1. Co rozumiemy pod pojęciem gospodarki światowej.

Pod pojęciem gospodarki światowej rozumiemy system trwałych powiązań ekonomicznych włączający gospodarki narodowe poszczególnych krajów w procesy produkcji i wymiany o zasięgu globalnym.

Zasięg i aktywność tych powiązań ulega ewolucji wraz z postępem technicznym.

Genezę gospodarki światowej wiążemy z pojawieniem się gospodarki przemysłowej (koniec 18, początek 19 wieku).

2. Zdefiniuj pojęcie globalizacji.

Globalizacja gospodarki, tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje swobodna możliwość przepływu dóbr, usług oraz czynników wytwórczych. Gospodarcza zależność między krajami widoczna była już w czasie krachu giełdowego w 1929 na Wall Street, kiedy nastąpiło powszechne załamanie. Obecnie struktura ekonomiczna świata jest jeszcze bardziej skomplikowana, a wielość i siła więzi stanowi o konieczności wspólnego rozwiązywania problemów.

Od lat 90., w związku z likwidacją odrębnego systemu państw socjalistycznego i reformami gospodarczymi w Chinach można mówić o upowszechnianiu się wspólnego modelu gospodarczego, co przyspiesza proces globalizacji. Jego podstawowymi czynnikami są: światowy system walutowy, rozwój struktur integracji gospodarczej, rozrost transnarodowych korporacji, międzynarodowych firm, tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej.

Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównywaniem różnic rozwojowych, poczuciem wspólnoty interesów, z drugiej zaś czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia itp.

3.Pojęcie triadyzacji.

4.Wymień i omów główne podmioty gosp. światowej.

Na gospodarkę światową składa się 5 podmiotów:

1. gospodarki narodowe

2. korporacje transnarodowe

3. przedsiębiorstwo krajowe (tylko te które swą aktywnością wychodzą poza granicę jednego rynku narodowego- handel, akcje)

4. międzynarodowe organizacje gospodarcze (Bank Światowy, Światowa Organizacja Handlu)

5. struktury międzynarodowej integracji (Unia Europejska)

Gospodarka narodowa

To wyodrębniony granicami polityczno - ekonomicznymi organizm gospodarczy w ramach którego działają podmioty gospodarcze niższego szczebla podlegające władzy państwa rozumianego jako centralny ośrodek regulacyjny. Gospodarka narodowa stanowi pewnego rodzaju strukturę, w której sumuje się działalność gospodarcza przedsiębiorstw krajowych a także tych korporacji które włączyły daną gospodarkę narodową lub jej określone działy w sferę swojego działania. Sama gospodarka narodowa włączona jest do gospodarki światowej poprzez działalność gospodarczą przedsiębiorstw krajowych, międzynarodowych oraz nawiązywane przez nie międzynarodowe stosunki ekonomiczne.

korporacje transnarodowe - jest to takie przedsiębiorstwo, które funkcjonuje na obszarze co najmniej 2 lub więcej państw. Występują w 3 formach:

1. korporacja macierzysta - centrum, w niej wszystko się zaczyna

2. 
   oddział - nie ma kierownictwa

3. filia występują najczęściej

W latach 90-tych istniało ok. 10 tyś korporacji macierzystych, obecnie jest ich około 40 tyś. a filii ok. 350-500 tyś i ich liczba nadal wzrasta.

90% korporacji macierzystych występuje w 6 najbogatszych państwach

¾ filii mieści się w obszarze Triady (30-40 państw).

Największym inwestorem korporacji transnarodowych są USA - 25%

Przedsiębiorstwa krajowe (narodowe)

Podmiotem gospodarki światowej jest takie przedsiębiorstwo narodowe, które ze względu na swoją działalność gospodarczą nawiązuje i utrzymuje znaczące pod względem zakresu, charakteru lub znaczenia dla swojego funkcjonowania, międzynarodowe stosunki ekonomiczne z innymi podmiotami gospodarki światowej, (czyli nie każde).

Międzynarodowe organizacje gospodarcze

Spełniają w gospodarce światowej przede wszystkim funkcje regulacyjne. Funkcje te polegają głównie na ustanawianiu pewnych wzorców lub norm postępowania. Organizacje te niekiedy prowadzą bezpośrednią działalność polegającą na przykład na udzielaniu krajom członkowskim różnego rodzaju pomocy.

Ugrupowania integracyjne

To wyraźnie wyróżniające się na tle otoczenia względnie jednolity, nowy organizm gospodarczy obejmujący dwa lub więcej krajów.

Regionalne - kraje pochodzą z jednego regionu i to przynosi największe korzyści i inny kraj powinien być na zbliżonym poziomie społeczno- gospodarczym.

1. ugrupowania integracyjne formalne

2. ugrupowania integracyjne nieformalne.

Ad a) Może przybrać postać międzynarodowego porozumienia, organizacji gospodarczej lub integracyjnej, które wraz ze stosownymi strukturami organizacyjnymi i organami ma za zadanie w sposób instytucjonalny inicjować i sprzyjać procesom integracyjnym.

Ad b) Tworzą je formalnie niezorganizowane grupy krajów silnie jednak powiązane ze sobą międzynarodowymi stosunkami ekonomicznymi, między którymi zachodzą rzeczywiste procesy integracyjne.

5. Pojęcie międzynarodowego systemu walutowego.

Międzynarodowy system walutowy - jest to taka struktura, która obejmuje zespół układów, reguł, zasad i instytucji, które określają warunki i sposoby funkcjonowania pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych.

MSW - zapewnia regulowanie płatności międzynarodowych w warunkach istnienia odrębnych i niezależnych systemów narodowych

• Pierwszy MSW powstał w roku 1880 i istniał do 1914 roku, nazywał się System Waluty Złotej.

W okresie międzywojennym nie było systemu - niestabilność, kryzys.

6.Omów system dolarowo-złotówkowy.

• Od 1944 do 1971 roku istniał System Dolarowo-Złoty:

• złoto jako punkt odniesieni wszystkich walut

• jedynie dolar wymienialny na złoto (stała wartość - 35$ za uncję złota)

• sztywne kursy walutowe

• zasada wymienialności walut

System upadł w 1971 roku - przyczyny upadku systemu tkwią w zasadach:

• Nixon zawiesił wymienialność dolara na złoto

• Niemcy wprowadziły elastyczny system przepływu dolara

7.Wymień i omów zadania międzynarodowego funduszu walutowego.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW- międzynarodowa organizacja finansowa z siedzibą w Waszyngtonie. Powstała w 1944 r., a zaczęła funkcjonować od 1 marca 1947 r. MFW powstał jako wyspecjalizowana agenda ONZ, zasadniczym jego celem miało być popieranie międzynarodowej współpracy w sprawach walutowych, a zwłaszcza obrona stabilnych kursów walutowych oraz nadzór nad zadłużeniem międzynarodowym. Istotnym elementem tej strategii było dążenie do zwiększania światowych rezerw walutowych. Współpraca walutowo - finansowa miała w zamyśle twórców MFW doprowadzić do rozszerzenia zakresu międzynarodowej współpracy gospodarczej i wzrostu rozmiarów handlu światowego.

Założycielami Funduszu było początkowo 44 kraje, obecnie jest ich około 180. Polska była jednym z członków założycieli, jednak z przyczyn politycznych wystąpiła z niego w 1950 r. Ponowne przyjęcie Polski do Funduszu nastąpiło w 1986 r.

Kraje członkowskie MFW są zobowiązane do:

1. kierowania swoją polityką gospodarczą i finansową w taki sposób, aby utrzymany został zrównoważony wzrost gospodarczy

2. popierania stabilizacji gospodarczej przez zapewnienie uporządkowanych warunków gospodarczych i finansowych

3. unikania manipulowań kursem walutowym lub wykorzystywania międzynarodowego systemu walutowego do osiągania nieuzasadnionych korzyści konkurencyjnych w stosunku do innych krajów

4. stosowania polityki kursu walutowego zgodnie z zasadami określonymi w statucie MFW

8. Zasada wymienialności walut.

Zasada wymienialności walut.

Doprowadzenie waluty do wymienialności (narodowej na międzynarodową) - doprowadzić, aby funkcje waluty uznawane były przez kraje międzynarodowe.

1. miernik wartości

2. środek cyrkulacji

3. środek akumulacji

4. środek płatniczy

Najsilniejszy warunek wiążący gospodarkę krajową z gospodarką światową (wymienialność).

Wymienialność waluty to możliwość zamiany pieniądza jednego kraju na uważany za wymienialny pieniądz innego kraju wg jednolitego kursu walutowego.

1. Wymienialność zewnętrzna- najbardziej ograniczona

2. Wymienialność wg standardów Międzynarodowego Funduszu Walutowego

3. Wymienialność całkowita

MFW - należą do niego 182 państwa, z czego 40 państw ma waluty w pełni wymienialne. 132 państwa w tym Polska ma waluty uznawane za wymienialne zgodnie ze standardami walutowymi zawarte w art. 8 statutu MFW.

Kryteria:

1. państwo, które chce doprowadzić swoją walutę do uznawania za wymienialną nie może stosować żadnych ograniczeń dewizowych w zakresie transakcji bieżących z zagranicą bez względu na to czy chodzi o rezydentów czy nierezydentów.

2. państwo takie nie może uczestniczyć w dyskryminujących inne kraje porozumieniach walutowych

3. państwo takie musi posługiwać się w swoich transakcjach z zagranicą jednolitym kursem walutowym

państwo takie ma obowiązek wykupienia własnej waluty na wniosek władz Banku Centralnego, jeśli waluta ta pochodzi z transakcji bieżących.

9.Pojęcie kursu walutowego.

Kursy walutowe - jest to cena płacona za jednostkę waluty obcej w walucie krajowej.

Funkcje spełniane przez kurs walutowy w gospodarce:

1. f. informacyjna - informacja o kursach walut, ich cena

2. f. cenotwórcza - polega na przenoszeniu poprzez kurs walutowy zagranicznego układu cen na krajowy

3. f. instrumentu polityki pieniężnej - polega na kształtowaniu ilości pieniądza w obiegu

4. f. alokacyjna - polega na wpływaniu poprzez kurs walutowy na rozmieszczenie zasobów walutowych w skali świata

5. f. kurs walutowy jako instrument pośredniego zarządzania handlem zagranicznym - poprzez zmianę kursu możemy wpłynąć na zmiany warunków handlowania.

Co wpływa na kurs walutowy (jego wysokość)?

1. czynniki ekonomiczne:

• podaż i popyt na waluty obce

• stan bilansu handlowego i stan bilansu płatniczego państwa

• różnice w stopach procentowych

• poziom cen w kraju i za granicą

• swoboda lub brak swobody przepływu kapitału

2. czynniki polityczne

• skutki napięć politycznych w kraju

• zaostrzenie sytuacji międzynarodowej w danym kraju (regionie)

3. czynniki psychologiczne

• optymistyczne albo pesymistyczne przewidywania rozwoju koniunktury i gospodarki w danym kraju przez międzynarodowe koła gospodarcze.

Rodzaje kursów walutowych:

1. centralny (administracyjny lub sztywny) - określany przez władze monetarne kraju kurs kraju gosp. ograniczony w mechanizmach rynkowych

2. elastyczny (płynny) - kreowany przez prawo podaży i popytu czyli przez mechanizmy rynkowe.

10.Główne zasady kursu walut w gospodarce.

11.Pojęcie rewaluacji.

rewaluacja - zwiększenie wartości waluty względem innych walut. Rewaluacji dokonujemy wtedy, gdy mamy rozpędzoną gospodarkę. Rewaluacja prowadzi do deflacji, czyli zmniejszenia dopływu pieniądza do gospodarki. Efektem w kierunku deflacji jest luka deflacyjna. Polega ona na różnicy pomiędzy ilością pieniądza w gospodarce a ilością towaru w gospodarce. W wyniku luki deflacyjnej pojawiają się procesy dostosowawcze.

• spadek cen

• spadek produkcji

• spadek zatrudnienia, wzrost bezrobocia

Deficyt bilansu płatniczego - stosujemy zmniejszenie wartości pieniądza, czyli zmienny kurs walutowy.

Dewaluacja ma wpływ na wzrost eksportu

12.Omów główne wyznaczniki ewolucji handlu światowego.

13.Omów rolę GATT i WTO w handlu światowym.

1948 r. - utworzono GATT - Układ Ogólny, w sprawie taryf celnych i handlu, który w 1999 r przekształcony został w Światową Organizację Handlu (WTO).

Światowa Organizacja Handlu, World Trade Organisation (WTO) - została utworzona na mocy umowy z Makareszu i od 01. 01. 1995 r. przejęła zadania GATT (General Egreement on Tariffs Trade) Układ Ogólny w Sprawie taryf Celnych i Handlu. GATT powstał w wyniku negocjacji, których celem było utworzenie Międzynarodowej Organizacji Handlu, International Trade Organisation (ITO). Organizacja ta miała być trzecim obok MFW i Banku Światowego filarem światowego systemu ekonomicznego. Projekt statutu ITO zawierała tzw. Karta Hawańska. Podstawowym zadaniem tej organizacji miała być działalność na rzecz wielostronnej liberalizacji i współpracy w dziedzinie handlu. Karta Hawańska nigdy nie została podpisana a co za tym idzie ITO nie powstała. Powstało natomiast porozumienie o nazwie GATT, które weszło w życie 01. 01. 1948 r. Miało ono mieć charakter tymczasowy i obowiązywać do czasu utworzenia ITO. Istniało przez prawie 50 lat to jest do końca 1994 r. 01. 01. 1995 r. zostało ono zastąpione Światową Organizacją Handlu. GATT nie był organizacją międzynarodową ale de facto pełnił funkcje takiej organizacji. Najwyższym organem GATT była Konferencja Układających się stron. Głównym instrumentem liberalizacji handlu międzynarodowego prowadzonego przez GATT stały się wielostronne negocjacje handlowe tzw. Rundy. W odróżnieniu od GATT WTO jest organizacją i posiada osobowość prawną. Najwyższym jej organem jest Konferencja Ministerialna Państw Członkowskich zwoływana co najmniej raz na dwa lata. WTO tworzy jednolite ramy instytucjonalne dla szeroko rozumianej współpracy handlowej. Spełnia ona nadzór nad realizacją wszystkich porozumień Rundy Urugwajskiej oraz poprawę efektywności działań członków w odniesieniu do zasad i procedur prowadzenia wymiany a także sprawuje nadzór nad dalszą liberalizacją handlu. WTO administruje uzgodnieniom o Regułach i Procedurach Rozstrzygania Sporów od działa na rzecz zapobiegania kolizjom w działaniach WTO, MFW i Banku Światowego.

14.Scharakteryzuj polski handel zagraniczny na tle handlu światowego.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---