Postepowanie administracyjne [notatki]

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Postępowanie administracyjne

Notatki z wykładów u prof. dr hab. G. Łaszczycy

Semestr zimowy [2011/2012]

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Dyżury:

Egzamin:

- według strony wydziałowej

- zerówka przewidywana na 15-20 grudnia

- egzamin pisemny w formie opisowej

- 3 pytania z K.p.a., 1-2 z Ustawy o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi

Podręczniki:

- „Postępowanie administracyjne ogólne” - G. Łaszczyca, A. Matan, C. Martysz (W-wa 2003 r.)
- „Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi” -
W. Chróścielewski, P. J. Tarno
- ustawy:

o K.p.a.
o Ustawa z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych
o Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami

administracyjnymi

________________________________________________________________________________

Zakres przedmiotowy K.p.a.

K.p.a. reguluje 4 rodzaje postępowao:

1. postępowanie administracyjne ogólne;

Cecha: kooczy się wydaniem decyzji administracyjnej, aktu oddziałującego na status
podmiotów.

2. postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwośd (art. 22-23);

Regulacja kazuistyczna: jaki organ rozstrzyga jaki spór.
Spór o właściwośd pozytywną: dwa organy uznają się za właściwe, w praktyce częściej zdarzają
się spory negatywne. K.p.a. przyjmuje ogólną zasadę, że spór rozstrzyga wspólny organ
nadrzędny (wyższego stopnia) nad organami w sporze, gdy brak wspólnego organu
nadrzędnego działa zasada, że spór przechodzi z drogi administracyjnej na sądową i rozstrzyga
Naczelny Sąd Administracyjny (i tylko NSA, a nie wojewódzkie sądy administracyjne).
Rozstrzygnięcie jest niezaskarżalne, brak drogi odwoławczej: cechą charakterystyczną sporów
o właściwośd jest jednoinstancyjnośd.

3. postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeo (dział VII, art. 217-220);

Statystycznie najczęściej wdrażane postępowanie. Samo zaświadczenie jest czynnością
materialno-techniczną (to nie jest decyzja), przybiera postad dokumentu publicznego, także nie
podlega zaskarżeniu. Jeśli organ administracji publicznej odmawia wydania zaświadczenia lub
odmawia wydania zaświadczenia o określonej treści, to odmowa taka przyjmuje postad
postanowienia, na które przysługuje zażalenie do organu wyższego stopnia, a na
postanowienie organu wyższego służy skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

4. postępowanie w sprawach skarg i wniosków (dział VIII, art. 221-259);

Historycznie najstarsze postępowanie, lata 50-te, forma „instrukcji” – każdy obywatel mógł
wnosid skargi i zażalenia na działanie organów władzy paostwowej. „Skrzynki zażaleo”
w zakładach pracy, chod idea sobie, a praktyka sobie. Problem techniczny: jak odgraniczyd
skargę od wniosku?
Skarga: nacisk na wadliwą ocenę działania organu.
Wniosek: ukierunkowanie na poprawę działania.
K.p.a. mówi, że wniosek lub skargę może złożyd każdy, nie ma znaczenia interes prawny, może
opierad się jedynie na obserwacji. Organ ma obowiązek wniosek lub skargę rozpatrzyd i sprawę

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

załatwid: zawiadomienie skarżącego o sposobie załatwienia skargi lub wniosku. Na takie
zawiadomienie nie przysługuje żaden środek prawny.

Pojęcie postępowania administracyjnego ogólnego (powszechnego)

Jest to postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych
organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w formie decyzji administracyjnej (art. 1 K.p.a.).

Obejmuje 4 elementy konstrukcyjne (obligatoryjne):

1. element podmiotowy - jest to postępowanie przed organem administracji publicznej;
2. element właściwości organu - organ administracji musi byd w sprawie właściwy;
3. element charakteru sprawy - postępowanie toczy się w sprawie indywidualnej;
4. element formy rozstrzygnięcia sprawy - sprawa podlega rozstrzygnięciu w drodze decyzji

administracyjnej. To w praktyce element najtrudniejszy, ustawodawca zbyt często nie określa
formy działania organu. Niektórzy postulują domniemanie formy decyzji administracyjnej, ale
to byłby przesadyzm.

Jeśli chodby jeden z powyższych elementów nie występował, to postępowanie nie ma charakteru
postępowania ogólnego i nie można stosowad przepisów K.p.a. (chyba że szczególny przepis
stanowi inaczej).

Pojęcie organu administracji publicznej

Legalna definicja: art. 5 §2 pkt 3 K.p.a.

Organami administracji publicznej w rozumieniu K.p.a. są:

- ministrowie,
- centralne organy administracji rządowej,
- wojewodowie,
- inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej),
- organy jednostek samorządu terytorialnego
- inne organy paostwowe oraz inne podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie

porozumieo do załatwiania spraw indywidualnych w formie decyzji administracyjnej (podmioty
z art. 1 pkt 2).

Przepis:

Art. 5. § 1. Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym,
rozumie się przez to przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

§ 2. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o: (…)
3) organach administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji
rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji
rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty
wymienione w art. 1 pkt 2 (…).

Funkcjonalne rozumienie organu administracji publicznej

1. ze względu na ostatnią grupę podmiotów uznawanych przez K.p.a. za organy administracji

publicznej można mówid o funkcjonalnym rozumieniu organu;

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

2. znaczenie ma wyłącznie powołanie podmiotu do załatwiania spraw indywidualnych w formie

decyzji administracyjnej;

3. powołanie to może wynikad z mocy prawa lub porozumienia administracyjnego (np.

prywatyzacja zadao publicznych)

Właściwość organu administracji publicznej

1. organ z urzędu przestrzega swojej właściwości (art. 19 i art. 65 K.p.a.)

Organ ma obowiązek czuwania nad swoją właściwością, obowiązuje zasada ciągłości
właściwości w całym biegu postępowania. Przy zmianie przepisów jeśli organ straci właściwośd,
to mimo wcześniejszego postępowania organ nie może sprawy prowadzid dalej, musi ją
przekazad organowi właściwemu. Wnoszący sprawę do organu nie może ponieśd ujemnych
konsekwencji z tytułu błędnej właściwości, co najwyżej postępowanie potrwa dłużej.
Art. 9 – obowiązek organu do informowania strony o okolicznościach faktycznych i prawnych.

Organ niewłaściwy, do którego wniesiono podanie musi niezwłocznie, z urzędu, wnieśd je do
organu właściwego. Jeśli zachowano termin przy wniesieniu do organu niewłaściwego, to termin
zachowa się także przy wniesieniu (przeniesieniu) do organu właściwego (art. 65 K.p.a.).

2. naruszenie przepisów o właściwości – wada nieważności decyzji administracyjnej (art. 156 §

1 pkt 1 K.p.a.)
K.p.a. uznaje przesłankę właściwości za przesłankę bezwzględną, naruszenie którejkolwiek
właściwości skutkuje wadą kwalifikowaną.

3. dwie zasadnicze postacie właściwości organu:

- właściwośd rzeczowa (jej elementem składowym jest właściwośd instancyjna – kwestią

dyskusyjną jest jej wyodrębnienie),

- właściwośd miejscowa.

Przepisy:

Art. 19. Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

Art. 65. § 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy

w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego, zawiadamiając jednocześnie o tym
wnoszącego podanie. Zawiadomienie o przekazaniu powinno zawierać uzasadnienie.

§ 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za
wniesione z zachowaniem terminu.

Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości, (…).

Właściwość rzeczowa

1. to zdolnośd prawna organu do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej

określonego rodzaju, np. sprawy wydania pozwolenia na budowę, zezwolenia na sprzedaż
napojów alkoholowych, przyznanie zasiłku, cofnięcie prawa jazdy itp. W naszym systemie
mamy ok. 2.000 rodzajów spraw administracyjnych;

2. ustalanie właściwości rzeczowej następuje według przepisów o zakresie działania organu (art.

20 K.p.a.) Sam K.p.a. nie ustala właściwości rzeczowej, musimy sięgnąd do przepisów prawa
materialnego, czasem ustrojowego np. organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę –

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

sięgamy do prawa budowlanego; np. koncesja na ochronę osób i mienia – ustawa o ochronie
osób i mienia; np. sprzedaż napojów alkoholowych – ustawa o wychowaniu w trzeźwości.

Przepis:

Art. 20. Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego

działania.

Właściwość miejscowa

1. to zdolnośd prawna organu do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w danej

jednostce podziału terytorialnego (gminie, powiecie, województwie, okręgu, obwodzie lub
jeszcze innej jednostce podziału terytorialnego);

2. ustalenie właściwości miejscowej następuje w oparciu o łączniki (kryteria) określone w art. 21

K.p.a.

Kryteria ustalania właściwości miejscowej

1. wyróżniamy kryteria pierwszego (art. 21 § 1 K.p.a.) i drugiego stopnia (§ 2) i w takiej kolejności

je stosujemy. Kryteria drugiego stopnia są czymś wyjątkowym i służą do rozstrzygania
przypadków, gdzie zawodzą kryteria pierwszego stopnia (np. cudzoziemcy, te pojęcie także
może dotyczyd osób prawnych);

2. kryteria pierwszego stopnia (odnoszą się do przedmiotu sprawy):

- w sprawach dotyczących nieruchomości: miejsce jej położenia lub większej jej części;
- w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy (działalności gospodarczej) – miejsce,

w którym zakład jest, był lub ma byd prowadzony;

- w innych sprawach – miejsce zamieszkania (siedziby) w kraju, w braku zamieszkania

w kraju - miejsce pobytu strony lub jednej ze stron; jeśli strona nie ma miejsca
zamieszkania lub pobytu – ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju;

3. kryteria drugiego stopnia:
- organ właściwy dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie

postępowania administracyjnego;

- organ właściwy dla obszaru dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.

Przepis:

Art. 21. § 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:

1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest
na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze
znajduje się większa część nieruchomości,
2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był
lub ma być prowadzony,
3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju -
według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania
(siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.
§ 2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w § 1, sprawa należy do organu
właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie
braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st.
Warszawie.

Sprawa indywidualna

Jest to sprawa podwójnie konkretna:

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

- konkretnośd podmiotowa

Dotyczy ściśle określonego podmiotu, posiadającego zdolnośd administracyjnoprawną,
podmiotu żyjącego bądź istniejącego. W razie śmierci osoby postępowanie co do zasady
podlega umorzeniu, chyba że dopuszcza się następstwo prawne (chod większośd uprawnieo
z zakresu prawa administracyjnego to uprawnienia osobiste np. pozwolenie na broo). Decyzja
skierowana do osoby zmarłej nie istnieje, jest nie-aktem (nie można powiedzied, że jest
nieważna, bo nieważnośd trzeba stwierdzid w postępowaniu, a do tego potrzeba strony, która
w tym przypadku nie istnieje). W analogii do karnego prawa procesowego – nie ma
postępowania „w sprawie”, od początku musi byd dokładnie określony podmiot, jeśli jest to
osoba fizyczna – trzeba podad imię i nazwisko, jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej nie
trzeba podawad innych danych. Jeżeli jest to osoba prawna lub jednostka organizacyjna ze
zdolnością prawną - podajemy firmę (nazwę), formę organizacyjną i siedzibę (miejscowośd);

- konkretnośd przedmiotowa

Dotyczy precyzyjnie określonego uprawnienia lub obowiązku np. udzielenia zezwolenia na
sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa w lokalu „Pod Psem”
w Katowicach przy ul. Kociej 66.

Decyzja jako forma rozstrzygnięcia sprawy

1. zasadniczo forma ta wynika z przepisów prawa;
2. może mied także inną nazwę: koncesja, zezwolenie, pozwolenie, nakaz, rozkaz, zgoda,

orzeczenie i inne;

3. w braku wskazania przez przepis formy załatwienia sprawy indywidualnej należy rozgraniczyd

formę decyzji od czynności materialno-technicznej;

4. po spełnieniu określonych warunków, sprawa indywidualna może zostad załatwiona przez

zawarcie ugody administracyjnej (praktyka w zasadzie wykluczyła ugodę, instytucja
niestosowana).

Zasady ogólne postępowania administracyjnego

1. pojęcie zasad: normy obowiązującego prawa lub ich logiczne konsekwencje oceniane jako

podstawowe dla całego systemu prawa bądź określonego jego fragmentu. To nie są jedynie
wytyczne lub wskazówki administracyjne, tak wynika z orzeczeo Naczelnego Sądu
Administracyjnego. Naruszenie zasady to naruszenie normy prawnej.

2. można je podzielid (z uwagi na źródło) na:

- zasady uregulowane w art. 6-16 K.p.a. - ustawodawca wyodrębnił 13 zasad ogólnych, nie

trzeba sięgad do złożonej wykładni prawa;

- zasady wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
- zasady przyjęte w prawie europejskim;
- zasady wypracowane przez doktrynę prawa.

Charakter prawny zasad ogólnych

1. są normami prawnymi rangi ustawowej stosowane samodzielnie bądź (najczęściej)

współstosowane z innymi przepisami K.p.a. np. zasada pisemności, szybkości postępowania;

2. naruszenie zasady ogólnej powoduje naruszenie prawa o różnym ciężarze gatunkowym,

w tym może stanowid rażące naruszenie prawa np. opóźnienie wynikające z naruszenia zasady
technicznej nie ma wpływu na treśd decyzji i jej ważnośd.

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Funkcje zasad ogólnych

1. ujednolicanie praktyki stosowania prawa administracyjnego;
2. sterowanie działaniami podejmowanymi w ramach uznania administracyjnego

wyznaczenie granic swobody tego uznania;

3. pełnienie roli dyrektyw interpretacyjnych - dotyczy wykładni przepisów szczególnych,

dotyczących konkretnej sprawy;

4. wypełnianie luk w prawie administracyjnym - to funkcja dyskusyjna, niektórzy twierdzą, że jeśli

ustawodawca jest „racjonalny” to nie powinno byd luk w prawie, a jeśli są to jest to działanie
świadome – danego obszaru się nie reguluje, inni zaś twierdzą, że należy stosowad normy
alternatywne, dające się zastosowad, przykład: odtwarzanie akt urzędowych – brak regulacji
w prawie administracyjnym;

5. wyznaczanie kierunku pracom legislacyjnym - poprzez stosowanie zasad w praktyce,

orzecznictwo.

Klasyfikacja zasad ogólnych w K.p.a.

1. zasady ogólne dotyczące podmiotów działania (art. 6, 9, 10, 12);
2. zasady dotyczące treści postępowania (zasada prawdy obiektywnej, zasada wyważania

interesów);

3. zasady dotyczące formy postępowania (art. 15, 14);
4. zasady dotyczące rozstrzygnięd zapadłych w postępowaniu (art. 16);

Katalog zasad ogólnych K.p.a.

1. legalności (praworządności) - art. 6 i 7;
2. prawdy obiektywnej - art. 7;
3. uwzględnienia interesu społecznego i słusznego interesu obywateli - art. 7 in fine to inaczej

zasada proporcjonalności, nie ma sztywnej hierarchii wartości;

4. pogłębiania zaufania obywateli do organów paostwa - art. 8;
5. udzielania z urzędu informacji prawnej i faktycznej - art. 9;
6. zapewnienia stronie postępowania prawa do czynnego udziału w postępowaniu - art. 10;
7. przekonywania – art. 11;
8. szybkości i prostoty postępowania – art. 12;
9. ugodowego załatwiania spraw – art. 13;
10. pisemności – art. 14;
11. dwuinstancyjności postępowania – art. 15;
12. trwałości decyzji administracyjnej ostatecznej – art. 16 § 1;
13. sądowej kontroli decyzji administracyjnych art. 16 § 2;

Zasada legalności

- jest zasadą konstytucyjną (art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej)
- oznacza obowiązek organu do działania na podstawie przepisów prawa powszechnie

obowiązującego (wszelkich jego postaci);

- formułuje zakaz działania w oparciu o przepisy prawa wewnętrznego, w tym zarządzeo Prezesa

Rady Ministrów i uchwał Rady Ministrów. Działanie na podstawie przepisów prawa
wewnętrznego jest działaniem bez podstawy prawnej;

- nakłada na organ administracji publicznej obowiązek stosowania obowiązującego prawa bez

możliwości kwestionowania jego legalności. Wyjątek: za sprawą art. 90, 91 Konstytucji, polski

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

organ administracji może sprawdzid, czy ustawa jest zgodna z ratyfikowaną umową
międzynarodową.

Przepisy:

Art. 6. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na
wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz

do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Zasada prawdy obiektywnej

1. formułuje obowiązek podejmowania wszelkich działao w celu dokładnego wyjaśnienia stanu

faktycznego sprawy (aspekt oficjalności);

2. obejmuje dwa konkretne wymogi:
– określenia z urzędu dowodów niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego sprawy,
– przeprowadzenia z urzędu wskazanych dowodów;
3. strona ma prawo, a nie obowiązek przedstawienia dowodów;
Cechą istotną tej zasady jest przerzucenie ciężaru dowodowego na organ administracji publicznej.
Wyjątki: nie są określone w K.p.a., ale wynikają z innych przepisów, np. do wniosku o wydanie
określonego zezwolenia należy dołączyd określone dokumenty (np. tytuł własności do lokalu przy
wydaniu zezwolenia na sprzedaż alkoholu).

4. obowiązek rozpatrzenia całego materiału dowodowego jest związany z zasadą swobodnej

oceny dowodów (art. 80 K.p.a.). chodzi tu o ocenę:
- opartą zasadniczo na materiale zebranym przez organ,
- opartą na wszechstronnej analizie materiału dowodowego,
- uwzględniającą znaczenie i wartośd dowodów dla sprawy,
- uwzględniającą zasady logiki i doświadczenia zawodowego,

Zasada ta jest przeciwieostwem legalnej oceny dowodów, chod istnieją w K.p.a. regulacje
nawiązujące do niej (np. ze względu na ekonomię procesową, szybkośd postępowania – np. fikcje
prawne związane z doręczeniem pisma adresatowi. K.p.a. dopuszcza również
uprawdopodobnienie, domniemania prawne i faktyczne.

Przepisy:

Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na

wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz
do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Art. 80. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana
okoliczność została udowodniona.

Zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu
obywateli

1. obowiązek wyważania interesów, które mogą pozostawad w sprzeczności;
2. „interes społeczny” i „słuszny interes obywateli” to pojęcia niedookreślone;
3. zasada ta ma znaczenie w zakresie uznania administracyjnego – orzecznictwo formułuje

domniemanie prymatu interesu indywidualnego nad interesem społecznym
w demokratycznym paostwie prawnym

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Rola spójnika „i” – organ musi uwzględniad dwa rodzaje interesu. Interes „słuszny” oznacza interes
uzasadniony. Jeśli społeczny i jednostkowy interes są zgodne to nie ma problemu. Problemu nie
ma również przy decyzjach związanych, wtedy sam ustawodawca poprzez przesłanki dokonuje
wartościowania interesów. Problem pojawia się w decyzjach uznaniowych. Odwoład się trzeba do
ugruntowanego orzecznictwa, które w demokratycznym paostwie prawnym preferuje
uzasadniony, słuszny interes obywatela (jednostki). Domniemanie prymatu słusznego interesu
obywatela jest wzruszalne, wzruszenie wymaga rzetelnego uzasadnienia.

Przepis:

Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej (…) podejmują wszelkie czynności niezbędne
(…) do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa

1. zasada najszersza pod względem zakresu treściowego – obejmuje wiele innych zasad;
2. szczegółowe wymogi, zachowania służące realizacji tej zasady:

- zasada równości wobec prawa - problem: brak jawności zewnętrznej postępowania

administracyjnego, przy naruszaniu tej zasady możliwe jest zwrócenie się do prokuratora
(kontrola nie karna lecz administracyjna),

- spójnośd poglądów wyrażanych w decyzjach organów administracyjnych w odniesieniu do

tego samego adresata i na tle takich samych stanów faktycznych,

- zasada bezstronności postępowania - nie jest wprost wyrażona w K.p.a., są instytucje

wyłączenia pracownika, organu, biegłego itp.

- zasada wyjaśniania rzeczywistej woli strony - jeżeli wniesione przez stronę pismo niesie

jakiekolwiek wątpliwości co do jej rzeczywistej woli, to obowiązkiem organu jest ustalid jej
rzeczywistą wolę (np. poprzez wezwanie),

- zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyśd jednostki - nie tylko w sferze interpretacji

przepisów, in dubio pro libertata, także zastosowanie przy ustaleniu stanu faktycznego (ale
w granicach prawa).

Zasada ta jest często przywoływana przez orzecznictwo sądowe w zwykłej interpretacji norm
prawa procesowego. Jej treśd jest wypełniana konkretnymi zasadami K.p.a.

Przepis:

Art. 8. Organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego
uczestników do władzy publicznej.

Zasada udzielania informacji faktycznej i prawnej

1. formułuje dwa obowiązki, których treśd zależy od podmiotu postępowania;
2. w odniesieniu do strony: należyte i wyczerpujące informowania o okolicznościach faktycznych

i prawnych, które mogą mied wpływ na jej prawa i obowiązki;

3. w odniesieniu do pozostałych podmiotów postępowania: czuwanie, aby nie poniosły szkody

z powodu nieznajomości prawa i udzielanie im niezbędnych wskazówek i wyjaśnieo;

4. wszelka informacja powinna byd zrozumiała, jasna, czytelna dla adresata.

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Zasada informowania - art. 9 K.p.a. – nakłada na organ obowiązek udzielania informacji stronom
postępowania administracyjnego. Dwie sfery: a) stronie, b) innym uczestnikom postępowania
administracyjnego.

Przepis:

Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o
okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków
będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby
uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im
niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym

To swego rodzaju kanon w postępowaniu administracyjnym, odpowiednik konstytucyjnego prawa
do obrony (art. 10 K.p.a.).

1. formułuje dwa obowiązki organu – ogólny i konkretny; korelatem obowiązku organu jest

uprawnienie strony;

2. obowiązek ogólny – zapewnienie stronie prawa do czynnego udziału w każdym stadium

postępowania (od wszczęcia do momentu uzyskania przez decyzję charakteru ostatecznej)

3. obowiązek konkretny: umożliwienie stronie wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji,

wyrażony w art. 10. Praktyka: stronie wyznacza się 7-mio dniowy termin na wypowiedzenie
się (tego nie ma w Kodeksie postępowania administracyjnego). Jest to prawo do udziału strony
w postępowaniu, a nie jej obowiązek;

4. wyjątek – odstępstwo od zasady: stan wyższej konieczności – art. 10 § 2;

§ 2. „Organy administracji publicznej mogą odstąpid od zasady określonej w § 1 tylko
w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeostwo dla
życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną”;

5. naruszenie zasady: wadliwośd prowadząca do wznowienia postępowania – art. 145 § 1 pkt. 4

K.p.a.. To wada istotna, ale nie kwalifikowana, w odniesieniu do decyzji ostatecznych prowadzi
do wznowienia postępowania: organ odwoławczy uchyla decyzję i kieruje sprawę do
ponownego rozpatrzenia. Przed decyzją ostateczną ma zastosowanie art. 81 K.p.a.:
„Okolicznośd faktyczna może byd uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możnośd
wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba że zachodzą okoliczności,
o których mowa w art. 10 § 2.”.

Zasada przekonywania

art. 11 K.p.a., dwa wymiary:

1. w znaczeniu szerokim - obejmuje całokształt działao organu administracji publicznej w toku

postępowania (udzielanie właściwej informacji, przeprowadzenie rozprawy administracyjnej);

2. w znaczeniu wąskim – dołożenie staranności w uzasadnianiu podejmowanych rozstrzygnięd

(spełnienie wymagao art. 107 § 3 K.p.a.).
„Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierad wskazanie faktów, które
organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których
innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne -
wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.”.

3. cel: doprowadzenie do dobrowolnego wykonania decyzji administracyjnej (prymat

dobrowolnego wykonania decyzji przed wykonaniem przymusowym).

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

instytucja rozprawy administracyjnej – instrument przekonywania.

Zasada szybkości i prostoty postępowania administracyjnego

1. możliwe są różne rozwiązania prawne służące przeciwdziałaniu milczeniu organu:

- dewolucja kompetencji - polega na tym, że po upływie wyznaczonego prawem terminu

załatwienia sprawy, albo z urzędu albo na żądanie strony sprawa przesuwana jest do
organu wyższego stopnia. Ta instytucja ma więcej wad niż zalet (np. jednoinstancyjnośd,
wydłużenie czasu rozpatrywania sprawy),

- fikcja decyzji negatywnej - instytucja w prawie francuskim – po 2 miesiącach brak decyzji

oznacza decyzję negatywną. To kiepskie rozwiązanie dla strony,

- fikcja decyzji pozytywnej - w znacznym stopniu funkcjonuje w prawie hiszpaoskim,

upływ określonego czasu prowadzi do fikcji, że podjęto decyzję pozytywną, w Polsce –
prawo o zgromadzeniach: brak decyzji negatywnej oznacza zgodę na odbycie zgromadzenia
ale to są wyjątki w naszym prawie,

- instytucja sygnalizacji - przyjęte u nas: milczenie organu jest tylko milczeniem organu;

2. kodeksowe instytucje przeciwdziałania milczeniu:

- wyznaczenie maksymalnych realnych terminów załatwiania spraw (art. 35, także art. 12)

Art. 12 „Organy administracji publicznej powinny działad w sprawie wnikliwie i szybko...”
Art. 35 § 1. „Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiad sprawy bez zbędnej
zwłoki.”. Art. 35 § 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego
powinno nastąpid nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej -
nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś
w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
Miernik obiektywny dotyczy momentu załatwienia sprawy: otrzymanie przez stronę decyzji
(a nie jej wydanie, problemy z antydatowaniem). W postępowaniu odwoławczym jest tylko
jeden termin: 1 miesiąc. Jeżeli organ administracji publicznej nie dotrzyma ustawowego
terminu załatwienia sprawy ma obowiązek zawiadomienia o tym strony (patrz niżej),

- instytucja sygnalizacji (art. 36) - art. 36 § 1. „O każdym przypadku niezałatwienia sprawy

w terminie określonym w art. 35 organ administracji publicznej obowiązany jest
zawiadomid strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.”
np. wojewoda wyznacza nowy termin dla rozpatrzenia roszczeo majątkowych – za 5 lat, ale
to niezgodne z prawem (zasada szybkości postępowania administracyjnego), dziura
budżetowa paostwa nie może byd przeszkodą dla realizacji uprawnieo stron.
Zawiadomienie to ma formę postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie. Jeżeli taka
sygnalizacja nie przekonuje strony (albo jej brak) to patrz poniżej:

- środki prawne przeciwdziałania milczeniu organu (zażalenie – art. 37 i skarga do sądu

administracyjnego – art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa). Art. 37 § 1. „Na niezałatwienie sprawy
w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w myśl art. 36 stronie służy zażalenie do
organu administracji publicznej wyższego stopnia.” Wtedy organ wyższego stopnia
przeprowadza postępowanie incydentalne (wpadkowe), ale zajmuje się tylko ustaleniem
terminowości (np. czy wystąpiły przeszkody uniemożliwiające dotrzymanie terminu art. 35
§ 5, także z winy strony), a nie meritum sprawy. Wydawane jest postanowienie dwojakiej
treści:

- zażalenie jest uznawane za nieuzasadnienie,
- lub za zasadne i wyznacza się organowi podległemu termin załatwienia sprawy.

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Jeżeli postanowienie organu wyższego nie zadowoli strony, przysługuje stronie skarga do
sądu administracyjnego (art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa), niewykonanie postanowienia sądowego
wiąże się z konsekwencjami,

- odpowiedzialnośd dyscyplinarna, porządkowa lub inna przewidziana przepisami prawa

(art. 38).
Za świadome przewlekanie, opieszałośd w prowadzeniu sprawy, niewydanie decyzji
administracyjnej Kodeks cywilny traktuje w kategoriach odpowiedzialności
odszkodowawczej organu, „przestępstwo urzędnicze”. Trwają prace nad wprowadzeniem
odpowiedzialności osobistej urzędników za rażące naruszenia prawa. Casus Bułgarii –
wprowadzono grzywny dla urzędników, w efekcie urzędników zabrakło, ostatecznie
wycofano się z tego pomysłu.

Zasada ugodowego załatwiania spraw administracyjnych

1. obowiązek organu nakłaniania stron do zawarcia ugody w przypadku zaistnienia przesłanek

zawarcia ugody;

2. przesłanki dopuszczalności ugody:

a. przesłanki prawne,
b. przesłanka faktyczna (wola stron na zawarcie ugody, wola o charakterze dobrowolnym).

To niestety instytucja martwa, w praktyce nie funkcjonuje. 20 lat – 3 ugody w przykładowym
organie orzekającym.

UWAGA: to nie jest instytucja ugody między organem a stroną!

W jednym postępowaniu administracyjnym muszą występowad dwie strony o spornych
interesach, organ sprawę prowadzi, ale sam stroną nie jest. Ugodę zawierają dwie strony przed
organem publicznym. Po jej zatwierdzeniu przez organ, traktowana jest na równi z decyzją
administracyjną.

Przesłanki prawne dopuszczalności ugody

1. spornośd interesów stron tego samego postępowania administracyjnego (tym samym wielośd

stron postępowania);

2. zawarcie ugody przyczyni się do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania;
3. przemawia za tym charakter sprawy (problem podzielności przedmiotu postępowania)

Chodzi o sprawę podzielną z punktu widzenia prawa, możliwośd rozwiązania
kompromisowego: określone wzajemne ustępstwa np. problem zameldowania jest
niepodzielny – brak możliwości zawarcia ugody;

4. nie sprzeciwia się temu przepis prawa - np. w postępowaniu wywłaszczeniowym ugoda jest

niedopuszczalna (po negatywnym zakooczeniu etapu cywilnoprawnego i braku umowy).

Zasada formy utrwalania czynności procesowych

1. „sprawy należy załatwiad w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego

w rozumieniu przepisów ustawy z 17.02.2005 roku o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne” – dwie formy utrwalania czynności – pierwsza powszechna,

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

druga ograniczona – tu potrzeba zgody strony bądź innego uczestnika. Art. 39.1. § 1.
„Doręczenie może nastąpid za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu
przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną, jeżeli strona:
1) wystąpiła do organu administracji publicznej o doręczenie albo
2) wyraziła zgodę na doręczenie jej pism za pomocą tych środków.”;

2. szerokie rozumienie „sprawy”: każda czynnośd postępowania mająca znaczenie dla sprawy

administracyjnej lub toku postępowania;

3. podstawowe formy utrwalania czynności procesowych to: protokół i adnotacja;
4. inne postacie form pisemnych: zawiadomienie, wezwanie, postanowienie, ugoda

administracyjna;

5. forma ustna jako forma uzupełniająca, rzadko stosowana ze względu na skomplikowany obrót

prawny; granice ustnego załatwienia sprawy (art. 14 § 2:)
- musi za tym przemawiad interes strony,
- przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie,
np. decyzja o rozwiązaniu zgromadzenia publicznego;

6. obowiązek utrwalenia w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji

treści oraz istotnych motywów ustnego załatwienia sprawy.

Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego

1. zasada konstytucyjna (art. 78 Konstytucji RP) – każda ze stron ma prawo do zaskarżania

orzeczeo i decyzji wydanych w I instancji;

2. wyjątki od tej zasady – muszą mied podstawę ustawową (np. art. 127 K.p.a., ustawa

o cudzoziemcach – decyzja konsula w sprawie wydania lub cofnięcia zezwolenia na
przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego jest ostateczna – brak odwołania)
Minister – to organ, nad którym nie ma organu odwoławczego. W zakresie administracji
samorządowej to samorządowe kolegium odwoławcze – tu też brak organu wyższego stopnia
w sensie procesowym. Nadzór premiera nad ministrem to inna rzecz, to nie hierarchia
procesowa. Art. 127 § 3. „Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub
samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona
z decyzji może zwrócid się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do
wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołao od decyzji.”

3. istota zasady: dwukrotne rozpatrzenie (a więc ponowne pełne postępowanie merytoryczne)

i rozstrzygnięcie przez dwa różne organy tej samej sprawy wyznaczonej treścią zaskarżonego
rozstrzygnięcia (merytoryczny charakter postępowania odwoławczego). To nie jest tylko
postępowanie kontrolne. Wystarczy jedynie „jestem niezadowolony z decyzji” by
postępowanie odwoławcze zostało wszczęte.

4. odrębnośd dwuinstancyjnego „odwoławczego” i „zażaleniowego” toku instancji.

Zasada trwałości decyzji administracyjnej ostatecznej

Różne etapy trwałości w postępowaniu administracyjnym – trwałośd wyznaczona momentem:

- doręczenia (ogłoszenia) decyzji - to etap pierwszy, „najsłabszy”, art. 110 K.p.a., decyzja

wiąże organ, który ją wydał,

- uzyskania cechy ostateczności - od niej już nie służy odwołanie, wiąże się z tym obowiązek

wykonania decyzji,

- uzyskania cechy prawomocności - kodeks nie posługuje się pojęciem prawomocności, ale

posługuje się tym orzecznictwo. Oznacza decyzję, dla której wyłączona jest droga sądowa,

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

- upływu okresów przedawnienia – K.p.a. ustala, że nawet w przypadku decyzji wadliwej

upływ określonego czasu może sanowad (uzdrawiad), naprawid wady niektórych decyzji,
których nie będzie można już wzruszyd. Dwa terminy kodeksowe art. 146, 156 K.p.a. :

5 lat

10 lat

np. niewłaściwośd organu – po 10 latach decyzji nie można już wzruszyd.

Pojęcie decyzji ostatecznej

- decyzja wydana w postępowaniu odwoławczym w II instancji;
- decyzja podjęta w I instancji, jeżeli nie zostało wniesione odwołanie (strona nie miała

interesu we wniesieniu odwołania, uchybiła terminowi (termin: 14 dni) i nie został on
przywrócony);

- decyzja wydana w postępowaniu jednoinstancyjnym – K.p.a. przyjmuje zasadę, że decyzję

ostateczną można wzruszyd, gdy przepis tak stanowi.

Wyjątki od zasady trwałości decyzji ostatecznej

a) uchylenie lub zmiana decyzji prawidłowej lub wadliwej (art. 154, 155, 161);
b) uchylenie decyzji w trybie wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 i n.);
c) stwierdzenie nieważności decyzji (art. 156);
d) zmiana decyzji w trybie autokontroli (art. 53 §3 Ppsa);
e) zmiana lub uchylenie na mocy przepisów szczególnych;
f) stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (art. 162 § 1);
g) uchylenie decyzji ze względu na niewykonywanie zlecenia (art. 162 § 2).

Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnej

1. regulacja kodeksowa ma wymiar ramowy – odsyła do odrębnych przepisów;
2. odrębne przepisy to przede wszystkim ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przez

sądami administracyjnymi (Ppsa);

3. kontroli podlegają wszystkie co do zasady decyzje administracyjne (klauzula generalna

zaskarżalności decyzji);

4. kryterium kontroli (tylko jedno) – legalnośd – zgodnośd z prawem powszechnie obowiązującym

wąsko rozumianym (Konstytucja i ustawy).

Podmioty postępowania administracyjnego

Klasyfikacja podmiotów postępowania administracyjnego:

1. podmioty obligatoryjne - muszą brad udział w każdym postępowaniu administracyjnym:

a. organ administracji publicznej,
b. strona postępowania administracyjnego
Jeżeli któregoś z powyższych brak, to nie ma mowy o postępowaniu administracyjnym.
Odróżniamy 2 sytuacje:

- brak strony, nie została wytypowana lub cechuje ją brak zdolności do czynności prawnych,
- strona istnieje, ale zostaje przez organ pominięta np. przez brak zawiadomienia – to jest

zaliczane do wad, jako pozbawienie strony udziału w postępowaniu;

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

2. podmioty fakultatywne - ich udział w postępowaniu nie jest konieczny:

a. podmioty na prawach strony - uprawnienia te same co strony, ale te podmioty biorą udział

w cudzej, a nie własnej sprawie, więc ostateczna decyzja ich nie dotyczy (prokurator,
organizacja społeczna, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka),

b. pozostali uczestnicy postępowania - przede wszystkim podmioty uczestniczące

w postępowaniu wyjaśniającym, dowodowym (świadek, biegły, osoba dysponująca
przedmiotem oględzin, szef instytutu wydającego opinię, także „osoba zainteresowana”,
która nie pokrywa się z pojęciem strony, która nie ma interesu prawnego ale za to posiada
interes faktyczny. Także podmioty uczestniczące ze względu na swoje zadania ustawowe
lub statutowe (np. organ egzekucyjny, organizacja społeczna nie będąca na prawach strony
– za zgodą organu).

Organ administracji publicznej

1. pojęcie organu – art. 5 § 2 pkt 3 K.p.a. (ujęcie funkcjonalne)
2. zdolnośd prawna organu – to zespół przesłanek decydujących o zdolności do podejmowania

czynności procesowych w postępowaniu administracyjnym. Może byd ona zdolnością ogólną
(do załatwiania spraw administracyjnych w danym układzie postępowania – zdolnośd
potencjalna) lub szczególną (do załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej w określonym
układzie postępowania);

3. zdolnośd (kompetencję) szczególną określają dwie grupy przepisów:

a. wyznaczające właściwośd organu (rzeczową, funkcjonalną i instancyjną) - aspekt pozytywny
b. regulujące instytucje wyłączeo w postępowaniu administracyjnym - aspekt negatywny:
- wyłączenie pracownika od udziału w postępowaniu,
- wyłączenie organu od załatwienia sprawy,
- wyłączenie członka organu kolegialnego.

Instytucje wyłączeń w postępowaniu administracyjnym

Wyłączenie pracownika od udziału w postępowaniu administracyjnym (art. 24 K.p.a.)

K.p.a. wprowadza dwa tryby tego wyłączenia:

wyłączenie z mocy samego prawa (§ 1) - czyli sama norma odsuwa pracownika od udziału
w postępowaniu na podstawie okoliczności wymienionych w § 1,

wyłączenie przez bezpośredniego przełożonego pracownika w formie postanowienia (§ 3) -
charakter konstytutywny, jednoczesne wyznaczenie nowego pracownika do załatwienia
sprawy.

Wyłączenie z mocy prawa

1. przesłanki wyłączenia pracownika określa art. 24 § 1 w sposób wyczerpujący;
2. wskazują one na bliskośd pracownika wobec strony postępowania (np. sprawa małżonka

pracownika, jego krewnych, powinowatych do drugiego stopnia) (bliskośd podmiotowa) albo
bliskośd pracownika wobec załatwianej sprawy („jego” sprawa; brał udział w wydaniu
zaskarżonej decyzji (bliskośd przedmiotowa). Konkubinat nie jest tu wymieniony ale wtedy
powinien orzekad przełożony w postanowieniu.

3. wystąpienie przesłanki powoduje z mocy prawa odsunięcie pracownika od udziału

w konkretnym postępowaniu (jednak w razie wątpliwości zasadne wydaje się ich
rozstrzygnięcie w formie postanowienia).

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Wyłączenie przez bezpośredniego przełożonego pracownika

1. przesłanka wyłączenia – wystąpienie innej okoliczności niż powodującej wyłączenie z mocy

prawa, mogącej wywoład wątpliwości co do bezstronności pracownika (np. konkubinat);

2. przesłanka ta nie wymaga udowodnienia – wystarczy uprawdopodobnienie;
3. inicjatywa wyłączenia może pochodzid:

- od strony postępowania,
- od samego pracownika,
- z urzędu (z inicjatywy przełożonego);

4. wyłączenie następuje w formie postanowienia, na które nie służy zażalenie. Jest to akt

związany (przełożony „jest obowiązany... wyłączyd”.

Skutki wyłączenia pracownika

1. wyłączony pracownik może podejmowad tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na

interes społeczny lub ważny interes stron – art. 24 § 4 („stan wyższej konieczności”), więc
wyłączenie pracownika nie ma charakteru bezwzględnego;

2. w przypadku wyłączenia pracownika jego bezpośredni przełożony wyznacza innego

pracownika do prowadzenia sprawy, w formie postanowienia (art. 26 § 1 K.p.a.), na które nie
przysługuje zażalenie.

Wyłączenie organu od załatwienia sprawy (art. 25 K.p.a.)

Przesłanki wyłączenia organu (obie muszą wystąpid łącznie):
a. przesłanka przedmiotowa – postępowanie toczy się w sprawie interesów majątkowych

(szerokie rozumienie);

b. przesłanka podmiotowa – sprawa ta dotyczy:

- kierownika organu,
- osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia

a także: ich małżonków, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia, osób
związanych z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.

Skutki wyłączenia organu

1. wyłączony organ traci właściwośd do załatwienia sprawy;
2. co do zasady, sprawę załatwia wówczas organ wyższego stopnia w stosunku do organu,

z którym związana jest przyczyna wyłączenia (konstrukcja dewolucji kompetencji); może on
także wyznaczyd do jej załatwienia inny podległy sobie organ;

3. organ wyłączony powinien podejmowad tyko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na

interes społeczny lub ważny interes stron.

Wyłączenie członka organu kolegialnego (art. 27)

1. przyczyny wyłączenia – takie jak przyczyny wyłączenia pracownika (art. 24);
2. wyłączenie tylu członków organu kolegialnego, które powoduje niezdolnośd organu do

podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum – skutkuje wyłączeniem całego organu.

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Strona postępowania administracyjnego

1. pojęcie strony – art. 28 K.p.a. – dwie odrębne normy, związane z trybami wszczęcia

postępowania administracyjnego (art. 61 § 1);

„stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie” –
wszczęcie z urzędu,

„stroną jest każdy, kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub
obowiązek” – wszczęcie na żądanie strony;

2. zasadnicze znaczenie dla konstrukcji prawnej strony postępowania ma pojęcie „interes

prawny”, „obowiązek”;

3. „interes prawny” - to przyznanie przez przepis prawa jednostce konkretnych korzyści, które

może ona realizowad w postępowaniu administracyjnym ze względu na rozstrzygnięcie o nich
w formie decyzji administracyjnej. Interes prawny musi wynikad z normy prawa materialnego.

4. interes prawny musi byd (5):

- osobisty, własny;
- indywidualny;
- aktualny (a nie przyszły);
- bezpośredni (relacja między rozstrzygnięciem a sprawą);
- zaspakajany poprzez wydanie decyzji administracyjnej (a nie np. czynnością techniczną

typu wpis do ewidencji).

Legitymacja procesowa strony postępowania

1. pojęcie legitymacji procesowej – uprawnienie określonego podmiotu do żądania wszczęcia

postępowania administracyjnego (legitymacja czynna) lub uczestniczenia w postępowaniu jako
strona (legitymacja bierna) ze względu na dysponowanie interesem prawnym lub
obowiązkiem;

2. dwie koncepcje legitymacji procesowej strony:

- koncepcja subiektywna (formalna)
- koncepcja obiektywna (materialna)
Nie ma pola do konfliktu jeśli organ wszczyna sprawę z urzędu – ten najpierw zawiadamia
stronę, typuje ją. Problem jest z postępowaniami wszczynanymi na żądanie. Od 1960 roku do
dziś funkcjonują dwie powyższe koncepcje, rozbieżne w teorii i praktyce.

Koncepcja subiektywna

1. ocena interesu prawnego należy do strony postępowania – stroną jest ten podmiot,

który twierdzi, że nią jest;

2. wniesienie żądania przez taki podmiot powoduje wszczęcie postępowania administracyjnego;
3. dopiero w toku postępowania organ bada istnienie interesu prawnego i w przypadku

stwierdzenia jego braku umarza postępowanie w sprawie w formie decyzji administracyjnej.

To koncepcja korzystna dla strony, a niekorzystna dla organu ze względu na ekonomię
procesową.

Koncepcja obiektywna

1. „interes prawny” jest kategorią obiektywną i jego ocena nie należy do podmiotu ubiegającego

się o wydanie decyzji;

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

2. oceny tej dokonuje organ administracji publicznej w ramach czynności pozaprocesowych.

Uznając brak interesu prawnego nie podejmuje czynności postępowania;

3. słabośd tej koncepcji związana jest z brakiem regulacji w K.p.a. instytucji odmowy wszczęcia

postępowania administracyjnego podmiotowi, który uważa że ma w sprawie interes prawny
przysługują jedynie środki zaskarżenia bezczynności organu.

To koncepcja korzystna dla organu, zachowanie ekonomii procesowej, ale niekorzystna dla
strony.

Zastępstwo procesowe strony

1. zastępstwo procesowe to kompetencja do działania na podstawie bądź przepisu ustawy

(przedstawicielstwo ustawowe – ma charakter obligatoryjny), bądź oświadczenia
reprezentowanego (pełnomocnictwo – ma charakter fakultatywny, dobrowolny);

2. przesłanki skutecznego działania zastępcy procesowego:

- umocowanie do działania (odpowiedni akt: przepis prawa przy przedstawicielstwie

ustawowym, także orzeczenie sądu oraz akt pełnomocnictwa),

- działanie w interesie reprezentowanego i w granicach umocowania,
- jawnośd działania w cudzym imieniu,
- zdolnośd do reprezentacji - przedstawiciel ustawowy – mniejsze wątpliwości, pełnomocnik:

tylko osoba fizyczna (nie spółka), nie ma wymogu kwalifikacji zawodowych, wystarczy
zdolnośd do czynności prawnych (przyjmujemy, że konieczna jest pełna zdolnośd),

- zakaz dokonywania czynności procesowych z samym sobą.

Pełnomocnictwo

1. K.p.a. nie wprowadza zasady pełnomocnictwa zawodowego – może byd pełnomocnikiem

każda osoba fizyczna posiadająca zdolnośd do czynności prawnych;

2. przy ustanawianiu pełnomocnika obowiązuje koncepcja ograniczonego formalizmu (udzielone

na piśmie lub ustnie zgłoszone do protokołu);

3. K.p.a. dopuszcza konstrukcję pełnomocnictwa domniemanego

(art. 33 § 4: „W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądad
pełnomocnictwa”) opartego na trzech elementach:
a. dotyczy sprawy mniejszej wagi (więc nie sprawa główna załatwiana decyzją

administracyjną),

b. pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony,
c. nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do działania w imieniu strony.

Podmioty na prawach strony

1. uczestniczą w postępowaniu w sprawie dotyczącej innej osoby (w „cudzej” sprawie);
2. pojęcie praw strony obejmuje wyłącznie uprawnienia procesowe;
3. z katalogu uprawnieo procesowych wyłączeniu podlegają te z nich, które są oparte na zasadzie

dyspozycyjności (rozporządzalności) postępowaniem (takie, które mogą wstrzymad stosunek
procesowy lub go ograniczyd) np. prawo zawarcia ugody, prawo cofnięcia odwołania
wniesionego przez stronę postępowania, prawo żądania umorzenia postępowania);

4. podstawowe podmioty na prawach strony: organizacja społeczna, prokurator, Rzecznik Praw

Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, inne wyspecjalizowane: np. recenzenci w postępowaniu
habilitacyjnym.

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Organizacja społeczna jako podmiot na prawach strony

1. legalne określenie organizacji społecznej art. 5 § 2 pkt 5 – mało precyzyjne

„...organizacjach społecznych - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe,
spółdzielcze i inne organizacje społeczne.”;

2. elementy konstrukcyjne (5) pojęcia „organizacja społeczna” w K.p.a.:

- substrat osobowy (wedle tego kryterium fundacja nie jest organizacją społeczną – pogląd

niejednolity),

- legalnośd organizacji społecznej - określony typ organizacji jest dopuszczalny przez prawo

np. wpis do rejestru, problem związków religijnych – muszą byd zarejestrowane,

- trwałośd celu w sensie jego niezmienności dla danej organizacji,
- cel w ujęciu przedmiotowym: społeczny, gospodarczy, polityczny, kulturalny i inny,
- funkcjonowanie poza strukturą aparatu paostwa np. sołectwo nie może byd uznane za

organizację społeczną.

Postacie inicjatywy procesowej organizacji społecznej jako podmiotu na
prawach strony

Trzy postacie inicjatywy procesowej:

1. żądanie (tylko) wszczęcia postępowania;
2. żądanie wszczęcia postępowania oraz dopuszczenia do udziału w nim;
3. żądanie dopuszczenia do udziału w toczącym się postępowaniu.

W celu realizacji tych inicjatyw organ ocenia dwie przesłanki (muszą byd spełnione łącznie):

- czy jest to uzasadnione celami statutowymi (statut rozumiany szeroko – także regulamin,

inny dokument określający cele),

- czy przemawia za tym interes społeczny.

Rozstrzygnięcie przybiera postad postanowienia (związanego), na postanowienie negatywne
przysługuje zażalenie.

Prokurator jako podmiot na prawach strony

1. jedną z funkcji prokuratury jest strzeżenie praworządności (art. 2 ustawy z 20.06.1985 r.

o prokuraturze). Prokurator zawsze może zażądad akt danej sprawy administracyjnej w celu ich
sprawdzenia;

2. zasady udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym określają przepisy działu

IV K.p.a.;

3. prokuratorowi przysługują trzy podstawowe uprawnienia:

- prawo zwrócenia się do organu o wszczęcie postępowania (art. 182 K.p.a.),
- prawo do udziału w każdym stadium postępowania (art. 183 § 1 K.p.a.),
- prawo do wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej (art. 184 K.p.a.) ale tylko wtedy, gdy

odrębne przepisy pozwalają na wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności
decyzji albo jej uchylenie lub zmianę.

Prokuratorowi się nie odmawia, jego żądanie wiąże organ, ale tylko w warstwie procesowej.

Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka jako podmioty na
prawach strony

K.p.a. na temat Rzecznika Praw Obywatelskich nie wypowiada się, sięgamy do ustawy o RPO:

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

1. uprawnienia Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu administracyjnym wynikają z art.

14 pkt 6 ustawy z 15.07.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, natomiast Rzecznika Praw
Dziecka z art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy z 6.01.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka;

2. są to następujące uprawnienia procesowe:

- zwrócenie się o wszczęcie postępowania administracyjnego,

- „uczestniczenie” w postępowaniu administracyjnym,
- zaskarżanie decyzji administracyjnej do sądu administracyjnego,

Nie mają prawa do sprzeciwu od decyzji ostatecznej tak jak prokurator.
3. uprawnienia te RPO i RPD wykonują na prawach przysługujących prokuratorowi, z dwoma

różnicami:
- zakresem właściwości RPO (tylko sprawy dotyczące wolności i praw człowieka i obywatela)

i RPD (sprawy dotyczące praw dziecka),

- zasadą subsydiarności (uprzednie wykorzystanie wszelkich dostępnych środków ochrony

prawnej).

Pozostali uczestnicy postępowania administracyjnego

Wyróżnid można trzy (3) kategorie uczestników:

1. osoby zainteresowane (faktyczne zainteresowanie sprawą; brak interesu prawnego – tylko

faktyczny). K.p.a. nie uregulował ich pozycji, jedynie 3 przepisy sięgają do tej konstrukcji: art. 7
(„słuszny interes obywateli”), art. 58 („zainteresowany”), art. 90 § 3 („osoba zainteresowana”);

2. osoby uczestniczące w określonych czynnościach procesowych ze względu na swoje

właściwości (np. świadek, biegły);

3. podmioty uczestniczące w określonych czynnościach procesowych ze względu na swoje

zadania ustawowe (organ egzekucyjny – art. 113 § 2) lub statutowe (organizacja społeczna –
art. 31 § 5 K.p.a.).

Czynności techniczno-procesowe w postępowaniu administracyjnym

Podstawowe kategorie czynności techniczno-procesowych:

1. dokonywanie doręczeo (art. 39-49);
2. dokonywanie wezwao (art. 50-56);
3. sporządzanie protokołów i adnotacji (art. 67-72);
4. udostępnianie akt sprawy (art. 73-74);
5. pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64);
6. prowadzenie metryki sprawy (art. 66a) – od 7.03.2012 roku.
Techniczny wymiar ma także kwestia obliczania terminów w postępowaniu administracyjnym
(art. 57).

Pojęcie doręczeń i zasada doręczeń

1. pojęcie doręczenia: wyraźna, władcza obligatoryjna, formalna i nieodwołalna czynnośd

procesowa techniczna organu, za pomocą której przekazuje się (udostępnia) pisma adresatowi,
w sposób przewidziany prawem, z którą prawo wiąże skutki prawne;

2. zasada doręczeo: zasada oficjalności doręczeo – organ z urzędu dokonuje doręczeo

art. 39 K.p.a.: „Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę,

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.” Uchybienie
w czynności nie obciąża poczty, lecz organ administracji.

Przedmiot doręczeń i podmioty doręczające

1. przedmiot doręczeo: „pismo” – szerokie rozumienie;
2. podmioty doręczające (doręczyciele): poczta, pracownicy organu, inne upoważnione osoby

lub organy, konsul, Policja, kolejnośd ich wskazania nie ma znaczenia prawnego.

Miejsce doręczenia

Zależne od charakteru adresata:

a) osoba fizyczna (art. 42)

- podstawowe miejsca: mieszkanie adresata lub miejsce jego pracy,
- dodatkowe miejsce: lokal organu administracji publicznej,
- subsydiarne miejsce: każde miejsce, gdzie się adresata zastanie,

b) jednostka organizacyjna (art. 45)

- lokal jej siedziby - tylko do rąk osoby uprawnionej do obioru.

Sposoby doręczeń osobom fizycznym:

1. doręczenie właściwe, czyli do rąk własnych adresata; za właściwe uznad trzeba także

doręczenie elektroniczne (art. 39’);

2. doręczenie zastępcze, (art. 43) czyli do rąk dorosłego (pełnoletniego – orzeczenie NSA)

domownika, sąsiada, dozorcy. Te osoby muszą się zobowiązad do dostarczenia. Fikcja prawna
– data odbioru pisma przez domownika/sąsiada/dozorcę jest datą odebrania przez adresata.
Przy sąsiedzie/dozorcy – należy adresata zawiadomid o złożeniu pisma do ich rąk (poprzez
skrzynkę, poprzez trwałe przymocowanie zawiadomienia do drzwi). Dotyczy tylko sytuacji,
gdy adresat mieszka (stale) pod danym adresem (rzeczywiste zamieszkiwanie);

3. doręczenie subsydiarne (art. 44) czyli złożenie pisma na poczcie lub w urzędzie miasta;

dwukrotne awizo (2 x 7 dni), po 14 dniach uważa się pismo za odebrane (fikcja prawna);

4. doręczenie konkludentne (art. 47), czyli wyraźna odmowa przyjęcia pisma przez adresata -

„jak nie chcesz przyjąd, to wiesz o co chodzi”. Doręczyciel sporządza notatkę z datą.

5. doręczenie przez obwieszczenie (art. 49) gdy tak stanowi przepis szczególny. Po 14 dniach

uważa się pismo za doręczone wszystkim jego adresatom.

Sposoby doręczeń jednostkom organizacyjnym

1. doręczenie właściwe (art. 45), czyli doręczenie w lokalu siedziby do rąk osób uprawnionych do

odbioru pism. Domniemanie: jeśli ktoś odbierze pismo to znaczy, że był do tego uprawniony;

2. doręczenie subsydiarne (art. 44)
3. doręczenie konkludentne (art. 47), czyli odmowa przyjęcia przez osobę uprawnioną w lokalu

siedziby;

4. doręczenie przez obwieszczenie (art. 49).

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Pojęcie wezwanie i zasada wezwań

1. pojęcie wezwania: czynnośd techniczno-procesowa organu, nakładająca na określoną osobę

obowiązek określonego zachowania się, np. złożenia zeznao. Wezwanie musi zawierad
pouczenie o konsekwencjach niedopełnienia obowiązku;

2. wezwanie jako czynnośd oparte jest na zasadzie nieuciążliwości wezwania (art. 50 § 2) – organ

obowiązany jest dołożyd starao, aby zadośduczynienie wezwaniu nie było uciążliwe.

Realizacja zasady nieuciążliwości wezwania

1. ograniczenia humanitarne - w przypadku choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonad

przeszkody, które uniemożliwiają stawiennictwo osoby wezwanej – organ może (zasadniczo
musi) dokonad czynności w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich ta
osoba się znajduje art. 50 § 3;

2. ograniczenia terytorialne - obowiązek osobistego stawienia się obejmuje tylko obręb gminy

lub miasta (także sąsiedniej), w którym wezwany zamieszkuje lub przebywa (art. 51).

Instytucja pomocy prawnej art. 52

1. stosowana jest w przypadku braku obowiązku osobistego stawienia się na wezwanie ze

względu na ograniczenie terytorialne;

2. organ prowadzący postępowanie, w formie postanowienia (nie można odmówid jego

realizacji) wzywa właściwy organ terenowy (rządowy lub samorządowy) o wezwanie osoby
zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie do wykonania określonego obowiązku
związanego z toczącym się postępowaniem;

3. w treści postanowienia organ oznaczy okoliczności będące przedmiotem wyjaśnieo, zeznao

albo czynności, jakie mają zostad dokonane; organ wezwany może także przesłuchad nowych
świadków i biegłych. Sporządza się z tej czynności protokół i przesyła się go organowi
prowadzącemu postępowanie.

Treść i forma wezwania

1. treśd wezwania określa przepis art. 54;
2. tylko wezwanie prawidłowe co do treści wywołuje skutki prawne (sporny pozostaje problem

postaci wadliwości wezwania, któremu i tak należy sprostad);

3. forma wezwania – zasadniczo pisemna;
4. wezwanie pilne (art. 55) – wyjątek od formy pisemnej, dopuszczalny w sprawach niecierpiących

zwłoki; możliwe wówczas wezwanie telegraficzne, telefoniczne lub przy użyciu innych środków
łączności (np. SMS).

Sposoby dokumentowania czynności administracyjnych

1. protokół,
2. adnotacja (notatka urzędowa).
Art. 67-72 K.p.a. (Protokoły i adnotacje).

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Sporządzanie protokołów i adnotacji (art. 67-72)

1. protokoły i adnotacje (inaczej: notatki służbowe, urzędowe, zapiski) to podstawowe formy

utrwalania czynności procesowych;

2. rozróżnienie protokołu od adnotacji:

- protokół sporządza się z każdej czynności postępowania mającej istotne znaczenie dla

sprawy, chyba że utrwalono ją na piśmie inaczej; K.p.a. wskazuje przypadki obligatoryjności
protokołu (art. 67 § 2) - § 2. „W szczególności sporządza się protokół:
1) przyjęcia wniesionego ustnie podania,
2) przesłuchania strony, świadka i biegłego,
3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji
publicznej,
4) rozprawy,
5) ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.”
W powyższym, przykładowym zestawieniu prym wiodą czynności dowodowe.

- adnotację sporządza się z czynności, które nie wymagają protokołu, a które mają znaczenie

dla sprawy lub toku postępowania. Uwaga: notatka z rozmowy telefonicznej nie ma
znaczenia dowodowego.

Wymogi protokołu

1. protokół to dokument publiczny;
2. cechy dobrego protokołu: ścisłośd (zwięzłośd), prawdziwośd, wiernośd, starannośd co do formy;
3. protokół musi spełniad wymagania formalne (kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto

i w jakim charakterze był przy tym obecny) oraz materialne (co i w jaki sposób w wyniku tych
czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły osoby obecne) – art. 68 § 1.

Kontrola protokołu

1. wykonują ją osoby obecne, biorące udział w czynności, którym protokół należy odczytad

a osoby te powinny go podpisad; mogą odmówid, co należy omówid w protokole. Mimo takiej
odmowy protokół jest dokumentem publicznym i można na jego podstawie czynid ustalenia;

2. w przypadku skreśleo i poprawek w protokole (rektyfikacja protokołu) – powinny one byd

stwierdzone przed jego podpisaniem. W protokole sporządzonym ręcznie nie wolno niczego
zakreślad lub zamazywad – poprawki muszą byd widoczne (czytelne).

Udostępnianie akt sprawy – zasada

1. art. 51 ust. 3 Konstytucji: każdy ma prawo dostępu do dotyczących go dokumentów i zbiorów

danych; ograniczenie wymaga formy ustawy;

2. udostępnienie akt to przejaw jawności wewnętrznej postępowania, czyli jawności dla stron

i podmiotów na prawach strony (w zakresie samych akt może to sporadycznie dotyczyd
biegłych np. biegły dla sporządzenia opinii potrzebuje wglądu do akt). Postępowanie
administracyjne jest jawne, ale dla stron. Na zewnątrz obowiązuje zasada tajności (dla
podmiotów nie mających interesu prawnego).

Postacie uprawnień strony w zakresie udostępniania akt

Stronie przysługują cztery postacie uprawnieo:

1. przeglądanie akt sprawy;

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

2. sporządzanie notatek i odpisów z akt sprawy (wydaje się, że także za pomocą ksero);
3. żądanie uwierzytelnienia sporządzonych uprzednio notatek i odpisów z akt sprawy, o ile jest

to uzasadnione ważnym interesem strony;

4. żądanie wydania z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym

interesem strony; Ważny interes strony to niekoniecznie musi byd interes prawny.

Przedmiot i miejsce udostępnienia akt sprawy

1. przedmiot – to akta zgromadzone w całym dotychczasowym postępowaniu w danej sprawie

administracyjnej, czyli akta konkretnej sprawy administracyjnej;

2. Udostępnieniem objęta jest całośd akt – nie można ich dzielid na dostępne dla strony

i niedostępne;

3. miejsce udostępnienia – zasadniczo siedziba organu (czasami organu udzielającego pomocy

prawnej); nie jest dopuszczalna praktyka „wypożyczania akt” na zewnątrz.

Ograniczenie wglądu do akt

1. dwa przypadki ograniczeo:

a) w odniesieniu do akt objętych tajemnicą paostwową (to informacja niejawna określona

w ustawie z 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnej, której nieuprawnione
ujawnienie może spowodowad istotne zagrożenie dla podstawowych interesów RP),

b) w odniesieniu do innych akt, które organ wyłączy ze względu na ważny interes paostwowy

(pojęcie ocenne);

2. ograniczenie któregokolwiek z uprawnieo wymaga wydania postanowienia, na które służy

zażalenie.

Pojęcie i rodzaje terminów w K.p.a.

1. dwa podstawowe znaczenia terminu:

a) jako oznaczenie pewnego okresu czasu (liczba dni, miesięcy) w którym dokonuje się

czynności procesowej,

b) jako oznaczenie daty pewnej czynności;

2. podstawowa klasyfikacja terminów:

a) materialne (ukształtowanie stosunku materialnoprawnego) i procesowe (do wykonania

czynności procesowej). Uwaga: K.p.a. reguluje wyłącznie terminy procesowe.

b) zawite i instrukcyjne
c) bezwzględnie i względnie oznaczone (np. bez zbędnej zwłoki).

Zasady obliczania terminów określonych w:

1. dniach – zasada dni pełnych – nie uwzględnia się dnia, w którym nastąpiło zdarzenie, od

którego termin rozpoczyna bieg, np. dnia doręczenia pisma;

2. tygodniach – kooczą się z upływem dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada

początkowemu dniowi terminu;

3. miesiącach i latach (brak regulacji w K.p.a.) – kooczą się z upływem tego dnia w ostatnim

miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, w braku takiego dnia – w ostatnim
dniu tego miesiąca;

4. gdy koniec terminu przypada na dzieo wolny od pracy – ostatni dzieo terminu to najbliższy

dzieo powszedni. Sobota nie jest w świetle K.p.a. dniem ustawowo wolnym od pracy. Dniami
wolnymi od pracy są niedziele oraz określone w ustawie święta.

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Instytucja przywrócenia terminu art. 58-59 K.p.a.

1. to instytucja o charakterze wyjątkowym;
2. przesłanki przywrócenia terminu:

a. brak winy w uchybieniu terminu (każde niedbalstwo czy lekkomyślnośd eliminuje ten

wymóg),

b. uprawdopodobnienie braku winy,
c. złożenie prośby o przywrócenie terminu w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od ustania

przyczyny uchybienia (tego terminu przywrócid nie można),

d. dopełnienie czynności, dla której uchybiono terminu;

3. forma rozstrzygnięcia: postanowienie; na negatywne służy zażalenie albo skarga do sądu

administracyjnego;

4. właściwośd organu: organ właściwy w sprawie, a w odniesieniu do odwołania i zażalenia –

organ odwoławczy;

Uwaga! Powyższe warunki muszą byd spełnione łącznie.

Tryby wszczęcia postępowania administracyjnego (art. 61 § 1 i 2)

1. dwa tryby wszczęcia postępowania administracyjnego:

a. wszczęcie z urzędu (zasada oficjalności),
b. na żądanie strony (zasada skargowości);

2. kodeks przewiduje także szczególny przypadek wszczęcia postępowania z urzędu (art. 61 § 2).

Przepis ten pozwala organowi wszcząd postępowanie z urzędu w sprawie, w której wymagana
jest inicjatywa strony – wymagany jest „szczególnie ważny interes” strony;

3. w braku regulacji określającej tryb wszczęcia postępowania – ustalamy przedmiot

postępowania:
- w zakresie obowiązku – wszczęcie z urzędu,
- w zakresie uprawnienia – na żądanie strony.

Forma wszczęcia postępowania administracyjnego

1. zależy od trybu wszczęcia postępowania administracyjnego:

a. dla wszczynanego z urzędu – zawiadomienie o wszczęciu (art. 61 § 4, czyli czynnośd

informacyjna) wyjątkowo postanowienie (art. 31 § 2 – na żądanie organizacji społecznej;
art. 149 § 1 – wznowienie),

b. dla wszczynanego na żądanie strony – brak formy – wszczęcie następuje w wyniku złożenia

podania, o ile spełnione są następujące warunki (podstawowe):
- dotyczy sprawy indywidualnej załatwianej decyzją,
- organ jest w sprawie właściwy,
- podanie nie zawiera braków formalnych;

2. od 11.04.2011 r. kodeks wprowadził instytucję odmowy wszczęcia postępowania

administracyjnego (art. 61a), opartą na dwóch przesłankach:
a) żądanie zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną,
b) z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może byd wszczęte; odmowa wszczęcia

wymaga wydania postanowienia, na które służy zażalenie.

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Data wszczęcia postępowania administracyjnego

1. dla postępowania wszczynanego na żądanie strony – dzieo doręczenia żądania organowi

administracji publicznej (art. 61 § 3), bądź dzieo wprowadzenia żądania do systemu
teleinformatycznego;

2. dla postępowania wszczynanego z urzędu – brak regulacji kodeksowej - nauka i judykatura

przyjmują, że jest to dzieo zawiadomienia o pierwszej czynności w sprawie, czyli co do zasady
– dzieo doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania z urzędu.

Pojęcie podania (art. 63 § 1)

1. podanie: to wszelkiego rodzaju oświadczenia stron i innych uczestników postępowania

skierowane do organu; przyjmujemy szerokie rozumienie;

2. postacie podao:

- żądania (w tym wnioski, prośby, wystąpienia, cofnięcie odwołania),
- wyjaśnienia (także zgody, zawiadomienia, pogląd w sprawie),
- odwołania,
- zażalenia.

Wymagania formalne co do formy podania – art. 63 § 1

1. obowiązuje zasada ograniczonego formalizmu: podanie można wnieśd za pomocą szerokiego

katalogu form, ale jest to katalog zamknięty;

2. postacie form:

- pisemna,
- telegraficzna,
- za pomocą telefaksu (problem: nie będzie podpisu, trzeba będzie uzupełnid),
- ustnie do protokołu,
- za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę

podawczą organu, utworzoną na podstawie ustawy o informatyzacji.

Wymogi formalne co do treści podania art. 63 § 2 i 3

1. minimalne wymogi co do treści podania:

a. wskazanie osoby, od której pochodzi,
b. jej adres (do doręczeo),
c. żądanie,
d. podpis (własnoręczny lub bezpieczny elektroniczny, ePUAP);

2. przepisy szczególne mogą ustalad dodatkowe wymagania (np. wskazanie numeru w rejestrze

przedsiębiorców lub ewidencji działalności gospodarczej).

Skutki braków co do treści podania

Trzy odrębne sytuacje / skutki:

1. brak wskazania osoby, od której podanie pochodzi – nieistnienie podania;
2. brak wskazania adresu – po bezskuteczności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych

danych – pozostawienie podania bez rozpoznania (adnotacja na podaniu);

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

3. brak żądania lub jego jednoznaczności oraz brak podpisu – wezwanie do usunięcia braków

w terminie 7 dni z rygorem – pozostawienie podania bez rozpoznania (zawiadomienie
o pozostawieniu podania bez rozpoznania).

Skutki wniesienia podania do organu niewłaściwego art. 65

1. organ niewłaściwy, po stwierdzeniu swojej niewłaściwości, niezwłocznie przekazuje podanie

organowi właściwemu;

2. forma przekazania: zawiadomienie, na które przysługuje zażalenie; zawiadomienie wymaga

uzasadnienia;

3. wniesienie podania do organu niewłaściwego przed upływem terminu wywołuje skutek

zachowania terminu.

Zawiadomienie o konieczności wniesienia odrębnego podania i zwrot
podania – art. 66

1. gdy podanie dotyczy kilku spraw załatwianych przez różne organy, organ pozostawia sprawy

w zakresie swej właściwości, a co do pozostałych zawiadamia w formie postanowienia (służy
zażalenie) o powinności wniesienia odrębnych podao;

2. zwrot podania (forma postanowienia, na które służy zażalenie) – dwa przypadki:

- organu właściwego nie można ustalid na podstawie danych podania (np. wymagana jest

decyzja poza obszarem działania administracji),

- w sprawie właściwy jest sąd powszechny.

Pojęcie i klasyfikacja środków dowodowych w K.p.a.

1. środek dowodowy – brak legalnej definicji – to: każde źródło prawdziwej informacji

umożliwiającej dowodzenie;

2. klasyfikacja środków dowodowych:

a. bezpośrednie (możliwe bezpośrednie spostrzeganie i stwierdzenie prawdziwości faktu np.

oględziny) i pośrednie (np. zeznania świadków, opinie biegłych),

b. rzeczowe (oględziny cech zewnętrznych) i osobowe (zeznania świadków);
c. podstawowe (dopuszczalne bez ograniczeo) i posiłkowe (dopuszczalne po spełnieniu

określonych warunków np. przesłuchanie strony),

d. nazwane („...w szczególności dowodem mogą byd dokumenty, zeznania świadków, opinie

biegłych oraz oględziny” – czyli wymienione w K.p.a. art. 75 § 1 ) i nienazwane (nie
wymienione w K.p.a.).

Cechy dopuszczalnego środka dowodowego

Dwie podstawowe wartości środka dowodowego:

1. celowośd, inaczej przydatnośd – „może” przyczynid się do wyjaśnienia sprawy;
2. legalnośd – nie może byd sprzeczny z prawem; problem dotyczy zwłaszcza zakazów

dowodowych, np. dowodu z zeznao duchownego co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

Środki dowodowe nienazwane

1. mieszczą się w pojęciu „wszystko” (art. 75 §1), nie są natomiast szczegółowo unormowane;

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

2. powstają w wyniku rozwoju nauki i techniki, są środkami nowymi;
3. przykłady środków dowodowych nienazwanych:

- z opinii instytutu naukowo-badawczego - różni się od opinii biegłego tym, że nie pochodzi

od indywidualnie oznaczonej osoby fizycznej, lecz jest zespołową opinią placówki. Środek
stosowany w sytuacjach, gdy wiedza indywidualnego biegłego nie wystarcza,

- z telewizji,
- ze zdjęcia, utrwalonego obrazu lub dźwięku,
- z planu, mapy, rysunku,
- z dokumentu elektronicznego.

Środki dowodowe nazwane

1. kodeks szerzej reguluje zasady ich dopuszczalności i sposób przeprowadzania;
2. do katalogu tych środków należą:

- dowód z dokumentu,
- z zeznao świadka,
- z opinii biegłego,
- z wyniku oględzin,
- z przesłuchania strony postępowania.

Dowód z dokumentu (art. 76)

1. pojęcie dokumentu: akt pisemny, stanowiący wyrażenie określonych myśli lub wiadomości bez

względu na podłoże utrwalenia;

2. klasyfikacja dokumentów (podział oparty na metodzie negatywnej):

a. urzędowy, czyli taki który:

- sporządzony został przez powołany do tego organ paostwowy lub inny podmiot

administrujący,

- sporządzono go w zakresie działania organu,
- zachowano formę przewidzianą w przepisach prawa,

b. prywatny – taki, który nie jest urzędowym.

Moc dowodowa dokumentu

1. dokument urzędowy – korzysta z dwóch domniemao:

a. domniemania prawdziwości – domniemanie pochodzenia dokumentu od organu, który go

wystawił,

b. domniemania zgodności z prawem oświadczenia organu, od którego dokument pochodzi;

2. dokument prywatny – korzysta z domniemania wystawcy dokumentu – można przyjąd, że ten

kto podpisał dokument złożył oświadczenie w nim zawarte;

3. dopuszczalny jest przeciwdowód przeciwko domniemaniom związanym z dokumentami, także

urzędowymi (z wyjątkiem dokumentów – rozstrzygnięd).

Dowód z zeznań świadka (art. 82 i 83)

1. pojęcie świadka – osoba fizyczna powołana przez organ procesowy do udziału

w postępowaniu w tym charakterze;

2. osoba musi posiadad zdolnośd do występowania w charakterze świadka – jej brak może

wynikad z przyczyn faktycznych (np. niezdolnośd do spostrzegania lub komunikowania

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

spostrzeżeo) lub prawnych (obowiązek zachowania w tajemnicy informacji niejawnych albo
tajemnicy spowiedzi ) – art. 82;

3. kodeks formułuje zasadę obowiązku złożenia zeznao w charakterze świadka;
4. wyjątki od powyższej zasady:

a. prawo odmowy zeznao – przysługuje małżonkowi strony, wstępnym, zstępnym,

rodzeostwu, powinowatym I-stopnia, pozostających w stosunku przysposobienia, opieki
lub kurateli;

b. prawo odmowy odpowiedzi na pytania – gdy zachodzi możliwośd narażenia świadka lub

bliskich na odpowiedzialnośd karną, haobę, bezpośrednią szkodę majątkową, naruszenie
tajemnicy zawodowej.

Dowód z opinii biegłego (art. 84)

1. pojęcie biegłego: osoba fizyczna powołana do udziału w postępowaniu w celu wydania opinii

w danej sprawie (w części dotyczącej stanu faktycznego) ze względu na jej wiedzę fachową
w tej dziedzinie;

2. przesłanka powołania biegłego: „wymagane są wiadomości specjalne” - czyli przekraczające

zakres wiadomości i doświadczenia życiowego osób ogólnie wykształconych, wiadomości
z zakresu techniki, nauki, sztuki itp. (definicja z orzeczenia Sądu Najwyższego);

3. kodeks nie formułuje obowiązku powołania biegłego profesjonalnego – może on wynikad

z przepisów szczególnych.

Dowód z oględzin (art. 85)

1. pojęcie oględzin – bezpośrednie zbadanie określonego przedmiotu przez organ procesowy za

pomocą określonego zmysłu (wzroku, słuchu, węchu, dotyku, smaku). Wymagane jest
sporządzenie protokołu;

2. przesłanka dopuszczalności – „w razie potrzeby” – ocenia ją organ procesowy;
3. przedmiot oględzin: nieruchomości, rzeczy ruchome (np. samochód), człowiek. Przedmiot

oględzin wpływa na miejsce ich przeprowadzenia;

4. oględziny mogą byd połączone z wykonaniem eksperymentu dowodowego.

Dowód z przesłuchania strony postępowania (art. 86)

1. jest środkiem posiłkowym, subsydiarnym;
2. jego dopuszczalnośd jest uzależniona od wystąpienia jednej z dwóch przesłanek:

a. wyczerpanie środków dowodowych i istnienie niewyjaśnionych faktów istotnych dla

rozstrzygnięcia sprawy,

b. brak w ogóle środków dowodowych i istnienie niewyjaśnionych faktów istotnych dla

rozstrzygnięcia sprawy;

3. tryb przesłuchania – taki jak świadków, z wyłączeniem stosowania środków przymusu.

Formy postępowania wyjaśniającego

1. postępowanie wyjaśniające toczy się w jednej z dwóch form:

a. postępowanie gabinetowe,
b. rozprawa administracyjna;

2. przesłanki obligatoryjne rozprawy wskazuje art. 89 K.p.a. - w tych przypadkach rozprawa jest

formą konieczną; w pozostałych stosuje się formę gabinetową (kameralną).

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Przerwanie toku postępowania administracyjnego

1. wyodrębnid można dwie podstawowe postacie przerw postępowania administracyjnego:

a. zawieszenie postępowania,
b. umorzenie postępowania;

2. zawieszenie postępowania to przerwa czasowa, spowodowana przeszkodą usuwalną,

stosowana, w celu zapobieżenia prowadzenia wadliwego postępowania;

3. umorzenie postępowania to trwałe zerwanie stosunku procesowego ze względu na

wystąpienie przeszkody nieusuwalnej.

Podstawy zawieszenia postępowania administracyjnego

Klasyfikacja podstaw:

1. niezależne od woli strony – art. 97

a. podmiotowe

– śmierd strony - wywołuje dwojakie skutki w zależności od prawa lub obowiązku

dziedzicznego czy natury osobistej (wtedy umorzenie),

– śmierd przedstawiciela ustawowego strony - (śmierd pełnomocnika nie jest przesłanką

zawieszenia),

– utrata przez stronę lub jej przedstawiciela ustawowego zdolności do czynności

prawnych,

b. przedmiotowa
– wyłonienie się zagadnienia wstępnego (art. 97 §1 pkt 4) - „4) gdy rozpatrzenie sprawy

i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny
organ lub sąd.”

2. zależne od woli strony – art. 98 - na maksimum 3 lata – po upływie tego wydaje się decyzję

o umorzeniu, dopuszczalne, gdy:
– postępowanie wszczęto na żądanie strony,
– zawieszenie wystąpi strona żądająca wszczęcia,
– nie sprzeciwiają się inne strony,
– nie zagraża to interesowi społecznemu.

Forma rozstrzygnięcia w sprawie zawieszenia postępowania

1. „sprawę” zawieszenia postępowania (o zawieszeniu oraz o odmowie zawieszenia), a także

sprawę podjęcia zawieszonego postępowania (o podjęciu oraz o odmowie podjęcia) organ
rozstrzyga w formie postanowienia;

2. „sprawa” zawieszenia to jak wyżej wspomniano:

a. zawieszenie postępowania,
b. odmowa zawieszenia postępowania,
c. podjęcie zawieszonego postępowania,
d. odmowa podjęcia zawieszonego postępowania;

3. Na postanowienie w każdej z tych „spraw” służy zażalenie.

Skutki zawieszenia postępowania

1. skutki zawieszenia do skutki ogólne i szczególne;
2. skutki ogólne:

a. wstrzymanie dalszego biegu postępowania,

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

b. wstrzymanie biegu terminów przewidzianych w K.p.a.;

3. skutki szczególne:

a. podjęcie działao w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania,
b. niedopuszczalnośd podejmowania innych czynności procesowych.

Podjęcie zawieszonego postępowania

1. zawieszone postępowanie wymaga podjęcia – wynika to z czasowego charakteru przerwy,

brak podjęcia prowadzi do wadliwości postępowania;

2. przesłanka podjęcia postępowania zawieszonego obligatoryjnie:

ustąpienie przyczyn uzasadniających zawieszenie (osobno w stosunku do każdej przyczyny);

3. przesłanka podjęcia postępowania zawieszonego fakultatywnie:

wniosek którejkolwiek ze stron, złożony w terminie do 3 lat od daty zawieszenia - po tym
terminie postępowanie umarza się.

Podstawy umorzenia postępowania

Klasyfikacja podstaw:

1. ogólne

a. obligatoryjna 105 §1

Bezprzedmiotowośd postępowania:

1) podmiotowa lub przedmiotowa,
2) uprzednia lub wtórna,
3) faktyczna lub prawna,
b. fakultatywna 105 §2

Wniosek strony, która żądała wszczęcia postępowania, brak sprzeciwu innych stron, brak
sprzeczności z interesem społecznym;

2. szczególne

a. umorzenie postępowania wszczętego z urzędu w sprawie, w której przepis prawa wymaga

wniosku strony (art. 61 §2),

b. umorzenie zawieszonego fakultatywnie postępowania (art. 98 §2),
c. umorzenie w toku postępowania odwoławczego (art. 138 §1 pkt 2 in fine i pkt 3).

Forma rozstrzygnięcia w sprawie umorzenia postępowania

1. umorzenie postępowania wymaga wydania decyzji administracyjnej; jest to postad decyzji

niemerytorycznej (nie rozstrzyga o istocie sprawy). Od decyzji I-szej instancji przysługuje
odwołanie, a od decyzji ostatecznej – skarga do sądu administracyjnego;

2. odmowa fakultatywnego umorzenia postępowania – wymaga formy postanowienia, na które

nie przysługuje zażalenie.

ETAP KOŃCOWY (DECYZYJNY) POSTĘPOWANIA ADMINISTARCYJNEGO

(3-CIA FAZA PO WSZCZĘCIU I POSTĘPOWANIU WYJAŚNIAJĄCYM)

Rodzaje rozstrzygnięć w postępowaniu administracyjnym

1. wszczęte postępowanie administracyjne wymaga zakooczenia, co następuje przez wydanie

rozstrzygnięcia;

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

2. kodeks przewiduje dwie postacie rozstrzygnięd:

a. decyzję (ewentualnie zatwierdzona ugoda – art. 121),
b. postanowienie administracyjne;

3. co do zasady:

decyzja jest rozstrzygnięciem merytorycznym (co do istoty sprawy), a postanowienie jest
niemerytoryczne. Różnica leży w celach. Decyzja jest ukierunkowana na rozstrzygnięcie
o istocie sprawy (nałożenie obowiązku, przyznanie uprawnieo). Wyjątki decyzji
niemerytorycznych:
– decyzja o umorzeniu postępowania,
– odmowie wznowienia postępowania (149 §3), [następuje w drodze postanowienia]
– odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji (157 §3). [skreślony]
Postanowienie co do zasady rozstrzyga kwestie procesowe (chyba że K.p.a. stanowi inaczej).

Pojęcie i klasyfikacja decyzji administracyjnych

1. decyzja jest kwalifikowaną (ze względu na formę) postacią aktu administracyjnego;
2. strona postępowania ma prawo do decyzji merytorycznej; decyzja niemerytoryczna

(np. o umorzeniu postępowania) jest wyjątkiem od zasady;

3. inne przykłady klasyfikacji decyzji:

a. konstytutywne i deklaratoryjne,
b. częściowe i całkowite,
c. pozytywne i negatywne,
d. rzeczowe i osobowe.

Współdziałanie organów przy wydawaniu decyzji (art. 106)

1. stosowane jest tylko wówczas, gdy wymaga tego szczególny przepis prawa powszechnie

obowiązującego;

2. może mied postad:

– współdziałania wiążącego, gdy stanowisko organu współdziałającego wiąże organ

załatwiający sprawę (formuły „za zgodą”, „po uzgodnieniu”, „w porozumieniu”,

– lub niewiążącego („po zasięgnięciu opinii”, „po porozumieniu”, „po konsultacjach”);

3. organ współdziałający prowadzi własne „szczególne” postępowanie, jeżeli jest to potrzebne –

także wyjaśniające i wydaje w tym zakresie postanowienie, na które przysługuje zażalenie.

Struktura decyzji administracyjnej (art. 107 i 108 K.p.a.)

Wymogi konstytutywne: -------->

oznaczenie organu administracji publicznej

data wydania,

oznaczenie strony lub stron

powołanie podstawy prawnej decyzji,

rozstrzygnięcie / rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli jest stosowany

uzasadnienie faktyczne i prawne,

klauzula odwoławcza,

podpis (imię, nazwisko, stanowisko służbowe)

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

1. każde „pismo”, „pouczenie”, „zawiadomienie”, zawierające cztery elementy

konstytutywne decyzji, zastosowane w sprawie podlegającej rozstrzygnięciu decyzją – jest
decyzją np. *„w odpowiedzi na wniosek uprzejmie informuję / z przykrością zawiadamiam,
że brak jest podstaw do jego pozytywnego załatwienia.];

2. brak któregokolwiek z elementów konstytutywnych decyzji powoduje nieistnienie

decyzji administracyjnej w sensie prawnym.

3. Wyjaśnienie pojęd:
a) oznaczenie organu – to wskazanie organu, nie zaś urzędu jako aparatu pomocniczego,
b) data wydania decyzji – określa stan prawny i faktyczny, w którym podjęto rozstrzygnięcie,
c) oznaczenie strony – wskazanie osoby lub jednostki posiadającej zdolnośd

administracyjnoprawną (nie może to byd osoba zmarła czy – co do zasady – spółka
cywilna),

d) rozstrzygnięcie (sentencja) – precyzuje wskazanie przyznawanego uprawnienia bądź

nakładanego obowiązku (ich rozmiarów, ewentualnych ograniczeo w postaci terminów czy
warunków).

Uzasadnienie decyzji administracyjnej – art. 107 §3-5

1. element obligatoryjny, poza przypadkami, gdy kodeks lub przepis szczególny pozwala

odstąpid od uzasadnienia (np. w odniesieniu do decyzji pozytywnej);

2. musi zawierad częśd:

a) faktyczną t.j. wskazanie:

– ustalonego stanu faktycznego,
– wykorzystanych dowodów,
– przyczyn odmowy niektórym dowodom wiarygodności i mocy dowodowej,

b) prawną:

– przytoczenie przepisów prawnych,
– wyjaśnienie podstawy prawnej.

Rygor natychmiastowej wykonalności – art. 108

1. jest instytucją wyjątkową – niedopuszczalnośd stosowania wykładni rozszerzającej;
2. może byd nadany tylko decyzji nieostatecznej – z decyzją ostateczną wiąże się cecha

wykonalności;

3. cztery kodeksowe przesłanki nadania rygoru, podkreślające stan wyższej konieczności;
4. dwa tryby nadania rygoru:

a) w samej decyzji jako jej element składowy (po rozstrzygnięciu),
b) w formie postanowienia – już po doręczeniu decyzji – jest to wówczas akt zaskarżalny.

Rektyfikacja decyzji administracyjnej

1. rektyfikacja – inaczej wyprostowanie, oczyszczenie – to tryby usuwania wad nieistotnych

decyzji administracyjnej;

2. tryby rektyfikacyjne nie mogę prowadzid do zmiany merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy;
3. trzy kodeksowe tryby rektyfikacyjne:

a. uzupełnienie decyzji,

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

b. sprostowanie decyzji,
c. wyjaśnienie wątpliwości co do decyzji.

Uzupełnienie decyzji (art. 111)

1. jest to tryb wnioskowy (konieczne żądanie strony) ograniczony terminem (14 dni od

doręczenia decyzji) bądź tryb urzędowy (może uzupełnid organ w terminie 14 dni);

2. przedmiot uzupełnienia: tylko dwa składniki:

a. częśd rozstrzygnięcia,
b. klauzula odwoławcza;

3. Forma uzupełnienia: postanowienie, na które nie służy zażalenie – bez względu na przedmiot

uzupełnienia.

Sprostowanie decyzji art. 113 § 1 i 3

1. tryb zarówno wnioskowy jak i z urzędu;
2. nie jest ograniczony terminem;
3. przedmiot sprostowania:

a. błędy pisarskie (oczywiście niewłaściwe użycie wyrazu, niezamierzone opuszczenie wyrazu,

mylna pisownia),

b. błędy rachunkowe (błąd w działaniach matematycznych) - uwaga: nie dotyczy to wpisania

np. błędnej kwoty obowiązku – wtedy jest to błąd co do istoty,

c. inne oczywiste omyłki (np. w dacie decyzji);

4. forma sprostowania lub odmowy sprostowania: postanowienie, na które służy zażalenie.

Wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji art. 113 § 2 i 3

1. tryb wyłącznie wnioskowy: z żądaniem mogą wystąpid:

a. strona postępowania,
b. organ egzekucyjny;

2. nie jest ograniczony terminem;
3. przedmiot wyjaśnienia: wątpliwości co do treści decyzji, czyli co do rozstrzygnięcia (sentencji),

nie zaś uzasadnienia;

4. forma wyjaśnienia i odmowy wyjaśnienia: postanowienie, na które służy zażalenie.

Postanowienia administracyjne

1. co do zasady to akty procesowe (nie rozstrzygają o istocie sprawy), chyba że K.p.a. stanowi

inaczej (np. 106 § 5 – współdziałanie organów przy wydaniu decyzji, 119 § 1 – zatwierdzenie
ugody);

2. mogą byd skierowane do szerokiego kręgu adresatów: strony, podmiotów na prawach strony,

innych uczestników;

3. struktura podobna do decyzji; uzasadnienie jest konieczne tylko wówczas, gdy postanowienie

jest zaskarżalne;

4. podlegają doręczeniu, gdy są zaskarżalne lub wymaga tego istota postanowienia;
5. stosuje się do nich odpowiednio określone przepisy dotyczące decyzji oraz 2 trybów

nadzwyczajnych (wznowienie, nieważnośd).

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Administracyjny system weryfikacji rozstrzygnięć

Obejmuje trzy grupy instytucji procesowych:

1. środki prawne (zaskarżenia) – instrumenty umożliwiające legitymowanym podmiotom żądad

weryfikacji rozstrzygnięcia w celu doprowadzenia bezpośrednio do jego kasacji lub reformacji;
oparte na zasadzie skargowości (środek prawny musi byd wniesiony) Celem uchylenie bądź
zmiana;

2. środki nadzoru – oparte na zasadzie oficjalności (działanie organu nadzoru z urzędu)

i zmierzające do wyeliminowania rozstrzygnięcia z obrotu prawnego np. stwierdzenie
nieważności decyzji bądź postanowienia z urzędu przez organ wyższego stopnia;

3. odwołalnośd – prawna możliwośd kasacji lub reformacji rozstrzygnięcia z urzędu przez organ,

który je wydał (dotyczy tylko decyzji, nie postanowieo). Sam organ odwołuje własną decyzję,
dotyczy decyzji prawidłowych albo wadliwych nieistotnie decyzji nie można odwoład – inne
środki:

– art. 154, 155 K.p.a. – odwołalnośd fakultatywna,

art. 154 K.p.a. – strona nie nabyła prawa – organ może zmienid/uchylid decyzję
ostateczną z powodów interesu społecznego lub słusznego interesu jednostki

– art. 161 K.p.a. – odwołalnośd subsydiarna (wywłaszczenie prawa)

stan wyższej konieczności – ochrona życia, zdrowia ludzkiego, poważne szkody dla
gospodarki. Dokonuje minister, wojewoda.

Klasyfikacja środków prawnych

1. zwyczajne (od rozstrzygnięd nieostatecznych np. odwołanie od decyzji i zażalenie na

postanowienie) i nadzwyczajne (od rozstrzygnięd ostatecznych, objętych zasadą trwałości np.
żądanie wznowienia postępowania administracyjnego. Uwaga: żądanie stwierdzenia
nieważności decyzji dotyczy również decyzji nieostatecznych – charakter mieszany;

2. bezwzględnie dewolutywne (zawsze przenoszące sprawę do wyższej instancji)

zażalenie na nie załatwienie sprawy w terminie – zawsze do organu wyższej instancji,
względnie dewolutywne (przesuwające, jeżeli nie zostaną uwzględnione przez organ I-szej
instancji) i niedewolutywne (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy – od decyzji ministra
bądź Samorządowego Kolegium Odwoławczego);

3. bezwzględnie suspensywne (z mocy prawa wstrzymują wykonanie rozstrzygnięcia np.

odwołanie). Odwołanie – zawsze suspensywne, wstrzymuje wykonanie decyzji
administracyjnej, wyjątek: rygor natychmiastowej wykonalności i względnie suspensywne
(możliwośd wstrzymania przysługuje organowi np. zażalenie).

Przedmiot odwołania

1. jest nim decyzja administracyjna nieostateczna, nie ma znaczenia charakter prawny decyzji

oraz treśd decyzji (można wnieśd odwołanie od decyzji pozytywnej);

2. przedmiotem zaskarżenia jest decyzja administracyjna, czyli można kwestionowad zarówno

rozstrzygnięcie jak i uzasadnienie ale nie można kwestionowad wyłącznie samego
uzasadnienia.

Legitymacja odwoławcza

1. postępowanie odwoławcze oparte jest na zasadzie skargowości;
2. prawo wniesienia odwołania przysługuje:

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

– stronie postępowania (koncepcja subiektywna – każdy kto będzie twierdził że ma interes

prawny),

– podmiotom na prawach stron (prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacja

społeczna o ile podmioty te brały udział w postępowaniu I-instancyjnym).

Wymogi odwołania

1. forma: jest podaniem w rozumieniu K.p.a. – nie wymaga zachowania szczególnej formy,

nie wymaga uzasadnienia, wystarczy wykazanie niezadowolenia - „jestem z decyzji
niezadowolony”;

2. termin do wniesienia – 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji;
3. tryb wniesienia: zawsze pośredni – za pośrednictwem organu, który wydał decyzję;
4. przepisy szczególne mogą modyfikowad wymogi odwołania (co do formy, terminu).

Skutki wniesienia odwołania

1. uruchamia postępowanie odwoławcze – realizuje zasadę skargowości;
2. skutkuje wstrzymaniem wykonania decyzji, chyba że:

– decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności,
– decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy,
– gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.

Postępowanie przed organem I instancji

Obejmuje obowiązki organu I instancji w postaci:

1. zawiadomienia stron o wniesieniu odwołania;
2. rozważenia wystąpienia przesłanek samokontroli (art. 132 K.p.a.),
3. zastosowanie samokontroli bądź przekazanie odwołania wraz z aktami sprawy organowi

odwoławczemu w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania; nie ma obowiązku
odpowiedzi na pytanie.

Instytucja samokontroli – art. 132

1. rozważenie jej zastosowania jest (mimo formuły „organ… może”) obowiązkiem organu

I-szej instancji;

2. dwie przesłanki zastosowania samokontroli:

a) formalna: wniesienie odwołania przez wszystkie strony;
b) merytoryczna: uznanie odwołania za zasługujące na uwzględnienie w całości (tylko

w całości);

3. jej zastosowanie wymaga wydania nowej decyzji o treści: uchylid bądź zmienid

dotychczasową decyzję; nowa decyzja jest decyzją I-instancyjną.

Etapy postępowania odwoławczego przed organem II instancji

Wyodrębnid należy 2 etapy i konsekwentnie je rozgraniczad:

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

1. etap formalny: badanie dopuszczalności odwołania i zachowania terminu do jego

wniesienia (art. 134);

2. etap merytoryczny: ponowne całościowe rozpoznanie sprawy, z możliwością

przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego (art. 136).

Etap formalny – postępowanie wstępne

1. odwołanie musi byd dopuszczalne przedmiotowo i podmiotowo oraz wniesione w

terminie; podlega to kontroli wyłącznie przez organ odwoławczy;

2. niedopuszczalnośd przedmiotowa: brak przedmiotu odwołania (decyzja nie weszła do

obrotu prawnego, czynnośd organu nie jest decyzją administracyjną);

3. niedopuszczalnośd podmiotowa: odwołanie wnosi podmiot, który w sposób oczywisty nie

ma interesu prawnego lub nie ma zdolności do czynności prawnych;

4. stwierdzenie niedopuszczalności lub uchybienia terminu – forma ostatecznego

postanowienia, na które przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Granice postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym

1. mimo merytorycznego charakteru postępowania odwoławczego, dopuszczalne jest tylko

postępowanie uzupełniające (w celu uzupełnienie dowodów i materiałów);

2. przekroczenie takiej granicy stanowi naruszenie zasady dwuinstancyjności postępowania –

argument z art. 138 §2;

3. dwie formy przeprowadzania postępowania:

a) we własnym zakresie,
b) zlecenie przeprowadzenia organowi I instancji.

Rodzaje decyzji organu odwoławczego

utrzymująca zaskarżaną decyzję w mocy (merytoryczna);

uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym zakresie orzekająca o istocie sprawy
(merytoryczno-reformacyjna);

uchylająca decyzję w całości lub w części i w tym zakresie umarzająca postępowanie
w sprawie (gdy stało się bezprzedmiotowe);

umarzająca postępowanie odwoławcze (w przypadku skutecznego cofnięcia odwołania,
bądź stwierdzenia, że odwołujący nie ma interesu prawnego);

uchylająca decyzję w całości i przekazująca sprawę do ponownego rozpatrzenia przez
organ I instancji (naruszenie przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres
sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie).

Zakaz reformationis in peius – art. 139

1. stanowi podstawową gwarancję procesową – zakazuje wydawania decyzji na niekorzyśd

strony odwołującej się;

2. odnosi się tylko do decyzji merytoryczno-reformacyjnej;
3. zakaz staje się bezprzedmiotowy, gdy decyzja rozstrzyga sporne interesy stron;

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

4. doznaje dwóch wyjątków: gdy decyzja rażąco narusza prawo (istniałaby koniecznośd

stwierdzenia nieważności) lub rażąco narusza interes społeczny.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy – art. 127 §3

1. wprowadzono go ze względu na ogólną zasadę dwuinstancyjności postępowania;
2. charakter wniosku był sporny; nowelizacja K.p.a. z 2010 r. przesądziła, że jest to środek

prawny zwyczajny;

3. służy od decyzji wydanej w I-szej instancji przez ministra i Samorządowe Kolegium

Odwoławcze;

4. do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołao od decyzji;

„odpowiednio” – ze względu na brak cechy dewolutywności wniosku.

Zażalenie na postanowienie

1. środek prawny zwyczajny (przysługuje na postanowienie nieostateczne); względnie

suspensywny (samo wniesienie nie wstrzymuje wykonania i postanowienia);

2. środek prawny konkretny – służy tylko na te postanowienia, co do których kodeks wyraźnie

tak stanowi (art. 141 §1); pozostałe postanowienia mogą byd przedmiotem zarzutów w
odwołaniu od decyzji (art. 142);

3. postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyd tylko w odwołaniu od

decyzji;

Istota wznowienia postępowania administracyjnego

instytucja procesowa umożliwiająca ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy

administracyjnej zakooczonej decyzją ostateczną (odpowiednio postanowieniem) ze
względu na wystąpienie kwalifikowanej wadliwości (zasadniczo procesowej);

2. należy do nadzwyczajnych trybów postępowania administracyjnego; chod jest zależne od

postępowania zwykłego, przedmiot tego postępowania jest odrębną sprawą, a wydana
w nim decyzja jest rozstrzygnięciem I-szo instancyjnym.

Istota stwierdzenia nieważności decyzji

1. pozwala na eliminowanie (ze skutkiem ex tunc) z obrotu prawnego decyzji obarczonych

kwalifikowanymi wadami materialno prawnymi;

2. może dotyczyd tak decyzji ostatecznych (zasada) jak i nieostatecznych (wyjątek);
3. katalog podstaw stwierdzenia nieważności ma charakter zamknięty.

POSTĘPOWANIE SĄDOWOADMINISTRACYJNE

Zakres zagadnieo: właściwośd rzeczowa sądów administracyjnych, podmioty postępowania
sądowoadministracyjnego, problemy zasad ogólnych w postępowaniu przed sądami

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

administracyjnymi, rozstrzygnięcia podejmowane przez sąd, przesłanki dopuszczalności skargi do
sądu, skarga kasacyjna.

Właściwość rzeczowa sądów administracyjnych (art. 3 i 5 p.p.s.a.)

1. Właściwośd rzeczowa sądów administracyjnych obejmuje wszelkie sprawy

administracyjne z wyjątkiem spraw:
a) wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między

organami administracji publicznej;

b) wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi;
c) odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach

administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika
z przepisów prawa;

d) wiz wydawanych przez konsulów, z wyjątkiem wiz wydanych cudzoziemcowi będącemu

członkiem rodziny obywatela paostwa członkowskiego UE lub paostwa członkowskiego
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

e) zezwoleo na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego wydawanych

przez konsulów;

f) zastrzeżonych dla właściwości sądów powszechnych na mocy ustaw odrębnych np.:

– od decyzji organów ZUS,
– od decyzji Prezesa UOKiK,
– od decyzji Przewodniczącego KRRiT,
– od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nakazujących zaniechanie

działao w zakresie tworzenia i rozpowszechniania programów naruszających
przepisy prawa lub warunki koncesji,

– odmowa wyłączenia przez organ administracji publicznej rzeczy lub praw

należących do osób trzecich spod egzekucji administracyjnej,

– w sprawach unieważnienia, sprostowania oraz ustalenia treści aktu stanu

cywilnego,

– spory powstałe w związku z odmową wypłaty świadczenia pracowniczego ze

środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeo Pracowniczych,

– skargi na nieuwzględnienie reklamacji w sprawach nieprawidłowości w rejestrze

lub spisie wyborców oraz na skreślenie z rejestru lub spisu wyborców;

2. Wniosek do sądu administracyjnego to „skarga do sądu administracyjnego”. Katalog

przedmiotów tego wniosku wyznacza właściwośd rzeczową sądów administracyjnych;

3. Metody określania właściwości:

a) klauzulą generalną + enumeracja negatywna wyjątków,
b) enumeracja pozytywna;

4. Aktualnie w art. 3 p.p.s.a. szeroki zakres właściwości rzeczowej:

1) akt administracyjny indywidualny (decyzja lub postanowienie),
2) akt administracyjny generalny,
3) akty generalne stanowiące przepisy prawa miejscowego (organów samorządu

terytorialnego),

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

4) czynności faktycznych (np. zameldowanie, rejestracja),
5) akty nadzoru organów administracji rządowej w stosunku do organów samorządu

terytorialnego,

6) dodatkowo skarga służy na bezczynnośd.

Podmioty postępowania sądowoadministracyjnego

Podmiotami postępowania sądowo administracyjnego są:

1) sąd,
2) strony,
3) inni uczestnicy;

Ad. 1 - SĄD
Właściwośd sądu:

rzeczowa (patrz powyżej),

miejscowa – właściwośd miejscową wojewódzkiego sądu administracyjnego ustala się
według miejsca siedziby organu administracji publicznej, którego działalnośd została
zaskarżona,

instancyjna – właściwośd instancyjna sądów administracyjnych kształtuje się w ten sposób,
że w I instancji kontrola działalności administracji publicznej sprawowana jest przez
wojewódzkie sądy administracyjne, a w II instancji przez Naczelny Sąd Administracyjny. Gdy
ustawa szczególna tak stanowi rozpoznanie pewnych spraw w I instancji należy do
Naczelnego Sądu Administracyjnego,

moment wniesienia skargi – sąd, który był właściwy w momencie wniesienia skargi
pozostaje właściwy do ukooczenia postępowania, chodby podstawy właściwości zmieniły
się w toku postępowania, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Instytucja wyłączenia sędziego:

1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach:
a) w których jest stroną albo pozostaje z jedną z nich w takim stosunku prawnym, że wynik

sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki,

b) swojego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do

czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia,

c) osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
d) w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem jednej ze stron,
e) w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi

związane ze sprawą,

f) w których brał udział jako sędzia lub prokurator,
g) w których brał udział w wydaniu zaskarżonego aktu (administracyjnego lub

normatywnego);

2. Niezależnie od powyższych okoliczności sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na

wniosek strony, jeżeli między nimi a jedną ze stron lub jej przedstawicielem zachodzi
stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywoład wątpliwości co do bezstronności
sędziego;

3. Sąd rozstrzyga w sprawie wyłączenia sędziego w formie postanowienia. Zażalenie

przysługuje tylko na postanowienie wojewódzkiego sądu administracyjnego odmawiające
wyłączenia sędziego.

Ad. 2 – STRONY
Pojęcie strony, podmioty uprawnione do wniesienia skargi:

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

1. Stronami w postępowaniu sądowoadministracyjnym, wszczynanym na skutek wniesienia

skargi są:
a) skarżący – podmiot, który wnosi skargę na działanie lub bezczynnośd organu

administracji publicznej
oraz

b) organ administracji publicznej – podmiot, którego działanie lub bezczynnośd jest

przedmiotem skargi;

2. Podmiotami uprawnionymi do wniesienia skargi są:

- każdy, kto ma w tym interes prawny,
- prokurator,
- Rzecznik Praw Obywatelskich / Rzecznik Praw Dziecka,
- organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach

dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu
administracyjnym;

3. Skarżący dąży do zniesienia przez sąd określonego działania lub bezczynności organu

administracji publicznej z powodu naruszenia prawa, natomiast organ zabiega o oddalenie
skargi;

4. Jedna strona, którą jest podmiot występujący z wnioskiem, występuje w takich

postępowaniach wszczynanych na wniosek jak:

- postępowanie w sprawie rozstrzygnięcia sporu o właściwośd,
- postępowanie w sprawie odtworzenia zaginionych lub zniszczonych akt,
- postępowanie w sprawie kosztów postępowania.

Współuczestnictwo stron:
Wyróżniamy współuczestnictwo:

a) materialne – zachodzi w postępowaniu sądowoadministracyjnym wtedy, gdy ten sam akt,

czynnośd lub bezczynnośd organu administracji publicznej zostanie zaskarżony przez kilka
legitymowanych podmiotów. Taka sytuacja może mied miejsce w trzech wypadkach:

 gdy zaskarżenia dokona podmiot legitymowany formalnie (prokurator, Rzecznik

Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka lub organizacja społeczna w sprawach
dotyczących interesów prawnych innych osób) oraz podmiot legitymowany
materialnie,

 gdy w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym wydanie aktu lub podjęcie

czynności było więcej podmiotów legitymowanych materialnie do zaskarżenia
konkretnego działania lub bezczynności administracji (kilka stron tego
postępowania),

 gdy przedmiotem zaskarżenia jest akt lub czynnośd o charakterze generalnym

(np. uchwała organu jednostki samorządu terytorialnego, przepis prawa
miejscowego wydany przez terenowy organ administracji rządowej.

Zaskarżenie tego samego działania lub bezczynności organu administracji przez kilka
uprawnionych podmiotów może nastąpid w jednej skardze lub w oddzielnych pismach
procesowych. W tym drugim przypadku jednakże sąd ma obowiązek łącznego rozpoznania
(ewentualnie także rozstrzygnięcia) wszystkich skarg w jednym postępowaniu (art. 111 §1
p.p.s.a.). Zarejestrowane odrębnie skargi zostały bowiem de facto zgłoszone w tej samej
sprawie sądowoadministracyjnej, chod powołany przepis mówi o sprawach.

b) formalne – ma miejsce wtedy, gdy sąd połączy kilka oddzielnych spraw toczących się przed

nim w danej chwili (okresie). Połączeniu podlegają sprawy pozostające ze sobą w związku
(np. poprzez powiązanie uprawnieo lub obowiązków wynikających z różnych działao

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

administracji będących przedmiotem zaskarżenia). Połączenie spraw ma charakter
fakultatywny, a sąd przy podejmowaniu rozstrzygnięcia w tej kwestii powinien kierowad się
zasadą ekonomii procesowej.

Ad. 3 – INNI UCZESTNICY POSTĘPOWANIA
Uczestnikiem postępowania sądowo administracyjnego jest podmiot, który nie będąc stroną, ma
prawo uczestniczyd w postępowaniu. W zależności od źródła uzyskania statusu uczestnika
postępowania (prawa uczestnictwa w postępowaniu) można wyodrębnid trzy kategorie
uczestników:

o uczestnicy z mocy prawa – z mocy samego prawa uczestnikami postępowania

sądowoadministracyjnego są podmioty, które nie wniosły skargi, ale brały udział
w postępowaniu administracyjnym – jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy ich
interesu prawnego (art. 33 §1 p.p.s.a.),

o uczestnicy dopuszczeni przez sąd – na mocy postanowienia sądu o dopuszczeniu do

udziału w postępowaniu uczestnikami postępowania sądowoadministracyjnego mogą
zostad:

– osoby, które nie brały udziału w postępowaniu administracyjnym – jeżeli wynik

postępowania sądowego dotyczy ich interesu prawnego,

– organizacja społeczna, w sprawach innych osób (niezależnie od tego, czy brała

udział w postępowaniu administracyjnym, czy nie) – jeżeli sprawa dotyczy zakresu
jej statutowej działalności (art. 33 §2 p.p.s.a.),

o uczestnicy z mocy własnej woli – na skutek samego zgłoszenia chęci udziału

w postępowaniu uczestnikami postępowania sądowoadministracyjnego stają się:

– prokurator – jeżeli wymaga tego ochrona praworządności,
– Rzecznik Praw Obywatelskich – jeżeli wymaga tego ochrona praw człowieka

i obywatela (art. 8 §1 p.p.s.a.)

– Rzecznik Praw Dziecka – jeżeli wymaga tego ochrona praw dziecka (art. 8 §2

p.p.s.a.)

Wszyscy uczestnicy postępowania mają prawo korzystad ze wszelkich uprawnieo
przysługujących stronie – art. 12 p.p.s.a. : „ilekrod w niniejszej ustawie jest mowa o stronie,
rozumie się przez to również uczestnika postępowania”.

Prokurator, RPO i RPDz mogą zatem występowad przed sądem administracyjnym bądź jako
strona (w postępowaniu zainicjowanym wniesieniem przez nich skargi), bądź jako uczestnik
postępowania (w postępowaniu już wszczętym, do którego przystępują). Zarówno prokurator,
RPO jak i RPDz mogą przystąpid do postępowania, także wnosząc skargę kasacyjną od orzeczenia
wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Organizacja społeczna może również występowad przed sądem administracyjnym bądź jako
strona, bądź jako uczestnik tego postępowania (w postępowaniu już wszczętym). Występując
w roli strony, organizacja społeczna może byd zarówno stroną skarżącą, jak i organem, którego
działanie lub bezczynnośd zaskarżono. W charakterze strony skarżącej organizacja społeczna może
występowad bądź we własnej sprawie, bądź w sprawach dotyczących interesów prawnych innych
osób (jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym jako podmiot na prawach strony).

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Problemy zasad ogólnych w postępowaniu przed sądami
administracyjnymi

ZASADA DOSTĘPU DO SĄDU

Zasada dostępu do sądu oznacza prawo uruchamiania postępowania przed sądem jako organem
niezależnym, bezstronnym i niezawisłym. Obecnie zasada ta znajduje pełne odzwierciedlenie
w postępowaniu sądowoadministracyjnym w tym sensie, że każdy podmiot ma prawo wystąpid
do sądu administracyjnego przeciw każdej formie działania administracji publicznej, jeżeli
działanie to określa władczo pozycję tego podmiotu.
Jej wymiar w aspekcie podmiotowym jest nieograniczony, jeśli zaś chodzi o aspekt przedmiotowy
to istnieją kategorie spraw administracyjnych, w których właściwośd sądów jest wyłączona (art. 5
p.p.s.a.) [patrz właściwośd rzeczowa sądów administracyjnych].

ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI

Zasada dwuinstancyjności – podobnie jak zasada dostępu do sądu – jest zasadą naczelną
odnoszącą się do każdego postępowania unormowanego przepisami prawa. Oznacza ona, że
każda ze stron dowolnego postępowania ma prawo do zaskarżania orzeczeo i decyzji wydanych
w I instancji (umocowanie w art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Zaś w odniesieniu do
całego wymiaru sprawiedliwości statuuje ją art. 176 ust. 1 Konstytucji RP, stanowiąc,
iż postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Potwierdzenie tej zasady
w postępowaniu sądowoadministracyjnym znajduje się a art. 2 p.u.s.a. (przewidujący istnienie
obok NSA wojewódzkich sądów administracyjnych) oraz w przepisach działu IV ustawy – Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Zasada nie przesądza o kształcie konkretnego postępowania – o tym czy konkretne postępowanie
będzie się toczyło w ramach dwóch instancji, decydują sami zainteresowani.

ZASADA LEGALNOŚCI

Jedna z naczelnych zasad całego systemu prawa. Nakazuje ona organom prowadzącym
postępowanie działad w oparciu o przepisy prawa oraz stad na straży praworządności, tj.
kontrolowad przestrzeganie prawa przez uczestników postępowania. W postępowaniu
sądowoadministracyjnym zasada legalności rozpatrywana jest także w innym aspekcie –
dotyczącym charakteru kontroli działalności administracji publicznej sprawowanej przez sądy
administracyjne. Kontrola ta sprawowana jest wyłącznie pod względem zgodności z prawem, czyli
legalności, nie zaś także pod względem celowości (art. 1 §2 p.u.s.a.).

ZASADA PISEMNOŚCI

W postępowaniu sądowoadministracyjnym zdecydowana większośd czynności procesowych
musi byd dokonywana w formie pisemnej. Dotyczy to także czynności przygotowawczych
przewodniczącego wydziału. Z czynnościami dokonywanymi ustnie mamy do czynienia w zasadzie
tylko w toku rozprawy i w postępowaniu mediacyjnym (ale i wtedy powinny byd utrwalone
w formie protokołu). Ustnośd podczas rozprawy jest nie tylko celowa, ale wręcz niezbędna, by
zagwarantowad realizację innej z zasad – zasady bezpośredniości, by sąd miał możliwośd
osobistego, bezpośredniego zetknięcia się i zapoznania z dostarczonym przez strony materiałem
dowodowym i ich argumentacją. Czynności orzecznicze sądu (wyroki, postanowienia) oraz
przewodniczącego wydziału (zarządzenia) muszą byd dokonywane na piśmie, a ponadto

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

podpisane. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny orzeczenie niepodpisane nie istnieje w znaczeniu
prawnoprocesowym, nawet jeśli zostało ogłoszone.

ZASADA RÓWNOŚCI STRON

Ma ona szczególne znaczenie, przede wszystkim dlatego, że jedna ze stron w postępowaniu
administracyjnym (organ administracji publicznej) miała uprawnienia do władczego kreowania
sfery praw i obowiązków podmiotu będącego drugą stroną postępowania. Zasada
równouprawnienia stron przejawia się w istnieniu dwóch założeo:

każda ze stron powinna mied w procesie zagwarantowane jednakowe środki ochrony
i jednakową możliwośd ich wykorzystania poprzez podejmowanie odpowiednich czynności
procesowych. Chodzi tu zarówno o środki zaczepne (żądania, wnioski), jak i obronne
(zarzuty, sprzeciwy),

każda ze stron powinna mied w procesie zagwarantowaną możliwośd wypowiedzenia się
co do istoty sprawy i co do zebranego materiału dowodowego, zanim dojdzie do wydania
orzeczenia kooczącego postępowanie.

Oba te założenia w pełni realizują przepisy o postępowaniu sądowoadministracyjnym. Co więcej,
ustawa nie tylko zapewnia stronie przeciwnej możliwośd przedstawienia własnego stanowiska, ale
w niektórych wypadkach zapoznanie się z takim stanowiskiem czyni warunkiem wydania wyroku.
Jeżeli mianowicie organ pozwany nie doręczy sądowi odpowiedzi na skargę (oraz akt sprawy), sąd
może orzec w sprawie na podstawie samej skargi, a więc bez zapoznania się ze stanowiskiem
organu pozwanego, tylko wtedy, gdy taki stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie
budzi uzasadnionych wątpliwości. Dla realizacji zasady równouprawnienia stron istotne znaczenie
ma nie tylko jej aspekt formalny, wyrażający się w równości środków procesowych i obowiązku
wysłuchania strony przeciwnej, ale również realna możliwośd skorzystania przez strony
i uczestników z przysługujących im praw i środków procesowych. Z tego punktu widzenia ważną
rolę spełniają przewidziane w ustawie instytucje pouczeo, składające się na zasadę udzielania
pomocy stronom.

ZASADA UDZIELANIA POMOCY STRONOM

Zasada udzielania pomocy stronom, którą statuuje art. 6 p.p.s.a., odnosi się jedynie do stron
występujących w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego. Sam fakt posiadania przez stronę
pełnomocnika nie zwalnia sądu z obowiązków wynikających z tej zasady, jeżeli pełnomocnikiem
nie jest adwokat lub radca prawny.
Sąd administracyjny powinien udzielad takim stronom potrzebnych wskazówek co do czynności
procesowych oraz pouczad je o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbania ich
dokonania. Obowiązek udzielania takich wskazówek i pouczeo odnosi się jednak tylko do czynności
procesowych na danym etapie postępowania i w powstałej sytuacji procesowej. W odniesieniu do
niektórych, najbardziej istotnych z punktu widzenia interesów strony kwestii prawnych, ustawa
expressis verbis przewiduje obowiązek sądu pouczania stron. Dotyczy to:

a) terminu i sposobu wniesienia środka zaskarżenia (art. 140, 163 §2 p.p.s.a.);
b) skutków niezgłoszenia zmiany miejsca zamieszkania (art. 70 §2 p.p.s.a.);
c) skutków niezgłoszenia wniosków w sprawie kosztów (art. 210 §1 p.p.s.a.);

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

d) skutków nieustanowienia pełnomocnika do doręczeo przez stronę zamieszkałą za granicą

(art. 299 §3 p.p.s.a.).

ZASADA JAWNOŚCI

Zasada jawności dotyczy całego wymiaru sprawiedliwości. Ustanawiają ją:

– art. 45 ust.1 Konstytucji RP, gwarantujący każdemu prawo do jawnego rozpatrzenia

sprawy,

– art. 6 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i ochronie podstawowych

wolności, podkreślający publicznośd postępowania,

W odniesieniu do postępowania sądowoadministracyjnego zasada ta została wyraźnie
sformułowana w art. 90 p.p.s.a., zgodnie z którym – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej –
posiedzenia sądowe są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie. Również
w przypadkach, w których przepis szczególny przewiduje rozpatrywanie sprawy na posiedzeniu
niejawnym, sąd zawsze może skierowad ją na posiedzenie jawne, wyznaczając rozprawę.
Ustawa przewiduje okoliczności, których zaistnienie obliguje sąd do zarządzenia odbycia
posiedzenia przy drzwiach zamkniętych. Wydanie takiego zarządzenia z urzędu uzasadnia wzgląd
na moralnośd, bezpieczeostwo paostwa lub porządek publiczny oraz ochrona informacji
niejawnych, na wniosek strony zaś - ochrona jej życia prywatnego lub inny ważny interes
prywatny. Zasada jawności obejmuje również prawo dostępu stron do akt postępowania (art. 61
Konstytucji RP). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (z 18.09.2003 r.) przyznaje
prawo przejrzenia akt sprawy także osobom niebędącym stroną, które wykażą tego uzasadnioną
potrzebę (§21 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia).

ZASADA EKONOMII PROCESOWEJ

Zasada ekonomii procesowej odnosi się do całego systemu prawa. Regulują ją:

– art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, podkreślający prawo do rozpatrzenia sprawy „bez

nieuzasadnionej zwłoki”,

– art. 6 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

wskazujący na prawo do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie.

W odniesieniu do postępowania sądowoadministracyjnego zasada ta wynika wyraźnie z art. 7
p.p.s.a., zgodnie z którym sąd administracyjny powinien podejmowad czynności zmierzające do
szybkiego załatwienia sprawy i dążyd do jej rozstrzygnięcia na pierwszym posiedzeniu.
Ustawa przewiduje szereg rozwiązao szczegółowych mających na celu realizację tego obowiązku.
Służą temu zwłaszcza regulacje ustanawiające:

a) pośredni tryb wznoszenia skargi do sądu, przy jednoczesnej możliwości wydania przez sąd

wyroku mimo nieprzekazania mu skargi przez organ administracyjny;

b) postępowanie mediacyjne i uproszczone;
c) możliwośd otworzenia na nowo rozprawy na zasadzie kontynuacji poprzedniej, a więc bez

konieczności powtórzenia czy ponowienia czynności procesowych (art. 133 p.p.s.a.); każdą
z rozpraw może przy tym prowadzid inny skład orzekający, jednak wyrok może byd wydany
tylko przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio
wydanie wyroku (art. 136 p.p.s.a.);

d) zasadę orzekania przez sądy administracyjne obu instancji na posiedzeniu niejawnym

w składzie jednego sędziego;

e) terminy sporządzenia uzasadnienia orzeczeo; w I instancji termin ten wynosi 14 dni, przy

czym w razie oddalenia skargi uzasadnienie sporządza się tylko na wniosek strony
zgłoszony w ciągu 7 dni od ogłoszenia lub doręczenia jej sentencji wyroku (art. 141

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

p.p.s.a.); w II instancji (w postępowaniu przed NSA) termin ten wynosi 30 dni i dotyczy
wszystkich orzeczeo Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 193 p.p.s.a.).

Nie zawsze te rozwiązania, mające w założeniu przyspieszad tok postępowania, pozwolą
w praktyce osiągnąd ten cel. Dotyczy to zwłaszcza uregulowao odnoszących się do trybu
mediacyjnego i uproszczonego postępowania. Na pewno zaś w żadnym przypadku nie sprzyja
realizacji omawianej zasady wprowadzenie dwuinstancyjności postępowania
sądowoadministracyjnego i przyjęty model skargi kasacyjnej.

ZASADA OFICJALNOŚCI I DYSPOZYCYJNOŚCI

Kryterium wyodrębniania zasad oficjalności i dyspozycyjności jest inicjatywa podejmowania
czynności procesowych w postępowaniu. Jeżeli w ramach postępowania dominuje podejmowanie
czynności przez sąd z urzędu, mówimy o zasadzie oficjalności, jeżeli zaś inicjatorem większości
czynności postępowania są strony, należy przyjąd istnienie zasady dyspozycyjności. Oceniając
całośd postępowania sądowoadministracyjnego, nie można stwierdzid, aby obowiązywała w nim
zasada oficjalności bądź dyspozycyjności. Można mówid najwyżej o dominacji jednej bądź drugiej
zasady na określonym etapie postępowania.

Sposób uruchamiania postępowania sądowoadministracyjnego (zarówno gdy chodzi o
wszczęcie postępowania przed sądem wojewódzkim i przed NSA, jak również gdy chodzi o
wznowienie postępowania) stanowi przejaw zasady dyspozycyjności, gdyż jest ono
wszczynane wyłącznie wskutek wniesienia skargi przez uprawniony podmiot, a nigdy z
urzędu. Pewne elementy oficjalności zawiera jednak możliwośd złożenia skargi (zarówno
na działanie jak i bezczynnośd organu administracji, kasacyjnej, jak i o wznowienie) przez
prokuratora.

Jeżeli chodzi o sam przebieg postępowania, to przed wojewódzkim sądem
administracyjnym dominuje zasada oficjalności. Sąd wojewódzki bowiem, rozstrzygając
sprawę w jej granicach, nie jest związany ani zarzutami czy wnioskami skargi, ani powołaną
podstawą prawną. Posiada przy tym prawo inicjatywy w postępowaniu dowodowym,
a fakty powszechnie znane bierze pod uwagę nawet bez powołania się na nie przez strony.

Inne czynności procesowe, które sąd może podejmowad z urzędu, to:

a) zarządzenie odbycia posiedzenia przy drzwiach zamkniętych;
b) zawieszenie i podjęcie zawieszonego postępowania;
c) zwrot stronie wpisu sądowego w uzasadniających to przypadkach;
d) wszczęcie postępowania w sprawie odtworzenia zniszczonych lub zaginionych akt

sądowych.

Wniosek strony jest zaś niezbędny jedynie dla dokonania takich czynności jak:
a) wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności (jednak sąd może z urzędu

zmienid lub uchylid takie postanowienie w każdym czasie, stosownie do zmiany
okoliczności sprawy);

b) zwrot stronie kosztów procesu (chyba że sąd orzeka o kosztach po rozpatrzeniu sprawy

na posiedzeniu niejawnym, a strona nie jest reprezentowana przez adwokata lub radcę
prawnego).

Strona może wprawdzie wycofad swoją skargę czy wniosek, jednak czynnośd ta nie wiąże sądu.
Kontroluje ją bowiem w celu ustalenia, czy jej skutkiem nie będzie obejście prawa lub
pozostawienie w obrocie prawnym aktu lub czynności dotkniętych nieważnością.

W postępowaniu przed NSA przeważa natomiast zasada dyspozycyjności. NSA jako sąd II instancji
rozstrzyga bowiem sprawę w granicach skargi kasacyjnej, a więc w granicach zarzutów

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

zakreślonych przez strony. Z urzędu bierze pod uwagę jedynie przesłanki nieważności
postępowania.

Rozstrzygnięcia podejmowane przez sąd

Orzeczenia sądu administracyjnego mogą dotyczyd:

a) toku postępowania (proceduralne),
b) kwestii wpadkowych (merytoryczne),
c) istoty; rozstrzygnięcia sprawy (merytoryczne).

Orzeczenia sądu administracyjnego:

1) wyroki,
2) postanowienia,
3) zarządzenia.

WYROK

Wyrok – wyrokiem sąd rozstrzyga sprawę co do istoty, czyli merytorycznie. Chodzi tutaj o istotę
sprawy sądowoadministracyjnej, której nie należy mylid z istotą sprawy administracyjnej.

Istotą (meritum) sprawy sądowoadministracyjnej jest ustalenie, czy zostało naruszone

prawo przy wydaniu zaskarżonego aktu (czynności) lub też przy zaniechaniu jego wydania.
W zależności od poczynionych ustaleo sąd uwzględnia skargę lub ją oddala. Każdy wyrok sądu jest
orzeczeniem co do istoty sprawy sądowoadministracyjnej.

Istotą sprawy sądowoadministracyjnej jest ustalenie, czy zachodzą przesłanki do

przyznania (cofnięcia) uprawnienia lub nałożenia (zniesienia) obowiązku albo do stwierdzenia
powstania lub wygaśnięcia z mocy prawa uprawnienia lub obowiązku. Orzec co do istoty sprawy
administracyjnej oznacza zatem ukształtowad lub wiążąco ustalid sytuację prawną adresata. Sąd
może w wyroku sam orzec co do istoty sprawy administracyjnej, której dotyczy skarga, jedynie
w pewnych wyraźnie określonych przypadkach.

Wydanie wyroku:

co do zasady sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem (art. 132 p.p.s.a.),

sąd wydaje postanowienia, jeżeli ustawa (p.p.s.a.) nie przewiduje wydania wyroku,

wyrok może byd wydany tylko przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa
bezpośrednio poprzedzająca wydanie wyroku,

sąd nie może wydad orzeczenia na niekorzyśd skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie
prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności,

narada: niejawna, obecny poza sędziami tylko protokolant, obejmuje dyskusję, głosowanie
i spisanie sentencji, nie można zwolnid od zachowania tajemnicy, sentencja i uzasadnienie
muszą zostad podpisane,

głosowanie: obowiązuje zasada większości głosów, istnieje możliwośd zgłoszenia zdania
odrębnego (obowiązek uzasadnienia). Podanie do wiadomości zdania odrębnego stanowi
wyjątek od zasady tajności narady i głosowania,

odczytanie: ogłoszenie wyroku powinno co do zasady nastąpid na posiedzeniu, na którym
zamknięto rozprawę ale sąd może je odroczyd do 14 dni, a maksymalnie na dalszych 7 dni,
gdy sprawa jest zawiła. Wyrok ma formę solenną – wydawany jest „w imieniu
Rzeczypospolitej Polskiej”. Odczytanie sentencji i podanie zasadniczych powodów
rozstrzygnięcia,

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

odpis z uzasadnieniem: każdej stronie (gdy sporządzone z urzędu), stronie, która go złożyła
wniosek (gdy sporządzone na wniosek strony).

Rodzaje wyroków sądu administracyjnego:

1) O zasadności skargi sąd orzeka w wyroku uwzględniającym skargę, natomiast

nieuwzględnienie skargi w wyroku oddalającym skargę,

2) Rodzaje wyroków uwzględniających skargę:

a) uchylenie decyzji/postanowienia w całości lub części (podstawą naruszenie prawa

materialnego wpływające na wynik sprawy, może także polegad na niewłaściwej
wykładni lub złej subsumpcji, musi mied wpływ na rozstrzygnięcie, także naruszenie

BUDOWA
WYROKU

SENTENCJA

Oznaczenie

sądu

Imiona i nazwiska

sędziów,

protokolanta,

prokuratora

Data i miejsce

rozpoznania sprawy

i wydania wyroku

Oznaczenie

skarżącego

Przedmiot skarżenia

Rozstrzygnięcie

UZASADNENIE

Stan sprawy

Zarzuty podniesione

w skardze

Stanowiska

pozostalych

stron

Podstawa prawna i

jej wyjaśnienie

Wskazania co do

dalszego

postępowania

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

prawa, które jest podstawą do wznowienia postępowania administracyjnego oraz inne
naruszenia prawa jeśli mogły mied istotny wpływ na rozstrzygnięcie),

b) stwierdzenie nieważności decyzji/postanowienia w całości lub w części (gdy dotknięte

wadą będącą podstawą stwierdzenia nieważności, nie bada się jej wpływu na treśd
decyzji/postanowienia),

c) stwierdzenie wydania decyzji postanowienia z naruszeniem prawa (przesłanki

negatywne wyłączające uchylenie, przesłanki negatywne dopuszczalności stwierdzenia
nieważności),

3) Rodzaje wyroków nieuwzględniających skargi:
- oddalenie skargi i podtrzymanie zaskarżonej decyzji w mocy.

Wyroki wyróżnione ze względu na rodzaj skargi:

a) na decyzje i postanowienia,
b) akty lub czynności inne niż decyzje i postanowienia, dotyczące uprawnieo lub obowiązków

prawnych,

c) na bezczynnośd organów wykonujących administrację publiczną,
d) na uchwałę lub zarządzenie organów jednostek samorządu terytorialnego lub ich

związków,

e) na przepisy prawa miejscowego organów administracji rządowej,
f) na akty nadzoru,
g) na inne akty lub czynności.

POSTANOWIENIE

Jeżeli ustawa (p.p.s.a.) nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w formie
postanowienia (art. 160 p.p.s.a.). Dotyczy kwestii proceduralnych, a nie kwestii dotyczącej istoty
sprawy.

Postanowienia kooczące postępowanie w sprawie:
- gdy sąd orzeka o całości postępowania, a nie zachodzą przesłanki wydania wyroku,
- wydawane na rozprawie sąd uzasadnia gdy podlegają one zaskarżeniu oraz doręcza je stronom,
- wydane na posiedzeniu jawnym doręcza z urzędu a uzasadnia gdy przysługuje środek
zaskarżenia,
- wiążą sąd i zasadniczo mogą byd zmienione tylko przez sąd wyższej instancji; wydane na
posiedzeniu niejawnym 1) wiążą od chwili podpisania z uzasadnieniem (gdy uzasadnienie istnieje),
2) wiążą od chwili podpisania sentencji ( gdy brak uzasadnienia); uzasadnienie sporządza się w
terminie 7 dni od wydania.

POSTANOWIENIA

Kończące

postępowanie

Wydawane w toku

postępowania

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Postanowienia niekooczące postępowania w sprawie:
- rozstrzygnięcia zawarte w postanowieniach niekooczących postępowania w sprawie, wydanych
na posiedzeniach jawnych, wpisuje się do protokołu bez spisywania odrębnej sentencji, jeżeli nie
przysługuje na nie zażalenie (art. 162 p.p.s.a.),
- postanowienia niekooczące postępowania w sprawie mogą byd uchylane i zmieniane wskutek
zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne (art. 165 p.p.s.a.),
- nie wiążą sądu, który je wydał.

ZARZĄDZENIE

a) sądu,
b) przewodniczącego,
c) sędziego sprawozdawcy,

- przepisy niniejszego rozdziału (rozdziału 10 p.p.s.a.) stosuje się odpowiednio do zarządzeo
przewodniczącego (art. 167 p.p.s.a.).

Przesłanki dopuszczalności skargi do sądu

PRZESŁANKI SENSU LARGO

a. zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi,
b. wniesienie prawidłowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie

w terminie,

c. wniesienie skargi przez podmiot mający zdolnośd sądową i zdolnośd procesową,
d. wniesienie wymaganego wpisu,
e. zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi.

ad 1) Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi.

Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi – art. 53 Ppsa (1-sensu largo)

Zauważyd można, że mamy dwie grupy terminów pod względem długości do wniesienia skargi do
sądu administracyjnego, z tym, że ten drugi termin jest ograniczony podmiotowo – przypadki, w
których prokurator lub, RPO powzięliby czynności zmierzające do ochrony praworządności bądź
ochrony praw i wolności obywateli.

1. zasadą jest termin 30-dniowy od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Do

terminów nie stosujemy reguł k.p.a czy ordynacji podatkowej, ale są odrębne reguły
sądowej jak obliczyd termin np. na gruncie k.p.a sobota jest dniem powszednim a nasza
ustaw sądowa mówi, że jest dniem ustawowo wolnym od pracy.

w pozostałych przypadkach (w przypadkach kiedy przedmiotem skargi jest inne działanie niż
decyzja lub postanowienie np. jakaś czynnośd materialno-techniczna skreślenie z ewidencji, a to
narusza mój interes prawny – ja mam wtedy prawo wnieśd skargę do sądu, ale najpierw muszę
wezwad ten organ do usunięcia naruszenia prawa) – 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu
na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a w przypadku braku odpowiedzi – w terminie 60 dni
od dnia wniesienia wezwania

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

2. dla Prokuratora i RPO: termin 6 miesięcy od dnia:
- doręczenia stronie rozstrzygnięcia

- od wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności

Termin ten nie dotyczy aktów prawa miejscowego

3. jest to termin zawity - powinien byd dotrzymany bo uchybienie tego terminu spowoduje

bezskutecznośd czynności, ale jest to jednocześnie termin przywracalny: jeżeli strona nie
dotrzymała go bez swojej winy; wymaga to uprawdopodobnienia

ad. 2. Wniesienie prawidłowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie.

WYMOGI SKARGI JAKO PISMA PROCESOWEGO – art. 57 Ppsa (2-sensu largo.)

Obowiązek wniesienia skargi jako pisma procesowego spełniającego wymagania. Mamy dwie
grupy wymagao, które odnoszą się do skargi jako pisma procesowego. Po pierwsze skarga jest
zwykłym pismem procesowym i dlatego musi spełniad wymagania, które są przewidziane dla
typowego pisma procesowego określone w art. 46.

1. skarga powinna odpowiadad wymaganiom pisma procesowego (art. 46 Ppsa), czyli

zawierad oznaczenie: sądu, stron, (także przedstawicieli i pełnomocników), miejsca

zamieszkania (siedziby) bądź adresu do doręczeo, rodzaju pisma, a także nadto konieczny
jest podpis oraz wymienienie załączników (np. dołączonego pełnomocnictwa).

2. ponadto powinna zawierad;

a) wskazanie podmiotu zaskarżenia (decyzji, postanowienia, aktu, czynności)
b) oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy
c) określenie naruszenia prawa lub na czym polegało naruszenie interesu prawnego – wydaje

się, że nawet wyrażenie w skardze niezadowolenia z decyzji będzie spełniało ten wymóg.

3. Dlaczego jest to przesłanka w znaczeniu szerokim? – ponieważ jeżeli skarga wpłynie
i będzie zawierała braki podlegają uzupełnieniu (ewentualnie poprawieniu) na wezwanie
przewodniczącego, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi (jest to wyjątek od zasady
pozostawienie pisma bez rozpoznania zatem jest to przesłanka dopuszczalności skargi, bo braki
będą skutkowad odrzuceniem, a nie pozostawieniem pisma bez rozpoznania).

Ad. 3. Wniesienie skargi przez podmiot mający zdolnośd sądową i zdolnośd procesową.

ZDOLNOŚĆ SĄDOWA I PROCESOWA PODMIOTU SKARŻĄCEGO (3 przesłanka-sensu largo.)

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

Jest to przesłanka szeroka, bowiem istnieje możliwośd podjęcia czynności zmierzających do
naprawienia braków w zakresie jej wystąpienia, chod w bardzo różnym zakresie. Jeżeli przyjrzymy
się bliżej konstrukcji ustawy sądowej to dojdziemy do wniosku, że bardzo rzadkie byłyby przypadki
możliwości usuwania braków w zakresie zdolności sądowej. Wydaje się, że ewentualnie mogłaby
byd to możliwośd, rozważenia przez sąd i wezwania w tym zakresie do uzupełnienia zdolności
sądowej, jeżeli w trakcie wnoszenia skargi doszłoby do jakiś przeobrażeo np. w zakresie jednostek
organizacyjnych, mógłby by się w związku z tym pojawid problem następstwa prawnego np.
dotychczasowa jednostka organizacyjna, która nie miała zdolności administracyjnoprawną na
skutek przeobrażeo uzyskałaby zdolnośd administracyjnoprawną.

Najczęściej w zakresie tej przesłanki pojawia się problem działania w imieniu określonej osoby,
określonego skarżącego przedstawiciela ustawowego, – bo jeżeli mówimy, że zdolnośd sądową ma
osoba małoletnia musi byd reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego a wniosła by skargę
samodzielnie, albo skargę w imieniu osoby prawnej wniósłby podmiot, który do tej reprezentacji
powołany nie jest to skarga nie zostanie od razu odrzucona, tylko sąd będzie wzywał do udzielenia
odpowiedzi czy rzeczywiście jest to skarga osoby prawnej.

1. posiadanie wskazanych zdolności jest podstawowym warunkiem wniesienia skargi, lecz o

charakterze względnym

2. w tym przypadku sąd odrzuci skargę dopiero wówczas gdy brak zdolności sadowej lub

procesowej skarżącego, niedziałania przedstawiciela ustawowego lub brak w składzie
organów jednostki skarżącej – nie zostanie uzupełniony
(np. podpisanie skargi przez osobę nieuprawnioną do działania w imieniu skarżącego –
osoby prawnej – wymaga uprzedniego uzyskania oświadczenia tej osoby);

4. Wniesienie wymaganego wpisu

UISZCZENIE WYMAGANEGO WPISU – art. 214 i 220 Ppsa (4-s.l.)

1. do uiszczenia kosztów sądowych (czyli także wpisu) obowiązany jest ten kto wnosi pismo

podlegające opłacie (art. 214 Ppsa)

2. sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma od którego nie zostanie uiszczona

opłata. W braku opłaty wzywa do jej uiszczenia w terminie 7 dni (art. 220 § 1 Ppsa)

3. skarga od której mimo wezwania nie uiszczono wpisu podlega odrzuceniu. Jest jeden

wyjątek a dotyczy pełnomocników wykwalifikowanych tj.:

4. jeżeli skargę wnosi adwokat lub radca prawny a wpis jest stały i nie zostanie uiszczony –

sąd odrzuca skargę bez wezwania o uiszczenie. Sąd nie będzie wzywał!

Mamy odrębne przepisy, które regulują wysokośd wpisów w sprawach sądowo-administracyjnych.
Co do zasady przepisy ten dzielą wpisy na proporcjonalne (stosunkowe) tzn. takie gdzie można
określid wartośd przedmiotu zaskarżenia np. sprawa dot. podatku – kwota podatku to wartośd

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

przedmiotu zaskarżenia, natomiast spotykamy się z wpisami stałymi – przepisy wprost określają
spraw sądowoadministracyjnych i z taką sprawą wiążą wysokośd wpisów. Przepisy co do zasady
przyjęły widełki 100 złotych 100.000 zł.

Ad. 5. Zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

TRYB WNIESIENIA SKARGI – art. 54 Ppsa (5-s.l.)

a. Ppsa ustanowiło pośredni tryb wniesienia skargi do sądu administracyjnego czyli skargę

wnosi się za pośrednictwem organu którego działanie na bezczynnośd zaskarżono:
Przepisy szczególne mogą wprowadzad wyjątki (np. ustawa z 1990 roku „Prawo o
zgromadzeniach” wprowadza tryb bezpośredni wniesienia skargi).

2. Organ przekazuje skargę sądowi wraz z skompletowanymi aktami sprawy i odpowiedzią
na skargę w terminie 30 dni od dnia wniesienia; istnieje tu możliwośd (na wniosek
skarżącego) wymienieniu organowi grzywny za niewykonanie wskazanych obowiązków w
formie postanowienia

3. organ ma prawo autokontroli własnego rozstrzygnięcia – może uwzględnid skargę w całości

do dnia rozpoczęcia rozprawy – można przekonad organ, że jego decyzja jest niesłuszna –
postępowanie sądowe okaże się zbędne, pod warunkiem, że uwzględni w całości. Organ
uchyli, więc dotychczasową decyzji i rozstrzygnie sprawę na korzyśd zgodnie z żądaniem
skarżącego. Ta znowu może byd przedmiotem skargi do sądu. Natomiast w zakresie tej
pierwszej skargi na tą decyzję, którą wyeliminowano z obrotu to taka skarga wraz z aktami
mimo wszystko jest przekazywana sądowi z tym, że sąd wykona tylko 1 czynnośd – umorzy
postępowanie, skoro zaskarżona decyzja przestała obowiązywad. Zatem czynności w
zakresie autokontroli też są poddane sądowi.

4. wniesienie skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego lub innego organu

(niewłaściwego) może wpływad na zachowanie terminu do wniesienia skargi:
za date wniesienia uznaje się wówczas dzieo nadania skargi przez sąd (inny organ) na adres
właściwego organu administracji publicznej

PRZESŁANKI SENSU STRICTO

1. istnienie drogi sądowo administracyjnej – (skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w

zakresie właściwości) sądów administracyjnych

2. wyczerpanie środków zaskarżenia w rozumieniu art. 52 Ppsa
3. brak zawisłości sprawy sądowoadminstracyjnej (lis pendens) lub jej prawomocnego

rozstrzygnięcia (res iudicata);

Notatki z wykładów *Postępowanie administracyjne+ – prof. dr hab. G. Łaszczyca – semestr

zimowy [2011/2012] – by Maikler

ad. 1. Istnienie drogi sądowo administracyjnej – (skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w
zakresie właściwości) sądów administracyjnych.

ISTNIENIE DROGI SĄDOWOADMINISTRACYJNEJ (1-sensu stricto)

1. skarga jest dopuszczalna tylko wówczas gdy przedmiotem jest sprawa należąca do

właściwości sądów administracyjnych (właściwośd rzeczowa). Można skarżyd do sądu tylko
takie zachowania działania które są objęte właściwością rzeczową sądu.

2. Jeżeli sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego (zasadniczo chodzi o

właściwośd miejscową) sąd, który stwierdzi swoją niewłaściwośd przekaże sprawę
właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia) postanowienie to wiąże
sąd któremu sprawę przekazano, poza przypadkami gdy sprawę przekazano poza
przypadkiem gdy sprawę przekazano do NSA; na postanowienie to służy zażalenie.

Wyczerpanie środków zaskarżenia art. 52 Ppsa (przesłanka – 2 sensu stricto)

1) skargę można wnieśd po wyczerpaniu środków zaskarżenia takich jak : zażalenie,

odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,

2) skargę na inne akty lub czynności (art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa) można wnieśd po wezwaniu na

piśmie organu – w terminie 14 dni od dowiedzenia się lub możliwości dowiedzenia się
przez skarżącego o wydanie aktu – do usunięcia naruszenia prawa,

3) w odniesieniu do innych aktów – konieczne jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa,

chybże przepis stanowi inaczej (np. ustawy samorządowe) nie stosuje się terminu 14
dniowego.

4) Wymóg „wyczerpania| nie dotyczy Prokuratora i RPO – wniesienie skargi przez te podmioty

nie może zależed od zachowania się strony postępowania administracyjnego, a
jednocześnie nie jest możliwy ich udział w każdym postępowaniu administracyjnym.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO, notatki prawo administracyjne
Postępowanie administracyjne-notatki, Administracja
ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO, notatki prawo administracyjne
Modele postępowania administracyjnego wd, Administracja-notatki WSPol, postępowanie administracyjne
Postepowanie sadowo-administracyjne notatki, administracja
Postępowanie egzekucyjne w administracji - notatki z wykładu, Studia Administracja GWSH, Postępowani
Postepowanie sadowo-administracyjne notatki, POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE(11)
Prawo pracy notatki profesora, VIII-POSTEPOWANIE ADMINISTRACYJNE, X-ADMINISTRACYJNE
Ćwiczenia z postępowania administracyjnego 30, Administracja-notatki WSPol, postępowanie administrac
Cwiczenia KPA wd, Administracja-notatki WSPol, postępowanie administracyjne
Ćwiczenia postępowanie administracyjne 16, Administracja-notatki WSPol, postępowanie administracyjne
14485-wznowienie postępowania według kodeksu postępowania administracyjnego, st. Administracja notat
14505-zagadnienia dotyczące osób fizycznych w postępowaniu administracyjnym, st. Administracja notat
Postępowanie administracyjne1, st. Administracja notatki
14515-postępowanie administracyjne, st. Administracja notatki
postepowanie adm[1].notatki z cwiczen, POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE(11)
Postepowanie egz - Notatki J.G., POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI
Zakres na koło z administracyjnego na 14, Administracja-notatki WSPol, postępowanie administracyjne

więcej podobnych podstron