Zarządzanbie jest jednym z podstawowych lub najważniejszym czynnikiem rozwoju gospodarczego

Peter DRUCKER (1988): zarządzanie nazwał „nową społeczną technologią zachodu” przypisując jej znaczenie podstawowego czynnika rozwoju, zwłaszcza tych krajów, którym udało się dogonić światowych liderów.

Według M. Portera (1990) współczesną konkurencję cechuje przede wszystkim:

• przyspieszenie zmian technologicznych i coraz krótsze cykle życia wyrobów

• dostępność czynników wytwórczych o zbliżonej jakości i cenie

• rozwijająca się globalizacja coraz to nowych przemysłów.

Wytwarzanie w klasie światowej ( wg Schonbergera) oznacza zastosowanie:

• nowoczesnej technologii,

• wyposażenia i organizacji produkcji gwarantującej jakość, koszt i tempo wytwarzania wymagane przez światowy rynek.

Przedsiębiorstwa muszą być bardziej kompatybilne wobec globalnych partnerów

i spełniać wymogi konkurencji określone na światowym rynku, co oznacza przede

wszystkim wysokie wymogi w dziedzinie zarządzania.

Przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa te zdobędą z pomocą następujących źródeł:

• szybkość tworzenia i rozwoju nowych i/lub ulepszonych produktów o globalnym zasięgu

• „wytwarzaniu w klasie światowej” tych produktów połączone ze zdolnością natychmi-
-astowych dostosowań wielkości i struktury podaży do wielkości i struktury popytu

• globalny marketing umożliwiający z jednej strony sprawne wprowadzenie produktu na

wszystkie najważniejsze rynki, z drugiej zaś maksymalizację satysfakcji nabywcy

• zdolność do wysokiej akumulacji finansowej umożliwiającej mobilizację środków

niezbędnych dla tworzenia i skutecznej sprzedaży kolejnych generacji produktów oraz

koncentrację na działaniach o najwyższej wartości dodanej.

„Bez materii nie ma nic, bez energii wszystko jest nieruchome, bez informacji jest chaos.”

Informacja jest podstawą funkcjonowania i zarządzania każdą organizacją!

System wytwarzania

• -zbiór metod, środków, zasobów osobowych i finansowych, przy pomocy, których są przekształcane surowce i materiały w wyroby lub są świadczone usługi.

System informacyjny organizacji

- wyodrębnione z systemu zarządzania i wytwarzania elementy, których podmiotem są informacje dotyczące wejścia, procesów podstawowych i wyjścia.

W systemie informacyjnym można wyodrębnić:

• procesy przetwarzania danych,

• procesy komunikacji (przepływu informacji).

Z punktu widzenia struktury systemu można w nim wyróżnić:

• źródła informacji (nadawcy),

• metody i środki techniczne gromadzenia i przetwarzania danych,

• zbiory informacji, danych (bazy),

• kanały przepływu,

• odbiorcy informacji.

Funkcje systemu informacyjnego

-zbieranie, gromadzenie w sposób uporządkowany, przetwarzanie, przechowywanie i przekazywanie (udostępnianie) właściwym odbiorcom (decydentom) informacji w celu ich

wykorzystania do sprawnego zarządzania organizacją.

System zarządzania --------- System Informacyjny-------- System Informatyczny

Zachodzi między nimi sprzężenie zwrotne, które sprawia, że System Informatyczny w miarę swego rozwoju zaczyna wywierać „PRESJĘ”na System Informacyjny, a ten z kolei

„WYMUSZA” pewne zmiany w Systemie Zarządzania

Istotą zarządzania jest zbieranie informacji oraz podejmowanie na ich podstawie decyzji.

Istotą decyzji jest natomiast wypełnienie luki informacyjnej w zakresie niezbędnym do podjęcia działań.

Techniki CAx w przedsiębiorstwach konkurujących na globalnym rynku:

• Tendencje zmian na konkurencyjnym rynku;

• Metody zmniejszania kosztów i zwiększania wydajności przez wprowadzanie coraz to krótszych cykli rozwoju produktów, procesów ich produkcji, przez minimalizację stanów zapasów i sprawną logistykę, oraz dzięki stosowaniu efektywnych i innowacyjnych koncepcji realizacyjnych w produkcji, w rodzaju:

LP (Lean Production) -produkcja racjonalna,

JIT (Just in Time) sterowanie zaopatrzeniem zgodnie z zasadą dokładnie na czas,

TQM (Total Quality Management) -kompleksowe zarządzanie jakością,

VF (Virtual Factory) -przedsiębiorstwa wirtualne.

Współczesną produkcję cechuje:

•Wirtualność jest tworzona na zasadzie dobrowolności w kontekście realizowanego celu i określa się ją poprzez „charakterystykę własności i połączenia informatyczne, a nie

poprzez istniejące cechy fizyczne”. Wirtualność tworzy sieć instytucji, zespołów i ludzi zorganizowanych w luźno związanych, niezdefiniowanych strukturach, których łączy wspólny cel polegający na świadczeniu produkcji wyrobów lub usług na rzecz klienta. Opanowanie do perfekcji zasady„outsourcingu

•Zwinność Wola, wiedza, umiejętności ciągłej rekonfiguracji i integracji procesu wytwarzania. Produkcja małych ilości w tempie produkcji masowej, przy zaangażowaniu producenta i odbiorcy. Podstawową jej cechą jest poszukiwanie i ograniczanie do minimum (lub też całkowite wyeliminowanie) wszelkiego rodzaju strat oraz wprowadzenie automatyzacji opartej przeważnie na sprzęcie sterowanym numerycznie

•Szczupłość Podstawą był model produkcji zwany Toyota ProductionSystem (TPS), który potem przerodził się w koncepcję produkcji szczupłej (masowa produkcja samochodów nie ma racji bytu). Podstawą jest wartość dodana generowana w procesie wytwarzania wyrobu lub usługi. Wartość dodaną definiuje klient nabywający w określonym czasie produkt lub usługę, która spełnia jego oczekiwania. Dla sprawnego zarządzania potrzebne jest zdefiniowanie łańcucha wartości obejmującego trzy podstawowe ogniwa:

1.proces projektowania wyrobu (usług),

2.proces planowania i programowania produkcji od momentu wpłynięcia zamówienia, aż do
czasu dostarczenia wyrobu (usługi) klientowi,

3. proces wykonawczy wyrobu lub usługi

•Elastyczność- Zdolność do przystosowania się do wymogów klienta oraz do zmienności warunków wewnętrznych i zewnętrznych

Przyszłościowe koncepcje SW

•. wirtualne wytwarzanie (VM -virtual management) powstałe wskutek współpracy różnych systemów na zasadzie udostępniania własnych zasobów poprzez połączenia sieciowe;

•. biologiczne wytwarzanie (BM -biological manufacturing) opierające się na samorozwoju,

samoorganizacji i ewolucji;

•. holoniczne wytwarzanie (HM -holon manufacturing), bazujące na organizacji socjalnej i

żyjących w niej organizmach

•. fraktalne wytwarzanie (FRM - fractal manufacturing) - oparte o wzory rekurencyjne

•. zwinne (sprawne) wytwarzanie (AM-

TECHNIKI CAx

• PPC (Production Planning and Control) -planowanie i sterowanie produkcją. Są to systemy

pełniące nadrzędną rolę w przetwarzaniu danych w wielu obszarach przedsiębiorstwa w różnym horyzoncie czasowym. Do głównych funkcji tych systemów należy planowanie, przygotowywanie i sterowanie procesami wytwórczymi w zakresie realizacji poszczególnych zleceń produkcyjnych, a w szczególności terminów ich realizacji,zaopatrzenia materiałowego, obciążenia stanowisk i gniazd wytwórczych oraz aktywnej kontroli produkcji w toku.

• CAD (Computer Aided Design) -komputerowo wspomagane projektowanie. Są to narzędzia i techniki wspomagające prace w zakresie projektowania, modelowania geometrycznego, obliczeniowej analizy FEM oraz tworzenia i opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej, w tym struktury produktu i list kompletacyjnych. Systemy CAD są też stosowane do opracowywania dokumentacji technologicznej (karty i formularze operacji technologicznych wraz ze szkicami), przeznaczonej do obróbki na konwencjonalnych obrabiarkach.

• CAE (Computer Aided Engineering) -komputerowo wspomagane prace inżynierskie. W skład tej klasy systemów wchodzą m.in. narzędzia inżynierskie, umożliwiające komputerową analizę sztywności i wytrzymałości konstrukcji oraz symulację procesów zachodzących w zaprojektowanych układach. Do klasy CAE zalicza się także wszystkie systemy problemowo

zorientowane i aplikacje z różnych dziedzin techniki, aplikowane najczęściej na sprzęcie PC.

• CAP (Computer Aided Planing) -komputerowo wspomagane planowanie. Metody i narzędzia wspomagające projektowanie technologiczne, obejmujące opracowanie dokumentacji technologicznej z uwzględnieniem modelu geometrycznego przedmiotu, jego

stanów pośrednich, narzędzi, oprzyrządowania, rodzaju maszyn i parametrów obróbki, ale bez konkretnego określenia terminów i stanowisk wytwórczych. Systemy CAP wspomagają, prace związane z programowaniem urządzeń sterowanych numerycznie: obrabiarek, robotów, współrzędnościowych maszyn pomiarowych, systemów transportowych.

• CAPP (Computer Aided Process Planning) -komputerowo wspomagane planowanie procesów. Ta klasa systemów jest szersza niż klasa CAP. W zakresie zastosowań CAPP mieszczą się także wszystkie metody i techniki technologicznego przygotowania produkcji

realizowanej w konwencjonalnych technologiach, wspomaganych technikami komputerowymi i systemami ekspertowymi.

• CAM (Computer Aided Manufacturing) — komputerowo wspomagane wytwarzanie. Są to

techniki i narzędzia wspomagające tworzenie i aktywizowanie programów NC na poziomie

wydziału produkcyjnego oraz nadzór, sterowanie urządzeniami i procesami wytwarzania i montażu na najniższym poziomie systemów wytwórczych. Ich funkcje odnoszą się zazwyczaj do wszystkich urządzeń sterowanych numerycznie, a więc do obrabiarek, współrzędnościowych maszyn pomiarowych, robotów, systemów transportowych oraz innych urządzeń obsługiwanych np. za pomocą sterowników PLC.

• CAQ (Computer Aided Quality Control) -komputerowo wspomagane sterowanie jakością. Są to metody i techniki komputerowego wspomagania projektowania, planowania

i realizacji procesów pomiarowych, a także procedur kontroli jakości. Systemy te, najczęściej sprzężone z systemami CAD przez model geometryczny lub przez programy bądź

procedury pomiarowe, są zintegrowane z systemami PPC, CAP i CAM, głównie w części odnoszącej się do pomiarów na współrzędnościowej maszynie pomiarowej.

Strategiczne oczekiwania przedsiębiorstw wobec technik komputerowych

• skrócenie czasu przygotowania i realizacji produkcji z jednoczesnym jej ciągłym unowocześnieniem i wdrażaniem innowacyjnych technologii,

• szybkie i elastyczne reagowanie na potrzeby rynku,

• uzyskanie planowanej terminowości dostaw produktów na rynek,

Strategiczne oczekiwania przedsiębiorstw wobec technik komputerowych cd.

• obniżenie kosztów produkcji zarówno w fazach przygotowania, jak i realizacji, które można osiągnąć przez optymalizację i właściwą strukturę przepływu informacji w przedsiębiorstwie

• optymalne zarządzanie realizacją zleceń produkcyjnych dzięki krótkim cyklom produkcyjnym, krótkim terminom realizacji zleceń produkcyjnych, minimalnym zapasom
materiałowym oraz ze względu na wysoki stopień wykorzystania potencjału produkcyjnego.

System wytwarzania

• system informatyczny wytwarzania

• system CAD,

• system CAE,

• tzw. systemy CAx

• system CAPP,

• system CAQ,

• system CAM,

• system CIM,

• system PPC,

system automatyzacji produkcji

• system CAM.

Systemy informatyczne wytwarzania - grupa systemów o różnym stopniu zaawansowania wspomagających procesy wytwarzania. Wyróżnia się wśród nich podgrupę CAx,
a w szczególności:

• CAD -ComputerAidedDesign- wspomagane komputerowo projektowanie,

• CAE -ComputerAidedEngineering- wspomagana komputerowo inżynieria,

• CAPP -ComputerAidedProcessPlanning- wspomagane komputerowo planowanie,

• CAQ -ComputerAidedQualityAssurance- wspomagane komputerowo zapewnienie jakości,

• CIM -ComputerIntegratedManufacturing- wspomagane komp. zintegrowane wytwarzanie

oraz systemy:

• PPC -ProductionPlanningandControl- planowanie i nadzorowanie produkcji,

• CAM -ComputerAidedManufacturing- wspomagane komputerowo wytwarzanie

Proces wytwórczy można rozpatrywać w 3 płaszczyznach:

• w ujęciu komórki produkcyjnej -wówczas bierze się pod uwagę wszystkie cząstkowe procesy produkcyjne wszystkich wyrobów wytwarzanych w tej komórce wraz z przyjętym zakresem powiązań kooperacyjnych z innymi komórkami produkcyjnymi),

• w ujęciu produkowanego wyrobu -czyli poszczególnych części, zespołów określonego stopnia lub całego wyrobu gotowego. Wówczas analizuje się wszystkie operacje i procesy niezbędne do wykonania tychże wyrobów niezależnie od tego w jakich komórkach

produkcyjnych są one realizowane i jaki jest zakres powiązań kooperacyjnych z innymi komórkami produkcyjnymi uczestniczącymi w realizacji analizowanego lub projektowanego wyrobu,

• w ujęciu technologii grupowej -chodzi tu o jeden złożony proces przy-stosowany do obróbki całej rodziny (grupy) wyrobów prostych lub złożonych o zmiennym (elastycznym) programie

ilościowo-asortymentowym; mogą to być zarówno procesy obróbki grupy podobnych większej produkcyjnie części, jak i grupy podobnych montażowe wyrobów finalnych składających się z liczby części i zespołów. Proces wytwórczy można lub powinno się rozpatrywać w trzech płaszczyznach:

Typy produkcji.

• Produkcja jednostkowa,

• Produkcja seryjna :

• małoseryjną (20-40 operacji)

• średnioseryjną(6-20 operacji)

• wielkoseryjną (2-6 operacji)

• Produkcja masowa

Za kryterium określenia typu produkcji przyjmuje się zmienność robót na stanowiskach pracy

wyrażoną liczbą tzw. detalooperacji w ciągu roku.

Strategia sterowania (cele):

-skrócenie czasu realizacji zlecenia klienta

-zmniejszenie zaangażowania kapitału

-zwiększenie szybkości obrotu kapitału

Gwarantuje wykorzystanie środków i technik IT

Obszar sterowania produkcją dotyczy całego łańcucha wytwórczego

• Zmniejszenie zapasów

• Skrócenie cykli produkcyjnych'

• Optymalizacja wykorzystania zdolności produkcyjnych

• Najkorzystniejsze ukształtowanie dostaw do odbiorcy

CAP	PPC	CAM	CAQ
•Planowanie obróbki •Planowanie montażu •Planowanie pomiarów •Programowanie urz. NC	•Planowanie produkcji -wyposażenie - materiał - inne źródła •Sterowanie produkcją -zlecenia -stan aktualny -terminy	•Programowanie i sterowanie: -obrabiarkami -robotami -sys .pomiarowymi -sys. transportowymi	•Projektowanie wytworu •Określenie parametrów jakości - pomiary - statystyka .- protokół

---