, jakoś je znajdziemy. Proszę na razie nigdzie nie wychodzić. Wyślemy do pana kogoś, kto przyjmie zeznanie.
- I tak nigdzie się nie wybierałem - powiedział Macandrew znużonym głosem.
Policja zjawiła się po dziesięciu minutach.
- Pan Macandrew? - spytał jeden z policjantów, kiedy Macandrew zszedł do recepcji.
- Doktor Macandrew - poprawiła go dyżurna recepcjonistka. Policjant w odpowiedzi spojrzał na nią tępo i zwrócił się do Macandrew.
- Cóż, przynajmniej wiemy, że to nie jakiś kawał. - Wylegitymował się. - Komisarz Clements, a to sierżant Malcolm. Proszę pana, sytuacja wygląda tak: nie znaleźliśmy żadnego seminarium Świętego Bede w East Lothian, zresztą w Mid - i West Lothian też nie. Sprawdziliśmy wszędzie.
- Rozumiem - powiedział Macandrew z ciężkim sercem. A zatem nikt nie wyruszył Burnettowi na pomoc. - Ale ono gdzieś musi być! Mówił, że tam go trzymają, jestem tego pewien.
- Nie wie pan, czemu ten człowiek uważał, że grozi mu niebezpieczeństwo? - spytał Clements.
Macandrew pokręcił głową.
- Prawie go nie znam - przyznał. Policjanci wymienili spojrzenia.
- Nie domyśla się pan, czemu zadzwonił właśnie do pana, a nie, powiedzmy... do nas? - spytał Clements.
Macandrew znów pokręcił głową.
- Nie - powiedział. - Jest mnichem.
- Mnichem?
- To znaczy, postulantem. U benedyktynów.
- Dobry Boże, to oni jeszcze nie wyginęli? I zadzwonił do pana? - Tak.
- Z seminarium Świętego Bede?
- Tak mówił. Dzwonił z telefonu komórkowego.
- Mnich z telefonem komórkowym - wycedził Clements. Sierżant zasłonił wykrzywione w uśmiechu usta. - Cóż, mówią, że w dzisiejszych czasach każdy ma komorę.
- Powiedział, że ukradł ją komuś, kto go więzi. To poważna sprawa, do cholery! - zdenerwował się Macandrew. - Życie ludzkie jest zagrożone.
- Ja tylko próbuję ustalić fakty, proszę pana - oświadczył Clements.
- Sprawdzaliście w książce telefonicznej? - spytał Macandrew.
- I w lokalnych urzędach skarbowych. Nigdzie nie ma seminarium pod wezwaniem Świętego Bede.
- Może trzeba spytać władz kościelnych? - zasugerował Macandrew.
- Też o tym pomyśleliśmy, ale o tej porze trochę trudno się z nimi skontaktować. Godziny urzędowania się skończyły, rozumie pan. Wychodzi na to, że Jezus też ma o piątej fąjrant.
Na dźwięk trzasków dochodzących z jego krótkofalówki sierżant odwrócił się i przyjął zgłoszenie. Kiedy skończył rozmawiać, był wyraźnie ożywiony.
- A jednak ono istnieje, panie komisarzu - powiedział. - Sierżant z Haddington o nim słyszał. Mówi, że od jakichś dziesięciu lat jest zamknięte, ale na pewno było pod wezwaniem Świętego Bede. Powiedział, jak tam trafić. Stoi na uboczu, między Haddington a Longniddry. Miejscowa policja jest już w drodze.
- Dzięki Bogu - odetchnął Macandrew.
- Lepiej tam pojedźmy. Będziemy z panem w kontakcie - obiecał Clements.
- Nie wzięlibyście mnie ze sobą? Clements zaczął się krzywić.
- To raczej nie jest dobry...
- Burnett jest chory, a ja jestem lekarzem - przekonywał Macandrew.
- No dobrze - zgodził się Clements. - Bierz pan kurtkę i idziemy.
12
Skąd zna pan tego człowieka? - spytał Clements, kiedy radiowóz pomknął na południe, ku obwodnicy miasta. Sierżant Malcolm siedział z przodu, obok umundurowanego kierowcy. Clements i Macandrew zajęli miejsca z tyłu.
- Prowadził badania z interesującej mnie dziedziny - odparł Macandrew. - Pomyślałem, że skoro już jestem w Szkocji, to go odwiedzę. Wtedy dowiedziałem się, że postanowił zostać benedyktynem.
- To musiał być dla pana szok - stwierdził Clements.- A żeby pan wiedział.
- O jaką dziedzinę chodzi?
- Jestem neurochirurgiem. Burnett prowadził badania nad guzami mózgu i ich następstwami. Wydawały się obiecujące.
- Ale potem wszystko diabli wzięli i kogoś zabił?
- Słucham? - zdziwił się Macandrew.
- Przepraszam, myślałem, że szykuje się kolejna opowieść o nawróconym grzeszniku - powiedział Clements. - Widzi pan, wychowywany byłem po katolicku, spędziłem nawet tydzień w klasztorze. Moja matka, święta kobieta, niech Bóg ją błogosławi, uznała, że dla własnego dobra powinienem poznać prawdziwie dobrych ludzi, którzy wyrzekli się wszystkiego, by pójść za Bogiem - prychnął i odwrócił się do okna.
- Rozumiem, że to nie pomogło?
- Nie spotkałem tam chyba ani jednego człowieka, którego nie dręczyłoby sumienie. No, może oprócz takiego małego Irlandczyka, który nosa za mury nie wychylał. Ci ludzie nie wyrzekli się niczego, oni uciekli, schowali się, głównie przed sobą. Mówię panu, każdy mnich to tak naprawdę poważnie pokręcony facet z przeszłością.
Macandrew nie skomentował jego słów, ale w duchu musiał przyznać, że Johnem Burnettem rzeczywiście mogło powodować poczucie winy. Takie przynajmniej sprawiał wrażenie.
- Cholera! - zaklął nagle kierowca, zahamował i odbił lekko w bok, by nie wpaść na wyprzedzany samochód, który właśnie zjechał na sąsiedni pas. Włączenie syreny wywarło pożądany efekt. Macandrew zobaczył za szybą speszonego mężczyznę, skulonego za kierownicą i patrzącego prosto przed siebie.
- Nie wiem, jak to jest - wychrypiał kierowca. - Świecimy jak choinka na kołach, a ci idioci i tak nas nie widzą!
- Jedź, nie gadaj - uciął Clements. - Wszystko w porządku? - zwrócił się do Macandrew.
- Jasne.
Macandrew zauważył, że zwalniają.
- Haddington - powiedział kierowca.
- Mają na nas czekać przy drugim rondzie - powiadomił go Malcolm. Jak na zawołanie reflektory wyłowiły z mroku pomarańczowy pas na drzwiach niebiesko-białego radiowozu, zaparkowanego na trawiastym poboczu na lewo od wjazdu na rondo. Niebieski kogut błyskał w ciszy.
- Nie zauważyli nas - stwierdził Malcolm.
Syrena zawyła i sylwetki widoczne na przednich siedzeniach radiowozu wyprężyły się jak zaatakowane przez rój pszczół. Policjanci włożyli czapki, silnik zaskoczył i samochód, trzęsąc, zjechał z pobocza na jezdnię.
- Cholera, aż mnie zabolało... - mruknął kierowca.
Niecałe trzy kilometry od drogi głównej znajdował się długi kamienny budynek, w którym niegdyś mieściło się seminarium Świętego Bede. Przez ostatnie czterysta metrów droga była tak nierówna, że zawieszenie samochodu poddane zostało ciężkiej próbie. Przed szeroką, oplecioną bluszczem bramą czekały już dwa radiowozy, a wokół kręcili się zaaferowani policjanci.
- Niech pan lepiej zaczeka w samochodzie - powiedział Clements. Macandrew się zaniepokoił. Podejrzewał, że komisarz wie, co się dzieje, podczas gdy on mógł się tylko tego domyślać. Clements wysiadł i zaczął naradzać się z mundurowym w czapce z otokiem, chyba najwyższym rangą. Kiedy zerknęli w stronę samochodu, Macandrew domyślił się, że to o nim rozmawiają.
Dołączył do nich sierżant Malcolm i zniknęli wewnątrz budynku. Macandrew został sam z kierowcą.
- Mój szwagier jest Amerykaninem - zagadnął policjant.
- On nie żyje, prawda? - Macandrew nie dał się wciągnąć w pogawędkę.
- Na to wygląda - przytaknął kierowca cicho. - Właśnie organizują centrum koordynacyjne.
Macandrew westchnął ciężko. Patrzył ponuro na krzątaninę za szybą. W końcu Clements i dwaj inni policjanci wyszli z budynku i ruszyli w stronę radiowozu. Clements wsiadł z tyłu i zamknął drzwi.
- Chce mi pan powiedzieć, że Burnett nie żyje - stwierdził Macandrew.
- Przykro mi - powiedział Clements. - Szczęście w nieszczęściu, że nie byliście sobie bliscy.
- Jak umarł?
Clements odwrócił się i spojrzał na niego tak, jakby szukał właściwych słów.
- Został zamordowany.
- Zastrzelony? Zakłuty? Uduszony?
- Zakłuty... w końcu... - Jezu.
- Da pan radę zidentyfikować zwłoki? Macandrew skinął głową, odrętwiały.Gmach seminarium był od dawna nieużywany. Wypełniała go zimna, lepka wilgoć, charakterystyczna dla budynków z kamienia w środku zimy, a w powietrzu wisiał silny zapach stęchlizny. Nie było prądu, więc do czasu dostarczenia generatora jedynym źródłem światła były latarki policjantów.
- Jest tutaj - odezwał się Clements, kiedy stanęli przed solidnymi drewnianymi drzwiami. Wszedł do środka pierwszy, Macandrew za nim. Idący na końcu sierżant Malcolm oświetlał podłogę, Clements skierował snop światła na wprost.
Dwa rzędy drewnianych ław stały przed ołtarzem bez ozdób, za którym wznosił się wysoki, łukowały witraż. Macandrew był zdezorientowany. Nigdzie nie widział ciała Burnetta.
- Gdzie on jest? - spytał.
- Za panem - powiedział Clements.
Macandrew odwrócił się i zobaczył Johna Burnetta w benedyktyńskim habicie, ukrzyżowanego na drzwiach kaplicy.
- Słodki Jezu - szepnął i chwyciły go mdłości. Ścisnęło go w gardle, nie mógł przełknąć śliny.
- Dobrze się pan czuje? - spytał Clements.
Macandrew kiwnął głową i zakrył usta dłonią, usiłując dojść do siebie.
- To John Burnett?
Macandrew podszedł do mnicha i zajrzał mu w kaptur. W świetle latarki sierżanta Malcolma zobaczył wykrzywioną cierpieniem twarz.
- Tak, to on - szepnął. - Na litość boską dlaczego mu to zrobili?
- Żeby czegoś się dowiedzieć - odparł Clements. - Wbijali w niego gwoździe tak długo, aż powiedział, co chcieli usłyszeć, albo dopóki nie upewnili się, że naprawdę nic nie wiedział. Przetrącili mu też lewe kolano, a na koniec wbili nóż w serce.
Macandrew zobaczył dużą plamę krwi na habicie Burnetta.
- Słodki Jezu - szepnął znowu.
- Sic transit gloria mundi - skwitował Clements gorzko.
- Gdzie się podziała magiczna Szkocja? - mruknął Macandrew.
- Proszę mieć pretensję do dwóch Walterów, Scotta i Disneya - odparł Clements.
Macandrew zorientował się, że ekipa śledcza czeka niecierpliwie, by wziąć się do pracy. Odwrócił się i ruszył do drzwi. Świeże powietrze przyjemnie pachniało. Wydawało się czyste, sterylnie czyste. Wziął kilka głębokich oddechów, rozkoszując się przenikliwym zimnem wpadającym do płuc.
- Muszę tu jeszcze zostać - powiedział Clements, podchodząc do niego. - Każę pana odwieźć, ale będziemy mieli do pana jeszcze kilka pytań.
Macandrew nie protestował. Teraz żałował, że w ogóle przyjechał. Dobrze chociaż, że do Edynburga miał wrócić z tym samym kierowcą, który ich tu przywiózł. Właśnie jego opowieści o siostrze i jej amerykańskim mężu potrzebował.
Macandrew wychylił drugą whisky i zaczął myśleć o tym, jak jego urlop zmienił się w koszmar. Nie mógł pojąć, jak to się stało, że Burnetta spotkał taki los. Czemu w ogóle został „wezwany do Edynburga”? Po raz kolejny z ciężkim sercem doszedł do wniosku, że opat Cauldstane musi znać odpowiedzi na te pytania. Czy je jednak wyjawi? I co ważniejsze, czy on sam chce je poznać?
Sposób, w jaki zginął Burnett, wstrząsnął nim do głębi. Jeszcze długo będzie miał przed oczami jego udręczoną twarz. Kusiło go, by się od tego wszystkiego odciął, ale nie było to takie proste. Czuł, że jego obowiązkiem jest spełnić (ostatnią?) prośbę Burnetta i ostrzec Simone Robin, choć zdrowy rozsądek podpowiadał mu, że robiąc to, wmiesza się w coś, co może się dla niego źle skończyć. Nie mógł też zapominać o Jane Francini. Simone Robin wiedziała o nowotworze Hartman coś, czego nie wiedział nikt inny.
Whisky trochę uśmierzyła dręczący go niepokój, ale nadal nie potrafił myśleć chłodno o tym, w co się pakował. Postanowił pojechać do Paryża, najpierw jednak - wbrew własnej woli, nie miał na to bowiem wielkiej ochoty - jeszcze raz stanie twarzą w twarz z opatem Cauldstane i spróbuje wyciągnąć z niego więcej informacji, Musi wiedzieć tyle, ile się da, zanim skrzyżuje szpady z ludźmi, którzy tak się obeszli z Johnem Burnettem. Rano spróbuje zadzwonić do Simone Robin, a potem zajrzy do opactwa. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, dzień później poleci do Paryża.
Macandrew dostał w informacji międzynarodowej numer Uniwersytetu VII w Paryżu i zadzwonił tam o ósmej rano, czyli o dziewiątej czasu francuskiego. Pod wewnętrznym Simone Robin nikt nie odbierał. Ponawiał próby co piętnaście minut, aż wreszcie kwadrans przed dziesiątą usłyszał kobiecy głos.
- Oui?- Doktor Robin?
- Oui.
- Nie zna mnie pani, nazywam się John Macandrew. Jestem lekarzem. Dzwonię ze Szkocji, z Edynburga. Przykro mi, ale mam dla pani złą wiadomość. - Powiedział jej o śmierci Johna Burnetta i usłyszał w słuchawce głębokie westchnienie.
- Jak to się stało?
- Niełatwo mi o tym mówić. Został zamordowany.
- Zamordowany? - zdumiała się Simone. - Ależ to absurd. John był dobrym, wrażliwym człowiekiem. Kto miałby chcieć go zabić?... Kim pan jest? Skąd pan mnie zna?
- John dzwonił do mnie przed śmiercią. Poprosił, bym ostrzegł panią, że i pani grozi niebezpieczeństwo.
- Kim pan jest?
- Neurochirurgiem z kliniki Uniwersytetu Stanu Kansas. Przyjechałem do Szkocji na urlop. Poszedłem do Johna porozmawiać z nim o jego... to znaczy, waszych badaniach nad nowotworem mózgu. Na uczelni dowiedziałem się, że... obrał inną drogę, więc odwiedziłem go w klasztorze. Zasugerował mi, bym pojechał do Paryża i porozmawiał z panią.
- John wysłał pana do mnie? - Tak.
- Nie wierzę.
- To prawda - upierał się Macandrew. - Przyznaję, nie było łatwo. Początkowo nie chciał nic powiedzieć, ale po moich namowach uległ, nie wiem, ze strachu czy ze wstydu.
- A ja niby co miałabym dla pana zrobić?
- Mam w Stanach pacjentkę, której usunąłem guz Hartman, a która teraz przebywa w zakładzie dla psychicznie chorych.
- Rozumiem.
- John wspominał, że może mi pani pomóc. Dał mi coś dla pani: srebrny medalik ze świętym Krzysztofem.
- Dostał go ode mnie, kiedy postanowił porzucić pracę naukową. - Simone się zamyśliła. - Mówił pan, że chce mnie ostrzec?
- John był przekonany, że grozi pani niebezpieczeństwo, prawdopodobnie z powodu notatek, które pani zostawił.
- Co pan wie o ludziach, którzy go zabili?
- Kompletnie nic. Wplątałem siew to wszystko przypadkiem i proszę mi wierzyć, teraz tego żałuję.
- Coś jednak musi pan wiedzieć?
- Podejrzewam, że ma to związek z czymś, co wydarzyło się w Izraelu.
- W Izraelu? - zdziwiła się Simone.
Macandrew opowiedział jej, co stało się w Jerozolimie i jak zareagował Burnett, kiedy o tym usłyszał. Simone milczała.
- Mówi to pani coś? - spytał.
- Ktoś tego użył - szepnęła Simone.
- On powiedział to samo. Co jest grane? Simone puściła jego pytanie mimo uszu.
- Nadal wybiera się pan do Paryża? - spytała.
- A powinienem? Dowiem się czegoś, co pomoże mojej pacjentce? Jeśli tak, to przyjadę.
- Mogę powiedzieć panu tylko tyle, ile wiem.
- O nic więcej nie śmiałbym prosić. Na razie niech się pani nie wychyla. Tak będzie bezpieczniej.
- Musimy gdzieś się umówić - powiedziała Simone.
- Wybór miejsca pozostawiam pani.
- Najlepiej gdzieś na widoku.
Macandrew był pełen uznania dla jej ostrożności.
- Plac przed katedrą Notre Dame. Wtorek, o trzeciej po południu.
- Jak panią poznam?
- Wolałabym, żebym to ja pana poznała.
- Mam trzydzieści sześć lat, metr osiemdziesiąt pięć wzrostu, ciemne włosy. Będę ubrany w... szary garnitur i ciemnoniebieski golf.
- Gdyby z jakiegoś powodu nie mógł pan przyjść, proszę zostawić wiadomość pod numerem, pod który pan teraz dzwoni. Niech pan poprosi do telefonu Alinę D’Abo, to moja asystentka. Wszystko mi przekaże.
- Zrozumiałem. - Macandrew zapisał nazwisko.
- Znowu wycieczka, doktorze? - spytała recepcjonistka, kiedy Macandrew rano wychodził z hotelu.
- Tyle tu rzeczy do oglądania - odparł z bladym uśmiechem. Perspektywa długiej podróży na północ nie podniosła go na duchu. Cztery godziny później był już w opactwie i zażądał spotkania z opatem.
Mnich, z którym rozmawiał, złożył ręce jak do modlitwy i przepraszająco wzruszył ramionami. Wpuścił go i Macandrew wszedł za nim do budynku. Zatrzymali się przy małej, pogrążonej w mroku kaplicy. Mnich wskazał postać klęczącą przed ołtarzem. Był to opat. Macandrew gestem pokazał, że zaczeka. Mnich zrobił niepewną minę, ale Macandrew pokiwał głową uspokajająco i odprawił go ruchem ręki.
Stanął nieruchomo w drzwiach kaplicy i wbił wzrok w plecy klęczącego opata, jakby chciał porozumieć się z nim telepatycznie. Panowała tu zupełna cisza, ale z głębi budynku dochodziły dźwięki odmawianej po łacinie modlitwy. Za wysokimi oknami wirowały pierwsze płatki śniegu.
- Ojcze opacie - powiedział Macandrew cichym, ale stanowczym głosem.
Opat lekko uniósł głowę, ale nie przerwał modlitwy.
- Ojcze opacie, muszę z ojcem porozmawiać.
Klęczący zakonnik zesztywniał i powoli, z wysiłkiem podźwignął się na nogi. Przeżegnał się i spojrzał na Macandrew ze złością.
- Słyszał ojciec o Johnie Burnetcie?
- Właśnie modliłem się za jego duszę.
Macandrew zignorował pobrzmiewający w jego słowach wyrzut.
- Wie ojciec o tej sprawie więcej, niż powiedział mi wczoraj. Opat nie zareagował.
- Mogą zginąć inni ludzie. Musi mi ojciec powiedzieć, co się dzieje.
- Wszystko, co wiem, powiedziałem policji.
- A mnie ojciec powie? Opat zamyślił się na chwilę.
- Napije się pan herbaty, doktorze? - spytał wreszcie.
- Chętnie, dziękuję - odparł Macandrew i mile zaskoczony wyszedł z opatem z kaplicy. Spodziewał się cięższej przeprawy.
Opat napełnił dwa ceramiczne kubki, które wyglądały, jakby pamiętały lepsze czasy, ale Macandrew był wdzięczny za gorącą herbatę. Objął kubek dłońmi, by ogrzać palce.
- Niektóre rzeczy będę musiał przemilczeć ze względu na tajemnicę spowiedzi, ale mogę panu powiedzieć, że John Burnett rzeczywiście dokonał odkrycia, które bardzo nim wstrząsnęło. Wiara miała dla niego duże znaczenie i przybył do nas, bo nie chciał jej stracić, a potrzebował oparcia. W ramach moich obowiązków wysłałem do Rzymu raport na jego temat, taki sam, jaki muszę pisać o każdym z kandydatów do zakonu. Wygląda na to, że przedstawione w nim powody, dla których postanowił do nas przystąpić, mogły wzbudzić zainteresowanie niewłaściwych osób.
- Nie rozumiem.
- Po wysłaniu papierów dostałem prośbę z Rzymu. Pracujący w Watykanie badacz Biblii Dom Ignatius chciał przyjechać do nas i porozmawiać z Johnem o jego badaniach. John wyraźnie nie miał na to ochoty, więc początkowo nie wyraziłem zgody na spotkanie, ale potem Ignatius zwrócił się do mnie osobiście i poprosił, bym spróbował skłonić Johna do zmiany zdania. Mówił tak przekonująco, że w końcu uległem. Ignatius przyjechał do opactwa i długo rozmawiał z Johnem.
- Ten człowiek jest księdzem?
- Tak, ale przede wszystkim uczonym, badaczem Biblii; spędził wiele lat w Ziemi Świętej, gdzie zajmował się badaniem relikwii i weryfikacją ich autentyczności.
- Takich, jak Całun Turyński?
- To tylko jedna z wielu relikwii będących w posiadaniu Kościoła. Ignatius poświęcił się ustalaniu ich autentyczności na podstawie starych zwojów i rękopisów. Wiele z tych dokumentów do dziś nie ujrzało światła dziennego... z różnych powodów.
- Ich tłumaczenie musi długo trwać i być pracochłonne - stwierdził Macandrew.
- To tylko jedna z wielu trudności. W dziejach Kościoła był niestety okres, kiedy relikwie zdawały się... pomnażać.
- Fragment autentycznego krzyża za pięć dukatów, dyskrecja zapewniona - mruknął Macandrew.
- Coś w tym rodzaju - powiedział opat zimno. - Było to źródłem sporego zamieszania. W każdym razie przyjmując Ignatiusa, nie wiedziałem, że niedługo wcześniej został w kompromitujących okolicznościach odwołany z Izraela do Rzymu, okazało się bowiem, że przywłaszczył sobie pewne rękopisy Esseńczyków z Qumran. Zatrzymał je do własnego użytku i nie podzielił się z resztą badaczy uzyskanymi z nich informacjami.
- Poważna sprawa.
- Watykan też tak sądził. Żeby udobruchać komisję jerozolimską, udzielili Ignatiusowi nagany, odwołali go i wyznaczyli do rutynowych zadań administracyjnych w Rzymie, co musiało być wielkim upokorzeniem dla znanego na całym świecie specjalisty, nawet takiego, którego uczono walczyć z grzechem pychy. Wykonując swoje nowe obowiązki, musiał natknąć się na mój raport na temat Johna.
- Czemu badacz Biblii miałby interesować się badaniami Johna Burnetta? - spytał Macandrew.
- Nie wiem - odparł opat - ale John był bardzo wzburzony, kiedy dowiedział się od pana o tym, co zaszło w Izraelu. Nie powiedział, o co chodzi, ale upierał się, że musi jak najszybciej porozmawiać z Ignatiusem. Poprosił, żebym skontaktował się z Watykanem i umówił go na spotkanie. - I zrobił to ojciec?
- Zadzwoniłem do Rzymu i usłyszałem, że mojąprośbę odnotowano i we właściwym czasie zostanie przekazana, komu trzeba, ale Dom Ignatius obecnie jest nieosiągalny. Nikt nie chciał powiedzieć dlaczego. John bardzo się zdenerwował, tak bardzo, że nie mogłem się z nim dogadać... powtarzał tylko, że Ignatius pewnie chce zdobyć więcej.
- Po co John pojechał do Edynburga?
- Dostaliśmy telefon z poleceniem, by przed złożeniem ślubów stawił się u biskupa. Odprowadziliśmy go na stację, życzyliśmy mu powodzenia, ale na miejsce nie dotarł.
- A ten telefon?
- Okazało się, że współpracownicy biskupa o niczym nie wiedzieli. Wysłałem Johna na śmierć.
- Nie mógł ojciec tego przewidzieć - westchnął Macandrew. - Mówił o tym ojciec policji?
- O Ignatiusie słowem nie wspomniałem. Dziś rano po wyjeździe policji zadzwoniłem do Rzymu i tym razem nie dałem się zbyć wymówką, że jest „nieosiągalny”. Okazuje się, że Dom Ignatius niedawno bez upoważnienia wrócił do Ziemi Świętej i że to on był księdzem zamieszanym w skandal wokół klasztoru w Jerozolimie. Podobno współpracuje z lekarzem, którego tam poznał, podejrzanym typem, niejakim Stroudem. Obaj zniknęli.
- John przed śmiercią był torturowany. Opat przełknął ślinę.
- To straszne.
13
Mały samolot Air France z Edynburga do Paryża wylądował z nieprzyjemnym wstrząsem na lotnisku imienia Charles’a de Gaulle’a, ale Macandrew był tak zamyślony, że nawet tego nie zauważył. Dawno już nie był w Paryżu, ale było to jedno z jego ulubionych miast, zawsze kojarzyło mu się z zabawą i śmiechem - wrażenie to zawdzięczał swojemu pierwszemu pobytowi we Francji; miał wtedy ledwie dziewiętnaście lat i podróżował praktycznie bez grosza przy duszy.
Tym razem było inaczej; miasto wydawało się surowe, mniej gościnne, podejrzliwe, jakby wiedziało, że odegra rolę w złowieszczej intrydze. Macandrew w drodze z lotniska obojętnie wyglądał przez szybę. Widok zachmurzonego nieba nie podniósł go na duchu.
Kiedy autobus wjechał do terminalu Air France w Porte Maillot, Macandrew spojrzał na zegarek. Miał mnóstwo czasu. Umawiając się z Simone Robin, zostawił sobie dwie godziny w zapasie na wypadek, gdyby miały miejsce jakieś opóźnienia, ale samolot wylądował dziesięć minut wcześniej.
U wylotu Boul Mich kupił u handlarza ulicznego „International Herald Tribune” i wszedł do kafejki, by poczytać przy kawie. Usiadł przy stoliku na zewnątrz - było szaro, ale nie zimno - i zaczął wertować gazetę. Przejrzał wiadomości z kraju, po czym, znudzony lekturą obserwował przechodniów. Wreszcie nadszedł czas, by pójść na spotkanie. W lekkiej mżawce ruszył ku Notre Dame, na rozpiętym nad Sekwaną Pont Royal przystanął, by spojrzeć na płynącą dołem barkę. Przed nim wznosiły się bliźniacze wieże katedry. Na ich widok dopadła go refleksja, że w porównaniu z życiem człowieka kamienie są wieczne.
Nawet o tej porze roku na dziedzińcu przed wielkimi wrotami od zachodniej strony katedry roiło się od turystów, wielu z nich w zorganizowanych grupach prowadzonych przez różnojęzycznych przewodników. Przed kościołem nie czekała żadna samotna kobieta, Macandrew wszedł więc w wąską uliczkę od północy i obejrzał wystawy sklepów z pamiątkami, po czym wrócił na plac.
Znalazł miejsce, z którego miał dobry widok na zachodnie wrota, i po kilku minutach rzuciła mu się w oczy szczupła brunetka; szła szybko przez plac, z teczką pod pachą. Przekonany, że to właśnie Simone Robin, wyszedł jej na spotkanie, ale zatrzymał się w pół kroku. Jego uwagę zwróciło dziwne zachowanie trójki osób, które zauważył po prawej stronie. Dwaj mężczyźni, jeden wysoki i dobrze zbudowany, drugi niski, gruby, w ciemnych okularach, zdawali się prowadzić gdzieś młodą kobietę. Choć nie wykonywali gwałtownych ruchów, wyglądało to tak, jakby wiedli jąwbrew jej woli. Na jego oczach jeden z nich szarpnął ją za ramię, a ona w odpowiedzi wskazała tę właśnie kobietę, ku której szedł Macandrew. Wysoki mężczyzna ruszył w jej kierunku, a grubas został na miejscu, mocno trzymając dziewczynę. Wyczuwając zagrożenie, Macandrew się poderwał. Złapał kobietę za ramię i wciągnął do katedry, zanim zdążyła zaprotestować.
- Doktor Robin?
- Do licha, co pan sobie wyobraża? - oburzyła się kobieta, wyrywając mu się.
- Była pani śledzona.
- Absurd!
Macandrew wciągnął ją za filar w kącie na lewo od wejścia.
- Proszę patrzeć na wejście.
Przez długą chwilę słyszał tylko własny oddech. Nikt nie wchodził do katedry.
- Co to za wygłupy? - syknęła Francuzka ze złością. Macandrew sam zaczynał mieć wątpliwości.
- Widziałem dwóch mężczyzn - powiedział. - Była z nimi młoda kobieta. Wskazała im panią.
Zanim Simone Robin zdążyła odpowiedzieć, w wejściu pojawiły się trzy osoby. To byli ci sami dwaj mężczyźni i ta sama dziewczyna. - Alinę! - szepnęła Simone.
- To pani asystentka?
Robin pokiwała głową w milczeniu.
- Powiedziała jej pani, dokąd się wybiera?
- Nie widziałam powodu, by to ukrywać.
- Ci ludzie pani szukają. Musieli pójść do laboratorium i wyciągnąć z pani asystentki, gdzie pani jest, a potem zabrali ją ze sobą, żeby im panią wskazała.
- To...
- Ciii! - szepnął Macandrew, kiedy wysoki mężczyzna rozejrzał się, zostawił swojego towarzysza z Alinę i ruszył niemal prosto ku ich kryjówce.
Za filarem znajdowała się osłonięta wnęka. Macandrew wepchnął Simone za zasłonę i położył palec na ustach. Sam stanął za filarem i nasłuchiwał kroków.
Nie dochodziły go żadne dźwięki oprócz stłumionych głosów turystów w nawie głównej i pojedynczych kaszlnięć, rozbrzmiewających echem. To go zaniepokoiło. Skoro nie słyszał kroków, mężczyzna musiał rozmyślnie stąpać cicho. Czyżby wiedział, że są tutaj?
Jego nerwy napięły się do granic wytrzymałości. Nagle usłyszał metaliczny trzask i krew zastygła mu w żyłach. Instynkt podpowiedział mu, że to odgłos rozkładanego ostrza noża sprężynowego, i przed oczami stanął mu obraz ciała Burnetta w zakrwawionym habicie.
Nie słyszał przeciwnika, nie czuł jego zapachu, ale wiedział, że tam jest. Nie mógł sobie pozwolić na najmniejszy błąd, od tego zależało jego życie. Wstrzymał oddech, nasłuchiwał. Usłyszał ciche szurnięcie buta o posadzkę i uznał, że mężczyzna jest po drugiej stronie filara, trochę na lewo od jego kryjówki. Utkwił oczy w podłodze i sprężył się, gotów zareagować, gdy tylko pojawi się zagrożenie. Zobaczył czubek czarnego buta i zaczął cofać się wokół filara, tak by mieć przeciwnika dokładnie naprzeciw siebie.
Strach wyostrzył mu zmysły. Zapach w katedrze - w którym mieszała się woń kurzu, starych ksiąg i pasty do polerowania drewna - stał się wręcz nie do zniesienia. Choć turyści znajdowali się ledwie dwadzieścia metrów dalej, ich głosy ginęły w mrocznym, przestronnym wnętrzu, Macandrew wyraźnie więc usłyszał dochodzący zza zasłony cichy jęk Simone Robin. Zabawa w kotka i myszkę się skończyła. Mężczyzna jednym, gwałtownym ruchem odgarnął zasłonę i Simone wciągnęła powietrze do ust.
Macandrew wyskoczył zza filara. Mężczyzna trzymał nóż na gardle Simone. Z jej ust wyrwał się krzyk i poniósł się echem; w tej samej chwili Macandrew zacisnął pięść i od góry, tak by nie narażać świeżo zrośniętych kości dłoni, uderzył napastnika w kark. Mężczyzna zwalił się na podłogę i znieruchomiał.
- Jezu! - Z prawej strony dobiegł głos z amerykańskim akcentem. - Co to było, do licha?
Zapanował ogólny rozgardiasz.
Macandrew wciągnął Simone za filar. Dygotała.
- Już dobrze - szepnął. - Jesteś bezpieczna.
- Miał nóż...
- Ciii. Już dobrze.
- To było słychać gdzieś tam! - ktoś krzyknął.
Macandrew zdawał sobie sprawę, że muszą uciekać, nagle jednak rozbrzmiał kolejny głośny krzyk, który, na szczęście, odwrócił uwagę. Rozległy się następne okrzyki i zapanowało jeszcze większe zamieszanie. To pozwoliło Macandrew i Simone niepostrzeżenie wysunąć się z wnęki.
- Chciał mnie zabić - wydusiła Simone.
- Chyba nie - odparł Macandrew. - Masz coś, na czym im zależy.W półmroku zobaczyli zgromadzony na drugim końcu katedry tłum, przez który przeciskali się strażnicy. Spośród głosów mówiących w różnych językach Macandrew wyłowił angielskie słowa:
- Ona nie żyje, Frances. Mówię ci, ta kobieta nie żyje.
- Nonsens. Zemdlała i tyle.
Simone Robin ukryła twarz w dłoniach.
- To Alinę. Jestem pewna - wyszeptała.
Macandrew kazał jej zaczekać, a sam wmieszał się w ciżbę. Jacyś ludzie właśnie podnosili leżącą między ławami młodą kobietę. Położyli ją na trzech zestawionych krzesłach; ręce zwisały jej bezwładnie. Macandrew spojrzał na bladą twarz młodej Francuzki, tej, którą do katedry zaciągnęli dwaj nieznajomi mężczyźni. Pełgające płomyki świec, zapach stęchlizny i lekka woń kadzidła nadawały całej tej scenie surrealistyczny charakter. Jak na komendę niewidocznego reżysera z ust dziewczyny wypłynęła strużka krwi, ściekła po jej brodzie i czerwone krople zaczęły kapać na posadzkę.
- Nie żyje! - szepnął ktoś.
Macandrew już miał przytaknąć, kiedy, ku jego niewysłowionej uldze, dziewczyna stęknęła i obmacała dłonią szczękę, szukając urazów. Zaczęła o coś pytać stojące najbliżej osoby. Macandrew wrócił do Simone.
- To ona, prawda? - spytała. - Alinę?
- Jeden z nich musiał ją ogłuszyć, ale już dochodzi do siebie, nic jej nie będzie.
- Dzięki Bogu! Muszę do niej iść. To moja wina. Macandrew położył jej dłoń na ramieniu.
- Słyszałem, jak ktoś mówił, że karetka jest w drodze. Dziewczynie nic nie grozi, ale ci dwaj gdzieś tam mogą nadal czatować na ciebie.
Simone spojrzała na drzwi.
- O Boże - wydyszała. Podniosła dłonie do twarzy i długą chwilę patrzyła przed siebie błędnym wzrokiem.
Macandrew widział po niej, że jest u kresu wytrzymałości, zresztą sam też nie czuł się rewelacyjnie. Wreszcie odetchnęła głęboko, jakby próbowała wziąć się w garść.
- Co robimy? - spytała z rezygnacją.
- Wyjdziemy z którąś z grup turystów - powiedział. Może nie był to misterny plan, ale chciał wydostać się na zewnątrz, nim strażnicy wpadną na pomysł, by zatrzymać ludzi w środku do czasu przybycia policji. Wziął Simone za rękę i ruszyli w stronę drzwi. - Tam! - krzyknął na widok wychodzącej grupy Niemców; przewodnik właśnie skończył ich liczyć. - Dołączmy do nich.
Kiedy wyszli z katedry, Macandrew objął Simone ramieniem i dołączyli do pary młodych Niemców, jakby byli ich starymi przyjaciółmi.
- Das war wunderbar! - powiedział szkolną niemczyzną.
Niemka osłupiała. Co oni, nie zauważyli, co się stało? - spytała. Kobieta została napadnięta w katedrze, w biały dzień. Każdy mógł znaleźć się na jej miejscu. W tym mieście nie można czuć się bezpiecznie.
Macandrew domyślił się, o co jej chodzi, choć nie rozumiał poszczególnych słów, i przybrał minę, która wydała mu się najbardziej stosowna.
- Gott im Himmel - krzyknął z nadzieją, że wypadnie to przekonująco, choć tak naprawdę nie miało to większego znaczenia. Najważniejsze było to, by ten, kto ich namierzył, zobaczył cztery osoby pogrążone w ożywionej rozmowie. Macandrew nie sądził, by któryś z mężczyzn dobrze przyjrzał się jemu i Simone, bo w katedrze było ciemno. A jednak miał duszę na ramieniu, kiedy skręcili w uliczkę prowadzącą na parking autokarów.
Uprzytomnił sobie, że Niemka o coś go spytała i że zarówno ona, jak i jej mąż patrzą na niego wyczekująco. Zobaczył kiełkującą w ich oczach nieufność.
- Himmel! - powtórzył, zatrzymał się w pół kroku i zakrył dłonią usta, jakby nagle przypomniało mu się coś ważnego. Odwrócił się do Simone. - Helga! Komm! - Wziął ją za rękę i pociągnął na drugą stronę ulicy, do sklepu z pamiątkami. Z kroplami potu na czole zerknął przez ramię. Niemcy szli dalej. Kobieta mówiła coś do męża, oglądając się za siebie, ale niebezpieczeństwo zostało zażegnane.
Przez następnych dziesięć minut udawali, że oglądają chłam dla turystów, po czym Macandrew ostrożnie wyjrzał ze sklepu i uznał, że mogą bezpiecznie wyjść. Pospiesznie przeszli Archeveche na lewy brzeg Sekwany i na wpół biegnąc, na wpół idąc, dotarli na Boulevard Saint Michel.
- Uniwersytet jest tam - powiedziała Simone, wskazując na drugą stronę ulicy.
- Nie możemy tam iść, za duże ryzyko - odparł Macandrew, patrząc na rozległy, betonowy kampus Uniwersytetu VII z wieżowcami wyrastającymi ponad inne budynki jak chwasty. - Wiedzą gdzie pracujesz. To dzięki temu dopadli twoją asystentkę.Simone złapała się za głowę.
- Przepraszam, nie myślę logicznie. Macandrew objął ją ramieniem.
- Chodźmy do jakiejś kafejki - powiedział. - Nie wiem jak ty, ale ja muszę coś wypić.
Szli przed siebie dotąd, aż znaleźli małą kawiarnię. Zajęli stolik najbardziej oddalony od drzwi. Simone siedziała ze wzrokiem wbitym w blat. Kiedy podszedł do nich kelner, nawet go nie zauważyła. Macandrew zamówił kawę i brandy dla nich obojga.
- Nie powinnam tu siedzieć - odezwała się Simone. - Powinnam iść na policję... będę musiała powiadomić dyrektora... muszę dowiedzieć się, co z Alinę.
- Jeśli powiesz mi, o co w tym wszystkim chodzi, pójdziemy na policję razem - obiecał Macandrew. - To ma coś wspólnego z badaniami, które prowadziłaś z Burnettem, prawda?
Przez długą chwilę patrzyła w milczeniu na stolik.
- Może - odparła wreszcie i zamilkła, bo akurat kelner przyniósł zamówienie. Zaczekała, aż odejdzie, i wtedy zaczęła mówić. - John Burnett nieprzypadkowo zainteresował się guzami Hartman. Jego żona miała ten nowotwór. Kiedy go usunięto, postradała zmysły i trafiła do zakładu dla psychicznie chorych. Dla Johna był to bardzo ciężki cios. Przesiadywał z nią godzinami, szukając przyczyn jej stanu. Z czasem doszedł do wniosku, że nie mówiła bez ładu i składu, jak wszyscy zdawali się myśleć, tylko przybrała tożsamość innej osoby, a właściwie kilku osób jednocześnie.
Macandrew skinął głową.
- Mniej więcej to samo stało się z moją pacjentką.
- Personel zakładu wysłuchał Johna i wspólnie wypróbowali różne techniki, w tym pobudzenie i uspokojenie polekowe, by spróbować ograniczyć liczbę tożsamości Anne, to znaczy żony Johna, do jednej. W pewnym sensie im się to udało. W kontrolowanych warunkach nawet do kilku godzin pozostawała jedną osobą, ale nie żoną Johna, zawsze kimś innym. John był zrozpaczony, ale się nie poddał. Postanowił poświęcić się badaniu guzów Hartman i ich następstw.
Mógł sobie na to pozwolić? - spytał Macandrew.
- Na szczęście tak. Wtedy był już znanym na całym świecie biochemikiem, uczelnia zgodziła się więc na zmianę przedmiotu jego badań. Wiedzieli, że jeśli odrzucąjego prośbę, przeniesie się gdzie indziej, a nie chcieli go stracić.
- Logiczne.
- Dobrze mu szło, pracował dniem i nocą. I nic dziwnego, chciał pomóc Anne. To była silna motywacja.
Macandrew zaczaj mieć wyrzuty sumienia, że zrobił Burnettowi wykład o obowiązkach naukowca.
- John odkrył, że hartmany wydzielają proteazę oddziałującą na obszar mózgu umieszczony tuż za szyszynką. Zidentyfikował uczestniczące w tym procesie komórki, a potem pobrał je od osób zmarłych z przyczyn naturalnych. Interesowało go to, jaką normalnie spełniają funkcję... to niesamowite, jak mało wiemy o ludzkim mózgu. Stwierdził, że komórki te wytwarzają nieznany wcześniej enzym, który nazwał Theta 1.
- Czyli to brak tego enzymu powoduje zmianę osobowości?
- Otóż to - powiedziała Simone. - John dostał grant na rozszerzenie zakresu badań od jednej z organizacji charytatywnych zajmujących się walką z rakiem, i zatrudnił do pomocy asystenta. Był nim Asiok Mucherdżi, indyjski biochemik, doskonały specjalista. Mucherdżiemu udało się oczyścić enzym. To było ich wielkim sukcesem. Wtedy zatrudnili mnie. Jestem biologiem molekularnym. Moim zadaniem było sklonować Theta 1, byśmy mogli produkować go w nieograniczonej ilości.
- I wszczepiać chorym?
- No właśnie. Przeprowadziliśmy testy na zwierzętach, by sprawdzić, czy enzym powoduje jakieś skutki uboczne, ale ich nie stwierdziliśmy...
- John Burnett leczył nim żonę?
- Wiem, to wysoce nieetyczne, ale... tak.
- No i? - spytał Macandrew niecierpliwie.
- Anne kompletnie straciła pamięć. Miała zupełną pustkę w głowie. Każdego dnia budziła się kompletnie zagubiona. Nikogo ani niczego nie poznawała.
Macandrew się skrzywił.
- John mimo to nie stracił nadziei. Uznał, że skoro Theta 1 wpływa na pamięć, to jest na właściwym tropie. Zajął się wydzielaną przez guz proteazą. Liczył na to, że uda mu się zsyntetyzować w laboratorium jej chemiczny odpowiednik, który naśladowałby sposób działania nowotworu.
- Po co?
- Podejrzewał, że źródłem problemów z kuracją Theta 1 jest niewłaściwa dawka albo stężenie. Pomyślał, że oczyszczony produkt uzyskany w laboratorium może być za mocny, więc chciał złagodzić jego działanie odrobiną syntetycznej proteazy w nadziei, że w końcu uda mu się dobrać odpowiednie proporcje.
- Sprytne - stwierdził Macandrew.
- Łatwiej to było powiedzieć, niż zrobić. Zsyntetyzowanie proteazy okazało się bardzo trudne.
- Ale tego dokonał?
- Po pół roku ciężkiej pracy.
- Co z jego żoną? spytał Macandrew. - Odzyskała pamięć?
- W pewnym sensie - powiedziała Simone z ociąganiem.
- To znaczy?
- Po dalszej kuracji jej stan się ustabilizował, tyle tylko, że uważała się za czternastoletnią dziewczynę z Londynu. Żona Johna rzeczywiście stamtąd pochodziła.
- Czyli cofnęła się do dzieciństwa?
- Nie całkiem... - Simone zawiesiła głos, jakby zakłopotana tym, co miała powiedzieć. - Opowiedziała nam, że jej dom spłonął w pożarze miasta, a jej matka przed rokiem zmarła na straszną chorobę. Wszystko wokół ją przerażało, niczego nie rozpoznawała.
- O ile dobrze cię rozumiem, chcesz przez to powiedzieć, że...
- Londyn spłonął w 1666 roku. Rok po tym, jak dżuma spustoszyła miasto. Anne ze szczegółami opowiedziała nam o obu tych wydarzeniach.
- Mój Boże.
- I już się nie zmieniła. John pozostał mężem czternastoletniego dziecka z XVII wieku. Macandrew odebrało mowę.
- To nie wszystko - dodała Simone. - Anne odebrała sobie życie. Rzuciła się z okna zakładu.
14
Od tamtego czasu John nie był już tym samym człowiekiem - ciągnęła Simone. - Stracił pewność siebie i zaczął kwestionować wszystkie swoje osiągnięcia. Choć wydawało się to nie do pogodzenia z jego pracą, zawsze był głęboko religijny, wówczas jednak nagle poczuł się beznadziejnie zagubiony. Prowadzone przez niego badania zachwiały fundamentami jego wiary. To, co stało się potem, do reszty wytrąciło go z równowagi. Simone pociągnęła łyk brandy.
- Po śmierci Anne nie mieliśmy serca do dalszych badań, postanowiliśmy więc zrobić sobie przerwę. Ustaliliśmy, że spotkamy się po miesiącu i wtedy zdecydujemy, co dalej: kontynuujemy projekt czy go porzucamy. John pojechał na rekolekcje do klasztoru, ja wróciłam do rodzinnego Paryża, Asiok pojechał do Indii spotkać się z rodziną... a przynajmniej tak twierdził.
- To znaczy, że zrobił coś innego?
- Wrócił do Indii, ale nie z powodu rodziny. Asiok był ciekaw, co sprawia, że brak Theta 1 wywołuje takie gwałtowne zmiany osobowości... rzeczywiście, z naukowego punktu widzenia to intrygujące. Nie mówiąc nic Johnowi ani mnie, zabrał do Indii fiolkę syntetycznej proteazy i zaczął prowadzić eksperymenty. Kraje Trzeciego Świata to mekka pozbawionych skrupułów badaczy. Są jak ogromne laboratoria z nieograniczonymi zasobami ludzkimi i minimum biurokracji. W kraju, gdzie ludzie gotowi są za parę rupii sprzedać nerki, Mucherdżi nie miał kłopotu ze znalezieniem „ochotników” do badań nad proteazą.
- Jak się o tym dowiedziałaś?
- Po powrocie Mucherdżi wyznał wszystko Johnowi. Dręczyły go wyrzuty sumienia.
Macandrew zaczekał, aż Simone napije się brandy.
- Po podaniu proteazy ochotnikom Mucherdżi wpadł w popłoch, bo zaczęli zachowywać się jak chorzy z guzem Hartman; ich osobowość drastycznie się zmieniała, przybierali inną tożsamość. Próbował temu zapobiec, aplikując im sklonowany Theta 1, ale musiał dobierać dawki na oko i nie dało to dobrych rezultatów.
- Co się stało? - spytał Macandrew.
- Udało mu się ustabilizować stan kilku osób, ale żadna z nich nie była już sobą. Jak w przypadku żony Johna i twojej pacjentki ich prawdziwa tożsamość została wymazana.
- I nikt nie wyzdrowiał?
- Początkowo Asiok skłamał, że wyzdrowieli wszyscy, ale szczegółowo wypytany przez Johna przyznał, że to nieprawda. Żaden z nich nie doszedł do siebie. Czterej zmarli, dwaj pozostali niepoczytalni.
Macandrew się skrzywił.
- Co stało się z Mucherdżim?- Nie było sensu oddawać go w ręce policji, bo przestępstwo popełnił w Indiach, a ofiarami byli obywatele Indii. John zwolnił go i powiedział, że dopilnuje, by już nigdy nie mógł zająć się pracą naukową. Asiok wrócił do Indii. Z tego, co słyszałam ostatnio, pomaga biednym w Kalkucie.
- Nie trzeba być psychologiem, by domyślić się dlaczego - stwierdził Macandrew.
- Fakt.
- Pozostaje pytanie, jak Theta 1 działa na zdrowy mózg.
- Rzeczywiście - odparła Simone i spojrzała na niego. Wyglądała, jakby była zupełnie bezbronna.
- Ty to powiesz czy ja mam to zrobić? - spytał.
- Może ty? - poprosiła, jakby mimo wszystko łudziła się, że jej tajemnica nie wyjdzie na jaw.
- Z tego, co mówiłaś - zaczął Macandrew z wahaniem, boleśnie świadom, jak niesamowicie zabrzmi to, co zamierza powiedzieć - wynika, że Theta 1 wymazuje wspomnienia... życia przed życiem... poprzednich wcieleń?
Simone przytaknęła z westchnieniem. Zamknęła oczy i milczała długą chwilę.
- Myślę, że to dlatego John się załamał. Nie mógł pogodzić się z tą myślą. - I od niej uciekł.
- Zwątpił w swoją wiarę, która zawsze była dla niego tak ważna. Przez dłuższy czas ciszę mącił tylko cichy gwar rozmów przy innych stolikach i brzęk filiżanek.
- To jedyne wytłumaczenie, które pasuje do wszystkiego, co widzieliśmy - odezwał się Macandrew. - W szerszym kontekście to wyjaśnia rozszczepienie osobowości, zmiany w zachowaniu po operacji mózgu i regresję, jakiej ulegają niektórzy pacjenci w czasie hipnozy. Jeśli komórki umieszczone za szyszynką w wyniku uszkodzenia przestają wytwarzać Theta 1, usunięta zostaje naturalna blokada pamięci i pacjent przypomina sobie i przybiera swoje poprzednie wcielenia. Tyle że nie dotyczy to tylko chorych, ale nas wszystkich. Jezu, to może mieć ogromne konsekwencje dla całej ludzkości.
- Dlatego nie chcieliśmy nic publikować na ten temat - wyznała Simone.
- Rzeczywiście, wielu ludziom ciężko byłoby przyjąć to do wiadomości - stwierdził Macandrew. - Rozumiem, że ty sama nie jesteś religijna?
Simone pokręciła głową.
- Jestem naukowcem. Nie uwierzę w nic bez dowodu i już dawno przestałam za to przepraszać czy się tego wstydzić.
- Czyli nie przeraża cię koncepcja poprzedniego wcielenia?
- Raczej dodaje mi otuchy. Byłoby miło, gdyby okazało się, że śmierć to mimo wszystko nie koniec.
- Wiesz co? - Macandrew wciąż myślał o konsekwencjach odkrycia Burnetta. - Być może ten sam enzym pomaga nam przezwyciężyć rozpacz. Tyle się mówi o tym, że czas leczy rany. Cokolwiek złego nas spotyka, dochodzimy do siebie i żyjemy dalej. Po jakimś czasie pamiętamy tylko to, co dobre.
Simone się uśmiechnęła.
- Niekończące się letnie dni.
- Czyli John Burnett i Mucherdżi porzucili pracę naukową, a ty zmieniłaś specjalizację?
- Tak... ale na boku kontynuowałam badania nad nowotworem. Nie mogłam zajmować się tym oficjalnie, bo uzgodniliśmy, że wyników prac nie wolno opublikować ze względu na ich możliwe konsekwencje.
- Co więc robiłaś?
- Pierwotnym celem naszego zespołu było opracowanie skutecznej terapii dla pacjentów z uszkodzeniami mózgu, więc tym się zajęłam przede wszystkim. Zaintrygowało mnie to, że zaatakowane przez nowotwór komórki wytwarzające Theta 1 nie ulegają zniszczeniu, tylko przestają produkować enzym. Szukam więc sposobu ich ponownego uaktywnienia.
- Brzmi rozsądnie.
- W laboratorium prowadzę hodowlę komórkową, w której mogę blokować wytwarzanie Theta 1 przez komórki i próbować wznowić proces przy użyciu różnych związków chemicznych.
- I jak ci idzie?
- Znalazłam coś, co sprawdza się w warunkach laboratoryjnych. Czy zadziała u ludzi, to inna sprawa.
- Doskonała wiadomość. Jeszcze tego nie wypróbowałaś?
- To niemożliwe - odparła Simone. - Nie ma mowy, żebym dostała zgodę na jakiekolwiek próby kliniczne bez podania szczegółowego uzasadnienia. Może to dlatego John zasugerował ci, żebyś tu przyjechał. Jesteś neurochirurgiem, stykasz się z pacjentami z uszkodzeniami mózgu i samodzielnie wpadłeś na właściwy trop.Macandrew skinął głową i pospiesznie uciekł wzrokiem, by Simone nie wyczytała w jego oczach niepewności.
- Teraz ty mi odpowiedz na kilka pytań - powiedziała Simone. - Kim byli ci ludzie w Notre Dame? Czego ode mnie chcieli?
- Człowiekiem, który za tym wszystkim stoi, najprawdopodobniej jest ksiądz katolicki Dom Ignatius.
- Ksiądz? - zdziwiła się Simone.
- To skompromitowany uczony, badacz Biblii i specjalista w dziedzinie historii i poszukiwań świętych pism i relikwii. Wiele lat studiował w Ziemi Świętej stare manuskrypty i pergaminy, ale coś kombinował i został na tym przyłapany. Watykan odwołał go do Rzymu, gdzie wyznaczono go do roboty papierkowej. Wtedy natknął się na wzmiankę o Johnie Burnetcie. Dowiedział się, czym Burnett się zajmował, i bardzo go to zainteresowało. Odwiedził go w opactwie w Szkocji i namówił, by opowiedział o swoich badaniach. Według opata Burnett wyznał temu człowiekowi wszystko, może w nadziei na rozgrzeszenie. Tyle tylko, że z tego, co mówiłaś, wynika, że Ignatius zdobył syntetyczną proteazę Johna i sam zaczął z nią eksperymentować, jak Mucherdżi.
- Odchodząc z laboratorium, John zabrał cały zapas proteazy - powiedziała Simone. - Nie chciał, żeby dostała się w niepowołane ręce.
- To by się zgadzało. Musiał dać ją Ignatiusowi, a ten, jak wszystko na to wskazuje, zaaplikował ją grupie mężczyzn w Izraelu.
- Ale po co? Czego oczekiwał?
- Ignatius wciągnął do współpracy lekarza, Strouda. Jak sądzę, musieli dojść do wniosku, że proteaza pozwoli im lepiej poznać przeszłość. Wykorzystując ją, mogli poddawać rodowitych Izraelczyków regresji i uzyskiwać relacje naocznych świadków wydarzeń z dziejów Ziemi Świętej.
- Przecież ten Ignatius musiał wiedzieć, że stosując ją, wyrządzi tym ludziom krzywdę - powiedziała Simone. - John na pewno go o tym uprzedził.
- Z tego, co o nich słyszałem, ani dla Ignatiusa, ani dla Strouda nie byłoby to przeszkodą - odparł Macandrew.
Simone zadrżała.
- Musieli już zużyć skromny zapas proteazy, którą dostali od Johna. Pewnie potrzeba im więcej. O to w tym wszystkim musi chodzić.
- Myślę, że na ich miejscu... najbardziej interesowałoby mnie to, jak się ją robi. Podejrzewam, że przede wszystkim szukają notatek Burnetta, a on ich nie miał, zgadza się? Oddał je tobie. I na pewno im o tym powiedział.
- John nie zrobiłby...
- Torturowali go.
- Torturowali?! - krzyknęła Simone z przerażeniem.
- Przykro mi, ale na pewno powiedział wszystko, co chcieli wiedzieć.
- Biedny John. Był takim dobrym człowiekiem.
- Cóż, teraz spoczywa w pokoju - odparł Macandrew, ale musiał odwrócić od niej wzrok, bo słowa te zupełnie nie przystawały do stojącego mu przed oczami obrazu Burnetta przybitego do drzwi w seminarium. - Jeszcze kawy?
Simone pokręciła głową.
- Wiesz, jednego nie rozumiem. Po co teraz Ignatiusowi ta proteaza? Jest poszukiwany przez policję izraelską, i to pewnie za zabójstwo, jeśli część jego ochotników skończyła tak jak ochotnicy Mucherdżi. Nie może tam wrócić i wznowić eksperymentów, więc czemu tak bardzo mu na niej zależy? - zastanawiał się Macandrew.
Simone wzruszyła ramionami.
- Zaginiony pacjent! - krzyknął Macandrew, odpowiadając samemu sobie.
- Jaki zaginiony pacjent?
- Jeden z izraelskich ochotników, na których eksperymentował Ignatius; uciekając, zabrali go ze sobą. Musiał być w jakiś sposób wyjątkowy.
- Sądzisz, że to świadek, którego szukali?
- Nie przychodzi mi do głowy inny powód, by uprowadzić kogoś, kiedy chce się uciec z kraju - powiedział Macandrew. - A tobie?
- Też nie - odparła Simone.
- Najwyższy czas skontaktować się z policją i załatwić ci ochronę. Masz w ogóle tę proteazę?
- Trochę, w laboratorium. Mam też wszystkie notatki Johna.
Simone i Macandrew pojechali taksówką do komendy miejskiej, gdzie zaprowadzono ich do gabinetu na piętrze. Czekał tam na nich trzydziestoparoletni, przystojny mężczyzna w dobrze skrojonym ciemnografitowym garniturze, niebieskiej koszuli i czerwonym jedwabnym krawacie. W palcach trzymał papierosa. Przedstawił się jako inspektor Paul Chirac.
- A zatem, madame, jeśli dobrze rozumiem, twierdzi pani, że wie coś o dzisiejszym zajściu w Notre Dame i że jej życie jest zagrożone?
- To ja tak uważam - wtrącił Macandrew.- Dlaczego?
Macandrew odetchnął głęboko.
- To długa i złożona historia, ale podejrzewam, że jak wszystkie policje Europy, dostaliście rozesłany przez władze izraelskie list gończy za księdzem o nazwisku Dom Ignatius...
Kiedy Macandrew skończył, policjant podniósł słuchawkę telefonu i poprosił, by coś sprawdzono. Przez długą chwilę milczał, po czym chrząknął kilka razy i powiedział:
- Merci. - Rzucił słuchawkę na widełki.
- Rzeczywiście, dostaliśmy takie pismo. A jaki jest państwa związek ze sprawą?
Macandrew chciał zdradzić możliwie najmniej szczegółów, ale musiał coś odpowiedzieć i postarać się, by zabrzmiało to wiarygodnie.
- Jak właściwie działa ten związek chemiczny? - spytał Chirac.
- To środek halucynogenny - odparł Macandrew. Chirac spojrzał na niego.
- Syntetyczny? Jak narkotyk?
- Można to tak nazwać.
- Czemu księdza miałoby interesować coś takiego?
- Ten człowiek nie jest już księdzem.
Wszedł mundurowy policjant. Zasalutował i położył na biurku Chiraca kartkę. Był to wydruk z komputera. Chirac przeczytał go, a Macandrew i Simone wymienili uspokajające spojrzenia.
- Ten narkotyk... - zaczął Chirac. - Czy to on spowodował chorobę osób odnalezionych przez izraelską policję?
- Tak sądzimy.
- A państwo jesteście odpowiedzialni za jego produkcję?
- Uczestniczyłam w badaniach nad nim - przytaknęła Simone. - Niestety, pewna jego ilość dostała się w niepowołane ręce.
- Po co w ogóle pracować nad czymś takim? - obruszył się Chirac.
- To produkt uboczny naszych badań nad guzami mózgu.
Chirac potrząsnął głową tak, jakby nic nie zrozumiał, ale nie chciał tracić czasu na drążenie tematu.
- A teraz pani życie jest zagrożone, bo ten człowiek, Ignatius, chce poznać wzór tego narkotyku. Dobrze mówię?
- Tak.
Chirac przejrzał swoje zapiski.
- Czy Ignatius był dziś w katedrze? - zwrócił się do Macandrew.
- Nie wiem. Nigdy w życiu go nie widziałem.
Chirac popatrzył na leżącą przed nim kartkę i zaczął czytać.
- Metr dziewięćdziesiąt, szczupłej budowy ciała, ziemista cera, wydatny nos, zaczesane do tyłu czarne włosy, brązowe oczy, mała blizna na lewym policzku... tak opisuje go izraelska policja.
- Żaden z tych ludzi z katedry tak nie wyglądał - powiedział Macandrew.
- Prawdopodobnie podróżuje w towarzystwie austriackiego psychiatry o nazwisku Stroud - ciągnął Chirac. - Stroud jest poszukiwany przez policję egipską za próbę nielegalnego wywiezienia antyków. - Przeczytał na głos jego rysopis.
Macandrew pokręcił głową.
- Mógłby pan opisać mężczyzn z katedry?
Macandrew podał mu ich orientacyjny wzrost i budowę ciała i dodał, że obaj ubrani byli w ciemne garnitury, a jeden z nich miał ciemne okulary.
- Może pani coś do tego dodać, madame?
- Widziałam twarz mężczyzny z nożem, ale było ciemno i byłam przerażona. Zauważyłam jeden szczegół...
- Jaki?
- Chyba miał sztuczne oko.
- Jest pani pewna?
- Bardzo się bałam, ale... - Simone urwała - lewe, tak, to było lewe oko, nie ruszało się razem z prawym. Jestem przekonana, że było sztuczne.
- To już coś, co możemy wrzucić do komputera. - Chirac zanotował tę informację i wcisnął guzik w telefonie. Po chwili funkcjonariusz zabrał kartkę z zapiskiem. - A na razie, madame, damy pani ochronę, do czasu, kiedy aresztujemy tych mężczyzn.
- Bardzo panu dziękuję, monsieur.
- Rzecz jasna, chcielibyśmy, żeby przed wyjściem złożyli państwo pełne wyjaśnienia dotyczące dzisiejszego incydentu w Notre Dame.
- Oczywiście - powiedział Macandrew.
- Jak już będą państwo mieli to za sobą, odwieziemy panią do domu, madame. A pan, monsieur, jakie ma plany?
Macandrew wzruszył ramionami.
- Żadnych. Liczyłem na to, że przed wyjazdem porozmawiam jeszcze z doktor Robin. - Spojrzał na Simone, a ona skinęła głową. - Potem wrócę do Szkocji, a pod koniec tygodnia wyjadę do Stanów, chyba że ma pan coś przeciwko temu?- Nie, skądże, monsieur. Dobrze byłoby jednak, gdyby zostawił nam pan adres, pod którym moglibyśmy się z panem skontaktować. Wie pan, gdzie zatrzyma się na noc?
- Jeszcze nie - przyznał Macandrew.
- Możesz nocować u mnie - zaproponowała Simone. - Miejsca jest dosyć, a dziś wieczorem wolałabym nie być sama.
- Dzięki - powiedział Macandrew.
Kiedy Chirac odprowadzał ich do wyjścia, podbiegł do niego mundurowy i coś mu dał. Chirac pokazał to Simone. Fotografia. Simone wstrzymała oddech.
- To ten mężczyzna, madame? Kiwnęła głową.
- Miała pani rację co do lewego oka. Stracił je w walce na noże w Neapolu, w roku 1984. Nazywa się Vito Parvelli. Jest w naszej bazie danych. Ignatius i Stroud nie dobierają sobie współpracowników wśród aniołów.
15
Radiowóz zabrał ich do dzielnicy Montrouge, gdzie Simone miała mieszkanie na piętrze dwupiętrowego budynku. Policja zapewniła, że wystawi straż przed wejściem, i poprosiła ją, by informowała o każdym wyjściu. Simone podziękowała policjantom, ale widać było, że cała ta sytuacja ją krępuje. Wprowadziła kod dostępu i zamek otworzył się z trzaskiem; weszła z Macandrew do wyłożonego płytkami holu, w którym unosił się słaby zapach środka antyseptycznego.
W budynku była duża winda, pochodząca prawdopodobnie z lat trzydziestych, ale Simone skierowała się do schodów wijących się wokół szybu i Macandrew ruszył za nią. Zauważył, że na parterze jest gabinet dentysty - stąd ten antyseptyczny zapach.
Mieszkanie Simone było jasne, przestronne i umeblowane z elegancką prostotą. Na środku długiej białej ściany nad kremową skórzaną sofą wisiała reprodukcja Czarnej flagi Rene Magritte’a. Podłoga wyłożona była wypolerowaną klepką jasnobeżowe zasłony miały pomarańczowe opaski, jedyny tu akcent kolorystyczny. - Kiedy ostatnio jadłeś? - spytała Simone.
Macandrew zorientował się, że zupełnie zapomniał o jedzeniu.
- Rano, w samolocie.
- Chyba żadne z nas nie ma apetytu - westchnęła Simone. - Trzeba coś jednak zjeść. Może być omlet?
- Super.
- Zrób sobie drinka. - Wskazała tacę z kilkoma butelkami i sześcioma szklankami. - Dla mnie campari z wodą sodową.
Poszła do kuchni. Macandrew odprowadził ją wzrokiem i zrobił drinki. Sobie nalał whisky. Zaniósł szklankę z campari Simone.
- Mogę jakoś pomóc? - spytał.
- Kuchnia jest za ciasna dla dwóch osób - powiedziała Simone, sztywniejąc na dźwięk jego głosu. Nie odwróciła się. - Proszę, rozgość się w salonie.
Macandrew wrócił do pokoju i stanął przy oknie. Patrzył na przejeżdżające ulicą samochody, ale myślał o Simone. Była strasznie spięta. Jeszcze trochę, a puszczą jej nerwy, stwierdził i w tej samej chwili usłyszał brzęk w kuchni.
- Merdel
- Wszystko w porządku? - Macandrew zobaczył Simone, zakrywającą usta dłońmi. Patrzyła błędnym wzrokiem na rozbity talerz na podłodze. Palce jej drżały.
- Hej - powiedział cicho. - Już po wszystkim. Jesteś bezpieczna. - Objął ją i uspokoił łagodnym głosem.
Łzy popłynęły jej z oczu.
- Ciągle widzę tego człowieka z nożem... - szepnęła, z ciepłym, mokrym policzkiem wtulonym w pierś Macandrew. - A ty byłeś taki spokojny.
- Raczej sparaliżowany strachem, ale cieszę się, że wzięłaś to za spokój... wiesz, to męska rzecz - dodał żartobliwie.
Simone zdobyła się na uśmiech przez łzy.
- A płacz to twoim zdaniem pewnie rzecz babska.
- Vive la difference - zanucił Macandrew. Simone odsunęła się od niego i otarła łzy.
- Boże, ale mi głupio. Zachowuję się jak dziecko. Muszę okropnie wyglądać.
- Obsesja na punkcie wyglądu... to też babska rzecz.
Simone uśmiechnęła się i udała, że chce go uderzyć pięściami w pierś. Macandrew delikatnie złapał ją za nadgarstki.
- Najważniejsze, że żyjemy... i że jest po wszystkim. Naprawdę.Simone przez długą chwilę patrzyła na niego pytająco, a on miał nadzieję, że nie potrafi czytać mu w myślach, bo troskę o nią w tej chwili wyparło inne, wzbierające w nim uczucie. Puścił jej nadgarstki i odwrócił się, by zająć czymś uwagę, ale ona podniosła rękę i przyciągnęła jego głowę ku sobie. Z jej oczu wyzierało nieme pytanie. Jej wargi rozchyliły się i Macandrew pocałował ją najpierw delikatnie, a potem, gdy przysunęła się do niego, łapczywie. Przyciągnął ją jeszcze bliżej i poczuł jej język w swoich ustach.
- Jesteś pewna? - szepnął, odsuwając się.
- Chcę czuć, że żyję, Mac. Muszę to wiedzieć... nie chcę kwiatów... nie chcę kolacji... nie chcę romantyzmu... chcę się rżnąć.
Słowo to podziałało na niego elektryzująco; do tej pory, choć pożądał Simone, miał skrupuły, nie chciał wykorzystywać sytuacji, teraz jednak wszystkie wątpliwości zniknęły bez śladu. Przyparł ją do ściany, rozpiął rozporek, włożył rękę pod jej spódnicę, zsunął majtki i wszedł w nią głęboko. Złapał ją za pośladki i przyciągnął do siebie, poruszając biodrami w równym rytmie. Jęki Simone zachęcały go do wzmożonego wysiłku.
- Chryste, pragnę cię - wydyszał.
- To mnie weź...
Po zbyt krótkim zaspokojeniu Macandrew przytulił Simone i oparł głowę o ścianę, uspokajając oddech. Przerwała ciszę.
- Jak się czujesz? - szepnęła.
- Wstyd mi. A ty, jeśli wolno spytać?
- Czuję się zerżnięta.
Macandrew uśmiechnął się i odetchnął z ulgą kiedy zobaczył, że ona też się uśmiecha. Przesunęła palcami po jego policzku.
- Chodź, weźmiemy prysznic - zaproponowała.
Ich namiętność była gwałtowna, tymczasem gorący, wspólny prysznic stał się okazją do czułych pieszczot. Powoli, zmysłowo mydlili się nawzajem.
- Wiesz, co teraz zrobię? - mruknęła Simone.
- Powiedz - odparł Macandrew sennie, zamknął oczy i oparł głowę o ścianę kabiny prysznica.
Simone podniosła rękę i włączyła zimną wodę. Macandrew aż pisnął z zaskoczenia.
- Omlet.
- Pójdziesz ze mną jutro do laboratorium? - spytała z kuchni.
- Jeśli chcesz.
- Chciałabym, żebyś zobaczył wyniki moich prac z komórkami in vitro. Nie mogłam nikomu ich pokazać, a ty byłbyś idealnym współpracownikiem. Po co komu lek, który działa tylko w laboratorium...
Wahanie Macandrew nie uszło jej uwagi.
- Myślisz, że to zły pomysł?
- Minie sporo czasu, zanim uda się wszystko załatwić - odparł. - Na Środkowym Zachodzie USA trudno jest dostać zgodę na zabiegi eksperymentalne.
- Rozumiem - powiedziała Simone tonem wskazującym, że nic nie rozumie. - To twoje jedyne zmartwienie?
Macandrew nie miał ochoty dłużej owijać w bawełnę.
- W tej chwili nie operuję. Nie wiem, czy kiedykolwiek do tego wrócę.
Simone przestała robić omlet i stanęła w drzwiach kuchni. Był odwrócony do niej plecami, ale czuł jej obecność. Wpatrzony w okno, opowiedział, co się stało.
- To okropne! - Podeszła do niego. Delikatnie wzięła go za ręce. - Kiedy będziesz wiedział?
- Właściwie nic mnie już nie boli i mogę swobodnie ruszać palcami, lecz czy to wystarczy, by przeprowadzać zabiegi... cóż, będę się musiał przekonać. Po powrocie posiedzę trochę w prosektorium i zobaczę, jak sobie radzę ze skalpelem. Trening na trupach czyni mistrza w ratowaniu życia, jak mawiał mój profesor na uniwerku.
- Że też musiało cię spotkać coś takiego. To dlatego w listopadzie pojechałeś do Szkocji?
Macandrew skinął głową.
- Musiałem się wyrwać. Potrzebowałem czegoś, co pozwoliłoby mi zapomnieć o tym wszystkim, więc pomyślałem, że śladem większości Amerykanów pojadę do Europy odszukać swoje korzenie.
- I znalazłeś więcej, niż się spodziewałeś.
- O wiele więcej.
Zjedli kolację i przez resztę wieczoru poznawali się nawzajem, opowiadali o swojej przeszłości i powodach, dla których postanowili zająć się medycyną. Otworzyli drugą butelkę wina i rozmowa przeszła z porównania systemu szkolnictwa wyższego w Stanach i Francji na wspominki z czasów studenckich, a potem, kiedy już czuli się zupełnie swobodnie, zaczęli wyjawiać sobie tajemnice z lat dzieciństwa.Macandrew dowiedział się, że Simone kiedyś ukradła ciuchy siostrze, gdy ta kąpała się nago w basenie nieopodal należącego do ich rodziny domku letniego w Prowansji. A on przyznał się, że w dniu rozdania nagród dla najlepszych uczniów wlał do fontanny przed szkołą mydło w płynie.
Kiedy zrobiło się późno, wino i wydarzenia dnia zaczęły dawać im się we znaki. Macandrew zauważył, że Simone opadają powieki.
- To był ciężki dzień, jesteś zmęczona - powiedział cicho. Uśmiechnęła się.
- Dzięki, że uratowałeś mi życie - odparła sennie.
- Nie ma sprawy. To męska rzecz.
Ranek był zimny i mokry, krople deszczu osiadały na włosach Simone, kiedy czekali na radiowóz. Miał zabrać ich na Uniwersytet VII w Paryżu. Gdy wreszcie nadjechał, wsiedli i samochód zaczął przebijać się w żółwim tempie przez poranne korki. Przez całą drogę nie odezwali się ani słowem.
- Nie jest tu zbyt pięknie, niestety - westchnęła Simone, kiedy zatrzymali się przed betonowym kampusem, wciąż upstrzonym graffiti, pamiątką po studenckich protestach sprzed wielu lat. - Sześćdziesiąty ósmy - wyjaśniła, odpowiadając na nieme pytanie Macandrew.
- Oczywiście - powiedział po chwili namysłu. - Słynne rozruchy studenckie w Paryżu. Młodzi ludzie, którzy mieli zmienić świat. Ciekawe, gdzie się podziali - usiłował odczytać ledwo już widoczne hasła.
- Pewnie zostali lekarzami, prawnikami i księgowymi, jak to zwykle bywa - uśmiechnęła się Simone.
- A teraz, kiedy mają coś do stracenia, już bardziej powściągliwie domagają się sprawiedliwości społecznej.
- Czyżbym wyczuwała nutę cynizmu?
- Ludzie są, jacy są. Nie oczekuj zbyt wiele, a się nie rozczarujesz. To moje credo.
- Tak, to zdecydowanie cynizm.
- Ja nazwałbym to realizmem. Podeszli do wieżowca z numerem 43.
- Tu pracuję - oznajmiła Simone. Policyjny kierowca, który trzymał się kilka kroków za nimi, stanął przy wejściu, a oni weszli do środka. Macandrew niósł torbę podręczną przerzuconą przez ramię. Po południu zamierzał złapać samolot do Edynburga.
- Gdybyś uznał, że możesz operować... - zaczęła Simone ostrożnie.
- Wówczas z chęcią podjąłbym z tobą współpracę - przerwał jej Macandrew.
Odetchnęła.
- To dobrze; dam ci do obejrzenia kilka fragmentów mózgu. Możesz je przestudiować razem ze szkicami topograficznymi, które też ci udostępnię. Jak już będziesz w prosektorium, może przeprowadzisz studium wykonalności? Wyznaczyłbyś właściwy obszar mózgu i zastanowił się, jak najlepiej się do niego dostać.
- Mam już pewien pomysł, ale wiele zależy od tego, co trzeba zrobić, by pobudzić komórki.
- Liczę na to, że wystarczy przemyć je aktywatorem. W probówce to działa.
- Czyli powinna wystarczyć minimalna interwencja chirurgiczna, na przykład wprowadzenie przez nos giętkiej igły.
- Chciałabym pokazać ci dane, które zebrałam do tej pory. - Simone wyjęła z biurka gruby plik papierów i przewertowała je, aż znalazła interesujący ją wykres. Przesunęła go w stronę Macandrew. Stanęła za nim, by wskazać mu najważniejsze szczegóły.
Czuł jej bliskość i zapach perfum.
- W tym momencie zaaplikowałam proteazę - wyjaśniła Simone. - Jak widzisz, produkcja Theta 1 niemal natychmiast ustaje.
Wykres w tym miejscu spłaszczał się do poziomej kreski.
- Rzeczywiście.
- A tu dodałam aktywator. - Simone wskazała długopisem inny punkt. - Produkcja enzymu zostaje wznowiona po zaledwie kilku minutach.
Macandrew podążył wzrokiem za linią pnącą się ostro do góry. - Widać to wyraźnie. Po czterech, pięciu, sześciu... niecałych siedmiu minutach poziom wraca do normy. Imponujące.
- Mówisz serio? - Simone spojrzała na niego. Znów wydawała się bezbronna. - Byłoby wspaniale, gdybym mogła zrobić coś dla tych ludzi.
- Jeśli równie skutecznie zadziała to in vivo, to ci się udało. Wynalazłaś lek.
- Jeszcze nic nie jest pewne. - Simone odwróciła się, wyjęła z szafy za biurkiem płaskie drewniane pudełko i otworzyła je. W środku były ułożone w rzędach szkiełka. Przesunęła palcem po widniejącym na wieczku indeksie i wyjęła trzy preparaty, które następnie przełożyła do mniejszego, tekturowego pudełka z plastikowymi przegródkami. Zakleiła je taśmą.- To te fragmenty, o których ci mówiłam.
Macandrew włożył pudełko do torby, spojrzał na zegarek i powoli wstał.
- Cóż, muszę się już zbierać - powiedział. Simone wyczuła jego zakłopotanie.
- Może podamy sobie ręce? - zasugerowała figlarnie. - Nie.
Simone podeszła do niego.
- Też tak pomyślałam.
Pocałowali się, ale przerwał im dzwonek telefonu. Kiedy Simone skończyła rozmawiać, magiczna chwila bezpowrotnie minęła.
- Może dam ci kopię notatek Johna? A nuż coś się stanie...
- Nic się nie stanie, Simone - zapewnił Macandrew i znów wziął ją w ramiona. - Policja złapie tych ludzi, a do tego czasu będziesz miała ochronę. - Pocałował ją jeszcze raz i się uściskali. - Zadzwonię do ciebie, jak tylko będę na miejscu.
- A co z naszą tajemnicą, Mac?
- Nic nikomu nie powiem.
Macandrew powiedział pilnującemu drzwi policjantowi, że Simone została w laboratorium, a on sam wyjeżdża. Poszedł pożegnać się z Sekwaną, świadom, że jego europejska przygoda zbliża się ku końcowi. Postanowił zaraz po powrocie do Szkocji zarezerwować bilet do Stanów. Pora przekonać się, czy nadal ma pracę. Na tę myśl spojrzał na swoje dłonie, ściskające poręcz u wejścia na Pont Neuf i zgiął palce. Dołem przepłynął bateau mouche, z którego pokładu dobiegała niosąca się nad wodą relacja dla turystów, odtwarzana z taśmy. Z dłońmi chyba wszystko w porządku.
Przy stanowisku odprawy przed lotem do Edynburga była kolejka. Co gorsza, w ogóle się nie ruszała. Macandrew zorientował się, że to z powodu stojąca na przodzie pary, która miała kłopoty z dokumentami i wykłócała się głośno z dziewczyną z obsługi. Zgodnie z wyznawaną przez siebie - zwłaszcza na lotniskach - zasadą, że trzeba robić dobrą minę do złej gry, uznał, że musi zachować cierpliwość i tyle. Mimo to od czasu do czasu zerkał za siebie. Kolejka coraz bardziej się wydłużała.
Cztery osoby za nim stali dwaj mężczyźni. Jeden wciąż pytał drugiego, czy dobrze się czuje. Macandrew nie zwrócił na to większej uwagi - wielu ludzi bało się latania - ale kiedy już odchodził ze stanowiska po odebraniu karty pokładowej, za jego plecami powstało zamieszanie. Obejrzał się i zobaczył, że jeden z mężczyzn się przewrócił. Dwaj pracownicy personelu naziemnego podnieśli go i zaprowadzili do małego pokoju za stanowiskami odprawy.
Macandrew zawahał się, czy przyjść im z pomocą, ale się rozmyślił. Lotnisko miało własne służby medyczne, a facet pewnie po prostu zasłabł. Nagle jednak drzwi pokoju otworzyły się i zaaferowana młoda kobieta zaczęła gorączkowo wzywać lekarza.
- Mogę w czymś pomóc? - spytał Macandrew.
Tęgi mężczyzna leżał na podłodze, przyciskając ręką do piersi. Jego towarzysz z niepokojem pochylał się nad nim.
- Chyba znowu dostał zawału.
Na słowo „znowu” Macandrew zażądał, by personel wezwał karetkę. Liczba ataków serca, jakie można przeżyć, nie jest nieskończona i ogranicza się do trzech.
- Dopilnujcie, by zrobić sanitariuszom przejście, jak przyjadą. Liczy się każda sekunda.
- Oczywiście.
Macandrew został sam z dwoma mężczyznami. Ukląkł przy chorym i natychmiast zorientował się, że coś jest nie tak. W oczach mężczyzny nie było bólu ani strachu. Były zimne, czujne i wyrachowane.
- Co u...
Zanim zdołał cokolwiek powiedzieć czy zrobić, poczuł bolesne ukłucie w udo i zakręciło mu się w głowie. Miał niejasne wrażenie, że zamienia się miejscami z mężczyzną leżącym na podłodze, po czym stracił przytomność.
Obudził się z potwornym bólem głowy i pieczeniem w gardle. Choć do tej pory nieprzytomny, wiedział, co się stało. Został uśpiony i uprowadzony. Pytanie tylko, przez kogo? I dlaczego? Spróbował wstać z rozklekotanego łóżka, na którym leżał, ale zorientował się, że ma związane za plecami ręce. Skrzypienie desek zwróciło uwagę osób w sąsiednim pomieszczeniu. Za otwartymi drzwiami stał gruby „zawałowiec”. Nic nie mówił, za to obficie się pocił. Miał mięsiste, wilgotne wargi i nosił małe, okrągłe okulary, które nieproporcjonalnie powiększały mu oczy. Macandrew czuł się jak preparat oglądany przez ucznia w szkolnym laboratorium.Nieznajomy powoli i regularnie mrugał oczami, jak żaba. Macandrew spytał go, gdzie jest, nie uzyskał jednak odpowiedzi. Po chwili przyszedł drugi, wyższy mężczyzna - ten, który tak niepokoił się o towarzysza na lotnisku. Macandrew od razu rozpoznał w nim uzbrojonego w nóż napastnika z katedry, później zidentyfikowanego przez policję jako Vito Parvelli.
- Co jest? - wychrypiał. - Czego ode mnie chcecie?
- Przecież wiesz - powiedział Parvelli. - Kobieta ma coś, na czym nam zależy, a ty pomożesz nam to dostać.
- To jakaś pomyłka - Macandrew próbował zyskać na czasie. Był półprzytomny i głowa pękała mu z bólu.
- Nie - odparł Parvelli. - Poprzednio nam przeszkodziłeś, teraz pomożesz.
Macandrew przeszedł dreszcz na myśl, że prawdopodobnie ci ludzie torturowali i zamordowali Johna Burnetta.
- Nie ma mowy.
Jego słowa zabrzmiały odważnie, bo nie chciał po sobie pokazać, jak bardzo się boi. Ci dwaj przerażali go jeszcze bardziej od tamtych oprychów z Kansas. Poczuł ucisk w żołądku.
Parvelli rzucił mu na kolana telefon.
- Zadzwoń do doktor Robin - rozkazał tonem nieznoszącym sprzeciwu.
- Prawie się nie znamy - odparł Macandrew.
- Zrób to.
- A jeśli odmówię? - spytał Macandrew, jakby powodowany chęcią poznania jakiejś strasznej tajemnicy.
Grubas odwrócił się i powiedział coś do kogoś w drugim pokoju. W drzwiach stanął przeraźliwie chudy mężczyzna z małą skrzynką na narzędzia w ręku. Spojrzał obojętnie na Macandrew i od niechcenia kiwnął prawą dłonią. Parvelli z grubasem podnieśli Macandrew z łóżka i posadzili go na krześle. Związali go mocno, ale jedną nogę pozostawili nieskrępowaną. Zdjęli z niej but i skarpetę, bosą stopę oparli na taborecie.
Z czołem zroszonym potem i naprężonymi mięśniami Macandrew patrzył, jak chudzielec - uznał, że musi to być wspólnik Ignatiusa, Stroud - otwiera skrzynkę i wyjmuje lutownicę, by następnie klęknąć przy taborecie i rozpłatawszy kabel, podać wtyczkę grubasowi. Ten włożył ją do gniazdka. Lutownica zaczęła się rozgrzewać i w powietrzu uniósł się swąd spalonego kurzu.
- Zadzwoń do doktor Robin - powtórzył Parvelli.
Macandrew wziął telefon. Dalsze groźby były niepotrzebne. Nie mógł być już bardziej przerażony. Parvelli poinstruował go, co ma powiedzieć.
Grubas mocno złapał Macandrew za nogę i przycisnął piętę do taboretu, unieruchamiając stopę. Stroud polizał palec wskazujący i przytknął go do lutownicy. Rozległ się syk.
Macandrew wybrał numer Simone i przyłożył słuchawkę do ucha.
- Oui?
- Simone? Tu Mac.
- Mac, to niemożliwe, żebyś już dotarł do Szkocji. Gdzie jesteś?
- Zabrali mnie z lotniska. Trzymają mnie gdzieś w mieście, nie wiem, gdzie dokładnie.
- Trzymają? O mój Boże... kto? Macandrew nie odrywał oczu od lutownicy.
- Ludzie z katedry - wychrypiał przez ściśnięte gardło. - Chcą, żebyś oddała im notatki Burnetta i cały zapas proteazy.
- Zrobili ci coś, Mac? - spytała z niepokojem. - Nie... jeszcze nie.
Parvelli wziął od niego słuchawkę.
- Proszę słuchać uważnie, madame. Powie pani pilnującemu jej policjantowi, że postanowiła pani wyjechać na parę dni na południe. W piątek wsiądzie pani do TGV odjeżdżającego o ósmej rano z Gare du Nord do Marsylii. Weźmie pani ze sobą notatki i ten wasz wynalazek. Powie pani policji, że w pociągu obstawa nie będzie pani potrzebna.
- A jeśli uprą się, żeby ze mną jechać?
- Przed Lyonem pójdzie pani do łazienki.
- A jeśli odmówię?
Parvelli oddał Macandrew słuchawkę i skinął głową Stroudowi, który przycisnął czubek lutownicy do podeszwy jego unieruchomionej stopy. Rozgrzane żelazo weszło w skórę i z ust Macandrew wyrwał się przeraźliwy krzyk.
Parvelli zabrał mu słuchawkę i przerwał połączenie. Szok i tsunami bólu sprawiły, że Macandrew zapadł w miłosierną nieświadomość.
Kiedy się ocknął, nie czuł bólu, ale mąciło mu się w głowie, więc domyślił się, że dali mu jakieś prochy. Ostrożnie dotknął prawej stopy lewą by sprawdzić, czy rana została opatrzona; rzeczywiście, była zabandażowana, ale chyba niezbyt starannie. Zaczął się zastanawiać, jak jest poważna, ale znów pociemniało mu przed oczami. Przez wiele godzin pozostawał w narkotycznym półśnie, reagując tylko na silne bodźce.
W pewnym momencie poczuł, że wynoszą go z mieszkania. Wiedział, że jest noc, bo niebo było ciemne i paliły się latarnie. Później domyślił się, że jedzie przez miasto, czuł bowiem kołysanie samochodu i słyszał odległy szum ruchu ulicznego. Co jakiś czas z otaczającej go mgły wyłaniała się pozbawiona emocji twarz Strouda, który podawał mu kolejne dawki środków uspokajających, by utrzymać go w narkotycznym odrętwieniu.
Macandrew stracił poczucie czasu. Minęło trzydzieści sześć godzin, nim wreszcie odzyskał przytomność. Przejmujący ból stopy świadczył o tym, że znieczulenie przestało działać. W dodatku strasznie chciało mu się pić. Czuł się, jakby miał w ustach spaloną słońcem pustynię. Spróbował usiąść, lecz prawą dłoń miał przykutą kajdankami do wezgłowia łóżka. W pokoju było ciepło, świeciło słońce. Otwarte okno wskazywało na to, że nie byli już w Paryżu. Przypomniał sobie instrukcje, jakie Parvelli przekazał Simone, i domyślił się, że są gdzieś na południu Francji.
Kiedy na dobre odzyskał przytomność, zaczął krzyczeć z bólu i pragnienia. Do pokoju wszedł grubas, przez długą chwilę przyglądał się mu, powoli mrugając oczami, i znów zniknął za drzwiami. Zaraz zjawił się Stroud. Macandrew poprosił o wodę i coś przeciwbólowego. Dostał plastikowy kubek wypełniony do połowy letnią wodą. Starał się pić ją jak najwolniej. Podsunął pusty kubek grubasowi, prosząc o więcej, i ten nalał mu jej w milczeniu.
Przepłukując usta, Macandrew uprzytomnił sobie, że nie mył się, odkąd wyszedł od Simone, a Bóg jeden wiedział, jak dawno to było. Zarost ocierał się o kołnierz koszuli poplamionej potem. Spojrzał na zabandażowaną stopę; poczuł lekki, słodkawy zapach. Był nieprzyjemny i niepokojąco znajomy. Kiedy przypomniał sobie, skąd go zna, w głowie zapaliło mu się czerwone światło. Ten zapach wydzielały bakterie Staphylococcus aureus, największy postrach sal operacyjnych. W ranę musiało wdać się zakażenie. Potwierdzał to wygląd bandaża - był brudny.
Macandrew wpadł w popłoch.
- Chryste, człowieku, rana jest zakażona!
- Nie mogę nic zrobić - powiedział Stroud.
- Trzeba ją oczyścić.
- Potem.
- Mógłbyś mi chociaż dać coś przeciwbólowego?!
Stroud wyszedł i wrócił po kilku minutach z dwiema kapsułkami. Cisnął je na stół. Macandrew wrzucił obie do ust i popił resztką wody. Podstawił pusty kubek grubasowi i ten napełnił go ponownie.
Proszki nieco złagodziły ból, ale na myśl o zakażeniu udręka Macandrew stała się nie do zniesienia. Jeśli rana zacznie się jątrzyć, niemal na pewno wywiąże się śmiertelnie groźna posocznica. Osunął się na poduszkę. Uświadomił sobie z goryczą, że niepotrzebnie przejmuje się czymś, co się stanie w dalszej przyszłości, skoro tej przyszłości w ogóle może nie być. Kiedy Simone odda notatki, oboje staną się zbyteczni. Ledwie o tym pomyślał, usłyszał za drzwiami jej głos.
- Gdzie doktor Macandrew?! - krzyczała.
Na jego widok oczy Simone wypełniły się przerażeniem. Padła przy nim na kolana, objęła go ramieniem i odgarnęła posklejane włosy z jego czoła.
- Och, Mac! Co oni ci zrobili?
- Przykro mi. Musiałem do ciebie zadzwonić. Nie mogłem inaczej. Simone położyła palec na ustach.
- Nie miałeś wyjścia. - Spojrzała na jego stopę. - Mój Boże, co to? Macandrew powiedział jej. Wstrzymała oddech.
- Dranie!
- Dość! Masz to, czego chcemy? - przerwał im czekający za jej plecami Stroud. Parvelli, który ją przywiózł, stał obok z groźną miną.
Simone nie odpowiedziała.
- No dalej! - warknął Stroud ze złością. - Chciałaś się upewnić, że żyje. I żyje, jak widzisz.
- Do czasu, aż oddasz im notatki - stwierdził Macandrew. - Wtedy staniemy się zbędni.
- Nie mam ich przy sobie - powiedziała Simone.
- Co takiego? - wybuchnął Parvelli.
- Aż tak głupia nie jestem. Nie zamierzałam ryzykować, że zabierzecie je i nas zabijecie.
Parvelli groźnie ruszył ku niej, ale Stroud go powstrzymał.
- Gdzie są? - spytał.
- Mam propozycję - powiedziała.
Parvelli znów chciał się na nią rzucić, lecz i tym razem Stroud położył mu rękę na ramieniu w uspokajającym geście.- Słucham.
- Bardzo zależy wam na tych notatkach. Myślicie, że mając je, będziecie mogli wyprodukować tyle proteazy, ile zechcecie. Zgadza się?
- Do czego zmierzasz? - spytał Stroud.
- Prędzej polecę miotłą na księżyc, niż zsyntetyżujecie ten związek.
- Blefujesz.
- Nie. Nawet tak świetny biochemik jak John Burnett miał z tym kłopoty. Amatorzy nie mają szans. Potrzebujecie nas żywych. Doktor Macandrew i ja jesteśmy wykwalifikowanymi naukowcami. Wy, jak sądzę, nie możecie tego o sobie powiedzieć.
Macandrew zamknął oczy w duchu i życzył Simone, by jej fortel się powiódł. On sam miał problemy choćby z odgrzewaniem posiłków, a co dopiero z prowadzeniem skomplikowanych syntez biochemicznych.
- Co zrobiłaś z notatkami?
- Wysłałam je pocztą, razem z proteaza.
- Komu?
- Sobie... na poste restante... tu, do Marsylii.
16
Stroud poszedł się naradzić ze wspólnikami i Simone została sama z Macandrew.
- Musi cię bardzo boleć - powiedziała.
- Chyba wdało się zakażenie. Opatrunek jest brudny, ani razu go nie zmienili.
- Bestie!
- Policja była w pociągu? Simone skinęła głową.
- Tak, ale musieli trzymać się z dala na wypadek, gdyby ktoś mnie obserwował. Zostałam uprowadzona, kiedy pociąg zatrzymał się przed dworcem w Lyonie. Tego chyba nie przewidzieli.
- Może przyjechali tu za tobą?
- Chciałabym w to wierzyć, ale wszystko działo się tak szybko... Pociąg zatrzymał się przed semaforem. Ci ludzie najwyraźniej spodziewali się tego, może nawet to spowodowali, i właśnie wtedy mnie zabrali. Na łące przy torach czekał samochód terenowy. Wszystko trwało kilka sekund. Policja nie była na to przygotowana. Szykowali się do akcji na dworcu w Lyonie, bo przypuszczali, że to tam ktoś będzie na mnie czekał. Przykro mi to mówić, ale jesteśmy zdani tylko na siebie.
- Czyli musimy skoncentrować się na tym, by przeżyć, i szukać okazji do ucieczki. A tak w ogóle, świetnie załatwiłaś Strouda.
- Myślisz, że na to pójdą?
- Pewnie w tej chwili próbują skontaktować się z Ignatiusem - powiedział Macandrew.
- A jeśli dwie fiolki proteazy mu wystarczą? - zaniepokoiła się Simone. - W końcu eksperymentuje tylko na jednym człowieku...
- Nie sądzę, by mógł sobie pozwolić na takie ryzyko. Skoro szuka go połowa europejskiej policji, nie może ot tak werbować nowych biochemików za każdym razem, kiedy coś mu nie wyjdzie. Będzie chciał, żebyś mu pomogła, jestem pewien.
- Obyś miał rację.
- Dokąd właściwie wysłałaś to wszystko? - spytał Macandrew.
- Na pocztę główną w Marsylii. Poste restante. Muszę odebrać przesyłkę osobiście.
- Jeśli będziesz miała okazję uciec, wykorzystaj ją.
- Nie zostawię cię. Ta sprawa dotyczy nas obojga. Macandrew ścisnął jej dłoń.
- Musimy myśleć praktycznie. Jeśli będziesz miała szansę, musisz z niej skorzystać. Później zgłosisz na policji, co się stało. Tak będzie najrozsądniej.
Simone kiwnęła głową.
Po kilku godzinach Stroud wrócił. Środki przeciwbólowe przestały działać i Macandrew miał gorączkę. Jego twarz błyszczała od potu. Ból nie pozwalał mu rozmawiać z Simone, leżał więc wpatrzony w sufit, starając się zająć czymś myśli.
- Mój współpracownik zgodził się, żebyście pojechali z nami - powiedział Stroud.
- Dokąd? - spytała Simone.
- Nie wasza sprawa. Wyjedziemy, jak tylko odbierzesz paczkę. Kiedy zsyntetyzujecie związek, puścimy was wolno. Do roboty.
Macandrew i Simone wiedzieli, że kłamie, ale podstawowy cel osiągnęli. Jeszcze przez jakiś czas będą żyć. Na razie to wystarczy.
- Chodź. - Stroud otworzył drzwi Simone.Nawet nie drgnęła.
- Nie zrobię niczego, dopóki nie zmienicie opatrunku mojemu przyjacielowi. Potrzeba mu też antybiotyków i środków przeciwbólowych. - Mówiąc to, odwróciła się plecami do Strouda, by nie widział, że z nerwów przygryzła dolną wargę.
- Nie pozwalaj sobie na to, żeby...
- Taki jest układ - Simone mówiła spokojnym tonem, lecz Macandrew zauważył, że drżą jej ręce.
- Nie mam bandaży - powiedział Stroud. Spojrzała na niego.
- Coś musicie mieć - nalegała. - Czyste prześcieradła, poszewkę na poduszkę?
- Skoro to dla ciebie takie ważne, sama się tym zajmij - burknął Stroud. - A antybiotyków nie mam.
- To je kup!
Zapadła cisza. Stroud i Simone mierzyli się wzrokiem.
- Jak już odbierzesz przesyłkę, wpadniemy do apteki - powiedział Stroud.
Simone poczuła tak głęboką ulgę, że aż nogi się pod nią ugięły. Ryzyko się opłaciło. Macandrew ścisnął jej dłoń w geście podziękowania.
- Na razie musi dostać środki przeciwbólowe - zażądała.
- Coś przyniosę - obiecał Stroud.
Macandrew spojrzał na Simone i skinął głową z wdzięcznością. Ból był zbyt silny, by mógł zdobyć się na uśmiech.
- Spróbuj się odprężyć, Mac - szepnęła. - Wszystko będzie dobrze. Grubas przyniósł czystą poszewkę na poduszkę i butelkę zielonego środka dezynfekującego.
- Będzie mi jeszcze potrzebny wrzątek i mydło - powiedziała Simone. Mężczyzna wyszedł i wrócił z miednicą ciepłej wody, ręcznikiem i kostką mydła karbolowego. Położył to wszystko na podłodze. Za nim wszedł Stroud; usunął ze strzykawki powietrze, bez słowa podwinął prawy rękaw Macandrew i zrobił mu zastrzyk.
Macandrew od razu ogarnęło przyjemne ciepło, dające ulgę od bólu, który krępował jego ruchy niczym stale zacieśniająca się sieć. Poczuł się, jakby w mroźny dzień zalał go blask słońca wyłaniającego się zza chmury.
- Chryste! - szepnął, kiedy jego napięte mięśnie zaczęły się rozluźniać, wszystkie naraz.
Simone odgarnęła mu mokre włosy z czoła i uśmiechnęła się, widząc, jak jego stężała twarz łagodnieje. Kiedy Stroud wyszedł, zaczęła odwijać brudny bandaż.
- To mimo wszystko może boleć - powiedziała.
- Nie pytałem o to: jesteś lekarką? - mruknął Macandrew.
- Mam doktorat z biologii molekularnej, będziesz musiał mi pomóc.
- Widok nie będzie ładny.
- Uhm, ciekawe, kto pierwszy zemdleje, ty czyja. - Simone zdjęła ostatnią warstwę starego opatrunku. Musiała robić to powoli, bo bandaż przylgnął do rany. Oderwawszy go do połowy, odwróciła się do grubasa, który z obrzydzeniem obserwował jej zabiegi. - Przynieś gąbkę, co?!
Wykonał jej polecenie i blady wyszedł z pokoju.
Zaczęła delikatnie obmywać ranę. Macandrew odchylił głowę do tyłu i wbił wzrok w sufit. Zacisnął zęby z bólu, kiedy Simone zaaplikowała środek antyseptyczny. Ani na chwilę nie straciła zimnej krwi. Dokładnie oczyściła ranę i nałożyła bandaż z porwanej poszewki.
- I po wszystkim - oznajmiła.
- Dobra robota - pochwalił Macandrew. - Byłaś świetna. Simone ścisnęła jego dłoń.
- Babska rzecz - powiedziała. Macandrew uśmiechnął się z trudem.
- A teraz postaramy się załatwić antybiotyk.
Simone poszła ze Stroudem na pocztę. Macandrew, pozostawiony sam sobie, mógł tylko cieszyć się odrobiną wytchnienia od bólu, przynajmniej dopóki działał podany mu środek. Nie wiedział, kiedy dostanie następną dawkę. Zamknął oczy, ale udało mu się zapaść tylko w lekką drzemkę. Słyszał odległy szum ruchu ulicznego - życie w Marsylii toczyło się normalnym rytmem. Od czasu do czasu rozlegało się wycie syreny radiowozu, a zza ściany dochodziła stłumiona rozmowa dwóch mężczyzn. Czuć było zapach francuskich papierosów, gdzieś w oddali płakało dziecko - nie z bólu, tylko z żalu, że nie może dostać tego, czego chce. Choć wyleczenie infekcji było dla Macandrew najważniejsze, zdawał sobie sprawę, że skoro nie może chodzić, ciężko mu będzie uciec. Nie była to krzepiąca myśl.
Wreszcie z niespokojnej drzemki wyrwał go głos Simone, który przebił się przez zamęt w jego głowie.
- Mam lekarstwo - powiedziała, wchodząc do pokoju. Podała mu małe pudełko.Macandrew przeczytał etykietkę. Chlorowodorek tetracykliny. Otworzył plastikową buteleczkę i wrzucił dwie kapsułki do ust. - Dzięki.
- Mam nadzieję, że zadziała, Mac.
- Ja też.
- Chyba dziś wyjeżdżamy - szepnęła. - Przypadkiem usłyszałam, jak Stroud mówił tym dwóm, że łódź jest gotowa.
- Łódź?
- To wszystko, co słyszałam. Nic na temat celu podróży. Macandrew położył głowę na poduszce i pomyślał, co z tej informacji dla nich wynika. Będą z dala od lądu, co nie wróży dobrze szansom ucieczki; z drugiej strony, podróż morska może dać im więcej czasu - dość, by jego stopa się zaleczyła.
Stroud z grubasem przepadli gdzieś na cały dzień, jedynym strażnikiem pozostał Parvelli. Macandrew miał nadzieję, że da to Simone okazję do ucieczki, Parvelli jednak nie był głupcem. Trzymał ich pod kluczem w pokoju i przez cały czas zachowywał ostrożność. Musieli wychodzić pojedynczo, a w ciągu całego popołudnia wypuścił ich tylko raz, do toalety. Wszelkie inne prośby, o jedzenie, picie, zgodę na wyjście do łazienki, ucinał krótkim: „Później”.
O zachodzie słońca grubas przyniósł makaron, chleb i wodę.
- Jedzcie szybko - polecił. - Macie mało czasu.
Macandrew i Simone posłuchali, choćby dlatego, że byli bardzo głodni. Zaraz potem zostali wyprowadzeni z budynku i wepchnięci na tył czekającej na zewnątrz nieoznakowanej furgonetki. Macandrew poznał po zapachu, że to ten sam wóz, którym przywieziono go z Paryża. Nie byli zaskoczeni, kiedy po dwudziestu minutach drzwi furgonetki się otworzyły i zobaczyli nabrzeże portu w Marsylii.
Noc była ciepła i spokojna i choć od nadbrzeżnych kafejek dzielił ich spory kawałek drogi, Macandrew czuł w powietrzu zapach kawy i dymu papierosowego. Spojrzał tęsknie na odległe światła, zaraz jednak musiał skupić się na schodzeniu po drabinie ściennej na pokład oczekującego jachtu motorowego. Parvelli powoli przeprowadził go po bruku i pomógł mu zejść na pierwszy szczebel.
Simone, którą Stroud przytrzymywał za ramiona, patrzyła z góry, jak Macandrew powoli schodzi na zdrowej nodze na dół, opuszczając się szczebel po szczeblu na rękach. Na szczęście fale były bardzo małe, nie miał więc kłopotu z wyczuciem właściwego momentu, by skoczyć z drabiny, i wylądował w ramionach grubasa i drugiego mężczyzny, prawdopodobnie członka załogi. Zaprowadzili go pod pokład i zamknęli w małej kajucie.
Schodząc, zauważył niewiele szczegółów, dowiedział się tylko, że łódź nazywa się „Astrud G” i jest zarejestrowana w Marsylii. Według tabliczki nad wejściem do kajuty była własnością firmy Aristo Charters. Usłyszał odgłos otwieranych drzwi sąsiedniej kabiny. Miał nadzieję, że to tam umieścili Simone. Kiedy ucichły kroki, otworzył jedyny mały iluminator i zawołał ją cicho.
- To ja - odparła. - Może gdybyśmy oboje zaczęli wzywać pomocy...
- Nikt nas nie usłyszy. Jesteśmy za daleko, a ci tutaj mogliby się wkurzyć. Musimy zaczekać na właściwy moment.
Ich kajuty znajdowały się od strony morza, nie mogli więc widzieć, co dzieje się na nabrzeżu. Pierwszą oznaką, że wkrótce wyruszą w rejs, było drżenie kadłuba towarzyszące uruchomieniu głównego silnika, który zagłuszył dźwięki małej pompy wylewającej wodę zęzową.
Drżenie stało się silniejsze i Macandrew usłyszał dochodzące z pokładu odgłosy krzątaniny; wreszcie na suficie jego kajuty wylądowała zwinięta cuma. Światła portu zniknęły za rufą i jacht wykonał zwrot, pozostawiając z tyłu basen zewnętrzny i kierując się ku Morzu Śródziemnemu.
Po wyjściu z portu silnik zaczął pracować głośniej, z jednostajnym warkotem. Macandrew spojrzał na zegarek i wziął dwie tetracykliny. Nie mógł pozwolić, by spadł mu poziom antybiotyku we krwi. Było za wcześnie, by stwierdzić, czy infekcja ustępuje, nie zauważył jednak żadnej poprawy. Wręcz przeciwnie, ból stał się bardziej dotkliwy. Próbował wmówić sobie, że to dlatego, iż w drodze na łódź poobijał sobie nogę, ale wiedział, że minie dzień, dwa, zanim będzie mógł się co do tego upewnić.
Zgasił światło w kajucie i leżał na koi dotąd, aż jego oczy oswoiły się z ciemnością na tyle, że zobaczył przez iluminator gwiazdy. Skoncentrował się na najjaśniejszej i wkrótce jego powieki stały się ciężkie, i zapadł w niespokojny sen.
Przez cały pierwszy dzień na morzu byli przetrzymywani pod pokładem, choć późnym popołudniem Simone dostała zgodę na to, by zajrzeć do Macandrew. Wciąż czuł się źle i był już prawie pewien, że przyczyną jest rozwój zakażenia, a nie coś bardziej niewinnego. Antybiotyk nie działał. Macandrew postanowił jeszcze tego dnia dać mu szansę, potem ucieknie się do bardziej drastycznych środków. Dłuższa zwłoka groziłaby tym, że nie byłby w stanie już zupełnie nic zrobić. Wyjaśnił to Simone.- A co będziesz musiał zrobić? - spytała.
- Rozciąć ranę i ją wydrenować. Skrzywiła się.
- Przecież nie masz przyrządów ani środków znieczulających - powiedziała. Słowa zdawały się zamierać jej na wargach.
Macandrew milczał.
- Może na pokładzie jest apteczka. Spytam.
- Nie zaszkodzi.
Czuł się coraz gorzej, więc wziął dwa proszki przeciwbólowe, które dostał od Strouda.
- Spróbuj się zdrzemnąć. - Simone poprawiła mu poduszki i poprosiła strażnika o rozmowę ze Stroudem.
Została wyprowadzona na pokład.
- Infekcja stopy doktora Macandrew się rozprzestrzenia - powiedziała. Stroud tylko wzruszył ramionami.
- Potrzebuje należytej opieki medycznej. W szpitalu.
- Nie gadaj głupot.
Simone nie spodziewała się innej odpowiedzi.
- Musisz mu pomóc. Jesteś lekarzem.
- Psychiatrą - uściślił Stroud. - Dałem mu antybiotyk i środki przeciwbólowe. Więcej zrobić nie mogę.
Simone wpiła się w niego wściekłym wzrokiem.
- Jeśli coś mu się stanie, prędzej mi kaktus wyrośnie, niż cokolwiek wam zsyntetyzuję!
Stroud spojrzał na nią obojętnie.
- Porozmawiamy o tym we właściwym czasie, madame.
- Mówię poważnie...
Wyczytała w jego twarzy wahanie i poczuła się pewniej.
- Łódź tej wielkości musi mieć apteczkę, środki do znieczulenia miejscowego, proste narzędzia chirurgiczne. Pozwól mi z nich skorzystać.
Stroud spojrzał na kapitana, który do tej pory udawał, że niczego nie słyszy. Ten skinął głową.
- Nie widzisz, co ci ludzie nam robią? - spytała go Simone po francusku.
- Madame, zlecono mi przewieźć pięć osób z punktu A do punktu B - odparł. Był mocno opalony, w średnim wieku. - Koniec, kropka. Nie obchodzi mnie, kim jesteście ani co robicie. Dzięki temu stać mnie na spłatę rat za łódź.
- Nie rozumiesz... - zaprotestowała.
- Dosyć! - uciął Stroud. - Zabierz ją na dół.
- Co z apteczką? - spytała.
- Jutro.
Wróciła do kabiny wyczerpana psychicznie, ale względnie zadowolona z tego, co osiągnęła. Po pierwsze, skłoniła Strouda, by zgodził się udostępnić im apteczkę, po drugie, udało jej się rzucić okiem na mapę w sterówce i wiedziała już, że płyną na południowy wschód. Niewiele, ale zawsze coś.
Resztki wątpliwości co do rozwoju zakażenia rozwiały się wczesnym rankiem, kiedy Macandrew ocknął się z twarzą zlaną potem. Czuł się, jakby w żyłach miał ogień. Z trudem usiadł prosto i zaraz tego pożałował, bo omal nie zemdlał. Źle ocenił tempo rozprzestrzeniania się infekcji. Łudził się, że antybiotyk ją zwalczy, teraz jednak wyglądało na to, że czekał za długo. Musiał za wszelką cenę pozostać przytomny. Jeśli nie zoperuje stopy, umrze.
Największym zagrożeniem była gorączka. Musiał się ochłodzić. Otworzył iluminator, by wpuścić bryzę, i powlókł się do umywalki. Ochlapał twarz wodą, zamoczył ręcznik i wrócił na koję. Położył sobie ręcznik na czole, zamknął oczy i oddychając powoli, głęboko, starał się siłą rozumu zwalczyć toksyny wdzierające się do jego krwiobięgu.
W snach widział wieś spadającą z klifu i tonącą w falach. Z ziemi podźwignął się nagrobek i wyłonił się spod niego starzec w stetsonie. Jedne po drugich otwierały się drzwi, do których przybite były ciała, powietrze przecinały nożyce w rękach o połamanych palcach.
- Mac! Słyszysz mnie? Mac! Obudź się! Musisz oprzytomnieć!
Głos Simone wtargnął w dręczący go koszmar i Macandrew otworzył oczy. Czuł się tak, jakby na jego głowie zaciskała się żelazna obręcz.
- Simone - mruknął.
- Mac, mam apteczkę. W tym stanie sam sobie nie poradzisz. Będziesz musiał mi powiedzieć, co robić.
Macandrew jęknął, kiedy Simone położyła mu na głowie ręcznik. Znów zrobiło się chłodno. Wszystko powoli stało się wyraźne.
- Podnieś mnie.
Simone posadziła go na koi i pomogła mu położyć nogę na kolanie, by mógł obejrzeć ranę, ale nie była to najdogodniejsza pozycja, a poza tym i tak widział wszystko jak przez mgłę.- Jest coś na znieczulenie?
- Nowokaina.
- Strzykawka?
Simone pokazała mu strzykawką w plastikowym opakowaniu, a potem igłę, także w plastiku.
- Skalpel?
Simone odłożyła strzykawkę i pokazała mu skalpel i zestaw sterylnych ostrzy.
- Waciki, opatrunki, środek antyseptyczny... - mruczał Macandrew sennie. Znów zaczynał odpływać.
- Mac! Mam to wszystko. Powiedz mi tylko, co robić. - Najpierw... znieczulenie.
- Gdzie? Tu? Tu? - Zaczęła wskazywać różne miejsca wokół rany. Przy dwóch z nich Macandrew skinął głową.
- Dwa zastrzyki... zaczekaj pięć minut.
- Co potem? Jak już znieczulenie zacznie działać?
- Tnij... tnij głęboko. Nie tylko z wierzchu.
Skinęła głową. Z jej szeroko otwartych oczu wyzierał strach.
- Usuń tyle tego syfu, ile się da, a potem obmyj ranę środkiem odkażającym.
Znów skinęła głową. Miała oczy jak spodki. Była zbyt podenerwowana, by cokolwiek powiedzieć.
- Nasącz czysty wacik środkiem dezynfekującym i... to ważne... wciśnij go do rany. Do środka. Rozumiesz?
Oczy Simone wyrażały sprzeciw, ale przytaknęła ochrypłym głosem. - I mam go tam zostawić?
- Tak - wydyszał Macandrew, czując wzbierające mdłości.
- Spokojnie, Mac - szepnęła. Położyła jego głowę na poduszce i ponownie przykryła mu czoło mokrym ręcznikiem.
Wyjęła ze sterylnego opakowania strzykawkę i założyła igłę. Nabrała środka znieczulającego, usunęła zalegające powietrze i zebrała się na odwagę, by wbić igłę w skórę Macandrew. Usłyszała jego zduszony okrzyk, ale stopa nawet nie drgnęła. Delikatnie wcisnęła tłok kciukiem i patrzyła, jak zawartość strzykawki znika pod skórą. Poczuła się trochę pewniej, choć serce wciąż waliło jej w piersi. Jeszcze raz napełniła strzykawkę i zrobiła zastrzyk z drugiej strony.
- Dobrze było? - spytała.
Po chwili powtórzyła pytanie, ale pozostało bez odpowiedzi. Macandrew stracił przytomność. Musiała radzić sobie sama. Spojrzała na zegarek i czekając, aż znieczulenie zacznie działać, obmyła okolice rany wacikiem nasączonym alkoholem. Kiedy doszła do wniosku, że zrobiła to jak należy i minęło pięć minut, wyjęła z folii jedno ze sterylnych ostrzy skalpela i wsunęła je do trzonka. Nacisnęła ranę czubkiem ostrza i zaczekała na reakcję uśpionego Macandrew. Nawet nie drgnął. Spróbowała raz jeszcze, mocniej. Znowu nic. Pora zaczynać.
Podłożyła gazę pod stopę i zrobiła pierwsze nacięcie. Nacisnęła skalpel za słabo i pojawiło się tylko cienkie, półkoliste skaleczenie. Przełknęła ślinę. Zaczynało jej się kręcić w głowie.
Zrobiła drugie, głębsze nacięcie i tym razem z rany wylał się cuchnący wysięk. Niemal od razu opuchlizna zaczęła schodzić i Simone kamień spadł z serca. Wytarła i delikatnie ucisnęła ranę, by wydrenować ją do końca. Kiedy usunęła cały wysięk, przystąpiła do odkażenia.
Myślała, że najgorsze ma już za sobą, do chwili, kiedy zaczęła wykonywać ostatnie polecenie Macandrew: włożyć do wnętrza rany wacik i tam go zostawić. Kiedy rozwarła ranę jedną parą kleszczy, a drugą próbowała wepchnąć wacik do środka, zrobiło jej się niedobrze. Nie potrafiła odpowiednio ułożyć wacika; ciągle się miął. Gdyby tak go zostawiła, ból byłby nie do zniesienia. I bez tego musiał być dotkliwy.
Starała się nie ulec frustracji wywoływanej kolejnymi nieudanymi próbami, aż wreszcie udało jej się ułożyć wacik równo. Zrobiła sobie chwilę przerwy, by trochę ochłonąć i otrzeć pot z czoła, po czym zamknęła rozcięcie i opatrzyła je plastrem i bandażem. Na myśl o tym, co zrobiła, ręce zaczęły jej drżeć i poczuła przenikliwe zimno. Musiała na chwilę wsuwać głowę między kolana, by nie zemdleć, po czym zwaliła się na krzesło jak szmaciana lalka. Ręce zwisły jej bezwładnie. Wykonała zadanie.
Minęła godzina i Macandrew nadal był nieprzytomny, ale Simone miała wrażenie, że wygląda na spokojnego. Pewnie to się zmieni, kiedy się ocknie i środek znieczulający przestanie działać, na razie jednak wydawało się, że wszystko w porządku. Smacznie spał.Simone dostała zgodę, by zostać z Macandrew do czasu, aż się obudzi - było to kolejne ustępstwo wywalczone w psychologicznej wojnie ze Stroudem. Mając z nim do czynienia, zauważyła, że czuł się niepewnie w towarzystwie kobiet, i zamierzała to bezwzględnie wykorzystać. Przypuszczała, że zgodzi się na wszystko, byle mieć ją z głowy. Czuwanie okazało się długie: Macandrew był nieprzytomny przez prawie pięć godzin, ale nie miał już gorączki i najwyraźniej po prostu nadrabiał zaległości w spaniu. Odpoczynek dobrze mu zrobi. Ona sama dla zabicia czasu czytała stare czasopisma i wyglądała przez iluminator na morze. Była bliska wyczerpania psychicznego, ale wiedziała, że każda spokojna chwila pomoże jej dojść do siebie.
W ciągu ostatniej godziny pogoda się zmieniła i wysokie fale zaczęły kołysać jachtem. Simone czuła się nieswojo, nie mogąc skupić wzroku na stabilnym horyzoncie. Już miała odwrócić się od iluminatora, kiedy w oddali mignął jej ląd. Spojrzała jeszcze raz w tamtą stronę, ale łódź znalazła się w dolinie fali i w tej samej chwili Macandrew jęknął cicho. Przypadła do niego.
Zamrugał oczami od światła.
- Boże, co się stało? - spytał chrapliwym szeptem. Miał sucho w gardle.
- Zemdlałeś. - Simone podała mu szklankę wody. - Przez kilka godzin byłeś nieprzytomny.
- Moja stopa... udało się?
- Zrobiłam wszystko tak, jak powiedziałeś.
- Boże, cudowna jesteś. - Macandrew opadł na poduszkę.
- Lepiej wyglądasz - uśmiechnęła się Simone. - Nie masz gorączki.
- I czuję się lepiej - stwierdził Macandrew. - Znacznie lepiej. - Ścisnął jej dłoń.
- Chyba zbliżamy się do celu. Kilka minut temu widziałam ląd.
- Ciekawe, gdzie jesteśmy.
- Od wypłynięcia z Marsylii kierowaliśmy się na południowy wschód. Widziałam w sterówce mapę. Może to Korsyka? Albo Sardynia? Bo na Sycylię chyba nie dotarlibyśmy tak szybko.
- Straciłem rachubę czasu. Simone wróciła do iluminatora.
- Jesteśmy blisko - powiedziała, kiedy fala wyniosła jacht do góry. - Jeszcze z piętnaście minut.
- I co wtedy? - mruknął Macandrew pod nosem.
Simone mówiła mu, co widzi przez iluminator, aż wpłynęli do portu i na korytarzu rozległ się tupot nóg, wskazujący, że o nich nie zapomniano. Parvelli skrępował Simone ręce za plecami i przywiązał ją do krzesła przy koi. Nie zważając na jej okrzyki sprzeciwu, zakleił jej usta taśmą i podszedł do Macandrew.
- Obiecuję, że nie ucieknę - powiedział Macandrew z przekąsem, ale Parvelli nie uśmiechnął się, tylko związał go i zakleił mu usta.
Kiedy wyszedł z kabiny, warkot silnika zmienił się w nieregularny pomruk i z zewnątrz dobiegły głosy. Parvelli przed wyjściem zasłonił iluminator, Simone i Macandrew mogli więc tylko nasłuchiwać, co się dzieje.
Dobiegały ich urywki rozmów po francusku. Simone pewnie miała rację, że to Korsyka, pomyślał Macandrew. Ale szybko stało się jasne, że miejsce ich pobytu jest bez znaczenia. Zapach oleju napędowego i szuranie pudeł po pokładzie wskazywały, że zawinęli tu tylko po zaopatrzenie i paliwo.
Niecałą godzinę później warkot silnika znów stał się głośniejszy i ruszyli w dalszą drogę. Zaraz potem zdjęto im więzy. Simone podbiegła do iluminatora.
- Chyba jesteśmy w kanale między Korsyką a Sardynią - powiedziała. - Kierujemy się na wschód.
- Może płyniemy na zachodnie wybrzeże Włoch? - zasugerował Macandrew.
- Albo na Sycylię.
- Może aż do Północnej Afryki.
- Możemy płynąć dosłownie wszędzie - westchnęła Simone.
- Jak dla mnie, im dłużej będziemy na morzu, tym lepiej. To da mi dość czasu, żebym doszedł do siebie. Wtedy może do czegoś się przydam. Na razie tyle ze mnie pożytku, co z przycisku do papieru.
Simone była zadowolona, że Macandrew odzyskuje humor. Znów był przytomny. Uściskała go.
Byli na morzu jeszcze dwa dni. Macandrew wiedział już, że przezwyciężył infekcję, i z każdą godziną nabierał sił. Dwa razy zmieniał wacik w ranie, ale teraz postanowił pozwolić, by goiła się sama.Drugiego dnia po południu pozwolono im wyjść na pokład, by odetchnęli świeżym powietrzem. Macandrew usiadł i oparł się plecami o maszt, wyciągając nogi przed siebie. Simone usadowiła się obok, odwrócona o dziewięćdziesiąt stopni. Niebo było błękitne, morze spokojne. Oboje mieli zamknięte oczy i cieszyli się słońcem.
- Szkoda, że nie robimy tego w innych okolicznościach - westchnął Macandrew.
Simone tylko się uśmiechnęła.
- Może jeśli wyjdziemy z tego cało?... - zasugerował.
- Może - odparła i lekko ścisnęła jego ramię.
- Chyba po prostu wyrzucę Strouda i jego kumpli za burtę i przejmę ster. Simone spojrzała na jego stopę.
- Nie ma u was powiedzenia, że żeby biegać, najpierw trzeba nauczyć się chodzić?
- Też prawda - odparł Macandrew.
- Poza tym zbliżamy się do lądu.
Macandrew zobaczył zarys ziemi na horyzoncie. Wstali, by lepiej jej się przyjrzeć.
- Wyspa - stwierdziła Simone.
Patrzyli w milczeniu, jak „Astrud G” w żółwim tempie zmierza w jej stronę. Kiedy dzieliło ich od niej już tylko kilkaset metrów, Simone szepnęła:
- Chyba wiem, gdzie jesteśmy. Kiedyś tu byłam. To Malta.
- Brawo.
- Byłam wtedy na studiach. Przyjechaliśmy ze znajomymi ponurkować.
- To znaczy, że znasz teren? - spytaŁMacandrew. Wzruszyła ramionami.
- To było dawno temu. Wyspa nie jest duża. - Po namyśle dodała: - Za to głęboko katolicka.
Rozmowę przerwał im Stroud, który kazał zaprowadzić ich pod pokład.
Tym razem nie zostali skrępowani ani nie zawiązano im oczu. Patrzyli przez iluminator, jak „Astrud G” podpływa do skalistego brzegu i rzuca kotwice.
- Nie wchodzimy do portu - zauważyła Simone.
- Wtedy musieliby wytłumaczyć władzom, kim jesteśmy - odparł Macandrew. - Założę się, że przeniosą nas na mniejszą łódź i wysadzą na ląd w jakimś ustronnym miejscu.
Kiedy zapadł zmrok i nadal nic się nie działo, zaczął się niepokoić. Oczekiwanie było stresujące dla nich obojga i prawie nie odzywali się do siebie. W końcu Macandrew powiedział na głos to, co oboje myśleli:
- Może to wcale nie nasz cel. Może zatrzymaliśmy się tu tylko na noc. Ledwie skończył mówić, w oddali rozległ się narastający warkot potężnego silnika. Z pokładu dobiegły odgłosy krzątaniny.
- No proszę... - Macandrew poczuł przypływ adrenaliny.
Simone zaczęła wyjmować z apteczki rzeczy, które mogły się przydać. Podała je Macandrew, a on poupychał wszystko po kieszeniach.
- Idą! - ostrzegł, słysząc, że ktoś schodzi po drabince.
Simone pospiesznie zamknęła drewnianą skrzynkę. Drzwi kajuty otworzyły się i Parvelli wyprowadził ich na pokład. Noc była pogodna, księżyc - zbliżała się pełnia - oświetlał spokojne morze. Do „Astrud G” zacumowany był duży, sztywny ponton; dwa potężne silniki Yamaha pracujące na biegu jałowym warczały niecierpliwie. Simone została przeprowadzona na jego rufę. Macandrew - który skacząc na jednej nodze po pokładzie, dotarł do drabinki sznurowej - powoli opuścił się na burtę lekko kołyszącego się na małych falach pontonu. Stojąc na jednej nodze, nie mógł złapać równowagi, rzucił się więc niezgrabnie do przodu i wylądował na łokciach.
- Wszystko w porządku? - zaniepokoiła się Simone.
- Nie licząc obniżonych ocen za styl, tak.
Załoga odwiązała cumy i ponton odbił od burty „Astrud G”. Silniki zareagowały na otwarcie manetki jak charty spuszczone ze smyczy i łódź pomknęła po powierzchni wody w stronę ciemnego brzegu. Nikt się nie odzywał, nie miałoby to zresztą sensu: ryk silnika był ogłuszający. Macandrew objął Simone ramieniem i oboje osłonili twarze dłońmi od wody bryzgającej spod dziobu. W innych okolicznościach mogłoby to być nawet przyjemne.
Silniki zamilkły i ostatnich kilka metrów przebyli siłą rozpędu. Macandrew przygotował się na nagłe osadzenie pontonu na mieliźnie, ale członkowie załogi przeprowadzili cały manewr tak wprawnie, że łódź spokojnie spoczęła na piaszczystym dnie.
Na brzegu czekała furgonetka. Wyglądała na bardzo starą, nawet w świetle księżyca. Macandrew i Simone kazano usiąść z tyłu i drzwi zatrzasnęły się za nimi. W środku było ciemno choć oko wykol i śmierdziało gnijącymi warzywami; fetor ten gryzł się nieprzyjemnie z zapachem morza, którym przesiąknęły ich ubrania i włosy. Po kilku nieudanych próbach silnik zaskoczył i wóz ruszył po wybojach w stronę drogi. Macandrew i Simone musieli się czegoś przytrzymać, żeby się nie przewrócić. Kiedy tylne koła wtoczyły się na asfalt, furgonetką szarpnęło tak mocno, że oboje polecieli na ścianę.
Wjechali na równą drogę. Po jakimś czasie Macandrew zauważył błyski światła w szczelinie między tylnymi drzwiami. Przysunął się do niej i stwierdził, że można wyglądać przez nią na zewnątrz.
- To ty powinnaś tu siedzieć - powiedział do Simone. - Może zorientujesz się, dokąd nas wiozą.
Zamienili się miejscami. Macandrew przytrzymał ją w talii.
- Wjeżdżamy do miasta - odezwała się po dziesięciu minutach.
- Poznajesz je?
- Byłam tu tylko raz w życiu, na wakacjach - zaprotestowała.
- Przepraszam - powiedział Macandrew. - Próbuj dalej.
- Jasne - odparła z lekką irytacją, choć w głębi ducha była zadowolona, że Macandrew odzyskuje optymizm.
Wóz zaczął zwalniać i z zewnątrz dobiegły odgłosy ruchu ulicznego.
- Jakieś duże miasto - domyślał się Macandrew.
- Na stolicę mi nie wygląda - odparła Simone. - A jeśli nie jest to La Valletta... to może być... tak, to Mosta. Widać katedrę.
- Brawo - pochwalił Macandrew.
- Jacht zakotwiczył u północnego wybrzeża - powiedziała Simone - czyli skoro jesteśmy w Moście, musieliśmy jechać na południowy wschód... z tego wynika, że raczej na pewno nie wiozą nas do La Valletty.
- Wygląda na to, że tu też się nie zatrzymamy - mruknął Macandrew, kiedy furgonetka znów przyspieszyła.
- Chyba - przytaknęła Simone i nachyliła się do tylnych drzwi. - Wyjeżdżamy z miasta.
Przez następnych kilka minut milczeli. Simone zrezygnowała z obserwacji, bo i tak nic nie mogła zobaczyć. Było ciemno, jechali wiejskimi drogami.
- Im więcej o tym myślę, tym bardziej jestem przekonany, że Ignatius musiał mieć ważny powód, by tu przyjechać - odezwał się Macandrew.
- Czemu tak uważasz?
- Z Izraela jest kawał drogi na Maltę. Gdyby chodziło mu tylko o to, by gdzieś się zaszyć, wybrałby którąś z bliżej położonych wysp.
- Racja - przytaknęła Simone. - Po co ukrywać się na małej wyspie na środku Morza Śródziemnego, skoro łatwiej byłoby zniknąć na Cyprze, Krecie czy choćby w górach Sycylii?
Furgonetka zatrzęsła się i silnik zaczął pracować ze wzmożonym wysiłkiem. Skrzynia biegów zaprotestowała głośnym zgrzytem, kiedy kierowca zredukował bieg raz, potem drugi.
- Stromy podjazd - powiedział Macandrew.
- To ciekawe. Wyspa jest dość płaska. Wyżej położony jest tylko płaskowyż, na którym znajduje się stara średniowieczna stolica.
Wyjrzała przez szparę w drzwiach. Wóz nadal piął się pod górę.
- To musi być to. Na wyspie nie ma drugiego tak wysokiego wzniesienia. Jedziemy do dawnej stolicy, do Mdiny!
- Pytanie tylko po co - zastanawiał się Macandrew.
- Niewielu ludzi mieszka tam na stałe. - Simone się zamyśliła. - To raczej atrakcja turystyczna, ale pamiętam, że jeden budynek był zamieszkany... duży, zamknięty klasztor żeński.
- Brawo. To tam nas wiozą! Jeśli, tak jak w Izraelu, Ignatius podstępem przekonał zakonnice, by mu pomagały, to idealna kryjówka dla niego i Strouda.
- Chyba ktoś ostrzegłby je przed nimi?
- Niekoniecznie. Kościół katolicki nie ma w zwyczaju rozpowszechniać złych wiadomości czy nagłaśniać skandali. Przypomniało mu się, jak opat Cauldstane żalił się, jakie miał kłopoty z uzyskaniem w Rzymie informacji o Ignatiusie.
Wóz znalazł się na równym terenie i jechał powoli. Simone wyjrzała na zewnątrz.
- Jesteśmy na miejscu. Przejeżdżamy przez kamienny most nad starą fosą otaczającą miasto. Pamiętam go. Klasztor jest chyba gdzieś w pobliżu.
Furgonetka zatrzymała się i drzwi się otworzyły. Na ulicach panowała niesamowita cisza. Macandrew i SinWe zostali zaprowadzeni do dużego kamiennego budynku, którego wnętrze tonęło w mroku. Zeszli na dół niekończącymi się schodami. Macandrew poczuł zapach kadzidła i kiedy znalazł się w małej celi z krucyfiksem na ścianie, obrazem religijnym nad łóżkiem i Biblią leżącą przy lampce, nabrał pewności, że przywieziono ich do klasztoru. Zawołał Simone, ale nie odpowiedziała. Nic dziwnego, ściany wyglądały jak wykute w litej skale.
Położył się na małym, twardym łóżku i wbił wzrok w nagą ścianę. Jeśli to tu będą więzieni, sytuacja nie wygląda różowo. Ucieczka była praktycznie niemożliwa. Nawet gdyby nie trafili do podziemi, niewiele by to zmieniło; z tego, co zdążył zobaczyć na zewnątrz, wynikało, że są w arabskiej fortecy o grubych murach, z nielicznymi, wysoko umieszczonymi oknami. Wyjął z kieszeni rzeczy, które Simone wykradła z apteczki „Astrud G”, i w duchu podziękował jej za to, że okazała się tak przewidująca. Nie po raz pierwszy uświadomił sobie, że gdyby nie ona, już by nie żył. Poczuł wyrzuty sumienia, że on sam do tej pory w niczym jej nie pomógł. Simone dawała mu oparcie, a on był jak piąte koło u wozu. Musiał ją uwolnić, był jej to winien.
Obudził go odgłos otwieranych drzwi. Grubas wniósł tacę, bez słowa postawił ją na stole i wyszedł. Macandrew wstał i zobaczył duży kubek czarnej kawy i kawałek chleba. Kawa ładnie pachniała; w tej chwili była dla niego symbolem zwyczajnych, banalnych rzeczy, których brakowało mu nie dla nich samych, lecz z powodu tego, co sobą reprezentowały. Tak długo już tkwił w tym koszmarze, że stres rozwijał się w nim jak rak. Kubek parującej kawy był niczym upragniona remisja.
Po kwadransie grubas wrócił i dał mu znak, by poszedł z nim. Macandrew, ociągając się, wykonał polecenie. Zatrzymali się trzydzieści metrów dalej, przed drzwiami, przy których czekała już Simone z Parvellim. Macandrew spytał ją oczami, czy wszystko w porządku. Skinęła głową.
Weszli do pomieszczenia, które wyglądało na izbę chorych, i zostali zaprowadzeni do małego gabinetu. Stanęli twarzą w twarz z wysokim, szczupłym mężczyzną w czarnej sutannie księdza katolickiego. Jego wygląd odpowiadał podanemu policji francuskiej rysopisowi Ignatiusa. Mężczyzna patrzył na nich z zimną obojętnością od której Macandrew ciarki przechodziły po plecach.
- Jestem Dom Ignatius - powiedział spokojnym tonem. - Nadszedł czas, żebyście wywiązali się ze swojej części umowy.
Macandrew wymienił spojrzenia z Simone. Była wyraźnie przestraszona.
- Zdobyłem związki chemiczne wyszczególnione w protokole syntezy proteazy, laboratorium zostało wyposażone w niezbędny sprzęt. Jeśli będziecie czegoś potrzebowali, dajcie znać, ale nie marnujcie mojego czasu. Nie jestem głupi. Będę wiedział, czy próbujecie grać na zwłokę. Sugeruję, żebyście niezwłocznie przystąpili do pracy. Są tu dwa pokoje. Jeden do pracy, drugi do spania. Nie wyjdziecie stąd, dopóki nie skończycie.
Macandrew wpadł w złość na tego człowieka, który stał przed nim i spokojnie wydawał polecenia, jak nauczyciel. Jeszcze gorsze było to, że miał na sobie sutannę. Na litość boską, przecież był odpowiedzialny za tortury i zabójstwo.
- O co w tym wszystkim chodzi? - spytał Macandrew. Grubas przytrzymał go mocniej.
Ignatius spojrzał na Macandrew ponuro.
- O wiedzę, doktorze, ten najcenniejszy ze skarbów. Jak sądzę, wie pan już, jak ten środek działa. Pięciominutowa rozmowa z naocznym świadkiem przeszłości jest więcej warta niż spory i hipotezy zadufanych w sobie uczonych, z którymi stykałem się przez wiele lat.
- A tym naocznym świadkiem jest uprowadzony przez was Izraelczyk? Czego chce pan dowiedzieć się od niego w ciągu pięciominutowej rozmowy?
- Nie pańska sprawa.
- Proteaza go zabije.
Ignatius wbił w niego wzrok, ale Macandrew wytrzymał jego spojrzenie. Napięcie w gabinecie wyczuwalnie wzrosło.
- Tu wcale nie chodzi o wiedzę, zgadza się? Jest coś jeszcze. Ignatius odpowiedział mu z lodowatym spokojem:
- Myśleli, że złamią moją karierę. Odebrali mi dorobek życia, zszargali moją reputację. Posadzili mnie za biurkiem, jak jakiegoś wiejskiego wikarego, choć byłem od nich mądrzejszy. Twierdzili, że chcą mnie nauczyć... pokory. - Wypowiedział to słowo głosem pełnym sarkazmu. - Sami w tym czasie prowadzili swoje watykańskie gierki, oparte na zdradzie, manipulacji i zakłamaniu. Już ja im pokażę. A teraz proponuję, żebyście wzięli się do pracy.
- Nie obchodzą cię ludzie, których krzywdzisz? - spytała Simone. - Oni nigdy nie wrócą do zdrowia.
- Postęp nigdy nie przebiegał bezboleśnie - odparł Ignatius. Macandrew ostrzegł ją spojrzeniem, by nie drążyła tego wątku. Zmieniła temat.
- Jak wyjaśnisz naszą obecność w klasztorze? spytała.
- Jesteście chrześcijańskimi wolontariuszami. Odbywacie szkolenie z podstawowych technik medycznych przed wyjazdem na misję zagraniczną. Nie ma potrzeby, żebyście utrzymywali kontakty z siostrami; to klauzurowy, kontemplacyjny zakon. Poza tym jedno z was jest mężczyzną. Ta klinika i wasze pokoje zostały odizolowane od reszty budynku.
Macandrew i Simone zostali wprowadzeni do sąsiedniego pomieszczenia o ścianach wyłożonych białymi i niebieskimi płytkami. Było w nim jedno okno z pionowymi żelaznymi prętami; wychodziło na wąską uliczką, biegnącąjakieś dwadzieścia metrów w dole, i ścianę sąsiedniego budynku, oddalonego o niecałe trzy metry. Źródłem światła była przyśrubowana do sufitu jarzeniówka. W pomieszczeniu stał długi stół laboratoryjny ze sprzętem. Od dwóch palników Bunsena odchodziły przewody podłączone do kurka gazu w kształcie litery Y.
Na podłodze stały dwa pudła z butelkami związków chemicznych wymienionych w notatkach Burnetta, na ścianach wisiało kilka szafek ze szklanymi naczyniami i aparaturą laboratoryjną. W małym sąsiednim pokoju znajdowały się dwa łóżka polowe, sedes i kabina prysznicowa; okna nie było.
- Co ty na to? - spytał Macandrew, kiedy drzwi zamknęły się za nimi.
- To kompletny świr - szepnęła Simone.
- Zgadza się. Pozostawi nas przy życiu tylko tak długo, jak będzie przekonany, że zrobimy mu więcej proteazy.
Simone rozejrzała się i wzruszyła ramionami.
- Założę się, że ani on, ani Stroud nie znają się na biochemii. Możemy stwarzać problemy, dopóki nie wymyślimy, jak stąd uciec.
- Co mam robić?
- Wymyśl, jak stąd uciec.
18
Stroud przygotowywał się do zrobienia zastrzyku Benny’emu Żurowi. Tym razem zamiast strzykawki zamierzał użyć nowoczesnego aparatu dozującego. Miało mu to umożliwić bardziej precyzyjne dobranie dawki. Ignatius spytał go, czemu tak się ociąga.
- Mam wątpliwości - powiedział Stroud. - Nie wiem, czy jest wystarczająco silny.
Ignatius spojrzał na uśpionego Benny’ego Zura. Jego skóra była blada - niemal przezroczysta - a oddech płytki. Dawno już nie był na słońcu i od ciągłego pozostawania pod wpływem środków uspokajających stracił na wadze.
- Siostry się nim nie opiekują? - spytał Ignatius.
- Nie w tym rzecz. Jego układ sercowo-naczyniowy od dawna nie był poddany wysiłkowi; nieużywane mięśnie szybko zanikają. Nie jestem pewien, czy wytrzyma stres towarzyszący regresji.
- Będziemy musieli zaryzykować - upierał się Ignatius. - Już i tak straciliśmy za dużo czasu. Być może miną lata, zanim znajdziemy kogoś takiego jak on, jeśli w ogóle znajdziemy. Musi powiedzieć nam wszystko, co wie.
- Jeśli umrze, zostaniemy z niczym. Bezpieczniej byłoby zaczekać. Moglibyśmy zmniejszyć dawki środków uspokajających, żeby dłużej był przytomny; mógłby trochę poćwiczyć, poprawić kondycję.
Ignatius machnął ręką.
- Dość czekania. Zrobimy to teraz - uciął. - Zaczynaj.
Stroud wzruszył ramionami i podłączył przewód wychodzący ze zbiornika do igły przyklejonej plastrem do ramienia Zura. Otworzył mały plastikowy zawór i zawartość zbiornika kropla po kropli zaczęła wnikać do krwiobiegu mężczyzny. Stroud nie odrywał oczu od wskaźnika poziomu opadającej cieczy; wreszcie zamknął zawór i powiedział:
- Możesz zaczynać.
Benny Zur ruszał głową na boki, jakby budził się z głębokiego snu. Przed Ignatiusem leżał otwarty notes. Był w nim zapis poprzedniej sesji.
- Jak się nazywasz? - spytał.
Benny nie odpowiedział. Ignatius powtarzał pytanie do skutku. Benny był coraz bardziej niespokojny. Oblał się potem, z jego gardła dobył się charkot. Stroud wyraźnie się denerwował, ale Ignatius zachowywał kamienną twarz.
- Kim jesteś? - spytał. - Powiedz, jak się nazywasz.
- Jakub... Jakub z Cezarei. Ignatius nachylił się ku niemu.
- Ile masz lat?
- Czterdzieści cztery.
Ignatius i Stroud popatrzyli po sobie z ożywieniem.
- Pamiętasz swój pobyt w więzieniu w Cezarei?
- To było dawno temu.
- Poznałeś tam Pawła z Tarsu. Opowiedz o tym spotkaniu. Chcę wiedzieć wszystko, co możesz sobie przypomnieć.
- Paweł był dobrym człowiekiem. Namówił mnie, żebym został chrześcijaninem.
- W rzymskim więzieniu musiało to być niebezpieczne?
- Tak, aleja wyczułem, co się święci, i postanowiłem zaryzykować. Udało się. Wypuścili mnie razem z Pawłem.
Ignatius się zdziwił.
- Skoro byłeś złodziejem, czemu Rzymianie cię zwolnili? - Aresztując Pawła, władze nie wiedziały, że jest obywatelem Rzymu, i obeszły się z nim dość brutalnie. Został pobity. Oczywiście, kiedy odpowiedzialni za to ludzie odkryli swój błąd, zrozumieli, że mają poważne kłopoty. Każdy obywatel rzymski miał prawo poskarżyć się cesarzowi na niesprawiedliwe traktowanie i Paweł to właśnie zamierzał zrobić.
- Ale skoro nie byłeś obywatelem rzymskim, czemu ciebie też miałoby to dotyczyć?
- Kiedy Paweł powiedział, co zamierza, zaczął być lepiej traktowany, podobnie jak jego przyjaciele. Myślę, że gubernator liczył na to, iż odwiedzie go od złożenia skargi.
- Ale mu się nie udało?
- Nie, i Paweł został wysłany do Rzymu pod eskortą centuriona Marka Aureliusza. Wcześniej poprosił, żebym towarzyszył mu w tej podróży wraz z dwoma innymi więźniami.
- Czemu akurat ty?
- Moje nawrócenie nie do końca się dokonało i Paweł uważał, że potrzeba mi wsparcia; bał się, że pod jego nieobecność odejdę od wiary. Na szczęście, gubernator nadal chciał mu się przypodobać. Niepokoił się, co Paweł powie w Rzymie, dlatego zgodził się mnie puścić.
- Co stało się później? - spytał Ignatius. Zaprowadzono nas na statek.
- Płynący do Rzymu?
- Nie od razu. Na pokładzie był jakiś ważny Grek, którego musieliśmy zabrać do Tessalonik. Najpierw zawinęliśmy do Sydonu po zapasy żywności. Kapitan zgodził się, by Paweł odwiedził starych przyjaciół w porcie, musiał tylko dać słowo, że nie ucieknie. Zabrał mnie ze sobą.
- Dlaczego?
- Chciał mnie im przedstawić. Byli wyznawcami Jezusa dłużej niż on. Paweł nie zawsze był chrześcijaninem. Wcześniej nawet zwalczał ten ruch i chyba nadal miał z tego powodu wyrzuty sumienia. Może dlatego tak bardzo starał się naprawić wyrządzone krzywdy. Nie pozwalał sobie na chwilę odpoczynku.
- Co z tymi przyjaciółmi? - spytał Ignatius.
- Doszły ich wieści o tym, jak wielu ludzi Paweł nawrócił na wiarę w naszego Pana. Ucieszyli się ze spotkania i dali mu coś, co miał zabrać ze sobą do Rzymu. Powiedzieli, że to go ochroni i pomoże mu wypełnić misję.
- Co to było?
- Miecz.
- Miecz - powtórzył Ignatius.
- Ten sam, którym przebito bok naszego Pana, gdy wisiał na krzyżu.
- Miecz, nie włócznia?
- Miecz - odparł Benny.
Ignatius oniemiał z wrażenia. Długą chwilę patrzył na niego szeroko otwartymi oczami. Miecz, jeśli nadal istniał, byłby relikwią znaczeniem dorównującą nawet świętemu Graalowi. Wręcz bał się spojrzeć na Strouda, który, jak wyczuł, drżał z emocji.
- Na czym polegała ta misja? - spytał, starając się zachować spokój.
- Paweł tak naprawdę pojechał do Rzymu nie po to, by poskarżyć się na złe traktowanie; on chciał spróbować nawrócić cesarza Augusta na wiarę w naszego Pana. Jeśli komukolwiek mogło się to udać, to właśnie jemu. Płonął w nim wewnętrzny żar, nie sposób było tego nie zauważyć. Gdy przemawiał, ludzie go słuchali. Chcieli uwierzyć.
- Czyli Paweł opuścił Sydon z mieczem. Co stało się potem?
- Musieliśmy ominąć Cypr od południa, bo wiały niesprzyjające wiatry. Powinniśmy byli uznać to za zły znak. Podróż nie przebiegała pomyślnie. Albo panowała cisza morska, albo mieliśmy przeciwne wiatry. Nie było lekko.
- Ale posuwaliście się naprzód?
- W końcu dotarliśmy do Myry, gdzie Marek kazał nam przesiąść się na pokład większego statku płynącego z Aleksandrii do Rzymu.
- Warunki się poprawiły? - spytał Ignatius.
- Nie, znów wiele dni trwała cisza morska, a potem, kiedy wreszcie ruszyliśmy, dwaj marynarze wypadli za burtę. W końcu złapał nas sztorm i osiedli śmy na mieliźnie u wybrzeży Melity.
Ignatius spojrzał na Strouda i wyszeptał bezgłośnie:
- Malta.
Odwrócił się z powrotem do Zura.
- Co stało się później?
- Statek rozbił się na skałach; wpadliśmy do morza, ale wszystkim udało się dotrzeć na ląd. Niektórzy przypłynęli o własnych siłach, inni na kawałkach drewna, jeszcze innym pomogli przyjaciele. Tamtego dnia Bóg Izraela był z nami.
- A co stało się z Pawłem?
- Zawsze był nam oparciem. Jak tylko wyszliśmy na brzeg, podzielił nas na grupy. Część zajęła się stawianiem szałasów, inni zbiórką drewna na ognisko. Ja miałem szukać żywności. Wszystko to okazało się jednak niepotrzebne. Mieszkańcy wyspy byli bardzo przyjaźni. Rozpalili ogniska, nakarmili nas i dali nam dach nad głową do czasu, aż się jakoś zorganizujemy.
- A Paweł? Co robił? - spytał Ignatius.
- Zaprowadzono go do gubernatora wyspy, człowieka imieniem Publiusz. Zaprzyjaźnili się. Jak już mówiłem, Paweł potrafił zjednywać sobie ludzi. Publiusz zaprosił go do siebie i zapewnił nam wszystkim schronienie do czasu przybycia statku, który mógłby nas zabrać.
- Gdzie w tym czasie był miecz? - spytał Ignatius.
- Paweł miał go przy sobie.
- Wtedy, kiedy odpływał z wyspy, też? Benny jakby się zawahał.
- Chyba tak.
- Chyba? - powtórzył Ignatius powoli. - Zastanów się! - powiedział ostro.
- Nie... nie pamiętam.
- Pamiętasz - naciskał Ignatius. - Powiedz mi!
- Z mieczem było dużo kłopotów. O jego istnieniu dowiedzieli się ważni ludzie z wyspy. Niektórzy chcieli go kupić.
- Kupić?! - krzyknął Ignatius.
- Proponowali Pawłowi tyle złota, ile zdołałby unieść, ale on odmówił. Sprzedaż miecza była dla niego nie do pomyślenia.
- Skoro więc go nie sprzedał... co z nim zrobił?
- Którejś nocy do domu Publiusza włamali się dwaj złodzieje i próbowali go ukraść. Zostali schwytani i ukarani. Obcięto im dłonie. Obaj wykrwawili się na śmierć.
- Kto wydał taki wyrok? Publiusz?
- Nie, byli służącymi bogatego kupca, Salikusa z Mdiny. To on kazał ich ukarać. Nawet osobiście wydał wyrok.
- Po co służącym był ten miecz?
- Wszyscy wiedzieli, że to Salikus kazał im go ukraść, ale nikt nie śmiał powiedzieć tego głośno. Był na wyspie bardzo wpływowym człowiekiem, drugim po Publiuszu.
- Czyli miecz był bezpieczny. - Ignatius nagle zmienił temat. - Jak długo zostaliście na wyspie?
- Około trzech miesięcy.
- A potem wyruszyliście w dalszą drogę do Rzymu?
- W porcie cumował statek, który zatrzymał się tam na zimę. Kiedy odpłynął do Syrakuz, zabrał Pawła i pozostałych.
- Ale ciebie nie?
- Musiałem zostać... byłem chory.
- A miecz?
- Paweł musiał wziąć go ze sobą.
- Nie sądzę - syknął Ignatius, jakby wydawał wyrok śmierci. Benny oblał się potem.
- Ten miecz nie opuścił wyspy. Gdyby tak było, zostałoby to odnotowane.
- Nie wiem, co chcesz przez to powiedzieć...
- Myślę, że miecz ukradł Pawłowi ktoś z jego otoczenia. Ty! - Nie! Nie!
- W annałach chrześcijaństwa nie ma mowy o tym mieczu. Nie dotarł do Rzymu. Musiał zostać na Melicie... razem z tobą. Salikus zapłacił ci, żebyś go ukradł, po tym, jak nie udało się to jego służącym, co? Tak jak ja wiedział, że to ty byłeś najsłabszym ogniwem. Wszystko, co mi powiedziałeś, wyraźnie na to wskazuje. Twoje nawrócenie nie było szczere. Zwietrzyłeś okazję, żeby wyjść na wolność, i, jako urodzony oportunista, z niej skorzystałeś. Pytam więc raz jeszcze. Co stało się z mieczem?
W czasie, gdy Ignatius zarzucał go pytaniami i oskarżeniami, oddech Zura stał się ciężki, nieregularny. Stroud zaczynał się niepokoić, ale Ignatius był nieprzejednany.
- Nie zostałeś na wyspie dlatego, że byłeś chory - warknął. - Byłeś więźniem Rzymian! Rzymianie nie zostawiliby więźnia w spokoju tylko dlatego, że źle się czuł! Bez wahania skróciliby cię o głowę i rzucili rybom na pożarcie! Ukradłeś miecz i uciekłeś. Musiałeś się ukryć i, jeśli się nie mylę, znalazłeś schronienie w domu Salikusa. Działałeś z nim w zmowie. Przyznaj się! Salikus zapłacił ci, żebyś ukradł miecz, tak?
- Kim jesteś? Skąd to wszystko wiesz?
- Przybywam z przyszłości. Jeśli chcesz, możesz traktować mnie jako część swojego wiecznego potępienia - wychrypiał Ignatius.
Z ust Benny’ego wyrwał się krzyk. Stroud chciał powstrzymać Ignatiusa, ten jednak uniósł dłoń i dalej zadawał pytania.
- Co stało się z mieczem?
- Nie wiem.
Ignatius wziął z tacy jedną z igieł Strouda i zdjął z niej plastikową osłonę. Jednym szybkim ruchem ręki wbił ją głęboko w udo Benny’ego.Benny otworzył oczy szeroko jak patroszona ryba i krzyknął z bólu. Ignatius pozostał niewzruszony, jak zawsze.
- No dobrze. Powiesz mi prawdę, czy mam sprawdzić, jak odporny jesteś na ból? - Powoli obrócił igłę, by pokazać, że nie żartuje.
- Zgoda, powiem ci... Przestań... przestań.
- Mów.
- Tak, ukradłem miecz na zlecenie Salikusa. Powiedział, że ukryje mnie u siebie w piwnicy i uwolni po wyjeździe Pawła i pozostałych. Nie chciałem zawieść Pawła, ale w niewoli u Rzymian nie dało się żyć.
- A co z mieczem?
- Sprowadził same nieszczęścia na Salikusa i jego rodzinę.
- Jak to?
- Salikus zawdzięczał fortunę swoim statkom. Miał ich pięć. Pływały po Morzu Śródziemnym, przywoziły korzenne przyprawy ze Wschodu. Nie minęły trzy miesiące, a dwa statki zaginęły podczas sztormów. Żona Salikusa umarła na straszną, wyniszczającą chorobę, ich jedyny syn pewnego ranka został znaleziony martwy w swoim łóżku. Przyczyna śmierci była nieznana.
- A Salikus uważał, że wszystko to stało się z winy miecza? - spytał Ignatius.
- Był o tym przekonany - odparł Zur. - Mówił, że ile razy trzymał go w dłoni, czuł bijące od niego zło.
- To pewnie wyrzuty sumienia - skwitował Ignatius. - A ty? Czułeś coś, kiedy miałeś go w ręku?
- Nie.
- Co zrobił Salikus?
- Poszedł do Publiusza i wszystko wyznał. Oddał mu miecz i błagał o przebaczenie. Publiusz był wściekły, bo to, co się stało, okryło hańbąjego i całą wyspę, ale uznał, że Salikus poniósł już wystarczającą karę, bo stracił właściwie wszystko, co było mu drogie. Postanowił utrzymać całą sprawę w tajemnicy i obiecał, że przechowa miecz do czasu, kiedy będzie można zwrócić go Pawłowi.
- Tyle że nigdy do tego nie doszło - powiedział Ignatius.
- Publiusz ukrył go, żeby nikogo więcej nie kusił. Na dziedzińcu jego domu była studnia. Wjej ścianie, mniej więcej w jednej trzeciej wysokości, była wydrążona komora.
- Skąd wiesz?
- Bo schowałem w niej miecz.
- Ty? Złodziej i oszust?
- Publiusz przebaczył Salikusowi, ale nie mnie. Postanowił, że za kradzież miecza zapłacę głową. Miałem go schować, a potem zostać stracony, by miejsce jego ukrycia na zawsze pozostało tajemnicą.
- Ale?
- Publiusz w ostatniej chwili zmiękł i darował mi życie.
- Postąpił bardzo ryzykownie. Byłeś nieuczciwy i za dużo wiedziałeś.
- Publiusz był dobrym człowiekiem. Nie chciał mieć na rękach mojej krwi. Umieścił mnie na pokładzie rzymskiego statku płynącego na Wschód.
- Jako pasażera?
- Nie, galernika. Pod wieloma względami było to gorsze od śmierci. - I już nigdy nie wróciłeś na Melitę?
- Wróciłem.
Ignatius nie spodziewał się takiej odpowiedzi. Spojrzał na Strouda, ożywiając się.
- Kiedy? Jak?
- Życie na galerach było piekłem. Po dwóch latach uciekłem. Kiedy wpływaliśmy do portu w Syrakuzach, nagle zerwał się szkwał. Statek wpadł na falochron i kadłub uległ uszkodzeniu. Ja i trzej inni więźniowie zostaliśmy uwolnieni z łańcuchów, by go naprawić. Wtedy uciekłem. W chwili nieuwagi strażnika wpłynąłem pod statek i wydostałem się na brzeg. Nie miałem nic oprócz łachmanów niewolnika na grzbiecie, ale byłem wolny. Żeby przeżyć, ukradłem z okolicznych domów jedzenie i ubrania, a potem zaokrętowałem się na statek płynący do Afryki. Zawinął na Melitę po wodę i wtedy wpadłem na pewien pomysł.
- Postanowiłeś wrócić do domu Publiusza po miecz? - Podniecony Ignatius szeroko otworzył oczy.
Benny prychnął.
- Nie chciałem miecza. Po co mi on? Wolałem złoto. Kiedy spuścili mnie do studni, żebym go ukrył, zobaczyłem tam dużą skrzynię. Zajrzałem do niej. Była pełna złota.
- Wróciłeś więc do domu Publiusza? - Ignatius zniżył głos do szeptu. - Co stało się wtedy?
- To było po zmroku... przeszedłem przez mur i opuściłem się do studni... Benny urwał i zamknął oczy, jakby próbował coś sobie przypomnieć.
Nie zareagował, kiedy Ignatius nim potrząsnął.- Co się z nim dzieje?
Stroud uniósł powieki Zura i zbladł. Spojrzał na Ignatiusa.
- Nie żyje.
- Niemożliwe! - wybuchnął Ignatius. - Co się stało?
- Nie mam pojęcia. - Stroud wzruszył ramionami. - Ale to, co nam powiedział, wystarczy. Jeśli ten miecz nadal tam jest, musi być wart...
- Nie wiesz, o czym mówisz - warknął Ignatius.
- Przecież wystarczy teraz odkopać studnię Publiusza...
- Nie gadaj bzdur. Dom gubernatora został zniszczony przed wiekami. - Muszą być jakieś dokumenty, które wskazują, gdzie stał.
- Są, owszem - odparł Ignatius z goryczą. - Tyle że wynika z nich, że teraz na jego miejscu stoi coś innego.
- Co takiego?
- Katedra w Mdinie.
- Katedra! - krzyknął Stroud. - Przecież nie możemy...
- No właśnie - przerwał mu Ignatius. - Nie możemy przekopać podłogi katedry w poszukiwaniu studni sprzed dwóch tysięcy lat. W dodatku obecna katedra jest drugą, która stoi w tym miejscu od czasów rzymskich. Pierwsza została zniszczona wieki temu przez trzęsienie ziemi.
- Ale w archiwach wyspy muszą być stare dokumenty - podsunął mu Stroud. - A w nich na pewno informacje o dokładnym położeniu domu gubernatora.
- No to bierz się do szukania - powiedział Ignatius zimno. - Ja w tym czasie dopilnuję, żebyśmy dostali świeżą partię proteazy. Będzie nam potrzebna, kiedy zaczniemy wszystko od nowa.
19
Jest gotowa? - spytał Ignatius. - Nie - powiedział Macandrew.
- Skąd to opóźnienie?
- Nie jest czysta - odparła Simone. - Mamy kłopot z substancją zanieczyszczającą, nie możemy jej się pozbyć. - Pokazała mu chromatogram, spreparowany przy użyciu bibuły filtracyjnej i czarnego atramentu, a na nim jedną z plam.
- Nic mi to nie mówi. - Ignatius machnął ręką ze zniecierpliwieniem. Stroud tylko wzruszył ramionami. Ignatius spojrzał nieufnie na Macandrew i Simone. - Jak działa ta substancja?
- Jeśli jest toksyczna, może spowodować śmierć osoby, której zostanie wstrzyknięta - wyjaśniła Simone.
- „Jeśli”, powiadasz. - Ignatius zwrócił się do Strouda. - Doktorze, czy znaczy to, że równie dobrze może nie być toksyczna?
Stroud grał na zwłokę, zakłopotany swoją niewiedzą. - Jeśli skład substancji jest nieznany, nie można tego stwierdzić bez jej wypróbowania.
- Pomyślałam, że spróbuję przepuścić ją przez filtr kwasowy. Może tak uda się jej pozbyć.
- Jak długo to potrwa?
- Dwa, trzy dni.
- Doktorze, co ty na to?
- Może się uda. Tak naprawdę nie znam się na takich rzeczach. To nie moja działka - odparł Stroud.
- No tak - mruknął Ignatius. - Żyjemy w epoce specjalizacji. - Po długim namyśle zwrócił się do Simone: - Macie czas do jutra. Możecie pracować całą noc. Potem przetestujemy środek, czy będzie czysty, czy też nie.
Simone próbowała oponować, ale nic to nie dało.
- Do jutra - powiedział Ignatius.
Kiedy zostali sami, Macandrew westchnął i oparł czoło o drzwi.
- No to wszystko jasne. Jutro przekonają się, że ich zwodzimy. Zobaczą, że proteaza to słona woda, nic więcej.
- Oszukiwaliśmy samych siebie, myśląc, że zdążymy uciec, zanim będą mieli okazję to wypróbować. Nic z tego nie będzie.
- Przynajmniej zachowamy czyste sumienie. Nikt przez nas nie zginie.
- Dla mnie to żadne pocieszenie. Widać jestem za mało szlachetna - stwierdziła Simone. - Wybacz, ale się boję. Strasznie.
Macandrew ją przytulił.
- To jeszcze nie koniec - szepnął. - Zróbmy coś dobrego. Co powiesz na to, żeby przelać roztwór soli do fiolek, a całej reszty się pozbyć, usunąć wszystkie składniki, by jak najbardziej utrudnić im zadanie?
Simone po krótkim namyśle chwyciła butelkę odczynnika i ostentacyjnie powoli wylała go do zlewu.
- Zgoda - powiedziała.Na następnych kilka minut zapomnieli, w jak wielkich są tarapatach. W geście buntu zaczęli wylewać wszystkie chemikalia do zlewu laboratoryjnego. Macandrew właśnie miał opróżnić butelkę kwasu solnego, nagle jednak znieruchomiał, odwrócił się i spojrzał zamyślony na okno.
- O co chodzi? - spytała Simone.
- Kwas. Moglibyśmy polać nim pręty w oknie. Simone spojrzała na niego z powątpiewaniem.
- Nie przeżre metalu odpowiednio wcześnie, a nawet gdyby, przecież nie zejdziemy po ścianie. Jest gładka, a my jesteśmy co najmniej dziesięć metrów nad ziemią.
- Nie myślałem o tym, żeby zejść na dół. Ta uliczka ma góra trzy metry szerokości. Mógłbym przeskoczyć do sąsiedniego budynku.
Simone podeszła do okna i spojrzała w dół. Dreszcz przebiegł jej po plecach.
- To byłby skok z miejsca, bez rozbiegu. - Pokiwała dłonią na boki na znak, że różnie to mogłoby się skończyć. - Wielkie ryzyko.
- Tak czy inaczej, musimy zaryzykować. Wypróbuję kwas. Mamy co najmniej dwanaście godzin. Zobaczymy, co to da.
Simone uśmiechnęła się i uściskała go szybko.
Macandrew przyczepił do pipetki gumową końcówkę i ostrożnie odkorkował butelkę kwasu. Z szyjki uniosła się smużka dymu, a z nią gryzący zapach. Krzywiąc się, powoli napełnił pipetkę i skropił kwasem wszystkie cztery pręty u podstawy.
- Poczują zapach kwasu - ostrzegła Simone.
- Powiedziałaś im, że zamierzamy użyć kwasowego filtra. Możemy przygotować lipny filtr i postawić przy nim butelkę kwasu.
Simone uśmiechnęła się z uznaniem dla jego pomysłowości.
- Myślę, że oszalałeś, ale w sumie masz rację. Coś trzeba zrobić, a w tej sytuacji warto spróbować wszystkiego. Zajmij się prętami, filtr zostaw mnie.
- Grzeczna dziewczynka.
Kiedy u podstawy wszystkich prętów były już małe kałuże kwasu, Macandrew zasłonił je ustawionymi na stole butelkami i sprzętem laboratoryjnym. Cofnął się, by ocenić efekty swojej pracy, po czym dokonał kilku drobnych poprawek, by wszystko wyglądało bardziej naturalnie. Jego fortel został wystawiony na próbę po godzinie, kiedy przyniesiono jedzenie. Grubas skrzywił się od smrodu, ale Simone właśnie ostentacyjnie nanosiła pipetą kwas do filtra, wyszedł więc bez słowa.
Systematycznie usunęli wszystkie pozostałe związki chemiczne, a do butelek nalali wody, w różnych ilościach, by ich wygląd nie budził podejrzeń.
Simone wzięła protokół Burnetta z opisem procesu syntezy proteazy.
- Pewnie nie ma co się łudzić, że to jedyny egzemplarz - powiedziała.
- Zniszczmy go mimo to - odparł Macandrew.
Simone podpaliła dokument i zaniosła do zlewu. Spłukała zwęglone szczątki kartek.
Przez całą noc Macandrew regularnie sprawdzał pręty i dolewał kwasu. O pierwszej zauważył wyraźne zwężenie w miejscu, gdzie czarne żelazo przechodziło w jasny, błyszczący metal. Podniosło go to na duchu, choć kiedy wyglądał przez okno, prześwit między klasztorem a ciemnym budynkiem naprzeciwko zdawał się poszerzać z każdą godziną. Może był to zwariowany pomysł, ale innego nie miał.
Simone obudziła się z drzemki, podeszła do niego i spytała, jak wygląda sytuacja.
- Widać postępy - odparł Macandrew.
Usiadła na podłodze i oparła się plecami o ścianę. Macandrew dołączył do niej. Spojrzeli przez pręty w oknie na księżyc. Był tak jasny, że przeciągające po niebie lekkie chmury właściwie nie przyćmiewały jego blasku.
- Nie czas i miejsce, by o tym mówić, ale cieszę się, że cię poznałam.
- Ja też się cieszę, o ile w tych okolicznościach ma to jakiekolwiek znaczenie. - Pocałował ją czule i objął ramieniem.
- Tak się boję, Mac.
- A myślisz, że ja nie?
- Nie chodzi o śmierć, bardziej o to, co nam zrobią przedtem.
- Nie powinniśmy więc dać im tej możliwości. Walczmy do końca.
- Mówisz serio? Myślisz, że dadzą nam po temu okazję?
- Oczywiście.
- Kiedy?
- Sądząc, że będą chcieli, żebyśmy byli przy tym, jak wypróbują nową „proteazę” - powiedział Macandrew. - Może wtedy nadarzy się okazja. Moglibyśmy wybrać moment, kiedy na czymś się skoncentrują i wtedy zaatakować. Największe zagrożenie stanowi Parvelli. No i ten grubas. Z Ignatiusem nie powinno być kłopotów...
- Widzę, że już to przemyślałeś. A co ja miałabym zrobić?- Kiedy dam sygnał, rzucę się na Parvellego. Ty zaatakujesz grubasa, tak jak potrafisz. Spróbuj go obezwładnić, nieważne jak. Kop, gryź, drap, bij wszystkim, co ci wpadnie w ręce; rób cokolwiek, byleby odciągnąć go do czasu, aż poradzę sobie z Parvellim. Nie chcę, by tłuścioch mu pomagał.
- Dobrze - powiedziała Simone bardzo cicho.
- Ale to wszystko nie będzie konieczne. Simone spojrzała na niego.
- Do rana kwas przeżre pręty. Przeskoczę do drugiego budynku, wezwę policję i w porze lunchu będzie już po wszystkim.
- Podobno pełnia działa na ludzki mózg... - westchnęła Simone, mimo to zdobyła się na uśmiech.
Do rana kwas nie przeżarł prętów nawet do połowy. Macandrew zaczął szarpać je z całej siły, ale nawet nie drgnęły.
- Powinienem był zacząć wcześniej - mruknął.
- Uliczka i tak jest za szeroka, Mac. Zapomnij o tym. Macandrew wylał u podstawy prętów więcej kwasu.
- Może jest jeszcze czas.
Simone uśmiechnęła się bez przekonania.
Z każdą godziną ich nerwy były coraz bardziej napięte. Po południu, kiedy byli już u kresu wytrzymałości, drzwi wreszcie się otworzyły i stanął w nich Ignatius w asyście Parvellego i grubasa.
- Jest gotowa? - spytał.
- Tak - skłamała Simone.
Macandrew stał obok niej, trzymając dłoń na jej ramieniu w opiekuńczym geście.
- Weź ją.
Simone podniosła stojak z fiolkami i ruszyła w stronę drzwi. Macandrew chciał iść za nią, ale Ignatius uniósł dłoń.
- Tylko ona.
Macandrew chciał zaprotestować, ale Parvelli groźnie ruszył ku niemu, w jego ręce błysnął nóż.
Simone obejrzała się. Macandrew wyczytał z jej twarzy ból. Nie przyszło im do głowy, że mogą zostać rozdzieleni. Ich plan legł w gruzach. Uśmiechnął się do niej blado, by dodać jej otuchy, ale tak naprawdę myślał, że może więcej jej nie zobaczy. Bóg jeden wie, co się stanie, kiedy Ignatius odkryje, że fiolki zawierają tylko roztwór soli. Rzucić się na Parvellego i grubasa tu i teraz? Wiedział jednak, że byłby to pusty gest; Parvelli miał nóż. Macandrew uznał, że martwy na nic Simone się nie przyda. Dopóki żył, mieli jeszcze cień szansy.
Wyprowadzili Simone i zapadła nieznośna cisza. Macandrew został w niechcianym towarzystwie własnej wyobraźni. Podszedł do okna i z czystej frustracji zaczął szarpać pręty. Choć starł dłonie do krwi i oblał się potem, nie ustąpiły.
Simone znalazła się w małym pomieszczeniu w piwnicy, tym, w którym trzymali ją z Macandrew po przyjeździe. Ku swojemu zaskoczeniu zastała tam młodą zakonnicę o ciepłym, szczerym uśmiechu, takim, na którego widok człowieka ogarnia poczucie winy.
Chciała oddać fiolki Ignatiusowi, on jednak powiedział:
- Nie, doktor Stroud jest zajęty, to pani przeprowadzi próbę, doktor Robin. Siostra Noni była tak miła, że zgodziła się nam pomóc. Jestem pewien, że będzie czuła się pewniej w rękach kobiety.
Simone spojrzała na niego z nieskrywaną nienawiścią, ale nic nie powiedziała.
- Tak naprawdę to nie zgłosiłam się na ochotnika. Matka przełożona mnie wybrała - wyjaśniła zakonnica z rozbrajającą szczerością.
Simone uśmiechnęła się do niej. Pomyślała, że to dobrze, iż poda jej tylko niegroźną słoną wodę. Nie dało się jej nie lubić.
- Co mam zrobić?
- Najpierw muszę cię zbadać. Może Dom Ignatius zostawiłby nas same? - Musiała na kilka minut zostać tylko z nią.
Ignatius miał taką minę, jakby chciał odmówić.
- Muszę sprawdzić stosunek masy mięśniowej do poziomu tłuszczu w organizmie, by ustalić właściwą dawkę - skłamała Simone.
- Dwie minuty.
Kiedy tylko drzwi zamknęły się za nim, Simone złapała dziewczynę za ramiona.
- Posłuchaj! Grozi nam wielkie niebezpieczeństwo. Ten człowiek nie jest księdzem, to przestępca poszukiwany w całej Europie. Możemy się stąd jakoś wydostać tak, żeby nie zauważył?
Zakonnica zrobiła wielkie oczy.
- Nie rozumiem...
- Nie mam czasu wyjaśniać. Jest jakieś wyjście?- Nie sądzę, madame. Są tylko jedne drzwi, zamknięto je za mną na klucz. Simone załamała ręce.
- To musisz zrobić, co ci każę, jeśli mamy wyjść stąd żywe! - potrząsnęła nią. - Rozumiesz?
Dziewczyna miała przerażoną minę.
- Będę musiała zrobić ci zastrzyk. Jest nieszkodliwy, w ogóle na ciebie nie zadziała. Dom Ignatius o tym nie wie. Musisz udawać, że jesteś śpiąca, i odpowiadać na wszystkie pytania sennym głosem. Rozumiesz?
- Chyba tak...
Simone nie była pewna, czy w ogóle cokolwiek do niej dociera.
- Musisz udawać, że jesteś kimś innym, dziewczyną, która żyła dawno temu. Wymyśl imię, jakiekolwiek. Już! Mów!
Dziewczyna się rozejrzała.
- Maria.
- A jak dalej? - Maria... Portelli.
- Dobrze. Miej zamknięte oczy i udzielaj zmyślonych odpowiedzi. Gdyby nic ci nie przychodziło do głowy, bełkocz bez sensu. Jeśli w którymś momencie uszczypnę cię w ramię, o tak... - Simone zademonstrowała, o co chodzi. Udaj, że mdlejesz. Rozumiesz?
- Nie - odparła zakonnica szczerze. - Ale ufam pani, madame, zrobię, o co pani prosi.
- Doskonale. Jak już wrócisz do sióstr, musisz zadzwonić na policję. Jasne?
Simone usłyszała kroki wracającego Ignatiusa. Kiedy drzwi się otworzyły, udawała, że pomaga zakonnicy poprawić habit.
- Już czas. Zaczynajmy.
- Siostro, proszę się tu położyć - powiedziała Simone uprzejmym, ale rozmyślnie oficjalnym tonem.
Noni podniosła nogi na stół. Simone spojrzała jej w oczy i zobaczyła w nich tylko niewinność i zdumienie. Cóż, najważniejsze, że dziewczyna nie powiedziała nic Ignatiusowi.
Simone ustawiła aparat dozujący i wbiła igłę w ramię Noni, przepraszając za zadany jej ból i ponownie szukając wzrokiem jej oczu, by upewnić się, że może na nią liczyć. Zauważyła, że skóra dziewczyny jest biała jak pergamin, bez najmniejszej skazy. Noni nie mogła mieć więcej niż osiemnaście lat.
Otworzyła zawór.
- Odpręż się - powiedziała cicho. - Poczuj w głowie pustkę. Bądź zrelaksowana.
Ulżyło jej, kiedy dziewczyna zamknęła oczy. Przez następną minutę Simone udawała, że reguluje poziom przepływu.
- Myślę, że jest gotowa - oświadczyła w końcu. Ignatius podszedł bliżej. Z jego twarzy biła niecierpliwość.
- Kim jesteś, dziewczyno? - spytał.
- Na imię mi Maria... - odparła zakonnica sennie. Simone podziękowała jej w duchu.
- Maria i jak dalej?
- Maria Portelli.
- Gdzie mieszkasz, Mario?
- ... W Marsaxlokk.
- Co tam robisz, Mario?
- ...Pomagam mamie.
- Który mamy rok? Cisza.
- Który mamy rok? - powtórzył Ignatius.
- Tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty siódmy...
Ignatius zmierzył Simone zimnym wzrokiem i odsunął się od stołu. Simone uszczypnęła Noni, która posłusznie zwiesiła głowę na bok.
- Straciła przytomność. Chyba nie usunęliśmy całej substancji zanieczyszczającej. Będzie jej potrzebna pomoc medyczna. Może siostry powinny wezwać...
Ignatius zdawał się jej nie słyszeć. Odpowiedź zakonnicy wzbudziła jego podejrzenia. Otworzył jedną z fiolek, zmoczył palec i podniósł go do ust. Bez słowa podszedł do Noni i wymierzył jej mocny policzek. Zakonnica krzyknęła, zsunęła się ze stołu i schroniła w ramionach Simone.
- To samo jest we wszystkich fiolkach? - warknął Ignatius.
- Tak - odparła Simone hardo, choć zemdliło ją ze strachu.
Ignatius uniósł rękę i z rozmachem uderzył ją grzbietem dłoni w lewy policzek. Cios był tak mocny, że obie z Noni przeleciały przez pokój i wylądowały na podłodze. Noni szlochała, Simone trzymała się za policzek i próbowała otrząsnąć się z zamroczenia.
Ignatius stał nad nimi, nerwowo przesuwając prawą ręką po twarzy. Wargi mu drżały. Simone czuła bijący od niego, namacalny wręcz gniew. Trudno jej było oddychać, czekała na cios. Noni też wiedziała, co zaraz się stanie. Zamknęła oczy i zaczęła modlić się głośno, kurczowo ściskając Simone.
Tę straszną chwilę przerwał odgłos otwieranych drzwi. Wszedł Stroud. Miał zadowoloną minę, w tych okolicznościach wyglądającą absurdalnie.
- Mam tę informację - oznajmił.
Na twarzy Ignatiusa odbiło się niedowierzanie.
- Znalazłeś plan domu gubernatora? - powiedział ze zdumieniem.
- Nie, ale coś prawie równie dobrego. Jak słusznie mówiłeś, stara katedra została zniszczona przez trzęsienie ziemi, więc nie było wielu informacji o niej ani o domu gubernatora, ale kiedy budowniczowie kładli fundamenty pod nową katedrę, znaleźli szyb starej studni...
Te słowa rozwiały wątpliwości Ignatiusa. Gniew w jego oczach ustąpił podnieceniu.
- Mów dalej - ponaglił.
- I mieli z tego powodu kłopoty - ciągnął Stroud. - W studni znaleźli szkielet i uznali to za zły znak. Rzucili narzędzia i nie chcieli się do niej zbliżać. Budowa została wstrzymana.
- I jak to się skończyło?
- Architekt, niejaki Lorenzo Gafa, wezwał Kościół w osobie biskupa Palmieriego, by pomógł wyjść z impasu. Palmieri ogłosił, że studnia jest poświęconym grobem, i odprawił nad nią nabożeństwo żałobne. Robotnicy zamknęli ją i zabudowali. Miejsce, w którym znajduje się szyb, zaznaczone jest tu, na sporządzonym przez Gafę projekcie nowej katedry. - Stroud pokazał Ignatiusowi kserokopię zrobioną w archiwum.
- To doskonała wiadomość - ucieszył się Ignatius, który najwyraźniej chwilowo zapomniał o Simone i Noni. - Doskonała. I wiesz co? Mogę ci powiedzieć, czyj to był szkielet.
Stroud spojrzał na niego z niedowierzaniem.
- Rusz głową, człowieku - szepnął Ignatius. - Jakuba z Cezarei.
- Mój Boże - mruknął Stroud. - To dlatego nie mógł nam powiedzieć nic więcej o powrocie do domu Publiusza. Umarł tam. Doprowadziłeś go do chwili jego śmierci! Co tu się dzieje? - spytał, dopiero teraz zauważając Simone i Noni, skulone w kącie.
Ignatius długo milczał; w skupieniu studiował plan katedry, mierzył coś linijką i robił zapiski w małym notesie. Kiedy pytanie Strouda wreszcie do niego dotarło, odparł:
- Chcieli nas przechytrzyć, robili słoną wodę. Siostra za dużo wie. Daj im coś, żeby siedziały cicho, i zamknij je w piwnicy. Później zajmiemy się nimi wszystkimi.
Zapadał zmierzch i Macandrew z niepokoju odchodził od zmysłów. Simone nie wracała i musiał przygotować się na najgorsze. Co więcej, wyglądało na to, że zmieniły się panujące tu porządki. Ani grubas, ani Parvelli nie zajrzeli do niego. Co jakiś czas nasłuchiwał pod drzwiami, usiłując dojść, co się dzieje, ale w klasztorze panowała grobowa cisza.
Kolejny już raz przestał krążyć po pomieszczeniu, załomotał w drzwi i zaczął krzyczeć, ale nic to nie dało. Znów spróbował wyrwać pręty z okna. Gdybym tylko miał lewar, pomyślał nie po raz pierwszy. Choć kwas wgryzł się już dość głęboko, pręty nadal solidnie się trzymały. Macandrew rozejrzał się, szukając czegoś, co mogłoby mu pomóc, ale nic takiego nie rzuciło mu się w oczy. Nagle jego wzrok padł na szafkę pod stołem.
Szuflady miały około metra szerokości i kilkanaście centymetrów głębokości. Gdyby udało mu się oderwać z jednej z nich przednią ściankę... Wyciągnął górną szufladę i upuścił na podłogę. Liche dno i ścianki boczne poodpadały, został tylko solidny przód. Macandrew miał w ręku metrowej długości lewar.
Wsunął go między pierwsze dwa pręty i nacisnął. Był już niemal u kresu sił, kiedy żelazo pękło u przeżartej kwasem podstawy. Wpadł w euforię. Chwycił pręt za urwany koniec i wyrwał ze ściany. Rzucił go na podłogę i z zapałem wziął się do następnego.
Z drugim prętem uporał się niemal równie szybko, ale trzeci stawiał opór przez prawie piętnaście minut. Kiedy wreszcie ustąpił, Macandrew dorzucił go do pozostałych. Bliski wyczerpania, przeklinał wilgotne powietrze, które sprawiało, że pocił się jak mysz. Musiał kilka minut odpocząć, żeby złapać oddech. Najważniejsze, że otwór w oknie był dość szeroki, by mógł się przezeń przecisnąć.
Przygotował się na to, co go czekało. Wiedział, że nie będzie łatwo, ale nie miał innego wyjścia, jeśli chciał pomóc Simone - jeśli nie było już za późno. Odpędzając czarne myśli, wdrapał się na szeroki parapet i spojrzał na biegnącą kilkanaście metrów w dole uliczkę. Zemdliło go na ten widok. Opanował nerwy i podniósł oczy, by skupić się na sąsiednim budynku. Stwierdził, że skok będzie o wiele trudniejszy, niż mu się początkowo wydawało. Owszem, to było do zrobienia... ale tylko przy dużej dozie szczęścia i tylko dlatego, że parapet okna naprzeciwko znajdował się trochę niżej od tego, z którego miał skoczyć.
Skoncentrował się, zamknął oczy i wykonał skok w myśli. Odbije się z całej siły, dłońmi chwyci łukowały kamienny relief nad przeciwległym oknem, a nogami wyląduje bezpiecznie na parapecie. Potem otworzy okno, wejdzie do środka i wezwie pomoc. Policja zjawi się po kilku minutach...
Wysunął się naprzód na parapecie, aż palce nóg - i, co najważniejsze, gojąca się rana - znalazły się za krawędzią, odetchnął głęboko i sprężył się do skoku. Zgiął nogi w kolanach i już miał oderwać się od parapetu, gdy nagle opadły go wątpliwości i wyczuł instynktownie, że coś jest nie tak. W ostatniej chwili zrezygnował; omal nie stracił przy tym równowagi, ale w końcu poradził sobie, choć tragedia była o krok.
Coś było nie tak z szybą w przeciwległym oknie... kiedy zobaczył co, zrobiło mu się słabo. Okno było zakratowane, ale od wewnątrz, dlatego krat nie było wyraźnie widać przez brudną szybę. Stawały się zauważalne tylko pod pewnym kątem - kątem, pod którym Macandrew ustawił się, kiedy ugiął kolana. Gdyby skoczył, utknąłby na parapecie, wysoko nad ziemią. Nie miałby jak wejść do środka ani jak wrócić.
Powoli wsunął się z powrotem do swojego więzienia. Gorycz porażki odebrała mu resztki sił.
- Jezu Chryste... - mruknął. - Ale ze mnie idiota.
Kiedy przestał rozpamiętywać to, jak bliski był katastrofy, jego uwagę zwrócił jeden ważny szczegół. W ciągu ostatniej godziny narobił mnóstwo hałasu, a mimo to nikt nie przyszedł sprawdzić, co się dzieje. Czyżby został sam w tym skrzydle budynku? Spojrzał najpierw na drzwi, a potem na żelazne pręty okienne leżące na podłodze. Teraz już miał narzędzia niezbędne do wyłamania drzwi... i mógł hałasować do woli.
Drzwi wyglądały solidnie, nie było szans ich rozwalić. Macandrew zajął się więc zamkiem. Minęło trochę czasu, zanim wydłubał wokół niego dziurę w drewnie, ale kiedy wcisnął pręt za mechanizm, zamek ustąpił bez żadnego oporu. Nie wierzył własnemu szczęściu, kiedy znalazł się na zewnątrz i zobaczył pusty korytarz.
Z żelaznym prętem w dłoni, ruszył przed siebie, zaglądając do wszystkich mijanych pomieszczeń. Klinika, nie wiedzieć czemu, była opuszczona. Nigdzie żywej duszy. Główne drzwi prowadzące do klasztoru wciąż były zamknięte, ale otwarte były te, które wychodziły na tylne schody. Macandrew zszedł na dół i zaczął zaglądać po kolei do cel. Wszyscy przepadli jak kamień w wodę. Wyglądało to tak, jakby Ignatius i cała reszta wyjechali w pośpiechu... lecz co zrobili z Simone?
Wreszcie w jednym z pomieszczeń znalazł ślady ludzkiej obecności. Na stole leżał plan budynku, linijka i dwa długopisy, ale i tu nie było nikogo. Macandrew stał nieruchomo, chory z niepokoju, kiedy nagle zobaczył klapę w podłodze. Zwróciła jego uwagę, bo była lekko uniesiona, jakby ktoś jej nie domknął.
Pociągnął za żelazną obręcz i zajrzał w ciemność. Nie mógł znaleźć włącznika światła, widział tylko prowadzącą na dół prymitywną drewnianą drabinę. Pamiętał, że w celach były świece. Przyniósł jedną, zapalił ją i usiadł na podłodze. Zwiesił nogi z krawędzi otworu. Zszedł nieporadnie i z ulgą poczuł pod stopami twardą kamienną podłogę.
Uniósł świecę i w jej świetle zobaczył pomieszczenie przypominające długą rzymską łaźnię. Po jednej stronie ciągnęły się rzędy wpuszczonych w podłogę kwadratowych komór o powierzchni około stu centymetrów kwadratowych, głębokich na mniej więcej półtora metra. Z każdej z nich wychodziła kamienna rynna znikająca w zewnętrznej ścianie.
Krew zastygła Macandrew w żyłach, kiedy zajrzał do pierwszej komory i zobaczył w niej Simone i młodą zakonnicę. Leżały nieruchomo. Pospiesznie postawił świecę na krawędzi kamiennej wanny i zszedł na dół, pomstując na brak schodków. Pomyślał nawet, że to dziwne, iż ich nie ma. Przykucnął przy Simone i sprawdził jej tętno. Głośno podziękował Bogu, kiedy je wyczuł. Była nieprzytomna, ale żyła. Zakonnica też oddychała.
Chciał wziąć Simone na ręce, ale wtedy zauważył, że i ona, i zakonnica są przykute łańcuchem z kłódką do tkwiącej w ścianie obręczy. Nie mógł ich uwolnić bez klucza. Wrócił na górę i gorączkowo przeszukał pomieszczenie. Nie było w nim mebli, co ułatwiło mu zadanie, ale żadnego klucza nie znalazł. Najwyraźniej zabrał go Ignatius albo Stroud. Pytanie tylko, dokąd poszli?
Jedyną wskazówką był rozłożony na stole plan budynku, kserokopia starego dokumentu. Macandrew obejrzał ją niecierpliwie i po chwili doszedł do wniosku, że jest to plan dużego kościoła. Katedry w Mdinie? Czy to możliwe, żeby tam właśnie poszli? Wydało mu się to dziwne, ale innego pomysłu nie miał. Zauważył, że część planu została zakreślona - ta, która przedstawiała Kaplicę Krzyża. Zanotował sobie w pamięci, jak do niej trafić, i zszedł na dół, by ułożyć Simone i zakonnicę na tyle wygodnie, na ile to było możliwe. Zostawił je, leżące obok siebie w kamiennej wannie, wciąż głęboko uśpione.
Macandrew szedł korytarzem najszybciej, jak mógł, nie zważając na ból promieniujący z rannej stopy. Wbiegł po kamiennych schodach do bocznych drzwi, którymi zostali z Simone wprowadzeni do klasztoru. Spodziewał się, że będzie to poważna przeszkoda, ale szczęście wciąż mu dopisywało. Drzwi były zamknięte od wewnątrz na zamek Yale i dwie zasuwy - oryginalne żelazne zamki, choć zachowały się w całości, nie były już w użyciu. Powoli odsunął zasuwy, starając się nie zwrócić niczyjej uwagi, i naparł na drzwi, wyłamując zamek Yale. Wyśliznął się na ciemne, opustoszałe ulice.
Z ceramicznej tabliczki na przeciwległej ścianie dowiedział się, że jest na ulicy Villegaignon, ale nic mu to nie mówiło. O Mdinie wiedział tyle, ile usłyszał od Simone - że to dawna stolica wyspy, która teraz stała się zabytkiem, atrakcją turystyczną. Spojrzał w lewo i zobaczył drogę, chyba tę samą, którą tu przyjechali. Pamiętał, że Simone wspomniała o moście nad starą fosą. Dobrze, że chociaż wiedział, jak się stąd wydostać. Jak Bóg da, wkrótce zrobią to z Simone. Na razie pospiesznie ruszył w przeciwnym kierunku, wypatrując katedry. Przystanął na skrzyżowaniu, za którym rozciągał się duży plac, i otarł pot z czoła; powietrze było duszne i wilgotne.
Choć plac wyglądał na opustoszały, był tak rozległy, że Macandrew poczuł się nieswojo. Nie mógł uwierzyć, że jest tu zupełnie sam, mimo zapewnień Simone, że właściwie nikt już nie mieszka w Mdinie. Wydawało mu się to niewiarygodne. Był przekonany, że w wieżach i wieżyczkach kryć się muszą setki czujnych oczu. Z tabliczki wynikało, że to plac Świętego Pawła. Po drugiej jego stronie wznosił się wielki kamienny fronton katedry.
Cichy głos rozsądku podpowiedział mu, by lepiej poszukał posterunku policji, podniósł alarm i wezwał pomoc; nie miał jednak najmniejszej ochoty tłumaczyć się przed ludźmi o obojętnych twarzach, którzy i tak wzięliby go za wariata. Schował się w łukowatym przejściu, by zastanowić się nad następnym krokiem.
Jedynym jego atutem w tej chwili był element zaskoczenia. Ale nie miał broni, był sam, a przeciwników co najmniej czterech. Spojrzał na główne drzwi katedry i postanowił najpierw zorientować się w sytuacji. Potem będzie improwizował.
Choć nie wiedział, czego tam szukali, przyjął założenie, że Ignatius i jego wspólnicy będą w zakreślonej na planie Kaplicy Krzyża. Z planu wynikało, że wewnątrz katedry pełno jest mnóstwo filarów i wnęk. Prawdopodobnie jest tam też ciemno, więc jak już dostanie się do środka, nie powinien mieć kłopotu ze znalezieniem kryjówki.
Nie mógł wejść od frontu, to oczywiste - już sobie wyobrażał, z jakim hukiem zamknęłyby się za nim wielkie drzwi. Musiał poszukać bardziej dyskretnego wejścia, z boku albo na tyłach budynku, najlepiej naprzeciwko Kaplicy Krzyża. Pospiesznie przeszedł przez odkrytą przestrzeń placu i z ulgą wtopił się w cień zalegający w wąskiej uliczce.
Pierwsze drzwi, które znalazł, były zamknięte, ale w drugich klamka ustąpiła od razu. Uchylił je powoli, centymetr po centymetrze, tylko tyle, by mógł się przecisnąć; nie chciał, żeby zdradziło go skrzypnięcie zawiasów. Wsunął się do środka, powoli puszczając ciężką, żelazną klamkę, tak by nie uderzyła w drewno. Stanął bez ruchu w ciemnościach i wytężył słuch, czekając, aż oczy oswoją się z mrokiem - Panowała grobowa cisza.
Powoli zaczął rozróżniać kształty. W katedrze nie było zupełnie ciemno. Zobaczył prostokąt słabego, żółtego światła. Po chwili zorientował się, że widzi je przez kratownicę w parawanie stojącym tuż za drzwiami. Podszedł bliżej, kucnął i wysunął się zza parawanu.
Źródłem światła były świece porozstawiane we wnętrzu katedry. Może i niezbyt skutecznie rozpraszały mrok, lecz bardzo skutecznie tworzyły atmosferę. Budowlę wypełniały złowrogie, migoczące odblaski. Na jej drugim końcu, po lewej stronie, oświetlenie było jaśniejsze, bardziej intensywne. O ile się orientował, to właśnie gdzieś tam znajdowała się Kaplica Krzyża.
Na pierwszy rzut oka widać było, że w budynku prowadzone są prace renowacyjne. W kilku miejscach pod ścianami wznosiły się rusztowania, podłoga przykryta była brezentem. Podchodząc bliżej, Macandrew zauważył, że roboty trwają także w Kaplicy Krzyża; restaurowana była prawa ściana. Wykorzystali to Ignatius i jego kumple - zdjęli z podłogi dwie płachty brezentu i rozwiesili je na żelaznych wrotach strzegących wejścia do kaplicy. Niewiele światła wydostawało się na zewnątrz, a Macandrew nie mógł zajrzeć do środka. Zza wrót dochodziły jakieś odgłosy.
Był dość blisko, by słyszeć stłumione rozmowy, ale widział niewiele. Przynajmniej wiedział już, skąd wzięła się nazwa kaplicy: na tylnej ścianie, nad ołtarzem górował wielki krucyfiks z ciałem Chrystusa. Miał przeszło sześć metrów wysokości i był pochyło zawieszony na stalowej linie, jego podstawa spoczywała na małej półce. Macandrew pomyślał, że bardziej przypomina drapieżnego orła niż symbol nadziei. Po bokach stały mniejsze posągi, jeden przedstawiał Maryją, a drugi jakiegoś świętego.
Macandrew musiał znaleźć jakiś punkt obserwacyjny, z którego mógłby zobaczyć, co dzieje się w kaplicy, ale żadnego dobrego miejsca nie widział. Wnętrze kaplicy tworzył obudowany kamiennymi ścianami ślepy korytarz, bogato zdobiony i oddzielony od katedry podwójnymi wrotami z kutego żelaza, obwieszonymi brezentem.
Coś metalowego spadło na podłogę i brzęk poniósł się echem do sufitu. Macandrew usłyszał, jak ktoś kogoś cicho karci, zaraz jednak rozległy się radosne okrzyki. Dobiegł go głos Strouda:
- Przebili się! Znaleźli to.
Zapadła cisza. Widząc cienie tańczące na ścianach, Macandrew zorientował się, że mężczyźni przestawiają reflektory. Coraz bardziej wkurzało go to, że nie może zobaczyć, co się dzieje. Pomyślał, że mógłby podczołgać się do brezentowej płachty i poszukać w niej szpary, skoro jednak światło nie wydostawało się na zewnątrz, żadnej szpary być nie mogło. Ale po prawej stronie miał rusztowanie, które ciągnęło się aż pod tylną ścianę Kaplicy Krzyża.
Było wystarczająco wysokie, lecz nie zapewniało praktycznie żadnej osłony. Jeśli któryś z czterech mężczyzn podniesie głowę, Macandrew będzie jak cel na strzelnicy. Istniał wszakże cień szansy, że to, co trzeba, da się zobaczyć z tonącego w mroku końca rusztowania; wszystko zależało od tego, w którym miejscu znajdowali się mężczyźni. Cóż, był tylko jeden sposób, by to sprawdzić.
Macandrew postawił nogę na najniższej belce rusztowania i chwycił tę, którą miał nad głową, by sprawdzić, czy są wystarczająco dobrze umocowane - nie chciał, by cała konstrukcja zachwiała się pod jego ciężarem. Powoli wszedł na pierwszy poziom i powtórzył wszystkie czynności, aż znalazł się na wysokości dwóch metrów. Następny poziom wydawał się o wiele mniej stabilny, mimo to udało mu się podciągnąć bezszelestnie na drewnianąplatformę umieszczoną na wysokości około trzech metrów. Zrobił sobie chwilę przerwy. Jeszcze dwa ruchy i był sześć metrów nad posadzką katedry.
Kiedy trochę za szybko poderwał obolałą nogę, rusztowanie lekko zadrżało, ale nikt w kaplicy nie zwrócił na to uwagi, w dodatku w tej samej chwili rozległ się odległy grzmot. Macandrew powoli poczołgał się naprzód, aż zobaczył Ignatiusa i jego kompanów. Zaglądali do wnętrza dużej czarnej dziury w podłodze.
W otworze ukazała się głowa Parvellego; podał coś Ignatiusowi. Ten odwrócił się i z czcią uniósł przedmiot w obu rękach. Macandrew zauważył, że był to miecz. Sądząc z miny Ignatiusa, znalezisko to musiało mieć dla niego wyjątkowe znaczenie. Wpatrywał się w nie, całkowicie na nim skupiony. Po chwili Macandrew stracił go z oczu, Ignatius wszedł bowiem w cień brezentowych płacht, wciąż wpatrzony w miecz.
Stroud pomagał wyjąć z szybu coś ciężkiego. Ciągnął za sznur, a Parvelli popychał niewidoczny przedmiot od dołu. Przy czwartej próbie nad krawędzią ukazała się duża, żelazna skrzynia. Stroud przytrzymał ją na skraju otworu, Parvelli wygramolił się na wierzch i razem odsunęli ją na bok.
Z wnętrza szybu dobiegł odbijający się echem głos grubasa, ale Parvelli kazał mu się zamknąć. Stroud usiłował podważyć zamek skrzyni, bez efektu. Parvelli nie patyczkując się, wyłamał go siłą. Spod uniesionego wieka zalśniło złoto. Rozległy się radosne okrzyki. Podnieceni mężczyźni zaczęli rozmawiać, ale na polecenie Ignatiusa zamilkli.
Parvelli chciał wysypać zawartość skrzyni na marmurową posadzkę, Stroud jednak go powstrzymał, wskazując na zegarek. Parvelli zawahał się, lecz skinął głową i zaczął wyciągać grubasa ze studni. Stroud tymczasem zajął się robieniem porządku w kaplicy. Grubas wyłonił się z otworu z ludzką czaszką w rękach. Ignatius wyszedł z cienia i wziął ją od niego. Stanął z mieczem w jednej dłoni i czaszką w drugiej. Na jego widok Macandrew przeszedł dreszcz.
- Poznajcie naszego dobroczyńcę, panowie - powiedział Ignatius. - To Jakub z Cezarei, któremu zawdzięczamy nasze szczęście. Niestety... więcej nie będziemy mieli z niego pożytku.
Uniósł czaszkę nad otworem w podłodze i wypuścił ją z ręki.
- Czas na nas...
Grubas wychylił się zza krawędzi, by spojrzeć w dół, na roztrzaskaną czaszkę, i wtedy Parvelli pchnął go w plecy. Grubas z krzykiem runął do studni. Rozległ się głuchy, przeraźliwy łoskot i zapadła cisza. Niemal w tej samej chwili Parvelli wyjął pistolet i wymierzył w dwóch wspólników, stojących z szeroko otwartymi ustami.
Ignatius i Stroud zaczęli się cofać, próbując przekonać go do zmiany zamiarów, które były aż nadto oczywiste. Chciał ich zabić i zabrać wszystkie łupy. Wyjął z kieszeni tłumik i ze spokojem zaczął przykręcać go do lufy.Macandrew wstrzymał oddech, patrząc, jak Parvelli podchodzi do swoich niedawnych wspólników. Pomyślał, że z pragmatycznego punktu widzenia, przewaga przeciwników właśnie została zredukowana o jedną trzecią i zaraz mogła zniknąć zupełnie. Z drugiej strony, potrzebny mu był klucz do kłódki. Jeśli Parvelli wrzuci wszystkie ciała do szybu, będzie z tym kłopot...
Ignatius i Stroud odskoczyli od siebie. Parvelli najpierw podszedł do Ignatiusa. Ksiądz wzniósł miecz, ale wyglądał raczej zabawnie niż groźnie. Parvelli wymierzył w niego; Ignatius, przerażony, potknął się i przewrócił na plecy. Miecz wypadł mu z rąk, przeleciał przez wrota kaplicy i upadł z brzękiem na podłogę katedry. Ignatius leżał jak sparaliżowany na marmurowej posadzce. Parvelli podszedł do niego.
- Nie chcę złota - wyjąkał Ignatius. - Nie zależy mi na nim. Chcę mieć tylko ten miecz. Weź całe złoto, jest twoje. Proszę!
Macandrew zauważył, że Ignatius - nie przestając błagać o litość - powoli przesuwa się w bok. Dopiero po chwili zorientował się dlaczego. Chodziło o to, żeby Parvelli nie widział, co robi Stroud. Jeszcze jeden ruch Ignatiusa i Stroud znalazł się całkowicie poza zasięgiem wzroku Parvellego... wtedy rzucił się do ataku.
Kiedy Parvelli miał już nacisnąć spust, Stroud wyrósł za jego plecami i wbił mu w plecy długi, cienki nóż. Doskonale wiedział, gdzie zadać cios, by był najbardziej skuteczny. Parvelli umarł bezgłośnie. Stroud upuścił ciało na podłogę i Macandrew przez chwilę myślał, że podobny los spotka Ignatiusa, jego asystent jednak schował nóż i pomógł mu wstać.
W górze rozbrzmiał trzask pioruna, tym razem o wiele bliższy niż poprzednio. Macandrew skorzystał z okazji, by wycofać się w głąb rusztowania i zejść na dół. Przeszedł szybko po posadzce i schował się w cieniu, zabierając miecz. Skoro był on tak ważny dla Ignatiusa, warto go było zabrać. Ukrył się w małej wnęce, kilka metrów od wrót kaplicy, i czekał na swoją szansę. Parvellego i grubasa miał już z głowy, jego sytuacja stała się więc korzystniejsza.
Spojrzał na miecz. Ciekawe, o co tyle zachodu, pomyślał. Była to prosta, krótka, obosieczna rzymska broń, najwyraźniej jednak musiała mieć szczególne znaczenie, skoro Ignatiusowi zależało na niej bardziej niż na złocie. Miecz, choć zaskakująco dobrze zachowany, był ciężki, matowy i stępiony. Gdyby trzeba było nim walczyć, mógł służyć najwyżej za tępe narzędzie.
Macandrew zamierzał zaatakować Ignatiusa i Strouda z zaskoczenia, kiedy zaczną szukać swojego znaleziska. Ignatius pewnie niejasno przypuszczał, w którym miejscu miecz upadł, ale na pewno nie zauważył, gdzie dokładnie, w końcu walczył wówczas o życie. Najprawdopodobniej zasugeruje Stroudowi, że szybciej go znajdą, jeśli się rozdzielą. A wtedy Macandrew ich załatwi, jednego po drugim. Jeśli dopisze mu szczęście, u któregoś z nich znajdzie klucz do kłódki.
Błysk na niebie rozproszył na chwilę mrok, po czym rozległ się donośny grzmot i lunął deszcz.
Kiedy grzmot ucichł, Macandrew usłyszał głos Ignatiusa:
- Ja to wezmę.
Domyślał się, że chodziło o pistolet Parvellego. To była zła wiadomość. Coś zaszurało po posadzce, po czym rozległ się stłumiony łoskot - Parvelli dołączył do grubasa na dnie studni.
Reflektory w Kaplicy Krzyża zostały zgaszone i Ignatius ze Stroudem zaczęli zdejmować brezentowe płachty, nieświadomi zagrożenia. Po usunięciu zasłony ich głosy stały się wyraźniejsze.
- Ja zajmę się skrzynią, ty weź miecz - powiedział Ignatius.
Stroud otworzył skrzydło misternie zdobionych wrót i wszedł do katedry. Przez chwilę stał nieruchomo, jego sylwetka odcinała się na tle rozświetlonej błyskawicą tylnej ściany kaplicy. Spojrzał w prawo, potem w lewo.
- Nie widzę go - powiedział.
- Jak to?
- Tu go nie ma.
Stroud ruszył w stronę Macandrew, małymi krokami, z pochyloną głową rozglądając się na boki. Macandrew próbował zmusić go siłą woli, by podszedł bliżej. Serce zaczęło mu bić mocniej. Ten człowiek okaleczył go z zimną krwią, bez najmniejszych skrupułów. Myśl, żeby przebić go mieczem, była kusząca; palce Macandrew mocniej zacisnęły się na rękojeści. Sprawiedliwości stałoby się zadość. Lecz przecież nie był bezwzględnym mordercą - a poza tym klinga była za tępa.
Kiedy Stroud był jakieś dwa metry od niego, Macandrew podniósł miecz. W tym miejscu było najciemniej i Stroud musiał nisko się schylić, by zobaczyć, co jest na podłodze. Niemal klęczał, kiedy Macandrew wyśliznął się ze swojej kryjówki i mocno uderzył go rękojeścią w tył głowy. Stroud zwalił się na ziemię jak kłoda.
Jednego Macandrew nie przewidział: że z kieszeni Strouda wypadną klucze i pieniądze. Brzęk monet toczących się po marmurowej posadzce zdawał się trwać bez końca. Macandrew modlił się, by pioruny zagłuszyły hałas. Bezskutecznie. Patrzył z przerażeniem, jak ostatnia z monet powoli nieruchomieje na podłodze.
Kiedy podniósł głowę, zobaczył Ignatiusa - stał we wrotach kaplicy z pistoletem Parvellego w dłoni. Kula odbiła się rykoszetem od podłogi przed Macandrew i odpryski marmuru uderzyły go w twarz. Dał nura z powrotem w cień. Jak na złość, akurat w tej chwili błysnęło. Macandrew głośno przeklął los.
Wiedział, że nie ma szans dojść do wyjścia, a w tej części budynku niewiele było potencjalnych kryjówek. Zdecydował się na desperacki krok; postanowił zostać w pobliżu Kaplicy Krzyża. Zgodnie z naprędce wymyślonym planem zamierzał wdrapać się z powrotem na rusztowanie i przyczaić tam, aż Ignatius dojdzie do wniosku, że udało mu się uciec. Ryzyko było duże, ale Macandrew miał przeciwko sobie człowieka z pistoletem. Cokolwiek zrobi, będzie ryzykowne.
Przez szum deszczu przebił się jęk dochodzący od strony jego poprzedniej kryjówki. Najwyraźniej Stroud odzyskiwał przytomność. Macandrew pomyślał, że powinien był uderzyć go mocniej; cóż, kiedy nie chciał ryzykować, że go zabije. Teraz tego żałował.
- Weź się w garść, człowieku! - usłyszał głos Ignatiusa. - To Macandrew cię załatwił! Ma miecz! Nie może stąd uciec!
Podczas gdy Ignatius zajął się Stroudem, Macandrew skorzystał z okazji, by przeczołgać się po podłodze do rusztowania i wejść z powrotem na górę. Teraz nie mógł już schować się w cieniu brezentowej płachty, ale reflektory, których używał Ignatius i jego ludzie, były zgaszone, więc jedynym źródłem światła pozostawały świece i sporadycznie pojawiające się błyskawice. Nie wypuszczając miecza z ręki, wdrapał się na ostatni poziom i położył na deskach. Teraz mógł tylko czekać. Skarcił się w duchu za to, że nie zostawił miecza na dole. To na nim Ignatiusowi zależało najbardziej, bez niego nigdzie się stąd nie ruszy.
Kiedy leżał wsłuchany w stukot ulewy w dach katedry, zaczął myśleć o Simone i o tym, czy on sam wyjdzie z tego cało i zdoła jej pomóc. Oczami duszy zobaczył ją leżącą w kamiennej wannie obok zakonnicy, i wtedy krew zastygła mu w żyłach. Uświadomił sobie, że to wcale nie była wanna, tylko zbiornik na wodę! Dlatego brak schodków i rynna w ścianie! W tych „wannach” zbierała się woda deszczowa! Simone i zakonnica utopią się, jeśli nie przestanie padać!
Serce zabiło mu szybciej, ale kiedy znów usłyszał głos Ignatiusa, wstrzymał oddech.
- On nadal gdzieś tu jest, mówię ci!
- Chodź - wymamrotał Stroud, wciąż jeszcze półprzytomny. - Szukaliśmy wszędzie.
- Jest tu, mówię ci. Po prostu źle myślimy.
Serce Macandrew zaczęło bić jeszcze mocniej. Był pewien, że Ignatius je usłyszy, jeśli podejdzie choć trochę bliżej. Nie mógł odwrócić głowy, by sprawdzić, gdzie on jest - to byłoby zbyt ryzykowne - ale musiał być gdzieś blisko, może nawet bezpośrednio pod nim.
Rusztowanie zatrzęsło się od uderzenia ręką we wspornik.
- Nie zajrzeliśmy jeszcze tam, na górę - powiedział Ignatius.
W jego głosie brzmiała pewność siebie i Macandrew zaczął się obawiać, że to koniec. Był w pułapce bez wyjścia. Jedyna droga ucieczki prowadziła w głąb Kaplicy Krzyża, a tam i tak utknąłby w martwym punkcie... że też akurat teraz to wyrażenie przyszło mu do głowy.
Poczuł, jak rusztowanie znów się rusza. Ktoś zaczął wchodzić na górę. Coś brzęknęło o belkę. Kiedy Macandrew ocenił, że pierwszy niewidoczny przeciwnik zaraz wdrapie się na ostatni poziom, rzucił się ku niemu. Nie zobaczył nikogo.
Zrozumiał, że dał się nabrać. Ignatius i Stroud udawali tylko, że wchodzą na górę. Tak naprawdę potrząsali konstrukcją i walili w belki, by wypłoszyć Macandrew z kryjówki. Teraz obaj patrzyli prosto na niego, a Ignatius mierzył mu z pistoletu w pierś.
Na twarz księdza wypłynął pogardliwy uśmieszek. Macandrew padł na deski i w tej samej chwili pocisk trafił w filar nad jego głową obsypując go deszczem kamiennych odłamków. Przesunął się w bok, ale znalazł się w potrzasku. Schował się w najdalszym kącie kaplicy, dalej nie miał już dokąd uciekać. Odwlekał tylko to, co nieuniknione. Był przyparty do muru, sześć metrów nad ołtarzem.
Stroud i Ignatius zwietrzyli łatwy łup. Jednocześnie otworzyli oba skrzydła wrót kaplicy i ramię w ramię ruszyli w stronę ołtarza, nie odrywając oczu od Macandrew.
Na myśl o Simone i grożącym jej niebezpieczeństwie Macandrew zdobył się na ostatni akt desperacji. Później nie potrafił wyjaśnić, co go do tego skłoniło, ale kiedy dwaj mężczyźni zatrzymali się, stanął prosto i wzniósł miecz, niczym anioł zemsty. Zamachnął się i przeciął klingą stalową linę, na której trzymał się olbrzymi krucyfiks nad ołtarzem.
Ciężki, przechylony krzyż opadł do przodu i zwalił się na dwóch mężczyzn, którzy mogli tylko patrzeć z przerażeniem, co się dzieje.Ze szczytu rusztowania wyglądało to tak, jakby sam Chrystus powalił ich swoimi rozkrzyżowanymi rękami; Ignatius i Stroud rozpłaszczyli się pod ramionami krzyża, z szeroko otwartymi, martwymi oczami. Macandrew patrzył na nich z kompletnym niedowierzaniem. A jednak nie umrze... ale życie Simone nadal było zagrożone!
Zszedł na podłogę i przypadł do ciał. Zaczął gorączkowo szukać klucza od kłódki. Miał wrażenie, że ulewa jeszcze przybrała na sile.
Znalazł klucz w wewnętrznej kieszeni marynarki Strouda - ostatniej, do której zajrzał - ale uderzenie pioruna zagłuszyło jego słowa, przeklinające los. Chwiejnym krokiem wyszedł na ulewę i zanim przemierzył plac, był już przemoczony do suchej nitki. Strach i adrenalina dały mu dość sił, by dotrzeć do klasztoru ulicami, które bardziej przypominały rzeki, wśród ogłuszającego huku piorunów, przez krople deszczu tnące mu twarz jak stalowe nity. Chwilami nie był pewien, czy to wszystko dzieje się naprawdę, czy też jest to jakiś niewyobrażalny koszmar. W każdym razie miecz, który miał w ręku, wydawał się prawdziwy.
Boczne drzwi klasztoru były otwarte, tak jak je zostawił. Na wpół biegnąc, na wpół zataczając się, pomknął po schodach w dół i rzucił się korytarzem do pomieszczenia z klapą w podłodze. Przypadł do ciemnego otworu i zaczął wołać Simone. Nie było odpowiedzi. Słyszał tylko ogłuszający huk wody.
Chwycił tę samą świeczkę, której użył poprzednio, ale najpierw nie mógł zapalić wygrzebanej z pudełka zapałki, a potem przez własną nieporadność jązłamał. Zaklął siarczyście. Przy drugiej próbie płomyk zgasiła woda kapiąca mu z włosów, lecz za trzecim razem wreszcie się udało i zszedł po drewnianej drabinie, ze świeczką w dłoni.
Na dole huk wody był tak głośny, że aż bolały go uszy. Oświetlił świeczką pierwszy ze zbiorników i serce zamarło mu w piersi. W wodzie unosiły się dwa ciała. Zakonnica była odwrócona twarzą do góry, ale woda zalewała jej usta i nos; Simone widać było tylko tył głowy. Z okrzykiem strachu wskoczył do środka i próbował ją obrócić, lecz utrudniał to łańcuch, którym była przykuta do ściany.
Nie wiedział, czy ona jeszcze żyje, w dodatku upuszczona na podłogę świeczka zgasła, zdawał sobie jednak sprawę, że przede wszystkim musi zdjąć łańcuch. Był już naprężony do granic możliwości i gdyby poziom wody dalej się podnosił, obie kobiety by utonęły.
Zaczerpnął powietrza i zanurkował. W całkowitej ciemności zaczął dłubać w kłódce. Manipulował przy niej po omacku, podczas gdy wciąż lejąca się z rynny woda rzucała nim na boki. Już myślał, że zaraz płuca mu pękną, kiedy klucz wreszcie przekręcił się i otwarta kłódka zsunęła się z obręczy.
Macandrew wypłynął na powierzchnię, nabrał powietrza i zanurzył się ponownie, by oswobodzić obie kobiety z łańcucha. Wypchnął je, najpierw Simone, potem zakonnicę, na skraj zbiornika. Musiał dosłownie przeturlać je przez krawędź, bo brakowało mu sił. Był niebezpiecznie bliski wyczerpania i kiedy podźwignął się na rękach na brzegu zbiornika, w pewnym momencie pomyślał, że nie da rady, zaraz spadnie z powrotem. Zdobył się na jeszcze jeden desperacki wysiłek i wydostał się z wody.
Zakonnica oddychała, Simone nie. Musiał wdmuchnąć jej powietrze do płuc. Przewrócił ją na plecy i zaczął robić jej sztuczne oddychanie metodą usta-usta, starając się zmusić ją siłą woli, by zaczęła oddychać. Minęło koszmarne pół minuty, nim Simone wreszcie kaszlnęła cicho i woda wypłynęła jej z płuc. Słysząc, jak się krztusi, Macandrew pomyślał, że to najcudowniejszy dźwięk na świecie. Przewrócił ją na brzuch i pomógł jej usunąć z płuc resztę wody.
- Jesteś bezpieczna - szepnął, kiedy odwrócił ją z powrotem do siebie i wziął w ramiona. - Już po wszystkim. - Jego słowa nie docierały do Simone, ale on sam też chciał je usłyszeć.
Siedział i tulił ją do siebie, kołysał się w przód i w tył, szukając schronienia w pustce, która pozwoliłaby mu choć na chwilę uciec od wszystkiego, co się stało. Nie miał pojęcia, jak długo pozostawał w tym stanie, kiedy nagle oprzytomniał, zdając sobie sprawę, że huk wody przycichł. Burza minęła, przestało padać. Po niecałych pięciu minutach szum wody ustał zupełnie i w piwnicy zapanowała niesamowita cisza, w której nawet kapanie pojedynczych kropli wydawało się głośne.
Macandrew poczuł, że Simone drgnęła w jego ramionach, i starał sieją uspokoić.
- Mac? - jęknęła. - Co się stało? Moja głowa...
- Co pamiętasz?
- Stroud dał nam coś na sen, a sam poszedł z Ignatiusem do katedry po jakiś miecz.
Macandrew opowiedział jej, co stało się potem. Kiedy skończył, ocknęła się Noni. Simone przysunęła się do niej, przytuliła ją i próbowała uspokoić, tak jak ją uspokajał Macandrew. Kiedy obie poczuły się lepiej, pomógł im wyjść na górę po drabinie. Powiedział Noni, by poszła poprosić matkę przełożoną o wezwanie policji.- Przydałyby się też suche ubrania! - dodała Simone. Po wyjściu Noni zauważyła leżący na podłodze miecz. - I o to tyle zamieszania? - spytała.
- Był w studni pod podłogą katedry, wraz ze stertą sztabek złota i szkieletem. Ignatiusa interesował tylko miecz.
- Nie wygląda nadzwyczajnie. - Simone wzięła go do ręki i przesunęła dłonią po klindze. - Jak myślisz, co w nim takiego niezwykłego?
Macandrew potrząsnął głową.
- Cóż, Ignatius i Stroud zabrali tę tajemnicę do grobu.
- Co z nim zrobisz?
- Pewnie oddam do muzeum katedralnego.
- Chyba nie sądzisz, że ma jakieś... no, nadprzyrodzone moce?
To pytanie wprawiło Macandrew w dziwne zakłopotanie. Musiało istnieć jakieś racjonalne wytłumaczenie faktu, że tępa, stara broń przecięła nową, stalową linę grubości paru centymetrów, i ocaliła mu życie... ale w tej chwili żadne nie przychodziło mu do głowy.
21
Wędrowiec powraca! - krzyknął Saul Klinsman, kiedy Macandrew wszedł do jego gabinetu. - Tak dobrze się tam bawiłeś, że nie miałeś ochoty wyjeżdżać, co?
- Coś w tym stylu - odparł Macandrew z uśmiechem.
- Jak się czujesz?
- W porządku.
Macandrew wyczuł, że ta odpowiedź nie zadowoliła szefa. - Nie mogę się doczekać, kiedy wrócę do pracy, Saul. Myślę, że jestem gotów znów operować.
- To właśnie chciałem usłyszeć - powiedział Klinsman z niekłamaną szczerością. - Jak chcesz to rozegrać?
- Pomyślałem, że najpierw trochę poćwiczę na zwłokach. Klinsman skinął głową.
- Dobry pomysł. Pogadaj z Carlem Lessingiem, on będzie wiedział, jak stoimy z ciałami. Jestem pewien, że uczelnia może kilka poświęcić w dobrej sprawie.
Poszli na kawę i Klinsman zaczął wypytywać o podróż do Szkocji. Macandrew opowiedział mu tylko o odnalezieniu grobu przodków. Kiedy miał to już ze sobą, poszedł na oddział patologii, gdzie odbył podobną rozmowę z Carlem Lessingiem. Carl przywitał go serdecznie i zapewnił, że udostępni mu zwłoki do ćwiczeń. Mógł zacząć następnego dnia, jeśli tylko chciał.
- Możesz mieć całą mniejszą salę prosektorium dla siebie. Pewnie nie życzysz sobie widowni.
Przez resztę poranka Macandrew witał się z kolegami i współpracownikami, starając się zachowywać jak każdy pracownik wracający po urlopie. Myślał, że wychodzi mu to całkiem nieźle, do czasu, kiedy poszedł na lunch z Karen, która od razu go przejrzała.
- Czyli bawiłeś się świetnie, co? - Uhm.
- I cieszysz się, że wróciłeś? - Uhm.
- Myślisz, że uda ci się skłamać trzy razy z rzędu? Macandrew się uśmiechnął.
- No dobrze, było koszmarnie. Przeżyłem piekło i omal nie przypłaciłem tego życiem, ale na razie wolałbym o tym nie mówić. Nie wiedziałbym, od czego zacząć. Plus jest taki, że poznałem pewną Francuzkę i się w niej zakochałem. Już tęsknię za nią jak cholera. Wystarczy?
- No, miłość fajna rzecz. Wie, że ją kochasz?
- Chyba.
- Chyba? Nie powiedziałeś jej? - zdziwiła się Karen.
- Właściwie nie.
- Może i jestem psychiatrą ale czasem myślę, że facetów nigdy nie zrozumiem. Jak ma na imię?
- Simone.
- A ty ot tak wyjechałeś i ją zostawiłeś?
- Nie do końca - powiedział Macandrew, czując się niezręcznie w krzyżowym ogniu pytań. - Jest naukowcem, musi myśleć o swojej karierze... a ja jeszcze niczego nie jestem pewien.
- Aha. Przepraszam, byłam niedelikatna, ale poradzisz sobie, Mac, wiem o tym. - Wzięła go za ręce. - Opowiedz mi o niej. Czym się ta twoja dama zajmuje?
- Biomedycyną. To długa historia i wkrótce ci ją opowiem... krótko mówiąc, Simone odkryła skuteczny sposób leczenia pewnych uszkodzeń mózgu. Jeśli wszystko ułoży się po naszej myśli, wspólnie przeprowadzimy próby kliniczne nowej terapii... oczywiście, pod warunkiem że będę w stanie znów operować.
- Brzmi obiecująco.
- Będę chciał, żebyś pomogła mi w sporządzeniu listy potencjalnych kandydatów do testów.
- O jakich uszkodzeniach mówimy?
- O zmianach osobowości.
Karen spojrzała na niego pytająco, ale nie skomentowała jego słów, choć ze słów, które powiedziała po chwili, nietrudno było odgadnąć, co pomyślała:
- Pani Francini nie będzie na tej liście. Przed trzema tygodniami mąż zabrał ją z Farley Ridge. Słyszał o jakiejś nowej klinice w Michigan, gdzie zmieniają wodę w wino.
- Trzeba podziwiać jego oddanie.
- Co z papierkową robotą? - spytała Karen. - To pewnie trochę potrwa?
- Już to sprawdziłem. To, co chcemy zrobić, nie jest uznawane za zabieg eksperymentalny. Wystarczy zgoda najbliższej rodziny.
- To wam ułatwi życie - stwierdziła Karen. Spojrzała na jego dłonie. - Jak ręce?
- Pewnie będę musiał przejść na wcześniejszą emeryturę i mogę się spodziewać artretyzmu na stare lata, zwłaszcza kiedy będzie zimno, ale poza tym wszystko w porządku. Tak czy inaczej, rano będę wiedział.
- Kibicuję ci, Mac, i już zaczynam szukać chorych do twoich testów.
Macandrew przystąpił do przedoperacyjnego rytuału. Umył się, włożył fartuch i zawiązał maskę, po czym wszedł do sali. Chciał poczuć, że wraca do normalności, przypomnieć sobie stare nawyki. Współpracownicy Lessinga zostawili mu ciało czterdziestotrzyletniego mężczyzny, który umarł na raka płuc. W mniejszej sali zwykle przeprowadzano bardziej niebezpieczne sekcje - tu bowiem łatwiej było zapobiec rozprzestrzenianiu się bakterii i wirusów. Macandrew wziął skalpel ze stalowej tacy, ale przed wykonaniem pierwszego cięcia zawahał się; poczuł się bezbronny. Zdał sobie sprawę, że to kolejny kamień milowy w jego życiu. Wreszcie wprawnym ruchem ręki przeciął skórę i od razu mu ulżyło.
Wyznaczył sobie określone zadania; zaczął od usunięcia dużych organów i przeszedł do trudniejszych, bardziej złożonych czynności, wymagających coraz większej precyzji. Dążył do tego, by nie spowodować najmniejszych uszkodzeń. Gdyby zamiast trupa operował żywego pacjenta, najmniejsze draśnięcie arterii mogłoby wywołać krwotok i skończyć się tragedią dla chirurga i chorego.
Pracował przy trzecich zwłokach tego dnia - trzydziestosiedmioletniej kobiety, ofiary wypadku na autostradzie - kiedy do sali wszedł Saul Klinsman i przyglądał mu się przez kilka minut.
- Już po siódmej, Mac - powiedział wreszcie.
- Tak późno? Nie wiedziałem. Klinsman podszedł do niego.
- A gdybym ci powiedział, że pacjentka ma guz wielkości ziarnka grochu trzy centymetry na prawo od miejsca, w którym pracujesz, na głębokości półtora centymetra...
Macandrew wziął czysty skalpel i kleszcze. Szybko i wprawnie odsłonił wskazany przez Klinsmana obszar.
- Powiedziałbym, że jesteś źle poinformowany.
Klinsman burknął coś pod nosem i ruszył do wyjścia. W drzwiach się odwrócił.
- Witaj z powrotem.
W następny poniedziałek Macandrew wrócił do wykonywania planowych zabiegów. Zgodnie z ustaleniami Klinsmana przez kolejnych kilka tygodni miał stopniowo przejmować obowiązki zastępującego go chirurga, poczynając od tych lżejszych. Ten dzień był ciężki, ale udany. Macandrew wiedział już, że będzie mógł znów operować. Kiedy wczesnym wieczorem zadzwonił do Simone, by jej o tym powiedzieć, humor wciąż mu dopisywał.
- Bardzo się cieszę, Mac. Żałuję, że nie mogę cię uściskać.
- Ja też - odparł Macandrew szczerze.
- Czy to znaczy, że będziemy mogli przeprowadzić próby?
- Tak mi się wydaje. Rozmawiałem z Karen Bliss z psychiatrii. Ma przygotować listę chorych. Niedługo mi ją przekaże.
- Zacznę przygotowywać aktywator.
Po dwóch dniach Karen Bliss przyszła do gabinetu Macandrew z historiami choroby siedmiu pacjentów z zaburzeniami osobowości, którymi jej zdaniem powinien się zainteresować. Został wieczorem w pracy, by je przejrzeć.
Dwóch odrzucił od razu, bo ich skany wykazywały uszkodzenia innych obszarów mózgu niż ten, który umiejscowiony był za szyszynką. Pozostała piątka nadawała się idealnie, choć z jeszcze jednej osoby musiał zrezygnować ze względu na możliwe komplikacje, wynikające z przebytych chorób. Mimo wszystko zostało czterech dobrych kandydatów.Następny tydzień zajęło mu uzyskiwanie zgody rodzin chorych - choć nie musiał ich długo przekonywać. O wiele trudniej było wmówić Saulowi Klinsmanowi, że operacja mózgu ma być darmowa.
- Pomyśl o tym jako o inwestycji w przyszłość, Saul.
- A jeśli coś pójdzie nie tak?
- Krewni zdają sobie sprawę z zagrożenia i podpisali stosowne dokumenty. Są gotowi podjąć ryzyko, bo uważają, że nie mają nic do stracenia. Życie tych ludzi jest tragiczne. Siedzą w Farley Ridge na prochach, bo w przeciwnym razie popełniliby samobójstwo. Chciałbyś być otępiałym warzywem? Bo ja nie. Oni pewnie też nie, gdyby tylko mogli to powiedzieć.
- Jesteś pewien, że mamy niezbędne zezwolenia?
- Wszystko sprawdziłem. To nie jest eksperymentalny zabieg.
- No to powodzenia. Kto pierwszy idzie pod nóż?
- George Elroy. Przebywa w Farley Ridge osiem lat, od czasu, kiedy doznał poważnego urazu głowy w wypadku na farmie.
- Elroy? - Klinsman się zamyślił. - Chyba go pamiętam. Jeśli się nie mylę, sam go operowałem.
- Zgadza się - przytaknął Macandrew. - Ta informacja jest w jego aktach. Kiedy został wypisany ze szpitala, jego żona zaczęła skarżyć się, że nie może z nim wytrzymać i że nie jest tym samym George’em, którego znała i kochała przeszło dwadzieścia lat. Z czasem jego stan się pogorszył i w końcu Elroy trafił do Farley Ridge. Tam musieli stale podawać mu środki uspokajające, bo kilka razy próbował podciąć sobie żyły. Mimo to żona nie rozwiodła się z nim; nie traciła nadziei, że któregoś dnia mu się polepszy. Z radością przystała na naszą propozycję.
Klinsman kiwnął głową.
- Chyba nie robiłeś jej zbyt wielkich nadziei?
- Powiedziałem jej prawdę... że nie wiem, jakie są szanse.
Macandrew operował Elroya w drugi poniedziałek po powrocie do pracy. Do szyszynki dostał się metodą najmniej inwazyjną przez kość między nosem a prawym okiem, i wprowadził do otworu plastikową rurkę o przekroju trzech milimetrów. Kiedy zobaczył na skanerze, że koniec rurki znalazł się we właściwym miejscu, wstrzyknął do niej niewielką ilość aktywatora i zostawił płyn w okolicy szyszynki na dwie minuty, po czym odlał go do stalowej miski i zaszył otwór.
Przekazał pacjenta pod opiekę pielęgniarek i zszedł na dół, by porozmawiać z żoną Elroya, Ethel, i jej najstarszym synem w poczekalni na parterze. Zapewnił ich, że zabieg przebiegł pomyślnie, pozostawało tylko czekać i być dobrej myśli. Mówił to już setki razy, ale po raz pierwszy był bardziej spięty niż członkowie rodziny. Czekając, aż Elroy się przebudzi, krążył po gabinecie, co jakiś czas siadał i próbował się czymś zająć, ale po chwili znów zrywał się z krzesła. Kiedy zadzwonił telefon, złapał słuchawkę.
- Pan Elroy się budzi - poinformowała go pielęgniarka. Macandrew popędził do sali pooperacyjnej.
- Gdzie...? - jęknął Elroy.
- Jesteś w klinice Uniwersytetu Stanu Kansas, George. - Macandrew ukląkł przy nim. - Miałeś wypadek.
- Prasa do belowania... wpadła na mnie. Szedłem przez podwórko i potknąłem się o tego durnego psa, Duke’a, kundel głupi jest jak but. Chuck nie zauważył mnie, jak wyjeżdżał ze stodoły... Cholerstwo na mnie wpadło... Jezu!
Macandrew zorientował się, że Elroy opowiada o wypadku na farmie.
- Tak było, George, ale teraz już wszystko jest w porządku. Pamiętasz coś z tego, co działo się potem?
Elroy miał zakłopotaną minę.
- Nie... nic. Jak długo byłem nieprzytomny?
Macandrew pomyślał, że prawdziwa odpowiedź brzmi: osiem lat z hakiem, lecz poprzestał na stwierdzeniu:
- Dość długo, George.
- Ethel... mogę się z nią zobaczyć?
- Jasne. - Macandrew kiwnął głową do jednej z pielęgniarek, która poszła po żonę George’a. Ethel Elroy była bardzo zdenerwowana, kiedy wraz z synem weszła do sali. Macandrew cofnął się, by mogli podejść do łóżka.
- George, jak się masz? - szepnęła.
- Dobrze, kochanie - odparł Elroy. - A to się wygłupiłem, co? Żeby tak wpaść pod prasę...
Ethel odwróciła się, spojrzała na Macandrew i zaczęła cicho szlochać w chusteczkę. Na ten widok coś ścisnęło go za gardło. Nie mogła wydobyć z siebie głosu, ale jej skinienie głową wystarczyło mu za wszelkie podziękowania.
Wrócił do gabinetu; musiał na kilka minut zostać sam. Jeszcze niedawno był na dnie rozpaczy, a teraz ogarnęła go euforia. To było wspaniałe uczucie. Chciał, by ta chwila trwała wiecznie. Terapia działała! Naprawdę działała! Zadzwonił do Simone do Paryża, by przekazać jej dobrą wiadomość, i uśmiechnął się, kiedy zaczęła w podnieceniu trajkotać po francusku.
- Wiem, to cudownie - powiedział, kiedy wreszcie udało mu się jej przerwać. - Miejmy nadzieję, że innym to też pomoże.
Operacje następnych dwóch pacjentów także zakończyły się sukcesem i Saul Klinsman zaproponował, by Macandrew zaprosił Simone do Stanów na ostatni zabieg. Uczelnia miała pokryć wszystkie koszty, licząc na rozgłos związany z odkryciem nowej, skutecznej terapii. Simone przyleciała do Kansas City cztery dni później - dzień przed operacją. Macandrew odebrał ją z lotniska, gdzie przywitali się radośnie, i zabrał ją do hotelu Best Western na Rainbow Boulevard, w pobliżu kliniki. Sekretarka Saula Klinsmana zarezerwowała w nim pokój dla „wybitnego gościa uczelni”.
- Boże, tak się cieszę, że cię widzę! - krzyknął Macandrew, kiedy bagażowy wyszedł z pokoju.
- Ja też. Tyle przeszedłeś, tak wielką krzywdę ci zrobili...
- To już przeszłość. Było, minęło. - Macandrew wziął ją w ramiona. - Mój Boże, co noc o tobie myślałem.
- Poważnie? - mruknęła Simone, usiłując powstrzymać się od uśmiechu. - A to dlaczego?
- Nie wiesz?
- Nie mam zielonego pojęcia, do czego pan zmierza, doktorze... Macandrew pocałował ją namiętnie.
- Myślałem, że neurochirurgom nie wolno uprawiać seksu przed operacją - szepnęła Simone.
- Nie, tylko w trakcie.
- Głupek.
Następna operacja także zakończyła się sukcesem i Saul Klinsman wydał w szpitalu przyjęcie, by uczcić przełomowe osiągnięcie Simone. Oboje z Macandrew musieli powtarzać do znudzenia, że nowa terapia nie sprawdzi się we wszystkich przypadkach - tylko u pacjentów z uszkodzeniami okolic szyszynki - ale to i tak wystarczało, by przywrócić nadzieję wielu osobom, które już ją porzuciły. Wszyscy składali im gratulacje.
- Kiedy opublikujecie wyniki? - spytał Klinsman.
Simone najpierw była zaskoczona, a potem zła na siebie, że nie przewidziała, iż wcześniej czy później to pytanie musi paść.
- Niedługo - odparła i odeszła, by uniknąć dalszej rozmowy na ten temat. Znalazła Macandrew, wzięła go pod rękę i zaprowadziła w cichy kąt. - Twój szef pytał mnie o publikację - powiedziała. - Wiesz, on ma rację. Musimy to opublikować.
- Wystarczy, że będziemy trzymać się faktów.
- To znaczy?
- Niektóre przypadki rozszczepienia osobowości spowodowane są uszkodzeniem komórek umieszczonych za szyszynką. W określonych warunkach można je ponownie uaktywnić przy użyciu związku chemicznego, który będziesz musiała opisać szczegółowo. Jeśli chodzi o funkcję, jaką te komórki normalnie pełnią w mózgu... cóż, to tylko domysły, a dla domysłów nie może być miejsca w poważnym piśmie medycznym.
- Kocham cię - szepnęła Simone. - Jesteś taki przebiegły.
- To męska rzecz.
- Oby nie.
Simone wygłosiła w obecności pracowników Wydziałów Medycyny i Nauk Ścisłych wykład na temat nowej terapii i została nagrodzona owacją na stojąco. Kadra była wyraźnie zadowolona, że uniwersytet ze Środkowego Zachodu odgrywa kluczową rolę w tak ważnym odkryciu. Macandrew postanowił kuć żelazo, póki gorące, i przekonał Saula Klinsmana, by dał mu jeszcze trochę urlopu. Chciał zabrać Simone do Bostonu, przedstawić ją swojej rodzinie i, nim wróci do Europy, spędzić z nią święta Bożego Narodzenia.
- Cóż, jeśli twój zastępca zgodzi się znów na jakiś czas przejąć twoje obowiązki, nie ma sprawy. Widzę, że macie wobec siebie poważne zamiary, co?
- Tak.
- Czy to znaczy, że cię stracimy?
- Saul, zawsze byłeś ze mną szczery... na razie nie wiem, co będzie. Cokolwiek postanowię, dowiesz się o tym pierwszy.
- Może przekonałbyś Simone, że Kansas City nie jest takie złe? Jestem pewien, że wydział zgodziłby się udostępnić jej sprzęt niezbędny do kontynuowania badań...
- Może.
Kiedy Macandrew wyszedł z gabinetu Klinsmana, przez głośniki podano wiadomość, że jest proszony do swojego gabinetu. Zdziwiony, otworzył drzwi i zobaczył Tony’ego Franciniego.- Wybacz, Mac, nalegał - usprawiedliwiła się pielęgniarka, która czekała razem z nim.
Krew ścięła się w jego żyłach. Na widok Franciniego wróciły koszmary. Przed oczami stanęły mu zatrzaskujące się drzwi samochodu i zabolały go dłonie; radość, jaką czuł do tej pory, rozwiała się bez śladu.
- Ma pan tupet - powiedział. Francini przełknął ślinę.
- Wiem. Chryste, co ja mam powiedzieć? - Złapał się za głowę i z jego ust wyrwał się szloch.
Macandrew pozostał nieporuszony.
- Podobno pomaga pan ludziom takim jak Jane...
- Prowadzimy próby kliniczne nowej terapii. Nie we wszystkich przypadkach będzie skuteczna.
- A w przypadku Jane?
- Być może.
- Chryste, wiem, że nie mam prawa o to prosić, ale co mi pozostało? Tak bardzo ją kocham. Zapłacę każdą cenę. Czy mógłby pan...?
Macandrew patrzył w oczy człowieka zdesperowanego - człowieka, który musi przeciąć stalową linę, a w ręku ma tylko tępy miecz. Jego rysy złagodniały.
- Proszę przywieźć ją do kliniki jutro po południu.
Francini zaczął mu wylewnie dziękować, ale Macandrew go powstrzymał. Nie chciał mieć z nim do czynienia ani chwili dłużej niż to konieczne. Nie życzył sobie, by ten człowiek go dotykał.
Simone zgodziła się przełożyć wyj azd do Bostonu, żeby Macandrew mógł zoperować Jane Francini. Stwierdziła, że tak będzie najlepiej.
Operacja, jak wszystkie inne, była udana. Po wybudzeniu z narkozy Jane Francini znów była tą samą kobietą którą Macandrew znał przed pierwszym zabiegiem. Tak jak pozostali, nie pamiętała nic z tego, co się z nią działo. Macandrew wyszedł z sali pooperacyjnej, zanim wpuszczono do niej Tony’ego Franciniego; nie chciał go widzieć. Po jego wyjściu jednak jeszcze raz zajrzał do Jane. Pielęgniarki właśnie układały ją do snu.
- Jestem panu bardzo wdzięczna - powiedziała z uśmiechem.
- Cieszę się, że tak dobrze pani wygląda. Chciałem tylko pożegnać się z rodaczką.
- Wyjeżdża pan? Tony będzie taki zawiedziony. Chciał podziękować panu osobiście. Dokąd się pan wybiera?
- Na święta do Bostonu. Chcę przedstawić rodzicom panią mojego serca.
- To miłe.
Macandrew widział, że Jane jest bardzo zmęczona, ale i pogodzona ze sobą i światem.
- Mam dla pani drobny upominek.
- Dla mnie?
Macandrew otworzył teczkę i wyjął lalkę przywiezioną ze Szkocji.
- Jest bardzo stara - powiedział. - Musi pani ostrożnie się z nią obchodzić.
Jane wzięła ją od niego, jej oczy wyrażały zaskoczenie i zdumienie.
- Wie pan - szepnęła - to dziwne, ale mam wrażenie, jakbym gdzieś już ją kiedyś widziała...
„KB”