Wznowienie postępowania według Kodeksu Postępowania Administracyjnego

Wznowienie postępowania jest jednym ze sposobów umożliwiających wyeliminowanie różnych rodzajów wadliwości decyzji. Można tu zaobserwować postępowanie:

1. w sprawie zmiany decyzji,

2. w sprawie uchylenia decyzji,

3. w sprawie wydania decyzji nieprawidłowej

Jest możliwe wymienne używanie powyższych trybów.

Zasady wznowienia postępowania wyszczególnione są w dziale II - POSTĘPOWANIE, rozdziale 12 - WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA Kodeksu Postępowania Administracyjnego (K.P.A.).

Podstawy , które uprawniają do wznowienia postępowania określone są w artykule 145 KPA.

Tak więc, w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli (art. 145. § 1.):

  1)  dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

  2)  decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

  3)  decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

  4)  strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

  5)  wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

  6)  decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

  7)  zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

  8)  decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

§ 2. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

§ 3. Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 można wznowić postępowanie także w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa.

Poniżej, wybrane orzecznictwo sądów dotyczące art. 145.

1998.12.02

wyrok

Sąd Najwyższy

T U

III RN 89/98

OSNP 1999/18/567

W sytuacji, gdy spełnione zostały przesłanki prawne uzasadniające wznowienie postępowania (art. 145 § 1 KPA) w sprawie wymiaru należności celnych po upływie dwóch lat od dnia, w którym powstał obowiązek uiszczenia należności celnych, nie jest dopuszczalne uchylenie decyzji dotychczasowej, bowiem w tym przypadku art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne (jednolity tekst: Dz. U. z 1994 r. Nr 71, poz. 312 ze zm.) stanowi lex specialis w stosunku do zasady ogólnej określonej w art. 146 § 1 KPA. W wyniku wznowienia postępowania organ celny obowiązany jest ograniczyć się do wydania decyzji na podstawie art. 151 § 2 KPA.

1992.10.15

uchwała

Sąd Najwyższy

T U

III AZP 18/92

OSNC 1993/5/67

7 sędziów glosa krytyczna: Adamiak B. OSP 1994/1/13 glosa krytyczna: Szubiakowski M. Sam.Teryt. 1993/7-8/148

1. Artykuł 199 § 3 k.p.a. nie zawiera zakazu jednoczesnego wniesienia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz podania o wznowienie postępowania lub żądania stwierdzenia nieważności decyzji. 2. Wszczęcie postępowania o stwierdzenie nieważności lub o wznowienie postępowania (art. 199 § 3 k.p.a.) przed wniesieniem skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego nie stanowi przesłanki odrzucenia jej przez sąd.

1991.06.14

uchwała

Sąd Najwyższy

T U

III AZP 2/91

OSNC 1992/1/3

7 sędziów

Decyzje, wydane w sprawach o wznowienie postępowania (art. 145 k.p.a.) lub o stwierdzenie nieważności decyzji (art. 156 k.p.a.), w postępowaniach wszczętych po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. Nr 4, poz. 8), mogą być zaskarżone do sądu administracyjnego.

1995.09.26

uchwała

Sąd Najwyższy

T U

III AZP 21/95

OSNP 1996/6/79

Wykonanie obiektu budowlanego na podstawie ostatecznej decyzji udzielającej pozwolenia na budowę nie w każdym wypadku wyłącza jej uchylenie w postępowaniu wznowionym w trybie art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.

2002.03.06

wyrok

Sąd Najwyższy

T U

III RN 75/01

OSNP 2002/17/401

Wznowienie postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 5 KPA) powinno nastąpić nie tylko z uwagi na ujawnienie nowych dowodów, ale także i nowych okoliczności faktycznych istotnych dla sprawy, istniejących w dniu wydania decyzji oraz nieznanych organowi, który ją wydał.

1999.12.02

wyrok

Sąd Najwyższy

T U

III RN 104/99

OSNP 2000/18/674

Reguła 2a Ogólnych reguł interpretacji nomenklatury scalonej stanowiących załącznik Nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 czerwca 1995 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz. U. Nr 72, poz. 357 ze zm.) ma na celu uniemożliwienie podmiotom dokonującym obrotu towarowego z zagranicą uchylania się od wymiaru stawek celnych od wyrobów gotowych, poprzez ich zgłaszanie do odprawy celnej w stanie rozmontowanym.

1999.09.22

wyrok

Sąd Najwyższy

T U

III RN 41/99

OSNP 2000/16/607

Zawarcie umowy licencyjnej po dokonaniu ostatecznej odprawy celnej towaru, w myśl której importer jest obowiązany ponosić opłaty licencyjne od towaru zakupionego od licencjodawcy, także przed dniem dokonania tej odprawy, nie stanowi nowego dowodu istniejącego w dniu dokonania odprawy (wydania decyzji ostatecznej), zaś ustanowienie w tej umowie z mocą wsteczną obowiązku ponoszenia takich opłat nie jest nową okolicznością faktyczną w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 5 KPA.

1999.07.07

wyrok

Sąd Najwyższy

T U

III RN 22/99

OSNP 2000/12/451

Ujawnienie przez organy celne zmontowania i zarejestrowania samochodu, czyli wyrobu gotowego, z elementów zgłoszonych uprzednio do odprawy celnej jako części do samochodu, jest równoznaczne ze stwierdzeniem nowej okoliczności faktycznej w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 5 KPA, która wskazuje, że w chwili dokonywania odprawy celnej "części samochodowych" organ celny nie został poinformowany o rzeczywistym przeznaczeniu zgłaszanych do odprawy celnej towarów, które w dacie odprawy posiadały w istocie cechy "wyrobu kompletnego lub gotowego znajdującego się w stanie nie zmontowanym lub rozmontowanym".

1999.07.07

wyrok

Sąd Najwyższy

T U

III RN 18/99

OSNP 2000/11/412

Reguła 2a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz. U. Nr 151, poz. 737 ze zm.) ma zastosowanie do sytuacji, w której z części sprowadzonych przez dwóch lub więcej importerów po dopuszczeniu towaru do obrotu na polski obszar celny zmontowano następnie samochód i zarejestrowano na nazwisko jednego z nich.

1970.05.06

uchwała

Sąd Najwyższy

T U

III CZP 24/70

OSNC 1970/12/222

Uchylenie - w trybie wznowienia postępowania na podstawie art. 127 § 1 pkt 5 k.p.a. - decyzji administracyjnej o umorzeniu postępowania rozgraniczającego w związku z zawarciem ugody (art. 7 ust. 2 dekretu z dnia 13 września 1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości - Dz. U. Nr 53, poz. 298) nie pozbawia tej ugody mocy.

Możliwe jest też wznowienie postępowania w razie niezgodności aktu z Konstytucją. O takim przypadku wspomina art.145a. § 1.

 Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja (§ 2). W sytuacji wyżej określonej w skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (§ 3).

Bardzo ważny wydaje się następny artykuł, gdyż mówi on o ograniczeniach w uchylaniu decyzji. A mianowicie, uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat (art. 146. § 1.).

§ 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Orzeczenia sądów do art.146.

1998.12.02	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III RN 89/98	OSNP 1999/18/567
W sytuacji, gdy spełnione zostały przesłanki prawne uzasadniające wznowienie postępowania (art. 145 § 1 KPA) w sprawie wymiaru należności celnych po upływie dwóch lat od dnia, w którym powstał obowiązek uiszczenia należności celnych, nie jest dopuszczalne uchylenie decyzji dotychczasowej, bowiem w tym przypadku art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne (jednolity tekst: Dz. U. z 1994 r. Nr 71, poz. 312 ze zm.) stanowi lex specialis w stosunku do zasady ogólnej określonej w art. 146 § 1 KPA. W wyniku wznowienia postępowania organ celny obowiązany jest ograniczyć się do wydania decyzji na podstawie art. 151 § 2 KPA.
1998.11.04	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III RN 80/98	OSNP 1999/17/537
Niedopuszczalna jest odmowa wznowienia postępowania ze względu na wystąpienie negatywnych przesłanek uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania (art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 1 KPA).
1994.07.07	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III ARN 26/94	OSNP 1995/11/127
1. W myśl art. 146 § 2 k.p.a. - mimo istnienia podstaw wznowienia postępowania przewidzianych w art. 145 § 1 k.p.a. - nie uchyla się decyzji, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. Rozstrzygnięcie takie jest dopuszczalne wówczas, gdy wszystkie okoliczności sprawy ustalone na podstawie całokształtu materiału dowodowego przemawiają za tym, że nie ma żadnych podstaw do wydania innej decyzji niż dotychczasowa. 2. W sytuacji, gdy wnioski dowodowe i twierdzenia stron nie zostały uwzględnione i gdy tym samym nie został zebrany w sprawie pełny materiał dowodowy, nie można przyjąć, że nie mogłaby zapaść inna decyzja niż kwestionowana w podaniu o wznowienie postępowania

Wznowienie postępowania następuje:

- z urzędu,

- na żądanie strony.

Wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 oraz w art. 145a następuje tylko na żądanie strony (art. 147.).

O terminie w jakim należy wnieść podanie o wznowienie postępowania informuje nas art. 148.

Zgodnie z  paragrafem 1. podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Jednakże termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji (§ 2).

Orzeczenia sądów do art. 148.

2002.04.18	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III RN 46/01	OSNP 2003/3/52
W sprawach dotyczących kontroli skarbowej stosuje się art. 148 § 1 KPA określający termin do złożenia podania o wznowienie postępowania

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia (art. 149. § 1.).

§ 2. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.

§ 3. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.

Orzeczenia sądów do art.149.

1998.11.04	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III RN 80/98	OSNP 1999/17/537
Niedopuszczalna jest odmowa wznowienia postępowania ze względu na wystąpienie negatywnych przesłanek uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania (art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 1 KPA).

O właściwości organu informuje nas art. 150.

Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji (§ 1.).

§ 2. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego w § 1, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych w art. 149 § 2.

§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegium odwoławcze.

Orzecznictwo do art.150.

1984.12.15	uchwała	Sąd Najwyższy	T U	III AZP 8/83	OSNC 1985/10/143
cała izba SN Izba Cywilna i Administracyjna
1. Decyzja organu administracji państwowej uchylająca albo zmieniająca ostateczną decyzję tego organu lub organu niższego stopnia albo stwierdzająca jej nieważność (art. 154, 155, 161-163 oraz 156 k.p.a.), jak również decyzja wydana w ramach przepisów o wznowieniu postępowania przez organ pierwszej instancji (art. 150 § 1 k.p.a.) jest decyzją wydaną w pierwszej instancji. 2. Decyzja organu administracji państwowej zmieniająca lub uchylająca decyzję ostateczną w trybie art. 200 § 2 k.p.a. jest decyzją wydaną w drugiej instancji. Od decyzji takiej, jak również od decyzji wydanej w tym trybie przez naczelny organ administracji państwowej, działający jako organ pierwszej instancji, przysługuje stronie wyłącznie skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego, chyba że jest to decyzja uchylająca decyzję organu pierwszej instancji i przekazująca sprawę do ponownego rozpatrzenia. Natomiast decyzja wydana w trybie art. 200 § 2 k.p.a. przez organ pierwszej instancji stopnia podstawowego lub wojewódzkiego na skutek skargi prokuratora jest decyzją wydaną w pierwszej instancji, od której przysługuje odwołanie do właściwego organu odwoławczego.

Organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu postępowania określonego w art. 149 § 2 wydaje decyzję, w której (art. 151. § 1.):

  1)  odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, albo

2. uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

§ 2. W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

Orzeczenia sądów do art. 151.

1999.08.06	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III RN 30/99	OSNP 2000/13/494
Uchylając własną decyzję w trybie art. 151 § 1 pkt 2 KPA organ celny powinien jednocześnie orzec co do istoty sprawy. Nie jest takim rozstrzygnięciem przekazanie sprawy do rozpoznania innemu organowi.
1998.12.02	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III RN 89/98	OSNP 1999/18/567
W sytuacji, gdy spełnione zostały przesłanki prawne uzasadniające wznowienie postępowania (art. 145 § 1 KPA) w sprawie wymiaru należności celnych po upływie dwóch lat od dnia, w którym powstał obowiązek uiszczenia należności celnych, nie jest dopuszczalne uchylenie decyzji dotychczasowej, bowiem w tym przypadku art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne (jednolity tekst: Dz. U. z 1994 r. Nr 71, poz. 312 ze zm.) stanowi lex specialis w stosunku do zasady ogólnej określonej w art. 146 § 1 KPA. W wyniku wznowienia postępowania organ celny obowiązany jest ograniczyć się do wydania decyzji na podstawie art. 151 § 2 KPA.
1998.11.04	wyrok	Sąd Najwyższy	T U	III RN 80/98	OSNP 1999/17/537
Niedopuszczalna jest odmowa wznowienia postępowania ze względu na wystąpienie negatywnych przesłanek uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania (art. 151 § 2 w związku z art. 146 § 1 KPA).

Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania (art. 152. § 1.).

§ 2. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie zażalenie, chyba że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl prawa autorskie do niniejszego materiału posiada Wydawnictwo GREG. W związku z tym, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody Wydawnictwa GREG podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

---