EMOCJE I MOTYWACJA

WYKŁAD 1 09.10.00

Procesy: instrumentalne- odbiór i przetwarzanie informacji(myślenie)

• ustosunkowania się do informacji

recepcja- doszło do reakcji organizmu na stymulację( nieświadoma)

percepcja- świadome spostrzeżenie bodźca

aspekt deskryptywny- wiedza o czymś

aspekt ewaluatywny- wartość czegoś dla danej osoby

Emocje mogą mieć charakter świadomy lub nieświadomy. Są to procesy wartościowania każdej stymulacji. Subiektywny stan psychiczny- świadomie przeżywana, def. Niedokładna, bo są również emocje nieświadome.

Motywacja to wszelkie procesy ukierunkowania czynności( automatyczne- organizm bez wiedzy podmiotu czegoś chce i nadaje kierunek działaniom, wolincjonalne- świadome, jest to nasza chęć zdziałania czegoś)

Czynności realne , a także symboliczne- to takie, które toczą się w naszym umyśle( pamięć, myślenie)

Ukierunkowanie czynności jest wtórne.

Pamięć emocji nie zanika- może to być proces destruktywny.

Człowiek już w życiu płodowym zbiera emocje.

Motywacje dzielimy na:

• obronno- adaptacyjne- podstawowe

• wzrostu(rozwoju)- można bez nich żyć

Proces psychiczny jest świadomy tylko wtedy, jeśli bodziec dojdzie do kory.

WYKŁAD 2 16.10.00

Co wynika ze zróżnicowania ośrodków korowych i podkorowych?

BODZIEC ? REAKCJA EMOCJONALNA

Rozpoznanie procesu pośredniczącego pomiędzy pojawieniem się bodźca wzbudzającego emocję a świadomością emocji, jakie wywołuje, była jednym z głównych celów badań nad emocjami, cel ten był często pomijany przez innych.

Ciało migdałowate odpowiada za emocje. Jeżeli zostanie uszkodzone to brak nam emocji. Struktura ta, jak również wzgórze i hipokamp leżą w ośrodkach podkorowych(czyli tych, które zasadniczo nie mają świadomości)

Pobudzanie ciała migdałowatego to warunek konieczny do powstania emocji.

KORA (DROGA GÓRNA)

WZGÓRZE CIAŁO MIGDAŁOWATE ( DROGA DOLNA)

BODZIEC REAKCJA EMOCJONALNA

Droga dolna- wzgórze rozkodowywuje wiadomość zmysłową, a ciało migdałowate na to emocjonalnie reaguje.

Reakcja emocjonalna może powstawać wcześniej, zanim bodziec dotrze do kory, czyli zanim zostanie rozpoznany. Drogą dolna powstają reakcje natychmiastowe.

Droga górna-przechodzi przez korę, tu następuje interpretacja. Możliwość myślenia abstrakcyjnego oraz wartościowania.

Droga dolna jest ZAWSZE szybsza.

Jeżeli droga dolna jest silnie pobudzona to procesy poznawcze(korowe) pozostają pod bardzo silnym wpływem afektu.

Jeżeli bodźce nie wywołują silnego pobudzenia drogi dolnej, wtedy jest szansa, że nasze rozpoznanie bodźca będzie bardziej racjonalne, zanalizowane. Ale nie musi tak być.

Gdy ciało migdałowate zostanie zniszczone traci się umiejętność odczuwania bodźców emocjonalnych. U ludzi następuje wtedy rozpoznanie emocji, ale brak jest reakcji na nią.

Bodziec często nie jest dopuszczany na poziom kory z powodów psychicznych- blokada(np. mechanizm obrony ego) lub bodźce podprogowe, które nie docierają fizycznie na poziom kory.

Znaczenie emocjonalne bodźca może wywołać w mózgu rozpoczęcie procesu oceniania, zanim procesy spostrzegania w pełni przetworzą bodziec. Jest możliwe, że mózg będzie wiedział, co jest dobre, a co złe, zanim się o tym dowiemy.

Mechanizmy mózgu, które zapisują, przechowują, i z których odzyskiwana jest pamięć o emocjonalnym znaczeniu bodźca, jest inna od zwykłej pamięci. Pamięć ta nie zanika.

Afekt powstaje w ciele migdałowatym, jest to reakcja na bodziec emocjonalny.

WYKŁAD 3 23.10.00

Część emocji powstaje tylko drogą dolną. Informacja dociera do ciała migdałowatego bezpośrednio ze wzgórza lub pośrednio przez korę. Droga bezpośrednia- dolna, jest szybsza. Droga dolna omija korę więc dostarcza tylko nieinterpretowanych informacji. Dolna droga odpowiedzialna jest za emocje, których nie rozumiemy. U ludzi z zaburzeniami emocjonalnymi emocje takie przeważają.

Podział mózgu na półkulę lewą i prawą. W mózgu ludzkim występuje asymetria funkcji prawej i lewej półkuli. Dzieje się tak dlatego, bo komórki kory mają zapisane w sobie różne informacje. Spoidło wielkie jest elementem łączącym ze sobą obie półkule, jeżeli zostanie uszkodzone to dwoistość obu półkul jest bardzo widoczna.

Syndrom obcej ręki- w pewnych przypadkach braku łączności między dwoma półkulami dochodzi do swoistego rozdwojenia jaźni. Jedna ręka bije drugą.

Mamy różne źródła procesu wartościowania i motywacji, to rodzi konflikt.

Ciało człowieka jest zlateralizowane. Lewa półkula zarządza prawą częścią ciała i odwrotnie.

dysocjacje- rozszczepienie funkcji.

Półkula prawa półkula lewa

• Szybciej rozpoznaje emocje

• Związana z emocjami negatywnymi związana z emocjami pozytywnymi

• Bardziej emocjonalna bardziej racjonalna

• Jest wcześniejsza i ma więcej powiązań zawiera ośrodki mowy- definiowanie, nazywa

Z ośrodkami podkorowymi, więcej połączeń nie, dokładniejsze rozumienie.

Z drogą dolną myślenie abstrakcyjne

• Zapis wszelkiego doświadczenia to, co w niej zawarte bierze się z aktywności

Dwa systemy wartościowania:

Automatyczny	refleksyjny
Odbywający się bez świadomości Szybki Holistyczny(globalny, reaguje całościowo) Związany z ośrodkami podkorowymi i prawą półkulą Paralelny „czarno- biały” subiektywnie pewny trudny do werbalizacji.	Przemyślany Oparty o świadomą uwagę Związany z ośrodkami korowymi i lewa półkulą Operujący dłużej Analityczny Sekwencyjny Złożony Pewność stopniowalna Związany z artykułowaniem

Teza o integracji: różnimy się ilością połączeń zawartych w spoidle wielkim. Półkula prawa widzi całościowo, lewa szczegółowo. Prawa kieruje się intuicją.

WYKŁAD 4 30.10.00

Wrodzone mechanizmy ukierunkowania zachowań.

Instynkt to wrodzona, uniwersalna dla gatunku, predyspozycja wyznaczająca wzory zachowań nie podlegająca zmianom pod wpływem uczenia się(Mc Dugall)

Popęd to wrodzona, uniwersalna dla gatunku, predyspozycja motywacyjna, realizowana sposobami zmieniającymi się pod wpływem uczenia ( Freud)

Homeostaza- utrzymywanie stanu równowagi

Homeostaza biologiczna to mechanizmy utrzymywania równowagi biologicznej, związane z zaspokajaniem potrzeb biologicznych - pierwotnych lub wtórnych.

Homeostaza psychologiczna- to mechanizmy utrzymywania równowagi psychicznej związane z zaspokajaniem- pierwotnych lub wtórnych- potrzeb emocjonalnych.

Część zakłóceń równowagi organizm reguluje sam automatycznie. Inne wymagają działań podmiot. Działania te są wyznaczane przez popędy.

Mechanizmy motywacyjne deprywacyjne( zaburzenie równowagi)

• Homeostatyczno- popędowe

Popędy pierwotne- to procesy motywacyjne oparte o predyspozycje wrodzone, związane z homeostazą biologiczną

Popędy wtórne- to procesy motywacyjne oparte o predyspozycje nabyte pod wpływem doświadczenia, związane z homeostazą psychologiczną

Popędy biologiczne mogą mieć również charakter nabyty- narkotyki, kawa, papierosy...

Popędy pierwotne i wtórne są wzbudzane w stanach deprywacji, to znaczy, gdy:

1. Brak czegoś i homeostaza jest zakłócona

2. Gdy równowaga nie może być przywrócona bez działań podmiotu

Tak zwany mechanizm motywacyjny homeostatyczno- popędowy obejmuje kilka faz

• Odchylenie od równowagi

• Zakłócenie homeostazy

• Napięcie emocjonalne

• Ukierunkowanie czynności

• Przywrócenie równowagi

• Redukcja napięcia

• Zanik czynności

Popędy biologiczne:

• Potrzeba pokarmowa

• Potrzeba seksualna

• Zapotrzebowanie na stymulację

• Potrzeba bezpieczeństwa, obrony, agresji

• Potrzeba orientacji- człowiek ma również najprostsze sposoby reagowania, charakterystyczne dla niższych gatunków

Taksja- reagowanie

Odruch orientacyjny- automatyczne skierowanie uwagi

Eksploracja motoryczna- ogarnięcie szerszego pola widzenia

Eksploracja percepcyjna

Ciekawość poznawcza- charakterystyczna tylko dla ludzi, pytania o przyczyny, o to co będzie.

Zachowanie seksualne- cele rozrodcze

• Źródło przyjemności

• Dla pieniędzy

• Ze względu na samoocenę

• Uzależnienie kogoś od siebie

• Motyw agresji

• Podejmowane dla redukcji napięć, pochodzących z innego źródła

Mechanizmy motywacyjne:

Negatywne napięcie emocjonalne 0(równowaga)

Mechanizmy deprywacyjne:

1. Brak, zakłócenie czego?

2. Napięcie gdzie?

3. Kierunek skąd, dokąd?

4. Gratyfikacja ?

5. Równowaga ?

WYKŁAD 5 6.10.00

Popędy biologiczne i psychologiczno- biologiczne.

Każdy popęd to mechanizm motywacyjny, który popędza podmiot do redukcji napięcia. Redukcja napięcia związanego z zaburzeniem równowagi jest koniecznością.

Najbardziej pierwotne są popędy biologiczne wynikające z wrodzonych potrzeb organizmu; takich jak potrzeba pokarmowa, stymulacji zmysłowej czy doznań seksualnych.

W wyniku doświadczeń tworzą się nowe- wtórne, wyuczone potrzeby biologiczne. Ich zaspakajanie staje się niezbędne dla utrzymania równowagi.

Wtórne potrzeby biologiczne są źródłem popędów, które nazywamy popędami psychologiczno- biologicznymi.

Popędy takie tworzą się dzięki oswojeniu i przyjemnościach doświadczanych z różnymi bodźcami np. spośród pokarmów, niektóre smakują tak, że dochodzi do uzależnienia się od nich.

Przykłady potrzeb pierwotnych:

• Pokarm- dostarcza substancji odżywczych

• Stymulacji sensorycznej- jakiejkolwiek

• Doznań seksualnych- bez względu na formę

Przykłady potrzeb wtórnych:

• Pokarm- mięso

• Stymulacja sensoryczna- głośna muzyka

• Doznania seksualne- określone formy np. pedofilia

Popędy psychologiczno- biologiczne: to, co pierwotne jest po prostu pociągające- niekonieczne, stopniowo staje się koniecznością- przymusem

O naturze popędów:

• Są one źródłem nacisku, pod którego naporem pozostaje podmiot

• Im bardziej pierwotny popęd(wrodzony, wczesny w ontogenezie), tym większa siła nacisku i tym mniejsza subiektywna chęć przeciwstawienia się naciskowi

• W przypadku popędów wtórnych, w tym popędów psychologiczno- biologicznych, ich siła zależy od stanów świadomości i woli, która może doprowadzić do uniezależnienia od popędów.

• Ludzie różnią się stopniem, w jakim potrafią uwalniać się od wpływu popędów

R. Plutchnik- wymienia 8 pierwotnych emocji

Kołowy model emocji:

Upodobanie

Radość strach

Złość smutek

Wstręt (bardzo pierwotny)

Są to emocje najbardziej elementarne. Wzbudzanie emocji jednego typu w parze uniemożliwia pojawienie się emocji drugiej z pary. Pierwotne emocje są niepodzielne

Teorie:

1. Jamesa- Langego

2. Cannona- Barda

3. Le Doux

4. R. Zajonc

Ad. 11841r. - dwie drogi emocji wg. Williama Jamesa

1. BODZIEC ODCZUCIE POBUDZENIE

2. BODZIEC POBUDZENIE ODCZUCIE

Nową erę w badaniach nad emocjami zapoczątkowało zauważenie przez W. Jamesa istotnego problemu.

James podważył tradycyjną tezę, zgodnie z którą to droga pierwsza trafnie opisuje powstawanie emocji. najpierw odczucia powstałe pod wpływem kontaktu z bodźcem, a potem pobudzenie i mobilizacja organizmu.

Według Jamesa trafna jest teza druga. Bodziec wywołuje pobudzenie, a nasze odczucie tego to emocja.

Ad. 2 Cannon- koniec lat 20. Napisał on pracę, która podważała tezy Jamesa, a podał na to pięć dowodów:

• Jeśli przetnie się połączenie między autonomicznym układem nerwowym, a centralnym układem nerwowym to reakcje emocjonalne nadal występują

• Jeżeli się ograniczy wpływ kory, to emocje też występują

• Człowiek sparaliżowany może odczuwać emocje.

Twierdził, że główne centrum emocjonalne lokalizuje się w ośrodkach wzgórzowo- podwzgórzowych co, jak obecnie wiemy, nie jest prawdą, gdyż centrum to mieści się w ciele migdałowatym.

WYKŁAD 6 13.11.00

Nieświadomość- stan pierwotny, który pod wpływem różnych czynników staje się świadomością.

Pierwotna nieświadomość - nieświadomość w punkcie wyjścia.

Nieświadomość wtórna - treści wyparte ze świadomości.

Dokończenie wykładu 5.

Ad 3. Le Doux (1980)- warunkiem powstania emocji jest dotarcie emocji do ciała migdałowatego, mającymi połączenie z innymi ośrodkami układu nerwowego. Jeżeli impuls nie dotrze do kory mogą pojawić się reakcje obwodowe- ekspresyjne, behawioralne- pomimo braku odczucia.

Ad 4. Zajonc (1980, 1994)- reakcje afektywne mogą powstawać bez udziału procesów poznawczych.

Zajonca teoria pierwszeństwa afektu.

Bodziec nieuświadomiony afekt odczucie

Według niego afekt poprzedza spostrzeżenie i pojawia się od niego niezależnie. Ta kontrowersyjna hipoteza wywołała burzliwą dyskusję. To, co wydaje się już wyjaśnione to fakt, że procesy emocjonalne mogą się pojawiać bez świadomej uwagi.

Emocje bez świadomości- nieświadomość pierwotna (niezdolność do uświadomienia)

Źródła nieświadomości pierwotnej:

• Stymulacje podprogowe

• Stymulacje nadprogowe

• Stymulacje w polu uwagi, gdy brak zdolności rozpoznania

Pojęcie progu świadomości:

Próg wrażliwości- najmniejsza wielkość bodźca umożliwiająca jego spostrzeżenie.

Próg czułości- najmniejsza różnica wielkości bodźców umożliwiająca jej dostrzeżenie.

Recepcja- odbiór bodźców o wielkościach poniżej progów wrażliwości (bez spostrzeżenia)

Percepcja- spostrzeżenie bodźca.

Nieświadomi możemy być:

• Bodźców

• Ich źródeł

• Własnych reakcji na bodźce

• Wpływu reakcji na inne procesy psychiczne i na sferę naszych zachowań

Badania nad procesami nieświadomymi pierwotnie:

Badania podprogowe:

Tzw. Paradygmat afektywnego poprzedzenia- priming. W pierwszej kolejności stosuje się bodźce suboptymalne. Bodźce te mają niedostrzegalny przez podmiot wpływ na świadome ocenianie.

Efekt asymilacji- psychika zasymilowała bodziec podprogowy i osobie badanej udzielił się nastrój z tego bodźca.

Efekt kontrastu- nastrój, jaki odczuwa badany jest przeciwny do tego, jaki jest przekazywany w bodźcu podprogowym.

Afekt nieświadomy ma charakter dyfuzyjny- rozlewa się na inne sfery naszego życia, oddziałuje niespecyficznie.

Badania nadprogowe

Tzw. efekt samej ekspozycji. Wzrost pozytywności ocen wraz z częstością eksponowania bodźców.

Znaczenie bodźców niezauważalnych w reklamie- Maison (1997)

Bodźce, z którymi obiekt jest oswojony uzyskują wyższe oceny i oceny te nie zależą od naszego świadomego wyboru.

Nacjonalizm banalny- wszyscy ludzie, w związku z tym, gdzie się wychowali odczuwają silną nostalgię i przywiązanie do tego miejsca, osób, zapachów...

WYKŁAD 7 20.11.00

Homeostaza psychologiczna- (Cannon) jeżeli jest zakłócona to powstaje motywacja, w której brak jest jakiegoś uczucia, a uzyskanie go powoduje przywrócenie równowagi.

Hierarchia potrzeb Maslowa:

• 
  Estetyczne

• Wiedzy i rozumienia potrzeby typu B

• samorealizacji

• szacunku( również do siebie)

• przynależności i miłości potrzeby typu D

• bezpieczeństwa

• fizjologiczne

Potrzeby typu D- deprywacja

Potrzeby typu B-(being) cele wyższe

Podstawowe potrzeby ludzkie zorganizowane są w hierarchię względnej deprywacji- u różnych ludzi rozwinięte w różnym stopniu są ze sobą powiązane. Potrzeby typu D(wzbudzone i niezaspokojone) mają dominujący wpływ na funkcjonowanie.

Im niżej w hierarchii, tym silniejsza determinacja funkcjonowania.

Zaspokojenie potrzeb niższych(D) umożliwia pojawienie się potrzeb wyższych(B). Nie jest to warunkiem koniecznym, w przeciwieństwie do tego, co twierdził Maslow. Prawdopodobieństwo pojawienia się potrzeb wyższych jest większe, jeżeli zaspokojone są niższe.

Potrzeby wyższe pojawiają się później w rozwoju (onto i filogenezie) mają mniejsze znaczenie dla biologicznego poznania.

Im wyższe potrzeby, tym bardziej może być odroczona gratyfikacja.

Potrzeby wyższe są odczuwane jako mniej naglące, a ich zaspokojenie prowadzi do większego poczucia szczęścia.

Autonomia funkcjonalna (Allport)- użyte do nazwania relacji pomiędzy popędami pierwotnymi i popędami wtórnymi.

Allport zwrócił uwagę na to, że:

1. skoro realizacja popędów pierwotnych prowadzi do zaspokojenia potrzeb ( jak w przypadku czynności pokarmowych, które prowadzą do zaspokojenia głodu) a stany zaspokojenia są nagradzające

2. to środki, które posłużyły do ich zaspokojenia stają się porządane ( jak określona potrawa) i

3. stają się popędami wtórnymi, to jest nowym źródłem motywacji ( w przyszłości odczuwany jest brak nie tylko jedzenia, lecz określonej potrawy)

4. stopniowo te powiązania w osobniczej historii doświadczeń stany ( głód i przyjemność jedzenia potrawy) mogą się wzajemnie uniezależniać- to jest autonomizować. Popęd wtórny może być wzbudzony bez wzbudzenia popędu pierwotnego( pod wpływem, nie głodu, ale apetytu na daną potrawę)

Część popędów ma charakter instrumentalny względem innych potrzeb- jakaś potrzeba nie musi być potrzebą samą w sobie, tylko może być instrumentem do osiągnięcia innej potrzeby.

Potrzeby autoteliczne- potrzeby same w sobie.

Emocje mieszane- najtrudniej jest pomieszać emocje, leżące po przeciwległych końcach modelu kołowego Plutchika.

Diady -1 stopnia. Łączenie emocji leżących obok siebie:

Zaskoczenie+ strach= panika

Zaskoczenie+ smutek= rozczarowanie

Oczekiwanie+ złość= zaciętość

Oczekiwanie+ radość= optymizm

Wstręt+ złość= nienawiść

Wstręt+ smutek= wyrzuty sumienia

Upodobanie+ strach= uległość

Upodobanie+ radość= przyjaźń, afiliacja

Diady 2 i 3 stopnia- połączenie 2 emocji, położonych dalej niż obok siebie.

Zaskoczenie+ upodobanie= zaciekawienie

Zaskoczenie+ radość= zachwyt

Złość+ upodobanie= dominacja

Złość+ radość= pycha

Strach+ wstręt= wstyd

Strach+ oczekiwanie= niepokój

Strach+ radość= poczucie winy

Złość+ smutek= zawiść

Procesy wartościowania: afekty

Afekt wedle przyjętej definicji to atrybut ( składowa) każdej emocji powstaje automatycznie pod wpływem dotarcia impulsu do ciała migdałowatego. Pociąga za sobą reakcje wegetatywne, ekspresyjne i behawioralne.

Warunkiem powstania afektu jest więc pobudzenie ośrodków poza korą, a to oznacza, że jeżeli impuls nie dociera do kory, to reakcja afektywna przebiega bez jej odczuwania.

Dochodzi do reakcji wegetatywnej, ekspresyjnej i behawioralnej, a podmiot nie ma świadomości swoich reakcji.

Warunkiem powstania odczucia jest dotarcie impulsu do kory czuciowej. Ponieważ impuls nie zawsze tam dociera mamy do czynienia z nieświadomymi procesami emocjonalnymi. Nieświadomymi są również emocje wyparte ze świadomości lub zmienione co do znaku i treści pod wpływem mechanizmów obronnych.

Afekt pierwotny- (1) pierwotny funkcjonalnie- bo wyprzedza świadome rozpoznanie bodźca( droga dolna)

(2) wrodzony- dyspozycyjny

Ponieważ do dziś nie udało się rozstrzygnąć, które afekty są wrodzone, termin ten w znaczeniu (2) dotyczącym predyspozycji, oznacza wzorce reagowania afektywnego najwcześniejsze rozwojowo. Przyjęliśmy listę 8 afektów pierwotnych wg. Plutchika (1980)

WYKŁAD 8 27.11.00

Popędy wtórne- potrzeby emocjonalne:

• są to mechanizmy motywacyjne, związane z zapotrzebowaniem na emocje takie jak: poczucie bezpieczeństwa, przynależności, więzi, aprobaty

• mechanizmy te działają na zasadach:

• deprywacyjnych- brak uczuć jest źródłem ukierunkowania czynności

• homeostatycznym- zakłócenia stanu równowagi automatycznie popychają do jej przywrócenia

• tak np. sytuacje zagrożenia, izolacji czy dezaprobaty wywołują negatywne napięcia: strachu, poczucia osamotnienia czy odrzucenia. Napięcia te popychają do czynności ukierunkowanych na przywrócenie równowagi: osiągnięcia poczucia bezpieczeństwa, akceptacji...

• równowaga jest przywrócona dzięki:

• realnej zmianie sytuacji( np. osiągnięcie aprobaty)

• na drodze mechanizmów samo oszukiwania

Mechanizmy nieświadome wtórnie i unikanie „złej wiedzy”

• umysł- do utrzymania homeostazy przetwarza informacje tendencyjnie- tak, aby nie dopuścić do niepożądanych przeżyć ( lęk, wstyd, dysonans)

• dzięki temu podmiot nie uświadamia sobie możliwych źródeł pewnych negatywnych emocji np. swoich niechlubnych czynów, niepowodzeń czy zagrażającej życiu choroby.

• Gdy do wzbudzenia emocji dojdzie, mogą one zostać wyparte, stłumione lub powiązane z innymi przyczynami niż rzeczywiste ( np. niepowodzenia mogą wydać się czymś usprawiedliwione)

• Emocje nie uświadomione przejawiają się nie uświadomioną ekspresją, którą inne osoby odbierają- choć nie są tego świadome. (Chen, Bargh 1997)

• Takie poznawcze zniekształcenia są następstwem napięć związanych z deprywacjami potrzeb emocjonalnych bądź zaburzeniami równowagi poznawczej.

Mechanizmy obrony ego (wybrane formy)

Nieświadome sposoby redukcji napięć wynikających z konfliktów pomiędzy Id i Superego,

Id- naturalne popędy, wyposażenie człowieka

Superego- system przyswojonych sobie norm, nakazów i zakazów

Kiedy mówimy o mechanizmach obronnych to mówimy o takich zniekształceniach informacji, które mają na celu uzyskanie zgodności z superego.

Obronność percepcyjna- niedopuszczenie wiedzy do świadomości, brak spostrzeżeń pomimo dostępności sygnałów.

Wyparcie- usunięcie ze świadomości treści zagrażających.

Projekcja- przypisywanie innym ludziom własnych nieakceptowanych cech i impulsów.

Identyfikacja i identyfikacja z agresorem- przypisywanie sobie cudzych pożądanych cech i impulsów. Utożsamienie się z agresorem budzącym lęk

Reakcja upozorowana- ekspresja uczuć przeciwnych niż odczuwane i nieakceptowane.

Sublimacja- realizacja nieakceptowanego popędu sposobami społecznie aprobowanymi.

Racjonalizacja- wybiórczo dostrzeganie czynników usprawiedliwiających własne niepowodzenia czy nieakceptowane zachowania.

Afektywne vs poznawcze źródła zniekształceń w przetwarzaniu informacji

Mechanizmy obrony ego- tendencyjne przetwarzania informacji na temat „ja” - z lęku przed naruszeniem poczucia własnej wartości, zagrożeniem samoakceptacji. Mają szerszy zasięg niż własna osoba, ale też zawiera osoby nam bliskie.

Mechanizmy samo oszukiwania- tendencyjne przetwarzanie informacji na temat własnej sytuacji- pod wpływem innych zagrożeń, jak nieuleczalna choroba, bezpowrotna utrata kogoś lub czegoś.

Zniekształcenia w percepcji społecznej- tendencyjne spostrzeganie rzeczywistości- pod wpływem własnych nastawień afektywnych, z lęku przed naruszeniem norm społecznych i zagrożeniem dezaprobaty otoczenia.

Błędy poznawcze- zniekształcenia czysto poznawcze jak złudzenia geometryczne, wyrazistość figury i tła, spostrzeganie obiektów prototypowych i nieprptotypowych oraz błędy wynikające z motywacji poznawczych do poszukiwania dalszych informacji.

Mechanizmy równowagi poznawczej- źródła:

• Niezgodność motywacyjna- sprzeczne informacje

• Kiedy źródłem jest luka poznawcza- dostrzeżenie jakichś braków w posiadanych informacjach. Przez to powstają zmyślenia, zapełnianie luk swoimi domysłami.

• Informacje wieloznaczne poznawczo

Efekty odnoszenia do „ja”

1. Egocentryzm- koncentracja na „ja”. Własna osoba koncentruje uwagę w stopniu największym.

2. Egotyzm- dążenie i przetwarzanie informacji tak, aby podtrzymać dobre mniemanie o sobie.

3. Konserwatyzm poznawczy- szczególne trzymanie się przekonań, zamkniętość na zmiany

WYKŁAD 9 4.12.00

Motywacje deprywacyjne związane z zakłóceniami równowagi poznawczej:

• Są to mechanizmy motywacyjne związane z zapotrzebowaniem na określony rodzaj informacji

• Braki lub pewnego rodzaju informacje wywołują napięcie zakłócające równowagę, a te powodują szukanie informacji

• Napięcie sprawia, że przetwarzanie informacji jest tendencyjne, subiektywne, neologiczne, powiązane z błędami poznawczymi (nietrafnym rozumieniu rzeczywistości), bowiem

• Poszukiwane są informacje, które mogą jak najszybciej zredukować napięcie i przywrócić zaburzoną równowagę poznawczą

• Źródłem zakłóceń równowagi poznawczej, wywołującej napięcie może być:- luka- brak jakiejś informacji, wywołującej poczucie niejasności, dezorientacji, wieloznaczność- wywołująca poczucie niepewności, niezgodność- wywołująca poczucie dysonansu.

Mechanizmy motywacyjne „ poza równowagą”

1. zdolność reagowania na podniety

• mechanizmy przywracania równowagi organizm ukierunkowuje czynność na środowisko pod naciskiem wewnętrznych potrzeb, których deprywacja wywołuje napięcia

• poza równowagą, środowisko powoduje aktywność dzięki stymulacjom

1. przyciągającym- dostarczającym przyjemności

2. odpychającym- pozwalającym uniknąć przykrości

• stymulacje zewnętrzne, które pociągają nazywamy podnietami. Podniety szczególnie silne nazywamy pokusami.

• Podniety zmysłowe są najbardziej pierwotnym źródłem motywacji wykraczających „poza równowagę” nie są związane z zaburzeniami równowagi wewnętrznej i usuwaniem napięć lecz z dążeniem do kontaktu z bodźcami zewnętrznymi, które mogą być źródłem przyjemności. W zależności od doświadczeń coraz to nowe rzeczy stają się dla podmiotu przyjemne.

Hedonizm: hedone- przyjemność, miła dla zmysłów

Arystyp 5 wpne- dobrem- przyjemność, rozkosz zmysłowa, cielesna, własna, chwilowa

Epikur 4 wpne- dobrem- przyjemność, szczęście duchowe, obejmujące siebie, innych, przeszłość, teraźniejszość, przyszłość.

Jeżeli nasz kontakt z bodźcem, ma pierwotny charakter podniety to możliwe jest, że się od niego uzależnimy i stanie się ona popędem.

Porównanie mechanizmów motywacyjnych homeostatyczno- popędowych i podnietowo- hedonistycznych.

Homeostatyczno- popędowe	Podnietowo- hedonistyczne
źródło wewnętrzne negatywne napięcie afektywne stan wzbudzony dążenie do redukcji napięcia „popycha”	źródło zewnętrzne nadzieja na przyjemność zmysłową stan antycypowany dążenie do pomnażania przyjemności zmysłowej „przyciąga”

Wspólny mianownik: afekt jako źródło motywacji.

Model systemu motywacyjno- emocjonalnego (Buck 1999)

Motywacja- potencjalne źródło zachowania, związane z zachodzącymi automatycznie procesami regulacji neurochemicznej.

Procesy emocjonalne- prowadzące do realizacji motywacji.

Emocje 1- reakcje systemu autonomicznego, endokrynologicznego, immunologicznego- funkcje adaptacyjno- homeostatyczne.

Emocje 2 - reakcje ekspresyjne- funkcje komunikacyjne

Emocje 3- subiektywne doznania( odczucia)- funkcje- regulacja podmiotowa

Przykrość- unikanie

Przyjemność- dążenie ku

Motywacja może mieć źródła niezależne od odczuwanych emocji.

WYKŁAD 10 11.12.00

Funkcje układu automatycznego:

Funkcje pozytywne:

• obronno- adaptacyjne

• ochrona energii- gdyby każdy proces przechodził przez korę to byłoby to bardzo energochłonne

• oszczędność zasobów energii- ona ma służyć do zadań wyższych

Negatywy: popędy

• zdeterminowane zachowania przez nacisk popędów( gromadzeni zapasów, barykadowanie się, samobójstwo z miłości, przymus osiągnięć, rywalizacja, ignorancja, konformizm)

• brak tolerancji na odraczanie wzmocnień( działanie impulsywne bez względu na skutki, zwracanie na siebie uwagi za wszelką cenę, przemoc, gwałt-„każdy może zabić”)

Afekty:

• niepohamowane przeżycia smutku, strachu, wściekłości, zazdrości, pragnienia zemsty- emocje holistyczne, „bezkresne”.

• Niemożność włączenia emocji o znaku przeciwnym

• Podatność na wpływy afektu z dowolnego źródła( asymilacyjne bądź przeciwne- kontrastowe)

• Tendencyjne przetwarzanie informacji o własnej osobie( samooszukiwanie)

• Uprzedzenia( dogmatyzm, fanatyzm, traktowanie innych apersonalnie, spiskowe teorie świata)

• Inne trwałe następstwa, jak fobie, choroby psychosomatyczne.

Podniety:

• Podatność na działanie podniet bez kontroli- aż do wyczerpania, uzależnień, samozniszczenia( objadanie się, używki, hazard)

• Konieczność przeciwstawienia się, oddalania się od podniety( diety, różne formy abstynencji alkoholowej, seksualnej...)

Deficyty informacyjne:

• Napięcia i brak tolerancji na niedostępność informacji, na niejasności, niezgodności i sprzeczności

• Skłonność do pośpiesznego redukowania niepewności, wypełniania luk informacyjnych( konfabulacje- zmyślenia), usuwania wieloznaczności( nietrafne dopowiedzenia), usuwania sprzeczności( selektywne odrzucanie informacji niezgodnych z posiadanymi)

• Sztywność struktur poznawczych i przekonań

Afekt- dominujące źródło regulacji automatycznej.

Rozwój systemu refleksyjnego powoduje kontrolowanie systemu pierwotnego pod każdym względem( nawet automatycznie)

1. Poznanie a emocje:

1. Struktury poznawcze jako źródło deprywacji:

• Napięć emocjonalnych( dezorientacji, niepewności, dysonansu), związane z brakiem informacji, ich wieloznacznością oraz

• Motywacji do tendencyjnego selekcjonowania informacji dla redukcji tych napięć

2. Udział procesów poznawczych w powstawaniu emocji:

1. Rola werbalizacji w wyznaczaniu intensywności emocji( badania Lazarusa)

2. Rola interpretacji w wyznaczaniu treści emocji( por dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera- teoria wzmożonej percepcji) Schachter i Singer, podobnie jak Cannon twierdzili, że pochodne od reakcji cielesnych sprzężenia zwrotne nie są wystarczająco specyficzne, by zdeterminować to, jakie emocje odczuwamy w danej sytuacji. Wyczuwali jednak, tak jak James, że mają one istotne znaczenie. Ich pomysł opierał się na założeniu, że sprzężenie wywołane pobudzeniem cielesnym jest dobrym wskaźnikiem tego, iż zachodzi coś znaczącego, nawet jeśli niemożliwe jest określenie tego procesu. Gdy już wykryjemy pobudzenie ( dzięki sprzężeniu zwrotnemu) mamy motywację do tego, aby sprawdzić okoliczności. Dokonujemy poznawczego oszacowania sytuacji, jako źródła pobudzenia. Nazwanie pobudzenia determinuje zaś emocje, jakie odczuwamy. Spostrzeżenia według Schachtera i Singera, wypełniają lukę pomiędzy niespecyficznym sprzężeniem zwrotnym a odczuciami.

3. Rola poznania w powstawaniu nowych jakości emocji („emocji mieszanych”)

3. Procesy poznawcze jako podstawa formułowania ocen nowej kategorii procesów wartościowania.

4. Procesy poznawcze jako podstawa samokontroli ( emocji i zachowania).

5. Procesy poznawcze jako źródło motywacji(„motywacje wzrostu”)

Każda emocja ma komponenty:

• Afektywne

• Ekspresyjne

• Wegetatywne

Niektóre są bardziej złożone:

• Behawioralne

• Poznawcze: poznanie jako odzwierciedlenie afektu- odczucie, jako źródło istotnych właściwości emocji( np. interpretacja)

Istnieją dwie formy wartościowania:

1. Automatyczne reakcje afektywne

2. Ocenianie- formowanie ewaluatywnych sądów- oparte o świadome przetwarzanie informacji

Oceny to sądy o rzeczywistości oparte o wyartykułowane kryteria. Cechą reakcji afektywnych jest nieredukowalność tzn. coś lubimy lub nie i tyle.

WYKŁAD 11 18.12.00

Ocena- to wynik procesów wartościowania, wyrażający się w postaci sądu opartego o przesłanki zwerbalizowane.

Emocje to procesy wartościowania przejawiające się reakcjami afektywnymi lub ocenami. Względem stymulacji wszelkiego rodzaju, pochodzących ze źródeł zmysłowych lub symbolicznych- doraźnych, pamięciowych lub antycypowanych.

Procesy te mają artykuły:

• Fizjologiczne

• Ekspresyjne

• Poznawcze

• Behawioralne

W obszarze trwałych dyspozycji emocje mają postać wzorców reagowania afektywnego oraz przekonań, dotyczących tego, co w rozmaitych obiektach i stanach rzecz( aktualnych, przeszłych i przyszłych) pozytywne, a co negatywne. Przekonania mogą być oparte o afekt bądź też o system wartości, pochodny od rozumienia dobra i zła.

Poziomy regulacji (wg Rado)

Poziom 1- hedonistyczny- poziom podporządkowania zachowań doraźnym stymulacjom zmysłowym i doznaniom: przyjemności (dążenie ku), bądź przykrości (unikanie).

Poziom 2 - emocji zwierzęcych- zdolność reagowania na bodźce zmysłowe z dystansu, pochodzące z pamięci i antycypacji (możliwa ucieczka dzięki pamięci doświadczeń i przewidywania możliwości powtórzenia się sytuacji). Zachowania podporządkowane afektom- przyjemności bądź przykrości, te ostatnie zróżnicowane na strach (ucieczka), gniew (atak), smutek (pasywność).

Poziom 3- myślenia emocjonalnego- dalsze podporządkowanie zachowania emocjom, ale dzięki zdolności myślenia:

1. Są on bardziej złożone- emocje mieszane, tak jak wstyd czy obawa

2. Pojawia się możliwość wyparcia, samooszukiwania

3. Możliwe są bardziej odległe antycypacje i planowanie zachowań np. sposób niszczenia wroga

Poziom 4- myślenia emocjonalnego- związany z rozwojem intelektu i myślenia abstrakcyjnego (abstrahowanie, tworzenie pojęć abstrakcyjnych). Pojawiają się zdolności:

1. Rozumienia świata opartego nie tylko o dane percepcyjne, ale i „wykraczające poza dostarczane informacje”. (Bruner)

2. Dalekosiężnych antycypacji (przewidywań)

3. Organizowania działań niezależnie od nacisku afektów (formułowanie celów- motywacje „zadaniowe”, „celowościowe”, „wzrostowe”)

4. Tolerancji na odraczanie wzmocnień

Intelekt w procesach wartościowania:

Piaget Jean (1967), intelekt- przejawiający się m.in. zdolnością:

• Różnicowania (pojęć, perspektyw)

• Decentracji (przenoszenia uwagi, zmiany punktu widzenia)

• Rozumienia

Jest podstawą rozwoju społecznego i uczuciowości.

„Na pierwszy rzut oka wydaje się, że życie afektywne ma charakter czysto intuicyjny, że jeg spontaniczność wyklucza wszystko, co przypominałoby operowanie inteligencją.

W rzeczywistości jednak ta romantyczna teza jest przwdziwa jedynie dla okresu wczesnego dzieciństwa. Uczuciowość jest niczym bez inteligencji, która podsuwa jej środki i rozjaśnia cele”.

Kochlberg Laurence(1969)- koncepcja stadiów rozwoju zdolności rozumowania moralnego (oparta o koncepcje Piageta stadiów rozwoju intelektualnego)

Człowiek nie może oceniać, dopóki nie powstaną w jego głowie poznawcze standardy wartościowania- kryteria wartościowania.

Kategorie standardów oceniania (Gołąb, Reykowski 1985)

Standardy	Afektywna geneza (preferende)	Intelektualna geneza (discriminande)
1. funkcjonowanie organizmu: ORGANIZMALNO- HEDONISTYCZNE	Doznania zmysłowe i odczucia (smaczna potrawa, przystojny partner)	Wiedz o organizmie i świecie materialnym (partner bez uzależnienia, zdrowa potrawa)
2. funkcjonowanie społeczne: NORMATYWNE	Wzorce zachowań społecznych i doświadczenia związane ze wzmocnieniami (nakazy: okazywać szacunek starszym, smucić się w Wielki Piątek)	Przemyślenia dotyczące norm społecznych (a przecież Hiszpanie w Wielki Piątek się weselą, niektórzy starsi zasługują na wielki szacunek)
3. funkcjonowanie poznawcze: A. POZNAWCZO- PRAGMATYCZNE (biorą się z praktyki, doświadczeń)	Zapis tego, co naoczne (słońce kręci się wokół Ziemi, ktoś zachowuje się dziwacznie, jest oczywiste jaki będzie bieg zdarzeń)	Koncepcje, wyjaśnienia, przewidywania (Ziemia kręci się wokół słońca, ów człowiek zachowuje się niekonwencjonalnie, przyszłość nie jest do końca przewidziana)
B. AKSJOLOGICZNE (dotyczy standardów wartości, moralności)	Niejasne poczucia dotyczące wartości	Pojęcia moralne i wyartykułowane ideały

WYKŁAD 12 08.01.01

Norma- algorytm zachowania ( regulamin, instrukcja, zapisana lub nie)= wartość- heurystyka postawy ( ogólne zasady).

Standardy oceniania jako podstawa wartościowania.

Definicja- standardy oceniania to wyartykułowane kryteria wartościowania.

Funkcje- standardy takie leżą u podstaw formułowania przez nas sądów o rzeczywistości (o świecie i o sobie samym).

Geneza- standardy mogą mieć genezę afektywną bądź intelektualną w uzasadnieniu ocen odwołujących się do kryteriów, które uprzednio wartościowaliśmy kierując się:

1. Emocjonalnym doświadczeniem

2. Wiedzą i przemyśleniami

Podstawowe różnice:

Standardy o genezie:

afektywnej	Intelektualnej
Oparte o to, co człowiek widział, słyszał, odczuwane jako przyjemne bądź przykre Język doznań i odczuć, dobre to, co ma wpływ, siłę, moc, to co robią wszyscy.	Wykraczają poza doświadczenie, oparte o wiedzę o stanach rzeczy oraz o rozumienie dobra i zła Język abstrakcyjny, dobre to, co wpływowe, demokratyczne, postępowe, kreatywne...

Kod intelektualny- specyficznie ludzki, jedyną wadą tego systemu jest to, że jest on zbyt wolny, aby móc odpowiednio szybko zareagować w niektórych sytuacjach, dlatego system afektywny jest nam również absolutnie niezbędny. Powinny one być zrównoważone, bo jeżeli jest wyraźna dominacja jednego z nich, to zachowujemy się w pewien określony sposób np. histerycznie.

Kołowy model struktury wartości według wielokulturowych badań S.Schwartza (1994)

1. Świadczenie sobie usług i dyscyplina

2. Mieć wpływ i władzę

3. Być sprawnym, efektywnym, odnosić sukcesy

4. Hedonizm, przeżywanie przyjemności

5. Otwarty umysł, kreatywność, ciekawość świata

6. Odpowiedzialność i lojalność wobec drugiej osoby

7. Odniesienie do natury, przyrody

2 Pozycja społeczna

3 własne sprawstwo 1 porządek społeczny

4 autonomia emocjonalna 7 harmonia

5 autonomia intelektualna

6 więzi partnerskie

Procesy samokontroli (na podstawie Kofta 1978)

Definicja- samokontrola to inicjowany przez podmiot proces, za pośrednictwem którego chce on osiągnąć zbieżność pomiędzy własnym funkcjonowaniem, a standardami wewnętrznymi bądź zewnętrznymi. NIE MYLIĆ Z SAMOOSZUKIWANIEM!!!

Atrybuty:

Samokontrola to proces

• Regulacji nieautomatycznej, świadomej, refleksyjnej

• O genezie kulturowej i charakterze osobistym, podnietowym

• Zależy od rozwoju poznawczych reprezentacji własnej osoby i od rozwoju języka i standardów oceniania

• Oparty o mechanizmy wolincjonalne, definiowanie celów, programowanie sposobów ich realizacji

• Dotyczyć może przyszłości (mechanizmy antycypacyjne)

Przebieg:

1. Samoobserwacja lub antycypacja możliwych zdarzeń i własnych reakcji

2. Porównanie informacji „o stanie rzeczy” ze standardami

3. Zaangażowanie emocjonalne i wola zmiany

4. Wybranie programu realizacji

5. Realizacja zamierzeń, obserwowanie efektów

EMOCJE- procesy wartościowania

PODMIOTOWE

Emocje

Wyparte oceny

• 4

NIEŚWIADOME 1 2 ŚWIADOME

afekty

podprogowe odczucie

ODRZUCONE

WYKŁAD 13 15.01.01

Psychologia humanistyczna (1968- C.Buhler, Maslow)

Powinniśmy rozróżniać pomiędzy: potrebami i celami.

Obydwa pojęcia dotyczą motywacji, ale każde z nich odnosi się do motywacji innego rodzaju.

Potrzeby wynikają z pewnych braków prowadzących do powstania napięć, a te popychają do działań- punktem dojścia działań jest złagodzenie nacisku potrzeby lub jej zaspokojenie.

Maslow- potrzeby: fizjologiczne, bezpieczeństwa, miłości, przynależności, aprobaty.

Cel to zamiar- to jest świadomie antycypowany stan rzeczy, jaki człowiek wymyślił i pragnie go zrealizować. Formułowanie celów może mieć charakter mniej lub bardziej twardy.

Maslow- potrzeby: samorealizacji, wiedzy i rozumienia, piękna, prawdy.

C.Buhler:

4 rodzaje tendencji motywacyjnych (zaprogramowanych genetycznie lub przez doświadczenie bądź twórczych):

1. utrzymywanie wewnętrznego ładu biologicznego

2. zaspokajanie potrzeb emocjonalnych

3. realizacja nowych, obmyślonych celów

4. dążenie do samoograniczania (samokontroli)

Cel to rodzaj motywu, mającego postać wyartykułowanej wizji jakiejś planowanej czynności.

Motywacje to procesy:

• ukierunkowania wszelkich czynności realnych bądź symbolicznych,

• pochodne od procesów wartościowania (tj. reagowania afektywnego bądź oceniania),

• mające postać odruchowo- automatyczną bądź wolicjonalną.

W obszarze trwałych dyspozycji motywacje maja postać systemu potrzeb (popędów pierwotnych lub wtórnych) bądź celów.

EMOCJE MOTYWACJE

Procesy ukierunkowania

Wartościowania czynności

Przykrość unikanie

Przyjemność zbliżanie

Uznawane cele i dążenia oparte o

wartości programy działań

„wzór na motywację” (dotyczy motywacji wyłącznie celowościowych)

m = f ( N* WG* Prs)

m- wielkość motywacji

Są trzy czynniki determinujące jej wartość. Każdy z nich musi zaistnieć, aby możliwe było wystąpienie motywacji:

N- wielkość napięcia motywacyjnego- stopień, w jakim nam na czymś zależy.

WG- wartość gratyfikacyjna- na ile wysoko oceniamy coś lub kogoś, co ma naszą motywacje realizować.

Prs- subiektywne prawdopodobieństwo sukcesu- ocena szans.

Motywacje celowościowe = zadaniowe

Wola czegoś- proces nieautomatyczny, zależy tylko od nas.

Komórki woli- da się w mózgu zlokalizować obszar, który decyduje o tym, czy człowiek używa własnej woli.

Obserwowanie przejawów woli- obserwacja tego, co człowiek może zrobić z własnym ciałem- przeciwstawienie się układowi wegetatywnemu- kontrola wydalania, odruchu wymiotnego...

Motywacje- procesy ukierunkowania czynności.

INTENCJONALNE

Deprywacyjne celowościowe

Wtórne wolincjonalne

3 4

OBRONNO- WZROST

ADAPTACYJNE 1 2

Homeostatyczno- podnietowo-

Popędowe hedonistyczne

AUTOMATYCZNE

1,2,3- mogą mieć swoje aspekty nieświadome, 4- zawsze świadome

1,2,3- dzieją się bez koncentrowania zasobów uwagi i dlatego zajmują tak dużą część motywacji- nie wymagają wysiłku.

WYKŁAD 14 22.01.01

Afekt i intelekt a zachowania pozaosobiste:

Empatia emocjonalna- reakcje afektywne automatyczne- syntoniczne (współodczuwanie)

Empatia poznawcza- dostrzeganie i rozumienie perspektywy drugiego człowieka

Egocentryzm dziecięcy- niezdolność dostrzegania, nieświadomość istnienia perspektyw innych niż własna.

Egocentryzm- koncentracja uwagi na sobie

Allocentryzm- koncentracja uwagi na innych

Egoizm- przedkładanie własnego interesu nad cudzy.

Altruizm- przedkładanie cudzego inetresu nad własny.

Zachowania pseudospołeczne- zachowania na rzecz innych, poprzedzone oczekiwaniem za nie dla siebie jakiejś nagrody.

Zachowania prospołeczne- zachowania na rzecz innych, oparte o mechanizmy wewnętrzne. Możliwe pod warunkiem rozwinięcia się zdolności decentracji (dostrzeganie różnych punktów widzenia i przenoszenie uwagi z jednego punktu widzenia na inny, patrzenie z różnych perspektyw.)

Mechanizmy wewnętrznych zachowań prospołecznych (na podstawie Karyłowski 1982)

ENDOCENTRYCZNE- poprzedzone:

1. dostrzeżeniem sytuacji innego, odbiegającej od pożądanej

2. wizją sytuacji dla innego lepszej i koncentracja na własnej wobec niego powinności

3. wzbudzeniem motywacji powiązanej z oczekiwaniem dla siebie nagrody wewnętrznej (w postaci spełnienia oczekiwań, co do samego siebie)

EGZOCENTRYCZNE- poprzedzone:

1. dostrzeżeniem sytuacji innego, odbiegającej od pożądanej

2. wizja sytuacji dla innego lepszej i koncentracja na programie możliwych działań

3. wzbudzeniu motywacji powiązanej z oczekiwaniem nagrody w postaci poprawy sytuacji innego.

W przypadku mechanizmów ENDO uwaga skoncentrowana jest (1) na innym (2) na Ja oraz (3) na nagrodzie dla Ja.

W przypadku mechanizmów EGZO uwaga skoncentrowana jest (1) na innych oraz (2) na nagrodzie dla innego. Oczekiwanie nagrody dla Ja nie jest warunkiem koniecznym wzbudzenia motywacji. (nagroda taka może się pojawiać ex post jako satysfakcja z siebie)

PODSUMOWANIE:

• w regulacji automatycznej dominują emocje negatywne

• emocje pozytywne i negatywne maja różne lokalizacje

• emocje pozytywne związane przede wszystkim z motywacjami celowościowymi

• szczęście- zdobywane wtedy, gdy człowiek pozbywa się kłopotów- cebulowa teoria szczęścia- Czapiński- człowiek w automatyczny sposób wychodzi z nieszczęścia np. żałoba. Szczęście może być także rozumniane jako czerpanie satysfakcji z czynności wykraczających poza równowagę, ten rodzaj szczęścia daje o wiele większe poczucie szczęścia subiektywnego.

• Inteligencja emocjonalna- zdolność do radzenia sobie z przeciwnościami takimi jak np. irracjonalny lęk. Potrafimy budować wymiary wartościowania, różnicować dobro i zło np. człowiek bez nogi potrafi być szczęśliwy, bo buduje nowy, rozległy wymiar zła i umieszcza siebie gdzieś po środku, a nie na krańcu.

• Inteligencja motywacyjna- człowiek angażuje w system motywacyjny myślenie- rozważa szanse, zyski, ocenia, hierarchizuje cele i wybiera sposób życia bardziej wartościowy. Dużo zależy też od tego, czy cele mają charakter punktowy czy przedziałowy.

• Stres- zjawisko subiektywne, wielkość strat wywołanych sytuacją stresową bierze się z destruktywnej natury emocji.

KONIEC!!!

25

37

---