HISTORIA GMACHU POLSKIEGO PARLAMENTU

W dawnej Polsce początkowo parlament nie miał własnej siedziby. Obradował

zwykle w Piotrkowie z racji centralnego położenia tego miasta w państwie.

Później miejscem obrad Sejmu Walnego były siedziby królewskie ? najpierw

Wawel, a od XVI wieku, po przeniesieniu stolicy z Krakowa ? Zamek

Królewski w Warszawie.

Dopiero w Polsce odrodzonej Sejm Rzeczypospolitej otrzymał własną siedzibę.

W 1918 roku rozpoczęto adaptację budynku Instytutu Aleksandryjsko-

Maryjskiego Wychowania Panien, czyli dawnej żeńskiej szkoły średniej.

Przebudową kierowali m.in. architekci Kazimierz Tołłoczko i Romuald Miller.

Już 10 lutego 1919 roku zebrał się w tym gmachu Sejm II Rzeczypospolitej na

swym pierwszym posiedzeniu. Tutaj też, kilka dni później uchwalono tak zwaną

Małą Konstytucję i przyznano Józefowi Piłsudskiemu tytuł Naczelnika Państwa,

a także, 17 marca 1921 roku, uchwalono Konstytucję Marcową.

W 1925 roku rząd zaproponował kuratorowi Zamku Królewskiego,

Kazimierzowi Skórewiczowi, zaprojektowanie koniecznej rozbudowy. Do

byłego gmachu szkolnego dobudowano amfiteatralną Salę Posiedzeń oraz

zbudowano czteropiętrowy Dom Poselski - hotel (dziś nazywany Starym

Domem Poselskim).

Dnia 27 marca 1928 roku Sejm RP po raz pierwszy obradował w nowej Sali

Posiedzeń. W sali tej 23 kwietnia 1935 roku uchwalono Konstytucję

Kwietniową.

Wojna zniszczyła część dawnych zabudowań sejmowych. W latach 1946 - 1947

wyburzono pozostałości dziewiętnastowiecznych budynków i odbudowano

spaloną Salę Posiedzeń. Rekonstrukcja owalnego gmachu, stanowiącego dziś

symbol Sejmu, trwała dziewięć miesięcy. Tu, w roku 1947 odbyło się pierwsze

po wojnie posiedzenie Sejmu i 22 lipca 1952 roku uchwalono Konstytucję

Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Blisko czterdzieści lat później, 7 kwietnia 1989 roku, w tej samej sali Sejm

podjął decyzję o zmianie Konstytucji i przywróceniu drugiej izby parlamentu ?

Senatu.

Dom Poselski zbudowany w latach 1925-1935, nieznacznie tylko ucierpiał

podczas drugiej wojny światowej. Po 1945 roku poddany został generalnemu

remontowi, służył jako główne miejsce zakwaterowania posłów, aż do momentu

gdy wiosną 1989 roku przekazano Nowy Dom Poselski, wzniesiony według

projektu Małgorzaty Handzelewicz-Wacławkowej i Andrzeja Kaliszewskiego.

Pozostałe budynki zespołu sejmowego wzniesiono w latach 1949-1952.

Zaprojektował je Bohdan Pniewski przy współpracy wielu artystów i

inżynierów.

Sala Posiedzeń

Powstała w okresie od maja 1925 do marca 1928 roku, a jej projektant,

Kazimierz Skórewicz, doglądał osobiście wykonania najdrobniejszych nawet

elementów wystroju. Z wyjątkiem jednego fragmentu marmuru belgijskiego,

użytego do oblicowania ścian wewnętrznych, wszystkie inne materiały były

pochodzenia krajowego. Dębowe fotele, stoły, balustradę wykonano według

rysunków architekta Stefana Sienickiego, a płaskorzeźby na balustradzie

oddzielającej prezydium od amfiteatru były dziełem Aleksandra Żurakowskiego.

Zewnętrzną ścianę Sali Posiedzeń zdobi fryz, złożony z osiemnastu kamiennych

płyt z płaskorzeźbami Jana Biernackiego i Jana Szczepkowskiego

symbolizującymi m.in. takie tematy jak: Wyzwolenie, Rzemiosło, Religię,

Sztuki Piękne, Orkę, Prasę, Oświatę (po wojnie brakujące fragmenty fryzu

uzupełnił Jan Szczepkowski).

Hall Główny

Jest to przestronne wnętrze przy głównym wejściu do Sejmu. Trójbarwna ?

biało, szaro, czarna ? marmurowa posadzka hallu współgra z bielą ścian,

szarością stiukowych kolumn i prostymi portalami z białego marmuru

kararyjskiego. Na piętro prowadzą marmurowe schody z ozdobną żelazną

balustradą, w którą wmontowane są rytmicznie złociste płaskorzeźby główek

dziewczęcych i mosiężna poręcz w kształcie węża.

Sala Kolumnowa

Na lewo od Hallu Głównego znajduje się wielka, prostokątna Sala Kolumnowa.

Prowadzą do niej dwuskrzydłowe szklane drzwi z ozdobnymi kutymi kratami.

To jedna z piękniejszych sal sejmowych i drugie co do wielkości pomieszczenie

(600 m2). Nazwę swą zawdzięcza smukłym, symetrycznym kolumnom

wspierającym sufit. Jej marmurową posadzkę zdobią piękne, kolorowe rozety z

wielobarwnych marmurów i złocistego chalcedonu. Ich odpowiednikiem są

koliste stiukowe dekoracje na suficie. Bardzo efektownym elementem

wyposażenia wnętrza są wielkie kryształowe kandelabry, wykonane według

projektu Tadeusza Gronowskiego. Po przywróceniu Senatu, Sala Kolumnowa,

od 1989 roku do maja 1991, była miejscem jego posiedzeń.

Budynek Komisji Sejmowych

Dziewiętnastowieczny budynek w północno-wschodniej części zespołu

sejmowego w okresie międzywojennym był siedzibą Senatu a po wojnie

Kancelarii Rady Państwa. Istniały plany jego adaptacji na muzeum

parlamentaryzmu, jednak po zakończeniu w 1992 roku prac remontowych

zdecydowano, że będą w nim obradować komisje sejmowe.