Zagadnienia na zaliczenie – Biomedyczne podstawy rozwoju.
Człowiek w czasie i przestrzeni:
Pochodzenia człowieka - antropogeneza, antropologia.
Rozwój rodowy człowieka.
Właściwości gatunku.
Etap Pitekantropa.
Ewolucja Homo.
Rozwój świadomości.
Hormonizacja - ,,uczłowieczenie zwierzęcia".
Fazy antropogenezy.
Świadomość.
Zróżnicowanie rasowe: rasa biała, rasa żółta, rasa czarna.
Typy budowy ciała.
Budowa ciała a temperament.
Somatotypy wg Sheldona: - ektomorf - przewaga układu nerwowego , cerebrotonik.
- mezomorf - przewaga mięśni i kości, somatotonik.
- endomorf - przewaga układu trawiennego, wiscerotonik.
Dymorfizm płciowy - dwupostaciowość organizmu, żeńska i męska.
Pojęcie płci:
Genetyczna - chromosomy XX lub XY,
Gonadalna - jądra, jajniki,
Hormonalna/metaboliczna – związana z jakością i ilością wydzielanych hormonów płciowych, androgeny - cechy męskie, estrogeny - cechy żeńskie.
Somatyczna - rozwój zewnętrznych cech płciowych, wtórne.
Metrykalna.
Psychiczna.
Cechy płci:
pierwszorzędowe / płeć gonadalna/.
drugorzędowe / płeć somatyczna/.
trzeciorzędowe / wpływ środowiska Np. sport/.
czwartorzędowe / cywilizacyjno-kulturowe, ubiór, uczesanie itd./.
Przejawy dyformizmu płciowego / morfologia, wskaźniki fizjologiczne/.
Podstawowe różnice płci.
Skład płciowy populacji.
Pierwotna proporcja
Wtórna.
Trzeciorzędowa.
Zaburzenia rozwoju płciowego / aberracje chromosomowe, gametopatie - delecja /ułamanie, utrata, translokacja/.
42. Czynniki rozwoju.
egzogenne / środowisko/.
endogenne / genetyczne, dziedziczone/.
stan zdrowia / prawidłowe funkcjonowanie komórek organizmu/.
Trend rozwojowy /szybszy rozwój fizyczny/.
Zjawisko akceleracji / przyspieszenie dojrzewania/.
Rozwój dziecka.
okres wewnątrzmaciczny - embrionalny czyli zarodkowy 8 tyg.,
okres
pozałonowy - noworodkowy 28 dni, niemowlęcy 12m,
żłobkowy do 3 lat,
przedszkolny do 6 lat, wczesnoszkolny, dojrzewania.
Rozwój wewnątrzmaciczny.
Rozwój płodowy.
Organogeneza / 4 m/.
Czynniki uszkadzające proces organogenezy.
Psychoza porodowa.
Aspekty porodu.
Okres
noworodkowy - główne cechy. / spadek wagi, przełom hormonalny,
nadumieralność
chłopców/.
Odruchy atawistyczne: Moro, pełzania, chwytny, chodzenia.
Niebezpieczeństwa wieku noworodkowego. /infekcje, odporność/.
Wcześniactwo - cechy wcześniactwa. /urodzony przed 37 tygodniem, waga poniżej 2500 gramów/.
Cechy okresu niemowlęcego.
Zalety karmienia piersią.
Główne cechy rozwoju psychoruchowego w 1 roku życia./ pionizacja, mowa, samodzielne poruszanie się, chodzenie, chwytanie, opanowanie zwieraczy, kontakty społeczne - emocje/.
Okres poniemowlęcy - cechy. /2-3 rok, mięśnie, ruchliwość, podatność na urazy i infekcje/.
Najważniejszy okres życia. / pierwszy rok życia/.
Okres
przedszkolny./ 3-6 rok życia/. / układ limfatyczny, ruch zabawa,
układ nerwowy,
socjalizacja,
koordynacja, zdrowie/.
Okres szkolny. / 6-14 rok , I 6-10, II 11-14/
I okres./ rozwój somatyczny, przyrost masy ciała i wzrostu/.
II okres /wzrost, uzębienie stałe/.
Wiek szkolny / osobowość ruchowa, nauka, postawy prospołeczne, dojrzałość szkolna/.
Okres dojrzewania / zmiany jakościowe, tzw. II odpępnienie/.
Problemu wieku dojrzewania.
chłopcy.
dziewczęta.
Cechy płciowe.
pierwszorzędowe.
drugorzędowe.
trzeciorzędowe.
czwartorzędowe.
Dojrzewanie seksualne.
chłopców.
dziewcząt.
Komponenty dojrzewania.
Dojrzałość seksualna, dojrzałość biologiczna, psychiczna, socjalna.
Na czym polega rozwój motoryczny człowieka.
Poziomy
motoryczności u
dziecka.
/rozwój morfotyczny, fizjologiczny, psychiczny,
umysłowy,
społeczny.
Znaczenie rozwoju motorycznego.
Rozwój motoryczny w fazie noworodkowej.
wieku przedszkolnym.
okresie młodszym szkolnym.
okresie szkolnym / wiek dojrzewania/.
I faza.
II faza okresu dojrzewania.
Sprawność fizyczna. / kondycja, umiejętności ruchowe, motywacja do wysiłku.
Wydolność fizyczna. /tolerancja wysiłkowa organizmu/.
Układ nerwowy.
Budowa.
Funkcje.
Budowa komórki nerwowej - neuronu../jądro, cytoplazma, akson, dendryty/.
Włókna mielinowe, czyli rdzenne.
Włókna bezrdzenne /aksony/.
Rodzaje neuronów. /czuciowe, ruchowe, kojarzeniowe,
Budowa nerwu./wiązki włókien nerwowych, ruchowych i czuciowych tworzą nerwy/.
Anatomiczny podział układu nerwowego./ ośrodkowy, obwodowy/
Budowa układu ośrodkowego./ mozg, rdzeń kręgowy,/.
obwodowego./ 31 par nerwów rdzeniowych wraz ze zwojami/.
Platy kory mózgowej./ potyliczny - widzenie, skroniowy - słyszenie, ciemieniowy – czucie, czołowy - emocje, mowa, myślenie krytyczne/.
Obwodowy układ nerwowy./12 par nerwów czaszkowych, 31 par nerwów rdzeniowych/.
Autonomiczny układ nerwowy.
sympatyczny.
parasympatyczny.
Narządy zmysłów.
czucie.
zapach.
wzrok. / wady widzenia/.
słuch.
ruch.
dotyk.
smak.
Uczenie się i pamięć.
Rodzaje pamięci./ natychmiastowa, świeża, trwała/.
Układ hormonalny.
Hormony - cechy i funkcje.
Gruczoły dokrewne. / przysadka, szyszynka, grasica, tarczyca, przytarczyczki, nadnercza, trzustka, jądro i jajnik/.
Stres, stres biologiczny.
Fazy stresu. /alarmowa, odporności, wyczerpania/
Budowa układu odpornościowego.
Główne
narządy układu odpornościowego. /grasica, węzły chłonne, szpik
kostny, grudki
chłonne,
migdałki, śledziona, limfocyty/.
Budowa i funkcje grasicy.
węzłów chłonnych.
szpiku kostnego.
migdałków.
śledziony.
limfocytów.
Komórki odpornościowe. / monocyty - fagocytoza, wytwarzanie interferonu przeciw wirusom/.
Rodzaje odporności. /swoista-nabyta: bierna/ podanie surowicy odpornościowej, uzyskanie przeciwciał od matki/; czynna: szczepienia, przebycie choroby; nieswoista-wrodzona/.
Zabezpieczenia organizmu przed zakażeniem./ skora i jej odczyn, ślina, migdałki, sok żołądkowy, śluz, płyny ustrojowe, drobnoustroje/.
Przeciwciała./ limfocyty B - typ humoralny, typ komórkowy - limfocyty T/.
Budowa przeciwciał./ wielkie cząstki białka, które unieczynniają „wroga”/.
Stan zapalny.
Cechy stanu zapalnego.
Objawy zapalenia, /zaczerwienienie, ocieplenie, obrzęk, ból, upośledzenie funkcji,/
Funkcjonowanie układu odpornościowego. /układ nerwowy, układ hormonalny/.
Szczepienia ochronne.
Szczepionki./ zawierają antygeny drobnoustrojów, które powodują powstanie swoistej odporności/.
Niedobory odpornościowe./ choroby immunologiczne, nadwrażliwość- alergie/.
pierwotne./ genetyczny defekt/.
wtórne. / nabyte w procesie chorobowym lub terapeutycznym/.
Choroba AIDS, /spadek odporności-wirus HIV/.
Drogi zakażenia wirusem HIV.
Leczenia
zakażenia wirusem HIV./ wzmacniające u.odp., zwalczające
zakażenie, działające
bezpośrednio
na HIV, hamujące jego namnażanie/.
Choroby autoimmunologiczne./ układ pokarmowy-cukrzyca, jelito wrzodziejące, tkanka łączna- RZS, toczeń rumieniowaty/.
Nadwrażliwość. /alergia/.
Alergeny.
Atopia./dziedziczna skłonność do nadmiernego wytwarzania immunoglobuliny E(lgE), wstrząs anafilaktyczny/.
Choroby atopowe./jednego układu: katar, astma, alergie pokarmowe/.