Histologia 5 - 17.03.2010r.

Krew - tkanka łączna półpłynna. Skł. się z komórek i substancji międzykomórkowej.

Subst. międzykomórkowa - osocze:

90% woda; 6-9% białka - albuminy, globuliny; lipidy - trójgliceryny, cholesterol: HDL, LDL, VLDL; węglowodany - glukoza, fruktoza

elektrolity - Na, K, Ca, Cl, Mg; hormony białkowe, peptydowe, steroidowe; witaminy - A, D, E, K rozp. w tłuszczach, C, B, P rozp. w wodzie; subst. toksyczne - ołów, kadm

Komórki krwi:

- erytrocyty - 4,5-5 mln/mm3

- krwinki białe (granulocyty - ziarniste, agranulocyty - nieziarniste) - 5-9 tys./mm3

- płytki krwi (odłamki cytoplazmy megakariocytów szpiku) - 200-400 tys./mm3

Leukocyty:

Granulocyty

neutrofile (45-65%)

eozynofile (2-5%)

bazofile (0,5-1%)

Agranulocyty

limfocyty (28-42%)

monocyty (4-8%)

Stany patologiczne wynikające z nieprawidł. liczby białych krwinek:

- leukopenia - zmniejszenie liczby białych krwinek we krwi krążącej poniżej granicy normy (np. przy uszkodzeniu szpiku, po antybiotykach, po narkozach, po napromieniowaniu)

- leukocytoza - zwiększenie liczby krwinek białych we krwi krążącej powyżej normy (duży stan zapalny, stany nowotworowe - białaczki)

- neutropenia - zmniejszenie liczby neutrofili we krwi krążącej poniżej granicy normy (przy uszkodzeniu szpiku)

1. Erytrocyty - główne komórki transportowe odp. za transport O2 i CO2

- średnica 7,5-8,5um

- dwuwklęsły dysk

- brak jądra

- cytoplazma wypełniona hemoglobiną

- żyje 120 dni

- na powierzchni błony komórkowej antygeny grup krwi A i B

normocyt - erytrocyt o prawidłowych wymiarach i kształcie

mikrocyt - krwinka czerwona o średnicy mniejszej niż normocyt (żyją krócej niż normocyty)

makrocyt - krwinka czerwona o średnicu większej od normocyta (żyją krócej niż normocyty)

mikrocytoza - zwiększenie liczby mikrocytów powyżej normy we krwi krążącej

makrocytoza - zwiększenie liczby makrocytów powyżej normy we krwi krążącej

anizocytoza - zwiększenie powyżej normy liczby erytrocytów o nieprawidłowych wymiarach

poikilocytoza - zwiększenie powyżej normy liczby erytrocytów o nieprawidłowym kształcie, np. gruszki, dzwonu, buławy

2. Leukocyty: granulocyty/agranulocyty

Granulocyty:

- cytoplazma kwasochłonna

- ziarnistości obecne na terenie cytoplazmy

- jądro kom. rozpłatowane (nie wyst. w żadnych innych komórkach)

Neutrofile

- średnica 12-15um

- jądro kom. ma 6-7 płatów

- ziarnistości obojętnochłonne na terenie cytoplazmy

- właściwości fagocytarne

- zdolność ruchu przemieszczają się do tk. łącznej)

- połowa neutrofili występuje we krwi krążącej, pozostałe w tk. łącznej

- powstają w szpiku kostnym

Ziarnistości neutrofili:

- pierwotne - fosfataza kwaśna, lizozym

- wtórne - kolagenazy

Neutrofile funkcjonują jako kom. spoczynkowe lub będące w stanie aktywacji. Aktywację wywołuje zakażenie lub uszkodzenie tkanek.

Chemotaksja neutrofili - ukierunkowana migracja komórek do miejsc zmienionych zapalnie lub uszkodzonych

Fagocytoza bakterii przez neutrofile:

- opłaszczenie bakterii przez IgG

- związanie bakterii przez neutrofil za pośrednictwem fragm. FC IgG

- fagocytoza bakterii na drodze endocytozy

- powstanie fagosomu we wnętrzu neutrofila

- z fagosomem łączą się ziarenka specyficzne

Eozynofile

- średnica 10-14um

- jądro 2-3- płatowe

- ziarnistości kwasochłonne na terenie cytoplazmy

- właściwości fagocytarne

- zdolność ruchu

- eozynofilia - wzrost liczby eozynofili we krwi krążącej (alergie, zarobaczenie przewodu pokarmowego)

- żyją ok. 12 dni

Ziarna zawierają: histaminazę, główne białko zasadowe (MBP)

Rola:

- unieczynniają histaminę produkowaną przez komóki tuczne

- fagocytują rozpuszczalne kompleksy antygen-przeciwciało w miejscach odczynów alergicznych

- białko MBP ułatwia przyleganie eozynofili do powierzchni pasożyta i jego niszczenie w pierwszym okresie choroby pasożytniczej

- z krwi przechodzą do błony śluzowej ukłądu oddechowego i przewodu pokarmowego

Bazofile

- średnica 12-15um

- jądro kom. dwupłatowe

- ziarnistości zasadochłonne w cytoplazmie (heparyna, histamina)

- właściwości fagocytarne

- zdolność ruchu

- na powierzchni komórek receptory dla przeciwciał IgE

- alergen (antygeny) tworzy kompleks z przeciwciałem IgE

-kompleks antygen-przeciwciało łączy się za pośrednicywem receptora z błoną kom.

- dochodzi do degranulacji bazofiló - uwolnienia z pęcherzykó histaminy, serotoniny i pozostałych subst. białkowych

Agranulocyty

- cytoplazma zasadochłonna

- brak ziarnistości

- jądro kom. nierozpłatowane

Limfocyty:

- limfocyty małe, średnie, duże

- średnica 6-10um

- cytoplazma zasadochłonna, bez ziarnistości

- uczesniczą w odpowiedzi immunologicznej (odpowiedź obronna ustroju chroniąca przed infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi i pasożytniczymi)

- limf. T, B i NK różnią się receptorami na pow. błony kom., pełnią różne funkcje, powstają w szpiku kostnym

Limfocyty B:

- na pow. komórki posiadają receptory immunoglobulinowe

- po pobudzeniu przez antygen chorobotwórczy ulegają przekształceniu do komórek plazmatycznych

- produkują przeciwciała (Ig) klas A, G, M, E, D

- uczestniczą w odp. immunologicznej typu humoralnego

- przeciwciała tworzą z antygenami kompleksy antygen-przeciwciało

- niekt. limfocyty B przekształcają się w komórki pamięci immunologicznej

Limfocyty T

- powstają w szpiku, dojrzewają w grasicy

- na pow. komórek mają receptory TCR rozpoznające obce antygeny chorobotwórcze

- tworzą trzy populacje posiadające odmienne markery powierzchniowe CD: limfocyty Th, Tc, Ts

- uczestniczą w odp. immunologicznej typu komórkowego

- produkują limfokiny

Limfocyty Tc - wywołują efekt cytotoksyczny, wydzielają perforyny pozwalające na bezpośrednie zabicie komórek zakażonych wirusem oraz komórek nowotworowych

Limfocyty Th - produkują limfokiny aktywujące makrofagi, stymulują limfocyty B do produkcji przeciwciał

Limfocyty Ts - hamują r. immunologiczne, kontrolują aktywność pozostałych limfocytów i innych komórek układu odpornościowego

Komórki NK

- duże limfocyty

- nie mają na powierzchni komórek receptorów char. dla limfocytów B czy T

- wywołują eekt cytotoksyczny w stosunku do komórek nowotw.

Monocyty

- średnica do 20um

- b. silne właśc. fagocytarne

- duża zdolność ruchu

- opuszczają krew i przemieszczają się do tkanek i narządów

- powstają w szpiku, bytują kilka dni we krwi, przenikają do tkanek

Płytki krwi

- średnica 2-3um

- brak jądra

- odłamki cytoplazmy megakariocytów

- uczesniczą w krzepnięciu

Obwodowa część komórki to przejrzysta, bezziarnista cytoplazma o nazwie hialomeru. W jego obrębie są dwa systemy kanalikowe: otwarty - pozwala na usuwanie z kom. substancji zaw. w ziarenkach; zamknięty - w nim wyst. cyklooksygenaza.

Cz. środkowa - granulomer; ziarenka alfa zaw. płytkowy czynnik krzepnięcia, białko von Willebranda, białka uczestniczące w procesie krzepnięcia; ziarenka gamma i in.

- płytki chronią śródbłonek naczyń krwionośnych, hamują krwawienie przez wytworzenie skrzepu

- w miejscu uszkodzenia ściany naczynia zostają odsłonięte włókna kolagenowe

- płytki łączą się z kolagenem

- aktywacja i uwalnianie ADP, zaktywowane trombocyty przylegają do pow. uszkodzenia powstaje agregat zw. czopem płytkowym

Kom. macierzysta

- kom. limfoidalna - kom. mieloidalna

- układ czerwonokrwinkowy; - ukł. granulocytarny i monocytarny; - ukł. płytkowy

Ukł. granulocyt.

mieloblast -->promielocyt -->mielocyty obojętno, kwaso, zasadochłonne -->metamielocyty obojętno, kwaso, zasadochłonne -->neutrofile, eozynofile, bazofile

Ukł. monocytowo-makrofagowy

monoblast -->promonocyt -->monocyt (monocyty przenikają do tkanek i stają się makrofagami tkankowymi)

Ukł. płytek

megakarioblast --> promegakariocyt --> megakariocyt -->płytka

Erytropoeza

proerytroblast -->erytroblast zasadochłonny (dużo siateczki szorstkiej, rybosomów, syntetyzuje hemoglobinę) -->erytroblast polichromatofilny --> erytroblast kwasochłonny -->retikulocyt -->erytrocyt

Retikulocytoza - stan powyżej 15 promili retikulocytów we krwi obwodowej (wzmożone krwiotworzenie, najczęściej po krwotokach)