POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI.
Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - 17-06-1966 r. tekst jednolity Dz. U. 110 poz. 968, 2002 r.
Literatura.
Tomasz Jędrzejewski -Postępowanie egzekucyjne w administracji.
Postępowanie egzekucyjne - to zorganizowany ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy egzekucyjne i inne podmioty w celu przymusowego wykonania obowiązków objętych egzekucją w administracji.
Wykonanie obowiązków - to wprowadzenie ich w życie.
Egzekucja administracyjna to stosowanie przez powołane do tego organy środków przymusu państwowego służących do doprowadzenia do wykonania przez zobowiązanie obowiązków poddanych tej egzekucji.
Środki przymusu:
Sankcje karne - najczęściej kary pieniężne.
Środki egzekucyjne - mają doprowadzić do wykonania obowiązku, można stosować tak długo aż obowiązek zostanie wykonany, w wielu wypadkach można stosować oba środki.
Postępowanie egzekucyjne podejmują organy egzekucyjne, mogą je również podejmować organy nie egzekucyjne np. gminy - wpływy z opłat lokalnych. Cel jest taki sam - doprowadzenie do wyegzekwowania nałożonych obowiązków.
Postępowanie administracyjne - konkretyzacja prawa rzeczowego.
Postępowanie egzekucyjne - doprowadzenie do wykonania obowiązku.
Wyjątek: - samo postępowanie, gdy decyzja administracyjna zostanie wykonane bez egzekucji.
Zakres stosowania egzekucji w administracji.
Zakres podmiotowy.
-podmioty czynne - to organy, które są uprawnione do stosowania środków egzekucyjnych, to organy egzekucyjne, uprawnione do stosowania części lub wszystkich środków egzekucyjnych. Mogą też zabezpieczać wykonanie obowiązku.
-podmioty bierne - to podmioty w stosunku do których stosuje się środki egzekucyjne.
-organy rekwizycyjne - to organy egzekucyjne o tej samej właściwości rzeczowej co organy egzekucyjne prowadzące egzekucje, to organy którym organ egzekucyjny zlecił wykonanie czynności egzekucyjnych.
Podmiotem czynnym jest poborca skarbowy - jest to pracownik organu egzekucyjnego, który dokonuje czynności egzekucyjne, dotyczy to tylko egzekucji o charakterze pieniężnym.
Egzekutor - pracownik organu egzekucyjnego, który dokonuje czynności egzekucyjnych.
Wierzyciel - podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązków.
Podmioty bierne - zobowiązany
osoba prawna,
jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej,
osoba fizyczna,
która nie wykonała w terminie obowiązku.
Wyjątki - osoby korzystające z przywilejów immunitetu.
Zakres przedmiotowy.
Przedmiotem egzekucji w administracji są obowiązki o charakterze publicznoprawnym, wynikające ze stosunku administracyjno-prawnego.
Egzekucji administracyjnej można poddać także inne obowiązki. Może to zrobić Rada Ministrów np. ustawa z 1966 r - przekazuje obowiązki egzekucji administracyjnej np. na spółki wodne, opłaty za przewóz i pobyt osób w jednostkach policyjnych, opłaty za świadczenia i usługi z pomocy społecznej.
Przedmiotem postępowania egzekucyjnego są 2 rodzaje obowiązków.
Obowiązki o charakterze pieniężnym:
podatki,
inne płatności do których stosuje się ordynacje podatkową,
grzywny i kary pieniężne, które nakładają organy administracji publicznej /policja, inspekcja sanitarna, budowlana, ochrona środowiska, itp./,
inne należności pieniężne pozostające we właściwości organów administracji publicznej,
wpłaty na fundusze, kary, mandaty,
pomoc udzielana innym państwom w ściąganiu należności pieniężnych na podstawie umów międzynarodowych.
Obowiązki o charakterze niepieniężnym.
Muszą pozostawać we właściwości organu administracji publicznej.
Mogą polegają na:
spełnianiu czynności,
wykonaniu świadczeń rzeczowych lub osobistych,
wydaniu jakiejś rzeczy np. opuszczeniu lokalu, oddaniu broni, wywłaszczenie.
Zaniechaniu bądź na znoszeniu czynności - np. zniesienie zakazu wstępu przez służbę geodezyjną na teren prywatny,
oddanie prawa jazdy.
Wykonaniu obowiązków z zakresu BHP nałożonych w drodze decyzji przez organ Państwowej Inspekcji Pracy.
Źródła powstania obowiązku poddanego egzekucji.
decyzja administracyjna, akt administracyjny,
przepisy prawa,
deklaracje lub zeznania podatkowe,
zgłoszenia celne.,
deklaracje rozliczeniowe składek ZUS na ubezpieczenie społeczne pod warunkiem, że w dokumencie zaznaczono, że będzie stanowił podstawę do tytułu wykonawczego.
Źródłem powstania obowiązku egzekucji mogą być także decyzje, akta, deklaracje wydane przez obce państwa.
Jeżeli decyzja lub orzeczenie jest prawomocne, podlega wykonaniu.
Zasady postępowania egzekucyjnego.
W postępowaniu egzekucyjnym stosujemy ogólne zasady systemu prawnego. Ustawa przewiduje, że stosuje się przepisy ogólne KPA.
Stosujemy zasady charakterystyczne do postępowania egzekucyjnego.
Zasada celowości - wyprowadzona zostaje z całokształtu przepisów, określa, że celem egzekucji jest zapewnienie wykonanie obowiązku.
Zasada obowiązku prowadzenia egzekucji - wierzyciel ma obowiązek prowadzenia egzekucji, można złożyć skargę na bezczynność wierzyciela.
Zasada stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie.
Oznacza, że można stosować tylko środki wymienione w ustawie.
Katalog środków jest zamknięty. Art. 1.
Zasada stosowania racjonalnych środków łączy się z zasadą celowości. Jeśli jest to możliwe, stosujemy środek najmniej dolegliwy. Ocena co do wyboru środka należy do organu egzekucyjnego. Wg NSA podstawową wyboru środka cel egzekucji.
Zasada niezbędności - w pewnych sytuacjach egzekucja jest zbędna.
gdy obowiązek został wykonany,
gdy obowiązek stał się bezprzedmiotowy / np. gdy obowiązek jest niemożliwy do wykonania/ - umarza się.
Zasada poszanowania minimum egzystencji.
Wyłączone spod egzekucji są rzeczy osobiste oraz przedmioty służące do wykonywania pracy. Cechą wyłączenia tych przedmiotów jest to, że muszą być one niezbędne do zapewnienia minimum egzystencji.
Wyłączeniu podlegają:
gotówka w wysokości 1miesięcznego wynagrodzenia,
kwoty odszkodowań z ubezpieczenia,
pościel, ubranie
zapasy żywności, opału
dokumenty osobiste, obrączki
przedmioty codziennego użytku również mające szczególną wartość dla zobowiązanego.
Ponadto na wniosek zobowiązanego jeżeli zgodzi się na to wierzyciel, organ egzekucyjny może wyłączyć inne przedmioty spod egzekucji.
Zasada zagrożenia
Przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego zobowiązany musi dostać wezwanie /7 dni wcześniej/ do dobrowolnego wykonania obowiązku. W wezwaniu musi być zawarte zagrożenie, że sprawa stanie się przedmiotem postępowania egzekucyjnego. Po tym terminie wszczyna się postępowanie.
Wyjątek: mandaty, od razu kieruje się do postępowania egzekucyjnego.
Zasada niezależności stosowania środków egzekucyjnych od środków represyjnych
można stosować równocześnie.
Zasada prowadzenia egzekucji w porze najdogodniejszej dla zobowiązanego.
W dni pracy od 7.00 - 21.00.
Wyjątek: można w dni wolne od pracy i w porze nocnej, ale tylko wówczas gdy egzekucja
tego wymaga. Na takie prowadzenie egzekucji wymagane jest pisemne zezwolenie organu egzekucyjnego, oraz wymagana jest obecność świadka.
Zasada gospodarczego prowadzenia egzekucji.
Zgodnie z tą zasadą postępowanie powinno być tak prowadzone w taki sposób aby był on jak najmniej kosztowny dla zobowiązanego. Ta zasada przerzuca ten obowiązek także na organ egzekucyjny. Organ egzekucyjny odpowiada za stan rzeczy zajętych.
Podmioty biorące udział w postępowaniu egzekucyjnym.
Podmioty czynne - Organ egzekucyjny - uprawniony do stosowania środków egzekucyjnych, których celem jest doprowadzenie zobowiązanego do wykonania nałożonych obowiązków.
Ze względu na charakter, na właściwość rzeczową wyróżniamy:
Organ uprawniony do prowadzenia egzekucji należności pieniężnych.
W pełnym zakresie środki egzekucyjne może stosować tylko jeden organ, jest to Naczelnik Urzędu Skarbowego. W ograniczonym zakresie egzekucje mogą prowadzić następujące organy:
Dyrektor Oddziału ZUS /ograniczony zakres przedmiotowy egzekucji/, może stosować 4 środki egzekucyjne.
Z wynagrodzenia za pracę.
Ze świadczeń ubezpieczenia społecznego.
Z rachunków bankowych.
Z wierzytelności pieniężnych.
Gdy nie może skutecznie ściągnąć należności, występuje do Naczelnika Urzędu Skarbowego, który może w pełnym zakresie stosować środki egzekucyjne.
Organ uprawniony do prowadzenia egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym.
Dyrektor Urzędu Celnego /ogranicz zakres przedmiotowy egzekucji, w zakresie związanym ze wszelkimi należnościami celnymi/. Może stosować 3 środki egzekucyjne.
Z wynagrodzenia za pracę.
Z rachunków bankowych.
Z zajętych w celu zabezpieczenia pieniędzy, ruchomości, wierzytelności pieniężnych czy innych praw majątkowych.
Dyrektor Regionalnego Oddziału Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. /ogranicz zakres przedmiotowy/.
Z wynagrodzenia za pracę.
Ze świadczeń zaopatrzenia emerytalnego lub ubezpieczenia społecznego.
Przewodniczący Organu Orzekającego w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych I instancji.
- Z wynagrodzenia za pracę u karanego.
Organy gmin o statusie miasta, ale nie wszystkie.
Dotyczy to gmin wchodzących w skład powiatu warszawskiego.
Niektórych miast o liczbie mieszkańców powyżej 100 000.
/zakres przedmiotowy/.
Podatki i opłaty lokalne - mogą stosować wszystkie środki egzekucyjne z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości.
Obowiązki o charakterze niepieniężnym.
Organem, który takie obowiązki może egzekwować jest wojewoda. Może egzekwować obowiązki związane z zadaniami z zakresu administracji rządowej w województwie. /jest to stosunkowo szeroki zakres/.
Organy jednostek samorządu terytorialnego /wójt, burmistrz, prezydent, starosta, marszałek/ Obowiązki związane z zadaniami własnymi, zleconymi oraz z zadaniami z zakresu administracji rządowej.
Kierownik Wojewódzkiej Służby Inspekcji i Straży. /Straż pożarna. Policja. Inspekcja Weterynaryjna. Inspekcja Ochrony Środowiska. Inspekcja Nasion i Ochrony Roślin/.
Kierownicy powiatowych Służb Inspekcji i Straży /Straż Pożarna. Policja. Inspekcja Budowlana. Inspekcja Weterynaryjna/.
W przypadkach określonych szczególnymi przepisami każdy organ policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Straży Granicznej, organy Państwowej Inspekcji Pracy wydający decyzje I instancji. Organ Straży Pożarnej kierujący akcją ratowniczą
a także inne organy powołane do ochrony spokoju, bezpieczeństwa, porządku, zdrowia publicznego lub mienia społecznego.
Właściwość miejscowa. /Naczelnik US/.
Właściwość związana z różnymi środkami egzekucyjnymi.
Egzekucja z nieruchomości - właściwość ta jest ustalana wg miejsca położenia nieruchomości /wg większej części położenia/ gdy części są równe, organ egzekucyjny wyznacza Minister Finansów.
Przy egzekucji wszelkich pozostałych należności, wyznaczona jest wg miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego. Właściwość ustala się wg umiejscowienia majątku.
Egzekucja o charakterze niepieniężnym: zasada wg miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca pobytu.
Gdy chodzi o egzekucję z należności niepieniężnych, opuszczenie lokalu, zabranie rzeczy lub pomieszczenia wg lokalizacji rzeczy, pomieszczenia, lokalu.
W jaki sposób organ egzekucyjny bierze udział w postępowaniu.
bezpośrednio,
za pośrednictwem swoich pracowników
/poborców skarbowych-pieniężnych, egzekutorów-niepieniężnych/.
Pracownicy mogą prowadzić wszelkie czynności lub być wyznaczeni do wykonania określonej czynności zgodnie z procedurą.
Wykonują działania:
faktyczne , na własną odpowiedzialność.
prawne, wydawanie postanowień - organ egzekucyjny.
Nad organami egzekucyjnymi mamy organy sprawujące nadzór na wszystkich szczeblach. Ustawa określa, nadzór nad egzekucją sprawuje organ wyższego stopnia określony w KPA. Jeżeli nie ma takiego organu to organem sprawującym nadzór jest Naczelnik Izby Skarbowej
Organy nadzoru.
Są organami odwoławczymi od postanowień organów egzekucyjnych.
Sprawują kontrolę organów egzekucyjnych.
Organy nadzoru mogą w szczególnie uzasadnionych przypadkach na czas określony wstrzymać postępowanie egzekucyjne lub czynności egzekucyjne.
Na postanowienie w sprawie wstrzymania służy zażalenie:
Może złożyć je zobowiązany.
Wierzyciel nie będący organem egzekucyjnym.
Organem, który może wstrzymać czynności egzekucyjne na czas określony jest wojewoda.
Nadzór zwierzchni.
Organem nadzoru zwierzchniego nad wszystkimi organami jest Minister Finansów. Ustaw przyznała mu prawo kontroli nad wszystkimi organami egzekucyjnymi i wierzycielami.
Egzekucja obowiązkowa o charakterze niepieniężnym.
Ustawa nie używa już pojęcia nadzoru zwierzchniego tylko nadzoru.
Nadzór sprawują:
Ministrowie
Centralne Organy Administracji Rządowej.
Organy nadzoru nad samorządem terytorialnym.
Organy udzielające pomocy.
Organ egzekucyjny i egzekutor mogą w razie potrzeby wezwać pomocy:
gdy natrafia na opór,
gdy jest uzasadnione przypuszczenie, że natrafią na opór.
Zasadą jest, że pomocy udziela policja.
Wyjątki:
Straż Graniczna, gdy dzieje się na przejściu granicznym.
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego gdy dotyczy to jej funkcjonariusza.
Organy wojskowe w odniesieniu do żołnierzy czynnej służby wojskowej.
Zasadą jest, że do pomocy wzywa się na piśmie, gdy egzekutor natrafi na opór.
W pilnych przypadkach można wezwać ustnie. Organy nie mogą odmówić udzielenia pomocy, zabezpieczenia bezpiecznego wykonania egzekucji.
Organy również asystują przy egzekucji. Obowiązek asysty jest, gdy czynności są wykonywane w ich obiektach /bierna obecność/.
Asysta jest obligatoryjna, gdy zachodzi obowiązek zachowania tajemnicy państwowej. Gdy przeszukiwane są rzeczy objęte tajemnicą jest obowiązek asysty organizacji zawodowej.
Wierzyciel
Podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku. Wierzycielem jest organ I instancji właściwy do orzekania bez względu na to, kto wydał tę decyzję. W przypadku orzeczeń sądowych /obowiązek wynika z przepisów prawa/ wierzycielem jest organ /podmiot/ bezpośrednio zainteresowany wykonaniem obowiązku a w przypadku bezczynności takiego organu, podmiot, którego interesy prawne zostaną naruszone poprzez nie wykonanie obowiązku.
Zobowiązany
Do takiego podmiotu odnosimy 3 pojęcia.
Zobowiązany do wykonania obowiązku.
Odpowiedzialny za wykonanie obowiązku.
Wykonujący obowiązek.
Wyjątki:
Zobowiązany nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych, niepełnoletni. Zobowiązany wykonuje zobowiązanie przez pełnomocnika z wyjątkiem gdy zobowiązanie ma charakter osobisty. Zobowiązanie może przechodzić na spadkobierców.
Środki egzekucyjne stosuje się do osób, które nie są zobowiązane np. odebranie rzeczy ruchomej np. zobowiązany wydał ją komuś aby uchronić przed egzekucją.
opuszczenie lokalu,
wydanie rzeczy ruchomej na którą nałożono obowiązek wydania.
Inne podmioty biorące udział w egzekucji.
Biegli - osoby powołane przez organ prowadzący postępowanie do wyrażania opinii o okolicznościach, których ustalenie i ocena wymaga wiadomości specjalnych. /wiadomości specjalne to takie, które wykraczają poza wiedzę i doświadczenie zawodowe, wymagane na tym stanowisku, wykraczające poza wykształcenie ogólne/.
W postępowaniu egzekucyjnym mamy także instytucję biegłego skarbowego - jest to rzeczoznawca w zakresie wyceny majątku. Lista biegłych skarbowych jest prowadzona przez izbę skarbową.
Wyjątek:
Nieruchomości wyceniają biegli uprawnieni do wyceny nieruchomości.
Jeżeli nie zgadzamy się z wyceną biegłego skarbowego to możemy wystąpić o przeprowadzenie wyceny przez biegłego sądowego.
Świadkowie - osoby pełnoletnie.
Są obserwatorami gdy egzekucja prowadzona jest w dni wolne od pracy lub w nocy, od 21.00- 7.00.
W postępowaniu egzekucyjnym mogą brać udział osoby trzecie. Np. osoby, które roszczą sobie prawo do majątku, które mogą żądać wyłączenia danej rzeczy spod egzekucji.
Osobą taką może być dozorca lub zarządca, może on sprawować dozór lub przechować rzecz.
Dłużnik zajętej wierzytelności.
Mamy z nim do czynienia tylko przy egzekucji należności pieniężnych z wierzytelności lub innych praw majątkowych.
Takim dłużnikiem jest:
pracodawca z wierzytelności za pracę.
Bank dla egzekucji z wierzytelności na rachunkach bankowych.
Organ emerytalno-rentowy przy zajęciu z ubezpieczenia społecznego.
Gdyby dłużnik nie wykonał swych obowiązków może być ukarany grzywną. Gdy dłużnik uchyla się, to wierzytelność może być ściągnięta w drodze egzekucji.
Środki egzekucyjne -środki przymusu.
Są zdefiniowane jako zinstytucjonalizowana forma przymusu państwowego stosowana wg ściśle określonej procedury, procedury egzekucyjnej lub administracyjnej skierowanej bezpośrednio na wykonanie obowiązku administracyjno prawnego.
Środki egzekucyjne dzielimy na:
Rzeczowe - przedmiotowe, sprzedaż, odebranie nieruchomości.
Osobowe - zmuszenie osoby do określonego zachowania.
Zaspokajające - celem bezpośredniego zaspokojenia obowiązków.
Przymuszające - celem jest przymuszenie osoby aby wykonała zobowiązanie, jest to grzywna przymuszająca do wykonania obowiązku.
Środki egzekucyjne należności pieniężnych.
Egzekucja z pieniędzy - dobrowolna lub zabrana. Pokwitowanie poboru pieniędzy jest dowodem wykonania obowiązku.
Egzekucja z wynagrodzenia za pracę oraz wszelkich świadczeń związanych z wykonaniem pracy. Organ egzekucyjny przesyła do pracodawcy zobowiązanego zawiadomienie o zajęciu wynagrodzenia (kwota wraz z odsetkami, koszty postępowania).
Organ wzywa pracodawcę, żeby nie wypłacał zajętej części wynagrodzenia aż do pokrycia zobowiązania. Pracodawca ma od tej chwili obowiązki. Pracodawca musi organowi egzekucyjnemu przedłożyć w ciągu 7 dni informację o zarobkach zobowiązanego za ostatnie 3-ch miesiące. Wzywa się pracodawcę do zawiadomienia o wszelkich przeszkodach w zajęciu wynagrodzenia. Organ egzekucyjny zawiadamia zobowiązanego o egzekucji, że nie może swobodnie dysponować zajętą częścią wynagrodzenia. Ustawa jednoznacznie określa, że wszelkie rozporządzenia zajętą częścią są nieważne. Gdy następuje rozwiązanie stosunku pracy - pracodawca musi zawiadomić o tym organ egzekucyjny i umieszcza informację na świadectwie pracy. Można zająć do 60% wynagrodzenia.
Egzekucja ze świadczeń zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego.
Przebiega tak samo jak przy wynagrodzeniu za pracę.
Egzekucja z rachunku bankowego i wkładów oszczędnościowych.
Egzekucja wynika z umowy cywilno-prawnej jaką posiadamy z bankiem.
Zawiadomienie banku lub właściwego oddziału o zajęciu. Zawiadomienie jest skuteczne z chwilą dotarcia do banku. Zajęcie dotyczy wpływów na dany rachunek po dniu zawiadomienia. Zajęcie jest skuteczne do wszystkich rachunków bankowych, znajdujących się w danym banku.
Kolejność egzekucji, w ostatniej kolejności egzekwuje się lokaty terminowe.
Zobowiązany może wypłacać
bieżące wynagrodzenie za pracę,
podatek dochodowy od tych wynagrodzeń,
zasądzone alimenty,
renty.
Musi przedłożyć stosowne dokumenty o zobowiązaniach jak alimenty, renty, podatki.
Bank ma obowiązek zawiadomienia o zajęciu rachunków wszystkie oddziały, banki, pocztę /wszystkie instytucje finansowe/.
Po takim zawiadomieniu odpowiedzialność jest przenoszona na te instytucje.
Szczególna forma - związana z dokumentem np. wkład na żądanie.
Zajęcie następuje poprzez zajęcie dokumentu, jego odebranie. Poborca skarbowy spisuje protokół odebrania takiego dokumentu. Organ egzekucyjny występuje do wierzyciela aby wystąpił do sądu o umorzenie dokumentu.
Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych.
Wierzytelność pieniężna jest to prawo, które pozwala wierzycielowi domagać się określonego świadczenia pieniężnego a dłużnika zobowiązuje się do jego wykonania.
Forma wykonania - organ egzekucyjny przesyła zawiadomienie do dłużnika o zajęciu wierzytelności. Dłużnik jest zobowiązany o poinformowaniu organu egzekucyjnego o płaceniu, odmowie czy innych zajęciach.
Egzekucja z praw do papierów wartościowych, zapisanych na rachunku papierów wartościowych - bony skarbowe, obligacje listy wartościowe. /Jak w banku/
Po dokonaniu zajęcia przez organ egzekucyjny papierów wartościowych, zobowiązany musi w ciągu 7 dni poinformować organ o sposobie sprzedaży papierów. Sprzedaż następuje na giełdzie w ciągu 5 dni roboczych. Jeżeli w/w dyspozycja zobowiązanego się nie udała to organ egzekucyjny samodzielnie wystawia zlecenie sprzedaży po cenie dnia.
Egzekucja papierów wartościowych nie będących na rachunku. Jeżeli nie ma ich na rachunku to są w postaci dokumentu. Egzekucja możliwa jest po odebraniu dokumentu i przekazaniu go odpowiedniemu organowi.
Egzekucja z weksla - jest to zajęcie weksla.
Egzekucja z autorskich praw majątkowych, racjonalizatorskich i innych.
Egzekucja następuje przez wystawienie przez poborcę protokołu zajęcia. Protokół podpisuje dłużnik, przy odmowie świadek.
Nie wszystkie prawa autorskie podlegają zajęciu. Nie podlegają prawa autorskie twórcy za jego życia.
Egzekucja z udziałów w Sp z o.o. Kodeks Spółek Handlowych.
Organ egzekucyjny przesyła zawiadomienie do spółki o tym, że zajmuje udział i wierzytelności z tym udziałem. Organ egzekucyjny przesyła do Krajowego Rejestru Sądowego o wpis o zajęciu udziału i zawiadamia zobowiązanego. Jeżeli dywidendy z udziału nie starcza do zaspokojenia zobowiązania to sprzedaje się udziały. Jest to uzależnione od umowy spółki np. umowa określa iż sprzedać można tylko udziałowcom.
28.09.2002
Egzekucja z ruchomości
Ruchomości to wszystkie rzeczy, które nie są nieruchomościami.
Egzekucja składa się z dwóch części:
zajęcie ruchomości,
sprzedaż
Zajęciu podlegają ruchomości będące własnością zobowiązanego bez względu na to w czyim władaniu się znajdują. Pewne przedmioty są wyłączone spod egzekucji. Organ egzekucyjny może je wyłączyć na wniosek osoby trzeciej, jeżeli rości sobie ona prawa do tej ruchomości. lub jest wyłączona przez sąd z powództwa ekscydencyjnego. Zajęciem może być też współwłasność ruchomości, ale w tej sytuacji na sprzedaż muszą wyrazić zgodę pozostali współwłaściciele. Jeżeli nie wyrażą zgody to organ zajmuje tylko udział w tej nieruchomości i sprzedaje ten udział. Pozostali współwłaściciele maja prawo do pierwokupu po cenie oszacowania.
Zajęcie ruchomości powoduje podwójny skutek:
umożliwia dalsze czynności egzekucyjne - sprzedaż,
uniemożliwia rozporządzanie zobowiązanemu ruchomością,
(podlega odpowiedzialności karnej).
Zajęcie - poborca wpisuje ruchomość do protokołu zajęcia. Protokół podpisuje poborca i zobowiązany (jeżeli nie ma zobowiązanego to świadkowie). W protokole opisuje się każdą ruchomość wg jej cech, szacuje się też wartość przedmiotu, robią to wspólnie poborca i zobowiązany. Jeśli zobowiązany nie zgadza z poborcą na wyceną, wówczas w ciągu 5 ciągu dni następuje oszacowanie ruchomości przez biegłego skarbowego. Na każdej zajętej rzeczy poborca umieszcza znak zajęcia. Wyjątek to środki transportu, wówczas poborca zawiadamia organ rejestrowy pojazdu w celu dokonania wpisu do dowodu rejestracyjnego. Poborca z zasady pozostawia przedmiot w miejscu zajęcia pod dozorem zobowiązanego, chyba ,że zobowiązany nie chciał podpisać protokołu, nie daje rękojmi należytego przechowywania. Zleca wtedy nadzór Dozorcy który przejmuje pełna odpowiedzialność za powierzoną ruchomość.
Sprzedaż - zasadą jest, że sprzedaż następuje po 7 dniach od zajęcia (jest to czas na uiszczenie zależności).
Pewne rzeczy podlegają jednak natychmiastowej sprzedaży, są to:
łatwo psujące się towary np. artykuły spożywcze.
ruchomości gdy sprawowanie dozoru ponosi większe koszty niż jej wartość,
zajęty żywy inwentarz a zobowiązany nie chce się nim zajmować
zajęte na poczet należności przyszłe dostawy towarowe gdy zobowiązany nie chce wykonać zobowiązania.
Wyróżniamy pięć sposobów sprzedaży:
licytacja publiczna,
sprzedaż podmiotowi prowadzącemu działalność handlową po cenie oszacowania ,
podmiotowi prowadzącemu sprzedaż komisową,
przetarg ofert,
sprzedaż z wolnej ręki.
Sposób sprzedaży określa organ egzekucyjny. Ustawodawca daje preferencje licytacji publicznej.
Wybór jest ograniczony:
dobra kultury oferuje się instytucjom kultury - współpraca z kuratorem,
Księgozbiory - bibliotekom, szkołom,
sprzedaż waluty obcej - bankom.
Licytacja publiczna - termin miejsce wyznacza organ egzekucyjny. Organ egzekucyjny ma obowiązek na trzy dni przed terminem sprzedaży podać informację o miejscu licytacji. Jeżeli ma to być sprzedaż natychmiastowa, podaje się termin na godzinę przed licytacją. Gdy wartość ruchomości przekracza 4,5 tysiąca to należy ogłosić ją obowiązkowo w dzienniku lub prasie codziennej. Osoby, które przystępuję wpłacają wadium 1/10 kwoty oszacowania, którą zaliczamy do ceny sprzedaży.
Nie wszystkie osoby mogą uczestniczyć w licytacji, są to:
zobowiązany, jego rodzina,
poborca i jego rodzina.
Pracownicy organu prowadzącego licytację itp.
Licytacja odbywa się ustnie i rozpoczyna od wywołania ceny. Zaoferowana cena wiąże uczestnika chyba, że inny dokona postąpienia ( przebicia).
Przybicie - dokonanie sprzedaży i zakończenie licytacji
Licytacja nie dochodzi do skutku jeżeli nie weźmie w niej minimum dwie osoby. W takim przypadku przeprowadza się następną licytację po 7 dniach itd. Różni je cena wywołania, w pierwszej licytacji jest to ¾ wartości ruchomości a w drugiej ½ wartości.
Jeżeli licytacja obejmuje wiele ruchomości a kwota zaspakaja już należność wówczas poborca zwalnia pozostałe ruchomości. Skuteczność sprzedaży uzależniona jest od uiszczenia ceny. Cena powinna być uiszczona natychmiast po przybiciu, dopuszcza się złożenie potwierdzonego czeku wystawionego na organ egzekucyjny. Jeżeli nie dojdzie do uiszczenia ceny to licytacja rozpoczyna się od nowa. Osoba która nie uiściła ceny, traci wadium i nie może brać udziału w dalszej licytacji.
Obowiązują trzy warunki:
najwyższa cena,
przybicie
zapłata ceny
wówczas licytujący staje się właścicielem.
Nabywca z licytacji nie może domagać się unieważnienia jej. Ma obowiązek natychmiastowego odbioru ruchomości. Jeżeli ich nie odbierze, ponosi koszty przechowywania do momentu odbioru.
Na przebieg licytacji mogą złożyć skargę
zobowiązany,
uczestnik licytacji
wierzyciel,
Skargę rozpatruje organ egzekucyjny w ciągu 7 dni. Wniesienie skargi wstrzymuje wydanie rzeczy sprzedanej (łatwo psujące się nie). Jeżeli w ciągu 7 dni skarga nie zostanie rozpatrzona to nabywca może zrzec się przedmiotu i zażądać zwrotu pieniędzy.
Skarga może być wniesiona po licytacji, jednak jeżeli przedmiot jest już wydany, licytacji nie można już unieważnić.
Przetarg ofert - istnieje pewna dowolność, jeżeli istnieje przypuszczenie że osiągnie się wyższą cenę niż przy licytacji, to można ogłosić przetarg ofert, jednak na to musi być zgoda zobowiązanego i wierzyciela.
Osoby wyłączone jak wyżej, ogłoszenie w prasie itp.
Oferent może złożyć tylko jedną ofertę. Cena wywołania tak jak przy I licytacji ¾ oszacowania. Muszą być co najmniej dwie prawidłowe oferty, wadium 1/10.
Otwarcie ofert jest jawne dla oferentów. Ujawnia się imię nazwisko lub firmę, adres i cenę. Wygrywa ten co zaoferuje najkorzystniejszą cenę. Jeżeli nie dojdzie do sprzedaży, przeprowadza się licytację publiczną.
Sprzedaż z wolnej ręki - jest to ostateczna forma jeżeli wcześniej nie udało się sprzedać nieruchomości. Cena jest określana przez organ egzekucyjny, minimalnie1/3 ceny oszacowania. Jeżeli w ten sposób nie można sprzedać nieruchomości, wówczas organ egzekucyjny może sprzedać ruchomość instytucjom publicznym, charytatywnym po cenie skupu przedmiotów używanych lub punktom skupu surowców wtórnych.
Jeżeli to nie dochodzi do skutku, oddaje się ruchomość zobowiązanemu.
Egzekucja z nieruchomości
Najbardziej skomplikowany sposób, bardzo dotkliwy, nie zawsze można go stosować.
Egzekucję z nieruchomości wolno stosować w stosunku do należności wynikających z ostatecznej decyzji administracyjnej.
Organ egzekucyjny podejmuje taką decyzję wówczas, gdy wierzyciel wpłaci zaliczkę na pokrycie wydatków (egzekucję przeprowadza naczelnik Urzędu Skarbowego.
Nieruchomość - to taka część powierzchni ziemskiej która stanowi odrębny przedmiot własności jak też trwale związane gruntem budynki. Także spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego, prawo do budynku jednorodzinnego w spółdzielni.
Uczestnicy postępowania egzekucyjnego:
wierzyciel,
zobowiązany,
osoby którym przysługują ograniczone prawa rzeczowe,
prawa osobiste - dożywocie,
gdy przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste to także organ który oddał nieruchomość w użytkowanie wieczyste (gmina).
Etapy egzekucji:
zajęcie,
opis i oszacowanie wartości,
licytacja,
przybicie,
przyznanie własności,
Zajęcie - wzywa się zobowiązanego do zapłaty całości egzekwowanej kwoty w terminie 14 dni pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania nieruchomości. Oprócz tego organ występuje do sądu prowadzącego księgi wieczyste o ujawnienie w księgach o przystąpieniu do egzekucji. Zasadą jest, że zajętą nieruchomość pozostawia się ją w zarządzie zobowiązanego. Organ egzekucyjny ma prawo do ustanowienia innego zarządcy (za wynagrodzeniem). Zarządcy nie wolno podejmować decyzji poza zwykłym zarządem. Ma prawo pobierać pożytki z nieruchomości, czynsze, usuwać usterki, ma obowiązek składania sprawozdań z wykonywania zarządu.
Opis i oszacowanie wartości
Organ egzekucyjny podejmuje czynności przygotowawcze:
uzyskuje wypis z księgi wieczystej,
ustala adresy wszystkich uczestników postępowania (od organu meldunkowego).
14 dni przed opisem powiadamia wszystkich uczestników postępowania o terminie i miejscu opisu,
powiadomienie takie jest także wywieszane w urzędzie skarbowym.
Opis
Protokół opisu sporządza organ egzekucyjny, zwiera on:
opis budynków,
przeznaczenie,
kto korzysta z obiektów,
sposób korzystania,
czy ktoś zgłasza prawa do obiektów (najemcy),
Następnie następuje oszacowanie wstępne wspólnie z uczestnikami. Ostatecznego oszacowania dokonuje rzeczoznawca majątkowy. 14 po zakończeniu opisu i oszacowaniu uczestnicy mogą zgłaszać wnioski lub uwagi, zarzuty, itp. W trakcie opisu i oszacowania organ może postanowić o sprzedaży części nieruchomości na pokrycie należności.
W stosunku do pozostałej części zawiesza decyzję do wyniku licytacji.
Od tych zasad jest wyjątek. Jeżeli nieruchomość (w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego) jest przeznaczona na cele publiczne, wówczas organ egzekucyjny występuje z zapytaniem do jednostki samorządu terytorialnego czy chce nabyć nieruchomość. Jak tak, to nabywa nieruchomość po cenie oszacowania.
28.09.2002.
Licytacja publiczna.
Termin licytacji wyznacza się na 30 dni po doręczeniu zobowiązanemu opisu i oszacowania. O licytacji organ musi przygotować publiczne obwieszczenie.
Doręcza się je;
uczestnikom postępowania,
organom jednostek samorządu terytorialnego
organom ubezpieczę społecznych aby zgłosiły swoich roszczeń pod rygorem utraty prawa do roszczeń,
osobom posiadającym prawo pierwokupu o ile wpisani są do księgi wieczystej.
Ogłoszenie wywiesza się w urzędzie skarbowym i urzędzie gminy. Jeżeli wartość nieruchomości jest większa niż 110 krotność najniższego wynagrodzenia (obecnie około 83 tys. zł.) to ogłoszenie należy zamieścić również w lokalnej prasie. Zobowiązany może wystąpić o ogłoszenie w inny sposób, ale pokrywa wówczas koszty ogłoszenia. Jeżeli licytacja dotyczy współwłasności gospodarstwa rolnego to współwłaściciel może nabyć to gospodarstwo bez licytacji po cenie oszacowania. Jeżeli jest kilku współwłaścicieli to pierwszeństwo ma ten, który prowadzi gospodarstwo rolne. Całość dokumentacji postępowania przed licytacją, organ egzekucyjny przedstawia organowi nadzoru. Licytacja publiczna otwarta dla każdego w obecności komornika skarbowego.
Osoby wyłączone:
zobowiązany i jego rodzina,
pracownicy organu egzekucyjnego ich rodziny,
podmioty zagraniczne (osoby nie mające prawa do posiadania nieruchomości w Polsce).
Do przeprowadzenia licytacji wystarczy jeden licytant. Warunkiem udziału jest wadium 1/10 oszacowania - gotówka lub czek.
Licytacja odbywa się ustnie.
poborca skarbowy określa przedmiot licytacji, jej opis,
oraz cenę wywoławczą w I licytacji 75% wartości oszacowania
cena w II licytacji 70% wartości oszacowania,
w III licytacji 65%,
Poborca określa termin uiszczenia ceny, wartość składników i inne prawa obciążające nieruchomość. W przypadku licytacji kilku nieruchomości, określa sposób sprzedaży, kolejność, jeżeli zobowiązanie zostaje uiszczone, przerywa się licytację. Postąpienie wynosi, co najmniej 1% ceny wywołania z zaokrągleniem do 1 zł. Po 3 krotnym zapytaniu wymienia najwyższą cenę i zamyka licytację. Do momentu zamknięcia licytacji zobowiązany może zapłacić egzekwowaną kwotę, po zamknięciu, nie. Kolejnym etapem jest przybicie. Organ egzekucyjny po zamknięciu licytacji wydaje postanowienie o przybiciu. Istnieje możliwość wstrzymania tego postępowania. Jeżeli są zażalenia i skargi w toku postępowania a nie są ostatecznie rozstrzygnięte to można zakończyć licytacje ale nie można wydać postanowienia o przybiciu do chwili rozstrzygnięcia skarg i zażaleń.
Przyznanie własności
Z chwilą gdy postanowienie o przybiciu staje się ostateczne, wzywa się licytanta aby w ciągu 14 dni uiścił cenę (w szczególnej sytuacji na wniosek licytanta można przesunąć ten termin do 3 miesięcy). Gdyby licytantem był wierzyciel to należność zalicza się do ceny. Po zapłacie organ egzekucyjny wydaje postanowienie o przyznaniu własności. Staje się ono podstawą do dokonania zmiany wpisu w księdze wieczystej. Nabywca nie może domagać się unieważnienia licytacji.
Podział kwoty uzyskanej z egzekucji.
Kolejność zaspakajania:
Koszty egzekucyjne
Należności zabezpieczone hipotecznie lub zastawem rejestrowym,
Należności podatkowe i z tytułu ubezpieczenia społecznego,
Należności zabezpieczone prawem zastawu,
Inne należności.
Egzekucja obowiązków charakterze niepieniężnym
Grzywna w celu przymuszenia - jedyny w polskim prawie środek przymuszający.
Nakłada się wówczas, gdy egzekucja dotyczy spełnienia obowiązku, znoszenia lub zaniechania przez zobowiązanego.
Gdy egzekucja dotyczy obowiązku o charakterze osobistym (np. szczepienie ochronne).
Gdy organ uzna, że nie jest celowe stosowanie innego środka egzekucyjnego.
Grzywna może być na osoby fizyczne (max 5 tys. zł. łączna suma nie większa niż 10 tys.), osoby prawne (osoba bezpośrednio czuwająca nad wykonaniem obowiązku 25 tys. łacznie100tys) i osoby nie posiadające osobowości prawnej.
Grzywna może być nakładana kilkakrotnie.
Wyjątek - dotyczy zobowiązań z zakresu prawa budowlanego lub BHP.
Grzywnę nakłada organ egzekucyjny dostarczając dokumenty:
odpis tytułu wykonawczego,
postanowienie o nałożeniu grzywny.
Grzywna jest grzywną osobistą, nie przechodzi na następcę. Organ ma możliwość umorzenia grzywny. Jeżeli zobowiązany uiścił należność to organ egzekucyjny umarza grzywnę. Jeżeli zobowiązany uiścił kwotę, może domagać się zwrotu grzywny.
Wykonanie zastępcze
Gdy zlecamy komuś wykonanie zastępcze obowiązku egzekucyjnego, doręczamy postanowienie o wykonaniu zastępczym. Można w nim zobowiązać zobowiązanego o wpłatę zaliczki. Organ wyznacza wykonawcę w ciągu miesiąca od wydania postanowienia. Powstają stosunki prawne: organ a wykonawca, organ a zobowiązany, wykonawca o zobowiązany. Odpowiedzialność wykonawcy wobec zobowiązanego za rzetelne wykonanie roboty, za celowe zużycie materiałów. Zobowiązany ma prawo do roszczeń wobec wykonawcy, ma prawo wglądu we wszelkie czynności wykonawcze. Ustawa przewiduje procedurę zaniechania postępowania zastępczego. Dwa warunki wniosek, zgoda wykonawcy i zobowiązanie zobowiązanego do wykonania obowiązku. Pozostawione jest to w gestii organu egzekucyjnego. Po zakończeniu wykonania zastępczego organ egzekucyjny powiadamia zobowiązanego o zakończeniu czynności egzekucyjnych oraz doręcza mu wykaz kosztów wzywając go do ich uiszczenia.
Odebranie rzeczy ruchomej.
Gdy zobowiązany nie chce wydać rzeczy (np. unieważniony paszport), każda ruchomość musi być oznaczona co do swoich cech indywidualnych, rzeczy określone co do gatunku wolno odebrać tylko gdy przepisy tak stanowią. Odebranie ma charakter trwały, wyjątek - odebranie przedmiotu do oględzin.
Odebrać można gdy egzekwowany jest obowiązek zniszczenia rzeczy (np. względy sanitarne), gdy egzekwowany obowiązek polega na ujawnieniu posiadania rzeczy.
Odebranie nieruchomości bądź opróżnienie lokalu lub pomieszczeń.
Np. Wywłaszczenie z nieruchomości, trwałe opróżnienie lokalu. (procedury przewidują czasowe wywłaszczenia, klęski żywiołowe do 6 miesięcy lub do roku na poszukiwanie kopalin). Prowadzi się je przeciwko wszystkim osobą zamieszkującym dany lokal czy kwaterę. Prowadzi je egzekutor organu egzekucyjnego.
Czynności egzekucyjne - egzekutor:
- usuwa ruchomości z pomieszczenia, które oddaje zobowiązanemu, domownikowi lub na
skład,
- wzywa osoby opuszczenia pomieszczeń grożąc zastosowaniem przymusu bezpośredniego.
Przymus bezpośredni
Polega na zagrożeniu zastosowania środków przymusu, bądź na zastosowaniu środków w celu usunięcia oporu zobowiązanego.
Rodzaje przymusu:
siła fizyczna
środki chemiczne
środki techniczne.
Rodzaje tych środków określają nam przepisy szczegółowe (ustawy o policji, straży granicznej). Przymus bezpośredni możemy stosować samoistnie lub jako środek pomocniczy przy stosowaniu innych środków (egzekucja z nieruchomości, należy ustnie uprzedzić zobowiązanego o tym fakcie).
16.11.2002
Egzekucja z urzędu - czynności wstępne.
Badanie dopuszczalności egzekucji, reguluje to ustawa. Jeżeli nie można przeprowadzić egzekucji, organ egzekucyjny zwraca tytuł (na takie postanowienie wierzycielowi przysługuje zażalenie).
Czynności egzekucyjne - to wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny czynności, działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego. Organ ma prawo żądać od wszystkich uczestników postępowania wszelkich informacji na temat przedmiotu postępowania. Prawo to przysługuje także do wszystkich organów administracji publicznej. W przypadku odmowy w przypadku osób fizycznych można nałożyć karę w wysokości 5 krotności najniższego wynagrodzenia.
Czynności te to:
przeszukania - dokonuje je komisja, obowiązuje poszanowanie godności człowieka,
przeszukania w przypadkach dotyczących zachowania tajemnicy zawodowej odbywają się w asyście osoby, np. samorządu zawodowego. Obowiązuje zachowanie tajemnicy.
Przy przeszukaniach budynków organów państwowych należy powiadomić organ zwierzchni o przeszukaniu (lotnictwo, kolej, straż graniczna, agencje bezpieczeństwa, itp.).
Przy napotkaniu oporu lub przypuszczając, że taki opór natrafi, organ może wezwać pomoc, pomocy udziela policja. Organy policji nie mogą odmówić udzielenia pomocy. Termin egzekucji 7.00 - 21.00 w dni robocze. Gdy wymaga tego cel, egzekucję można na pisemnie zezwolenie wydane dla egzekutora przeprowadzać w innym terminie.
Z każdej egzekucji sporządza się protokół w którym egzekutor określa:
miejsce egzekucji,
czas,
osoby,
przedmiot,
sprawozdanie z przebiegu czynności,
wnioski i uwagi osób obecnych przy egzekucji,
podpisy uczestników lub informacje o ich braku,
Protokół podpisuje egzekutor i doręcza go zobowiązanemu.
Organ egzekucyjny może odstąpić od egzekucji, takie odstąpienie powoduje przerwanie toku egzekucji. Możliwe jest to w następujących przypadkach:
gdy zobowiązany przedstawi dokumenty, że wykonał obowiązek,
gdy obowiązku nie było,
nastąpiło umorzenie,
gdy wartość zajętego majątku ma znacznie przewyższać należność - zobowiązanie,
gdy dotyczy innej osoby itp.
Wstrzymanie czynności egzekucyjnych przysługuje np. wojewodzie.
Zawieszenie postępowania.
Gdy w toku postępowania wystąpią okoliczności, które uzasadniają wstrzymanie postępowania, są to:
odroczony termin,
śmierć zobowiązanego,
kiedy zagrozi to interesowi społecznemu,
gdy zobowiązany utraci zdolność do czynności prawnych,
na żądanie wierzyciela,
w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.
Umorzenie postępowania możliwe jest na każdym etapie.
Umorzenie obligatoryjne.
gdy obowiązek został wykonany przed wszczęciem postępowania,
obowiązek został umorzony, wygasł lub nie istniał,
jeżeli określono obowiązek niezgodnie z decyzją,
gdy występuje błąd co do osoby zobowiązanej,
gdy występuje niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym,
gdy jest niedopuszczalność egzekucji.
Umorzenie fakultatywne.
gdy uzyskane środki nie pokryją wydatków egzekucyjnych.
Skutki umorzenia - to uchylenie dokonanych do tej pory czynności egzekucyjnych.
Komornik - reguły postępowania identyczne.
Osoba trzecia nie będąca zobowiązanym może składać wniosek o wyłączenia spod egzekucji.
Skargi
Na czynności egzekucyjne organu lub egzekutora składać może tylko zobowiązany w terminie 14 dni od dokonania kwestionowanej czynności.
Na przewlekłość postępowania egzekucyjnego może składać każda osoba której interes prawny został naruszony.
Wydatki egzekucyjne to faktyczne koszty, obciążają one zobowiązanego.
Wyjątki - obciążają wierzyciela gdy:
wystawił tytuł niezgodnie z prawem,
gdy osoba jest nie zobowiązana,
Koszty przechowywania rzeczy odlicza się ze ściągniętej kwoty.
Ulgi w zapłacie kosztów - fakultatywne,
Przesłanki:
nieściągalność od zobowiązanego,
za umorzeniem przemawia interes publiczny,
gdy koszty są niewspółmierne do zobowiązania.
W pierwszej kolejności umarza się kwoty za czynności egzekucyjne (postanowienie - zażalenie). Istnieje możliwość rozłożenia opłat na raty.
Opłata komornicza
Jest to 5% kwoty przekazanej wierzycielowi, którą potrąca sobie organ egzekucyjny.
Postępowanie zabezpieczające
Jest to ciąg działań organów administracji publicznej i innych podmiotów, ma charakter pomocniczy. Zabezpieczenie nie może stanowić bezpośredniego wykonania obowiązku. Zabezpieczenia dokonuje organ egzekucyjny na wniosek wierzyciela. Wierzyciel wydaje zarządzenie zabezpieczenia. W razie potrzeby organ egzekucyjny może zastosować kilka rodzajów zabezpieczeń lub zastosować inne. Zabezpieczenie pieniężne trwa do 30 dni, niepieniężne lub podatki do 3 miesięcy.
16