TERMOTERAPIA - Zimnolecznictwo, Fizjoterapia, termoterapia

TERMOTERAPIA

Zimnolecznictwo

Zimnolecznictwo - polega na obniżaniu temperatury tkanek

Metody

Krioterapia - zabiegi z zastosowaniem zimna o temp. poniżej 0 ⁰ C
Zabiegi wodolecznicze posługujące się wodą o temp. 10 - 34 ⁰C
Zabiegi miejscowe wykorzystujące temperatury powyżej temperatur kriogenicznych

Działanie zimna - 2 fazy:

FAZA I

Zwężenie naczyń skóry i w tkance podskórnej, zmniejsza przepływ krwi i ogranicza w ten sposób oddawanie ciepła otoczeniu (jest to reakcja odruchowa będąca następstwem pobudzenia receptorów zimna skóry - zachodzi ona w wyniku wyładowań powstałych we włóknach współczulnych unerwiających naczynia krwionośne); w tej fazie następuje gorsze zaopatrzenie tkanek w tlen i składniki odżywcze, zmniejsza się nasilenie procesów przemiany materii, zwiększenie napięcia mięśni szkieletowych, zmniejszenie uwalniania mediatorów bólu i zapalenia;

FAZA II

Naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu; następuje przekrwienie tkanek, zmniejszenie napięcia mięśniowego, zmniejszenie lub zniesienie bólu;

Działanie biologiczne zimna

Biologiczny wpływ, jakie wywiera zastosowane zimno, zależy od:

Różnicy temperatur między źródłem zimna i organizmem
Ilości ciepła i szybkości z jaką zostaje odebrane organizmowi
Długości czasu trwania ekspozycji na zimno

Fizjologiczne następstwa leczniczego stosowania zimna:

Miejscowy skurcz naczyń krwionośnych lub tylko zmniejszenie przepływu krwi;
Miejscowe zmniejszenie podstawowej przemiany materii
Miejscowe zmniejszenie dynamiki płynów tkankowych i ogólne zmniejszenie wydzielania potu;
Szybkie gojenie urazów, zapaleń, działanie przeciwobrzękowe (czynne przekrwienie - po zabiegu oziębienia miejsca ogrzewane są ciepła krwią napływającą do nich wzdłuż gradientu temperatury krwi od wyższej do niższej; od wnętrza ciała do powłok; daje to uczucie gorąca; Jest to odruch i podstawowy mechanizm termoregulacji po zabiegach z krioterapii)
Zmniejszenie pobudliwości nerwów i szybkości przewodzenia przez nie impulsów nerwowych ( miejscowa bezbolesność i zmniejszenie reakcji zapalnych po urazach tkanki; efekt przeciwbólowy występuje po 3 min oddzialywania na tkanki parami azotu o temp. - 180 ⁰ C i utrzymuje się ok. 3-4 h)
Zwalnianie reakcji chemicznych niezbędnych do przewodzenia nerwowo-mięśniowego (zmniejszenie odczuwania bólu, gdziekolwiek byłyby one zlokalizowane; efekt trwa kilka godzin, a przy powtarzanych zabiegach utrwala bezbolesność na długi czas tzw. Mechanizm analgezji stymulacyjnej)
Blokowanie przepływu impulsów bólowych w rdzeniu kręgowym (w bramce bólowej), szczególnie te najsilniejsze pobudzenia bólowe nie docierają do kory mózgowej;
Uruchomienie `'endogennego układu opioidowego'' - produkcja wewnątrzustrojowa ciała morfino podobnego beta-endorfiny (działanie przeciwbólowe - znaczne zwiększenie intensywności leczenia ruchem)
Wpływ na psychikę - ustąpienie zmęczenia, poprawa nastroju, chęć do pracy fizycznej, ruchu, ustąpienie klinicznych zespołów depresyjnych(efekt wszystkich wymienionych czynników)
Krańcowe zimno powoduje zwolnienie przewodzenia także w nerwach ruchowych, częściową blokadę płytki motorycznej oraz stłumienie czynności odruchowej głownie rdzenia kręgowego - zmniejszenie spastyczności mięśni wynikłej z odruchu na ból lub z uszkodzenia ośrodkowego układ nerwowego;
Wzrost odporności - (seria zabiegów) - wzrost liczby immunokompetentnych limfocytów, w szczególności komórek NK
Działanie przeciwzapalne - zmniejszenie miejscowej aktywności przemiany materii kom. Objętych zapaleniem, zmniejszenie aktywności mediatorów zapalenia, zmniejszenie miejscowego ukrwienia tkanki objętej procesem zapalnym

Zabiegi miejscowe wykorzystujące temperatury powyżej temperatur kriogenicznych

Okłady plastikowymi woreczkami wypełnionymi kostkami lodu

Woreczki utrzymują temperaturę ok. 0⁰ C nawet przez godzinę. Oczekiwane efekty obserwowane są już po ok. 20 min.;

Okłady woreczkami wypełnionymi schłodzonym żelem silikonowym

Woreczki po schłodzeniu w zamrażarce nakładane są na wybrane stawy czy mięsień (dobór odpowiedniego woreczka do rodzaju i rozmiarów leczonego narządu); pod woreczek zaleca się położyć kawałek gazy lub papierowy ręcznik; optymalna temperatura dla tego rodzaju zabiegu wynosi -5 ⁰ C do 0⁰ C; czas trwania pojedynczego zabiegu wynosi 20-30 min; ze względu na większe prawdopodobieństwo wystąpienia odmrożeń wskazane jest zachowanie szczególnej ostrożności w trakcie prowadzenia zabiegu;

Masaż kostką lodu

Zabieg ten, stosowany głównie w medycynie sportowej do leczenia zespołów przeciążeniowych układu kostno stawowego oraz bolesnego napięcia mięśni; polega na masażu Ścięgien, mięśni lub więzadeł kostką lodu, wykonywanym ruchami okrężnymi; zalecany czas trwania pojedynczego zabiegu wynosi kilka minut z 10 sekundowymi odstępami pomiędzy kolejnymi zabiegami;

Kąpiele w śniegu

Zabiegi stosowane głownie u pacjentów ze schorzeniami układu nerwowego w celu obniżenia nadmiernej spoczynkowej aktywności mięśniowej; polegają na wielokrotnym zanurzaniu chorych części ciała w pojemniku z częściowo roztopionym śniegiem; czas trwania jednego zanurzenia wynosi zwykle 3-5 sekund;

Okłady ze schłodzonych ręczników

Zabiegi wykorzystywane również do zmniejszania wzmożonego napięcia; polegają na układaniu wilgotnych, dobrze wykręconych, bawełnianych ręczników, uprzednio schłodzonych w odpowiednich zamrażarkach, bezpośrednio na skórze; czas trwania pojedynczego zabiegu 5-10 minut;

Aerozole oziębiające

Zabieg polega na zraszaniu powierzchni skóry substancjami lotnymi, które w normalnych warunkach atmosferycznych silnie parują pobierając ciepło ze skóry i głębiej leżących tkanek; czas trwania jednorazowej aplikacji wynosi 5 sekund, a w przypadku schładzania kilku miejsc równocześnie łączny czas aplikacji nie powinien przekraczać 30 sekund; aplikator należy trzymać w odległości 15-25 cm od powierzchni nie uszkodzonej skory;

Jednorazowe kompresy chłodzące

Zabieg polega na schładzaniu powierzchni skory za pomocą woreczków zawierających substancję, które po zmieszaniu wywołują reakcję endotermiczną; reakcję taką zapoczątkowuje np. uderzenie dłonią w woreczek; czas trwania zabiegu wynosi zwykle ok. 30 minut;