ŹRÓDLA PRAWA POWSZECHNEGO W POLSCE:
-źródła poznania prawa (ustawy, teksty rozporządzeń, zabytki kultury prawniczej, papirusy)
-źródła powstawania prawa – w Ajki sposób prawo powstało i skąd bierze swoją moc obowiązującą ( akt normatywny – wydany
przed odpowiedni organ państwowy w granicach jego kompetencji. Są one ustawione w pewien system hierarchiczny i
ustanawiający przepisy prawne
Akty normatywne:
-konstytucja : ustawa zasadnicza, reguluje najbardziej istotne aspekty państwa, jest aktem stosunkowo niewielkim gdyż jest
ogólna, jako ustawa zasadnicza weszła w Zycie za pomocą referendum
- ustawa
-ratyfikowane umowy międzynarodowe : to umowy zawarte przez RP w procesie ratyfikacji przyjęte (np. przez sejm )
Rozporządzenia – nie maja charakteru samoistnego, maja punkt zaczepienia w ustawie, którą mają uszczegółowione,
rozporządzenia, które nie mają uzasadnienia w ustawie są nieważne
- trybunał Konstytucyjny kontroluje zgodność z ustawą
-akt niższego rzędu nie może być sprzeczny z aktem wyższego rzedu

ŹRÓDŁA PRAWA EUROPEJSKIEGO:
-wspólnotowe prawo pierwotne: to inaczej zwane prawo statutowe to przede wszystkim traktaty założycielskie Europejskich
Wspólnot oraz ich zmiany i dokonane uzupełnienia. Prawem pierwotnym jest również jednolity Akt Europejski i Traktat o Unii
Europejskiej. Ponadto do prawa pierwotnego zalicza się protokoły załączane do traktatów, umowy o stowarzyszeniu oraz
umowy o przystąpieniu nowych członków.
-wspólnotowe prawo pochodne: tworzone jest przez organy Wspólnot Europejskich. Źródła prawa wtórnego mają charakter
wiążący poprzez wydane rozporządzenia, dyrektywy, bądź niewiążący na drodze zaleceń i opinii.
Rozporządzenie: dotyczy aktów ustawy, akt normatywny dotyczący prawa europejskiego
Roz. Podstawowe: zawierają ogólne postanowienia, zajmują to samo miejsce co ustawy w prawie polskim; Roz. Wykonawcze:
ich zakres jest ograniczony i SA wydawane w celu wykonania przepisów
- obowiązują bezpośrednie we wszystkich państwach członkowskich, wystarczy żeby zostały wydane.
Dyrektywa: szczegółowy akt prawny, jest wiążąca jeśli chodzi o zamierzony skutek dla każdego państwa członkowskiego do
którego jest skierowana, pozostawia jednak władzom krajowym wybór metod i form włączenia jej przepisów do krajowych
porządków prawnych, musi być wydany odpowiedni akt normatywny aby mogła zobowiązywać, chroni interes konsumentów
ale w jakiś stopniu go umniejsza.
Decyzja : akt prawny o charakterze indywidualnym kierowany do konkretnie oznaczenia adresatów, obowiązuje w całości tych,
do których jest skierowana, może dotyczyc osób prawnych ( firm,stowarzyszeń, którym prawo nadała osobowość prawną
Zalecenia i opinie: nie maja charakteru obowiązującego, wyrażają stanowisko UE w danych sprawach

ZDOLNOŚĆ PRAWNA- zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków. Według prawa osoba fizyczna nabywa zdolność
prawną w chwili urodzenia a kończy się ona z chwilą śmierci lub uznania za zmarłego, Na zdolność prawną nie ma wpływu
płeć, rasa, status społeczny, Niekiedy nabycie tej zdolności uzależnione jest od dodatkowych przesłanek np. obywatelstwa,
wieku

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH – zdolność do dokonywania we własnym imieniu ze skutkiem prawnym takich
czynności, które zamierzają do ustanowienia zmiany lub zniesienia stosunki prawnego, obowiazuje od 13 roku zycia do 18 i ta
osoba ma ograniczoną zdolność

NORMA PRAWNA – są regułami postępowania pochodzącymi od państwa ,są wyrazem jego woli, których każdy podmiot
powinien przestrzegać. Zawarte są w umowach, mają charakter generalny, abstrakcyjny, obliczone są na wielokrotne
zastosowanie, ujmowane są w formie pisemnej lub na innych nośnikach informacji, przepisy prawne wyrażające normy prawne
formułowane są językiem prawnym, zbudowana jest z 3 części: HIPOTEZY ( kiedy określona forma znajduje zastosowanie w
konkretnej sytuacji) DYSPOZYCJA(sposób zachowania, co należy uczynić a czego nie)SANKCJA ( informuje o tym jakie
skutki pociągnie za sobą niezastosowanie się do dyspozycji)
BUDOWA USTAWY: tytuł, przepisy merytoryczne, przepisy przejściowe(uchylają dotychczas obowiązujące normy prawne
lub dostosowują przepisy od innych form obowiązujących, dzieli się na rozdziały, podstawową jednostką redakcyjną ustawy są
artykułu które dzielą się na ustępy, artykuły dzielą się na paragrafy, a większe paragrafy lub ustępy dzielą się na punkty a
punkty na litery, przepisy ustawy mogą być zmienione, tekst jednolity, słowniczek ustawy (w wykładni autentycznej)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DELIKTOWA- to odpowiedzialność, która wynikła z popełnienia czynu niedozwolonego np.
Zachowanie niezgodnego z prawem, zawinionego lub niezawinionego, zdarzenie na które człowiek nie ma wpływu. Przesłanka
odpowiedzialności deliktowej jest wina, do powstania odp. Deliktowej niezbędne są: czyn niedozwolony, szkoda, związek
przyczynowy pomiędzy czynem niedozwolonym a szkodą. Skutkiem czynu niedozwolonego jest powstanie zobowiązania
pomiędzy sprawca a poszkodowanym(przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego, zapłacenie odszkodowania)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KONTRAKTOWA –to odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależycie wykonanie zobowiązań.
Do realizacji odpowiedzialności kontraktowej wierzyciel zmuszony jest wykazać, iż poniósł szkodę oraz że szkoda ta pozostaje
w związku przyczynowym z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania. Oparta jest na zasadzie winy.

WYKŁADNIA PRAWA: Wykładnia prawa polega na wyjaśnieniu sensu przepisów prawnych, ustaleniu właściwego ich
rozumienia, przypisaniu im odpowiedniego znaczenia, bądź wyznaczeniu ich zakresu. Przez wykładnię rozumie się określone
czynności podjęte w celu ustalenia znaczenia i zakresu wyrażeń języka prawnego. Dyrektywy pierwszego stopnia określają w
jaki sposób mają być interpretowane przepisy a dyrektywy drugiego stopnia określają sposób posługiwania się dyrektywami
pierwszego stopnia.
wykładnie prawa dzielimy na językową i pozajęzykową
Językowa polega na interpretacji przepisów zgodnie z poprawnością jezyka polskiego a pozajęzykowa dzieli się na:
historyczną, funkcjonalna, porównawczą, systemową i celowościową. W Polsce nie stosuje się wykładni pozajęzykowej.
Celowościowa interpretuje w stosunku do celu do jakiego odnosi się przepis prawny.
Historyczna odwołuje się do wcześniej ustanowionych przepisów prawa
Systemowa do miejsca jakie dany przepis zajmuje w całym systemie aktu normatywnego
Porównawcza do przepisów o podobnym znaczeniu które zostały juz zinterpretowane
Funkcjonalna do skutków przepisu prawnego zarówno pozytywnych jak i negatywnych
Kto ją wykonuje: -autentyczna-dokonywana przez te same organy które wydały daną normę-sejm,senat. Powszechnie
obowiązująca)-legalna-dokonywana przez organ upoważniony w konstytucji do dok. Wykładni. -sądowa-dokonywana przez
sądy(org. Stosujące prawo)sąd niższej instancji zwraca się do wyż. Po opinie. Odp wyż. Instancji jest wykładnią sądową
wiążącą. -doktrynalna-dokonywana w publikacjach prawnych, podręcznikach.(brak mocy wiążącej)
Rezultat:
-stwierdzająca-normę należy rozumieć tak jak brzmi jej literalne brzmienie.
-rozszerzająca- normie należy nadać szersze znaczenie
-zwężająca- należy nadać węższe znaczenie niż wynika z treści użytych słów.

TIME –SHARING – to umowa przypominająca najem, to częściowe przeniesienie własności. Osoba najmująca ma takie
obowiązki jak właściciel, Umowa timesharingu zawiera się co najmniej na 3 lata. Nie może być ona traktowana jako umowa
najmu, gdyż jest to jednorazowa opłata a ponadto osoba musi ponosić koszty eksploatacyjne
Obowiązki: udostępnianie lokalu przez przedsiębiorcę, musi także dostarczyć prospekt na piśmie!. Przedmiotem tej umowy
może być np. miejsce parkingowe, komputer, hotel, mieszkanie. Prospekt powinien zawierać: określenie przedsiębiorcy(dane
firmy), prawo przedsiębiorcy do korzystania z budynków, określenie warunków finansowych , określenie w jakim stanie
znajduje się budynek, klauzula dotycząca zabezpieczenia odbiorcy w wypadku nie wykonania umowy przez przedsiębiorcę,
określenie kosztów jakie są związane z utrzymaniem danej nieruchomości, informacje o odstąpieniu od umowy(10 dni bez
uzasadnienia) Umowa musi być sprządzona pod rygorem nieważności w języku urzędowym na piśmie, musi oznaczać nabywcę,
okres na który została zawarta oraz data i miejsce zawarcia umowy.

Jest to umowa pod rygorem nieważności. Jeżeli występują

róźnice między umową a prospektem to wiążący jest prospekt.

UMOWA HOTELOWA: - stosunki prawne stworzone między hotelarzem a gościem hotelowym. Umowa hotelowa jest umową
nienazwaną, mieszaną, zwierającą w sobie elementy takich umów jak: umowa najmu, umowa zlecenia, umowa przechowania,
umowa sprzedaży. Hotel jako instytucja świadcząca usługi publicznie i zawodowo nie może odmówić zawarcia umowy
hotelowej bez żadnego ważnego powodu. W Polsce odmowa bez uzasadnienia traktowana jest jako wykroczenie. Formy
zawierania umowy hotelowej; forma ustna – polega na zwieraniu umowy bezpośrednio w zakładzie hotelarskim, w recepcji i
udostępnieniu klientowi pokoju, gość ma możliwość oceny obiektu (ewentualnie może od umowy niezwłocznie odstąpić);forma
pisemna – polega na tym, że gość dokonuje rezerwacji pisemnej – traktowanej jako oferta z jego strony, a do zawarcia umowy
dochodzi z chwilą przyjęcia tej oferty (rezerwacji) przez hotel; faktyczne zachowanie stron – oznacza to, że chęć wynajęcia
pokoju wyraża się w zachowaniu gościa, do zawarcia takiej umowy dochodzi w przypadkach szczególnych.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ HOTELARZA:
Hotel jest odpowiedzialny za rzeczy wniesione do hotelu przez gościa. Oznacza to, że przedmioty powierzone hotelarzowi lub
osobie przez niego zatrudnionej, bądź przedmioty pozostawione w miejscu wskazanym przez hotelarza podlegają szczególnej
odpowiedzialności hotelu. Hotel może uwolnić się od odpowiedzialności, jeśli okaże się, że szkoda wynikła: z właściwości
rzeczy (przedmioty kruche, nietrwałe), z działania siły wyższej, której nie można było przewidzieć, zapobiec jej, powstrzymać
(powódź), z winy klienta lub jego gościa. Odpowiedzialność hotelu za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionej jest
ograniczona w stosunku do 1 gościa do wysokości 100-krotnej należności za dostarczoną usługę (cena pokoju za dobę), jednak
odpowiedzialność za każdą rzecz nie może przekraczać 50-krotnej wysokości tej należności.

Obowiązki klienta wobec hotelu: zapłata z wynajęte miejsce hotelowe (nawet jeśli go nie wykorzystał jednak zawarł umowę),
korzystanie z pokoju i urządzeń w nich się znajdujących w sposób służący ich przeznaczeniu, obowiązek przestrzegania
regulaminu odp. hotelu : udostepnienie pokoju/łóżka ; udostępnienie i zapewnienia sprawnych urzadzeń hotelowych;
zagwarantowanie warunków do wypoczynku, czuwanie nad rzeczami gościa, wykonywanie wszystkich usług i świadczeń
stanowiących część składową umowy hotelowej, wykonywanie świadczeń dodatkowych o ile dana kategoria hotelu to
przewiduje

UMOWA O PODRÓŻ:
charakter mieszany, szereg elementów innych umów, które tworzą spójną całość i tu: umowa hotelowa, przewozu, o
wyżywienie, strzeżenia rzeczy, zlecenie, o usługi, najmu itp. Nie muszą wystąpić wszystkie. Podmiotem umowy nie musi być
klient i biuro, może to być osoba prawna kt. Zawiera umowę o wycieczkę z biurem podróży we własnym imieniu n rzecz osób

trzecich np. przedsiębiorstwo dla swoich pracowników. Obowiązki: załatwianie wszystkich formalności granicznych przez
biuro, zapewnienie turyście warunków bezpieczeństwa i higieny a także pomocy lekarskiej w przypadku zachorowań i
zapewnienie wygód i kulturalnej obsługi, udzielenie turyscie przewidzianych umową świadczeń, zapewnienie przejazdu
ustalonym środkiem transp, zapewnienie pomieszczenia w hotelach, wyżywienie, zapewnienie opieki nad bagażem,
zrealizowanie programu wycieczki, info o państwach przez które nie przejeżdża a zwłaszcza gdzie się zatrzymują, realizacja
wycieczek fakultatywnych, zapewnienie udziału w zawodach sportowych i wyjazdów tur. Które. Były przewidziane. Do klienta
należy: zapłata należności za wycieczkę, przestrzeganie obowiązujących przepisów (celne, dewizowe, administracyjne w
danym kraju a także przepisy porządkowe w hotelach, środkach transp., w umowie powinna znajdować się adnotacja,
informująca o konieczności przestrzegania zasad porządkowych).

Źródła prawa karnego:
- kodeks karny (ustawa z 1997r.)
- katalog przestępstw
- pozakodeksowe prawo karne
Przestępstwo – zawiniony przez człowieka czyn zabroniony przez ustawę obowiązującym podczas jego popełnienia społecznie
szkodliwym w stopniu większym niż znikomym pod groźbą kary
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych – kary pieniężne do 10% rocznych obrotów lub zakaz reklamowania się
Znamiona przestępstwa:
- popełnienie czynu
- zaniechanie czynu (nie udzielenie pomocy)
- społeczna szkodliwość czynu
- sprawstwo (dokonanie) – zasada domniemania niewinności
- usiłowanie (zmierzanie zachowaniem do działania które nie następuje)
- podżeganie – nakłaniania
- pomocnictwo (ułatwienie dokonania czynu)
- prowokacja
- przygotowanie – działania mające na celu popełnienie przestępstwa
Przestępstwa:
- zbrodnia – czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata
- występek – czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności powyżej 1 miesiąca lub 30 stawek dziennych lub
ograniczeniem wolności
- wykroczenie – kara ograniczenia wolności 5-30 dni lub 5 tysięcy zł lub kara nagany

KODEKS FIS:
1. Wzgląd na innych narciarzy:
2. Panowanie nad szybkością i sposobem jazdy:
3. Wybór śladu zjazdu:
4. Wyprzedzanie:
5. Obowiązki narciarza znajdującego się niżej i przecinającego teren:
6. Pozostawanie na trasie:.
7. Podchodzenie:
8. Przestrzeganie znaków.
9. Zachowanie się przy wypadkach:
10. Stwierdzenie tożsamości:

Regulamin hotelowy :
określenia doby hotelowej ,trybu przedłużenia pobytu ,podejmowania lub użyczania pokoju osobom trzecim -, przebywania
osób trzecich w pokoju hotelowym w porze nocnej,
obowiązującej ciszy ,trybu składania reklamacji,
świadczonych usług ,usług świadczonych nieodpłatnie, odpowiedzialności za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez
gościa , ograniczeń w korzystaniu z urządzeń elektrycznych

UMOWA O DZIEŁO:
Polega na zobowiązaniu się 1 strony(wykonawcy) do wykonania dzieła, a drugiej strony (zamawiającego) do zapłaty
stosownego wynagrodzenia. Dziełem może być rzecz materialna lub niematerialna. Stanowi istotny element umów dotyczących
usług turystycznych. Chodzi o efekt końcowy działalności a nie o czynności które do niego prowadzą. Jeżeli dzieło posiada
wady: nieistotne – zamawiający nie ma prawa odstąpienia od umowy tylko do obniżania ceny, istotne – zwrot tego co
świadczył, odszkodowanie, odstąpienia od umowy

UMOWA ZLECENIA:
Nie zakłada określonego rezultatu, jest wykonana nawet gdy cel nie zostanie osiągnięty. To umowa na podstawie 1 strona-
zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla 2 osoby- zleceniodawcy przy czym czynność to
może być wykonana odpłatnie lub nieodpłatnie. Przedmiotem umowy zlecenia jest czynność prawna, umowę ta uważa się za
część składową umowy o usługach hotelarskich