ZAGADNIENIA NA EGZAMIN Z POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
1. Pojęcie kompetencji administracyjnej i wyłączność kompetencyjna organów administracyjnych
Kompetencje administracyjne i zasada kompetencyjności
istota kompetencji administracyjnej
charakter normy kompetencyjnej
zasada kompetencyjności w sensie ustrojowym
- tzw. optymalna pojemność kompetencyjna organów
wyłączność kompetencyjna
zakaz delegacji kompetencji
przestrzeganie kompetencji z urzędu
sprawa tzw. domniemań właściwości
Kompetencja jest to zdolność prawna organu do rozpoznawania i rozstrzygania - czyli załatwiania określonego rodzaju spraw w postępowaniu administracyjnym, jest to prawo i obowiązek działania organu w określonej formie.
Kompetencję administracyjną organu administracji publicznej określa właściwość:
Rzeczowa - dotyczy kategorii spraw
Miejscowa - dotyczy przestrzeni działania organu
Instancyjna - rozstrzyga który stopień organu jest właściwy do załatwienia sprawy
Funkcjonalna - który z wewnętrznych organów jest właściwy do załatwienia sprawy
Dla urzeczywistniania zasady kompetencyjności w prawie administracyjnym istotne znaczenie ma dyrektywa przestrzegania z urzędu właściwości przez organy administracji publicznej w postępowaniu.
Rodzaje działań administracyjnych i przykłady czynności opartych o kompetencję administracyjną
czynności faktyczne i czynności prawne
czynności władcze i niewładcze
działania wykonawcze i organizatorskie
policja administracyjna, reglamentacja, usługi publiczne, administracja infrastruktury
stosowanie prawa i kontrola przestrzegania prawa
czynności faktyczne (oświadczenia wiedzy na temat określonego stanu faktycznego lub okoliczności prawnych, potwierdzenia zdarzenia, prowadzenie rejestrów, kartotek, doręczanie pism) i czynności prawne (jej celem jest wywołanie skutku prawnego - np.. decyzja o wywłaszczeniu)
czynności władcze (podatki np. za psa) i niewładcze (działania zawiadowcze - środki prawa cywilnego)
działania wykonawcze i organizatorskie (organizacja akcji społecznych, udzielanie świadczeń materialnych)
policja administracyjna (inspekcja, nadzór, prokurator - przestrzeganie prawa), reglamentacja, usługi publiczne (baseny, parki), administracja infrastruktury (budowa dróg)
stosowanie prawa (wydawanie decyzji, postanowień,..) i kontrola przestrzegania prawa (uprawnieni pracownicy mają prawo kontroli np. policja administracyjna, PIP, NIK..)
Stosowanie prawa administracyjnego a kontrola przestrzegania prawa administracyjnego
Etapy stosowania prawa:
ustalenie stanu faktycznego na podstawie określonych materiałów i przy zastosowaniu określonych reguł dowodowych, poprzez wyjaśnienie istniejących okoliczności sprawy
ustalenie stanu prawnego poprzez poszukiwanie źródła prawa oraz interpretację przepisów prawa w kierunku możliwości zastosowania do stanu faktycznego
subsumpcja - określenie stopnia adekwatności rzeczywistych zdarzeń i stanu faktycznego określonego w normie prawnej
określenie następstwa prawnego i wydanie decyzji, zawierającej wyprowadzoną na podstawie ustalonego stanu rzeczy i normy prawnej konkluzję
Istota kontroli przestrzegania prawa administracyjnego:
* zbadaniu istniejącego stanu rzeczy
* porównaniu stanu istniejącego ze stanem normatywnym (zbadaniu stanu realizacji obowiązków oraz zbadaniu warunków korzystania z uprawnień), czasem także na ustaleniu przyczyn rozbieżności (najczęściej jednak odpowiedzialność w prawie administracyjnym ma charakter obiektywny);
* sformułowaniu zaleceń w przypadku rozbieżności - zastosowaniu środków przymusu mających na celu wykonanie obowiązków lub nieprzekraczanie granic korzystania z uprawnień
Pojęcie i rodzaje aktów administracyjnych
Akt administracyjny - aktem administracyjnym jest władcze działanie prawne organu administracji, skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych. Akt musi być wydany w oparciu o przepis prawny, przez organ właściwy - uprawniony do wydania aktu, musi być w odpowiedniej formie.
Rodzaje aktów administracyjnych
zewnętrzne i wewnętrzne
osobowe i rzeczowe
deklaratoryjne i konstytutywne
uznaniowe i w pełni związane
jednostronne i dwustronne
sformalizowane i tzw. rozstrzygnięcia bezpośrednie
Ugoda administracyjna
Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej. Zawierana wyłącznie w indywidualnej sprawie. Po jej zatwierdzeniu zastępuje decyzję. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody, chyba że przepisy prawa nie dopuszczają możliwości ugodowego załatwiania sprawy.
Proces decyzyjny w administracji a wydawanie decyzji administracyjnych
Proces podejmowania decyzji jest sformalizowany przez przepisy proceduralne, które regulują tryb stosowania prawa materialnego
podstawa prawna (norma pośrednio kształtująca sytuację prawną adresata)
organy administracyjne jako podmioty stosujące prawo wobec strony
przedmiot stosowania czyli sprawa administracyjna
formalizm procesowy
organizacja procesu decyzyjnego
- udział administracji w sprawowaniu władzy - tzw. polityki ekspertyz
Mechanizmy decydowania:
- określenie problemu decyzyjnego (o co chodzi)
- jakie cele chcemy osiągnąć
- warianty - alternatywy
- określenie ograniczeń
- skutek decyzji
Etapy stosowania prawa:
ustalenie stanu faktycznego - na podstawie określonych materiałów i reguł dowodowych
ustalenie stanu prawnego - przepis, źródła prawa, jego wykładnia
subsumcja - określenie stopnia adekwatności - na ile stan faktyczny wyczerpuje przepis prawa
następstwa prawne i wydanie decyzji
Pojęcie i geneza postępowania administracyjnego
Pojęcie postępowania administracyjnego
Postępowanie administracyjne jest to ogół czynności procesowych organu administracyjnego i stron zmierzających do wydania aktu administracyjnego
Geneza postępowania administracyjnego
Państwo policyjne:
- wola panującego najwyższym prawem
- zhierarchizowany aparat biurokratyczny ustalający swobodnie i jednostronnie zasady dla poddanych
- rekurs hierarchiczny, via gratiae i ochrona praw słusznie nabytych
Państwo prawne:
- normy prawne dwustronnie obowiązujące stanowione przez parlament i w ramach delegacji ustawodawczej
- odwołanie i gwarancje proceduralne przejmowane z postępowania sądowego
- powstanie sądownictwa administracyjnego dla ochrony publicznych praw podmiotowych z wyjątkiem uznania administracyjnego
- kodyfikacja postępowania administracyjnego
Systematyka procedur administracyjnych a rodzaje postępowań unormowanych w k.p.a.
Systematyka procedur administracyjnych:
postępowanie jurysdykcyjne - wydawanie decyzji, orzekanie o prawach i obowiązkach w sprawach indywidualnych
- postępowanie administracyjne ogólne
- postępowanie odrębne, szczególne (celne, podatkowe,..)
- postępowanie wykonawcze - egzekucja w administracji
postępowanie uproszczone (w sprawach wydawania zaświadczeń, skarg i wniosków) - rozstrzyganie spraw kompetencyjnych pomiędzy organami administracyjnymi
postępowanie specjalne - kontrolne, nadzorcze
postępowanie przed sądem administracyjnym
stosunki sporne - warunki powstawania decyzji
Inne procedury:
- postępowanie mandatowe
- czynności śledcze
- postępowanie karno skarbowe…..
Wielość procedur administracyjnych - kpa, ordynacja podatkowa..
Podmiotowy zakres stosowania i zasada powszechności k.p.a.
Podmiotowy zakres - stosowane jest przez organy administracji publicznej, a także organy państwowe i inne podmioty, jeżeli z mocy prawa lub na podstawie porozumień są one powołane do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych.
Zasada powszechności - ogólnego postępowania administracyjnego - jeżeli nie podaje się o jaki rodzaj postępowania chodzi, to jest to postępowanie administracyjne ogólne, tzn. stosowane jest zawsze, jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym.
Droga administracyjna a droga sądowa w sprawach indywidualnych
kryterium organów państwowych w prawie procesowym
domniemanie właściwości sądów powszechnych
domniemanie sprawy cywilnej
wyłączność kompetencyjna organów administracji
wyczerpanie drogi administracyjnej i prawo do sądu (prawo to nie może być niczym ograniczone np. stan wojenny)
Pojęcie sprawy administracyjnej
Sprawą administracyjną jest zespół okoliczności prawnych i faktycznych, w których organ administracji publicznej stosuje normę prawa administracyjnego w celu ustanowienia po stronie określonego podmiotu (podmiotów) sytuacji prawnej w postaci udzielenia żądanego uprawnienia albo w postaci obciążenia z urzędu obowiązkiem, czyli stan faktyczny możliwy do ukształtowania ze względu na obowiązującą normę prawa administracyjnego.
Struktura postępowania administracyjnego w k.p.a. (tryby i fazy)
Tryby i fazy postępowania administracyjnego
postępowanie zwykłe:
- postępowanie przed organem I instancji:
(wszczęcie postępowania, postępowanie wyjaśniające, rozstrzygnięcie)
- postępowanie odwoławcze:
(wszczęcie, wyjaśnienie, rozstrzygnięcie)
postępowanie nadzwyczajne:
- wznowienie postępowania: (wszczęcie, wyjaśnienie, rozstrzygnięcie)
- postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności: (wszczęcie, wyjaśnienie, rozstrzygnięcie)
- postępowanie mające na celu uchylenie lub zmianę decyzji ostatecznej lub stwierdzenie jej wygaśnięcia
Zasada ogólna praworządności
Zasada praworządności zwana również zasadą praworządności i legalności - wynika z art. 6 i 7 KPA, a nadto jest zasadą konstytucyjną zawartą w art. 7 konstytucji RP. Stanowi ona że, podstawą prawną decyzji administracyjnych mogą być jedynie akty normatywne zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa i z tych też organy rozstrzygające sprawę wydają decyzję jedynie na podstawie przepisów konstytucji, ustaw, umów międzynarodowych ratyfikowanych przez RP, rozporządzeń i aktów prawa miejscowego.
Zasada ogólna uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli
Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli - wynika z art. 7 KPA i ustanawia oraz nakazuje organom administracji aby w toku postępowania miały na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Jest ona ściśle związana z zasadą praworządności a interes społeczny i słuszny interes obywateli mogą i powinny być uwzględniane przy wykładni stosowanych norm prawnych w takich przypadkach gdy organ administracji stosuje pojęcia oceniające lub gdy decyzja zależy od jego uznania. (W ustawie reguluje to zapis organ może:).
Zasada ogólna prawdy obiektywnej
Zasada prawdy obiektywnej - wynika z art. 7 KPA i zobowiązuje organ administracji do dokładnego wyjaśniania stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy. Organ administracji jest związany do działania nie tylko w zakresie wniosków obywatela (stron) ale również z urzędu powinien badać stan faktyczny, okoliczności sprawy oraz występujące dowody. Realizacji tej zasady służą instytucje procesowe jak np. wyłączenie pracownika, organu lub organu administracyjnego do załatwienia spraw a także przepisów o dowodach i postępowaniu dowodowym.
Zasada ogólna pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa
Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa - wynika z art. 8 KPA i w myśl tej zasady organy administracji publicznej, mający bezpośredni kontakt z obywatelami winny wykazywać się znajomością prawa, umiejętnością jego stosowania oraz kulturę prawa administracji.
Zasada ogólna informowania uczestników postępowania
Zasada informowania uczestników postępowania - wynika z artykułu 9 KPA i zobowiązuje organ do wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych mogących wpłynąć na ustalenie ich praw i obowiązków, będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy muszą czuwać nad tym, aby strony i inni uczestnicy postępowania nie ponieśli szkody z powodu nieznajomości prawa tzn. muszą udzielać im wskazówek oraz wyjaśnień. Realizacja tej zasady następuje przez obligatoryjne pouczenia np. o skutkach prawnych nie zastosowanie się do wezwania, konieczności przestrzegania terminów czy prawie wniesienia odwołania. Naruszenie obowiązku pouczenia nie może przynieść stronie szkody a w razie jej zaistnienia musi być naprawiona w dalszym toku postępowania np. przez przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.
Zasada ogólna czynnego udziału stron w postępowaniu
Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym - wynika z art. 10 KPA i dotyczy umożliwienia czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania tj.:
poprzez zawiadomienie wszystkich stron o wszczęciu postępowania czy to z urzędu, czy też na wniosek strony,
poprzez zawiadomienie o terminie rozprawy, przeprowadzeniu dowodu z zeznań świadków czy przedstawieniu opinii biegłego,
poprzez zawiadomienie o terminie i wniesieniu oględzin, wizji lokalnej, itp.
Zawiadomienie strony jest obowiązkiem organu, natomiast strona może z tego skorzystać lub nie, czyniąc to na własne ryzyko. Natomiast uniemożliwienie stronie udziału w postępowaniu pociąga klasyfikowaną wadliwość postępowania i na żądanie strony, która bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, postępowanie będzie wznowione nawet gdy zostało zakończone decyzją ostateczną.
Zasada ogólna przekonywania, szybkości i prostoty postępowania (ekonomiki procesowej)
Zasada przekonywania - wynika z art. 11 KPA i stanowi, że organ administracji ma wyjaśniać stroną zgodność przesłanek jakimi kierował się przy załatwianiu sprawy i ma doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Konkretnym przejawem tej zasady jest uzasadnienie decyzji na podstawie której strona ma zrozumieć i zaakceptować dokonane czynności prawne i faktyczne stosowane przez organ przy wydaniu decyzji, nie pozbawia ona jednak organu możliwości zastosowania przymusu dla wykonania decyzji jeżeli strona nie chce wykonać go dobrowolnie.
Zasada ogólna ugodowego załatwiania spraw spornych
Zasada ugodowego załatwiania spraw spornych - wynika z art. 13 KPA i stanowi, że organ prowadzący postępowanie powinien dążyć do ugodowego załatwienia sprawy i zawarcia ugody administracyjnej oraz, że stanowi ona takie same skutki prawne jak decyzja.
Zasada ogólna pisemności
Zasada ogólna pisemności - wynika z art. 14 KPA i obliguje organ prowadzony postępowanie do załatwiania spraw w formie pisemnej, a także nakłada obowiązek sporządzania protokołu z każdej czynności prawnej, dokonanej w toku postępowania a mającej istotne znaczenie do rozstrzygnięcia sprawy. Inne działania a przede wszystkim i treść i istota motywu , winny być zawarte w adnotacji lub notatce służbowej.
Zasada ogólna dwuinstancyjności
Zasada dwuinstancyjności postępowania - wynika z art. 15 KPA i jest typowym przejawem praworządności, dającym stronie szanse wniesienia odwołania do organu drugiej instancji, a nadto jest to również środek kontroli prawidłowości rozstrzygnięć organu administracyjnego, gwarantuje jej możliwość dochodzenia swych roszczeń w instancyjnym trybie odwoławczym. Stanowi środek kontroli rozstrzygnięć organu administracyjnego.
Zasada ogólna trwałości decyzji administracyjnych ostatecznych
Zasada trwałości decyzji ostatecznych - wynika z artykułu 16 KPA i stanowi, że decyzje ostateczne wprowadzone do obrotu są trwałe i mogą być uchylane lub zmieniane tylko i wyłącznie na podstawie przepisów w rozdziałach 12 i 13 działu II.
Zasada ogólna sądowoadministracyjnej kontroli legalności decyzji administracyjnych
Zasada sądowoadministracyjnej kontroli legalności decyzji administracyjnych - wynika z artykułu 16 KPA i stanowi, że decyzja ostateczna może być zaskarżona do sądu administracyjnego z powodu jej niezgodności z prawem na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach. Postępowanie przed sądem administracyjnym; i tak podmiot niezadowolony z decyzji ma prawo wnieść skargę do sądu administracyjnego i sąd ten może decyzję uchylić. Sąd administracyjny stanowi nie tylko organ rozstrzygający, ale prowadzona przez niego kontrola przyczynia się do podniesienia pracy organu administracji publicznej a nadto ujednolica wykładnię prawa administracyjnego i wzmacnia przestrzeganie prawa przez organy.
Rodzaje podmiotów prowadzących postępowanie administracyjne
przez organy administracji publicznej - rozumie się ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz inne organy i podmioty, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych
przez ministra - rozumie się Prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów pełniących funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej, ministrów kierujących określonym działem administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, kierowników centralnych urzędów administracji rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra, a także kierowników innych równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy indywidualne
przez organy jednostek samorządu terytorialnego - rozumie się przez to organy gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze
przez organizacje społeczne - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne
Struktura właściwości organów prowadzących postępowanie administracyjne i jej przestrzeganie
Właściwość organów
ogólna zdolność do prowadzenia postępowania
właściwość ustawowa:
- właściwość rzeczowa (ustrojowa i materialna)
- właściwość miejscowa
- właściwość instancyjna
właściwość współdzielona
organy o kompetencji ogólnej (zbiorczej) i kompetencji szczególnej
domniemanie właściwości
właściwość faktyczna w wyniku delegacji kompetencji
prorogacja, pełnienie obowiązków i zastępstwo ustawowe
zapewnienie samodzielności prawnej organu a zakres podległości organom wyższym
Organy wyższego stopnia i organy naczelne wg. k.p.a.
Organami wyższego stopnia w rozumieniu k.p.a. są:
w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej,
w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,
w stosunku do organów administracji publicznej innych niż powyższe - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością,
w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością
Organami naczelnymi w rozumieniu k.p.a. są:
w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem samorządowych kolegiów odwoławczych, oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie,
w stosunku do organów państwowych innych niż powyższe - odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania,
w stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji, a w razie braku takiego organu - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.
Spory o właściwość
spór o właściwość ma miejsce wówczas, gdy przynajmniej dwa organy stwierdzają swoją właściwość/niewłaściwość do rozstrzygnięcia sprawy wskutek niedoskonałości przepisów
pozytywne i negatywne spory kompetencyjne
spory są rozstrzygane przez wspólny organ nadrzędny lub sąd administracyjny
skutki dla postępowania (umorzenie postępowania lub stwierdzenie nieważności wydanej decyzji)
spory kompetencyjne na tle domniemania zadań i właściwości
Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:
- strona,
- organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej, pozostające w sporze,
- minister właściwy do spraw administracji publicznej,
- minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,
- Rzecznik Praw Obywatelskich.
Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego obszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu.
Utrata właściwości wskutek wyłączenia
Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:
jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach małżeństwa, pokrewieństwa i powinowactwa drugiego stopnia, przysposobienia, opieki, kurateli,
albo osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w powyższych stosunkach.
Bezstronność pracownika organu
Zgodnie z art. 24KPA pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:
w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,
swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,
osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,
w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,
z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,
w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.
Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.
Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych powyżej, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.
Zarówno wyłączony organ, jak i pracownik powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron
W przypadku wyłączenia pracownika jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.
Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy albo wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum sprawę załatwia organ wyższego stopnia.
Pojęcie i koncepcje strony wg. k.p.a.
Stroną postępowania administracyjnego - jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Koncepcja strony wg k.p.a.
ujęcie bierne - dotyczy postępowania wszczynanego z urzędu
ujecie czynne - dotyczy postępowania wszczynanego z wniosku:
- koncepcja subiektywnej legitymacji procesowej
- koncepcja obiektywnej legitymacji procesowej
- koncepcja mieszanej legitymacji procesowej
Interes prawny a faktyczny i formy jego ochrony
Interes prawny to prawo podmiotowe i inne interesy w prawie określone, dające prawo udziału w postępowaniu w charakterze strony.
Interes faktyczny to stan emocjonalny jednostki, stanowiący wyraz chęci i napięcia woli w celu zachowania zmiany lub stworzenia jakiejś sytuacji życiowej nie chroniony przez prawo
Osoby mogą dochodzić swojego interesu faktycznego w postępowaniu jako osoby zainteresowane załatwieniem sprawy - pośrednio przez udział organizacji społecznej lub - bezpośrednio przez uczestnictwo w rozprawie administracyjnej oraz składanie skarg i wniosków
Publiczne prawo podmiotowe
Istota publicznych praw podmiotowych
PPP - jest to wynikająca ze stosunku prawnego sfera możności postępowania w określony sposób, przyznana przez normę prawną w celu ochrony praw podmiotu i przez normę prawną zabezpieczona
O istnieniu PPP można mówić dopiero wówczas, gdy realizacja normy wiąże się z powstaniem stosunku prawnego, którego treścią są prawa i obowiązki czyli nie zawsze jak się ma interes prawny posiada się także prawo podmiotowe np. osoby niemające roszczenia z prawa materialnego, na których uprawnienia i obowiązki wpływa proces stosowania prawa
Zdolność procesowa strony
Zdolność samodzielnego działania w postępowaniu, tj. podejmowania czynności procesowych osobiście lub przez pełnomocnika.
osoby prawne i jednostki organizacyjne - mają zdolność procesową, działają one przez swych ustawowych lub statutowych przedstawicieli (organy), w przypadku ich braku nie mogą dokonywać czynności w postępowaniu,
osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych - działają osobiście lub przez pełnomocnika
osoby fizyczne posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych - działają przez swych ustawowych przedstawicieli
osoby fizyczne nieposiadające zdolności do czynności prawnych - przedstawicielami ustawowymi małoletnich, osób ubezwłasnowolnionych częściowo i ubezwłasnowolnionych całkowicie są odpowiednio rodzice lub opiekunowie (w ramach adopcji), kuratorzy i opiekunowie.
osoby nieobecne i nieznane z miejsca pobytu - organ administracji publicznej jest obowiązany wystąpić do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej, o ile przedstawiciel nie został już wyznaczony.
Pełnomocnik strony
Pełnomocnikiem strony - może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych.
Nie musi ona posiadać szczególnych uprawnień zawodowych czy kwalifikacji fachowych.
Pełnomocnik działa w imieniu i na rzecz strony (mocodawcy), w wyniku złożenia przez stronę jednostronnej czynności prawej, upoważniającej pełnomocnika do jej zastępowania.
Zakres pełnomocnictwa jest zależny od strony. Może to być pełnomocnictwo ogólne, udzielone w formie aktu notarialnego, do reprezentowania mocodawcy we wszystkich sprawach, których jest stroną. Może też to być pełnomocnictwo szczególne, udzielone w dowolnej formie, upoważniające do reprezentowania mocodawcy w danej kategorii (rodzajach) spraw czy określonej sprawie lub też upoważniające do dokonania określonych czynności w konkretnym postępowaniu.
Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.
Uczestnicy na prawach strony
organizacja społeczna (organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne)
prokurator
Rzecznik Praw Obywatelskich
inni uczestnicy przewidziani przez przepisy szczególne
Doręczenia i inne formy zawiadamiania o czynnościach procesowych
Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.
Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela lub pełnomocnika - temu przedstawicielowi lub pełnomocnikowi,
Pisma doręcza się osobom fizycznym:
w ich mieszkaniu lub miejscu pracy,
w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej,
pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.
W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem,
- dorosłemu domownikowi,
- sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi (o doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w skrzynce na korespondencję lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania),
- pismo składa się na okres siedmiu dni w placówce pocztowej lub w urzędzie gminy, a zawiadomienie o tym umieszcza się w skrzynce na korespondencję lub, gdy to nie jest możliwe, na drzwiach mieszkania adresata albo biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w miejscu widocznym na nieruchomości, której postępowanie dotyczy; w tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia tego okresu.
Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism.
Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma - pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy.
Pisma skierowane do osób nie znanych z miejsca pobytu - doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu
Pisma kierowane do osób korzystających ze szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego doręcza się w sposób przewidziany w przepisach szczególnych, w umowach i zwyczajach międzynarodowych.
Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia.
Wezwania
Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.
Do osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany;
tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym zamieszkuje albo przebywa,
zamieszkałego lub przebywającego w sąsiedniej gminie albo mieście.
W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem.
W wezwaniu należy wskazać:
1) nazwę i adres organu wzywającego,
2) imię i nazwisko wzywanego,
3) w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,
4) czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,
5) termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika,
6) skutki prawne niezastosowania się do wezwania.
§ 2. Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.
W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać;
telegraficznie lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności,
wezwanie powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.
Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszt podróży i inne należności według przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym. Dotyczy to również kosztów osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona została bez swojej winy błędnie wezwana do stawienia się.
Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia.
Sporządzanie protokołów i notatek służbowych
Organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.
W szczególności sporządza się protokół:
1) przyjęcia wniesionego ustnie podania,
2) przesłuchania strony, świadka i biegłego,
3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej,
4) rozprawy,
5) ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.
Protokół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby.
Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole.
Protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania.
W protokołach przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy podać w przekładzie na język polski treść złożonego zeznania oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu; tłumacz ten powinien podpisać protokół przesłuchania.
Organ administracji publicznej może zezwolić na dołączenie do protokołu zeznania na piśmie, podpisanego przez zeznającego, oraz innych dokumentów mających znaczenie dla sprawy.
Skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne. Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole przed jego podpisaniem.
Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.
Udostępnianie akt sprawy
W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów.
Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.
Przepisów powyższych nie stosuje się do akt sprawy, objętych ochroną tajemnicy państwowej, a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy.
Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.
Terminy procesowe
KPA rozróżnia dwa rodzaje terminów tj. :
terminy ustawowe, które wynikają bezpośrednio z KPA lub innych ustaw,
oraz terminy urzędowe zwane instrukcyjnymi, które są wyznaczone przez organ prowadzący postępowanie.
Terminy ustawowe przewidziane są zarówno do;
czynności dokonywanych przez organ administracyjny np. terminy załatwiania spraw,
czy terminy o przeprowadzonych czynnościach zawodowych,
a także dla czynności przewidzianych przez strony
lub innych uczestników strony odwołania lub zażalenia.
Terminy ustawowe - nie mogą być ani skracane, ani też wydłużane, a niedopełnienie przez stronę czynności w terminie ustawowym powoduje, że czynność ta nie może już być skutecznie dokonana.
Terminy urzędowe - mogą być przez organy administracji skracane lub przedłużane z ważnych przyczyn i możliwe jest to dlatego, że organ administracyjny jest jedynym dysponentem terminów urzędowych.
Sposoby obliczania terminów regulują przepisy art. 57. KPA
Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.
Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.
Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.
Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.
Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem;
pismo zostało wysłane w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z 17.II.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne za poświadczeniem przedłożenia do organu administracji publicznej,
nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego,
złożone w polskim urzędzie konsularnym,
złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej,
złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi tego statku,
złożone przez osoby pozbawiona wolności w administracji zakładu karnego.
Zasady załatwiania spraw
Zasady ogólne postępowania administracyjnego
zasada praworządności (art. 6, 7 i 8 in fine),
zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art. 7 in fine),
zasada prawdy obiektywnej (art. 7),
zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa (art. 8),
zasada informowania uczestników postępowania (art. 9),
zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10),
zasada przekonywania (art. 11),
zasada ekonomiki procesowej (art. 12),
zasada ugodowego załatwiania spraw spornych (art. 13),
zasada pisemności (art. 14 § 1),
zasada dwuinstancyjności (art. 15),
zasada trwałości decyzji administracyjnych ostatecznych (art. 16 § 1),
zasada sądowoadministracyjnej kontroli legalności decyzji administracyjnych.
Kary porządkowe i tzw. policja sesyjna
Policja sesyjna sądu na tle kar porządkowych
Środki wymuszające spełnienie obowiązków procesowych
1. Kary porządkowe
2. Przymusowe doprowadzenie do organu procesowego.
3. Obciążenie dodatkowymi kosztami postępowania
Ogół uprawnień do stosowania środków wymuszających zachowanie porządku w czasie rozprawy nazywa się policja sesyjna ( posiedzenia)
Część tych uprawnień ma przewodniczący rozprawy, a część skład orzekający. Przewodniczący:
a)wydaje wszelkie zarządzenia niezbędne do utrzymania na sali sądowej spokoju i porządku b)może upomnieć oskarżonego i każda inna osobę ( nie będąca uczestnikiem rozprawy), jeżeli narusza powagę spokój lub porządek czynności sądowych ( 42 § 1 ustawy o ustroju sądów powszechnych )
c) może wydalić oskarżonego lub te osobę z sali rozpraw jeżeli upomnienie nie było skuteczne.
d) może ukarać karą porządkową grzywny do wysokości dwukrotnego najniższego wynagrodzenia za ubliżanie w piśmie powadze sądu lub użycie wyrazów obraźliwych
Przepisy o policji sesyjnej nie maja zastosowania do sędziów i ławników należących do składu orzekającego ani do prokuratora ( jako oskarżyciela publicznego), a kary pozbawienia wolności do adwokatów i radców prawnych biorących udział w sprawie.
Mechanizm wszczęcia postępowania administracyjnego
Mechanizm wszczęcia postępowania
o tym do kogo należy inicjatywa wszczęcia postępowania decydują przepisy prawa materialnego
wszczęcie postępowania z wniosku strony następuje z mocy prawa w dacie wniesienia lub doręczenia podania
organ może wszcząć postępowanie w sprawie w której wymagany jest wniosek strony, ale w toku musi uzyskać zgodę na jego kontynuowanie
wszczęcie postępowania na wniosek organizacji społecznej
data wszczęcia postępowania z urzędu
datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej.
nie ma wymogu wydania postanowienia o wszczęciu postępowania
Podanie i jego ocena
Podanie i jego ocena
Wymogi formalne: dane osobowe, adres, żądanie, język urzędowy (język pomocniczy w postępowaniu przed organami gminy) własnoręczny podpis obejmujący co najmniej nazwisko jako dane, które indywidualizują osobę (kpa nie wymaga dla ważności podania, aby podpis był czytelny, może być nieczytelny, ale w formie zwykle używanej przez wystawcę, podpis a parafa i faksymile - mechaniczne odtworzenie podpisu)
Dozwolone sposoby wnoszenia podań: podania mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego organu administracji publicznej, umożliwiającego wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego tego organu, a także ustnie do protokołu.
Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.
Podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno:
1) być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, oraz
2) zawierać dane w ustalonym formacie, zawarte we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru.
Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego zażąda.
Skutki oceny formalnej podania:
-brak adresu - pozostawianie podania bez rozpatrzenia (jaka forma?)
-inne braki formalne - po bezskutecznym wezwaniu do ich usunięcia - pozostawianie podania bez rozpatrzenia (jaka forma?)
-nie uiszczenie mimo wezwania opłaty skarbowej skutkuje zasadniczo zwrotem podania
Wstępna ocena merytoryczna podania:
-ocena zdolności do czynności prawnych wnoszącego
-wątpliwości co do istoty i zakresu żądania - wezwanie do złożenia wyjaśnienia ustnie lub na piśmie celem sprecyzowania żądań
-zbadanie czy nie zachodzi oczywisty brak podstaw prawnych żądania - czy dopuszczalna jest droga administracyjna
-ocena interesu prawnego wnioskodawcy i jaki tryb postępowania może być zastosowany
-wielość żądań w podaniu - pozostawienie spraw z zakresu własnej właściwości i zawiadomienie w formie postanowienia o konieczności wniesienia podań do innych
-określenie przedmiotu postępowania (istoty sprawy indywidualnej)
-połączenie spraw do wspólnego rozpoznania - tzw. współuczestnictwo (wielość stron a współuczestnictwo)
Ocena zdolności organu, do którego wniesiono podanie do załatwienia sprawy
-niezwłoczne przekazanie podania postanowieniem do organu właściwego albo
-zwrot podania w formie postanowienia w przypadku drogi sądowej albo gdy nie można ustalić organu właściwego
-zawiadomienie stron i innych podmiotów (organizacji społecznej, prokuratora)
-ustalenie czy nie zachodzi wyłączenie organu i pracownika
Czynności procesowe organu fazy wszczęcia postępowania
Faza postępowania wyjaśniającego
Jednoczesne:
postępowanie rozpoznawcze
- ustalenie rzeczywistego stanu rzeczy (faktów prawotwórczych)
poszukiwanie i wykładnia przepisów prawa
- ustalenie stanu prawnego sprawy
W ich wyniku powstaje tzw. decyzja w znaczeniu psychologicznym - mamy wyrobiony pogląd
Pozadowodowe formy ustalania stanu faktycznego
Pozadowodowe formy ustalania stanu faktycznego
Fakty powszechne znane
Fakty znane organowi z urzędu
Dane z prowadzonych przez organ rejestrów publicznych
Domniemania prawne i faktyczne
Uprawdopodobnienie
Pojęcie i rodzaje dowodów wg. k.p.a.
Pojęcie dowodu
Jako dowód (w sensie środka dowodowego) należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (np. orzeczenia skazujące z mocy k.p.a.).
Dowód wymaga współistnienia trzech podstawowych elementów: po pierwsze, tezy dowodowej, która stanowi przedmiot dowodu, jest nią zagadnienie na które staramy się znaleźć odpowiedź; po drugie, sformułowana teza dowodowa powinna być wspierana środkami dowodowymi czyli technicznymi sposobami dowodzenia (świadkowie, dokumenty, oględziny, biegli itp.); po trzecie, przy istniejącej tezie i wykorzystanych środkach dowodowych organ orzekający przeprowadzi rozumowanie, które powinno hipotetycznie doprowadzić do akceptacji lub odrzucenia tezy, inaczej jej udowodnienia lub nieudowodnienia
W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Powyższe wyliczenie sugeruje nam kolejność korzystania z dowodów. Nie daje jednak podstawy do hierarchizacji ich ważności.
Wszystkie dowody mają bowiem taką samą moc udowodnienia faktów. Fakt bowiem ma znaczenie procesowe o ile jest udowodniony lub zaprzeczony
Ciężar i ocena dowodu w postępowaniu administracyjnym
Ciężar dowodu
w sprawach cywilnych ciężar dowodu spoczywa na tym kto wyciąga skutki prawne a proces sądowy oparty jest na zasadzie sporności (kontradyktoryjności)
w sprawach administracyjnych organ administracji publicznej działa na zasadzie inkwizycyjności (śledczej z urzędu) tzn. jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać cały materiał dowodowy - wynika to z istoty kompetencji administracyjnej, która jest zarazem uprawnieniem i obowiązkiem. Organ działa z urzędu i może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu. Proces administracyjny nie jest kontradyktoryjny - nie może być sporu o prawo miedzy organem a strona (tzw. kierowniczy typ stosowania prawa)
strona w ramach gwarancji czynnego udziału w postępowaniu (współadministrowania) może przejawiać inicjatywę dowodową w formie dowodów przedstawionych łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub żądania dowodowego (strona jako współadministrowany)
Teorie oceny dowodów
postępowanie administracyjne generalnie nie opiera się na ustawowych kryteriach oceny - zasadzie legalnej oceny dowodów, lecz organ poprzez czynności myślowe ocenia, czy dana okoliczność faktyczna została udowodniona.
w postępowaniu administracyjnym obowiązuje zasada swobodnej oceny dowodów, która odnosi się do kwalifikacji wiadomości o faktach uzyskanych ze źródeł dowodowych oraz odniesienia ich znaczenia i przydatności dla ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy.
Swobodna ocena dowodów
Zasada swobodnej oceny dowodów, czyli brak formalnych ograniczeń wiarygodności dowodów, posiada wyjątki (prejudycjalność decyzji i orzeczeń sądowych), a także ze względu na domniemania prawne przy dowodzie z dokumentu urzędowego. Nie ma ona też charakteru absolutnego, albowiem okoliczność faktyczna (ale nie okoliczność prawna) może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów.
Dowód z dokumentu urzędowego i prywatnego
Dowód z dokumentu urzędowego
dokumenty urzędowe posiadają szczególną moc dowodową - moc dowodu zupełnego. Przysługuje im domniemanie prawdziwości i domniemanie zgodności z prawdą tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone przez organ, który wystawił dokument, o ile został on sporządzony w przepisanej formie. Istnieje możliwość obalenia tego domniemania przez kontrdowód, jednak przy zakazie korzystania ze źródeł osobowych
ocena orzeczeń sądowych, decyzji i innych dokumentów urzędowych udostępnianych organom do wglądu (np. dowody osobiste) oraz zaświadczeń, odpisów, wypisów przedkładanych organowi i włączanych do akt sprawy jest związana z wyjątkiem oczywistej fałszywości dokumentu
Dowód z dokumentu prywatnego
moc dowodowa dokumentów prywatnych nie jest wyraźnie określona. Mogą stanowić jedynie dowód, że osoba, która wystawiła dokument, złożyła oświadczenie zawarte w jego treści. Służy im domniemanie autentyczności i domniemanie wyłączające potrzebę dowodu, że osoba, która dokument podpisała, złożyła zawarte w nim oświadczenie. Uwierzytelnienie dokumentu nie nadaje mu charakteru urzędowego
organy mogą dość swobodnie oceniać prawdziwość zawartych w dokumentach tego typu twierdzeń, tez, ocen czy osądów. Nie mają natomiast żadnej mocy dowodowej dokumenty niepodpisane, tzw. anonimy, ale mogą wpływać na uprzednie wszczęcie postępowania z urzędu
badanie wiarygodności listów, deklaracji, pisemnych oświadczeń osób, zamawianych przez stronę ekspertyz i opinii oraz innych dokumentów prywatnych jest zatem swobodne i oceniane w całokształcie dowodów
Jaki charakter ma notatka prasowa?
Oświadczenie strony a wyjaśnienie strony w postępowaniu administracyjnym
Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Oświadczenie ma moc dowodu zupełnego
organ nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, znanych organowi z urzędu bądź możliwych do ustalenia przez organ na podstawie posiadanej ewidencji, rejestrów lub innych danych albo na podstawie przedstawionych przez zainteresowanego do wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego, dowodów rejestracyjnych i innych).
organ żądający od strony zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, jest obowiązany wskazać przepis prawa wymagający urzędowego potwierdzenia tych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia.
Dowód z zeznań świadków
domniemanie prawdziwości zeznań świadków
Świadkowie naoczni i tzw. świadkowie ze słyszenia
nikt nie może odmówić zeznań w charakterze świadka
świadek ma obowiązek składania zeznań pełnych i prawdziwych
wyłączenia z zeznań świadków:
- pewne osoby nie mogą być powołane na świadka z mocy ustawy
- pewne osoby mają prawo odmówić zeznań w charakterze świadka
- świadek może odmówić odpowiedzi na pytania
taktyka przesłuchania - faza spontanicznych wypowiedzi i faza odpowiedzi na pytania
Opinie biegłych, oględziny, przesłuchanie strony i dowody nienazwane w postępowaniu administracyjnym
Inne środki dowodowe
opinie biegłych - jest dowodem w sprawie , gdy wymagane są wiadomości specjalne , np. ekspertyza dowodu . Biegły jest to osoba fizyczna o kreślonej wiedzy fachowej. Biegli są wpisani na listę biegłych.
oględziny - to bezpośrednie badanie rzeczy przez organ celem dokonania spostrzeżeń o jego stanie i właściwościach . Przedmiotem oględzin mogą być nieruchomości lub rzeczy ruchome ( samochody , maszyny , budynki , lokale , uprawy ) .
przesłuchanie strony - jest to środek posiłkowy, stosowany, kiedy wyczerpano już dowody i pozostały jeszcze istotne fakty do wyjaśnienia. Wobec strony nie stosuje się sankcji za nie stawienie się. Strona ma prawa świadka.
środki dowodowe nienazwane (nieuregulowane w k.p.a.), jeżeli przyczynią się do ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy, np. filmy, zapisy fonograficzne, elektronicznie utrwalone obrazy, rysunki, mapy, plany, fotografie, wywiad środowiskowy
Zasady przeprowadzania dowodów
przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znacznie dla sprawy
środek dowodowy ma jedynie wspierać określoną tezę dowodową
wskazanie na jakiś fakt bez wsparcia go odpowiednim dowodem powoduje, że mamy do czynienia jedynie z twierdzeniem i jeżeli nie zostanie ono przyznane przez stronę(y) nie ma mocy dowodowej
równa moc środków dowodowych
inicjatywa dowodowa spoczywa na organie, ale strona może wnosić o przeprowadzenie dowodu
organ ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona
okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów
Żądanie dowodowe strony
Strona ma inicjatywę dowodową; jej żądania dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy. Organ może jednak nie uwzględnić żądania, które nie zostało zgłoszone w toku przeprowadzania dowodów lub w czasie rozprawy, jeżeli żądanie to dotyczy okoliczności już stwierdzonych innymi dowodami, chyba że mają one znaczenie dla sprawy.
Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem. Ma ona prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia.
Formy organizacyjne postępowania wyjaśniającego
gabinetowe prowadzenie sprawy
rozprawę administracyjną przeprowadza się jeżeli:
- zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania;
- zapewni to osiągnięcie celu wychowawczego;
- wymaga tego przepis prawa;
- zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron;
- jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.
wizytacja, inspekcja i lustracja,
Korzystanie z uznania administracyjnego w postępowaniu administracyjnym
tendencja do obejmowania kwestii uznania administracyjnego przedmiotem orzekania sądów administracyjnych
uzasadnianie korzystania z uznania administracyjnego przez cel instytucji prawnej
zasada ogólna uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli - postulat wyważania sprzecznych interesów
zasada ogólna pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa - postulat równego traktowania
podstawa odwoławcza - słuszność decyzji
inne luzy decyzyjne
Wydawanie postanowień w postępowaniu administracyjnym
w toku postępowania organ wydaje postanowienia
postanowienia dotyczą kwestii incydentalnych i wpadkowych i najczęściej nie rozstrzygają o istocie spraw
postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie
skutek prawny postanowienie wywołuje w zależności od jego formy z chwilą doręczenia lub ogłoszenia albo podjęcia, albowiem zażalenie, o ile jest dopuszczalne, nie ma mocy wstrzymującej
Przesłanki obligatoryjnego zawieszenia postępowania administracyjnego
Zawieszenie obligatoryjne następuje z urzędu w razie śmierci strony lub jednej ze stron; śmierci przedstawiciela ustawowego strony; utraty przez stronę lub jej przedstawiciela ustawowego zdolności do czynności prawnej; gdy wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Po ustąpieniu przyczyn zawieszenia organ podejmuje postępowanie z urzędu lub na żądanie stron.
Obowiązki organu w okresie obligatoryjnego zawieszenia postępowania
Organ może zawiesić postępowanie jeżeli wystąpi o to strona na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony i nie zagraża to interesowi społecznemu. Jeżeli w okresie 3 lat żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.
Przesłanki obligatoryjnego umorzenia postępowania
W toku postępowania mogą zaistnieć trwałe lub nieusuwalne przeszkody uniemożliwiające kontynuowanie postępowania. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.
Umorzenie postępowania na wniosek strony
Postępowanie może być umorzone jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się inne strony oraz nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. Wniosek strony cofający odwołanie spowoduje umorzenie postępowania odwoławczego.
Współdziałanie organów w postępowaniu administracyjnym
jeżeli przepis prawa materialnego uzależnia wydanie decyzji od współdziałania decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ
organ obowiązany jest przedstawić stanowisko niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin lub przyjmuje, że przez upływ czasu wyrażono stanowisko pozytywne
zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie
zasięganie opinii innych organów, uzgadnianie treści, wydawanie decyzji za zgodą i inne formy współdziałania przy wydawaniu decyzji
Zasady orzekania w sprawach indywidualnych wg. k.p.a.
organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy k.p.a. stanowią inaczej np. zawarcie ugody
zanim zostanie wydana decyzja administracyjna w rozumieniu k.p.a. musi istnieć decyzja w znaczeniu organizatorskim, powstała w wyniku rozpatrzenia sprawy
decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części (rozstrzygnięcia merytoryczne) albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji (rozstrzygnięcia niemerytoryczne - formalne)
każda decyzja administracyjna jest aktem stosowania prawa procesowego, ale nie każda z nich wywołuje skutek materialnoprawny
Forma decyzji administracyjnej
elementy strukturalne decyzji - wymogi formy pisemnej:
- oznaczenie organu administracji publicznej,
- data wydania,
- oznaczenie strony lub stron,
- powołanie podstawy prawnej,
- rozstrzygnięcie,
- uzasadnienie faktyczne i prawne,
- pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie lub powództwo sądu powszechnego albo skarga do sądu administracyjnego,
- podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji
tzw. minimum administracyjne - o uznaniu pisma za decyzję decydują co najmniej takie elementy jak: oznaczenie organu, stron, rozstrzygnięcie, podpis z podaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej
termin, warunek i zlecenie
redagowanie decyzji.
Związanie organu wydaną przez siebie decyzją
organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany, co oznacza, że nie może on - za wyjątkiem trybu autokontroli - uchylić lub zmienić wydanej przez siebie decyzji w toku instancji.
Wszelkie korekty co do formalizmu mogą być dokonane jedynie w przypadkach uzasadniających jej rektyfikację a jeśli takowe zostaną jednak dokonane bez dochowania tej procedury, to i tak nie mają wpływu na treść pierwotnej konkluzji.
Jeżeli organ w decyzji nie załatwi całości sprawy (żądania) powinien dokonać uzupełnienia rozstrzygnięcia wydając decyzję uzupełniającą, która jest akcesoryjna wobec pierwotnej decyzji i nie ma bytu samoistnego
Rektyfikacja decyzji
uzupełnienie decyzji o pouczenie o środkach prawnych
sprostowanie pouczenia o środkach prawnych
sprostowanie błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek
wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji
najczęstsze błędy formalne decyzji i sposoby konwalidacji
Decyzje pozorne
tzw. nieakty to wypowiedzi organu administracji publicznej wydane z pominięciem wszelkiej procedury przez organy oczywiście niewłaściwe
quasi-decyzje administracyjne mogą także powstać w przypadku nieistnienia postępowania lub będą stanowić akty kończące prawidłowo przeprowadzane postępowanie, ale niezawierające wymaganych prawem właściwości zewnętrznych np. decyzja niezakomunikowana stronie (brak doręczenia lub ogłoszenia), brak oznaczenia organu, brak podpisu, brak sentencji.
takim wypowiedziom organów administracji publicznej nie przysługuje domniemanie legalności - są one nieważne bez konieczności urzędowego jej stwierdzenia i jako takie nie wchodzą do obrotu prawnego.
uznaje się je za zdarzenia faktyczne stwarzające pozory czynności administracyjno-prawnych.
Ostateczność i prawomocność decyzji
Na tle obowiązywania decyzji ważny jest moment wywołania skutku prawnego. Należy odróżniać wykonalność aktu od jego ostateczności i prawomocności.
Ostateczność oznacza niemożność zmiany lub uchylenia decyzji w toku instancji.
Prawomocność wiąże się utrzymaniem mocy decyzji w ramach sądowej kontroli decyzji i względnym zakazem jej wzruszenia na drodze postępowania administracyjnego
Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji
decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu:
1) na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego,
2) dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami,
3) inny interes społeczny,
4) wyjątkowo ważny interes strony.
Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.
Pojęcie i klasyfikacja środków prawnych
obywatelskie prawo do postępowania i zasada sprawiedliwości proceduralnej
środki prawne:
- środki zaskarżenia - oparte na zasadzie skargowości instytucje procesowe służące weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych, których bezpośrednim celem jest ich uchylenie (kasacja) lub zmiana (reformacja)
- środki nadzoru - oparte na zasadzie oficjalności (działania z urzędu) instytucje procesowe, służące wyeliminowaniu z obrotu prawnego decyzji przez ich kasację lub reformację przez organ sprawujący nadzór w postępowaniu
- odwołalność decyzji - jest to prawna możliwość kasacji lub reformacji decyzji z urzędu przez organ, który decyzję wydał
zakaz konkurencyjności środków prawnych, służących weryfikacji rozstrzygnięć w trybie odwoławczym i trybie pozainstancyjnym
Wymogi odwołania i jego ocena
pod kątem formy odwołanie jest podaniem
odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia; wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji
w odwołaniu kwestionować można zarówno legalność, jak i jego słuszność (celowość) a także uzasadnienie (oświadczenie wiedzy organu)
w odwołaniu nie jest konieczne formułowanie zarzutów (merytorycznych lub formalnych albo co do celowości), istoty i zakresu żądania (w sensie ram wniosku i proponowanych rozstrzygnięć), przytaczanie określonych faktów i dowodów na poparcie żądania, wystarczy bowiem wyrażenie woli ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy bez potrzeby dołączania stosownego oświadczenia wiedzy w tym zakresie
Autokontrola organu I instancji
odwołanie wnosi się w terminie 14 dni do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję
odwołanie charakteryzuje się względną dewolutywnością i w tym sensie postępowanie odwoławcze obejmuje dwa stadia:
-postępowanie odwoławcze przed organem pierwszej instancji (samokontrola organu pierwszej instancji)
-postępowanie odwoławcze przed organem odwoławczym (organem drugiej instancji)
jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony (lub jedna a pozostałe się zgadzają), a organ który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.
Obowiązki organu odwoławczego
postępowanie przed organem odwoławczym obejmuje fazy:
- czynności wstępne (czy odwołanie jest dopuszczalne oraz czy zostało wniesione z zachowaniem terminu)
- rozpoznanie odwołania (organ odwoławczy ma obowiązki nie mniejsze niż organ pierwszej instancji)
- wydanie rozstrzygnięcia przy zakazie orzekania na gorsze
Zakaz wydania decyzji na niekorzyść strony
Zakaz reformations in peius, polega na tym ,iż organ odwoławczy nie może zmienić rozstrzygnięcia ukształtowanego decyzją organu pierwszej instancji na niekorzyść strony odwołującej się, co ogranicza jego rolę do likwidacji uchybień organu pierwszej instancji, które nie leżą w interesie, uniemożliwiając tym samym w pewnych sytuacjach dążenie do poprawy jakości administracyjnego toku instancji i wyników procesu administracyjnego.
Według art.139 Kodeksu, organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco interes społeczny.
Zakaz reformationis in peius został zatem oparty na dwóch rozłącznych przesłankach:
dopuszczalności zmiany zaskarżonej decyzji na niekorzyść strony odwołującej się w wyniku rażącego naruszenia prawa w decyzji organu pierwszej instancji, (inne naruszenie prawa ulegają sanacji z tytułu nabycia prawa decyzją organu pierwszej instancji, choć formalnie jeszcze niewykonalną);
dopuszczalności zmiany zaskarżonej decyzji na niekorzyść strony odwołującej się w wyniku rażącego naruszenia interesu społecznego rozstrzygnięciem decyzji organu pierwszej instancji ( chodzi tu o naruszenia prawa w przypadku, gdy decyzja wywołuje reminiscencje poza strony stosunku prawnego oraz względy celowości takiej decyzji, należące jednak w istocie rzeczy do kategorii cennych).
Decyzje organu odwoławczego
decyzja utrzymująca w mocy zaskarżoną decyzję
decyzja uchylająca zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzekająca co do istoty sprawy
decyzja uchylająca zaskarżoną decyzję w całości i umarzająca postępowanie pierwszej instancji
decyzja uchylająca zaskarżoną decyzję w całości i przekazująca sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji
decyzja umarzająca postępowanie odwoławcze
Tryb remonstracyjny
wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przysługuje od decyzji wydanych przez ministra w rozumieniu k.p.a. lub samorządowe kolegium odwoławcze
do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań, uwzględniając jednak bezprzedmiotowość regulacji w zakresie trybu wnoszenia odwołania, samokontroli organu, zlecania postępowania wyjaśniającego, wydawania decyzji kasacyjnych
Konstrukcja prawna zażalenia na postanowienie
zażalenie jest środkiem służącym od postanowień.
zażalenia służą tylko na postanowienia wyraźnie wskazane przez k.p.a. (art. 31 § 2, art. 59 § 1, art. 65 § 1, art. 66 § 3, art. 74 § 2, art. 88 § 1, art. 88 § 2, art. 96, art. 101 § 3, art. 106 § 5, art. 108 § 1, art. 113 § 3, art. 119 § 1, art. 152 § 2, art. 159 § 2, art. 219, art. 261 § 3 i art. 264 § 2)
zażalić można także postanowienia wydane na podstawie: art. 149 § 3, art. 151 § 1, art. 157 § 1 i art. 158.
pozostałe postanowienia mogą być zaskarżone tylko łącznie z odwołaniem. W takim przypadku zażalenie jest środkiem zaskarżenia niesamoistnym.
Istota i przesłanki wznowienia postępowania
Wznowienie postępowania jest instytucją procesową, umożliwiającą powtórne rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy, której procedowanie w administracyjnym toku instancji zostało zakończone decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie, w wyniku którego ona zapadła, dotknięte było istotnymi wadami natury procesowej (wadami warunków powstawania decyzji) enumeratywnie wyliczonymi w przepisach prawa.
Tryb wznowienia postępowania
Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania Podanie o wznowienie postępowania wszczyna postępowanie wznowieniowe, które w początkowej fazie (stadium wstępne) sprowadza się do dokonania czynności sprawdzających
Rozstrzygnięcia w postępowaniu wznowieniowym
Po przeprowadzeniu tych czynności organ właściwy do wznowienia wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania (które stanowi podstawę do przeprowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy) lub decyzję o odmowie wznowienia postępowania
Przesłanki stwierdzania nieważności
Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie (error in persona, error in qualitate personae)
była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,
w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
Tryb postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji
właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ
postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu
przedmiotem postępowania nie jest ponowne rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy pod kątem merytorycznym w zakresie osnowy decyzji, ale jest to jakby inna sprawa, bo nie załatwia się tu żądania, ale sprawdza wadliwość
Rodzaje rozstrzygnięć w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji
Deklaratywny charakter rozstrzygnięć
Rozstrzygnięcie następuje w formie decyzji:
odmawiającej stwierdzenia nieważności - gdy w wyniku postępowania rozpoznawczego organ ustali, że brak jest podstaw do stwierdzenia nieważności;
stwierdzającej nieważność decyzji - gdy organ ustali istnienie przynajmniej jednej z wad wymienionych w art. 156 § 1 i stwierdzi, że nie występuje żadna z negatywnych przesłanek stwierdzenia nieważności, przez co nastąpi usunięcie z obrotu prawnego (kasacja) decyzji dotychczasowej i zniesienie skutków prawnych ją wywołujących, co oznacza, że sprawa wraca do stanu, w jakim znajdowała się przed wydaniem decyzji;
stwierdzającej wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa wraz ze wskazaniem okoliczności, z powodu których nie stwierdzono nieważności decyzji - gdy organ ustalił istnienie wady lub wad określonych w art. 156 § 1 i stwierdził, że występuje negatywna przesłanka stwierdzenia nieważności.
Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej z urzędu
decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony
decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony
minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa
Uchylenie decyzji wydanej z zastrzeżeniem dopełnienia określonej czynności
Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, uchyla decyzję, jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.
Stwierdzanie wygaśnięcia decyzji
Organ, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza (ale nie deklaratywnie) jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:
stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa (norma prawna wymaga konkretyzacji) albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony,
została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku (wydaje się, że zawieszającego).
Postępowanie uproszczone w sprawach wydawania zaświadczeń
Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie.
Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:
urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,
osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni
Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające
Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie
Postępowanie w sprawach skarg i wniosków
O tym, czy pismo jest skargą albo wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma zewnętrzna
Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw
Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca
Zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi powinno zawierać: oznaczenie organu, od którego pochodzi, wskazanie, w jaki sposób skarga została załatwiona, oraz podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej do załatwienia skargi. Zawiadomienie o odmownym załatwianiu skargi powinno zawierać ponadto uzasadnienie faktyczne i prawne
Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności.
Wnioskodawcy niezadowolonemu ze sposobu załatwienia wniosku służy prawo wniesienia skargi.
Wpływ skarg, wniosków, anonimów, donosów na postępowanie administracyjne
Niepisana zasada kontroli społecznej nad postępowaniem administracyjnym
Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony.
W sprawie, w której toczy się postępowanie administracyjne:
skarga złożona przez stronę podlega rozpatrzeniu w toku postępowania, zgodnie z przepisami kodeksu,
skarga pochodząca od innych osób stanowi materiał, który organ prowadzący postępowanie powinien rozpatrzyć z urzędu.
Skargę w sprawie, w której w toku postępowania administracyjnego została wydana decyzja ostateczna, uważa się zależnie od jej treści za żądanie wznowienia postępowania lub za żądanie stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany z urzędu. W tych przypadkach żądanie zostanie uwzględnione, gdy zachodzą przewidziane w kodeksie warunki do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany.
W powyższych przypadkach organem właściwym do rozpatrzenia skargi jest organ uprawniony do wszczęcia postępowania lub organ, przed którym toczy się postępowanie, a w pozostałych przypadkach - organ właściwy do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo do jej uchylenia lub zmiany.
Notatka prasowa?