Ćwiczenia z Juszczykiem

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Literatura: Eugeniusz Ochendowski- „Postępowanie Administracyjne-Ogólne Zagadnienia” Kodeks Postępowania Administracyjnego-stan prawny na dzień jak najświeższy Wzory pism wszystkich w Postępowaniu Administracyjnym

Postępowanie Administracyjne pojęcia i zasady ogólne

Normy prawa dzielimy na:- normy prawa materialnego - i normy prawa formalnego które tworzą przepisy o postępowaniu prawnym czyli o procedurze. Procedura odpowiada każdemu działowi prawa materialnego co oznacza że wykonanie norm prawa materialnego musi być zorganizowane. Stosowanie norm prawnych wymaga wydawania aktów administracyjnych w których po ustaleniu stanu faktycznego zastosuje się odpowiednią normę prawną w wymaganym układzie czyli procedurze. Normy proceduralnego prawa administracyjnego tryb i zasady stosowania prawa materialnego jego celem jest określenie sytuacji prawnej adresata w postaci udzielenia bądź odmowy udzielenia uprawnienia albo w postaci obciążenia obowiązkiem. Normy prawa proceduralnego pozostają w relacjach z normami prawa materialnego tzn. służą jego realizacji. Podstawy prawne aktów administracyjnych stanowią normy prawa materialnego. Natomiast sposób postępowania organów administracyjnych w celu wydania tych aktów określają normy proceduralne. Ich swoistość polega na tym że różnią się konsekwencjami prawnymi. Ich naruszenia i tak normy prawa materialnego obwarowane są sankcjami w postaci ( kara lub egzekucja ). Natomiast przy normach proceduralnych których nacisk kładziony jest na gwarancje prawne wynikające głównie z nadzoru. Normy proceduralne są zawarte w różnych aktach prawnych wyznaczają zróżnicowane procedury administracyjne. Zbiór tych norm jest uporządkowany gdyż pozostają one ze sobą w relacjach określonych przepisami prawnymi. Dzielimy je na dwie grupy: - normy proceduralne zawarte KPA - i normy proceduralne zawarte w innych aktach prawnych przy czym ich stosunek do KPA jest określone albo przepisami KPA albo przez nie same.

KPA Normuje postępowanie:

1. Przed organami Administracji Publicznej w należących do właściwości tych organizacji w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej (postępowanie jurysdykcyjne)

2. Przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwienia spraw określonym w punkcie pierwszym.

3. W sprawach rozstrzygania sporów o właściwości między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami o których mowa w punkcie drugim.

4. W sprawach wydawania zaświadczeń.

Administracja publiczna

Rządowa Samorządowa

Premier + Rada Ministrów Marszałek Województwa + Zarząd Województwa

Minister Starosta Powiatu + Zarząd Powiatu

Wojewoda Wójt, Burmistrz, i Prezydent Miasta

Kraj-podlegają nie podlegają nikomu-Województwo

SKO- Samorządowe kolegium odwoławcze

może odwołać daną osobę ze stanowiska.

KPA-Kodeks Postępowania Administracyjnego

KPA normuje również postępowanie w sprawach skarg i wniosków przed organami państwowymi organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.

Zasady ogólne KPA

Zasady ogólne KPA znajdują się w artykułach od 6 do 16 KPA i określają one normy prawne obowiązujące przez cały tok postępowania tj. zarówno przed organami I jak i II instancji a także przed organami nadzorczymi i odpowiednio w postępowaniu skarbowym. Przepisy KPA muszą być interpretowane zgodnie z zasadami ogólnymi z uwagi na fakt że są one normami prawnymi ich naruszenie stanowi naruszenie prawa i samorządności.

1. Zasada praworządności zwana również zasadą praworządności i legalności wynika z art. 6 i 7 a nadto jest zasadą konstytucyjną zawartą w art.7 konstytucji R.P. stanowi ona że: podstawą prawną decyzji administracyjnych mogą być jedynie akty normatywne zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa i z tych też organy rozstrzygające sprawę wydają decyzję jedynie na podstawie przepisów konstytucji ustaw umów międzynarodowych ratyfikowanych przez R.P. Rozporządzeń i akty prawa miejscowego.

2. Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli wynika z artykułu 7 i ustanawia oraz nakazuje organom administracji aby w toku postępowania miały na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Jest ona ściśle związana z zasadą praworządności a interes społeczny i słuszny interes obywateli mogą i powinny być uwzględniane przy wykładni stosowanych norm prawnych w tych przypadkach gdy organ administracji stosuje pojęcia oceniające lub gdy decyzja zależy od jego uznania.

3. Zasada prawdy obiektywnej wynika również z artykułu 7 i zobowiązuje organ administracji do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy. Organ jest zobowiązany do działania nie tylko w zakresie wniosku stron ale również z urzędu powinien badać stan faktyczny okoliczności sprawy oraz dowody realizacji tej zasady służą instytucje procesowe jak np. wyłączenie pracownika organu lub organu administracyjnego od załatwienia spraw a także przepisy o dowodach i postępowaniu dowodowym.

4. Zasada udzielania informacji prawnej stroną wynika z artykułu 9 KPA i zobowiązuje organ do wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych mogących wpłynąć na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego organy muszą czuwać nad tym aby strony nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa tzn. muszą udzielać im wskazówek oraz wyjaśnień. Realizacja tej zasady następuje przez obligatoryjne pouczenia np. o skutkach prawnych nie zastosowanie się do wezwania konieczności przestrzegania terminów czy prawnie wniesienia odwołania. Naruszenie obowiązku pouczenie nie może przynieść stronie szkody a w razie jej zaistnienia musi być naprawione w dalszym toku postępowania np. przez przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

5. Zasada czynnego udziału strony w Postępowaniu Administracyjnym wynika z artykułu 10 KPA i dotyczy umożliwienia czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania tj.

1. Poprzez zawiadomienie wszystkich stron o wszczęciu postępowania czy to z urzędu czy to na wniosek stron.

2. Poprzez zawiadomienie o terminie rozprawy przeprowadzeniu dowodu z zeznań świadków czy przedstawienie opinii biegłego.

3. Poprzez zawiadomienie o terminie i wniesieniu oględzin wizji lokalnej itp.

Zawiadomienie strony jest obowiązkiem organu natomiast strona może z tego skorzystać lub nie czyniąc to na własne ryzyko. Natomiast uniemożliwienie stronie udziału w postępowaniu pociąga kwalifikowaną wadliwość postępowania i na żądanie strony która bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. Postępowanie będzie wznowione nawet gdy zostało zakończone decyzją ostateczną.

6. Zasada przekonywania czynnika wynika z artykułu 11 KPA i stanowi, że organ administracji ma wyjaśniać stroną zgodność przesłanek jakimi kierował się przy załatwianiu sprawy i ma doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Konkretnym przejawem tej zasady jest uzasadnienie decyzji na podstawie którego strona ma zrozumieć i zaakceptować dokonane czynności prawne i faktyczne stosowane przez organ przy wydaniu decyzji nie pozbawia ona jednak organu możliwości zastosowania przymusu dla wykonania decyzji jeżeli strona nie chce wykonać go dobrowolnie.

7. Zasada szybkości i prostoty wynika z artykułu 12 i stanowi że organ administracji ma działać wnikliwie i szybko posługując się przy tym najprostszymi środkami do załatwienia sprawy. Jest ona związana z przepisami dotyczącymi terminów załatwiania spraw w postępowaniu (jurysdykcyjnym art. 35÷38 KPA)

8. Zasada ugodowego załatwiania spraw wynika z artykułu 13 KPA i stanowi że organ prowadzący postępowanie powinien dążyć do ugodowego załatwienia spraw oraz że stanowi ona takie same skutki prawne jak decyzja.

9. Zasada pisemności wynika z artykułu 14 KPA i obliguje organ prowadzony postępowanie do załatwiania spraw w formie pisemnej a także nakłada obowiązek sporządzania protokołu z każdej czynności prawnej dokonanej w toku postępowania a mającej istotne znaczenie do rozstrzygnięcia sprawy. Inne działania a przede wszystkim i treść i istota motywu winny być zawarte w adnotacji lub notatce służbowej.

10. Zasada dwuinstancyjności postępowania wynika z artykułu 15 KPA i jest typowym przejawem praworządności dającym stronie szanse wniesienia odwołania do drugiej instancji a nadto jest to również środek kontroli prawidłowości rozstrzygnięć organu administracyjnego.

11. Zasada trwałości decyzji ostatecznych wynika z artykułu 16 KPA i stanowi ochronę praw nabytych przez strony na mocy decyzji ostatecznej. Decyzje ostateczne mogą być uchylane lub zmieniane jedynie w trybie i na podstawie przepisów rozdziału 12 i 13 działu II KPA.

12. Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych wynika z artykułu 16 KPA i stanowi że w przypadku wyczerpania instancyjnej drogi odwoławczej można zaskarżyć decyzję do sądu administracyjnego z powodu jej niezgodności z prawem na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach. Kontrola sądowa przyczynia się także do podniesienia jakości pracy organu administracji publicznej a nadto ujednolica wykładnię prawa administracji i wzmacnia przestrzeganie prawa przez organy.

13. Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa stanowi, że organy administracji publicznej zobowiązane są tak prowadzić postępowanie aby obywatele byli tak przekonani, że organ zna prawo oraz że je potrafi stosować nadto, że prowadzi postępowanie w taki sposób, że wpływa na świadomość i kulturę prawną obywateli.

Organami prowadzącymi postępowanie jurysdykcyjne są organy administracji rządowej zarówno centralnej jak i terenowej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego. KPA określa również jakie organy są organami wyższego stopnia oraz organami naczelnymi.

Organami wyższego stopnia są:

1. W stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego samorządowe kolegia odwoławcze chyba, że ustawy szczególne stanowią inaczej.

2. W stosunku do wojewodów właściwi w sprawie ministrowie.

3. W stosunku do organów administracji publicznych innych niż określone w/w przypadkach odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie a w razie ich braku organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością.

4. W stosunku do organizacji społecznych odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji a w razie ich braku organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Organy naczelne zgodnie z artykułem 18 KPA organami naczelnymi są:

1. W stosunku do administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego( z wyjątkiem SKO) oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych prezes rady ministrów lub właściwi ministrowie.

2. W stosunku do administracji państwowych innych niż określone w pkt. Pierwszym odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania.

3. W stosunku do organów organizacji społecznej naczelne organy tych organizacji a w razie braku takiego organu prezes rady ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.

Właściwość organów

Właściwość organu- jest to zdolność organu do rozpatrywania i rozstrzygania określonego rodzaju spraw. Właściwość może być nabywana na podstawie przepisów ustawowych lub na podstawie przeniesienia bądź delegacji. W większości przypadków mamy do czynienia z właściwością ustawową chociaż niekiedy przepisy ustawowe upoważniają do przenoszenia właściwości w sprawach z zakresu administracji rządowej w drodze porozumienia na rzecz samorządu terytorialnego i w takim przypadku mamy do czynienia z właściwością do załatwienia określonych w porozumieniu spraw na zasadach przeniesienia.

Właściwość z delegacji- powstaje w przypadku wyłączenia organu administracji publicznej od załatwienia sprawy i w takim przypadku właściwym będzie organ wyższego stopnia który może wyznaczyć inny podległy sobie organ do załatwienia sprawy (art. 26 KP). Z artykułu 19 KPA wynika obowiązek przestrzegania z urzędu właściwości rzeczowej i miejscowej co oznacza, że organ, który otrzymał sprawę do załatwienia będąc organem niewłaściwym ma obowiązek przekazania sprawy organowi właściwemu oraz zawiadomienia o tym fakcie zainteresowanego składającego wniosek.

Właściwość rzeczowa- ustalana jest według przepisów o zakresie działania organów administracji publicznej i jest ona wyznaczana przepisami ustrojowymi np. ustawa o samorządzie gminnym. Właściwość rzeczowa organu jest to zdolność do rozstrzygania spraw określonego rodzaju. Prawo materialne np. prawo budowlane, czy wodne określa organy administracyjne właściwe rzeczowo do rozstrzygania spraw.

Właściwość miejscowa- natomiast jest to zdolność organu do realizacji swojej właściwości rzeczowej na określonym obszarze np. gminy czy powiatu.

Artykuł 21 KPA określa sposób ustalania właściwości według kryteriów:

1. W sprawach dotyczących nieruchomości- według miejsca położenia nieruchomości, a jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze dwóch lub więcej organów to orzeczenie należy do tego organu na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości.

2. W sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy- według miejsca w którym zakład pracy był jest lub ma być prowadzony.

3. W innych sprawach- według miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju a w braku zamieszkania w kraju według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron a jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania siedziby lub pobytu to według miejsca ostatniego ich zamieszkania siedziby lub pobytu w kraju. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany powyżej to sprawa należy do organu właściwego dla miejsca w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania albo w razie braku ustalenia takiego miejsca sprawa należy do organu właściwego dla obszaru dzielnicy śródmieście w mieście stołecznym Warszawa.

Zgodnie z przepisami artykułu 22 KPA spory o właściwość rozstrzygają:

1. Między organami jednostek samorządu terytorialnego- z wyjątkiem przypadków określonym w punktach 2 do 4 wspólny dla nich organ wyższego stopnia a w razie braku takiego organu sąd administracyjny.

2. Między kierownikami służb inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty- starosta.

3. Między organami administracji zespolonej w jednym województwie a nie wymienionymi w punkcie 2- wojewoda.

4. Między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej- minister właściwy do spraw administracji publicznej.

5. Między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach- minister właściwy do spraw administracji publicznej.

6. Spór między wojewodą a organami administracji niezespolonej- minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą.

7. Między organami administracji publicznej innymi niż wymienione dotychczas- wspólny dla nich organ wyższego stopnia a w razie braku takiego organu minister właściwy do spraw administracji publicznej.

8. Między organami administracji publicznej gdy jednym z nich jest minister- Prezes Rady Ministrów.

Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

Zgodnie z artykułem 24 KPA pracownik organu Administracji Publicznej podlega wyłączeniu od udziału postępowania w sprawie:

1. W której jest stroną albo pozostaje jedną ze stron w takim stosunku prawnym że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki.

2. Swego małżonka lub krewnych i powinowatych do drugiego stopnia.

3. Osoby związane z nimi z tytułu przysposobienia opieki lub kurateli.

4. W której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednego ze stron albo w której przedstawicielem jest jedna z osób wymienionych w punktach 2 i 3.

5. W której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji.

6. Z powodu której wszczęto przeciw nim dochodzenie służbowe postępowanie dyscyplinarne lub karne.

7. W której jedna ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa przysposobienia opieki i kurateli.

Bezpośredni przełożony pracownika jest zobowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w paragrafie 1 które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.

Organ administracji państwowej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczących interesów majątkowych:

1. Jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w artykule 24 punkt 123.

2. Osoby zajmujące stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych jak powyżej.

Organizacja społeczna

Organizacja społeczna występuje w postępowaniu administracyjnym w potrójnej roli to jest:

1. Jako organ powołany z mocy prawa do załatwiania indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych.

2. Jako strona gdy żąda czynności organu administracyjnego ze względu na swój interes prawny lub obowiązek albo gdy postępowanie dotyczy jej interesu prawnego lub obowiązku.

3. Jako uczestnik postępowania administracyjnego w sprawie innej osoby korzystając z praw strony w tym ostatnim przypadku organizacja społeczna może wystąpić z żądaniem o wszczęcie postępowania dopuszczenie jej do udziału w toczącym się postępowaniu a organ uznający jej żądanie za uzasadnione może wszcząć postępowanie z urzędu bądź dopuścić organizację do udziału w toczącym się już postępowaniu. Organ administracyjny prowadzący postępowanie może odmówić wszczęcia postępowania lub nie dopuścić jej do udziału jeżeli uzna że statutowe cele organizacji bądź interes społeczny nie przemawiają za jej udziałem i w takim przypadku wydaje postanowienie na które przysługuje zażalenie. Okres wniesienia zażalenia wynosi 7 dni. Okres wniesienia odwołania wynosi 14 dni.

Organizacja społeczna dopuszczona do udziału w postępowaniu na prawach strony ma takie same prawa jak strona tzn.

1. Może składać żądania dotyczące przeprowadzenia dowodów.

2. Wnosić odwołania od decyzji lub wnosić zażalenia na postanowienie niezależnie od stron.

3. Organizacja społeczna może popierać żądanie strony bądź domagać się odmowy jej żądania.

4. KPA przewiduje w artykule 31 również inną formę włączenia organizacji społecznej do postępowania a mianowicie jeżeli nie uczestniczy ona na prawach strony to może za zgodą organu przedstawić organowi swój pogląd wyrażony w uchwale bądź oświadczeniu organu statutowego.

W postępowaniu administracyjnym wyróżniamy terminy ustawowe tj. wynikające z KPW i innych ustaw oraz terminy urzędowe wyznaczone przez organy prowadzące postępowanie. Terminy ustawowe przewidziane są zarówno dla czynności dokonywany przez organy administracyjne np. terminy załatwiania spraw a także do czynności dokonywanych przez strony innych czynników postanowień np. terminy wniesienia odwołania, zażalenia itp. Terminy ustawowe nie mogą być przez organ prowadzący postępowanie ani skracane ani też przedłużane a niedopełnienie przez stronę terminów ustawowych czynności powoduje że czynność ta nie może być skutecznie dokonana.

Z kolei terminy urzędowe mogą być przez organ przedłużane lub skracane tylko z ważnych przyczyn zarówno literatura jak i komentarz stanowią że organ może z ważnych przyczyn a zwłaszcza w interesie prawdy obiektywnej uznać czynność za ważną gdyż jest jedynym pełnym dysponentem określonych terminów.

Rozróżniamy trzy rodzaje terminów: w dniach w tygodniach w miesiącach

Terminy określane w kodeksie KPA a przede wszystkim sposoby ich obliczania reguluje artykuł 57 KPA.

1. Terminy liczone w dniach- liczone są w następujący sposób jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest określone pewne zdarzenie to przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia w którym to zdarzenie nastąpiło, upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.

2. Terminy określone w tygodniach- kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

3. Terminy określone w miesiącach- kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu który odpowiada początkowemu dniowi terminu a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było to upływ terminu następuje w ostatnim dniu tego miesiąca. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy to za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

Zgodnie z przepisem artykułu 57 paragraf 5 termin uważa się za zachowany jeżeli przed jego upływem pismo zostało:

1. Wysłane w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17.02.2005r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne za poświadczeniem złożenia do organów administracji publicznej.

2. Nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.

3. Złożone w polskim urzędzie konsularnym.

4. Złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej.

5. Złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi tego statku.

6. Złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.

2007-11-18

Temat: Przywrócenie terminu.

Nie dochowanie terminu pociąga za sobą ujemne skutki procesowe gdyż czynność dokonana po upływie terminu jest prawnie nieskuteczna. KPA wzorem innych procedur sądowych przewiduje dobrodziejstwa w postaci instytucji przywrócenia terminu. Zachodzi to w przypadku gdy nie zachowanie terminu nastąpiło bez winy osoby zainteresowanej. Przywracane są terminy prawa procesowego natomiast nie są przywracane terminy prawa materialnego. Przywrócenie terminu z urzędu jest niedopuszczalne i może być ono dokonane jedynie na prośbę zainteresowanego; instytucje przywrócenia terminu regulują art. 58-60 KPA i zgodnie z nimi w razie uchybienia terminu należy termin przywrócić na prośbę zainteresowanego jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy. Uprawdopodobnienie polega nie na udowodnieniu lecz na uwiarygodnieniu istnienia lub nieistnienia pewnych faktów- regułą w postępowaniu i ogólnie w prawie procesowym jest udogodnienie natomiast uprawdopodobnienie ma charakter wyjątkowy i ustawa zezwala na nie wtedy, gdy celowe jest ustalenie określonych okoliczności faktycznych bez przeprowadzania sformalizowanego postępowania.

Dla przywrócenia terminu wymaga się:

• braku winy po stronie zainteresowanego

• uprawdopodobnienia, że uchybienie nastąpiło bez winy zainteresowanego

• wniesienie prośby o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi (jest to termin nieprzywracalny)

• równoczesne dopełnienie czynności, dla której termin był określony- wraz z podaniem o przywrócenie terminu składa się odwołanie.

O przywróceniu terminu lub jego odmowie rozstrzyga w formie postanowienia organ, przed którym toczy się postępowanie, a na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu zainteresowanemu służy zażalenie, które rozpatruje organ właściwy do rozpatrzenia odwołania.

Na postanowienie organu odwoławczego nie przysługuje zażalenie i jest to postanowienie ostateczne. Skutek prawny przywrócenia terminu to traktowanie czynności, dla której termin był określony jako dokonanej w terminie.

Terminy załatwiania spraw.

Sprawy rozstrzygane przez organy administracyjne powinny być rozpoznawane i załatwiane szybko bez zbędnej zwłoki, a w przypadku spraw mniej skomplikowanych nie wymagających zbierania dowodów, informacji, itp. - niezwłocznie.

Zasada szybkości postępowania leży w interesie strony organu jak również w interesie społecznym.

KPA stosuje instytucje sygnalizacji, która ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy sprawa nie może być załatwiona w określonym terminie. Zgodnie z art. 35 KPA niezwłocznie winny być załatwiane sprawy mogące być rozpatrzone w oparciu o dowody dostarczone przez strony wraz z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi organ rozporządza. Sprawy wymagające przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego powinny być załatwiane nie później niż w ciągu jednego miesiąca a sprawy szczególnie skomplikowane nie później niż w ciągu 2 miesięcy od daty wszczęcia postępowania. W postępowaniu odwoławczym sprawa odwołania (termin do załatwiania sprawy przez organ odwoławczy biegnie od dnia otrzymania przez ten organ odwołania wraz z aktami sprawy, a nie od dnia wpływu odwołania do organu I instancji, który wydał zaskarżoną decyzję).

Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które mają być załatwione w terminach krótszych niż 1 miesiąc lub 2 miesiące i terminy te wiążą zarówno organy administracji w układzie wewnętrznym oraz dają stronie uprawnienia do żądania załatwienia sprawy w terminie krótszym. Organ, który nie załatwił sprawy w terminie obowiązany jest zawiadomić o tym fakcie strony podając jednocześnie przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy- obowiązek ten ciąży na organie również wtedy gdy zwłoka w załatwieniu sprawy nastąpiła z przyczyn niezależnych od organów.

Temat: Doręczenia i wezwania.

I Doręczenia.

Doręczanie pism procesowych w postępowaniu administracyjnym zostało szczegółowo unormowane w art. 39-49 i szczegółowość ta jest spowodowana powstawaniem istotnych skutków prawnych związanych z czynnościami procesowymi doręczenia.

Doręczeniami rządzi zasada formalizmu ze względu na wywołane przez nie skutki prawne. Przy doręczaniu pism obowiązuje zasada domniemania prawidłowości doręczenia, zgodnie z którą uważa się, że pismo dotarło do adresata, i że zapoznał się on z jego treścią i w konsekwencji na adresacie ciążą skutki braku zastosowania się do powinności wynikających z pisma procesowego.

Jako podstawowy warunek skutecznego doręczenia, KPA przewiduje pokwitowanie przez adresata. Odmowa potwierdzenia odbioru pisma powoduje jego zwrot nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy.

Pismo uważa się za doręczone w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata, gdyż na własne ryzyko pisma nie przyjął, mimo iż miał możliwość zapoznania się z jego treścią.

W KPA odróżniamy:

- doręczenia właściwe- polegają na dostarczeniu pisma tej osobie, dla której było przeznaczone, czyli dostarczenie adresatowi do rąk własnych i taki tryb doręczeń powinien być traktowany jako zasada obowiązująca.

- doręczenia zastępcze- polegają na dostarczeniu pisma stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela temu przedstawicielowi, a w sprawie wszczętej na skutek podania złożonego przez dwie lub jednej ze stron doręczenie wszystkim stronom, chyba że w podaniu wskazały jedną jako upoważnioną do odbioru pism, i stąd też obowiązkiem stron oraz ich przedstawicieli jest każdorazowe zawiadamianie organu administracji o zmianie miejsca zamieszkania czy adresu do korespondencji pod rygorem wywołania skutków prawnych przez doręczenie pisma na dotychczasowy adres.

2007-11-24

II Wezwania.

Kodeks w przepisach dotyczących wezwań ( art. 50-56 ) przyjmuje regułę minimalizacji uciążliwości związanych ze stawiennictwem uczestników postępowania. Organ administracyjny może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach oraz do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonania czynności urzędowych i obowiązany jest przy tym dołożyć starań aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe.

Obowiązek osobistego stawiennictwa został w kodeksie ograniczony do obszaru gminy lub miasta, w którym zamieszkuje lub przebywa wezwany i obowiązek ten został rozszerzony do terenów sąsiednich gminy lub miasta.

Wobec kręgu podmiotów nie zobowiązanych do osobistego stawiennictwa organ może skorzystać z instytucji pomocy prawnej innego organu. Polega to na zwróceniu się organu prowadzącego postępowanie do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządowego, na terenie którego dana osoba zamieszkuje lub przebywa. Organ ten wzywa do siebie osobę celem przesłuchania jej lub dokonania innych czynności związanych z toczącym się postępowaniem.

Kodeks nie precyzuje osób, których wezwanie może dotyczyć. A zatem mogą to być strony, świadkowie, biegli lub inni uczestnicy postępowania. Regułą jest forma pisemna wezwania, jednakże kodeks dopuszcza inne formy takie jak: wezwanie telefoniczne, telegraficzne albo przy użyciu innych środków łączności w sprawach nie cierpiących zwłoki. Wezwanie tym innym sposobem jest skuteczne wtedy gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej formie i w odpowiednim terminie.

Wezwanie powinno zawierać:

• nazwę i adres organu wzywającego

• imię i nazwisko oraz adres wzywanego

• w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany (podać dokładnie przedmiot postępowania oraz określić czy ma być stroną, świadkiem, biegłym i co ma być celem stawienia się)

• czy wezwany powinien stawić się osobiście lub przez pełnomocnika czy też może złożyć wyjaśnienia lub zeznania na piśmie

• termin, do którego wezwanie powinno być spełnione albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika

• skutki prawne nie zastosowania się do wezwania (art. 88 KPA)

• podpis pracownika organu wzywającego z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby podpisującej

Osobie, która stawiła się na wezwanie przysługuje zwrot kosztów podróży i innych należności według przepisu o należnościach świadków w postępowaniu sądowym. Żądanie przyznania należności musi być zgłoszone przed wydaniem decyzji pod rygorem utraty roszczenia.

Osoba, która mimo prawidłowego wezwania nie stawiła się bez uzasadnionej przyczyny może być ukarana przez organ wzywający grzywną do 50 złotych a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania grzywną do 200 złotych. Grzywna ta nakładana jest w formie postanowienia, na które służy zażalenie. W stosunku do opornego świadka istnieje możliwość zastosowania środków przymusu bezpośredniego.

Temat: Wszczęcie postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 61 wszczęcie postępowania administracyjnego następuje z urzędu lub na wniosek strony a nadto oryginalne i niespotykane w innych procedurach jest rozwiązanie dopuszczające ze względu na szczególnie ważny interes strony możliwość wszczęcia postępowania z urzędu w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. W takim przypadku organ jest obowiązany dodatkowo uzyskać zgodę strony już po wszczęciu postępowania a w razie jej braku postępowanie umorzyć.

Na organie administracji ciąży obowiązek powiadamiania stron i innych uczestników postępowania o wszczęciu postępowania z urzędu. W przypadku wszczęcia postępowania na żądanie strony datą wszczęcia takiego postępowania jest dzień doręczenia żądania organowi. Natomiast w przypadku wszczęcia postępowania z urzędu za datę wszczęcia uważa się dzień pierwszej czynności urzędowej podjętej przez organ, o której zawiadomiono stronę. Mogą to być oględziny, złożenie zeznań przez strony, przeprowadzenie odprawy celnej itp.

Żądanie strony dotyczące wszczęcia postępowania realizowane jest poprzez wniesienia podania i w tym zakresie KPA określa minimalne wymogi dotyczące formy podania gdyż mogą one być wnoszone pisemnie, telegraficznie, za pomocą dalekopisów, faksów, poczty elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego organu administracji umożliwiającego wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego danego organu a nadto można złożyć wniosek ustny.

Przepisy szczególne mogą ustalać aby forma pisemna związana była również z załącznikami np. do wniosku o wydanie pozwolenia budowlanego należy dołączyć wyciąg z księgi wieczystej nieruchomości gruntowej oraz mapkę sytuacyjną wskazującą lokalizację przyszłego budynku.

Poza tymi przypadkami KPA nie nakłada żadnych wymogów formalnych i wystarczy określenie w podaniu osoby, od której ono pochodzi, jej adresu oraz treści żądania. Jeżeli w podaniu nie zamieszczono adresu i nie można tego adresu ustalić, to podanie takie pozostawia się bez rozpatrzenia. Jeżeli natomiast podanie nie czyni zadość innym wymaganiom określonym w przepisach prawa to w takim przypadku należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie 7 dni z pouczeniem, że ich nie usunięcie spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Wnoszący podanie może być także wezwany do sprecyzowania zgłoszonych zadań lub uiszczenia należności tytułem kosztów i opłat związanych z postępowaniem i w takim przypadku termin wyznaczony do wniesienia należności nie może być krótszy niż 7 dni i dłuższy niż dni 14. W przypadku nie uiszczenia należności podanie podlega zwrotowi, a czynność uzależniona od opłaty zostanie zaniechana.

Temat: Postępowanie wyjaśniające.

W postępowaniu administracyjnym postępowanie wyjaśniające może przybierać albo formę postępowania uproszczonego zwanego gabinetowym, w którym nie występuje skoncentrowana faza postępowania w obecności stron, a toczy się ono jedynie poprzez dokonywanie kolejnych czynności polegających najczęściej na badaniu różnorakich dokumentów dostarczonych przez wnioskodawcę. Drugą formą postępowania jest rozprawa, która sprzyja zasadzie bezpośredniości i koncentracji materiału dowodowego. Przepisy KPA nie określają przebiegu rozprawy administracyjnej i stąd też najczęściej stosowaną jest forma według wzoru rozprawy sądowej cywilów.

Organ administracyjny przeprowadza rozprawę w każdym przypadku gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcia celu wychowawczego. Organ powinien przeprowadzić rozprawę także wtedy, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesu stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych lub w drodze oględzin.

Obowiązkiem organu przed przeprowadzeniem rozprawy jest podjęcie niezbędnych czynności do jej przeprowadzenia, a przede wszystkim wezwanie stron, świadków, biegłych i innych uczestników postępowania do stawienia się na rozprawę a także zobowiązanie strony do złożenia koniecznych wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów, a o rozprawie należy zawiadomić także państwowe jednostki organizacyjne, organizacje społeczne i inne osoby jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot - winna ona być rozpatrzona aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiło przynajmniej na 7 dni przed terminem rozprawy.

09.12.2007r

Organ prowadzący postępowanie wyjaśniające kieruje się prawem policji sesyjnej, a więc decyduje o tym, w jakiej kolejności składają zeznania świadkowie, kto i kiedy zadaje pytania, a także może, czuwając nad bezpieczeństwem prowadzonej rozprawy, stosować kary za niewłaściwe zachowanie się uczestników, a nadto przysługuje mu prawo usuwania z sali rozpraw osób niewłaściwie zachowujących się i przeszkadzających w toku rozprawy. Usunięcie uczestnika z postępowania i wydalenie go z sali rozpraw może nastąpić po ostrzeżeniu. W przypadku nie zastosowania się do tego ostrzeżenia, następuje ukaranie grzywną, które następuje w trybie postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Po wyczerpaniu postępowania dowodowego przewodniczący zespołu orzekającego zamyka postępowanie wyjaśniające i skład orzekający po przeprowadzonej naradzie wydaje decyzje.

Rozstrzygnięcia, które zapadają przed organem I instancji są albo decyzjami, a więc rozstrzygnięciami kończącymi postępowanie administracyjne w formie rozstrzygnięcia merytorycznego, bądź są to postanowienia, które dotyczą kwestii wynikających w toku postępowania administracyjnego. Postanowienia dotyczą nie tylko stron ale ich adresatami mogą być świadkowie, biegły a także strona i inni uczestnicy postępowania.

Decyzje administracyjne jako akty administracyjne wchodzą do obiegu prawnego i wiążą organ wydający je od momentu ich wydania, natomiast strony obowiązane są wypełnić obowiązki zawarte w decyzji od momentu, gdy decyzja staje się ostateczna.

Każda decyzja administracyjna musi zawierać zgodnie z art. 107 KPA następujące elementy:

1. oznaczenie organu administracji publicznej

2. miejsce i datę jej wydania

3. oznaczenie strony lub stron

4. powołanie podstawy prawnej

5. rozstrzygnięcie, czyli inaczej osnowa

6. uzasadnienie faktyczne i prawne

7. pouczenie czy, i w jakim trybie, służy od niej odwołanie

8. podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji; do momentu podpisania decyzji jest ona tylko projektem

przykład:

Bydgoszcz 10.12.2007r.

Prezydent Miasta Bydgoszcz

WOŚ 1234/07

Jan Kowalski

Ul. Kwiatowa 23

85-360 Bydgoszcz

DECYZJA

Na podstawie art. …….. ustawy ………. z dnia …….. (Dz.U. 27/07, poz. 2192
z późniejszymi zmianami) oraz ……………. art. ………KPA

orzekam …………………………………………………………………………………………………...

UZASADNIENIE …………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………………………...............

POUCZENIE

……………………………………………………………………………………..……..…….………………………………………………………………………………………

Podpis

a) w górnym lewym rogu decyzja zawiera oznaczenie organu, który decyzję wydał, a więc znajdzie się tam określenia: wójt, burmistrz itp., a celem łatwiejszego dotarcia pod oznaczeniem organu może znaleźć się oznaczenie konkretnego wydziału, który załatwia dla nas sprawę

b) oznaczenie miejsca i daty wydania decyzji ma istotne znacznie dla określenia początku biegów terminów oraz umocowania miejscowego organu

c) oznaczenie adresata decyzji zawierające imię i nazwisko i dokładny adres zamieszkania adresata decyzji - obowiązkiem strony jest każdorazowe informowanie organu o zmianie adresu zamieszkania pod sankcją doręczenia wezwań i innych pism urzędowych pod dotychczasowym adresem zamieszkania; z uwagi na udogodnienia korespondencyjne oznaczenie adresata decyzji może mieć miejsce albo pod datą i miejscem wydania decyzji albo w treści samej decyzji

d) podstawa prawna - w podaniu podstawy prawnej zawarte jest zarówno określenie podstawy prawnej merytorycznego rozstrzygnięcia a także określenia umocowania organu w zakresie właściwości rzeczowej do rozstrzygania tej konkretnej sprawy

e) rozstrzygnięcie decyzji, czyli jej osnowa jest najważniejszym elementem decyzji, gdyż w nim właśnie określamy przyznane uprawnienia bądź nałożone obowiązki

f) uzasadnienie składa się z dwóch części to jest z uzasadnienia faktycznego i uzasadnienia prawnego; w uzasadnieniu faktycznym przedstawia wszelkie czynności prawne, jakie przeprowadził w toku postępowania wyjaśniającego, natomiast w części prawnej podaje się podstawę prawną merytorycznego rozpatrzenia sprawy

g) pouczenie o możliwości wniesienia środka odwoławczego z podaniem trybu i terminu jego wniesienia

h) podpis osoby upoważnionej do wydania decyzji wraz z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby podpisującej; decyzję podpisuje albo osoba pełniąca funkcję organu albo osoba działająca z upoważnienia organu, co powinno wynikać z odpowiedniej pieczęci służbowej

Poza tymi elementami, które obligatoryjnie musi zawierać każda decyzja, decyzja może być wyposażona również w inne elementy to jest rygor natychmiastowej wykonalności, termin, warunek lub zlecenie.

Decyzji nie ostatecznej może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności jeżeli jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony.

Termin dotyczy decyzji, których realizacja wiąże się z zachowaniem stosownego terminu i przykładem takiej decyzji terminowej jest pozwolenie budowlane, które na podstawie ustawy „prawo budowlane” zaopatrywane jest w decyzji na okres 2 lat i stąd też nie podjęcie prac budowlanych w terminie 2 lat od daty jej wydania powoduje jej wygaśnięcie.

Warunek może być dwojakiego rodzaju to jest warunek zawieszający lub rozwiązujący. Warunek zawieszający charakteryzuje się tym, że uzależnia wejście decyzji do obrotu prawnego od ziszczenia się konkretnego warunku, który może być przyszły i niepewny. Z kolei warunek rozwiązujący charakteryzuje się tym, iż jego ziszczenie się pozbawia decyzję mocy obowiązującej.

Zlecenie polega na tym, że obowiązki wynikające z decyzji zostaną obciążone dodatkowymi obowiązkami, czego przykładem jest decyzja ZUS-u ustalająca dodatkowe ograniczenia odnośnie wysokości osiąganego dochodu przez osobę pobierającą świadczenie rentowe lub emerytalne.

W trakcie postępowania mogą pojawić się przeszkody uniemożliwiające czasowo prowadzenie postępowania.

KPA wyróżnia 2 rodzaje tych okoliczności powodujących albo obligatoryjne zawieszenie postępowania (art. 97 KPA) albo okoliczności powodujące fakultatywne zawieszenie postępowania (art. 98 KPA).

Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie w następujących przypadkach:

a) w razie śmierci strony lub jednej ze stron jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności powodujące bezprzedmiotowość postępowania

b) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony

c) w razie utraty przez stronę lub jej przedstawiciela ustawowego zdolności do czynności prawnej

d) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego prze inny organ lub sąd.

Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

2008-01-26

Przyczyny fakultatywnego zawieszania postępowania określa art. 98 KPA, na podstawie którego organ administracyjny może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie wszczęto postępowanie a nie sprzeciwiają się temu inne strony i nie zagraża to interesowi społecznemu. Jeżeli w okresie 3 lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie zawieszonego postępowania to w takim przypadku żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane. O ewentualnościach tego skutku należy powiadomić stronę występującą z wnioskiem o zawieszenie postępowania.

Temat: Umorzenie postępowania.

Umorzenie postępowania oznacza, że w danej sprawie nie będzie kontynuowane wszczęte uprzednio postępowanie oraz, że spraw nie zostanie rozstrzygnięta co do istoty. Umorzenie oznacza zatem, że w toku postępowania zaistniały trwałe i nieusuwalne przeszkody, które czynią jego kontynuowanie niemożliwym.

Postępowanie może stać się bezprzedmiotowe z przyczyn natury faktycznej jak i z przyczyn natury prawnej. W przypadku zaistnienia bezprzedmiotowości organ administracyjny wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. Jest to jedyna decyzja nie rozstrzygająca sprawy co od istoty ale kończąca sprawę w danej instancji.

Bezprzedmiotowość z przyczyn natury faktycznej ma miejsce w przypadku zaistnienia takich zmian w stanie faktycznym sprawy, które czynią niemożliwym dalszy tok postępowania np. zawalenie się budynku wzniesionego bez pozwolenia budowlanego spowoduje bezprzedmiotowość postępowania w sprawie samowoli budowlanej i w konsekwencji nakazu rozbiórki tego budynku.

Bezprzedmiotowość z powodów natury prawnej występuje np. wówczas, gdy ulegają zmianie przepisy prawne, które przyznawały określone uprawnienia pewnym kategoriom podmiotów i następnie uprawnienia te zostały zniesione.

Umorzenie postępowania stwierdzane jest przez organ, przed którym prowadzone było postępowanie i organ ten wydaje decyzję stwierdzającą z jakiej przyczyny postępowanie stało się bezprzedmiotowe. Stwierdzenie to może być dokonane zarówno w postępowaniu przed I jak i przed II instancją, a także w postępowaniach nadzwyczajnych. KPA dopuszcza dodatkowo umorzenie fakultatywne stanowiąc, że organ może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Temat: Rozstrzygnięcia zapadające w postępowaniu administracyjnym.

Rozstrzygnięcia wydawane na podstawie przepisów KPA stanowią bądź to formy załatwienia sprawy bądź też służą załatwieniu incydentalnych kwestii wyłaniających się w toku postępowania. Rozstrzygnięcia te odpowiadają zatem decyzjom lub postanowieniem. KPA dopuszcza również możliwość zawarcia przez strony ugody administracyjnej.

Akty administracyjne wydawane na podstawie przepisów KPA są ich kwalifikowaną formą. Każda decyzja i postanowienie wydane w trybie KPA jest zawsze aktem administracyjnym, jednakże nie każdy akt administracyjny można zakwalifikować jako decyzję lub postanowienie np. rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody nie jest ani decyzją ani też postanowieniem, natomiast jest aktem administracyjnym. Zgodnie z art. 104 KPA organ administracyjny załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji (umorzenie postępowania).

Decyzja jest aktem stosowania prawa materialnego w zewnętrznej sferze działania administracji publicznej i jako akt stosowania prawa materialnego polega na konkretyzacji wiążących skutków normy materialnego praw administracyjnego w odniesieniu do konkretnego adresata.

Istota materialnego ujęcia decyzji sprowadza się do następujących cech:

- decyzja jest aktem stosowania norm ogólnych i abstrakcyjnych o charakterze materialnym i o powszechnej mocy obowiązującej

- kompetencja do wydania decyzji administracyjnej służy określonej kategorii organów państwa i w odniesieniu do określonego rodzaju sprawy

- decyzja rozstrzyga sprawę administracyjną przez wyznaczenie wiążących konsekwencji normy materialnej

- adresatem decyzji jest zawsze podmiot nie podporządkowany organowi administracji ani organizacyjnie ani służbowo, a nie wykonanie ustanowionych w decyzji obowiązków jest sankcjonowane środkami egzekucji administracyjnych, które mają na celu przywrócenie stanu zgodnego z prawem

Decyzję można zidentyfikować na podstawie jej ustalonych cech tj czteroprzymiotnikowego charakteru - jednostronności, zewnętrzności, konkretności i indywidualności. Jest to bardzo ważne, gdyż w obiegu używane są różne określenia jak chociażby zezwolenie, pozwolenie, zakaz, rozstrzygnięcie, koncesja, itp.

Kodeks kładzie nacisk w określeniu decyzji na procesowe skutki jej wydania, gdyż kończy ona sprawę w ogóle lub w danej instancji przez to, że rozstrzyga o prawach i obowiązkach. Decyzja przekształca, tworzy lub znosi prawa lub obowiązki a więc dochodzi za jej pomocą do zmian w sferze prawnej adresata.

Decyzja administracyjna zmienia, tworzy lub znosi stosunek materialno-prawny, bądź też wiążąco stwierdza jego istnienie i stąd też mamy do czynienia z decyzjami o charakterze konstytutywnym lub deklaratoryjnym.

Decyzje konstytutywne tworzą na podstawie przepisów prawnych nowe sytuacje prawne będące prawną przesłanką upoważniającą do przekształceń w sferze faktów poprzez działania faktyczne lub prawne i wywołują skutki prawne od chwili ich wydania (ex nunc czyli teraz)- nie mają zatem mocy wstecznej np. decyzja o zmianie nazwiska, pozwolenie budowlane, koncesja, itp.

Decyzje deklaratoryjne są wydawane drogą prawnej kwalifikacji stanu faktycznego i określenia go w sposób prawnie wiążący odpowiednio do dyspozycji normy - ich przedmiotem są pewne wykształcone już w sferze faktów zaszłości, które decyzja ocenia i segreguje zgodnie z prawem - decyzje takie wywołują skutki od momentu pojawienia się podstawy faktycznej do ich wydania a zatem obowiązują od chwili powstania stanu faktycznego z mocą wsteczną (ex tunc). Typowym przykładem takiej decyzji jest decyzja organu rentowego w sprawie emerytury, która obowiązuje z chwilą powstania prawa do świadczenia nie zaś z chwilą wydania decyzji.

Poza tym podziałem w zależności od kryteriów możemy wyróżnić decyzje dochodzące do skutku niezależnie od woli adresata (np. powołanie do czynnej służby wojskowej, nakaz rozbiórki budynku itp.) oraz decyzje dochodzące do skutku z inicjatywy adresata np. zmiana nazwiska, pozwolenie budowlane itp.

Ze względu na tryb weryfikacji wyróżniamy decyzję ostateczną i nieostateczną

Decyzje nieostateczne mogą być zmieniane lub uchybiane poprzez zastosowanie zwykłego środka kontroli jakim jest XXXXXX i nieostateczność decyzji jest jej cechą przejściową trwającą do upływu terminu do wniesienia odwołania.

Decyzje ostateczne nie mogą być uchylone lub zmienione w administracyjnym toku instancji a więc nie mogą być przedmiotem odwołania. Decyzjami ostatecznymi są decyzje, wobec których upłynął termin do wniesienia odwołania. Decyzje wydane przez organ odwoławczy wskutek rozpoznania odwołania czynią decyzje pierwszoinstancyjne naczelnych organów administracji oraz SKO.

1. nazwa organu 2. miejsce i data wydania decyzji

Prezydent Miasta Bydgoszczy Bydgoszcz, 31.01.2008

WSO 124/07/08

3. dokładny adres

Jan Kowalski

Ul. Słoneczna 23

83-435 Bydgoszcz

DECYZJA

4. podstawa prawna rozstrzygnięcia

5. osnowa, czyli rozstrzyganie

6. uzasadnienie rozstrzygnięcia- faktyczne i prawne

7a pouczenie o możliwości odwołania się

7. podpis z podaniem imienia,

nazwiska oraz stanowiska

służbowego

2008-02-09

Elementy decyzji, które muszą się znaleźć w każdej z nich, określa kodeks w art.107 KPA i wymogi tam zawarte są wymogami bezwzględnie obowiązującymi.

W myśl tego przepisu każda decyzja powinna zawierać:

a) oznaczenie organu administracji, który wydał decyzję oraz miejsce i datę jej wydania; informacje te wskazują na zachowanie w postępowaniu właściwości rzeczowej i miejscowej organu a także ustalenie terminu załatwienia sprawy oraz ustalenie początku biegu terminów do składania środków prawnych

b) oznaczenie strony lub stron z podaniem imienia, nazwiska oraz dokładnego adresu- błędne oznaczenie strony lub stron może spowodować różne skutki prawne i tak skierowanie decyzji do osoby nie będącej stroną, uzasadnia stwierdzenie nieważności tej decyzji natomiast błąd literowy w pisowni nazwiska można usunąć jako oczywistą omyłkę

c) podstawę prawną decyzji zgodnie z zasadą ogólną praworządności, to znaczy, że podstawą może być jedynie przepis prawny powszechnie obowiązujący; wadliwość w podstawie prawnej decyzji może być traktowana i kwalifikowana jako wydanie decyzji bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa; w podstawie tej określone są również przepisy, na mocy których określona jest właściwość organu wydającego decyzję

d) rozstrzygnięcie decyzji, czyli OSNOWA, stanowi jej istotę, gdyż właśnie w tym fragmencie decyzji przesądza się o uchylonej stronie uprawnienia, względnie nałożeniu obowiązku bądź też jednocześnie o obu tych składnikach

e) uzasadnienie prawne i faktyczne; w uzasadnieniu decyzji wymogi dotyczące tego uzasadnienia są identyczne jak wymogi uzasadnienia wyroku sądowego w sprawie cywilnej i tak uzasadnienie ma zawierać przedstawienie motywów prawnych i faktycznych rozstrzygnięcia; uzasadnienie stanowi integralną część decyzji i jego zadaniem jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia i motywów jakimi kierował się organ przy wydawaniu decyzji; uzasadnienie faktyczne ma zawierać dokładny opis przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego a zwłaszcza dowodowego natomiast uzasadnienie prawne daje podstawę do przyjęcia, że okoliczności ustalone w toku postępowania są zgodne ze stanem prawnym

f) pouczenie o przysługujących od decyzji środkach prawnych; ma ono dotyczyć informacji o trybie i terminie wniesienia odwołania ewentualnie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy czy też skargi do Sądu Administracyjnego; brak stosownego pouczenia może być usunięty przez uzupełnienie lub sprostowanie decyzji w takim przypadku termin dla strony do wniesienia odwołania od dnia doręczenia tego sprostowania; brak pouczenia strony o przysługującym jej środku prawnym stanowi naruszenie przepisów proceduralnych i stanowi podstawę do przywrócenia terminu do wniesienia odwołania

g) podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby uprawnionej do wydania decyzji; podpis pod decyzją składa osoba piastująca funkcję organu administracji lub osoba działająca z jego upoważnienia; do momentu podpisania decyzji, wydany akt jest tylko projektem decyzji i nie wchodzi do obrotu prawnego; decyzje organów kolegialnych powinny być podpisane przez wszystkich członków tego organu, chyba że inna reguła wynika z wyraźnych postanowień zawartych w przepisach szczególnych.

Przepisy szczególne uzupełniają konieczne elementy decyzji o dodatkowe składniki i tak elementem decyzji, o którym stanowi kodeks jest:

a) rygor natychmiastowej wykonalności, który może być nadany decyzji nieostatecznej w sytuacji, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny ważny interes społeczny bądź wyjątkowo ważny interes strony

b) termin jest dodatkowym elementem decyzji o pozwoleniu na budowę a wynika z art.36 prawa budowlanego; pozwolenie budowlane obowiązuje 2 lata od momentu jego wydania i jeżeli adresat decyzji nie rozpocznie budowy w tym terminie to pozwolenie budowlane wygasa z upływem tego terminu.

KPA określa zasady wydawania decyzji przy współdziałaniu organów i tak jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenie opinii, zgody lub stanowiska w innej formie) to decyzje wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ. Jednakże treść stanowiska organu współdziałającego nie jest wiążąca dla organu tego stanowiska zasięgającego.

Obok wymienionych powyżej elementów dodatkowych, dodatkowymi klauzulami są warunek i zlecenie.

Warunek może być zawieszający lub rozwiązujący. Mają one postać postanowienia zamieszczonego w decyzji, które uzależnia powstanie przewidzianych w niej skutków od zdarzenia przyszłego i niepewnego.

Zlecenie zawiera w swej treści nakaz polegający na nałożeniu dodatkowego obowiązku, którego niedopełnienie może pociągać za sobą utratę mocy obowiązującej przez decyzje, np. decyzje emerytalne lub rentowe ZUS uzależniają wypłatę świadczenia od nie osiągania dodatkowych dochodów powyżej określonych wysokości w okresie otrzymywania tych świadczeń.

Oprócz decyzji KPA dopuszcza ugodę jako formę załatwienia sprawy w postępowaniu administracyjnym i zagadnienie to regulują przepisy art.114-122. Załatwienie sprawy w formie ugody podniesione zostało do rangi zasady ogólnej KPA (art.13§1) w sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji. Strony mogą zawrzeć ugodę jeżeli przemawia za tym charakter sprawy oraz gdy przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

Możliwość zawarcia ugody nie jest ograniczana ani co do fazy postępowania ani też instancji, przed którą toczy się postępowanie, tj można zawrzeć ugodę zarówno przed organem I instancji, jak i w postępowaniu odwoławczym do czasu wydania decyzji w sprawie.

Dopuszczona została możliwość zawarcia ugody pomiędzy stronami postępowania przed organem administracji i wejście ugody do obrotu prawnego uzależnione jest od sporządzenia jej w formie pisemnej połączonej z zawarciem w niej treści elementów wskazanych w art.117 oraz utrwalenia faktu zawarcia ugody w protokole i zatwierdzeniu jej przez organ w formie zaskarżalnego postanowienia.

Ugoda powinna zawierać następujące elementy:

a) oznaczenie organu, przed którym została zawarta

b) miejsce i datę jej sporządzenia

c) oznaczenie stron

d) przedmiot i treść ugody

e) wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu

f) podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji upoważnionego do sporządzenia ugody

Utrwalenie tego faktu zostaje sporządzone w formie protokołu załączonego do akt sprawy. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie, zatwierdza ugodę, jednakże może on odmówić jej zatwierdzenia, jeżeli ugoda zostanie zawarta z naruszeniem prawa lub nie uwzględnia stanowiska organu, bądź też narusza interes społeczny lub słuszny interes stron.

Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki prawne jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego. Jeżeli ugoda zawarta będzie przed organem I instancji to wymaga zatwierdzenia przez ten organ i jest ona równoważna decyzji nieostatecznej. Ugoda zatwierdzona przez organ odwoławczy wywiera skutki prawne równoważne decyzji ostatecznej i w takim stanie rzeczy postanowienie zatwierdzające tę ugodę należy traktować jako ostateczne.

Art.120 KPA ustanawia wykonalność ugody z dniem, z którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne- ostateczne postanowienie w sprawie zatwierdzenia ugody może być weryfikowane w trybie wznowienia postępowania i stwierdzenia jego nieważności.

2008-02-10

Temat: Postanowienia.

Postanowienia zgodnie z koncepcją służą przede wszystkim rozstrzyganiu różnorakich kwestii incydentalnych wyłaniających się w toku postępowania. Postanowienia dotyczą nie rozstrzygnięcia o istocie sprawy ale poszczególnych kwestii związanych z prowadzeniem postępowania.

Analiza przepisów KPA pozwala na wyszczególnienie następujących kategorii postanowień:

a) postanowienia ściśle procesowe, np. o wszczęciu postępowania czy o wyłączeniu pracownika lub dopuszczeniu środka dowodowego

b) postanowienia procesowe mające wpływ na dalszy bieg postępowania, np. postanowienie o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania czy postanowienie o zawieszeniu postępowania

c) postanowienie dotyczące istoty sprawy lub uruchamiające skutki materialno-prawne, np. o zatwierdzeniu ugody.

Wymogi odnośnie do treści postanowień są zbliżone do wymogów decyzji i tak powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do Sądu Administracyjnego, oraz gdy zostało wydane na skutek złożonego zażalenia.

Zgodnie z art.124 KPA postanowienie powinno zawierać:

a) oznaczenie organu administracji

b) miejsce i datę jego wydania

c) oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu

d) powołanie podstawy prawnej

e) rozstrzygnięcie

f) uzasadnienie

g) pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do Sądu Administracyjnego

h) podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.

Postanowienie w przeciwieństwie do decyzji mogą dotyczyć interesów nie tylko stron ale także innych uczestników postępowania a zatem adresatami postanowień mogą być: świadkowie, biegli czy pracownicy prowadzący postępowanie. Organ, który wydał postanowienie jest z nim związany na tych samych zasadach jakie obowiązują przy wydaniu decyzji.

Temat: Opłaty i koszty postępowania.

Opłaty i koszty postępowania administracyjnego regulowane są przepisami art.261-267 KPA i tak opłaty i koszty postępowania stanowią razem należności związane z rozpoznaniem i załatwieniem sprawy i są one wyrazem polityki finansowej państwa. Wysokość tych należności powinna być tak ustalona, żeby zapewniała dostęp do postępowania a także powinny one pokrywać część wydatków na administrację i jednocześnie chronić je przed wszczynaniem postępowania z błahych powodów.

Opłaty są świadczeniami pieniężnymi pobieranymi z góry o określonej wysokości jako wynagrodzenie za czynność organu administracji. Dzielą się one na ogólne i związane z poszczególnymi działami administracji i tak:

- opłaty ogólne dotyczą całej administracji - jest to z reguły opłata skarbowa od wnoszonych podań i załączników

- opłaty związane z poszczególnymi działami administracji odnoszą się do określonych działów administracji lub rodzajów postępowań, np. opłaty za wydanie decyzji w drodze koncesji lub do dokonania czynności wymagających specjalistycznego przygotowania.

Z opłatami należy wiązać przede wszystkim opłatę skarbową, która pobierana jest w postępowaniu w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej i obejmuje opłaty związane ze składaniem podań, odwołań, zażaleń i załączników do nich a także za czynności urzędowe podejmowane na podstawie zgłoszenia lub wniosek zainteresowanego a także za wydawane na jego wniosek zaświadczenia zezwolenia. Wniesienie opłaty skarbowej od podania stanowi należność niezależną od opłaty za dokonanie określonej czynności urzędowej. Nie wniesienie opłaty skarbowej w każdym stadium postępowania może spowodować zwrot podania lub zaniechanie czynności uzależnionej od wniesienia opłaty.

Do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży oraz inne należności świadków i biegłych a także w przypadkach określonych w KPA koszty stron jak również koszty spowodowane oględzinami na miejscu oraz koszty doręczania stronom pism. Organ administracji może zaliczyć do nich także inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy. Wysokość kosztów postępowania ustalona jest po zakończeniu postępowania w danej instancji i jednocześnie z decyzją, organ administracji wydaje postanowienie określające wysokość należności z tym związanych, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia.

Na postanowienie w tej sprawie przysługuje zażalenie. Wszelkie nie uiszczone w terminie opłaty i koszty postępowania oraz inne wynikłe z tego należności podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych.

Warunkiem przeprowadzenia postępowania lub dokonanie określonej czynności jest uprzednie wniesienie wymaganej opłaty oraz w sytuacji, gdy opłata taka nie zostanie uiszczona, to organ administracji wyznacza stronie termin nie krótszy niż 7 dni i nie dłuższy niż 14 dni na wniesienie należności.

Wyjątkowo organ może podjąć czynności mimo nie uiszczenia opłaty jeżeli:

a) niezwłocznego załatwienia sprawy wymagają względy społeczne lub ważny interes strony

b) dla czynności przewidziany jest termin zawity

c)podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.

Dokonanie czynności, mimo nie uiszczenia opłaty, nie oznacza zwolnienia strony z obowiązku zapłaty lecz jedynie przesunięcie jej w czasie. Istnieje jednak możliwość zwolnienia strony z koniecznością ponoszenia opłat, kosztów i innych należności jeżeli organ stwierdzi niemożność pokrycia przez stronę tych należności.

Temat: Środki kontroli w postępowaniu administracyjnym.

Zapadające w postępowaniu administracyjnym rozstrzygnięcia, tj decyzje i postanowienia, podlegają wielorakiej kontroli zarówno organów, które je wydały (jest to tzw samokontrola), jak również organów wyższego stopnia w toku postępowania administracyjnego.

Istnieją 3 tryby kontroli instancyjnej i są to:

a) tryb postępowania odwoławczego i zażaleniowego

b) tryb wznowienia postępowania

c) tryb umożliwiający weryfikacje decyzji ostatecznych poprzez ich uchylenie, zmianę lub stwierdzenie nieważności (art.154,155,161)

Przez instytucję kontroli w postępowaniu administracyjnym należy rozumieć określone w ustawie środki służące zweryfikowaniu, w oznaczonym okresie i z oznaczonymi skutkami, rozstrzygnięć organów administracji publicznej przez powołane do tego organy.

Ze względu na przedmiot rozstrzygnięcia (ostateczne lub nieostateczne) środki kontroli dzielą się na:

- zwyczajne - do tej grupy zalicza się odwołania i zażalenia

- nadzwyczajne - zalicza się tu wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji, sprzeciw prokuratora, skarga w sprawie rozstrzygniętej decyzji ostatecznej oraz zmianę lub uchylenie decyzji ostatecznej w trybie art.154,155,161.

Podział na środki samoistne i niesamoistne opiera się na kryterium dopuszczalności wnoszenia danego środka samodzielnie. Środki samoistne są w KPA regułą natomiast niesamoistne występują wyjątkowo np. wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, który wnoszony jest wraz z odwołaniem.

W postępowaniu administracyjnym inaczej niż w procedurach sądowych wszczynanie postępowania kontrolnego w typowej postaci, czyli na wniosek uprawnionego podmiotu nie jest regułą, gdyż KPA dopuszcza dość często możliwość podejmowania działań kontrolnych z urzędu zwłaszcza w odniesieniu do decyzji ostatecznych.

Kontrola rozstrzygnięć nieostatecznych w ogólnym postępowaniu administracyjnym realizowana jest poprzez wnoszenia odwołań i zażaleń, które są podstawowymi i najpowszechniej stosowanymi środkami kontroli.

Prawo do wnoszenia odwołań jest rozwinięciem zasady dwuinstancyjności postępowania, w myśl której organy kontrolne usytuowane są wyżej a cechy charakterystyczne systemu instancyjnego sprowadza się do:

a) totalności, co oznacza, że każda decyzja może zostać skontrolowana

b) wnioskowości, czyli sytuacji, w której tylko wskutek inicjatywy strony procesu może być uruchomiony mechanizm postępowania administracyjnego

c) inicjatywa strony prowadzi do procesowego sposobu rozpoznania sprawy.

---