ćwiczenia

Socjologia jest nauką, której celem jest badanie i opis różnych społeczeństw oraz różnych grup ludzkich, do podstawowych przedmiotów analiz socjologicznych zalicza się:

-procesy i zjawiska zachodzące w rzeczywistości społecznej

-wszelkie przejawy i formy życia społecznego

-struktury społeczne

-zbiorowości

-układy interakcji społecznych

Socjologia jest nauka o wszelkich możliwych do wyróżnienia formach życia grupowego, zbiorowego ludzi.

Zbiory, zbiorowości społeczne

W obrębie zbiorów społecznych wyróżnia się:

- zbiorowiska(np. mieszkaniec Poznania),

- kategorie społeczne (według płci, wieku , zawodu, wykształcenia).

W obrębie zbiorowości społecznych wyróżnia się grupy społeczne:

-małe , duże

-formalne, nieformalne

Zbiorowości o wspólnej kulturze(naród), zbiorowości o podobnych zachowaniach (tłum, publiczność)

struktura - oznacza dające się wyodrębnić elementy składowe oraz relacje elementy te wiążące

Perspektywa socjologiczna - to wbudowanie w ogląd świata społecznego czterech założeń:

-społeczne fakty zjawiska, procesy posiadające swoje społeczne przyczyny i niosą ze sobą społeczne konsekwencje.

-grupa społeczna składa się z jednostek lecz nie jest prosta ich sumą. Jest osobną jakością posiadającą wew. dynamikę

-człowiek tkwiący w grupie jest przez nią warunkowany

-człowiek tkwi w grupie , ale grupa tkwi też w człowieku

Wyobraźnia socjologiczna to świadomość tego iż wszystko jest efektem społecznie uwarunkowanego, ludzkiego działania. Osadzone jest w szerszym społecznym kontekście i pełni określoną społeczną funkcję.

Funkcje socjologii:

1. Opisowa (empiryczna, diagnostyczna, socjograficzna) Socjolodzy posługując się metodami dążą do sprawdzalnego opisu rzeczywistości społecznej.

2. Wyjaśniająca(teoretyczna, eksplanacyjna) W sposób uporządkowany gromadzi informacje i próbuje wyjaśnić opisywane zależności- dlaczego tak się dzieje ,jak jest to zaobserwowane.

3. Praktyczna (socjotechniczna, stosowana). jak dokonywać świadomie przekształceń (zmianę warunków, postaw ludzi) aby osiągnąć zamierzone cele)

4. Apologetycznej (przesłaniającej) Materiał empiryczny zestawia się aby dla celów pozanaukowych chwalić pewne rozwiązania, sytuacje społeczne, postawy i instytucje.

5. Demaskatorska (odsłaniająca) Wskazywanie na pewne rzeczywiste postawy, odsłanianie tego co z pozoru nie jest łatwo uchwytne.

SOCJOLOGIA a inne nauki społeczne

Socjologia jest nauką społeczną podobnie jak ekonomia, politologia, etnologia, historia, psychologia.

Nauki społeczne interesują się człowiekiem, jako twórcą społecznej rzeczywistości, a więc człowiekiem i konsekwencjami jego aktywności, tym jakie są to konsekwencje i jak wytwory ludzkiej aktywności zwrotnie oddziaływają na ludzi.

Osobliwości teoretyczno-metodologiczne socjologii.

Socjologia przyjmuje dla siebie charakterystyczne procedury. St.Ossawski wymienia 5 takich osobliwości:

1. Wyniki badań socjologicznych gdy dostaną się do wiadomości społecznej stają się częścią społecznej rzeczywistości.

2. Socjolog zadając pytania ludziom może ich zmieniać, bowiem stwarza nową dla nich sytuację, pytając o to nad czym wcześniej się nie zastanawiali.

3. Musi dokonać wyboru pomiędzy badaniem ścisłym kosztem szerokości uogólnienia a badaniem szeroko ogólnym kosztem ścisłości metod.

4. Istotny jest konflikt pomiędzy standaryzacją metod a subtelnością problematyki.

5. Socjolog może posłużyć się i wykorzystać własne doświadczenia.

CZTERY sposoby interpretacji formuły- człowiek istotą społeczną

1. Akcentuje rosnącą rolę czynników kulturowych-kosztem determinant przyrodniczych w tworzeniu istoty człowieka. Kieruje uwagę ku relacji miedzy kulturową a biologiczną naturą człowieka. Mieszają się tu takie zagadnienia jak:

-kulturowe uwarunkowania celu, potrzeb, procesów biologicznych człowieka. Społeczno-kulturowe uwarunkowania i skutki technicznej interwencji w biologie człowieka

-stosunek jednostek i społeczności ludzkich do przyrody, zmienność historyczna i zróżnicowanie przestrzenne.

2. Człowiek jest istotą wspólnotową, oznacza to że żyje we wspólnotach ale też nie mógłby poza nią rozwijać swoich cech gatunkowych. Centralnym zagadnieniem jest więź społeczna. Oznacza skutki gwałtownie zachodzących zmian w sytuacji życiowej jednostek i grup społecznych.

3. Jednostka jest wytworem społeczeństwa, w którym żyje. Koncentruje się na skutecznych mechanizmach oddziaływania i nacisku tegoż społeczeństwa, co w rezultacie prowadzi do akceptacji przez jednostkę stawianych jej wymogów. Dominuje analiza takich oddziaływań grup społecznych, które prowadza do konformizmu.

4. Analizuje się rolę jednostki jako aktywnego i świadomego współtwórcę społeczeństwa. Akcentuje świadome i celowe zaangażowanie jednostki w kreowanie takiego wzorca społecz. jaki uznaje za pożądany.

SOCJALIZACJA

"Jednostka ludzka przychodząca na świat jako organizm biologiczny, zostaje wchłonięta przez społeczeństwo i pod wpływem kultury ulega socjalizacji- czyli z istoty biologicznej staje się społeczną"

Socjalizacja to ta część całkowitego wpływu środowiska która wprowadza jednostkę do udziału w życiu społecznym, uczy ją zachowania się według. przyjętych wzorów, uczy ją rozumienia kultury, czyni ją zdolną do utrzymywania się i wykonywania określonych ról społecznych.

Socjalizacja jako proces przy pomocy którego kultura danej społeczności , danego społeczeństwa przekazywana jest wchodzącym w życie młodym pokoleniom.

Socjalizacja :Niektórzy socjologowie wyróżniają socjalizacje :

1. pierwotną - procesy społecznego modelowania dzieci i młodzieży.

2.wtórną- określa się społeczno-kulturowe modelowanie postaw i zachowań osób dorosłych.

Socjalizacja jest procesem złożonym-wielowymiarowym i wielowątkowym. Jest zjawiskiem socjo-psychologicznym. Teorii socjalizacji jest wiele i nie jest się w stanie ich wszystkich wymienić

Więź społeczna jako zorganizowany system stosunków, instytucji i środków kontroli społecznej, skupiający jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolną do tworzenia i rozwoju.

Model mechanizmu tworzenia się więzi społecznej jest zarazem modelem tworzenia się społeczeństwa:

1. Styczność przestrzenna: jednostki spostrzegają innych ludzi lokalizują ich w przestrzeni, uświadamiają sobie ich obecność

2. Styczność psychiczna: postrzegane osoby wywołują nasze zainteresowania, oceny wyglądu i domysły co do cech charakteru, rodzą oczekiwania do ewentualnego bliższego kontaktu, budzą emocje: sympatia, niechęć, sympatia, pogarda

Gdy wzajemne zainteresowania doprowadzą do wzajemnej akceptacji emocjonalnej i przywiązania uczuciowego- to powstaje łączność psychiczna

3. Styczność społeczna: to pewne układy, złożone z przynajmniej 2 osób oraz pewnej wartości, która jest przedmiotem tej styczności, oraz pewne czynności dotyczącej tej wartości. (np. kupowanie gazety itp.)

styczności społeczne mogą być :

-przelotne-trwałe

-prywatne-publiczne

-osobiste-rzeczowe

-bezpośrednie-pośrednie

4. Wzajemne oddziaływania: przebiegają wedle utrwalonych wzorów, które w danej społeczności zostały uznane i przyjęte, a przestrzeganie ich stwarza szanse osiągnięcia pożądanego wyniku. Działania zmierzające do wywarcia wpływu na działania innego człowieka.

5. Stosunek społeczny: pewien układ zawierający elementy dwóch partnerów, łącznik (interes, podstawę), układ pewności i obowiązków. System unormowanych wzajemnych oddziaływań między partnerami, na gruncie określonej platformy.

6. Więź społeczna

KONFORMIZM- zaakceptowanie przez człowieka społecznych oczekiwań i stosowania się do nich.

Konformizm można zdefiniować jako zmianę zachowania lub opinii, spowodowaną rzeczywistym lub wyobrażanym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy ludzi.

Stwierdzenie konformizm możemy zastąpić:

1. Uleganiem- zachowanie się osoby, która jest motywowana pragnieniem uzyskania nagrody lub uniknięcia kary.

2.Identyfikacja - reakcja jednostki wywołana pragnieniem upodobnienie się do osoby lub grupy od której ten wpływ pochodzi.

3. Internalizacja - Najgłębiej zakorzeniona i najtrwalsza reakcja na wpływ społeczny. Motywem przejęcia jakiejś informacji, opinii, postawy jest pragnienie jednostki by mieć słuszność lub postępować właściwie.

Jest najczęściej pozytywnym dla jednostki i społeczeństwa mechanizmem przystosowawczym.

NONKONFORMIZM-odrzucanie wpływów społecznych

ANTYKONFORMIZM- autonomiczne przeciwstawianie się oczekiwaniom społecznym, jest niefunkcjonalny.

Kontrola społeczna: stymulacja i wzmacnianie konformizmu członków społeczności czy społeczeństwa

Kontrola społeczna to zespół czynników kształtujących zachowanie jednostki w sposób społecznie pożądany. Tworzy system:

=> WARTOŚCI

-sposoby wdrażania

-rodzaje stosowanych uzasadnień

=>NORMY

-zalecenia, nakazy

-odmawianie, zakazy

=>SANKCJE

-negatywne(upomnienia , kary) }STRAŻNICY

-pozytywne (nagrody, pochwały) } NORM

=>MECHANIZM STOSOWANIE I EGZEKWOWANIA SANKCJI

Typy więzi społecznych

-Strukturalny - stosunki społeczne wbudowane w pewne grupy.

-Strukturalno-świadomościowe - najczęściej spotykane

-Świadomościowe - wymiar identyfikacji z poglądami i światopoglądem

Więź

-NATURALNA - (nie dzieją się ze świadomym naszym wyborem(narodowościowa, kolor skóry, korzenie rodzinne, więzy krwi)

-STANOWIONA - (sytuacja zostaje nam narzucona (przymusowy pobór do wojska)

-ZRZESZENIOWA - (sytuacje mają ścisły związek z naszym świadomym wyborem)

-------------------

Saint-Simon - dziadek socjologii. Pracował z Cantem.

Cante- twórca nazwy socjologia. Podzielił ją na :

1.

-poziom statyczny (struktury społeczne, jak grupy są zbudowane)

-poziom dynamiczny( co jest obserwowane gołym okiem, zmiany społeczne)

2. Pozytywizm

a) Uwolnienie socjologii od nauk filozoficznych i teologicznych.

b) dotyczy empiryzmu (powinna być skierowana ku życiu społecznemu, bez moralizowania)

c) badać życie społeczne przez obserwacje

d) dążenie do obiektywizmu

e) zmagania z historiozofia, wyróżnił 3 etapy

-faza religijna(uzasadnienie świata za pomocą wierzeń)

-etap filozoficzny (bardziej racjonalny, odwołuje się do abstrakcji)

-stadium pozytywne (nauka stanowić może odnajdywanie odpowiedzi na wiele pytań za pomocą racjonalnego myślenia)

3. Organicyzm - Wywodzi się z założenie, iż społeczeństwo powinno być całością (organizm biologiczny )

Społeczeństwo można podzielić na podgrupy , ale jest całością i te podgrupy są na siebie skazane. Jedna od drugiej są uzależnione, są tak zorganizowane że gdy jedna grupa zanika inne próbują się rehabilitować i odbudowywać ich funkcje.

Socjologia Humanistyczna- podkreśla specyfikę świata ludzkiego. Nie jesteśmy tylko biologicznymi tworami eksponuje się trochę inny wątek.

Wyróżnia się:

-socjologia rozumiejąca- podstawową różnicą pomiędzy ludźmi a innymi istotami jest rozumowanie.

-interakcja- postawienie na to co się dzieje pomiędzy jednostkami, wchodzenie w komunikacje z innymi ludźmi (Max Weber)

Socjologia Historyczna - A. Tacquevielle - w jego rozważaniach znalazła się demokracja, eksponuje możliwość przewidywania przez cofanie się do zachowań i do praw z przeszłości.

GRUPY ODNIESIENIA

Teoria K.Lewina w 4 elementach

1.Teoria pola - właściwości każdego zdarzenia są zdeterminowane przez relacje wiążące je z systemem zdarzeń, którego owo zdarzenie jest elementem. Natomiast zmiany zachodzą tu i teraz są uwarunkowane zmianami w przeszłości.

2.Holistyczna koncepcja całości - całość posiada cechy żywego organizmu i systemu. Trwanie i zachowanie swej tożsamości mimo zmian w środowisku dzięki wewnętrznej organizacji.

3. Antyredukcjonizm: Zjawiska psychologiczne są realne mimo iż nie dają się wyrazić w terminach fizycznych. Socjologowie powinni zabiegać o istnienie grupy, świadomości , kultury itp.

4. Antyarystotelizm - zdarzenia, procesy psychiczne są funkcją pola psychologicznego. Obejmuje jednostkę i czynniki środowiska zewnętrznego.

KONSTYTUTYWNE ELEMENTY GRUPY SPOŁECZNEJ

a) Liczebność grupy

-grupa to min 3 osoby

-wielkość grupy społecznej wpływa zarówno pozytywnie jak i negatywnie na jej funkcjonowanie

b)Funkcje grupy

-intencjonalne, nieintencjonalne

-jawne, ukryte

-przypisane, rzeczywiste

c)Organizacja wewnętrzna

-wyznaczenie pozycji społecznych ,uprawnienia i obowiązki przysługujące jednostce wybranej przez społeczeństwo

RODZAJE POZYCJI

-wiek-płeć

-zawód

-prestiż

-rodzina, klan

c)Spójność grupy

-jednakowość -UNIFIKACJA - członkowie charakteryzują się wspólnymi:

-zainteresowaniami

-działaniami

-osobowościami

d)Więź społeczna w grupie

- zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społ. skupiającej jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolną do trwania i rozwoju.

-poczucie jedności jednostki z grupą

===dystrybutywna - łączność jest następstwem łączenia jednostki z członkami grupy

===kolektywna - osoba identyfikuje się z celami i postawami proponowanymi dla członków grupy.

e) Wzór społeczny i role społ. członka grupy

==WZÓR: zespół norm określających które członek powinien stosować:

#-ogólne - obowiązują wszystkich

#-szczegółowe - pewne kategorie ludzi

(przeciętny, idealny, negatywny, fizyczny, moralny, obyczajowy, stopy życiowej)

==Rola: zespół zachowań wyznaczonych przez wzór społeczny

TYPOLOGIA GRUP SPOŁECZNYCH

I 1. PIERWOTNE

- ścisłe zespolenie jednostek przez stosunki osobiste i współpracę, są nimi:

-rodzinne

-rówieśnicze(przyjaźnie)

-towarzyskie }

-sąsiedzkie } Lokalne

Oparta jest na bezpośrednich stycznościach osobistych i postawach emocjonalnych

2. WTÓRNE

-powstają na podstawie umownych porozumień między jednostkami

-są oparte na więzi wynikającej ze styczności rzeczowej i opartej na interesach

II Genetyczne- wyodrębniają się na zasadzie rzeczywistej bądź domniemanej wspólności pochodzenia

-rodzina - świadomy wybór, dobrowolny

-ród - pokrewieństwo od strony matki lub ojca

-plemię - składa się z wielu rodzin lub rodów (fikcyjna)

-związek rasowy - wspólna kultura identyfikacja z jej członkami

III Terytorialne

- odrębność jest wyznaczona przez granice terytorialne ich zamieszkania, członkowie zamieszkują dany teren

IV Religijne

-wspólność kultu i związanych z nimi wierzeń

V Kulturalne

-podstawa to wspólne wartości kulturowe czy stosunek do kultury np. mowa , literatura, wiedza, sztuka, wierzenia, mity, obrzędy, praca, produkty, metody działań

VI

- Współistniejące - wchodzą w styczność, są od siebie niezależne, nie musza mieć wspólnych członków, wchodzą w styczność np. wspólne interesy

-Krzyżujące się - są tak powiązane jak współistniejące i mają wspólnych członków

VII

-Obce - (Grupa =MY) jednostka dzieli poczucie tożsamości i lojalności

-Własne (Grupa=Oni) jednostka nie należy i nie jest wobec niej lojalna

VIII

-Otwarte i Zamknięte - wyznacznikami jest interes lub symboliczna wartość członkostwa

IX

-Małe- mają prostą strukturę nie ma innych podgrup

-Duże - złożona struktura(naród , państwo, grupa wyznaniowa)

X

-Refleksyjne - świadome i planowe powołane i zachowania ich członków są normowane przepisami

-Spontaniczne - zachowania członków są regulowane normami wytwarzającymi się stopniowo

XI

Celowe: są planowo tworzone do realizacji jakiś celów i istnieje w nich więź wyznaczana rzeczowo, cele wystarczy że są podobne : towarzystwa naukowe, akcyjne, filantropijne, etyczne, oświatowe, sportowe, wojsko, parlament, przedsiębiorstw. Tworzą się bez przymusu.

GRUPY ODNIESIENIA

Dotyczy grup wyznaczających perspektywę poznawczą i system wartości jednostek, narzucających jednostkom treści poznania społecznego i wartościowania.

Teoria grup odniesienia:

Marton i Rossi : ma na celu usystematyzowanie przyczyn i skutków procesów dokonywanie ocen, między innymi ocen samego siebie, przy czym wartości czy wzory innych jednostek i grup uważa się w niej za układ odniesienia do porównań

GRUPY SPOŁECZNE

Kategoria- zbiory osób tworzone na podstawie jakiejś cechy np. wiek

Zbiorowość- posiada wspólny cel (krótkotrwały)

Społeczność - dotycząca najczęściej terytorium (szkoły, wyższy poziom zintegrowania, długotrwały cel)

Grupa społeczna - zbiór osób pomiędzy którymi zachodzą pewne interakcje (zależności) Jest też wspólny cel i funkcje grupy.

-Więź

-Liczebność - 3 osoby - 3 interakcje., im więcej osób w grupie tym więcej interakcji mniej intensywne więzi.

-Cel- każda grupa ma jakiś cel ale nie musi być ściśle uwypuklony

-Funkcje - za pomocą jakich środków osiągane są te cele

- Wartości - FUNKCJE JAWNE i FUNKCJE UKRYTE

-Spójność

a)grupy odróżniające się od ogółu - wojskowi, - subkulturowcy, - lekarze itp.

b)wspólne ideologie

_organizacja i komunikacja

a) kołowy (małe , słabo rozbudowane cele)

A

/ \

B C

| |

D E

\ /

F

b)liniowy A - B - C (małe , słabo rozbudowane cele)

c)koncentryczny (duże )

B C

\ /

A

/ \

E D

d)hierarchiczny (duże)

A

|

B

/ \

C D

GRUPY ODNIESIENIA - grupy do których się porównujemy :

-pozytywnego

-negatywnego

Kształtują nasz punkt widzenia.

Charakterystyka społeczeństw

-POSTINDUSTRIALNE

Daniel Bell- termin ten wprowadził w kontekście rozważań dotyczących rozwoju społecznego w którym wyróżnił 3 fazy rozwoju społeczeństw:

1. Preindustrialne

2.Przemysłowe

3.Postindustrialne

Wymieniony podział oparty był na 3 zmiennych:

1.strukturze społecznej : ekonomia; technologia; system satysfakcji społecznej

2. systemie politycznym

3. systemie kulturowym

1.PREINDUSTRIALNE -> "pierwsza fala" (Alwin Toffler)

-gra przeciwko naturze

-istniała konieczność dostosowania się do wykorzystania natury

-kapitałem była ziemia

2. PRZEMYSŁOWE "druga fala" (Toffler)

- gra przeciwko przedmiotom

- rzeczywistością stała się technika, narzędzia, rzeczy wytworzone przez ludzi

-ludzi traktowano jak rzeczy, łatwiej wtedy było koordynować ich działania.

-kapitałem stały się fabryki

3.POSTINDUSTRIALNE "trzecia fala" (A.Toffler)

- gra pomiędzy osobami

-istotna jest widza naukowa, wyższe wykształcenie, praca w zespołach badawczych

-wymaga wzajemnej współpracy a nie hierarchii

-kapitałem jest wiedze, intelekt -> jest nieuchwytny

-osobowość ludzka i tradycje grupy kształtowane są przez społeczeństwo

AKCENTUJĄ

1. Wzrost znaczenia rozwoju osobowości dla kariery zawodowej

2. kształcenia elit

3. Alienacji organizacyjnej

4. wskazują na pogłębianie się demokratyzacji przez rozszerzanie partycypacji członków społeczeństwa.

"TRZECIA FALA"

Cechy społeczeństwa :

1.Przemiana systemu gospodarczego

2.Przechodzenia na nowy system produkcji

3.Podstawą staje się system naukowy i zaawansowane technologie

4. Przechodzenia do ekonomii masowej produkcji i konsumpcji do systemu, który można określić mianem "gospodarki odnawialnej"

4 trendy (?)

-dalsze nasilania zróżnicowania

- postępujący wzrost złożoności

-przyspieszenie procesu odnawiania produkcji

-postęp organizacyjny

Struktury tworzone w tym systemie zwane Adhokracjami:

-wyzwalają i sprzyjają rozwojowi innowacji

-stwarzają warunki do rozwiązywania problemów specyficznych

-umożliwiają członkom organizacji szybką adaptację do zmieniających się warunków wewnątrz niej jak i na zewnątrz

Najważniejsze narzędzia są w ludzkim mózgu. Coraz więcej ludzi pracuje w przemyśle komputerowym i coraz mniej w innych branżach.

PREINDUSTRIALNE = ROLNICZE + PIERWOTNE

SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE

Zarówno Bell jak i Lyon zamiennie używali pojęć "społeczeństwo postindustrialne" = "społeczeństwo informacyjne". Nasycenie społeczeństwa wiedzą i informacją można mierzyć za pomocą wielu wskaźników:

-liczba czasopism naukowych wydawanych w danym kraju

-liczba tomów w bibliotekach uniwersyteckich

-liczba komputerów i telefonów na jednego mieszkańca

-ilość informacji dostarczona w gospodarstwie domowym

-ilość ludzi korzystających z Internetu itd.

EKONOMIA INFORMATYCZNA -ludzie produkują wyroby zawierające znacznie więcej informacji w stosunku do wytwarzanej masy. Informacja ta wyraża się w projekcie, przydatności, rzemiośle, wytrzymałości i wiedzy - jakie są dodane do wytworzonej masy. Produkt stał się funkcjonalny, użyteczny, dłużej używany, łatwy w naprawie, lżejszy, mniejszy.

-rozwój informatyki i elektroniki oraz innych pokrewnych nauk;

-postęp w badaniach laboratoryjnych

-zwiększenie się ilości ludzi wyżej wykształconych i kształcących się dalej

-ochrona praw projektantów, danego produktu

-nowoczesne technologie pozwalają szybko stawiać budynki, zaopatrzyć fabryki w najnowsze urządzenia i też w krótkim czasie;

-wiedza na temat zarządzania firmami, plany organizacyjne pracy, koordynowanie wysiłków, chwyty marketingowe;

Poddani jesteśmy scjentyfikacji - unaukowieniu życia

-zdobyć moc przeobrażania świata przyrody zgodnie ze swoimi potrzebami a nawet tworzeniem sztucznego

-nauka wskazuje jak pomnażać potencjał wytwórczy, jak skutecznie zwalczać choroby ..itd.

-znikają tradycyjne formy wymiany pieniędzy (rachunki, karty, przelewy, konta)

-wiele przedmiotów będących w obiegu stanowi informację skondensowaną i opakowaną

-możliwa jest praca w małych zespołach czy domowa - wizualna czy komputerowa łączność z pracownikami

Alienacja w społeczeństwie informacyjnym

Dostęp do środków masowego przekazu stwarza niewątpliwie ułatwienia dla tych, którzy będą ich nadużywać. Obieg informacji w współczesności jest zaprzeczeniem zasady suwerenności terytorialnej, odbieranie programów nadawanych z każdego skrawka ziemi i korzystać z połączeń sieci komputerowych poza wszelką kontrolą i cenzurą.

Świat w coraz większym stopniu wytwarzany i przetwarzany przez naukę wymyka się spod kontroli.

Istotą alienacji jest wyzwalanie się ludzkich wytworów spod kontroli ich twórców i stopniowego uzależnienia tych ostatnich od wyzwolonych przez nich sił.

Społeczeństwo informacyjne : F.Machlup (?) to społeczeństwo , które nie tylko posiada rozwinięte środki przetwarzania informacji i komunikowania lecz środki te są podstawą tworzenia dochodu narodowego i dostarczają źródła utrzymania większości społeczeństw.