MAGDALENA MUSKAT
JULIA KRYSZEWSKA
MAGDALENA PIKUŁA
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
Rok II, tryb zaoczny
Grupa z5a
Scenariusz warsztatu na temat skutecznej komunikacji
Cele ogólne warsztatu:
Dostarczenie wiedzy teoretycznej na temat skutecznej błędów w komunikacji. Problem błędów komunikacyjnych jest bowiem bardzo istotny w komunikacji interpersonalnej.
Cele szczegółowe:
-Przekazanie grupie różnych aspektów błędów komunikacyjnych
-Identyfikacja barier komunikacyjnych
-Nauka rozpoznawania i unikania błędów komunikacyjnych.
SCENARIUSZ:
Pomieszczenie, w którym będzie odbywać się warsztat zostanie przemeblowane w taki sposób, by niepotrzebne ławki i pozostałe sprzęty zostały umieszczone na obrzeżach sali, natomiast krzesła będą ustawione w krąg. Póżniej ustawienie zmieni się w półokrąg, aby wszyscy dobrze widzieli przedstawiane scenki.
MATERIAŁY:
Kartki, na których po krótce będzie opisany jeden problem komunikacyjny, które zostaną rozdane grupie. Handouty z wymienionymi wszystkimi problemami komunikacyjnymi (w załączniku).
1.Wprowadzenie :
Powitanie;
Prezentacja tematyki spotkania:
„Dzisiaj chcemy porozmawiać na temat skutecznej komunikacji. Postaramy się przekazać wam informacje, które pomogą wam usprawnić wasz sposób komunikacji i pomogą ustrzec się błędów komunikacyjnych.”
Wprowadzenie zasad dobrowolności i dyskrecji !
2. Wstęp teoretyczny: (miniwykład)
„Skuteczna komunikacja, to komunikacja, w której nie występują błędy komunikacyjne.
Zachodzi ona między dwiema osobami wtedy, gdy odbiorca rozumie sytuację tak, jak zamierzył nadawca. W skutecznej komunikacji informacja wysłana przez nadawcę dokładnie oddaje jego intencje. Zaś interpretacja odbiorcy zbiega się z zamiarami nadawcy. Można to osiągnąć starając się o możliwie najwyższy stopień dokładności, z jakim odbiorca poprawnie interpretuje zamiary nadawcy i znaczenie informacji.”
3. Ćwiczenie:
„Niech każdy z was dobierze sobie kogoś do pary i znajdzie sobie dogodne miejsce na terenie sali.”
3a. Wprowadzenie do ćwiczenia: ( również w formie miniwykłądu)
„Nie zawsze komunikujemy to, co mamy na myśli. Nasze intencje nie są zawsze jasne dla innych. Inni mogą o nich jedynie wnioskować. Błędy komunikacyjne wynikają najczęściej z niepowodzenia, którego doznaje odbiorca w poprawnym zrozumieniu naszej intencji. Chcemy przedstawić wam typowe błędy i popracować nad nimi”
3b. Instrukcja do ćwiczenia:
„W tym ćwiczeniu, każda z par otrzyma kartkę, na której znajdować się będzie nazwa i krótki opis teoretyczny jednego z rodzajów błędów komunikacyjnych. Proszę was, abyście w parach zastanowili się nad sytuacją wziętą z życia, która ilustrowałaby wasz problem komunikacyjny. Następnie zaprojektujcie, oraz przedstawcie krótką scenkę, która ilustrować będzie reszcie grupy błąd komunikacyjny, nad którym pracowaliście.” Zadaniem grupy będzie odgadnięcie i w miarę możliwości nazwanie inscenizowanego przez was błędu.
Na początek, dla przykładu, my zilustrujemy jeden błąd komunikacyjny.
Będzie to zagadka, jednak proszę, jeśli ktoś zna tę zagadkę lub odpowiedź, niech poczeka chwilę z jej udzieleniem.
Oto nasz przykład
Ojciec i syn jechali samochodem podczas burzy śnieżnej. Na zakręcie ojciec stracił panowanie nad samochodem i uderzył w drzewo. Zginął na miejscu. Na szczęście był świadek tego wypadku, który natychmiast wezwał pomoc. Chłopca przewieziono do szpitala na blok operacyjny. Jednak kiedy chirurg, nakładając pospiesznie rękawiczki, spojrzał na twarz chłopca, powiedział: „nie mogę operować. To jest mój syn”. Pytanie brzmi: Kim był chirurg??
(Odpowiedź: Matką.)
Pytamy: „Czy ktoś z was domyśla się odpowiedzi?”
Prosimy grupę o wypowiedzenie się na temat domniemanych odpowiedzi. Gdy pada właściwa, mówimy:
-„Jestem pewna, że większość z was domyśliła się od razu, ze chodzi o matkę. Jeśli jednak w waszym często nieuświadomionym obrazie świata lekarzy i chirurgów występują wyłącznie mężczyźni, można mieć poważne problemy z dojściem do właściwego wniosku.
Zagadka ta jest przykładem na błąd polegający na odczytywaniu komunikatu przez pryzmat własnego doświadczenia i obrazu świata. Słuchanie poprzez pryzmat własnego ego - przykładanie własnej miary. Próbujemy znaleźć skomplikowane wyjaśnienia, tam gdzie klucz do przekazu może być zupełnie oczywisty, jednak zasłonięty przez nasze postrzeganie rzeczywistości.”-
Rozdajemy kartki z przykładami błędów komunikacyjnych.
3c. Część właściwa ćwiczenia:
„A teraz zabierzcie się do pracy”.
Prowadzący chodzą pomiędzy uczestnikami obserwując ich pracę i odpowiadają na ewentualne pytania i wątpliwości.
Oto problemy, jakie otrzymają pary jeden/dwa problemy na parę:
(Nie każdy z wymienionych tu problemów będzie przedstawiony jako scenki. Te, których zabraknie znajdą się na handoucie i zostaną po krótce omówione po zakończeniu dram.)
Wieloznaczność, względność kodu językowego, słów. (np. „stary”)
(W naszych komunikatach posługujemy się słowami wieloznacznymi, które niosą z sobą wielorakie treści. Jeżeli dla naszego odbiorcy znaczą one co innego niż da nas, komunikat przestaje być czytelny)
Niedopasowanie słownictwa nadawcy i odbiorcy.Użycie bardzo specjalistycznego żargonu z pewnej dziedziny
Nadmierne używanie stwierdzeń kategorycznych. (nigdy, zawsze, wszystko, nic…)
(Słowa o charakterze kategorycznym „zamykają” odbiorcę, od razu narzucają mu pewien sposób interpretacji komunikatu, sprawiają, ze odbiorca poczuje się oceniony i przyjmie postawę obronną)
Błąd (złe odczytanie) w zakresie kinezjetyki - czyli mowy ciała (mimika, kontakt wzrokowy, gestykulacja, sposób siedzenia)
Błąd (złe odczytanie) w zakresie paralingwistyki - artykulacji, intensywności głosu, intonacji, głośności.
Słuchanie selektywne (wybiórcze) - słyszymy tylko to co chcemy usłyszeć. Słuchanie poprzez pryzmat własnego ego - przykładanie własnej miary. (Z danego komunikatu odczytujemy tylko to co odpowiada naszym oczekiwaniom, potrzebom, pragnieniom, opiniom, postawom i przekonaniom.)
Komunikat werbalny niezgodny jest z jednocześnie nadawanym komunikatem niewerbalnym
Niedostosowanie poziomów wiedzy nadawcy i odbiorcy. Wiedza nie pokrywa się, jest niewystarczająca z którejś strony.
( Aby komunikat był czytelny, musi zostać przekazany językiem zrozumiałym dla obu stron! Jeżeli specjalista z dziedziny biotechnologii będzie chciał opowiedzieć komuś kompletnie niezorientowanemu w tych zagadnieniach o jakimś aspekcie swojej pracy językiem naukowym, zupełnie nie zostanie zrozumiany.)
(Te natomiast zostaną dodatkowo omówione przez prowadzące po zakończeniu prezentacji uczestników i zamieszczone w rozdanym grupie handoucie ):
Nie nadawanie dostatecznie czytelnych komunikatów. Może być to spowodowane silnymi emocjami nadawcy.
( Jeżeli to ,co mówimy nacechowane jest naszymi silnymi emocjami, nie nadamy komunikatu w sposób czytelny i zrozumiały. Będzie on obciążony dodatkowymi ukrytymi treściami)
Nagminne przerywanie lub milczenie.
Nieumiejętność, niechęć do stawiania pytań. Nieodpowiednie stawianie pytań.
Przepaść międzykulrowa.
(W przypadku spotkania osób należących do odmiennych kultur różne gesty słowa i zachowania mają różne, często przeciwstawne znaczenia. Nieświadomość ich może być powodem nieporozumień)
Niesłuchanie - stawianie zapory dla wszelkich nadawanych przekazów
Słuchanie ignorujące - udawanie zainteresowania.
Niewłaściwy styl językowy. (Język, którym nadajemy komunikat musi być dostosowany do osoby naszego odbiorcy. W przeciwnym razie nastąpią zakłócenia komunikatu )
Użycie błędnego kanału komunikacyjnego. (Posługiwanie się np. telefonem, smsami, składanie podań itd.)
Niewłaściwe odczytanie komunikatu pośredniego. Ogólne uwagi uzywane w funkcji prośby mogą zostać nie odczytane właściwie.
Błąd (złe odczytanie) w zakresie proksemiki - odległości fizycznej między uczestnikami komunikacji, tzw. problem granic terytorialnych jednostki.
(Różni ludzie pozwalają na różny stopień zbliżenia do siebie. U niektórych ta odległość będzie bardzo bliska, inni wolą, by dzielił ich od reszty odpowiedni dystans. Przekroczenie takich granic może spowodować reakcje obronną lub wrogą u odbiorcy
Grupy będą miały 5 minut na przygotowanie swych dram. Po upływie tego czasu prowadząca mówi:
„Czas minął. Jako pierwszą prosimy o wystąpienie parę z numerem 1 (i później w kolejności)”.
Po przedstawieniu prowadząca pyta grupę:
„ Jaki problem komunikacyjny był zobrazowany w tej scence?”
(Jeśli grupa nie dopowie wszystkiego, prowadząca zadba, by wszystkie ważne informacje zostały wspomniane.)
„Dziękujemy bardzo tej parze i prosimy następną.”
(Przewidujemy po ok. 3 min. na każdą scenkę oraz po ok. 3 min. na omówienie. szacujemy więc że czasu wystarczy na ok. 7 scenek.)
Omówienie:
Uczestnicy warsztatu, jeżeli wyrażą taką chęć, dzielą się wrażeniami i emocjami po wykonanym ćwiczeniu:
Prowadząca zadaje pytania:
- „ Jakie uczucia czuliście podczas przygotowywania scenek?”
- „Jak wam się prezentowało wasze scenki (projekty)?”
- „Czy oglądając prezentacje innych zauważyliście coś, co jest dla was nowe i zaciekawiło was?”
- „Czy coś wam dało to ćwiczenie?”
Podsumowanie:
„Naszym celem było zapoznanie was problematyką skutecznej komunikacji. Chciałyśmy pokazać, co sprawia, że komunikaty przez nas wydawane nie są rozumiane w taki sposób, jak byśmy tego chcieli i jak wobec tego uniknąć błędów w naszych relacjach interpersonalnych. Żeby tych błędów uniknąć, najpierw trzeba je dokładnie zobaczyć i poznać.”
Końcowe pytania do grupy:
„ Czy ćwiczenie, w którym braliście udział sprawiło wam jakieś trudności, czy było dla was łatwe?
„Czy dostaliście wystarczająco dużo czasu do jego przygotowania?”
„Czy warsztat się wam podobał, sprawił wam przyjemność?”
Podziękowanie grupie za udział w warsztacie i pożegnanie z nią !
7