Pojęcie ogólne.

Normy prawa materialnego i normy prrawa formalnego, które tworzą przepisy o postepowaniu prawnym, czyli inaczej procedurze.

Procedura odpowiada każdemu działowi prawa materialnego, co oznacza, ze wykonanie norm prawa materialnego musi być zorganizowane.

Stosowanie norm prawnych wymaga wydania aktów administracyjnych, w których po ustaleniu stanu faktycznego zastosowuje się odpowiednią normę prawną w wymaganym układzie, czyli procedurze.

Normy proceduralnego prawa administracyjnego regulują tryb i zasady stosowania prawa administracyjnego administracyjnego celem procesu jest określenie sytuacji prawnej adresata w postaci udzielenia, względnie odmowy udzielenia uprawnienia, albo w postaci obciążania obowiązkami.

Normy prawa proceduralnego pozostają w relacjach z normami prawa materialnego tj służą jego realizacji.

Podstawą aktów administracyjnych mogą być tylko i wyłącznie normy prawa materialnego, natomiast sposób postępowania organów administracji w celu wydania tylko aktów określają własne normy proceduralne.

Ich swoistość polega na konsekwencjach prawnych ich naruszenia i tak normy prawa materialnego obłożone są sankcjami w postaci kary lub egzekucji, natomiast normy proceduralne a przede wszystkim ich naruszanie związane jest z gwarancją prawną wynikającą głównie z nadzoru.

Normy proceduralne zawarte są w różnych aktach prawnych w wyznaczają zróżnicowane procedury.

Zbiór tych norm jest uporządkowany, gdyz pozostają one ze sobą w relacjach określonych przepisami prawa.

Przepisy te dzielimy na 2 grupy.

Normy proceduralne zawarte w Kpa, oraz normy zawarte w innych aktach prawnych przy czym ich stosunek do norm KPA jest określony przepisami KPA, albo przez nie same.

KPA - normuje postępowanie:

1. Przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej zwane jest postępowaniem jurysdykcyjnym.

2. Przed innymi organami państwa gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1.

3. W sprawach rozstrzygania spraw o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt2.

4. W sprawach wydania zaświadczenia KPA normuje również postępowania w sprawach skarg i wniosków przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego, oraz przed organami organizacji społecznych.

Administracja publiczna dzieli się na:

1. Administrację rządową tj RM + premier minister wojewoda

2. Administrację samorządową tj zarząd województwa,/ marszałek zarząd powiatu + starosta wójt, burmistrz prezydent miasta

Zasada postępowania zwane zasadami ogólnymi są normami prawnymi i ich naruszenie stanowi naruszenie prawa i praworządności. Obowiązują one uczestników postępowania jak i organ prowadzący postępowanie w toku całej procedury, a więc zarówno przed organem I instancji jak i w trybie odwoławczym. Zasady ogólne KPA regulowane są przepisami artykułów od 6 do 16 KPA. Nie są one jednak określone co do liczby i nazwy jednak że najczęściej stosuje się poniżej wymienione katalogi.

1. Zasada praworządności zwana również praworządności i legalności wynika z art. 6 i 7 KPA - jest również zasada konstytucyjna mająca podstawę w artykule 7 RP.

W myśl zasady tej podstawą prawną decyzji administracyjnych mogą być jedynie akty normatywne zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa, konstytucja, ustawa….

2. Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli wynika również zart 7 i ustanawia i nakazuje organom administracji, aby w toku postępowania miały ba względzie interes społeczny i słyszny interes obywateli. Jest ona ściśle związana z zasadą praworządności, a interes społeczny i słuszny interes obywateli mogą i powinny być uwzględnione przy wykładni norm prawnych wtedy gdy organ administracji stosuje pojęcia oceniające lub gdy decyzja zależy od jego uznania, co z reguły stosowano gdy przepisy ustawy stanowią a Organ administracji może.

3. Zasada prawdy obiektywnej wynika również z art. 7 KPA i zobowiązuje organ administracji do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy. Organ administracji jest zobowiązany do działania, nie tylko w zakresie wniosku strony, ale również z urzędu powinien badać stan faktyczny sprawy, wszelkie okoliczności i dowody. Realizacji tej zasady służą instytucje procesowe takie jak np. wyłączenie pracownika lub organu od załatwienia sprawy a także przepisy o dowodach i postępowaniu dowodowym.

4. Zasada udzielania informacji prawnej stronom wynika z art. 9 KPA i zobowiązuje organ administracji do wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych mogących wpłynąć na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy muszą uważac, aby strony i inni uczestnicy postępowania nie ponieśli szkody z powodu nie znajomości prawa. Jej realizacja następuje przez obligatoryjne pouczanie np. o skutkach prawnych nie zastosowania się do wezwania, okoliczności przestrzegania terminów, o prawie wniesienia odwołania itp. Naruszenie obowiązku pouczenia nie może przynieść szkody stronie, a jeśli już została wyrządzona to należy to naprawić np. poprzez przywrócenie terminu do wniesienia odwołania itp.

5. Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu amin. Wynika z art. 10 KPA, i stanowi, że organ ma obowiązek umożliwienia stronie czynnego udziału w każdym postępowaniu tj

a - poprzez zawiadomienie wszystkich stron o wszczęciu postępowania zarówno urzędu jak i na wniosek.

b- zawiadomienie o terminie rozprawy przeprowadzenia dowodu z zeznań, świadków czy opinii biegłych

c - poprzez zawiadomienie o terminie i miejscu przeprowadzenia oględzin, wizyty lekarskiej

Jest to obowiązek organu, natomiast strona może z tego skorzystać lub nie, czyniąc to na własne ryzyko.

6. Zasada przekonywania, wynika z art. 11 KPA i stanowi, że organ ma wyjaśnić stroną zgodność przesłanek którymi się kieruje przy załatwianiu sprawy i doprowadzić do wykonania przez stronę decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.

Konkretnym przejawem jej zastosowania jest uzasadnienie decyzji - strona ma zrozumieć i zaakceptować te czynności które organ wykonał przy wydawaniu decyzji.

7. Zasada szybkości postępowania wynika z art. 12 i stanowi, że organ ma działać wnikliwie i szybko posługując się najprostszymi środkami do załatwienia sprawy.

8. Zasada ugodowości załatwiania spraw wynika z art. 13 KPA i stanowi, że organ prowadzący postępowanie powinien dążyć do ugodowego załatwienia sprawy, jeśli sprawa dotyczy spornych interesów interesów rozstrzygnięcie w drodze ugody nie narusza prawnie interesów żadnej ze stron. Załatwienie sprawy w drodze ugody pociąga za sobą takie same skutki prawne jak decyzja administracyjna

9. Zasada pisemności -wynika z art. 14 KPA i wymaga od organu prowadzącego postępowanie załatwiania spraw w formir pisemnej, a także nakłada na organ obowiązek sporządzania pisemnego protokołu z każdej czynności prawnej mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, natomiast dla pozostałych czynności wymaga formy sporządzania adnotacji lub notki służbowej

10. Zasada administracyjności wynika z art. 15 KPA i jest typowym przejawem praworządności dając stronie szanse wniesienia odwołania do organu II instancji od rozstrzygnięcia organu I instancji, jest to również środek kontroli prawidłowości rozstrzygnięć organu administracyjnego.

11. Zasada trwałości decyzji ostatecznych wynika z art. 16 KPA i stanowi że decyzja ostateczna wchodzi do aktu prawnego, oznacza to że zasada ta stoi na straży ochrony praw nabywanych przez strony na mocy decyzji ostatecznej

Decyzja ostateczna to:

1. Wydawana przez organ I instancji do których upłynął już ustawowy termin do wniesienia odwołania

2. Decyzje wydawane przez organ odwoławczy po wyczerpaniu administracyjnego toku instancji

3. Decyzje wydawane w I instancji przez naczelne organy administracji publicznej (ministra) bądź Samorządowe Kolegium Odwoławcze w sprawach należących do zadań własnych gmin. Decyzje takie mogą być uchylone lub zmienione tylko i wyłącznie na podstawie innych decyzji ostatecznych lub wyroków sądowych na zasadzie przepisów z rozdziału 12 i 13 dział I i II KPA.

12. Zasada sądowej kontroli, decyzji administracyjnej. Art. 16 KPA stanowi, że mimo wyczerpania drogi instancji - decyzję można zaskarżyć do sądu administracyjnego administracyjnego powodu jej niezgodności z prawem.

Kontrola sądowa przyczynia się także do podniesienia jakości pracy organów administracji, oraz wzmacnia przestrzeganie prawa przez organy.

13. Pogłębianie zaufania obywateli do organów państwa wynika z art. 8 KPA i stanowi, że organy rozstrzygające obowiązane są wprowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli oraz świadomość i kulturę prawną obywateli, oraz zaufanie to budowane jest na założeniu, że organ stosują prawo, znają je i stosują w interesie obywateli.

Organy prowadzące Postępowanie i ich właściwości

Organami prowadzącymi postępowanie jurysdykcyjne są organy administracji rządowej, zarówno centralnej, jak i terenowej, oraz organy jednostek samorządu terytorialnego.

KPA - określa również jakie organy są organami wyższego stopnia, oraz organami naczelnymi (art 17 i 18 KPA)

Organami wyższego stopnia w świetle przepisów KPA są:

1. W stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba, że ustawy szczególne stanowią inaczej.

2. w stosunku do wojewodów właściwi w sprawie ministrowie

3. w stosunku do organów administracji publicznej innych niż wymienione powyżej odpowiadają organy nadrzędne, lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działaniem.

4. W stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiadają organy wyższego stopnia tych organizacji, a w ich braku organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Organami naczelnymi w rozumowaniu KPA są:

1. W stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego z wyjątkiem S.K.O., oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organów - prezes rady ministrów lub właściwi ministrowie.

2. W stosunku do organów państwowych innych niż wyżej wymienione odpowiadają organy o ogólnokrajowym zasięgu działania.

3. W stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji a w ich braku, prezes RM, lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.

Właściwość organów jest to zdolność prawna organu do rozpoznania i rozstrzygania, czyli załatwiania określonego zadań i spraw w postępowaniu administracyjnym.

W zależności od tego, na jakiej podstawie organ administracji publicznej nabywa zdolność do załatwiania spraw, rozróżniamy właściwość ustawową, która wynika wprost z przepisów ustawy oraz z właściwości przeniesienia lub delegacji.

W większości przypadków o właściwości organów stanowi ustawa, jednakże przepisy ustawowe upoważniają niekiedy przenoszenia właściwości w sprawach z zakresu administracji rządowej w drodze porozumienia na rzecz samorządów terytorialnych.

W tym przypadku właściwość do załatwiania określonych w porozumieniu spraw jest przeniesiona na organy samorządu terytorialnego i staje się to na mocy porozumienia ogłoszonego w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Właściwość delegacji powstaje z przypadku wyłączenia organu administracji publicznej od załatwienia spraw i wówczas właściwym organem będzie organ wyższego stopnia, który może wyznaczyć podległy sobie organ do załatwienia sprawy.

Z przepisów art. 19 KPA wynika obowiązek przestrzegania właściwości miejscowej i rzeczowej.

Właściwość rzeczowa jest to zdolność prawna organu do rozstrzygania spraw określonego rodzaju i ustalana jest wd przepisów w zakresie działania organów administracji publicznej a więc jest wyłączona przepisami ustrojowymi.

Również prawo materialne np. budowlane, wodne, określa organy administracji publicznej, właściwe rzeczowo do rozstrzygania spraw.

Właściwość miejscowa jest to zdolność organu do realizowania swojej właściwości rzeczowej na określonym obszarze.

Art. 21 KPA ustala właściwość miejscową według następujących kryteriów

1 - w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca położenia tej nieruchomości, a jeżeli jest ona położona na obszarze właściwości 2 lub więcej organów to orzekanie należy do organu na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości.

Strona postępowania administracyjnego

Zgodnie z przepisami art. 28 KPA stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto rząda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek, oznacza to, że stroną może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna, oraz jednostka nie posiadająca osobowości prawnej.

Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnej oceniana jest według kodeksu cywilnego cywilnego tak osoby fizyczne w wieku do 15 lat, oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione nie posiadają w ogóle zdolności do czynności prawnych, a osoby w wieku od 15-18 lat, oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Pełną zdolność do czynności prawnych uzyska osoba fizyczna po ukończeniu 18r. życia, czyli uzyska pełnoletność lub w wyniku zawarcia związku małżeńskiego na mocy decyzji sądu rodzinnego.

Osoby fizyczne nie mające zdolności do czynności prawnych występują w postępowaniu administracyjnym przez swych przedstawicieli ustawowych, którymi są rodzice lub w ich braku albo pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej działają przez wyznaczonych przez sąd w postępowaniu nieprocesowym, opiekunów prawnych.

Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych lub statutowych przedstawicieli przy czym reprezentacja ta może być jednoosobowa lub łączna.

W postępowaniu administracyjnym strona może działać również przez pełnomocnika, którym może być każda osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych i pełnomocnictwo to udzielane jest na piśmie lub ustnie do protokołu.

W sprawach mniejszej wagi organ administracji może nie żądać pełnomocnika jeżeli w charakterze tym występuje członek najbliższej rodziny lub domownik.

Poza stronami w postępowaniu administracyjnym uczestniczą również inne podmioty, których nie będąc stronami działają na prawach strony.

Podmiotami takimi są:

- organizacje społeczne

- prokurator

- RP Obywat.

Organ społeczny może być w potrójnej roli tj.

1. Jako podmiot powołany z mocy prawa do załatwienia indywidualnych spraw, rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej

2. Jako strona postępowania gdy żąda od organu czynności ze względu na swój interes prawny lub obowiązek, albo gdy postępowanie dotyczy jej interesu prawnego lub obowiązku.

3. Jako uczestnik postępowania administracyjnego w sprawie innej osoby korzystając z uprawnienia strony (art. 31 KPA)

W sprawie innej osoby organizacja społeczna może wystąpić z następującymi żądaniami:

1. Uczestniczyć w postępowaniu

2. Dopuszcza je do udziału w toczącym się już postępowaniu, jeżeli jest jest to uzależnione statutowymi celami tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny, uznając żądania organizacji za uzasadnione. Organ wszczynając postępowanie z urzędu bądź też dopuszcza ją do udziału w sprawie, jeżeli uzna, że statutowe cele bądź interes społeczny nie przemawiają za jej udziałem. W takim przypadku organ wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszcza organizacje do postępowania.

Organizacja społeczna dopuszcza do udziału w postępowaniu, uczestniczy w nim na prawach strony, a to oznacza, że ma takie same prawa jak strona t.j. może składać żądania dotyczące przeprowadzenia dowodów, a także może wnosić odwołania od decyzji lub zażalenia na postanowienia niezależnie od strony.

Organizacja społeczna może popierać żądania strony bądź domagać się odmowy tego żądania. Istotnym i koniecznym podkreślenia jest fakt, że decyzja administracyjna, czyli akt administracyjny rozstrzygający w sprawie, dotyczy zawsze praw i obowiązków strony, a nie organizacji społecznych, ponieważ dotyczy uprawnień lub obowiązków charakterze materialno-prawnym, a nie procesowym.

KPA dopuszcza również inną formę włączenia się organizacji do sprawy, jeżeli nie uczestniczą one na prawach strony, to może za zgodą organu rozstrzygnąć, przedstawić temu organowi swój pogląd wyrażony w uchwale lub oświadczeniu organu statutowego.

Zgodnie z przepisami KPA organ dopuszcza organizację, zawiadamiając ją i wzywa do wglądu w rozprawę i do ewentualnego złożenia oświadczenia i dowodów na poparcie.

TERMINY

Terminy występujące w postępowaniu administracyjnym możemy podzielić na terminu ustawowe, czyli te, które wynikają bezpośrednio z przepisów KPA i innych ustaw, oraz terminy urzędowe wyznaczone przez organy prowadzące postępowanie.

Terminy ustawowe przewidziane są zarówno dla czynności dokonywanych przez organy administracji np. terminy załatwienia spraw, terminy zawiadomienia o miejscu i czasie przeprowadzenia dowodu a także dla czynności dokonanych przez strony i innych czynników postępowania np. termin wniesienia odwołania, czy wniesienia zażalenia na zawiadomienie

Terminy ustawowe zwane również zawitymi, to takie, których organ nie może ani skracać, ani wydłużać a niedopełnienie przez stronę w terminie ustawowym czynności , powoduje, że czynność ta nie może być już skutecznie dokonana.

Terminy urzędowe natomiast mogą być przez organa przed ich upływem przedłużane lub skracane z ważnych przyczyn.

Dotyczy to zwłaszcza sytuacji gdy dokonanie pewnych czynności leży w interesie prawdy obiektywnej i mogą być przez organ zmienione gdyż właśnie organ jest pełnym dysponentem udzielonego terminu.

Terminy liczone w dniach - upływ ostatniego dnia z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.

Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

Miesiąc - termin określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było, to termin kończy się z upływem ostatniego dnia tego miesiąca.

Przywrócenie Terminu

Niedochowanie terminu pociąga za sobą ujemne skutki procesowe, gdyż czynności dokonane po upływie terminu są prawnie nieskuteczne

KPA - wzorem innych procedur sądowych prowadzi w postaci instytucji przywrócenia terminu.

Zachodzi to w przypadku gdy niezachowanie terminu nastąpiło bez winy osoby zainteresowanej i przywracane są terminy tylko i wyłącznie na wniosek zainteresowanego, natomiast niedopuszczalne jest przywrócenie terminu z urzędu.

Instytucje Przywrócenia terminu regulują przepisy artykułów 58-60 KPA i zgodnie z nimi w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy.

Uprawdopodobnienie polega , nie na udowodnieniu, lecz na uwiarygodnieniu istnienia lub nie istnienia pewnych faktów. Reguła w postępowaniu procesowym jest udowadnianie, natomiast uprawdopodobnienie ma charakter wyjątkowy i ustawa zezwala na nie wtedy, gdy celowe jest ustalenie określonych okoliczności faktycznych bez przeprowadzania sformalizowanego postępowania.

Do przywrócenia terminu wymaga się:

- braku winy po stronie zainteresowanego,

- uprawdopodobnienia, że uchybienie nastąpiło bez winy zainteresowanego.

- wniesienie prośby o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu, nie można przywracać 7 dniowego terminu do złożenia podania o przywrócenie terminu.

- równoczesne dopełnienie czynności dla której termin był określony tj. wraz z podaniem o przywrócenie terminu składa się np. odwołanie od decyzji.

O przywróceniu terminu lub jego odmowie rozstrzyga w formie postanowienia organ przed którym toczy się postępowanie.

Na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu zainteresowanemu służy zażalenie, które również rozpatruje organ właściwy do rozpatrzenia odwołania.

Na postanowienie organu odwoławczego nie przysługuje zażalenie.

Skutek prawny przywrócenia terminu to traktowanie czynności do której termin był określony jako dokonanej w terminie.

Terminy Załatwiania Spraw

Sprawy rozstrzygane przez organy administracji powinny być rozpoznane i załatwiane szybko bez zbędnej zwłoki, a w przypadku spraw mniej skomplikowanych niewymagających zbierania dowodów, informacji, czy wyjaśnień winny być załatwiane niezwłocznie.

Zasada szybkości postępowania leży w interesie stron jak i organu, oraz leży w interesie społecznym.

Zgodnie z art. 35 KPA niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy mogące być rozpatrzone w oparciu o dowody dostarczone przez strone, wraz z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych którymi organ rozporządza.

Sprawy wymagające przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego powinny być załatwiane nie później niż w ciągu miesiąca a sprawy szczególnie skomplikowane nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

W postępowaniu odwoławczym sprawa powinna być załatwiona w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

Termin do załatwienia sprawy w tym trybie biegnie od dnia otrzymania przez organ odwoławczy odwołania wraz z aktami sprawy a nie od dnia wpływu odwołania do organu 1 instancji, który wydał zaskarżoną decyzję.

Organy wyższego stopnia mogą określić rodzaje spraw, które mają być załatwione w terminach krótszych niż miesiąc lub 2 miesiące i terminy te wiążą zarówno organy administracji w układzie zewnętrznym, jak i dają stronie uprawnienie do żądania załatwienia sprawy w terminie skróconym.

Do terminów załatwienia sprawy nie wlicza się terminów przewidzianych dla dokonania czynności prawnych np. czasu przeznaczonego dla strony a także nie wlicza się okresów zawieszenia postępowania jak i okresów opóźnień wynikających z winy strony, oraz z przyczyn niezależnych od organów np. niestawienie się świadka czy też niedostarczenie opinii przez biegłego.

Organ, który nie załatwił sprawy w terminie obowiązany jest zawiadomić o tym strony, podając jednocześnie przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

Strona nie załatwiona w terminie ustawowym lub urzędowym ma prawo wnieść zażalenie do organu wyższego stopnia i jest to jedynie zażalenie przewidziane w KPA przysługujące nie na postanowienie organu ale na jego milczenie.

WEZWANIA

Wezwanie regulowane jest przepisami KPA w art. 50-56 i w tym zakresie kodeks przyjął zasadę minimalizacji uciążliwości związanych ze stawiennictwem uczestników toczącego się postępowania. Organ administracji może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach oraz do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście przez pełnomocnika lub na piśmie, jeśli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub do wykonania czynności urzędowych.

Obowiązek osobistego stawiennictwa jest w KPA ograniczony do obszaru gminy lub miasta w którym zamieszkuje lub przebywa wezwany. Obowiązek ten został rozszerzony w stosunku do osób zamieszkałych lub przebywających w sąsiedniej gminie lub mieście.

Wobec szerokiego kręgu podmiotów nieobligowanych do osobistego stawiennictwa organ powinien skorzystać z instytucji pomocy prawnej innego organu.

Polega ona na tym, że organ przewodniczący postępowaniu zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej. Lub organu samorządu terytorialnego na którego terenie działalności dana osoba mieszka lub przebywa, celem wezwania tej osoby odnośnie dokonania czynności związanych z postępowaniem np. przesłuchanie świadka.

KPA nie precyzuje grona osób których wezwanie może dotyczyć i stąd też mogą to być strony, świadkowie, biegli i inni uczestnicy, regułą jest forma pisemna wezwania które powinno być doręczone adresatowi przypadkach niecierpiących zwłoki KPA dopuszcza wezwanie telegraficzne lub telefoniczne, a także przy użyciu innych środków łączności, jednakże wezwanie innym sposobem niż na piśmie jest tylko wtedy skuteczne, gdy nie ma wątpliwości że dotarła do adresata We właściwej formie i w odpowiednim terminie.

Wezwanie powinno wskazywać:

1. Nazwę i adres organu wzywającego

2. Imię, nazwisko, adres wzywanego

3. W jakiej sprawie, oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany, podać dokładnie przedmiot postępowania, czy ma być stroną, świadkiem, lub biegłym i co ma być celem stawienia się.

4. Czy wezwany powinien stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, czy może złożyć wyjaśnienia lub zeznania na piśmie.

5. Termin do którego żądanie powinno byś spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika

6. Skutki prawne nie zastosowania się do wezwania (art. 88 KPA)

7. Podpis pracownika organu wzywającego z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.

Osoba, która mimo prawidłowego wezwania nie stawiła się bez uzasadnienia przyczyny może być przez organ wzywający ukarana grzywna do 50 zł, a w razie ponownego niestawienia się do wezwania - grzywną do 200 zł i kara ta nakładana jest w postaci postanowienia na który służy zażalenie.

Ukaranie grzywną nie wyklucza możliwości zastosowania do opornego świadka, ale tylko i wyłącznie wobec świadków, środków przymusu przewidzianych w przepisach szczególnych.

Osobie, która stawiła się na wezwanie przysługuje zwrot kosztów podróży i innych należności według przepisów o należnościach świadków z tym, że żądanie przyznania należności musi być zgłoszone przed wydaniem decyzji pod rygorem utraty roszczenia.

Doręczanie

Doręczanie pism procesowych postępowaniu administracyjnym zostało szczegółowo unormowane a art. 39-40 i szczegółowość ta jest spowodowana powstaniem skutków prawnych związanych z czynnościami procesowymi doręczenia.

Przy doręczaniu pism obowiązuje zasada domniemania prawidłowości doręczenia w myśl której uważa się, że pismo dotarło do adresata i że zapoznał się on z jego treścią i w konsekwencji na adresacie ciąży skutek braku zastosowania się do powinności wynikających z pism procesowych organów

Jako podstawowy warunek skutecznego doręczenia KPA przewiduje pokwitowanie pisma przez adresata.

Odmowa potwierdzenia odbioru pisma powoduje jego zwrot nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą tej odmowy.

Pismo takie uważa się za doręczone w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata z uwagi na fakt, że mógłby on zapoznać się z jego treścią, czego nie uczynił na własne ryzyka.

KPA rozróżnia 2 sposoby doręczania tj doręczenie właściwe, oraz doręczenie zastępcze.

Doręczenie właściwe polega na dostarczeniu pisma tej osobie dla której było to przeznaczone czyli doręczenie go adresatowi do rąk własnych i w ten sposób doręczenia powinien być traktowany jako zasada obowiązująca w postępowaniu administracyjnym.

Jeżeli strona działa przez przedstawiciela to pismo można doręczyć stronie lub temu przedstawicielowi.

Obowiązkiem stron, ich przedstawicieli i pełnomocników jest każdorazowe informowanie organów o zmianie adresu pod rygorem wywołania skutków prawnych przez doręczenie pisma na dotychczasowy adres.

Osobą fizycznym pisma doręcza się w ich mieszkaniu lub miejscu pracy, a także istnieje możliwość doręczenia pisma w siedzibie organu administracji, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Inaczej.

W razie niemożliwości doręczenia pisma w powyższy sposób pismo doręcza się w każdym miejscu gdzie się adresata zastanie.

Skuteczność doręczenia zastępczego zależy od spełnienia konkretnych ustalonych wymogów:

-wymóg nieobecności adresata w mieszkaniu - nieobecność może być stwierdzona po jednorazowym nie zastaniu adresata w mieszkaniu - organ nie ma obowiązku powtarzania czynności doręczania.

Pismo powinno być oddane za pokwitowaniem do rąk osób wskazanych w art. 43. tj. dorosłego domownika, sąsiada lub dozorcy domu, przy czym kolejność jest obowiązkowa.

Doręczenie zastępcze może być skuteczne tylko wtedy, gdy odbiorca pisma złoży wyraźne oświadczenie wyrażające zgodę na przyjęcie pisma wraz ze zobowiązaniem do osobistego przekazania go adresatowi.

Art. 44 KPA dotyczy również doręczeń zastępczych, które mogą być dokonane w przypadku niemożności doręczenia pisma w sposób przewidziany w art. 42 i 43.

Tym sposobem doręcza się pismo, które nie zostaje odebrane przez adresata i pozostaje w dyspozycji urzędu pocztowego lub organu przez okres 14 dni od daty 1 próby doręczenia (podwójne awizowane po upływie 7 dni).

Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji przez obwieszczenie lub inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania jeżeli przepis szczególny tak stanowi.

W tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia.

W toku postępowania administracyjnego mogą zaistnieć sytuacje, które będą uniemożliwiały normalny bieg postępowania. Przerwaniu biegu postępowania służy instytucja zawieszenia postępowania.

Jest ona następstwem przeszkód czasowo uniemożliwiających jego prowadzenie a skutkiem prawnym zawieszenia postępowania jest wstrzymanie biegu terminów procesowych..

Zawieszenie postępowania następuje w formie postanowienia na które służy zażalenie

KPA odróżnia dwa przypadki zawieszenia tj zawieszenie obligatoryjne, oraz zawieszenie fakultatywne.

Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie w następujących okolicznościach:

1.W razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności o których mowa w przepisach KPA, a postępowanie nie podlega umożeniu jako bezpodmiotowe.

2. W razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony.

3 W razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych.

4. Gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zarządzenia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Gdy ustąpią przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania organ administracji publicznej podejmuje postępowanie z urzędu lub na żądanie stron.

Zgodnie z art. 98 KPA organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.

Umorzenie Postępowania

Umorzenie postępowania oznacza, że w danej sprawie nie będzie już kontynuowane wszczęcie.

Umorzenie oznacza, że zaistniały w toku postępowania trwałe i nieusuwalne przeszkody czyniące niemożliwym jego kontynuowanie.

Według art. 105 KPA, gdy postępowanie z jakiegokolwiek powodu stało się bezprzedmiotowe to organ wydaje decyzję o jego umorzeniu.

Postępowanie może stać się bezprzedmiotowe z przyczyn natury faktycznej, jak i z przyczyn natury prawnej.

Z przyczyn natury faktycznej ma miejsce w przypadku takich zmian, które czynią niemożliwym dalszy tok postępowania np.

- zawalenia się budynku wzniesionego bez pozwolenia budowlanego spowoduje bezprzedmiotowość postępowania w sprawie samowoli budowlanej i w konsekwencji nakazu rozbiórki.

Z natury prawnej - występuje wówczas gdy ulegają zmianie przepisy prawne, które przyznają określone uprawnienia pewnym kategoriom podmiotów i następnie uprawnienia te zostały zniesione.

KPA w art. 105 nie określa organu administracji właściwego do wydania decyzji o umorzeniu postępowania i stąd też przyjmuje się, że organem właściwym będzie ten organ, który twierdzi że postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stała się bezprzedmiotowe.

Stwierdzenie to może być dokonane zarówno postępowaniu przed I, jak i II instancją, a także w postępowaniach nadzwyczajnych.

Art. 105 dopuszcza oprócz umorzenia obligatoryjnego umorzenie fakultatywne stanowiąc, że organ administracji może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona na której żądanie wszczęto postępowanie, a nie sprzeciwiają się temu inne strony, oraz gdy jest to niesprzeczne z interesem społecznym.

KPA nie zawiera przepisów co do tego, czy dopuszczalne jest ponowne wszczęcie postępowania w sprawie w której nastąpiło umorzenie postępowania.

Rozstrzygnięcia zapadające w postępowaniu administracyjnym.

Rozstrzygnięcia wydane na podstawie przepisów KPA stanowią bądź to formy załatwiania sprawy bądź też służą załatwianiu kwestii incydentalnych wyłaniających się w trakcie postępowania.

Rozstrzygnięcia te dzięki swym cechom odpowiadają wyznaczonym formą działania administracji tj aktom administracyjnym w postaci decyzji i postanowień

Każda decyzja i postanowienie wydane w trybie KPA jest zawsze aktem administracyjnym, natomiast nie każdy akt administracyjny można zakwalifikować jako decyzję.

Zgodnie z art. 104 KPA, organ administracji załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba, że przepisy KPA stanowią inaczej.

Decyzje rozstrzygają sprawę, co do jej istoty w całości lub w części, albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

To jest decyzja o umorzeniu postępowania.

Decyzja jest aktem stosowania prawa materialnego zewnętrznej sferze działania administracji publicznej z wyjątkiem przypadków ściśle w prawie określonych.

Decyzja jako akt stosowania prawa materialnego polega na konkretyzacji wiążących skutków normy materialnego prawa administracji w odniesieniu do konkretnego adresata.

Decyzje można charakteryzować w następujących cechach:

- jest katem stosowania prawa tj norm ogólnych o charakterze materialnym i o powszechnej mocy obowiązującej.

Kompetencja do wydania decyzji administracyjnej służy do określenia kategorii organów państwa w odniesieniu do określonego rodzaju spraw

Decyzja rozstrzyga sprawę administracyjną przez wyznaczenie wiążących konsekwencji normy materialnej.

Adresatem decyzji jest zawsze podmiot niepodporządkowany organowi administracji ani organizacyjnie ani służbowo, a nie wykonanie ustanowionych decyzją obowiązków jest sankcjonowane środkiem egzekucji administracyjnej, które mają na celu przywrócenie stanu zgodnego z planem

Decyzje można zidentyfikować na podstawie jej ustalonych cech tj 4 przymiotnikowego charakteru:

- jednostronności

- zewnętrzności

- konkretności

- indywidualności

Jest to o tyle ważne gdyż w obrocie prawym używane są różne terminy zastępcze jak np.:

- zezwolenie

- pozwolenie

- koncesji

- rozstrzygnięcie

- nakaz

- zakaz itp.

Decyzję możemy podzielić

- konstytutywne

- deklaratoryjne

Konstytutywne tworzą, znoszą lub zmieniają stan prawny i tworzą nowe sytuacje prawne będące konsekwencją pewnych przekształceń sferze faktów, poprzez działania faktyczne lub prawne, a więc wywołują określone skutki prawne od chwili ich wydania, czyli ex punc, a więc nie mają mocy wstecznej

Typowym przykładem jest decyzja o zmianie nazwiska, pozwolenie budowlane , koncesja.

Deklaratoryjne - są wydawane drogą prawnej kwalifikacji stanu faktycznego i określają go w sposób prawnie wiążący odpowiednio do dyspozycji normy.

Ich przedmiotem są pewne wykształcone już w sferze faktów zaszłości, które decyzja ocenia i segreguje zgodnie z prawem. Decyzje takie wywołują skutki prawne od chwili pojawienia się podstawy faktycznej do ich wydania, a więc obowiązują od chwili powstania stanu faktycznego z mocą wsteczną czyli ex punc.

Typowym przykładem decyzji deklaratoryjnej jest decyzja w sprawie przyznania świadectwa renty czy emerytury, które obowiązują z chwilą powstania prawa do świadczenia a nie z chwilą wydania decyzji.

Istnieje również podział na decyzje dochodzące do skutku z inicjatywy zainteresowanego np.

- zmiana nazwiska

- pozwolenie budowlane, oraz

decyzje dochodzące do skutku niezależnie od woli adresata np.:

-nakaz rozbiórki budynku

Decyzje nieostateczne mogą być zmieniane lub uchylane poprzez zastosowanie zwykłego środka kontroli, jakim jest odwołanie.

Nieostateczność decyzji jest jej cechą przejściową i trwa do upływu terminu do wniesienia odwołania.

Decyzje ostateczne to takie, które nie mogą być uchylane w administracyjnym toku instancji przy zastosowaniu zwykłego środka kontroli czyli odwołania i decyzjami ostatecznymi są:

1. Decyzje co do których upłynął termin do wniesienia odwołania tj 14 dni od daty doręczenia.

2. Decyzje będące rozstrzygnięciem organu odwoławczego po zakończonym postępowaniu odwoławczym

3. Decyzje wydane w trybie jedno instancyjnym przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze.

---